V
Nog1969politieke delinquenten
OP ZOEK NAAR DE ARK VAN NOË
Nederlandse volk wil England-Spiel
opgehelderd zien
Wantrouwen of
onwil?
Waarom moest Schreieder weg?
bureaux van redactie en administratie
Tot hoofd en hart
1°
Klachten worden altijd
nauwkeurig onderzocht
Vliegveld Schiphol wordt
uitgebreid
Nu zwijgen, straks geen
recht van spreken meer
Zwendelaar in graf
zerken gearresteerd
Na het eindexamen
naar Istanboel
Het weer
Niet volop sigaretten
Gemeenteraads
verkiezingen
DONDERDAG 7 APRIL 1949
73ste JAARGANG No. 24430
Ultimatum aan Nanking
Indonesië nog niet
op agenda V.N.?
Amsterdamse raad aan
vaardt voorgestelde plan
SPOEDIG AUTONOMIE
KARENSSTAAT?
Haagse gymnasiast vergezelt expeditie
Broer van Bormann
meldt zich
Min. Stikker op weg
naar ons land
Regeling Indonesische
kwestie mogelijk
Gemeenteprogram
van de K.V.P.
Aantal desiderata in
brochure behandeld
Onderdelen Nat. Reserve
MILITAIRE CONFERENTIE
DER WESTELIJKE UNIE
Gevoel van onbehagen
Geheimzinnigheid
u
SMEDESTRAAT 5 HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544; Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postgiro 143480
Bijkantoor Beverwijk: Stumphiusstraat 45
Directeur: 3. J. W. Boerrigter.
Hoofdredacteur: Drs. H. W. M. van Run.
Wnd. hoofdredacteur: W. Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per milflmeter-
hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
ABONNEMENTSPRIJS 35 cents per week,
f 1.52 per maand, f 4.55 per kwartaaL
Toen onze regering vorige week de
uitnodiging van de U.N.C.I. aan
vaardde om deel te nemen aan de
Voor-conferentie te Batavia met als
enige restrictie het behoud van de sou-
Vereiniteit, een restrictie, welke overi
gens gebaseerd was op de Canadese re
solutie van 23 Maart, was men in vele
kringen zeer verheugd over deze stap
Van onze regering, omdat men meende,
dat hierdoor op slag de kansen, tot een
accoord met de republikeinen te komen,
aanzienlijk gunstiger werden. Wij zagen
de situatie vooralsnog niet zo optimis-
tisch en wezen er in een hoofdartikel op,
dat er o.i. nog tè grote onzekerheden
bestonden om zich nu al tot optimis
tische conclusies te laten verleiden.
Ongetwijfeld was deze stap voor onze
regering niet gemakkelijk geweest, want
hoe men de zaak ook wendt of keert,
deze stap betekende „de weg terug" op
het met zoveel nadruk door de minis
ters Drees en Van Maarseveen in de
Kamer uitgesproken onaanvaardbaar van
sommige punten van de Veiligheidsraad
resolutie van 28 Januari, waarvan die
Van 23 Maart, zij het in enigszins mil
dere vorm, een voortzetting was. De re
gering zwichtte voor de druk van de
Veiligheidsraad en vooral van Amerika,
en aanvaardde de uitnodiging, uitvloei
sel van een besluit, dat dr. Van Royen
„.moeilijk te vertereri" genoemd had.
Zonder het met zoveel woorden uit te
spreken koppelde Den Haag de drie
punten, die op de preliminaire conferen
tie te Batavia zouden worden besproken,
tot een geheel samen en wel in deze
volgorde: 1. Het uitvaardigen door de
republikeinen van een order de guerilla-
strijd te staken om aldus de veiligheid
en orde te herstellen; 2. Besprekingen
over de vrijlating en terugkeer van de
republikeinse leiders naar Djocja; 3.
Het bepalen van het tijdstip en de
voorwaarden tot het houden van .de
voorgestelde Ronde-Tafelconferentie in
Den Haag.
Men behoefde geen profeet te zijn om
te voorspellen, dat de republikeinen
niets zouden nalaten om punt 2: Het
herstel der regering te Djocja, uit het
geheel los te tornen en tot uitgangs
punt te maken van eventuele onder
handelingen. Wat wij in ons artikel
„Onzekerheden" dan ook reeds veronder
stelden is prompt gebeurd. De republi
keinen hebben weliswaar de uitnodiging
van de U.N.C.I. aanvaard, maar onder de
toevoeging, dat herstel van de republi
keinse regering in Djocja „voorwaarde
voor vruchtbare onderhandelingen" is en
dat de republikeinse delegatie „aanvan
kelijk" slechts in staat zal zijn „de prac-
tische bijzonderheden van het herstel
der republikeinse regering te Djocja te
bespreken".
Hiermede hadden de republikeinen
Voor de zoveelste keer weer eens roet
jn het eten gegooid. In Nederlandse po
litieke kringen liet men aanvankelijk
Voorzichtig blijken, dat men over deze
houding der republikeinen „teleurge
steld" was, maar toen de letterlijke tekst
van het antwoord van Moh. Rum bekend
}vas, veranderde de teleurstelling in
1 w ij f e 1 of de vóór-conferentie op deze
hasis nog wel doorgang kon vinden.
