Nieuwe Haarlemsche Courant | 1949 | 3 mei 1949 | pagina 2

HERDENKING GEVALLENEN IN

OUDE „SINT BA VO

Het leger neemt de pen op en schrijft

PROVINCIAAL ZIEKENHUIS
MODERN EN ZEGENRIJK

inrrt-- 4

Nieuwe actie tegen te
hoge huurprijzen

Heropvoeding in vrijheid tot juist
sociaal gedrag

MBSm e #1

Prins Bernhard aanwezig

Nationale herdenkings
avond

AGENDA

Post ait Indie betekent: doen wat mogelijk is

DINSDAG 3 MEI 1949

PAGINA 2

STAD EN OMGEVING

99

„Niet alleen dankbaarheid, ook ereschuld
moet worden ingelost" -

Verkiezingen voor
gemeenteraad

Gurni-rekening Simavi

Burgerlijke Stand

R.K. Openbare Leeszaal

Kortebaandraverij

Comedia in het volgende
seizoen

Nieuws van de sportclubs

Waterpolo-uitslagen

GROOT-SEMINARIE WARMOND
150 JAAR

Mgr. Huibers draagt
pontificale H Mts op

Prof. Snijder krijgt
twaalf jaar

KONINGIN ONTVANGT

Prins Bernhard naar Parijs

Van Megchelen in cassatie

55 jaar getrouwd

Het sorteren

Eeuwfeest op 2 7 Juni

Vrijheid en eerbied
voor de persoon

Actieve therapie

Van fabriek naar verbruiker!

De feestelijkbette0

m

«11

HUUUUVli: - -

HEEMSTEDE

Herdenkingsbijeenkomsten
op 4 Mei

Kath. Vrouwenbeweging

Concert

Vijftig jaar getrouwd

Aanbesteding schilderwerk

„Mensen in Nood"

ZANDVOORD,
DE VLAG OP DE KAP

Tenten op het strand

Zilveren brigadier

Stillle Tocht

Burgerlijke Stand

Beurs van Amsterdaff1

I

In het hart van de oude stad, in de histo
rische Sint Bavokerk, herdacht Haarlem
gisteravond de mannen en vrouwen, die
sinds die rampzalige dag in Mei 1940 voor
de vrijheid van ons land en de vrede in
Indonesië gevallen zijn. Deze piëteitvolle
plechtigheid, georganiseerd door de vereni
ging „Ereschuld en Dankbaarheid", was
verstoken van ieder pompeus vertoon en
voor de kansel was slechts een eenvoudig
kruis opgericht, waaraan een dodenkrans
was gehangen. Militairen hadden daar
rondomheen de erewacht betrokken. De tal
rijke aanwezigen, die het imposante en rui
me kerkgebouw vulden, verhieven zich van
hun plaatsen, toen Z. K. H. Prins Bernhard
de kerk betrad en zijn plaats innam recht
tegenover de kansel. Dat was zo ongeveer
het enig officiële tintje aan deze stijlvolle
en sobere herdenking, die o.m. ook bijge
woond werd door burgemeester Cremers
en echtgenote en vele burgerlijke en mili
taire autoriteiten.

„Wij staan aan de vooravond van be
langrijke gedenkdagen", zeide ds. J. Brons
geest in zijn openingswoord, „dagen, die
voor ons allen dankbare en droeve herinne
ringen betekenen".

Ir. enkele trekken tekende hij hiervan de
diepe zin. aan het eind waarvan hij het sein
gaf tot het vlagceremonieel met de woor
den „Hoornblazer, steek de trompet". Even
schalde het door de kerk en langzaam ging
het rood-wit-blauw halfstok aan de vlagge-
mast, die naast het kruis was opgesteld.
De gevallenen werden herdacht.

