GRANDIOZE PAASACTIE voor RADIO ANNO SANTO
OP NAAR DE EINDVICTORIE
n
-
Katholiek Nederland offert een
millioen binnen een maand
Ontstaan van het
Christelijke Paasfeest
PRACHTIGE BLOEDPROCESSIES, typische Spaanse feesten
La Semana Santa" in Andalusië
Hoe stort men zijn bijdragen?
IJl
MilIll ff
Kerkcollecte bracht f600.000 op
Confradias dragen kostbare beelden
Gironummer: 533000
T
Vijf wegen leiden naar het millioen
P.T.T. werkt mee
mm
Laatste vier ton in
één (Paas-)slag!
Chauffeur wil zender
naar Rome rijden
Uiting van gevoelens
luid en begeesterd
K
ZATERDAG 16 APRIL 1949
PAGINA 3
brievenbus van de pastorie.
tuur een postwissel.
:7i i
Gift en commentaar
99
Liturgische weekkalender
X oen enige weken geleden de actie tot het bijeenbrengen van een millioen
*oor de Vaticaanse zender werd begonnen, bestond er bij niet weinigen een ver
klaarbaar gevoel van onzekerheid of deze welhaast boven onze krachten gelegen
derneming het beoogde resultaat zou opleveren. Wanneer men echter ziet naar het
"rag van 600.000 gulden, hetwelk in één slag bij de gehouden collecte in alle kerken
van Nederland werd geofferd, dan kan er thans niet de minste twijfel meer bestaan
aan de vermetele edelmoedigheid van ons katholieke volk om eerder te worden
aangevuurd dan te worden afgeschrikt door de magische klank van het ronde getal:
een millioen.
Blijkbaar hebben allen het eminente belang van het doel, waarvoor dit hoge
nedrag nodig is, dermate levendig beseft, dat zij zonder enige aarzeling begonnen
"Bet het zetten van zulk een ferme stap in de richting van dit doel, dat daarmee ineens
B'eer dan de helft van de afstand werd overwonnen. En wanneer een aan trots gren-
Bende voldoening ons thans wil gaan vervullen, behoeven wij deze niet te weren als
een bekoring. Integendeel: wij mogen ons terecht verheugen over deze eerste zege,
zege van de spontane edelmoedigheid over trage bedachtzaamheid en kleine karig
heid. Daardoor krijgt het gebrachte offer nu reeds het feestelijk karakter van een
Victorie.
Toen de actie voor de Vaticaanse zender werd begonnen, leek de opgave,
^elke het kleine Nederland zich vermetel stelde, welhaast te hoog om tot een goed
einde te worden gebracht. Maar dit appelleerde juist aan een onzer meest typische
nationale karaktertrekken: de eigengereide halsstarrigheid in het streven naar een
'efst ogenschijnlijk onbereikbaar doel.
Het niet-katholieke volksdeel heeft versteld gestaan over wat spontane offerzin
"'eek te kunnen bewerkstelligen; straks zal een hele wereld versteld staan over onze
®'ugge vasthoudendheid in het blijven ijveren en offeren totdat de laatste penning
"et beoogde bedrag zal hebben rond gemaakt.
Ook de H. Vader zelf getuigde reeds dankbaar verrast te zijn door zoveel goed
geefsheid van de zijde zijner misschien meest eigengereide kinderen. De letterlijke
ekst van een zijner jongste uitlatingen kan men ten bewijze hiervan «op deze pagina
eren. Het is waarlijk te betreuren, dat hem niet de aandoenlijk enthousiaste bjj-
'ehriften onder ogen komen, waarvan velen hun bijdrage vergezeld deden gaan.
Intussen mogen wij ons niet verhelen, dat de laatste, en dus de beslissende,
etappe nog dient te worden afgelegd. Maar wij zijn reeds over de helft en dat stemt
evenzeer tot tevredenheid als het ons aanspoort nu vooral niet te versagen. Het doel,
nat in den beginne zo onbereikbaar leek, blijkt thans nabijlaten wij, aangemoedigd
n°or deze eerste victorie, ons de definitieve zege niet laten ontgaan. En laten wij
nan, elk voor ons, bijvoorbeeld volgens deze stelregel te werk gaan: wij geven allen
n°g eens de helft van wat wij reeds schonken.
Dit doende zullen wij er op beslissende manier toe medewerken om binnen de
k°ftst mogelijke tijd te bereiken, wat wij ons ten doel hebben gesteld: een millioen,
en daarmede: een zender voor de Paus. Ook de kleinste giften kunnen op een der
Jele manieren, welke elders op deze pagina worden omschreven, aan de stichting
Anno Santo worden overgemaakt.