Wanneer een zo voorzichtig diplomaat
als dr. Van Royen gisteren bij zijn aan
komst op Schiphol veklaart: „Ik bén
persoonlijk zeer teleurgesteld over het
voorwaardelijk antwoord van de repu
bliek op de uitnodiging van de U.N.C.I.",
dan mag men gerust zeggen, dat wij op
nieuw in een impasse zitten.
Dë republikeinen hebben de gehele
situatie echter nog veel gecom
pliceerder gemaakt dan opper
vlakkig lijkt. Men vraagt zich namelijk
na het lezen van de brief,, die Moh.
Rum aan de Unci zond af, na m e n s
wie hij de uitnodiging aanvaardde.
Want in zijn schrijven spreekt hij van
een overdracht van gezag aan de repu
blikeinse nood-regering op Sumatra om
te handelen namens de republikeinse
regering, totdat deze regering weer vrij
is om bijeen te komen. Terecht merkt
de N, R. Crt. naar aanleiding van deze
verklaring op:
„Deze verwijzing doet twijfel rijzen
over de vraag van de bevoegdheden van
degenen met wie men straks in Bata
via zal vergaderen: immers de bevoegd
heden zijn aan de noodregering op Su
matra overgedragen. Van wie zal straks
de republikeinse delegatie mandataris
zijn, als zij in Batavia is? En zal zij wel
lasthebber zijn? Of zal zij dit pas zijn
als de republikeinen naar Djokja zijn
teruggekeerd en is zelfs dit laatste wel
Zskcr?
Zo ziet men dat thans alles wederom
op losse schroeven staat. Hoe zal de
Unci nu op deze houding van de repu
blikeinen reageren? aldus is men geneigd
zich af te vragen. En wéér kan men met
grote waarschijnlijkheid het antwoord
geven: de Unci zal wel zo manóeuvre-
ren dat Nederland, zonder het gezicht
al te zeer te verliezen, zal moeten toe
geven.
De republikeinen hebben hun listig
diplomatieke spel achter de schermen
nog verder gespeeld. Het zou ons name
lijk niet verwonderen, als zij mede de
hand hebben gehad in het optreden van
India en Australië, die plotseling heb
ben voorgesteld de Indonesische kwes-
tie op de agenda van de Algemeene
Vergadering der Ver. Naties te stellen.
In troebel warter is het immers goed vis
sen! De Nederlandse regering meende
door het tonen van haar goede wil de
weg tot een aocoord met de republiek
te kunnen effenen. Zij deed deze stap,
die haar zwaar moet zijn gevallen, om
uit de impasse te geraken. Zij schijnt
thans, tengevolge van de republikeinse
manoeuvres, in plaats van uit de Im
passe in een nóg neteliger positie te zijn
gekomen.
De Chinese communisten hebben gis
teren de nationalistische regering ver
zocht zich vóór 12 April over te geven.
Wanneer aan dit verzoek niet werd vol
daan, zouden de communistische strijd
krachten de Jangtse oversteken.
Volgens radio-Peiping was overgave
door de nationalistische legers de eni
ge methode om tot het sluiten van vre
de te geraken. Een compromis was uit
gesloten.
„De nationalistische legers zouden,
door zich over te geven, hun volk en
land een dienst bewijzen. Wij geven u
een laatste kans, om het volk en het
land van dienst te zijn", aldus radio-
Reiping.
President Li Tsoeng Jen heeft 't com
munistische ultimatum verworpen.
De leeftijd, die men hebben wil, be
derft vaak de leeftijd, die men heeft
28 Februari 1949 bedroeg het aantal
nog in bewaring zijnde politieke delin
quenten 1969. Dit getal geeft geen vol
ledig beeld van de stand der berech
ting. Vooreerst zijn daarin begrepen
enkele honderden gedetineerden, die
reeds hebben terecht gestaan voor een
Bijzonder Gerechtshof, doch wier zaak
nog moet worden behandeld door de
Bijzondere Raad van Cassatie. Voorts-
zijn daarbij begrepen de gedetineerden
aan wie internering werd opgelegd,
doch op wier uitspraak het fiat-executie
nog niet is verleend. Dit blijkt uit de
Memorie van Antwoord op het Voor
lopig Verslag der Eerste Kamer over de
begroting van Justitie.
Het is de minister bekend, dat
geruchten over mishandeling in de
kampen van politieke delinquenten
gepleegd, de ronde doen. Zijn be
paalde klachten bij zijn ministerie
ingediend, dan is steeds een diep
gaand onderzoek ingesteld. Erkend
moet worden, dat daarbij hoogst
Hoewel de besprekingen over de sa
menstelling van de agenda van de al
gemene vergadering der V.N. slechts
langzaam vorderen zou de discussie
omtrent het al of niet aanvaarden van
de Indonesische kwestie als agendapunt
vermoedelijk heden aan de beurt ko
men, aldus meldt de diplomatieke cor
respondent van Angta uit Lake Success.
De debatten te Lake Success kunnen
'n storend effect op de onderhandelingen
hebben. De Engelse delegatie gaf open
lijk toe, dat zij er daarom de voorkeur
aan zou geven de bespreking van de
Indonesische kwestie door de algemene
vergadering uit te stellen tot na de be
ëindiging van de onderhandelingen in
Indonesië, doch er bestaat nog geen ze
kerheid, dat zij voorstellen daartoe zal
doen.
