i
De C.P.N. blijft niet achter
Monument aan de Dreef onthuld
bureaux van redactie en administratie
Lege stoelen
UNO-commissie geeft Sukarno's eis over herstel
der Republiek aan Veiligheidsraad door
Koningin bekort
vacantie
Communisten in China laten
missionarissen betrekkelijk vrij
Tot hoofd en hart
Voedseltekort in
Indonesië
Litteken van onze oorlogswonden
GANZENBORDSPEL IN STADION
Dr. KOETSTerugkeer naar Djocja thans
onmogelijk
Indonesië Woensdag in
Veiligheidsraad
Geen moorden sinds April 1948
Verbintenis tevens mobilisatie-bestemming
Het weer
DINSDAG 8 MAART 1949
72ste JAARGANG No. 24404
Unci
naar
Banka
V. S. waarderen Ned. plan
Geregeld overleg met
kabinet gewenst
NIEUWE RICHTLIJNEN BIJ PERSONEELS-
WERVING NATIONALE RESERVE
Stopzetting Marshall-hulp
heeft ernstige gevolgen
PAUL DE GROOT SOLIDAIR MET VERKLARINGEN
VAN THOREZ EN TOGLIATTI
LERING EN BEZINNING
Algehele staking in Suriname
Massaspel op „nieuwe\ Koninginnedag
Unieke loterij
MINISTER STIKKER UIT
PARIJS TERUGGEKEERD
Gunstige resolutie voor
Nederland
SMEDESTRAAT 5 HAARLEM
Jelefoon: Redactie 21544; Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postgiro 143480
Bijkantoor Beverwijk: Stumphiusstraat 45
Directeur: 3. 3. W. Boerrigter.
Hoofdredacteur: Drs. H. W. M. van Run.
Wnd. hoofdredacteur: W. Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter-
hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
ABONNEMENTSPRI3S 35 cents per week,
f 1.52 per maand, f 4.55 per kwartaal.
Als niet alle tekenen bedriegen, moet
men thans wel aannemen, dat de
met zoveel ophef door de regering
aangekondigde Ronde-Tafelconferentie,
Welke op 12 Maart a.s. te 's-Gravenhage
zou beginnen, niet, althans niet op déze
datum, doorgaat. Of uitstel hier ook af
stel zal betekenen, moet nog worden af
gewacht. Feit is, dat dit mislukte begin
al heel weinig bemoedigend is. Her be
hoeft geen betoog, dat deze gang van
zaken ons allerminst verwondert. In ons
commentaar op de aankondiging der
Ronde-Tafelconferentie 28 Febr. j.l..
kwamen wij tot de eindconclusie, dat
Wij de opzet der regering een uiterst
riskante onderneming achtten en wel
op de navolgende gronden: ten eerste,
omdat de tijd er nog niet rijp voor was;
ten tweede omdat de houding van de
U.N.C.I. zeer onzeker bleek, en ten
derde, omdat de Republikeinse kop
stukken zeker herstel van hun regering
en terugkeer naar Djocja zouden eisen.
De gebeurtenissen der laatste dagen
hebben onze vermoedens maar al te
zeer bewaarheid. Dat de tijd er nog niet
rijp voor was, blijkt wel uit de lege
stoelen, die Zaterdag de Ronde Tafel
zullen omringen. Haastige spoed is zel-
4/J den goed, ook in de politiek, vooral als
134' toen dingen gaat ondernemen, die men
50% Van te voren niet degelijk heeft voor-
53 bereid. En dit laatste is zeker niet vol
's s doende geschied, anders ware er ongetwij-
'g7^ fcld een welwillender reactie uit repu
ted blikeinse en federale kringen gekomen.
14% Wèl geloven wij, dat de regering met
17% Londen en Washington contact inzake
11% deze conferentie heeft opgenomen, maar
to het buitenland doorkruisen zoveel
eigen belangen der grote mogendheden
de Indonesische kwestie, dat ook uit dit
contact slechts een pover resultaat te
verwachten is. Men heeft gezien hoe
de U.N.C.I. in haar rapport op 1 Maart
aan Lake Success de Veiligheidsraad om
nieuwe instructies heeft gevraagd, uiter
lijk daarmee de schijn aannemende van
een Pilatus, om zijn handen in onschuld
te kunnen wassen. Gisteren heeft de
U.N.C.I. opnieuw een rapport aan de
Veiligheidsraad uitgebracht over de po
litieke toestand in Indonesië, waarin zij
Zeer in het bijzonder het standpunt der
republikeinen t.a.v. de Ronde-Tafelcon
ferentie naar voren brengt. Binnen
enkele dagen zullen wij waarschijnlijk
nauwkeurig weten, hoe de grote mo
gendheden, vertegenwoordigd in de Vei.
ligheidsraad, tegenover de Nederlandse
plannen staan.