Op deze wijze zal heel katholiek Nederland, zal jong en oud, rijk en arm, elk
naar vermogen, maar ieder met eenzelfde hartelijke offerbereidheid, ertoe medewerken,
at eerlang in het centrum der Christenheid een noodzakelijk instituut kan worden
"Pgericht voor de verkondiging van waarheid en recht tot in de verste uithoeken
ener Godvergeten wereld. En dit instituut zal in de vorm van een zender ten hemel
t'Jzen als een spectaculair monument, waarheen de volkeren zullen wijzen als naar een
nnrend blijk van de offerbereidheid der Nederlandse katholieken, en waarop onze
k'nderen en kindskinderen terecht trots zullen gaan als op een blijvend gedenkteken
Jan de edelmoedigheid hunner vaders en moeders, geboortig, als zij, uit het land
"er zouaven.
"tiin
'iniiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiittiiiiiiiiiimmiititiiiitiiiiinfiiiitiiittiiiiimiiimiiiiiiiiifmiiiiiiiMiiiiiiHitMitiuiiivtiiiiiiiiH
Nu is het Pasen en nu is derhalve het moment aangebroken, waarop in
één klap de laatste vier ton van de „Een-Millioen-actie" voor Radio
Anno Santo zal worden bijeengebracht. Doch hoe zeker het is, dat ook u,
alles wat op deze pagina weer is betoogd, uw aandeel zult willen leveren
v°°r deze grandioze daad van Katholiek Nederland, één ding ontbreekt u nog
^nïvoor. Het antwoord op de vraag: Hoe neejn ik dan opnieuw deel aan deze
^nipagne?
Öat antwoord is vijfvoudig.
j V«f
wegen staan voor u open. Kies snel, stel vandaag nog uw daad, want op
®Iei moet deze actie gesloten en het millioen binnen zijn.
^6 wegen zijn:
l- Het zenden VAN EEN EXTRA
gefrankeerde briefkaart.
.Heze weg geldt alleen voor aen, die
t'ch noodzakelijkerwijs tot kleine be
hagen moetèn beperken. Dank zij de
jjelwillende medewerking van de P.T.T.'
is de mogelijkheid geschapen,
ar'efkaarten te versturen, waarop men
»°or een gulden extra postzegels plakt,
>,elk bedrag later door de P.T.T. aan
jT-dio Anno Santo wordt 'overgemaakt,
.^nieder die deze weg kiest, moet er
ent op geven, dat
de briefkaart wordt geadresseerd
Ij oan: Radio Anno Santo, Amsterdam.
De extra (geldige!) postzegels uitslui
tend aan de ADRESZIJDE worden
Beplakt.
Dat vooral niet meer dan EEN GUL
PEN extra wordt geplakt, want
tedere cent meer maakt de brief
kaart voor Radio Anno Santo waar
deloos.
GESLOTEN ENVELOPPE IN DE
alPet is de bedoeling, dat deze methode
ween wordt gebruikt door hen, voor
hjj het volgen van een andere weg op
is t?ndere moeilijkheden stuit. Speciaal
V,, Jher gedacht aan bewoners van het
ntteland. Hun wordt aangeraden:
Onmiddellijk een enveloppe te ne-
«2- Deze te adresseren aan „Radio
nno Santo" Amsterdam.
In deze enveloppe het gewenste
jdbedrag te doen, en
hA Het geheel gesloten in de bus van
de
Pastorie te stoppen.
Aan de Zeereerw. Heren Pastoors
verzocht opnieuw hun medewer-
te verlenen door deze envelop
pen te verzamelen en het totaalbedrag
aar Radio Anno Santo over te ma
ken.
Het tijdstip voor het volvoeren van
JJeze actie ligt natuurlijk onmiddellijk
®a de H.'Mis. Mocht de betrokken
Pastoor het juister oordelen dat deze
piten niet aan de pastorie worden
Bezorgd, dan zal door hem waarschijn-
P-jh van de preekstoel af een nader
«ares worden bekend gemaakt. Bel
P'?t, tenzij uw gift te groot voor de
Brievenbus mocht zijn.
aan raad wordt speciaal gegeven
Cr hen, die grotere bedragen willen
hot aar stellen en niet zelf over de
bfl,"„,°hder 4 en 5 te noemen middelen
^hikken
De weg is:
1. Koop aan het postkantoor een post
wisselformulier.
2. Plak er een postzegel op. Let op:
met de gift stijgt ook het bedrag,
dat ge aan postzegels moet plakken.
3. Vul in: Aan Radio Anno Santo, Am
sterdam.
4. Stort aan het daarvoor bestemde lo
ket uw gift en ook u bent bouwer
aan de nieuwe zendinstallaties van
Radio Vaticana.
4. STORTEN VIA UW BANKRELA
TIE.
Dit is een weg die speciaal wordt
aanbevolen aan al die instellingen, li
chamen, firma's en personen, van wie
bekend is, dat zij grotelijks voor dit
doel wensen bij te dragen.
Hun wordt verzocht hun bankrelatie
opdracht te geven de gift over te schrij
ven naar de bankrelatie van Radio Anno
Santo.