Er zjjn echter ook andere delega
ties, die van mening zijn, dat debatten
te Lake Success tijdens dé Nederlands-
Republikeinse conferentie moeten wor
den vermeden en naar de correspondent
van Aneta uit goede bron verneemt,
zullen die delegaties er op aandringen,
dat de Indonesische kwestie (indien
deze als agendapunt geaccepteerd
wordt) althans niet gedurende de
eerstvolgende weken zal worden be
handeld.
Zijn Koninklijke Hoogheid Prins Char
les, zoon van Prinses Elizabeth en de
Graaf van Edinburgh, negentien weken
oud en vreugde van heel het Engelse
volk.
betreurenswaardige voorvallen aan -
het licht zijn getreden. Anderzijds
bleek ook, dat diverse klachten wel
sterk overdreven waren. Het is dan
ook gevaarlijk in deze een genera
liserend oordeel uit te spreken.
Wering van ongewenste lectuur be
hoort ook naar het oordeel van de mi
nister in de eerste plaats tot de taak van
de ouders en de overige opvoeders. Bij
de beoordeling van de z.g. beeldromans
mag men niet generaliseren, doch om
trent het gehalte van die beeldromans,
waarop de laatste tijd in verschillende
persorganen de aandacht is gevestigd,
kan geen verschil van gevoelen bestaan:
de waarde van deze uitgaven is vol
strekt negatief.
Voor de gevaren, die door de werk
zaamheden van extremistische elemen
ten in het leven kunnen worden geroe
pen, heeft ttfc minister een open oog.
Met 2514 stemmen (die der commu
nisten en mevr. Heyermans (Onafh.)
heeft de Amsterdamse Raad gisteravond
het plan voor dc uitbreiding van de
luchthaven Schiphol aangenomen en
het College van Burgemeester en Weth.
uitgenodigd tot het voeren van de
nodige onderhandelingen en tot het doen
van verdere voorstellen tot geleidelijke
uitvoering van het plan, waardoor
Schiphol het type zal krijgen van een
tangentiële luchthaven: een vliegveld,
welks banen als raaklijnen liggen rond
om een centraal stationsareaal.
Voor de verwezenlijking van dit plan
zal naar schatting 170 millioen gulden
nodig zijn. De eerste phase, een stelsel
van vier banen voor starts en landingen
in acht richtingen, dat bind 1950 vol
tooid kan zijn, zal 74,5 millioen gld. vra
gen. De overige 95.5 millioen gld die
nen ter financiering van de uitbreiding
tot het tangentiële vliegveld met zes
banen, een centraal stationsareaal en
twee technische arealen. Het nieuwe
Schiphol kan volgens de berekeningen
eind 1958 gereed zijn.
De politie te Enschede is een merkwaar
dig geval van oplichting op het spoor ge
komen. Toen dezer dagen een oud-inwoner
van Enschede zich naar de oude R.K. be
graafplaats begaf om het graf van zijn
vrouw te bezoeken, die dertig jaar geleden
was gestorven, kwam hij tot de ontdekking
dat de grafzerk was ontdaan van de zo
genaamde kantstenen. Hij stelde de politie
van de diefstal in kennis. Er werd een on
derzoek ingesteld en daarbij bleek, dat zich
bij de steenhouwerij van D. te Enschede
een aantal grafstenen bevond, welke af
komstig waren van deze niet meer in ge
bruik zijnde begraafplaats.
D. vertelde dat hij deze stenen had ge
kocht van zekere F., die enige tijd geleden
de grafsteen van zijn grootmoeder had ver
kocht en nu op eigen houtje ook de zerken
van andere overledenen ging verkopen. F.
zeide aan de steenhouwer D., die volkomen
te goeder trouw was, dat hij van de familie
toestemming had gekregen om de graf
stenen te verkopen. Een tiental was reeds
naar de steenhouwerij verhuisd, terwijl op
het kerkhof nog vijftien stenen met een te
ken waren gemerkt. Deze zouden eveneens
worden verkocht.
De politie heeft F., die reeds duizend
gulden met deze oplichting heeft „ver
diend", gearresteerd.
Saw Ba U Gyi, president van de
Karense Nationale Unie heeft gisteren
de order staakt het vuren voor alle fron
ten afgekondigd.
Van Birmese regeringszijde wordt
meegedeeld, dat na het staken van de
gevechten een regeringscommissie en
leiders van de Karens besprekingen zul
len voeren over de vorming van een
autonome Karen-staat binnen de Birmese
Unie.
-sf.
Canadese soldaten van het 22ste regiment, die het Noordpoolgebied als oefen
terrein hebben aangewezen gekregen, moesten bij aankomst daar onmiddellijk
voor hun onderdak zorgen. Met zagen, schoppen en messen hakten zij blokken
sneeuw van één meter lang en een halve meter dik uit de grond en maakten
daarvan sneeuwhutten volgens klassiek model.