Een vrijwel onoverkomelijke moeilijk
heid voor onze regering vormt de hou
ding van de Republikeinse leiders. De
regering heeft zich na de jongste mili
taire actie vernederd om met een Su
karno en Hatta weer te gaan praten.
>,Het gevolg hiervan zal zijn", aldus
schreven wij 28 Febr. j.l., „dat Sukarno
en Hatta met een hautaine glimlach op
onze voorstellen zullen reageren. Men
tooet zich geen ogenblik verwonderen
als zij met kracht zich zullen beroepen
op de resolutie van de Veiligheidsraad
Van 28 Jan., welke o.a. herstel van de
..regering" in Djocja eiste". Maandag
heeft men kunnen lezen dat Sukarno c.s.
Weigeren de Nederlandse uitnodiging te
aanvaarden zolang de republikeinse re
gering niet in Djocja is hersteld.
Wat nu? is men geneigd zich af te
vragen. Toegeven, hoort men hier en
to Indonesië uit allerlei kringen roepen.
Een andere uitweg is er niet. „Als de
Republiek van Djocja niet hersteld
Wordt, dan komen er geen republikei
nen en als die niet komen dan mislukt
noodzakelijk de Ronde-Tafelconferen
tie", schreef De Linie in haar jongste
nummer, welk blad volgens prof. Röm-
toe „de gymnastiek van het tegenspre
ken zó ver drijft, dat het bij zijn toeren
ook met zich zelf in de knoop komt
daaraan heeft het althans in het Indo
nesische vraagstuk, ons langzamerhand
Ie zeer gewend".
Toegeven, roept thans een groot
Santal federalisten, daarbij voor de zo
veelste keer het bewijs leverend, dat
als zij voor een keuze gesteld worden,
zij altijd uiteindelijk de zijde van de
republiek zullen kiezen, daarbij getui
gend van opvattingen, waarin de Ned.
regering zich reeds herhaaldelijk heeft
toisrekend.
Maar hoe valt een eventueel toegeven
te rijmen met de jongste militaire actie.
Welke toch bedoelde in Indonesië en
Vooral in de gebieden rondom Djocja de
rust en veiligheid terug te brengen,
Welke een Sukarno en Hatta de bevol
king niet konden of wilden geven? Zijn
•Jaarvoor meer ddh 1600 Nederlandse
toilitairen gesneuveld om thans weer
Sukarno en Hatta in Djocja op de troon
te verheffen? En is men nu heus zo
haïef om te geloven, dat na 'n dergelijk
toegeven de eisen van deze republikeinse
kopstukken zijn uitgeput? Zij zullen
h i e t rusten voor de situatie van vóór
de militaire actie hersteld zal zijn, d.i.
Vóór onze troepen weer uit het Djocjase
Zullen zijn teruggetrokken. En dan be
gint het spel opnieuw, met terreur,
bendewezen, corruptie enz. enz. Het Ne
derlandse leger is dan immers een „bui
tenlands" leger
Maar er is nog meer, dat een toegeven
Vrijwel onmogelijk maakt. De regering
beeft uitdrukkelijk verklaard, naar
Aanleiding van de resolutie in de Vei-
bgheidsraad, dat herstel van de regering
Jh Djocja voor haar onaanvaard
baar was. Deze verklaring thans in
dekken zou o.i. gemakkelijk tot een ka
binetscrisis kunnen leiden. Wij kunnen
Wis namelijk onmogelijk voorstellen dat
P'jv. de Kath. Kamerfractie een derge-
bjke nieuwe ommezwaai van het kabinet
*ou accepteren.
Er is natuurlijk nog altijd de moge-
bjkheid om de conferentie zonder de
Republikeinen te laten doorgaan. Wij
geloven niet, dat dit veel zin heeft, om
dat men dan bij voorbaat deze confe
rentie als mislukt kan beschouwen. Bo
yendien heeft minister-president Drees
d de Kamer reeds tegen een dergelijke
flinkheid" gewaarschuwd, daar het
bverleg nu eenmaal bedoeld is voor
L.Jle partijen. Weigering van de Repu
blikeinen betekent dat de Ronde Tafel
"tot meer rond is of, zoals Van der Goes
Ian Naters het in „Het Vrije Volk" uit
rukte, de Ronde Tafel vertoont dan
pijnlijk gat. Volgens de fractie
voorzitter van de P.v.d.A. zullen wij dat
'e't dan moeten aanvaarden en de ver
wezenlijking van een werkelijke Ronde
tafelconferentie moeten uitstellen tot
i Ah de essentiële voorwaarde daarvoor
s voldaan.