Deze relatie is: Theodoor Gilissen,
Nieuwe Doelenstraat 1214, Amsterdam,
en een eenvoudige vermelding als „Voor
Radio Anno Santo" voldoet volledig.
5. GIROCHèQÜES, STORTINGEN OF
OVERSCHRIJVINGEN.
Dit, uiteraard, is de weg vcor de par
ticuliere zakenman, de man die het mis
schien wat opzichtig vond, f 100 op de
schaal te leggen, doch die nu via zijn
giro hetzii met een cheque, hetzij
met een overschrijving een waarach
tige bijdrage wil leveren, overeenkom
stig zijn draagkracht.
De manier is hem bekend, zijn giro-
boek heeft hij thuis en niets kan hem
dus verhinderen, nog op dit ogen
blik de daad te stellen, het formulier in
te vullen en de gesloten giro-enveloppe
onmiddellijk door zijn zoontje om de
hoek te laten posten.
Ook de gewone particulier, zonder
gironummer, kan hier meedoen. Hij
gaat naar het postkantoor, koopt een
stortingsformulier (1 ct.), plakt er een
postzegel op (vijf cent voor elk bedrag)
en stort zijn bijdrage.'
Adres: Radio Anno Santo Amster
dam.
Het is Pasen. Feest van de overwin
ning uit en over de dood. Dit jaar ook:
feest van de eendracht van Katholiek
Nederland, want Pasen brengt het mil
lioen bijeen.
V
'MmÊÊM
Zó
Anru?ei u doen. U koopt een gewone briefkaart. U adresseert haar: Aan Radio
Bedrukt nto' Amsterdam. Behalve de gewone postzegel, die al op de kaart
berikt staat' mag u er in totaal nog voor één gulden postzegels bijplakken.
San to U er. echter wel om: niet meer dan een gulden, anders heeft Radio Anno
en 'niets aan. Dus: goed adresseren, hoogstens een gulden extra plakken
Hierhlet vergeten, te posten!!
oven een juist voorbeeld!
Zijne Excellentie Mr. J. R. H. van Schaik, voorzitter van de stichting „Radio
Anno Santo", in vergadering met enige leden van het Werkcomité.
(Van een onzer speciale verslaggevers)
In Utrecht is vorige week een vergadering gehouden van het Stichtings
bestuur van „Radio Anno Santo". Uiteraard een enthousiaste vergadering, want
de resultaten van de kerkcollecte op 3 April, die op dat tijdstip bekend waren,
deden het beste vermoeden. De drie ton was reeds overschreden, de vier ton was
in zicht en het mag dan ook geen wonder heten, dat uit die vergadering de
meest optimistische geluiden opklonken met betrekking tot de plannen voor de
verdere actie.
„Zie", zo redeneerde men, „nu de start
zo geweldig is geweest en hij was het,
want ondertussen is bekend geworden,
dat in die collecte zelfs zes ton werd
opgehaald! dan moet ook de finish
grandioos zijn. Geen gesnipper dus met
allerlei kleine acties'", aldus zei Prof.
Dr. J. de Quay, commissaris van de Ko
ningin in de provincie Noord-Brabant,
„nog één grote stoot en ook de laatste
drie ton, die ons nog scheiden, van het
millioen zijn binnen." Dit grootse plan
wordt nu verwerkelijkt. Vandaag wordt
in alle katholieke dagbladen en voor
de katholieke radio nog eenmaal de gro-i
te trom geroerd voor Radio Anno Santo.
Nu in één slag de laatste drie ton, heet
het daarbij, laat ieder nog eenmaal de
helft geven van zijn eerste gift. Niet
weer, zoals vorige maal, na de collecte
schaal in de kerk. Neen, ditmaal zijn een
vijftal nieuwe wegen gewezen, die wij
elders in dit nummer uitvoerig zullen
beschrijven, en langs deze wegen zal
nu evenals de eerste maal door
één groot gebaar het restant binnenko
men. Dat men als tijdstip voor deze
grandioze slotphase nu het Paasfeest
heeft gekozen, ligt voor de hand.
Pasen is het feest van de overwin
ning. Met Pasen beieren de klokken
alom in den lande een lied van
vreugde, van hoop en nieuw leven;
en Pasen is dus ook het tijdstip voor
een actie als deze. Immers, is er geen
reden om te juichen, nu Katholiek
Nederland in staat blijkt binnen een
maand een millioen bijeen te bren
gen, nu het er om gaai bij alle pro
testen tegen beledigingen de Kerk
aangedaan, een daad te voegen van
grootse allure? En is 't geen reden tot
grote blijdschap, dat Katholiek Ne
derland door aldus te handelen de
Heilige Vader naar Zijn eigen
woorden „een grote troost" kan bie
den in een van de moeilijkste perio
den van zijn Pontificaat?