(Van onze Haagse redactje)
Er werd in de familiekring wat ge
lachen als Hans Roozen, leerling van het
St. Aloysiuscollege te Den Haag, wéér
met een boek vol gegevens over de ark
van Noë thuis kwam en de gelegenheids
dichters spaarden hem met Sinterklaas
niet. Maar wat begonnen was als hobby
werd een bron van ijverige studie, dus
danig, dat deze 17-jarige jongeman tal
van gegevens kon uitwisselen met dr. A.
J. Smith uit Greensborg (Ver. Staten),
de „president of the oriental archeologi-
cal research expedition", die zich even
eens levendig interesseert voor de lot
gevallen van Noë's ark. Zowel de heer
Smith als Egerton Sykes, een gepension-
neerd Brits ambtenaar uit de diplomatie
ke dienst, hebben het plan opgevat in
Juni een expeditie te ondernemen naar
de 5157 meter hoge berg Ararat in Tur
kije om naar de overblijfselen van de
ark te speuren en zjj hebben Hans Roo
zen uitgenodigd hen te vergezellen. Zo
komt deze jeugdige landgenoot plotseling
in de wereldpers.
Hans is een gewone flinke Hollandse
jongeman met donker haar en zware
werkbrauwen, die aanstonds zijn eind
examen zal doen en daarna naar Istan
boel zal vertrekken om zich daar bij de
beide expedities, die in totaal20 man
zullen omvatten, te voegen.
Hij vertelt met groot enthousiasme van
zijn navorsingen.
Hans Roozen dankt zijn belangstel
ling voor de ark aan een boekje, dat
in 1681 verscheen en dat hij in 1947
op de boekenmarkt kocht: „Reizen
door Moscovië, Tartarije en Indië".
Jan Struys, de schrijver ervan, geeft
daarin verslag van een reis, die hij
in 1670 ondernam. In de buurt van de
berg Ararat vond hij een monnik met
een gebroken been, die hij verpleegde.
Als bewijs van dank kreeg hij een
kruis, waarvan de monnik vertelde,
dat het van hout van de ark van Noë
gemaakt was, en een stuk van de rots,
waarop de ark lag.
Het was een verhaal, dat de fantasie
van een jongen van vijftien jaar leven
dig kan boeien. Hans Roozen wilde er
meer van weten en begon de literatuur
die hij maar over de ark te pakken kon
krijgen te verzamelen, en dat is niet
zo weinig, want Flavius Josephus heeft
het al over de ark gehad en de Sybil-
lijnse orakels evenzeer.
En dan is er nog het verhaal van de
Turkse expeditie, die in 1883 op de Ara
rat resten van een heel oud schip ont
dekten, en dar van aartsdeken Nouri,
die op het eind van de negentiende eeuw
dat oude schip ook bereikte. Er zijn toen
plannen gemaakt om het te demonteren
en, te exposeren op de wereldtentoon
stelling in Chicago in 1893.
Verder is er nog het verhaal van de
twee Russische piloten, dat nog niet zo
lang geleden de ronde deed, alhoewel
het al in 1917 was. dat zij bij een vlucht
over de berg Ararat overblijfselen van
een schip ontdekten. De Czaar stuurde
er'een expeditie op af, die een maand
bij de Ark verbleef en er zoveel gege
vens verzamelde, dat men er in het
toenmalige Rusland niet aan getwijfeld
schijnt te hebben, of het was werkelijk
de Ark van Noë. Tijdens de kórt daarop
uitgebroken revolutie ging het verslag
verloren, maar een der piloten week la
ter uit en vertelde het verhaal. In 1948
dook er daarna nog een bericht op van
een Turkse boer, die op de Ararat over
blijfselen van een heel oud schip vond.
Deze boer zal de expeditie, die ruim
twee maanden weg denkt te blijven, als
gids dienen. Hans Roozen hoopt een Ne
derlands cineast te kunnen bewegen de
tocht mee te maken, opdat de bevindin
gen in het Aziatisch hoogland op de film
band vastgelegd kunnen worden.
Albert Bormann, de broer van de nog
altijd voortvluchtige plaatsvervanger
van Hitier: Martin Bormann, heeft ziëb
gisteren bij beambten van het Beierse
ministerie voor zuiveringszaken aange
meld.
Albert Bormann, die persoonlijk ad
judant van Hitler is geweest, verklaar
de, dat hij sinds het eind van de oorlog
onder een schuilnaam had gewoond in
het Beierse dorpje Saehldorf. Hij was
nu echter niet meer in staat om nog een
plaatsje te vinden om te slapen.
Bormann is niet gearresteerd. Hem
werd echter opgedragen zich te vervoe
gen bij de leiding van het in de nabij
heid van München gelegen internerings
kamp van Eichstadt. Bormann zeide,
ervan overtuigd te zijn, dat zijn broer
Martin dood is.
Verwachting tot Vrijdagavond:
Wisselende bewolking met enkele
buien. Aanvankelijk, vooral langs de
Hollandse en Zeeuwse kust, nog
stormachtige, maar later geleidelijk
afnemende wind tussen West en
Noord-West. Tamelijk koude nacht.
Overdag ongeveer dezelfde tempera
tuur als vandaag.
Zon: 6.00—19.25; Maan: 12.44—4.37.