Na gemeenschappelijke zang nam aller
eerst ds. J. C. Koningsberger uit Amster
dam het woord voor het uitspreken van
een herdenkingsrede. Hij ging daarbij uit
van de tekst: En zie de tranen der ver
drukten. Spr. wilde daarbij geen grote en
pathetische woorden gebruiken, want hq
vreesde de bekende volzinnen, die onwe
zenlijk klinken in de oren van hen, die de
hitte van de strijd zelf hebben medege
maakt of die tengevolge van de oorlog in
rouw gedompeld werden. Om de tranen van
de verdrukten te drogen, hebben velen hun
leven gegeven, op zee, in de lucht en op het
land. ..Wie had gedacht, dat dit nog eens
nodig zou zijn, toen wij de twintigste eeuw
begonnen vol grote idealen, met de hoop
op de goede wil van alle mensen en ver
trouwend op de verrassende technische
vooruitgang."

Sedertdien zijn er twee wereldoorlogen
gepasseerd, die ontelbare mensenlevens ge
ëist hebben. En tijdens de laatste hebben
wij de tranen gezien der verdrukten in
politiebureau*, concentratiekampen en ge
vangenissen. Maar toen eindelijk de demo
nen uitgeraasd schenen te zijn, kwam er
een nieuwe: de chaos in Indonesië, waar
van eerst de burgers en later de militai
ren het slachtoffer werden.

Spr. stelde de vraag: waarom vielen al

deze mensen en waarom vallen er nu nog?
Omdat er nog zovelen zijn, die in verdruk
king leven. In gedachten voerde hij zijn
toehoorders mede naar de eregraven en
soldatenkerkhoven en hen zo confronte
rend met het verdriet der nabestaanden
van de gevallenen vroeg hij„Volk van
Nederland, leven wij zó, dat wij verant
woord zijn? Dat wij ons inzetten om die
mensen een menswaardig bestaan te laten
leiden? Of bekommeren wij ons niet om de
noden van die anderen en leven wij zelf
zuchtig de dagendoor?

Ds. Koningsberger wees tenslotte op de
kruisen, in wier schaduw onze grote doden
rusten. „Elk kruis is een vertolking van
het grote Kruis, dat eenmaal in de wereld
stond, het Kruis van Christus. Het is onze
diepste troost, dat Christus' Kruis tenslotte
zegevierde".

Na deze rede bespeelde Feike Asma eni
ge ogenblikken het orgel en het was ver
volgens de hoofd-legeraalmoezenier, kolo
nel J. J. M. van Straelen uit Den Haag,
die naar aanleiding van de woorden: Nie
mand heeft groter liefde dan hij, die zijn
leven geeft voor zijn landgenoten, de grote
betekenis schilderde van het werk der ge
vallenen. Hij zeide dankbaar te zijn de
zelfde wapenrok te mogen dragen en noem
de dit een voorrecht.

„Zij allen stonden in de voorste linies
en vingen de eerste stoot op. Wij bewon
deren hun moed, want zij maakten de woor
den niet ijdel: den vaderlandt ghetrouwe
blijf ick tot in den doot". Spr. wees er
nog eens met nadruk op, hoe zij overal
het zaad voot een schone toekomst uit
strooiden, en hij memoreerde, hoe zijn jon
gens veelal op het v^d van eer stierven
met voldaanhed in hun ogen voor de vol
brachte taak.

„Allereerst past hier dan ook een gebed
en vervolgens een dankwoord aan degenen,
die nu gewond en geknakt door het leven
gaan. Wij dieneh niet alleen met hen be
gaan te zijn, maar wel alles in het werk te
stellen om ook voor hen de zon van het
geluk te laten schijnen." Aan het adres
van de nabestaanden kon hoofdaalmoeze-
ner Van Straelen een hartelijk proficiat uit
spreken. daar deze doden tot de besten van
ons volk behoren. Hij vroeg zich hierbij
wel af, wat al deze woorden van dank
baarheid te betekenen zouden hebben, als
ook niet de ereschuld werd ingelost. Dient
dit financieel te geschieden door Staat en
volk. van groot belang is het. dat wij ons
dagelijks leven daarnaar richten met als
hoogste doel: offeren.