Het behoeft dan ook nauwelijks te
worden gezegd: Niemand kan hier ach
terblijven. Noch hij, die reeds gegeven
heeft, noch hij die om welke redeD
dan ook tot dusverre niet offerde.
Met Pasen maakt Katholiek Neder
land het millioen vol en het heeft mis
schien zijn nut er op te wijzen, dat voor
deze inzameling tevens wordt gerekend
op de hulp van alle grote Katholieke
instellingen, kloosters, firma's en be
drijven, die misschien tot dusver wacht
ten op een rechtstreeks verzoek.
(Van onze speciale verslaggever)
„Ik ben nu al 25 jaar chauffeur. Ik
heb alle vereiste diploma's en boven
dien ben ik gewend voortdurend des
nachts met grote trucs te rijden. Ik bied
U aan gratis de complete zend-
installatie per truck naar Rome te ver
voeren." Aldus staat te lezen in de brief
van een Groningse chauffeur, gericht
aan het Centraal Secretariaat van de
Stichting Radio Anno Santo. Hij is een
van de velen, die zijn gift vergezeld
deed gaan van een begeleidend schrij
ven.
Deze brieven bevatten vaak kostelijke
details en wij kunnen niet weerstaan
aan de verleiding om er enkele van te
vermelden. Zo is er 'n gever uit Vechei.
die zijn gift van één gulden opstuurde
met de mededeling: „Bestemd voor de
magische zender". Weer anderen zijn
meer technisch georiënteerd. Zij ver
melden nauwkeurig voor welk zender
onderdeel hun gift bestemd is. Uit hun
midden is b.v. een gift binnengekomen
van „een daalder voor een draadje van
de antenne van „Radio Anno Santo" en
een van tien gulden uit Nijmegen, die
bedoeld is „voor een gedeelte van de
spandraad van de antenne". Dat men
dit toch goed uit elkaar houdel
Dan zijn er uiteraard ook dichters on
der de gevers. De meest markante on
der hen is wel de heer H. uit Alkmaar,
die bij zijn tien gulden dit even korte
als krachtige vers insloot:
Voor de Paus: 1/100 Watt
Voor mij: heel wat!
Tenslotte vloeien er ook nog giften
van niet katholieken binnen. Zij zijn
misschien wel het meest stimulerend,
want zij bewijzen, dat deze actie, die
katholiek Nederland zo spontaan heeft
begeesterd ook daarbuiten diepe weer
klank heeft gevonden. Hoe anders n.i.
zou men deze brief moeten verklaren
van een niet-katholieke Amsterdamse
zakenman, die honderd gulden insluit
en daarbij schrijft:
„Hoewel niet-katholiek, wil ik toch
niet achterblijven bij deze inzameling
van een huldeblijk aan de Paus. Ik koes
ter voor hem, die zo onverschrokken
streed en strijdt voor vrede en vrijheid,
de grootste bewondering en ik hoop, dat
deze kleine gift er toe zal mogen bijdra
gen, dat zijn stem nog krachtig en vol
ler dan weleer over de gehele wereld
zal klinken. Moge God hem nog jaren
sparen."
Ook de beter gesitueerde burger, die
uit eerlijke schaamte bij de kerkcollec
te niet behoorlijk in de beurs durfde
tasten, krijgt nu zijn kans. Post en giro
weigeren geen bedrag, hoe hoog ook!
Op 1 Mei wordt deze actie gesloten.
Dan is het millioen binnen en dan heeft
katholiek Nederland door zijn stormach
tige bijval een daad gesteld, die niet zal
nalaten indruk te maken èn op de an
dersdenkenden in eigen land èn op de
geloofsgenoten daarbuiten. Stemt van
avond om 8.45 uur af op de K.R.O. Dan
opnieuw zal men u spreken over deze
zo boven iedere verwachting geslaagde
actie, die u, ik en alle andere katholieken
van Nederland' tijdens deze Paasdagen
met vorstelijk gebaar zullen beëindigen.
Een millioen binnen een maand en een
wereldgeschenk voor de Paus, waarvan
Nederland het leeuwenaandeel opeist. Dr
laatste loodjes wegen licht!
Van de liturgie uit de apostolische
tijden is maar weinig tot ons geko
men. Zeker was het Paasfeest, zo
als wij dit nu op een bepaalde datum in
het kerkelijk jaar vieren, onbekend. Dit
wil echter volstrekt niet zeggen, dat men
Christus' verrijzenis niet herdacht. Men
herdacht die zelfs veelvuldiger dan wij
en wel op iedere Zondag. Althans moet
dit spoedig het geval zijn geweest.
Reeds bij de apostolische vaders
leerlingen der apostelen vinden wij
de Zondag als de dag des Heren vermeld,
de dag bij uitstek voor godsdienstige sa
menkomst en viering der H. Geheimen.