Hoewel door de beëindiging van de
staking in de sigarettenindustrie 't nor
male tabaksrantsoen is hersteld, kan.
naar de Vakgroep detailhandel in tabak
en tabaksfabrikaten meedeelt, de han
del nog niet .direct in voldoende mate
van sigaretten worden voorzien, zodat
men nog grotendeels met shag- en rook
tabak genoegen zal moeten nemen.
Mr. D. U. Stikker is Woensdagmid
dag per vliegtuig uit New-York naar
Nederland vertrokken. Vóór zijn ver
trek verklaarde hij nog, dat hij voor de
naaste toekomst de mogelijkheid zag
van een regeling der Indonesische
kwestie. Met betrekking tot het Atlan
tische Pact zeide hij: „Dit is een stap
naar de vrede Wij krijgen allen Russi
sche protestnota's, maar er is daarbij
niets nieuws onder de zon".
De K.V.P. heeft een brochure doen ver
schijnen, die gewijd is aan het „gemeente
program". Zij pleit daarin voor een eigen
belastinggebied voor de gemeente, een we«-
zenlijk aandeel van de gemeenten tij de
wederopbouw en een gemeentepolitie.
Voorts wijst zij erop, dat de K.V.P. in de
Staten-Generaal met kracht zal opkomen
tegen te ver gaande centralisatie.
Zij wenst dat de eigen taak der plaat
selijke gemeenschap wordt aangepast aan
de eisen van de tijd, waarvoor zij sa
menwerking met andere gemeenten en pu
bliekrechtelijke lichamen als eerste voor
waarde stelt, terwijl ze de gedachte der
wijkraden bevorderd wil zien.
De gemeenten dienen zich uit te spre
ken, aldus het program, voor de invoering
van de progressieve kinderbijslag. De Zon
dagsrust en openbare zedelijkheid vragen
bijzondere oplettendheid, met name de uit
leenbibliotheken en filmkeuring. Aan de La
ger Onderwijswet moet een loyale uitvoe
ring gegeven worden. Vervolgens gaat het
program in op de zorg voor de volksge
zondheid, waarvoor de gemeenten bescher-
i mende en bevorderende maatregelen moe
ten treffen. Vroegtijdig zal voorts aan uit
breidingsplannen aandacht geschonken
moeten worden. Het probleem der woon
ruimte dienen de gemeenten zorgvuldig te
behandelen, waarbij zij de grote gezinnen
niet mogen verwaarlozen. De ontplooiing
van de middenstand zullen zij aftijd moe
ten begunstigen.
Waar mogelijk, aldus het program, zul
len de vergaderingen van de gemeenteraad,
worden geopend en gesloten met gebed.
Er wordt overwogen om naast de te
vormen infanterie-onderdelen van de
Nationale Reserve in de naaste toekomst
over te gaan tot het formeren van ver
schillende andere onderdelen. Met na
me heeft men het oog op luchtdoelar
tillerie, motordienst, parachutisten, pon
tonniers, pioniers, verbindingsdienst,
vaartuigdienst, spoorwegdienst, lucht
wachtdienst. veldpost, pantserdoelartii-
lerie, wielrijders en cavalerie.
De ministers van Defensie en de chefs
van de generale staven van Frankrijk.
Engeland, Nederland, België en Luxem
burg zullen vandaag in Den Haag bijeen
komen om de defensie-vraagstukken van
de West-Europese Unie te bespreken.
"(Van onze Haagse redacteur)
Misschien is er van alle commentaren, die in Den Haag bij bijzondere
gebeurtenissen plegen te worden gegeven, geen, dat zo laconiek op ons
dak werd geschoven ais de toelichting, die wij op 17 Maart j.l. kregen
op de uitwijzing van Schreieder. „Wanneer de Nederlandse justitie bij monde
van een pnaihankelijke rechter iemand in vrijheid stelt en de persoon tn kwestie
valt onder de categorie ongewenste vreemdelingen, dan rest ons niets anders dan
hem zo spoedig mogeliik over de grens te geleidenEn zeker is er geen
verduidelijking van een officieel standpunt, welke zo regelrecht inging tegen de
publieke opinie als de uitlating, die hier nog aan werd toegevoegd: „Wij geloven,
dat het Nederlandse volk dankbaar moet zijn met dit bewijs van terugkeer tot
de rechtsstaat
Ook zonder opinie-onderzoek weet
een ieder, dat het Nederlandse volk zich
nu juist niet zo bijzonder gelukkig voelt
met deze afloop van de affaire-Schreie-
der en ook al dient dit „Volksempfin
den" afgewezen te worden als basis voor
een zakelijk oordeel, dat vrij moet blij
ven van overigens zeer begrijpelijke
sentimenten dan nog blijven er feiten,
die het. naar ons bekend is, zelfs ju
risten moeilijk maken deze uitwijzing
te aanvaarden als een „bewijs van terug
keer tot de rechtsstaat"
Formeel valt tegen het gestelde over
de noodzaak van het uitleiden weinig
in te brengen, doch insiders, die met de
practjjk der uitwijzing op de hoogte
zijn, merken op, dat de haast, welke
men gehad heeft om juist deze man
over de grens te zetten, toch wei ver
bazingwekkend is.