„Zij gingen voor", zo besloot spr. zijn
rede, „wij moeten volgen. Als het moet,
met de inzet van ons leven voor God, Ko
ningin en Vaderland".

Ds. Harrenstein sprak nog enkele woor
den, waarna tot slot de Kon. Liedertafel
„Zang en Vriendschap", die aan het begin
van de bijeenkomst het Ecce quomodo mo-
ritur gezongen had, het eerste couplet van
ons volkslied zong. Het zesde werd door
allen meegezongen.

Ook dit jaar zullen de Haarlemmers
weer een stille hulde aan de gevallenen
brengen door in massa te trekken langs
de drie fusilladeplaatsen in onze ge
meente en van 8 tot 8.02 uur in vol
komen stilte de nagedachtenis te eren
van al die naamlozen, die hun leven ga
ven, hetzij als militair, hetzij in het bur
gerlijk verzet. Woensdagavond om 7 uur
zullen ter voorbereiding van deze stille
hulde herdenkingsbijeenkomsten worden
belegd. In de Grote Kerk is een derge
lijke bijeenkomst voorbereid in samen
werking met de bond van oud-illegale
werkers. Ds. P. J. Mackaay zal het woord
voeren, het knapen- en mannenkoor van
de kathedraal St. Bavo, onder leiding
van dr. A. Kat, zal enkele gezangen uit
voeren.

Na afloop gaat vanaf de grote Sint
Baaf de stille tocht naar het monument
aan de Dreef en vervolgens naar de
Westergracht. Aldaar zal inmiddels ook
een stoet zijn aangekomen van bewoners
van West, die hun herdenkingsbijeen
komst houden in het gebouw aan de
Jacobstraat, waar als sprekers zullen op
treden ds. J. Bronsgeest en rector H. M.
J. Brans. Vanaf de Jacobstraat gaat deze
stille tocht naar de Westergracht. Na de
twee minuten stilte trekt de stoet uit
West langs het monument en de stoet
uit het Centrum sluit z!ch daarbij aan.

In Noord, op het Schoterbosplein,
wordt in de open lucht het woord ge
voerd door ds. J. v. Arkel en pater
v. Hutjens O.E.S.A., gezongen door het
Haarlems Christelijk Mannenkoor en ge
musiceerd door de R.K. Harmonie „St.
Caecilia". Na afloop gaat de stille tocht
langs de Rijksstraatweg naar het monu
ment bij de Jan Gijzenbrug.

Voor de aanstaande gemeenteraads
verkiezingen zal de WD te Haarlem
met de volgénde lijst uitkomen:

1. Mevr. mr. A. E. J. Scheltema-Con-
radï; 2. Jacq. Klerk; 3. ir. A. Stoffels;
4. mr. J. G. Bentink; 5. J. W. Th. Fibbe;
6. F. W. Lichtenveldt; 7. mej. Y M.
Trap; 8. E. W. v. d. Haar; 9. G. M. Óort;
10 mr. J. W. Rutgers; 11. W. J. Waa
ning; 12. mr. M. C. Wijt; 13. mej. J. H.
Spring; 14. jr. H. J. Geyl; 15. M. Janstar.
ger; 16. U. G. Dokkum; 17. J. E. v. Hulst.

De vereniging Simavi (Steun in me
dische aangelegenheden voor Inheemsen)
te Haarlem ontving van het Divi te Ba
tavia bericht, dat haar wordt toegestaan,
dat op haar Gurni-rekening bij de Fac
torij te overschrijden van andere Gumi-
rekeningen, zowel van ondernemingen
als particulieren, plaats hebben. Voorts
dat zij van haar Gurni-rekening betalin
gen mag doen van in Indonesië aange
kochte medicamenten ten behoeve van
de inheemse bevolking.