De Zondag verving de Sabbath van de
Joden. Dit vormt een der gewichtigste
gebeurtenissen in de geschiedenis der li
turgie en zelfs in het maatschappelijk le
ven der eerste Christanen. Meer dan
welk ander feit bevestigde het de schei
ding tussen het Oud en Nieuw Verbond
de Synagogen en de Kerk.
De Sabbath was de zevende dag van
de week, en afsluiting ervan. God Zelf
had. zoals de H. Schrift zich uitdrukt,
na de zes scheppingsdagen gerust, om
daarmee aan te geven dat de mens één
weekdag dankbaar de Schepper zou her
denken. De Zondagsviering brengt een
raditale omkeer in de weekindeling, wij
zigt de spil ervan.
Het is de 'dag né de Sabbath, de eerste
dag van de schepping, die de dag des He
ren wordt d.w.z. de dag van Christus
de dag van de nieuwe schepping
in de bovennatuurlijke orde. Had Paulus
niet gescheven: „Trekt de nieuwe mens
aan. die naar Gods beeld is geschapen in
ware gerechtigheid en heiligheid (Eph.
4, 24)? Zo wordt de Zondag de herinne
ring aan Christus' verrijzenis èn 's men
sen mede-verrijzenis, het wekelijkse
P33Sf66St
Elke week vierde men Pasen, eer men
eraan dacht een jaarlijks Paasfeest te
vieren. Het verband tussen beide zal
men nog lang in het oog houden. Daar
het Paasfeest feitelijk de dag des Heren
van de Zaterdag naar de Zondag deed
verschuiven aarzelt de Kerkvader Hie-
ronymus niet te zeggen, dat alle andere
Zondagen van het jaar hun waardigheid
ontlenen aan het Paasfeest, ja een voort
durende herhaling van dat feest zijn en
evenzovele Paasfeesten vormen in de
kring van het jaar.
Toch behoort de jaarlijkse herdenking
van Christus' verrijzenis met die van de
nederdaling van de H. Geest tot. de oud
ste feesten van de liturgie. De kerkelijke
schrijvers Tertullianus (t 220) en Orige-
nes (t 254) spreken erover als feesten
die reeds lang in zwang zijn. Over de
datum van de vieringsdag was inmiddels
heel wat strijd ontstaan. Dit hangt ten
nauwste samen met de zin welke de be
keerlingen uit de Joden en die uit de
heidenen aan Pasen hechtten. Eerstge-
noemden brachten namelijk de herden
king bij voorkeur in verband met het
Oud-Testamentisch Paasfeest, wat ove
rigens ook de apostel Paulus had gedaan.
Daarom hierover een kleine toelichting.
Pasen, afgeleid van pascha, de Arame
se vorm voor 't Hebreeuwse woord
pesach, betekent voorbijgang. Het
herinnert aan de tiende en meest geheim
zinnige plaag van Egypte. De Heer zou
gedurende de nacht alle eerstgeborenen
doden. Zou ook de kinderen van Israël
dit lot treffen? Neen, op voorwaarde dat
de Joden van de avond van de veertien
de fot de avond van de een-en-twintig-
ste dag der maand, die voortaan de eer
ste der maan-maanden, de z.g. Nisan,
zijn zou, zich zouden onthouden van ge
desemde broden en op de vooravond van
de uittocht een lam zouden slachten, met
welks bloed zij de deurposten moesten
(Van onze correspondent in Spanje)
f y et Spaanse volk en vooral de bewoners van het wonderschone Andalusië
r~w leert men het beste kennen bij zijn spelen en talrijke feesten. Er bestaat
een diepgaand verschil tussen het Spaanse volk en de andere Latijnse
volkeren Uiterlijk is de Spanjaard beheerster en geslotener, doch zijn gemoed
verbergt onvermoede explosieve krachten en hartstochten, die, slechts even
verborgen onder het effen oppervlak, plotseling met een temperament, dat het
Italiaanse doet verbleken, grijpen naar het uiterste, het meest extreme, naar
gevaar, avontuur en rivaliteit, naar pronk en praal, beheerste gratie en verfijnde
wreedheid
Bij spel en feest geeft de Spanjaard zich helemaal. Daarin kan zijn intense
drang naar bewogenheid, dramatiek en romantiek zich uitleven. Bij de stieren
gevechten, het vermetele spel met de dood, ziet men het .Spaanse karakter in zijn
volle overgave. Doch een niet minder gedetailleerd beeld van het merkwaar
dige Spaanse gemoedsleven kan men vinden in de processies der Goede Week,
typisch Spaanse feesten met hun praal en rijkdom, hun fantastische kleuren
schittering en tegelijk hun middeleeuwse mystiek.