Dit is geen gratuite bewering: Wij
kregen een geval voorgelegd van een
ongewenst vreemdeling, die reeds twee
jaar geleden buiten vervolging werd
gesteld en nog steeds op allerlei forma
liteiten hier wordt vastgehouden. Een
bekend advocaat, die goed thuis is in
de Bijzondere Rechtspleging, gaf ons
zelfs als zijn mening, dat voor elk ander
geval met de uitwijzing heus niet zo
veel spoed betracht zou zijn.
Het is verder opmerkelijk, dat het
Eerste Kamerlid Schalker, die vragen
gesteld had over deze kwestie, eerst
antwoord kreeg, toen Schreieder goed
en wel over de grens was en al
is het dan maar een bijkomstige kwes
tie dat de chef van de Duitse con-
tra-spionnage het land uit is gediri
geerd vóór de cassatie-behandeling
van de zaak-v. d. Waals, waar de
man ten nauwste bij betrokken is.
Tenslotte is het wel eigenaardig, dat
er nog een behandeling-in-cassatie
kan komen vaa de zaak-Schreieder
zelf, maar dat de hoofdpersoon dan
veilig en wel in zijn Heimat zit.
Zeker deze cassatie kan ook zonder
de betrokkene worden afgedaan, maar
de mening, dat men, zo nodig, nog altijd
zijn uitlevering kan vragen en deze
sluwe rat dan ook inderdaad zal ko
men opdagen, lijkt ons moeilijk ern
stig te nemen.
Dit alles tezamen geeft de Nederlan
der, die recht gedaan wil zien, een ge
voel van onbehagen: men komt weer op
het punt, dat er gesproken gaat worden
over de „mysteriën van het England-
Spiel" en er is reeds een communis
opinio, dat bepaalde zaken de doofpot
in moeten, omdat ze wel eens bezwa
rend zouden kunnen uitpakken voor
deze en gene.
Op gezag van goed geïnformeerde
kringen menen wij wel te mogen zeg
gen, dat dit „mysterie" soms erg over
dreven is, maar dat neemt niet weg dat
er rondom het England-Spiel zich toch
situaties voordoen, waarbij men een
vraagteken moet zetten.
Daar is de onbe
handeling van
begrijpelijk royale be-
Schreieder, beginnend
met het lovende testimonium, dat de
procureur-fiscaal te Den Haag hem ver
strekte en thans geëindigd met een
overhaaste uitwijzing. Er is ook een
geval op het tweede, misschien op het
derde plan, dat verwondering wekt:
In het midden van het vorig jaar aan
vaardde een Haags advocaat de verdedi
ging van een politiek delinquent, die hem
had aangekondigd onthullingen te kun
nen doen over het England-Spiel. Nog
vóór hij persoonlijk contact ging opne
men met deze cliënt verscheen op zijn
bureau m verband met een andere
zaak iemand, die zich meende te moe
ten aanbevelen door de mededeling, dat
hij oud-medewerker was van het Bureau
Nationale Veiligheid. In de loop van het
gesprek vertelde de bezoeker, dat door
hem in enkele detentie-kampen een dos
sier was „opgerold" met betrekking tot
het England-Spiel en tenslotte bleek, dat
het hier juist ging om ëe hierbovenbe-
doelde cliënt en diens tweede vrouw,
die later aan de jurist ook het verzoek
deed als haar raadsman op te treden.
Verder kwam de advocaat aan de weet,
dat het dossier in handen kwam van
personen, die er beslist niets mee te ma
ken hadden en op een plaats, waar het
zeker niet thuis hoorde.
Een merkwaardige geschiedenis, doch de
verdere ontwikkeling geeft zeker ook te
denken: toen de advocaat namelijk zijn
eerstgenoemde cliënt wilde bezoeken, werd
hem de toegang geweigerd en een brief,
waarin hij de vrouw in kwestie adviseer
de geen verklaringen af te leggen, voor
hij met haar gesproken zou hebben, be
reikte deze delinquente eerst, nadat men
haar tevoren was zij nooit verhoord
geworden plotseling een verklaring af
handig had gemaakt.
De man in kwestie is onlangs voorwaar
delijk vrijgelaten; hij is echter nooit voor
geweest. Met de vrouw verliep het anders,
doch, naar ons gevoelen, evenmin normaal:
ze zou later een rapport voor haar raads
man mogen opmaken, maar werd geïso
leerd en ontving geen potlood of papier.
Zij zit nu in Rotterdam en haar zaak is
nog steeds niet voor geweest; een an
dere advocaat werd tweemaal de toegang
tot de gevangenis geweigerd.
Er is nog een derde persoon bij deze
geschiedenis, waarvan wij kortheidshal
ve vele details hebben weggelaten, be
trokken: een ex-verloofde van de vrouw:
deze man heeft een hoge positie in de
Duitse contra-spionnage bekleed hij
werd ontoerekenbaar verklaard en op
geborgen in Oud-Roaenburg. Deze gees
telijke inferioriteit maakt evenwel geen
diepe indruk als men weet, dat een pa
tiënt van Oud-Rozenburg op een goe
de dag over de grens wordt gezet en
dan meteen capabel is voor de functie
van commissaris van politie .e Weenen!