Reeds maakte een tweetal grote onder
nemingen hiervan gebruik door op de
Gurni-rekening van Simavi bij de Fac
torij flinke bedragen te doen overschrij
ven, zodat dit min of meer „bevroren"
geld toch een nuttige bestemming vindt

GEBOREN: J. E. Wallenburg—Van Eek

z.; A. C. Klinkenberg—Harren z.; B. A.
Kuin—Dubbelman z.; C. W. M. van Rooijen
Van t Hof z.; A. K. C. van Koerten—Zee
man z.: E. van Bilderbeek—Kurvers z.; J.
Z. M. ProvoostDe Rijk z.; M. E. G. Jan
sen SteenbergenVan der Valk z.: M. B.
Smit—Lut z.; C. H. Brugman—Buiterman
z.; M. J. HarffNoome z.; H. A. Dekker—
Kovarik z.: A. J. Verkade—Verkade z.; J.
BakkerBergman z.: J. Loevevd. Hei
den d.; J. C. de Bie—Scholten d.; M. van
Dijke—Van Es d.; G. M. Hoogendijk—Van
Diggelen d.: M. C. Molenaar—Tromp d.; T.
M. H. Beumer—Koek d.; M. W. van der
PolBooms d.: C. F. JansenDe Man d.;
P. W. Ruppert—Willard d.: P. M. van der
Hoorn—Asseler d.: A. C. Stoute—Arendsen
d.; E. H. de BruinMichel d.

ONDERTROUWD: D. Siebring en J.
Blaauw: J. Hoekstra en C. Hoekstra.

GEHUWD: W. H. Cramer en H. M. A J.
van Rooij.

OVERLEDEN: R. Jansen, 8 d-, Wagenweg;
J. FengerSieverding, 84 j., Amsterdamstr.:
A. H. E. M. van Zwieten, 8 m.. Mr. Cor-
nelisstr.: C. M. van der Laan—Sligting. 62
J Zijlstraat; W. van RullerHogervorst,
75 j., Hazepaterslaan; J. P. Textor, 81 j.,
Wagenweg: W. HandgraalWijkhuizen. 62
j.. Kenaupark; F. Heijmans, 65 J„ Gen de
la Reystraat; G. BreedveldGorter, 76 j-,
Saenredarastraat

Nadat de R.K. Openbare Leeszaal,
Nieuwe Gracht 70, vorige week een
lange lijst aanwinsten van romans on
der uw aandacht bracht, komt zij deze
keer met een lijstje van de verzenbun
dels, waarover zij sinds kort beschikt:
Gerrit Achterberg, En Jezus schreef in
't zand; Jac. Benoit, Ex corde; Louis de
Bourbon, Zwerving; Anton Erwich, Sol
y sombra; Jan Leyten, Eerbare betogen;
Michel van der Plas, Dance for you;
Gabriël Smit, Fragment; Hendrik de
Vries, De Toovertuin; Paul Vlemminx,
Den hof der jonkheid; id., Ontginnin
gen. Ter afwisseling een bloemlezing
van gedichten over de hoofdstad: H. van
der Bijll e. a. Amsterdam bezongen. Tot
slot een commentaar op de poëzie van
A. Roland Holst: Anton van Duinker
ken, Ascese der schoonheid.

B. Aafjes, Egyptische brieven.

J. Boon, Declamatorium voor de
jeugd.

G. P. J. van der Burg, Onze grotere

jeugd aan Christus.

Broeder Christophoor, Uit het epos
der 3000 Nederlandse zouaven.

O Degrijse, Christelijk humanisme.
2 dln.

E. Erens, Uit het leven'van Margare-
tha Maria Alacoque.

G. Kraemer, Overwinnaars der ber
gen.

C. Mensch, Zwitserland.

G. Ricciotti, Het leven van Jesus.

M. J. Scheeben, De heerlijkheid der
goddelijke genade.

J O. Smit, Pastor Angelicus Paus
Pius XII.