De beroemde „Semana Santa-proces-
sies", die nu na de oorlog weer duizen
den tourisfcen vooral Amerikanen
trekken, dateren reeds uit de 16de en
17de eeuw. De in die eeuwen gestichte
broederschappen (confradias), die hun
namen ontleenden aan scènes uit de
passie, stelden zich ten doel de viering
en overweging van Christus' lijden te
bevorderen. In de Goede Week werden
grote, processies gehouden naar de ver
schillende kerken. Blootsvoets en
met een kruis op de rug werd de weg
afgelegd. Boetedoeners „penitentes"
of „Nazareners" genaamd geselden
zich openlijk. Behalve een wijde mantel
droegen zij e«n typische hoofdbedek
king, bestaande uit een bijna een me
ter hoge kegelvormige hoed (capirote),
die overtrokken was met een, stof, die
tevens als een sluier het gezicht be
dekte en waarin slechts een paar ga
ten gelaten waren om door te kijken.
Oorspronkelijk waren de beelden
uit de passie, die op eenvoudige
draagbaren werden meegedragen,
slechts klein, doch toen zich steeds
meer leden aansloten bij de broeder
schappen, ging men langzamerhand
grote draagaltaren construeren. Voor
al in de kunstzinnige 17de eeuw
beeldhouwden de belangrijkste kun
stenaars levensgrote Christus- en
Mariabeelden.
Sindsdien zijn eeuwen vervlogen, doch
de confradias 'bestaan nog steeds en tel-
kenjare organiseren zij nog de indruk
wekkende en grootse Goede Week-pro-
cessies.
Met talloze beproevingen en moeilijk
heden hebben de confradias in de loop
der eeuwen te kampen, gehad. Tijdens
de vele oorlogen en revoluties leden zij
grote verliezen. Doch nog groter waren de
opoffering en het fanatisme der leden
om hun geliefde beelden en de oude
luister te behouden. Een enkel voor
beeld: In 1653 verkochten zich twee
broeders als slaven om hun broederschap
de nodige gelden te verschaffen voor
een plechtige eredienst. In de revolutie
jaren 19361938, toen het gepeupel vele
kostbare beelden en voorwerpen der
confradias zinloos vernietigde, offerden
verschillende leden hun leven bij held-
De beroemde Virgina La Esperanza",
de O. L. Vrouw van de Hoop, een van
de kostbaarste beelden van Sevilla, dat
in de processie wordt meegedragen.
haftige pogingen om een Christusbeeld
of „Virgin" (Mariabeeld) te redden.
Wie thans tijdens, de Goede Week
in Sevilla of welke andere Anda-
lusische stad ook vertoeft, kan daar
het grandioze schouwspel der Goede
Week-processies zien. De „famosas
processiones" ieder jaar kostbaarder
en indrukwekkender trékken onder
het geschetter der fanfares door de
nauwe pittoreske balkonstraten. Voor
op gaat, als vroeger, een „Nazarener",
die een groot kruis, het teken der- ver
lossing, draagt. Dubbele rijen „peni
tentes", die dezelfde capirote dragen
als de boetedoeners uit vroeger
eeuwen, volgen met brandende kaar
sen in hun handen. De kerkelijke
overheid heeft de openbare geseling
verboden, doch velen lopen nog bloots
voets of dragen zware lasten. Daarna
volgen anderen met trompetten en
trommels. Muziekkapellen spelen
treurmarsen. In elke processie worden
gewoonlijk, twee draagaltaren meege
dragen, een met het beeld van de
Heiland of een beeldengroep, het
andere mef het beeld van de Moeder
van Smarten, gekleed in een meters
lange rijk bestikte mantel en geplaatst
onder een prachtig zilveren baldakijn.
Het eist een grote behendigheid om
de enorme altaren onbeschadigd door
de nauwe straten en door de kathedraal-
ingang te dragen. De altaren zijn ver
sierd met fraai zilver- en goudsmeed
werk en behangen met fluweel. Sommi
ge vertegenwoordigen een waarde van
honderdduizenden guldens. De draagal
taren in Sevilla worden voortbewogen
door 100 tot 150 dragers, die schuil gaan
onder de zware met fluweel behangen
dwarsbalken. De gehele bevolking neemt
eraan deel. Sevilla telt ongeveer vijftig
confradias. Overal staan de straten vol
mensen. Van de balkons klinken de
„Saetas", eigenaardige, Oosters aan
doende klaagzangen. „Viva la Virgen'
roepen de duizenden enthousiaste toe
schouwers. Op de vurig vereerde Heili
ge Maagd daalt een regen van bloemen
neer.
De tourist, de vreemdeling, moge dit
alles weinig passend en stichtelijk, te
lawaaierig en carnavalesk toeschijnen,
doch men mag niet vergeten, dat de
naïeve en temperamentvolle Andalu-
siër er behoefte aan heeft, al zijn
gevoelens lnid en begeesterd te uiten.