Intussen is het ons nog steeds onbe-
jfWjpelijk, hoe de regering deze confe
ctie heeft kunnen bijeenroepen, zon-
?®r van te voren vrijwel de zekerheid
hebben, dat zij op instemming van
k6 betrokken partijen mocht rekenen.
i;6ze nieuwe misrekening zal ons pres-
Vim- -
?0]
§e zowel in het buitenland als in In-
hesië, wederom enorme schade toe-
L
Jongen. En veel prestige hebben wij
t meer. Daarvan getuigen de lege
kt°elen in Den Haag.
1 Ru
Italiaanse ministerie van Buiten-
•ba i e Zaken heeft Maandag bekend ge-
Jw?kt, dat de basis gelegd is voor onder-
J"delingen ten behoeve van een verdrag
^"vriendschap, handel en zeevaart met
Wit-Brittannië.
De Commissie der V. N. voor Indone
sië heeft aan de Veiligheidsraad over
de situatie in Indonesië rapport uitge
bracht. Zowel een brief van ir Sukar
no aan dr. Beel als een republikeins
rapport betreffende de besprekingen
met dr. Koets en de contactcommissie
van de B.F.O. zijn hierin opgenomen.
Sukarno vraagt herstel van zijn rege
ring in Djocja, waarmee de contact
commissie van de B.F.O. het eens zou
zijn.
In deze brief zegt Sukarno o.m.: „Ik
persoonlijk vindt de gedachte van een
spoedige onvoorwaardelijke overdracht
van de volledige souvereiniteit aan de
V.S. van Indonesië aantrekkelijk. Zondei
vooruit te lopen op de positie van de
V.N.-commissie in haar pogingen om
volgens de bepalingen van de resolutie
van de Veiligheidsraad een oplossing te
vinden voor het geschil tussen Neder
land en Indonesië, kan ik in principe
met het doel van zulk een conferentie
instemmen.
Echter met het oog op de huidige po
sitie van mijzelf en de andere leden van
de republikeinse regering, die zich thans
op Banka bevinden, afgesneden van
staat en volk en gescheiden van de basis
van ons gezag als regering, kan ik geen
officieel besluit nemen om de conferen
tie in Den Haag bij te wonen of een
delegatie te zenden, die besluiten zou
aanvaarden namens de regering of het
volk van de republiek.
De brief van Sukarno vervolgt: „In
dien wij onder de huidige omstandig
heden de uitnodiging van de Nederland
se regering zouden aannemen, zouden
wij uw conferentie slechts als particu
liere personen kunnen bijwonen. De te
nemen besluiten zullen een grote ver
antwoordelijkheid met zich brengen.
Zulke verantwoordelijkheid kan alleen
aanvaard worden door de regering van
de Republiek Indonesia, die ten volle
.het gezag in haar gebied uitoefent en
gezeteld is in Djokjakarta. Zulk gezag
hebben wij op het ogenblik niet," aldus
besluit Sukarno.
Het rapport van de V.N.-commissie
geeft ook het rapport van de republi
keinse delegatie betreffende de bespre
kingen met de republikeinse leiders, dr.
Gieben en dr. Koets en de contactcom
missie van de B.F.O. Dit republikeinse
rapport geeft een overzicht van de be
sprekingen met genoemde personen.
Het zegt, dat dr. Koets in de verdui
delijkingen op de Nederlandse uitnodi
ging (behalve de reeds eerder gepubli
ceerde punten) o.m. de verklaring gaf,
dat de positie van de Nederlandse troe
pen in Indonesië na de souvereiniteits-
overdracht zal zijn als van een buiten
lands leger, dat met de goedkeuring van
de regering der V. S. van Indonesië al
daar verblijft en dat dit leger niet zal
optreden dan na en in overeenstemming
met het verzoek van de regering der
V. S. I.
Het leger zal gerepatrieerd worden
al naar gelang transport beschikbaar is.
Dr. Koets verklaarde, volgens het rap
port, dat herstel van de Republiek en
terugkeer van de republikeinse rege
ring naar Djocja thans onmogelijk is.
Het republikeinse rapport zegt
betreffende de bespreking op Ban
ka met de contactcommissie van de
B.F.O., dat deze bespreking' tot
gevolg had, dat de ÉS.F.O. de nood
zakelijkheid inzag van herstel van
de republiek en haar regering, in
overeenstemming met de resolutie
van de Veiligheidsraad, als conditio
sine qua non voor het nemen van
competente beslissingen als een re
publikeinse regering met betrekking
tot het deelnemen aan de Ronde-
Tafelconferentie.