Kay Summersby, Eisenhower was mijn

bclBS.

M. Vermeulen, Princiepen der Euro
pese muziek.

A. Zischka, Vijfduizend jaar kleding-
zorgen.

Nog in het kader van de Koninginne
dagviering werd Maandagmiddag op de
Planetenlaan een kortebaandraverij ge
houden, waarbij als speciale attractie de
totalisator aanwezig was. Veertien paar
den joegen over de 325 meter lange
baan, de met zand bestrooide weg, strij
dend om de eer overwinnaar te wor
den. Vele Haarlemmers hadden een
uurtje vrij weten te maken om de wed
strijd te zien en gewed werd er ook.
Uitblinkers vonden wij wel „Limbus",
„Lucky Fanfare", „Jay Mc. Gregor" en
„Edelman". Deze paardennamen schal
den vele malen uit de luidspreker over
de baan. wanneer de eigenaars als eer
ste de finish waren gepasseerd.

De politie hield de Amsterdammer J V.
aan. die te Haarlem een rijwiel, dat hij in
Amsterdam had gestolen, heeft verkocht.

Ter gelegenheid van de herdenkingsplechtigheid, voor de in de oorlog gesneu
velden bracht Z. K. H. Prins Bernhard Maandagavond een bezoek aan Haarlem.
Voor de ingang van de kosterij van de Grote Kerk werd hij verwelkomd door
de burgemeester mr. P. O. F. M. Cremers.

BIOSCOPEN:

Rembrandt: Een koninkrijk voor een
huis (a. 1.), 2, 4.15, 7 en 9.15 u.; Cinema Pa
lace: Rumoer op de afdeling pantoffels (18
j.h 2, 4.15, 7 en 9.15 u. Luxor: Het verhaal
van een soldaat (18 j.), 2, 4.15, 7 en 9.15 u.;
Frans Hals: Die Mörder sind unter uns
(18 j.), 2.30, 7 .en 9.15 u. City: Zij winnen
de slag (14 j.l, 2.15, 4.30, 7 en 9.15 u.;
Spaarne-theater: Gezworen vijanden (14
j.), 2.30, 7 en 9.15 u.

Dinsdag 3 Mei

Stadsschouwburg: Haagse Comedie voor
„Geloof en Wetenschap" met „Hamlet",
8 uur.

Concertgebouw: Cesar Franck-concert,
8 uur.

Grote Kerk: Orgelbespeling 89 uur.

De toneelgroep „Comedia" heeft de plan
nen voor het volgende toneelseizoen in
grote trekken gereed. Het voorlopige re
pertoire vermeldt o.m. „De moord in de
Kathedraal" van de Engelse dichter J S.
Eliott, die onlangs de Nobelprijs verwierf,
van Shakespeare. „Romeo en Julia" of „De
koopman van Venetië," van A. Tsjechow
„De drie zusters," van Francois Mauriac
„Les Mal-Aimés," van Strindberg „Een
Roes," van de Amerikaan J. M. Synge „The
playboy of the Western World," Thomas
More, Nachtasyl, Tramlijn Begeerte en nog
enkele andere stukken uit het lopende sei
zoen blijven gehandhaafd.

De voornaamste wijzigingen in de samen
stelling van het gezelschap zijn reeds be
kend geworden: zowel Guus Hermus als
Guus Oster gaan heen. Ko van Dijk en
John Gobau komen de gelederen versterken
er. ook de jonge acteur Luc Lutz is, na een
jaar cabaret, bij Comedia terecht gekomen
Otto Steeman is definitief in de troep op
genomen en Bob Verstraete komt van het
inmiddels alweer opgeheven ,.C 6." Van de
actrices gaan Emmy van Swol en Jopie
Tourniaire heen; Mien Duymaer van Twist
is daarentegen geëngageerd.