Op elke dag van de Goede Week kan
men processies zien, doch het hoogte
punt vormen die van Witte Donderdag
en Goede Vrijdag. Opvallende klassieke
Spaanse schoonheden met de originele
kostbare schildpadkam en mantilla stro
men naar de barokke kathedralen. Goe
de Vrijdag een eeuwig contrast. Nie
mand slaapt. Onder onbeschrijfelijk en
thousiasme worden op Goede Vrijdag
Juan de Mese's prachtige Christusbeeld
„del grande poder" (van de grote macht)
en het onvergelijkelijk schone meester
werk van Roldan, de Madonna der goe
de hoop, die overdekt is met een ware
juwelenschat, door Sevilla's straten ge
dragen. Op dezelfde dag trekt een der
schoonste processies door de straten van
Nazarenos trekken bij het vallen
van dg nacht door de straten van
Sevilla.
Een van de Hermanos, broeders van een
der vele broederschappen.
Malaga, de gestorven Heiland gevolgd
door somber zwijgende penitenten. Er
klinkt slechts dof monotoon tromgerof
fel. Nog is dit niet geheel weggestorven
of de Virgen verschijnt, een der kost
baarste beelden van Spanje. Alle ver
lichting van gebouwen en straten wordt
gedoofdalleen boven het hoofd der
Madonna straalt een kleine lichtkrans
Een gelaat, dat eindeloze droefheid en
vertwijfelde angst uitdrukt, zweeft voor
bij. Er heerst een beklemmende stilte
Allen zinken op de knieën.
Als de processie voorbij is zijn spoe
dig alle straten leeg. Ook de vreemde
ling zoekt diep onder de indruk zijn
hotel op. Hij heeft een Spanje leren
kennen, dat onsterfelijk is. Dat voor
naam, onaantastbaar en eeuwig zal blij
ven in zijn spelen en feesten, zolang er
nog Spaanse mannen en vrouwen in welk
deel van de wereld ook wonen.
bestrijken. Wij weten hoe dit Paaslam,
evenals de ram van Abraham, het leven
van Jahwe's getrouwen vrijkocht. Pasen
is ontstaan en zal het feest zijn van de
„voorbijgang". Van jaar tot jaar zal
Israël de herinnering vieren aan de nacht
waarin de dood werd overwonnen. Ook
Jesus' dankbaarheid voor deze heug
lijke gebeurtenis is ons uit de Evange
liën bekend. Zien wij nu hoe deze her
denking de vieringsdatum van het chris
telijke Paasfeest beïnvloedde.
In de kerken van Klein-Azië viel
Pasen van oudsher op de vijftiende
Nisan, d.w.z. op de Joodse datum, en dus
de eerste dag na de volle maan in de
lente, waarvan als begin gold 21 Maart.
Daags tevoren zette evenwel het feest
reeds in. Waarschijnlijk werd het m
navolging van de nuttiging van het Paas
lam besloten met het H. Misoffer, aan
het begin van de sterfdag des Heren. In
Rome daarentegen, en in het grootste
deel der Kerk, regelde men het Paas
feest zó. dat de viering der H. Geheimen
samenviel met de tijd van Christus' over
winning op de dood. de Zondagmorgen
na de vijftiende Nisan. Aanvankelijk
gunt men ieder zijn opvatting en
„Pascha" heet heel de tijd van Christus'
dood af tot en met Zijn Verrijzenis. On
afscheidelijk toch waren deze met elkan
der verbonden. Zelfs spreekt men, bij
zonder in Jeruzalem, van Kruis-Pasen
(Pascha staurosimon) en Verrijzenis-
Pasen (Pascha anastasimon), terwijl
Tertullianus onder „Pascha" nu eens
goede Vrijdag, dan weer Paasdag ver
staat.
Ongetwijfeld was echter de aandacht
op de verrijzenis sterker gericht bij de
Paasviering op Zondag, van ouds, zoals
wij gezien hebben, de wekelijkse herden
king er van. De Christenen van Rome,
in hoofdzaak bekeerlingen uit de heide
nen, lieten niet na hierop de aandacht te
vestigen. Maar ook de Aziaten bepleitten
hun zaak o.a. bij monde van de H. Poly-
carpus, bisschop van Smyrna, dié hier
voor in 154 naar Rome reisde. De onder
handelingen leidden niet tot een resul
taat, maar de vrede bleef bewaard. Paus
Victor <189198) wenste evenwel een
heid in deze kwestie. Zij betekende voor
hem meer dan alleen verschil in datum
In de Paasviering op de vijftiende
Nisan zag hij een vasthouden aan het
Joods verband, een te weinig benadruk
ken van het specifiek christelijke. Zo
wel in het Oosten als in het Westen ge
lastte hij over deze aangelegenheid sy
noden te houden. Alle spraken zich
tegen de Aziaten uit.
Helaas werd door zijn te streng op
treden het beoogde doel niet bereikt:
de Kerken van Klein-Azië bleven hun
gebruik handhaven. In de loop der der
de eeuw conformeerden zij zich even
wel, op een enkele uitzondering na.