Ook werd ingezien, dat eventuele
deelneming van de republiek Indonesia
aan de Ronde-Tafelconferentie niet zal
vooruitlopen op de positie van de V. N.-
commissie in overeenstemming met de
resolutie van de Veiligheidsraad."
Het eerste punt van het republikeinse
rapport zegt eveneens, dat men niet wil
vooruitlopen op de positie en taak van
de V.N.-commissie.
In federale kringen te Batavia gaf
men aan Aneta te verstaan, dat de voor
stelling van zaken, zoals gegeven in het
rapport van de republikeinse delegatie
aan de Commissie van de V. N. voor In
donesië over de besprekingen op Banka
met de contactcommissie van de B.F.O.,
op bepaalde punten onjuist is. Men
meende in deze kringen o.m., dat de
terugkeer naar Djocja voorwaarde was
voor het accepteren van de uitnodiging
en niet de voorwaarde om dan nog een
beslissing te nemen over het al of niet
aanvaarden van de uitnodiging.
De Commissie der V. N. voor Indone
sië heeft in een communiqué medege
deeld, dat zij 10 Maart a.s. haar vierde
bezoek aan de republikeinse leiders op
Banka zal brengen. De beslissing dien
aangaande is genomen als antwoord op
een invitatie van Rum om naar Pangkal-
pinang te komen voor het houden van
informele besprekingen.
De heer J. C. de Miranda, Surinaams
afgevaardigde voor de R. T. C., heeft
zijn reis naar Nederland uitgesteld we
gens onzekerheid inzake de conferentie.
De diplomatieke correspondent van
Aneta in Washington verneemt dat de
V. S. gedurende het a.s. debat in de
Veiligheidsraad uiting zullen geven aan
hun bereidheid het Nederlandse plan
voor de Ronde-Tafelconferentie te er
kennen als duidelijk bewijs voor het
Nederlandse streven tot een redelijke
oplossing van het Indonesische pro
bleem te komen.
De Amerikaanse delegatie zal zich
dus niet op het formele standpunt
stellen, dat de raadsresolutie als zo
danig dient te worden erkend en na
gekomen als enige en uitsluitende me
thode voor het bereiken van het ge
stelde doel, doch zal voldoende soepel
heid tonen om waardering van het
Nederlandse initiatief mogelijk te ma
ken. De feitelijke aanvaarding van het
Nederlandse plan zal ook in de Veilig
heidsraad door de V. S. afhankelijk
worden gesteld van het aanvaarden
van de Nederlandse uitnodiging door
de republikeinse leiders. Het Ameri
kaanse standpunt zal eveneens afhan
gen van de aanwezigheid der republi
keinen. Daar de Amerikaanse regering
de republiek nog steeds erkent als par
tij in het geschil staat zij op het stand
punt, dat de commissie deelneemt aan
de onderhandelingen.
In verband met geruchten, dat som
mige raadsleden in de debatten op eco
nomische sancties tegen Nederland
zullen aandringen, verneemt de corres
pondent van Aneta, dat in Amerikaanse
kringen weinig geneigdheid bestaat
extreme maatregelen tegen een be
vriend land te steunen. De VjS. zullen
in de Veiligheidsraad alles doen om
verscherping van de situatie te ver
mijden en integendeel hlijven aandrin
gen op vreedzame regeling van het
geschil.
Woensdagavond, 21 uur Nederland
se tyd, zal in de Veiligheidsraad een
begin gemaakt worden met de behan
deling van de Indonesische kwestie.
De Koningin heeft besloten haar va
cantie te bekorten. H. M. acht het ge
wenst, met het oog op de vele belang
rijke vraagstukken, die thans aan de
orde zijn, geregeld overleg met het kabi
net te kunnen plegen.
De Koningin zal Donderdag in Neder
land aankomen. Prins Bernhard zal in
verband met zijn gezondheidstoestand in
de eerste dagen nog niet kunnen reizen.
Zondag vonden in Chili verkiezingen
voor het congres plaats en het blijkt dat
de regering overweldigend gesteund werd.
daar bijna alle regeringscandidaten her
kozen werden en de liberalen, radicaal de
mocraten en socialisten die de coalitie steu
nen, in beide kamers hun meerderheid heb
ben behouden.
Dr. Herbert Evatt, de Australische
minister 'van Buitenlandse Zaken, is, op
doorreis van India naar Londen, in
Rome door Z. H. de Paus in audiëntie
ontvangen. De H. Vader en Dr. Evatt.
De katholieke missionarissen in China hebben besloten onder het communis
tisch gezag in China hun werk zo goed mogelijk voort te zetten, aldus meldt
een U.P.-correspondent uit Sjanghai.