Het is mogelijk, dat de personen, die
hier ter sprake zijn gekomen, wat het
England-Spiel betreft, trachten ande
ren verdacht te maken; misschien
ook dat willen wij niet ritsluiten
beschikken zij zelfs over een teveel aan
fantasie. Maar dat zouden wij dan wei
eens uitgezocht willen zien; zoals de ge
schiedenis zich thans heeft afgespeeld,
maakt het de indruk, dat zodra het Eng-
land-Spiel om de hoek komt kijken,
er een rode lamp aangaat, welke het
sein is tot een geheimzinnigheid, die de
Nederlander bepaald niet het veilige
gevoel geeft van die befaamde terug
keer tot de rechtsstaat.
Het bovenstaande is zo eens een er
varing, waar men op een dag tegen aan
loopt; daarna komt er een tweede voor
val, waarbij men wederom een ver
baasd gezicht zet. Op het eind van het
vorig jaar kreeg een raadsman een dos
sier van een Duits oorlogsmisdadiger m
handen, waaraan twintig pagina's ont
braken en daarbij bevond zich de aan
tekening, dat deze er uit gelicht waren
in verband met een zaak, die.... onder
het England-Spiel ressorteert.
Misschien kan men zo doorgaan, wij
weteh het niet; maar wel krijgen wij
met de dag meer begrip voor de mening
van de man in de straat, dat er met het
E-Spiel nog altijd een spelletje gespeeld
schreieder tn een genoeglijk gesprek
gewikkeld met een journalist tijdens de
weinige dagen, dat hij in Nederland van
zijn vrijheid genieten kon.
wordt, dat zich aan de waarneming van
het publiek onttrekt
In dit blad is eerder geschreven en
het kan thans herhaald worden: cete-
rum censeo, dat de Parlementaire En
quête Commissie het geval dient uit te
zoeken. Wij hopen en vertrouwen, dat
deze commissie daarin zal slagen, maar
zijn we wel ingelicht, dan komen diege
nen, die de meeste mysteriën beweren
te weten, niet het hardst naar de En
quête-commissie gelopen om hun ken
nis te openbaren daar, waar zij het best
effect kan hebben.
Het kan zijn, dat door de talrijke
publicaties deze zaak erg is opgebla
zen, dat er in Londen fouten zijn ge
maakt, die in het geheel der oorlogs
voering begrijpelijk zijn en dat de
voortdurende geheimzinnigheid andere
redenen heeft dan het steeds weer
vermoede „dekken" van figuren, die
daar persoonlijk belang bij hebben.
De Enquête-Commissie zal ons dit ho
pelijk duidelijk maken.
Maar zo ze daarin onverhoopt niet
zou slagen, dan heeft degene, die nu
zwijgt, straks geen {echt van spreken
meer.
(Van een bijzondere medewerker)
Bij de gemeenteraadsverkiezingen
ontbreekt bij sommige kiezers nog
al eens de overtuiging, dat het ver
vullen van de stemplicht een handeling
is, waarbij men zich moet richten naar
zijn levensbeginselen. Zo blijkt bij ka
tholieke kiezers de verleiding soms groot
om hun stem te geven aan opportunis
tische groeperingen, welke niet op een
beginsel steunen en alleen met het oog
op de raadsverkiezingen in het leven
worden geroepen. Ook wendt men zich
bij die gelegenheid op grond van per
soonlijke overwegingen af van zijn eigen
partij om zijn stem te geven aan een
niet-katholieke lijst. Daardoor wordt
het katholiek belang geschaad en de
kracht van de katholieke fractie in de
gemeenteraad soms ernstig verzwakt.
Om nog eens duidelijk te maken, dat
de katholieke beginselen ook in de ge
meentepolitiek een woordje meespreken,
zullen wij hieronder enkele onderwer
pen noemen, waarvoor het ontwerp-
gemeenteprogram der Katholieke Volks
partij richtlijnen geeft.
Wij beginnen dan met de gezinspoli
tiek. Deze dient ook door de gemeente
besturen te worden gevoerd. Dit is mo
gelijk bij de tariefregeling voor de ge
meentelijke verzorgingsbedrijven. als
bijvoorbeeld gas, water en electriciteit.
Deze producten moeten tegen redelijke
prijzen worden beschikbaar gesteld. In
vele vooral stedelijke gemeenten
zijr. de winsten dezer bedrijven zeer
belangrijk en daardoor min of meer de
sluitsteen van het gemeentelijk budget.
Dc gelden, verschuldigd voor gas, water
en electripiteit, zijn dan gedeeltelijk ge
worden een bijdrage in de algemene
kosten der gemeenschap. Indien dit ver
schijnsel grote afmetingen aanneemt,
wordt daardoor in strijd gehandeld met
het beginsel van belastingheffing naar
draagkracht. Immers naarmate een ge
zin groter wordt, neemt net verbruik
van gas, water en electriciteit toe. De
grotere gezinnen betalen dus via de
kwitantiesvan de verzorgingsbedrijven
cok een groter aandeel in de algemene
lasten der gemeenschap. Dit is in lijn
rechte strijd met *e gezinspolitiek, welke
er toe moet leiden dat de lasten van de
grotere en grote gezinnen worden ver
licht. In verschillende gemeenteraden is
van katholieke zijde een poging onder
nomen in de bedrijfstariéven een
correctie aan te brengen (invoering van
een gezinstarief) waardoor voor die ge
zinnen een lager tarief wordt berekend.