Voor de onderlinge competities van de
R.K. schaakclub „Het Witte Paard" werden
de volgende wedstrijden gespeeld:

Groep I: H. VerstegenM. v. d. Berg 10;
J. P. de LangeM. van Osch 1—0; M. van
Osch—B. Hablous 10; N. HooglandL.
Stevens 10.

Groep II: J. LippusTh. de Looze J1;
A. Komen—P. v. Deyzen 'A—Vil A. Blom—
A. Komen 01.

Groep III: E. Spook—M. Stevens 1—0; B.
OverdijkG. Lunenburg 10; J. Boogaard
E. Spook 0—1, H. LuypenB. Goedemans
10: L. v. d. ValkB. Overdijk 01; B.
GoedemansA. Filmer 01.

Donderdag 5 Mei a.s. is er geen club
avond.

In verband met de bevrijdingsfeesten
is er Donderdag a.s. geen junioren-
oefenavond van de R. K. Tafeltennisver
eniging Winfried.

Eerstvolgende oefenavond Donderdag
12 Mei: meisjes 1218 j. 19.tot 20.30 u.;
jongens 12—18 j. 20.30 tot 22.— uur.

De Haarlemse Zwem- en Waterpolo
club „H.V.G.B." organiseerde Zondag in
Stoop's bad haar jaarlijks veteranen
waterpolotournooi. Daar H.P.C. en D.J.K
zich on het laatste moment hadden te
ruggetrokken moest het wedstrijdroos-
ter worden gewijzigd en werd door de
zeventallen van Haarlem, D.W.R., de
Zijl en ZIAN volgens afvalsysteem ge
speeld; A.Z. '70, H.V.G.B. en L.Z.C.
speelden een halve competitie, waarna
een verliezers- en een winnersfinale
plaats vond.

In de afvalsronde waren de uitslagen:
Haarlem—ZIAN 2—3, de Zijl—D.W.R.
1—3: Haarlem—de Zijl 2—1 en ZIAN—
D.W.R. 10. Hierdoor kwam ZIAN in
de finale voor de winnaars en Haarlem
in die voor de verliezers.

De halve competitie had de volgende
resultaten: A.Z. '70—H.V.G.B. 11; H.V.
G.B.—L.Z.C. 1—3 en L.Z.C.—A.Z. '70
1—1. L.Z.C. 3 punten; A.Z.C. '70 2 pun
ten en H.V.G.B. 1 punt.

Voor de verliezersronde werd gespeeld
de wedstrijd HaarlemA.Z. '70. C. van
Goor bracht in de eerste speelhelft de
stand op 2—0 en het einde kwam met
4—0. De eindstrijd" om de wisselprijs
werd vervolgens gespeeld tussen ZIAN
en L.Z.C. met als uitslag 40 in het
voordeel van ZIAN, waardoor het we
derom beslag legde op de wisselprijs.

De einduitslag is: 1. ZIAN; 2. L.Z.C.;
3. Haarlem.

18 Mei zal zoals reeds gemeld
het 150-jarig bestaan van het Groot-Se
minarie te Warmond worden gevierd.
Om half tien draagt Z.H. Exc. Mgr. J.-
P. Huibers een pontificale H. Mis op.
's Middags om half een wordt de offi
ciële herdenkingsbijeenkomst gehouden,
waarop prof. dr. G. Brom een rede zat
uitspreken. Na de receptie celebreert
de Bisschop een pontificaal Lof.

(Van onze Haagse redacteur)

Vandaag is door de Prijzencontröle-
dienst in samenwerking met de gemeen
telijke huisvestingsbureaux en met de
prijzenbureaux voor onroerende goederen
een speciale actie ingezet ter beheersing
van de huurprijzen. De actie, waaraan ve
le tientallen controleurs zullen deelnemen
geschiedt op grote schaal en wor'dt aan
gepast aan de bijzondere omstandighe
den in verschillende streken van het
land. Zo zal in sommige plaatsen, waar
veel onderhuur voorkomt een huis-aan-
huis-contróle worden gehouden.