Vooraanstaande katholieken wijzen er in dit verband op dat ondanks pogingen
der communisten zich met het missie-werk te bemoeien, de communisten
geleidelijk afstand te doen van geweld als een middel om de arbeid der missies
te hinderen.
De missionarissen hebben hoop geput uit het feit dat sedert April 1948 geen
enkele katholieke priester of non om het leven is gebracht.
Neutrale kringen geven toe dat dit er op kan wijzen dat de communisten
hun politiek jegens de missionarissen aangepast hebben, doch waarschuwen
dat men dit niet zo moet uitleggen dat het betekent dat de communisten
het christendom verwelkomen.
Uit de statistieken blijkt, dat sedert
de wapenstilstand in 1945 tot April '48
48 priesters gedood werden; 32 andere
stierven in de gevangenis. 3 stierven
nadat zij waren vrijgelaten en 13 an
deren die gevangen waren genomen,
worden nog altijd vermist. Onder de
vermisten bevinden zich twee buiten
landers. Tien van hen die in de gevan
genis stierven waren buitenlanders. De
overigen waren Chinese Katholieken.
Volgens de beste schattingen zijn er
op het ogenblik 3i/2 millioen Katholie
ken in China ongeveer het zelfde
aantal als in Ierland. Bijna de helft
hiervan, bevindt zich in gebied dat in
handen der communisten is. Nog een
half millioen leeft in steden en in
De commandant van het distriet
Zeeland van de Nationale Reserve,
luit.-kolonel de Feyter, heeft op een
persconferentie te Goes enige bij
zonderheden verteld over de nieuwe
richtlijnen bij de personeelswerving
voor de Nationale Reserve.
Nu de besprekingen van de generale
staven van de West-Europese landen
beëindigd zijn, heeft de generale staf
van het Nederlandse leger nieuwe richt
lijnen vastgesteld voor de werving van
de manschappen voor de Nationale Re
serve.
In de eerste plaats kunnen alle man
nen van de lichting 1935 en ouder toe
treden, soldaten zowel als dienstplich
tig kader en reserve-officieren. Verder
soldaten van de lichtingen 1936 tot en
met 1940. Officieren en onderofficieren
zullen, behoudens een nader te beoor
delen bijzonder geval, niet opgenomen
kunnen worden. Behoorden deze men
sen echter tot de luchtdoelartillerie of
tot het 3e reg. genietroepen (zoeklich
ten), dan is toetreden wel mogelijk.
In ieder geval hebben allen die zich
verbinden aan de Nationale Reserve hier
tevens hun mobilisatiebestemming. Dat
houdt dus in dat zij niet opgeroepen zul
len worden als gewoon dienstplichtige.
Dit geldt ook voor de lichtingen 1941
tot en met 1944 (de buitengewoon dienst
plichtigen), van wie er sommigen thans
opgeroepen worden. Ten spoedigste die
nen de gemeentebesturen voor hen vrij
stelling aan te vragen.
Over deze aangelegenheid zullen, naar
wij vernemen, binnenkort aanvullende
bepalingen vanwege het instituut Wet
tig Gezag bekend gemaakt worden. Tot
de reserve kunnen verder toetreden alle
verdere buitengewoon dienstplichtigen
>.r ver- i
in dat
Wij kunnen ons eigen leed beter ver
dragen, als wij ons verdiepen
van anderen.
Zes monniken van de Russisch-Ortho-
doxe Kerk arriveerden in New York,
op weg naar een klooster in Jordanville.
Zij hebben de afgelopen drie en een half
jaar tezamen verbleven in een Duits
kamp voor verplaatste personen en in
een klooster nabij München.
en alle niet dienstplichtigen, zoals de
afgekeurden en zij, die wegens bjoe-
derdienst vrijstelling kregen. Ook zij
dienen er rekening mee te houden, dat
een herkeuring niet onmogelijk is en
dat vrijstelling wegens broederdienst
niet altijd meer gegeven zal kunnen
worden.
De manschappen van de Reserve zul
len in de regel dicht bij huis blijven,
zij moeten slechts enkele uren oefenen,
lp totaal 200 uur per jaar.
Luit.-kolonel de Feyter deelde voorts
mede, dat er oefenverbanden opgericht
zullen worden voor luchtdoelartillerie.
Om zowel infanterie als luchtdoelartil
lerie mobiel te maken, wil men auto's
en motoren huren van burgers, bij voor
keur met de eigenaars als chauffeur.
streken aan de rand van het „rode" ge
bied.
Hoewel de communisten de laatste
tijd geen ernstige daden van geweld
begingen, gingen zij voort met tegen
werkende maatregelen te nemen. In af
gelegen plaatsen is de communistische
bemoeizucht vaak afhankelijk van de
luimen van de plaatselijke bevelheb
bers.