De tarievenpolitiek raakt ook de mid-
denstandsbelangen. Door speciale tarie
ven dient men de kleine bedrijven in de
gemeente tegemoet te komen en hen
daardoor enigszins te sterken in de con
currentiestrijd tegen de grote onderne
mingen, die door grote contracten van
dr gemeentelijke bedrijven de producten
zeer voordelig, meestal voor iets meer
dan de kostprijs, geleverd krijgen. Er
dient ook tegen te worden gewaakt dat
de openbare nutsbedrijven door toon-
kamers en vér doorgevoerde „service"
de handeldrijvende middenstand becon
curreren.
Aangaande de Zondagsrust kan de ge
meenteraad in de algemene politiever
ordening bepalingen opnemen, welke de
ongestoorde uitoefening van de gods
dienstoefeningen waarborgen en welke
verhinderen dat de rust op Zondagmor
gen door optochten, wedstrijden e. d.
wordt verstoord.
Op het punt der openbare zedelijkheid
is aan de gemeenteraden nog vérstrek
kende bevoegdheid gelaten. Namelijk
om in de algemene politieverordening
bepalingen op te nemen tegen het op
of aan openbare wegen vertoeven in
badkleding, tegen het gemengd baden,,
zwemmen en zonnebaden. De excessen,
welke zich op dit punt in vele gemeen
ten nog voordoen, zijn een gevolg va*
het feit. dat de gemeenteraden van hun
bevoegdheden een onvoldoende gebruik
maken.
Bij het onderwijs vraagt het kleuter
onderwijs allereerst de aandacht. Immers
daarvoor bestaat nog geen wettelijke
regeling, zodat ook van financiële ge
lijkstelling tussen openbaar en bijzon
der onderwijs geen sprake is. Het bij
zender kleuteronderwijs heeft recht op
dezelfde ontwikkelingsmogelijkheden als
het openbare. Het ligt daarom op de weg
der gemeenten vrijwillig een zoda
nige subsidieregeling te treffen, dat het
openbaar kleuteronderwijs geen onge
rechtvaardigde voorsprong behoudt op
het bijzondere.
Hoewel voor het lager onderwijs de
financiële gelijkstelling tussen openbaar
er. bijzonder onderwijs reeds 'lang een
feit is, moet men niet menen, dat nu
alles van een leien dakje gaat Voor be
langrijke zaken als stichting, uitbreiding
of verbetering van scholen behoeven de
bijzondere schoolbesturen de medewer
king van de gemeenteraden. Deze wordt
niet altijd con amore verleend. Wij wij
zen hier op het voorbeeld van Haarlem
waar de raad weigerde medewerking te
verlenen voor de stichting van een ka
tholieke school te Spaarndam en de
Kroon in beroep uitspraak moest doen,
of van de Haagse gemeenteraad, die
weigerde gelden beschikbaar te stellen
voor de aanschaffing van de nieuwe ka-
techismus voor de katholieke scholen.
Om nog een belangrijke tak van on
derwijs te noemen: het middelbaar en
gymnasiaal onderwijs. Daarvoor is de
financiële gelijkstelling tussen openbaar
en bijzonder onderwijs nog niet inge
voerd. De bijzondere scholen ontvangen
een rijkssubsidie, dat bij lange na niet
toereikend is. Zij zijn dus aangewezen
op gemeentelijke subsidites. Ook op dit
punt hapert er soms nog veel aan het
rechtvaardigheidsgevoel van de gemeen
teraden. Men acht het vanzelfsprekend
dat uit de gemeentekas jaarlijks hon
derden guldens per leerling van het
openbaar middelbaar- en voortgezet
hoger onderwijs worden betaald, maar
kom niet om een gelijk subsidie voor
het bijzonder onderwijs! Op dit terrem
ligt nog een taak voor de katholieke
raadsfracties.
Evenals op het gebied van de maat
schappelijke zorg Daar behoren onze
vertegenwoordigers weerstand te bieden
aan een ontwikkeling in centralistische
richting, welke leidt tot een gehele ver-
ambtelijking der armenzorg. Zij dienen
er voor te waken, dat de kerkelijke en
particuliere instellingen niet van het
hun toékomende terrein worden ver
drongen.
Om onze ook dan nog lang niet vol
ledige opsomming te besluiten, wij
zen wij nog op de bevordering van de
volkswoningbouw, ook door de bouw
van woningen voor grote gezinnen, en
op een goede behartiging van de be
langen van het gemeentepersoneel Men
wake tegen aanstelling op grote schaal
van personeel op arbeidsovereenkomst,
waardoor de rechtspositie van vele over
heidsdienaren wordt aangetast.
Het zal naar wij vertrouwen nu
duidelijk zijn. dat de katholieken, ook
op het gebied van de gemeentepolitiek,
naar zo groot mogelijke invloed moeten
streven. Een eerste eis daarvoor is dat
de eenheid bij de candidaatstelline wordt
bewaard en dat zii op de stemdag zon
der uitzondering hun stem uitbrengen
op de katholieke lijst