Twaalf jaar met aftrek van de tijd
doorgebracht in preventieve detentie en
ontzetting uit de burgerlijke rechten,
voorts het verbod onderwijs te geven,
luidt het vonnis van het Bijzonder Ge
rechtshof te Amsterdam tegen de ex-
president vaii de Nederlandse Cultuur-
raad, prof. dr. G. Snijder. De eis door
de procureur-fiscaal, mr. M. Gelinck,
uitgesproken op 19 April, luidde 15 jaar.

Hot Hof overwoog in zijn sententie,
dat alle ten laste gelegde punten in de
dagvaarding bewezen moeten worden
geacht: hulpverlening Jian de vijand
meermalen gepleegd en blootstelling
aan opsporing van Nederlandse mede
burgers. Het Hof meende, dat de hulp
verlening van prof. Snijder zich zelfs
uitstrekte tot directe dienstneming bij
de vijand.

In het paleis aan het Lange Voorhout
te Den Haag heeft H.M. de Koningin
ontvangen de bij het Nederlandse Hof
geaccrediteerde minister-resident van
Liberia, de heer J. Hofmann. Daarna
ontving H.M. in afscheidsaudiëntie de
gezant van Mexico, gen. Melgar.

Prins Bernhard zal Maandag 9 Mei
naar Parijs gaan en een bezoek bren
gen aan de 18e internationale lucht
vaarttentoonstelling. De Prins zal verge
zeld worden door ir. A. J. C. Vos, direc
teur van de N.V. Ned. Vliegtuigenfa-
briek Fokker, en kapitein Gerben Son-
derman, vlieger van de Prins.

De procureur-fiscaal mr. U. J. W. Sib-
macher van Nooten heeft bij het Bijzon
der Gerechtshof te 's-Gravenhage cassa
tie aangetekend tegen het vonnis van
25 April, waarbij de hoofdredacteur van
ANP 'gedurende de oorlog, Van Meghe-
len, tot zes jaar gevangenisstraf werd
veroordeeld.

Maandag 23 Mei herdenkt het echt
paar J. van BuurenGulein, Midden
Tuindorplaan 16, het bijzondere feit, dat
zij 55 jaar geleden in het huwelijksboot
je stapten. De bruidegom is 84 en zijn
bruid 82 jaar. Dat deze dag niet onopge
merkt voorbij zal gaan, behoeft geen
nader betoog.

Als op Schiphol de blauw-geschil-
derde landingstrap wordt aange
schoven en veler blikken van het
platform en van het restaurant in
spanning de komst van de passagiers
verbeiden, dan rijden de KLM-man-
nen met hun bagagewagentjes aan.
Als muggen zwerven ze even rondom
de grote vogel, bijna onopgemerkt.
Kort nadat de laatste trilling de
machtige machine verlaten heeft, is
het onderluik geopend. En daar ligt
de militaire post. Een ruig mozaïek
van zakken.

Met dof gerucht valt de post in de
lichte expeditiewagens, aldus lezen wij
in „Het Contact", maandblad van de
stichting „Thuisfrontactie de Bougies".

Een heer, in burger, ziet toe: de Cen
trale Recherche. De post is kostbare
lading. Men waakt over haar. Op de
dag, als Schiphol glanst onder de voor
jaarszon en in de nacht, als de lichten
branden en de schaduwen zwart zijn.