Er zijn nog altijd 840 buitenlandse en
1315 Chinese priesters, plus 827 nonnen
en 80 broeders in de „rode" gebieden.
Het afsnijden van de Marshall-hulp
voor Indonesië heeft tot dusver zeer
ernstige invloed gehad op de voedsel
voorziening van de Indonesisfche bevol
king, aldus verklaarde de commissaris
voor Indonesië in de V.S., de heer E. C.
Zimmerman, aan Aneta. Indonesië fS als
gevolg van de onderbreking der E.C.A.-
hulp niet in staat in de V.S. de 12.009 ton
rijst te kopen, die door de commissie
van de Intern. Noodvoedselraad zijn
toegewezen, waardoor de voedselpositie
in Indonesië nog verder zal worden be
moeilijkt..
Hij onderstreepte dat dit nog slechts
het eerste en snelst voelbare gevolg is
van het besluit der E.C.A., dat langza
merhand ook zijn invloed zal doen ge
voelen op de productie en uitvoer van
de voortbrengselen van Indonesië, waar
aan de wereld zulk een grote behoefte
heeft.
Het partijbestuur van de C.P.N. heeft
in zijn zitting van Maandag een resolutie
aangenomen, waarin de C.P.N. zich „soli
dair met de redevoeringen van Thorez in
Parijs en Togliatti in Rome verklaart en
met alle strijders voor de vrede, in het
bijzonder met de volken van de Sovjet-
Unie, die nooit enig volk hebben aange
vallen of zullen aanvallen en die de be
schaving van het fascisme hebben gered."
Mochten, ondanks de strijd der vredes-
krachten. de Amerikaanse oorlogsdry -
vers en hun handlangers in Duitsland,
Nederland en in andére landen, toch de
aanvalsoorlog ontketenen, aldus de reso
lutie, dan zullen ook de Nederlandse ar
beiders en alle vooruitstrevende krach
ten, samen met de Sovjet-Unie en haar
bondgenoten, naar het woord van Domela
Nieuwenhuis, reeds in 1891 gesproken,
strijden voor het herstel van de wereld
vrede door de overwinning van het pro
letariaat.
De resolutie stelt voorts vast, dat de
Amerikaanse oorlogsvoorbereidingen te
gen de Sovjet-Unie. de volksdemocra-
tische landen en het werkende volk, in
versneld tempo plaats hebben. Zij
waarschuwt het Nederlandse volk voor
het daaruit voortvloeiende gevaar voor
het plotseling ontketenen van een nieuwe
wereldoorlog, roept het op geen enkel
oorlogspact, als het Westelijk pact van
Brussel en het thans voorbereide Atlan
tische Pact, geen buitenlands opperbevel
over het Nederlandse leger en de Neder
landse vloot, geen enkel bevel van bui
tenlandse instellingen of machthebbers
als geldig voor het Nederlandse volk te
erkennen. Het roept op te strijden tegen
het inrichten van buitenlandse bases op
ons grondgebied en vraagt de arbeiders
in de vakbeweging en in het bijzonder
de leden van het N.V.V., scherp stelling
te nemen tegen deze „oorlogsvoorberei
ding, waaraan de leiding van het N.V.V.
medewerkt." Het partijbestuur roept ten
slotte het Nederlandse volk op, te strij
den voor het „uitdoven van de oorlogs
haard in Indonesië, voor het terugtrek
ken van de Nederlandse troepen en om
een krachtdadige actie te voeren, tenein
de verdere verschepingen van troepen
en oorlogstuig naar de slagvelden in In
donesië stop te zetten." Het besluit een
massacampagne voor de vrede in het ge
hele land te organiseren en verklaart
zich bereid met allen daartoe samen te
werken, „ongeacht inzichten of uitgangs
punten."
De Britse Labourregering heeft sinds
1945 1.657.000.000 pond sterling uitgegeven
voor de nationalisatie van Britse industrieën
Dit cijfer is gisteren in het Lagerhuis ge
noemd door Douglas Jay, economisch se
cretaris van het ministerie van Financiën.
De zon scheen met een milde vroege voorjaarswarmte op het bijna harde
grasveld voor het gebouw der Provinciale Griffie aan de Dreef. Midden
in dit veld stond een beeld, waarover de vaderlandse vlag was gehangen.