Tenslotte stelde de Algemene Kerkver
gadering van Nicea (325) Pasen vast op
de eerste Zondag na de volle maan,
welke volgt op de lentenachtsevening
(21 Maart).
Deze beslissing legde tevens de grond
slag voor de indeling van 't liturgische
jaar, zoals de Zondag tot basis had ge
diend voor de liturgische week.
Het aanmerkelijk verschil met de te
genwoordige Joodse Paasviering valt te
verklaren uit de Gregoriaanse kalender
wijziging.
Hoezeer ook Pasen hierdoor een uit
gesproken Christelijk karakter
heeft gekregen en de li
turgie van de H. Mis is er vol
van, zo o.a. de Introïtus: Ik ben
verrezen, en nog ben Ik met u",
de Graduale: „Dit is de dag die de
Heer gemaakt heeft", het verband 7
met het Oud-Testamentische Paasfeest
is er niet in losgelaten. Veel toch wa» i
in de heilsgeschiedenis der Joden door
God als voorafbeelding bedoeld en ze
ker dit feest aller feesten.
Geen had dit dieper verklaard dan de
apostel Paulus, vandaar dat wij de vol
gende woorden uit zijn brief aan de
Corinthiërs als epistel lezen: „Broe
ders, doet het oude zuurdeeg weg, op
dat gij vers deeg moogt worden: gij
toch zijt ongedesemd brood. Want ook
ons Pascha is geslacht, en dat is
Christus. Laat ons dus feest vieren, niet
met het oude zuurdeeg, noch met het
zuurdeeg van slechtheid en boosheid,
maar met de ongedesemde broden van
reinheid en waarheid."
Nog sterker komt dit verband tot
uiting in het Alleluia. Veelvuldiger
dan in andere tijden van het kerkelijk
jaar doorklinkt het de Paastijd, de tijd
van het z.g. „Qroot Alleluia". Het woord
betekent „Looft Jah" d.i. Jahwe of
God.
Deze uitdrukking van dankbaarheid
werd door de Joden zowel aan het begin
als het slot van verschillende psalmen
toegevoegd. Ter afwisseling verving
men. Jah, soms door El. hetzelfde
als Eli, eveneens voor God gebezigd. De
Synagoge gaf de naam Hallel of lof-
zingen aan een groep psalmen die bij
zonder bij de Paasviering voorkwamen.
Van Jezus zelf lezen wij, dat Hij met
zijn leerlingen de lofzang d.i. het Hallel
aanhief, eer Hij naar de Hof van Olij
ven ging (Mat. 26, 30).
Nu was men in de bijeenkomsten der
eerste .Christenen gewoon psalmen te
zingen, juist als in de synagogen. Pau
lus spreekt hierover uitdrukkelijk in
zijn Brieven. Gezien deze vergaderin
gen „de Breking des Broods", d.w.z. de
viering der H. Geheimen, ten doel had
den, lag het voor de hand dat de ge
zangen, eigen aan het Paasmaal, werden
uitgevoerd om aan deze plechtigheid
meer luister bij te zetten. Was het
Eucharistisch Offer niet voorafgebeeld
door de slachting van het Paaslam? Zo
is de overgang van het Alleluia der
Joodse naar de Christelijke liturgie te
verklaren. De tegenwoordige vorm in
de Romeinse Kerk gaat terug op Paus
Gregorius I.
Blijkens de Openbaring van Joannes
zingen de Engelen en Heiligen het Al
leluia in de hemel ter eeuwige viering
van hun overwinning in Christus (Hfs.
19, 1 vlg.). Hoezeer de eerste Christenen
in een voortdurende Paasstemming
leefden en verlangend uitzagen naar de
dag waarop ook zij tenvolle in die
overwinning zouden delen, spreekt het
duidelijkst uit het feit dat zij met het
Alleluia op de lippen stierven.
P. CLIMACUS BAYER O.F.M.
ZONDAG 17 April: Paaszondag; Mis
v. d. dag; sequentie; Credo; Paasprefa-
tie; wit.
MAANDAG: Paasmaandag; Mis v. d.
dag; sequentie; Credo; Paasprefatie;
wit.
DINSDAG: Mis v. d. dag; sequentie;
Credo; Paasprefatie; wit
WOENSDAG: Mis v. d. dag; 2 voor
Kerk of Paus; sequentie; Credo; Paas
prefatie; wit.
DONDERDAG: Mis v. d. dag; 2 H.
Anselmus; sequentie; Credo; Paaspre
fatie; Wit.
VRIJDAG: Mis v. d. dag; 2 H.H. Soter
en Cajus; sequentie; Credo; Paasprefa
tie; wit.
ZATERDAG: Witte Zaterdag; Mis v.
d. dag; 2 H. Georgius; sequentie; Credo;
Paaisprefatie; wit.
ZONDAG 24 April: Beloken Pasen;
Mis v. d. dag; 2 H. Fidelis: Credo; Paas
prefatie: wit.