Daaromheen in een wijde kring wereldlijke en kerkelijke autoriteiten, vrouwen
en kinderen met bloemen in de handen en met een star getrokken gelaat
En daar weer omheen een grote menigte, zoals op de dag der bevrijding, toen
ze ook naar de Dreef trok om zwijgend te defileren langs de plek, waar nog
maar enkele maanden tevoren vijftien mannen op beestachtige wijze door de
bezetter waren neergeknald. Deze Maandagmiddag, 7 Maart, bracht allen, die
getuigen waren van de onthulling van het monument der gevallenen, de hter-
innering van droeve dagen. Een herinnering, die de Commissaris der Koningin
door een sober relaas opriep en waaraan de burgemeester van Haarlem een
stille les voor de toekomst verbond.
De voorzitter van het comité tot op
richting van een blijvend gedenkteken,
mr. A. Beets, richtte zich eerst tot de
autoriteiten en nabestaanden en drukte
er zijn spijt over uit, dat het monument
niet op de plaats kon komen waar de
mannen vielen. De nieuwe Dreef lief
dit niet toe, maar op de thans gekozen
plek zal een passende entourage ge
maakt worden. Een groot aantal zan
gers zong „Bede voor het vaderland"
o.l.v. Nico Hoogerwerf. waarna de Com-
missiaris der Koningin in Noord-Holland,
dr. J. E. baron De Vos van Steenwijk
het beeld, ontworpen door Mari Andries-
sen en in brons gegoten door Binder te
Overveen, onthulde. Hij sprak dan de
volgende rede uit:
Het is op de dag, ja op het uur af
4 jaar geleden, dat 15 Nederlanders,
die in het Huis van Bewaring aan de
Weteringschans te Amsterdam gevan
gen zaten, op deze plek zonder enige
vorm van proces werden neerge
schoten. Het monument is bestemd de
herinnering aan deze onschuldig ge
vallen slachtoffers levendig te houden.
Dat dit slechts was één van de vele
gevallen, waarbij in Nederland der
gelijke misdrijven gepleegd werden,
is u bekend. Alleen hier te Haarlem
waren reeds op 26 October 1944 op
dezelfde wijze 9 mensen neergeschoten
en op de He Februari 1945 nogmaals 8.
En daarbij vergeet ik niet, dat meer
dan een jaar tevoren, namelijk op 30
Januari 1943, 10 van onze Joodse stad
genoten werden neergeschoten, waar
onder de Opperrabbijn van Haarlem en
het bekende. gemeenteraadslid mr.
Drilsma. In al deze gevallen waren het
zogenaamde represailles en werd als
aanleiding opgegeven een al of niet ge
lukte aanslag, gepleegd op een Duitse
militair of een N.S.B.'er. Soms stond
het werkelijk vast, dat een dergelijke
aanslag door het verzet was gepleegd,
andere malen was dit onduidelijk of
was er zelfs aanleiding te vermoeden,
dat he.t een wraakneming van Duitsers
onderling of een gewone vechtpartij
betrof. Ook omtrent de aanleiding tot
dit zogenaamde standrechtelijk neer
schieten, dat wij hier heden herden
ken, lopen de verklaringen zeer uiteen.
Daar dit plaats had op de dag na dien,
waarop de aanslag op Rauter ge
pleegd werd, ligt het voor de hand
hierin te zien de eerste van de reeks
represailles, waarbij ruim 300 Nederlan
ders het leven moesten laten. Ook
hiervan staat nog steeds niet vast door
wie deze aanslag gepleegd werd; het
verzet heeft steeds ontkend er de hand
in gehad te. hebben.
Voor mij ligt evenwel een copie van
de brief, door de Einsatzkommando-
De commissaris der Koningin in de
provincie Noord-Holland, dr. J. E. baron
De Vos van Steenwijk, legt een krans
aan de voet van het zojuist onthulde
monument.
führer, S.S. Sturmbannfiihrer gericht
aan de burgemeester van Haarlem,
waarin deze eerste, onder opgave van
de namen der slachtoffers, mededeelt,
dat zij als vergeldingsmaatregel zullen
worden doodgeschoten vanwege een
aanslag op een Nederlandse politieamb
tenaar, met welke politie-ambtenaar
bedoeld zou zijn de N.S.B.-er agent-
recherche.ur S. Zierikzee.
Hoe dit ook zij, deze daad moeten
wij zien als één van de reeks vertwij
felde pogingen, welke het Duitse re
gime in de laatste oorlogsmaanden deed,
om zijn gezag in de bezette, gebieden
te blijven handhaven. Wie in dezelfde
nummers van de illegale pers, waarin
deze moordpartij vermeld wordt, leest
hoe Keulen reeds gevallen was, de
brug bij Remagen veroverd, hoe tussen
Rijn, Moezel en Saar 20 Duitse divi
sies waren afgesneden, die begrijpt de
wanhoop van de Duitse bezetter. Maar
wat men niet kan begrijpen is de wijze,
waarop deze in die wanhoopsstemming
reageerde, zonder zich rekenschap te
geven, dat de laatste wreedheden di»
hij in bezet gebied zou verrichten, da
diepste, sporen «in de herinnering zou
den achterlaten.
Zó' was op die tragische 7e Maart 1945
de houding der bezetters, maar hoe was
die onder de Nederlanders?
Vervolg pag. 2)
De burgemeester van Haarlem, mr. P. Cremers, herdenkt de gevallenen na de
onthulling van het door Mari Andriessen vervaardigde monument ter nage
dachtenis van de vijftien op 7 Maart 1945 aan de Dreef gefusilleerde Nederlanders.
De staking van de Billitonmaatschappij
te Paramaribo is thans algeheel gepro
clameerd als reactie op de weigering van
de hoofddirectie om tot loonsverhoging
over te gaan. Het personeel van de licht
en watervoorziening was nog aan het
werk. Zaterdag hebben de stakers van
de bond onderstand in natura ontvan
gen.
(Van onze verslaggever)
Op 30 April a.s., de eerste „nieuwe"
Koninginnedag, wordt in het Olympisch
Stadion in Amsterdam een massaspel
opgevoerd. Het staat weer, zoals de niet
al te argeloze lezer reeds heeft begre
pen, onder algemene leiding van de
heer Carel Briels. Dit keer zal de
„massa" uitsluitend worden gevormd
door kinderen van de diverse Amsterdam
se scholen, nademaal het spel is bedoeld
als hulde van Neerlands jeugd aan de
vier Prinsesjes ter gelegenheid van de
verjaardag van haar moeder.
De ganse opzet van de vertoning is
dan ook ingesteld od hel kinderlijke.
Op het veld wordt (met décors van
Karei Bruckman) een oud-Hollands
ganzenbord gesuggereerd. Tien groepen
kinderen nemen aan het spel deel.
Zij zullen respectievelijk optreden als
Chineesjes, Indianen, boerinnetjes, edel-
vrouwen, soldaatjes, zonnebloempjes,
matrozen, konijntjes, kabouters en boer
tjes en zij worden daarbij gekleed in
costuums, ontworpen door Maarten
Toonder's Studio's. De regels van gans
de vertoning zijn die van het klassieke
ganzenbord-spel. Met dien verstande,
dat de „fiches" zullen bestaan uit door
talrijke vooraanstaande Nederlandse
firma's beschikbaar gestelde prijzen.
Een schier revolutionnaire nieuwig
heid bestaat hierin, dat aan dit massa
spel een loterij verbonden is, waarvan
de opbrengst geheel bestemd is voor
het herstel van het zwakke kind van
alle gezindten.
De loterij is eveneens verdeeld in tien
groepen, waarvan de nummering wordt
vastgesteld by notariële acte. Elke
groep bestaat uit 48.000 loten en één
van deze groepen die, welke het eerst
op nummer 63 aankomt wint de pot.
Als u dus van elke groep één lot koopt,
bent u in elk gevaï bij de winnende
klas en maakt u een kans van één op
twintig op een van de 2400 luisterrijke
prijzen. Aan het slot van het spel zal
als apotljeose een door Circus Strass
burger samengestelde exotische optocht
het Stadion binnentrekken. De tekst
in telegramstijl wordt vervaardigd
door de journalist Henri Knap.
Maandag 14 Maart begint in alle
plaatsen van Nederland de verkoop zo
wel van de loten als van de plaatsbe
wijzen voor het spel in het Stadion.
Verwachting tot Woensdagavond:
Matige, af en toe vrij krachtige
wind uit Oostelijke richtingen. En
kele overdrijvende wolkenbanken
met plaatselijk enige sneeuw. In de
nacht en vroege ochtend lichte tot
matige vorst; overdag lichte vorst
tot temperatuur om het vriespunt.
Zon: 7.09—18.33. Maan: 11.07—4.35.
Maandagavond is minister Stikker
per vliegtuig op Schiphol teruggekeerd
na een verblijf van enige dagen in
Farijs, waar hij besprekingen heeft bij
gewoond van de consultatieve raad van
de organisatie voor Europese economi
sche samenwerking.
Naar aanleiding van het plan-Cripps
deelde hij mede, dat op de bijeenkomst
een resolutie is aangenomen, die voor
Nederland zeer gunstig is te noemen.
Over enkele dagen zal het resultaat der
besprekingen bekend worden gemaakt.
De besprekingen hebben naar de
minister bij zijn aankomst verklaarde
een gunstig verloop gehad. Er is een
volledige overeenstemming bereikt. Mi
nister Stikker noemde de conferentie
een goede voorbereiding voor de be
sprekingen van de Beneluxlanden, die
deze week worden gehouden.