Hoog opgetast met zakken snorren de
wagentjes over het platform, waar nu
gebroken en gehakt wordt, opdat Schip
hol zijn verbeterd aanzien krijgt. Opzij
van de loods, waar in die wonderlijke
tijd na de bevrijding de eerste re
patrianten werden ontvangen, staan de
rode auto's van de P.T.T. De laadruim
ten zijn hol en ledig. Het inladen kan
beginnen. Labels met een rood teken
gaan voor. Dat is militaire post. De zak
ken ploffen in de auto's. Vijfduizend

1 postbladen in een zak, dat is vijfdui
zend maal vijf gram. Er zijn contröle-
liisten en er zijn twee auto's.

Naamlozen sjouwen met de postzak
ken, naamlozen voerden ze door de
lucht, naamlozen zetten zich achter het
stuur van de eerste wagen. „Weg maar
met de eerste zending, dan kan C.S.
vast beginnen"

„Het postaal gevoel gaat spreken",
zeggen de chefs in deze bedrijvige we
reld, waar ieder postblad nu als het
ware een wedloop begint met de tijd.
met het tijdstip, waarop treinen vertrek
ken.

„Vertrek" ontvangt de voorhoede van
het papieren appèl van jong Nederland
in khaki. Zakken worden gestort en de
mannen op de afdeling zetten zich
schrap. Er is geen opwekking nodig: de
post uit Indonesië is er en dat betekent:
doen wat mogelijk is.

Eer men het beseft, zijn de volle zak
ken op weg naar alle windstreken: na
de luchtweg, de spoorweg.

Voor kleine dorpen en gehuchten kan
het postkantoor te Batavia geen bun
dels samenstellen. Daarom worden tal
van postbladen tot een partij verza
meld. die Batavia zendt, onder de ver
melding: Batavia-C voor Amsterdam
C.S. Terwijl de grote drukte van de
bundelejcpeditie op het hoofdstedelijke
Centraal Station voortduurt, begint

„Vertrek" aan de sortering van deze
gevarieerde post; tijdrovende arbeid,
die echter zo vlot mogelijk wordt ver
richt. Immers, ook in Stamprooy, Lip
penshuizen en De Cocksdorp wordt op
deze post gewacht.

De mannen van de P.T.T. in Amster
dam en elders in het land verstaan de
betekenis van een zending Militaire
Post. Was 't niet zo, dat „Vertrek" in
den beginne, toen de KLM-verbinding
zeer onregelmatig was geworden. na
aankomst van een toestel werd opge
beld door verscheidene postkantoren.
Daar vroeg men en dat was op Za
terdagavond „zend ons vanavond als
jeblieft de soldatenpost, onze mensen
gaan Zondagmorgen vrijwillig bestel
len".

Als het toestel uit Batavia daalt in de
Haarlemmermeerpolder, kan het meisje
in Cadzand, de moeder in Doetinchem,
de echtgenote in Menaldum, de uren
tellen, waarop de postbode het be
kende postblad komt brengen.

Militaire Post naar Indonesië, naar
Port Said, gaat eveneens via het post
kantoor in de Oostelijke vleugel van
het Amsterdamse Centraal Station,
waar postaal gevoel van de anonieme
werkers in blauwe en gele jassen het
tempo voedt. De electrische band rolt
verder. De soldatenpost uit de wijde
Indische Archipel heeft voorrang. Dui
zenden ogen, op boerderij, in dorp en
stad, worden vochtig, de gedachten
vermenigvuldigen zich, even worden gi
gantische afstanden overbrugd.

Het leger heeft de pen opgenomen en
geschreven.

Toen we in het zonnige nieuwe zusterhuis van het voormalige Meerenberg
te Santpoort gast van de geneesheer-directeur, dr. G. Kraus, waren om over
hel eeuwfeest in Juni een en ander te vernemen, trof ons de opmerking:
hier zult U niets meer terugvinden van het oude dolhuis, zoals dat in de
verbeelding van de leek zelfs de ontwikkelde leeft.

Maar na een middag te midden van de arbeidzame patiënten, binnen en buiten,
vertoefd te hebben, werden wij volkomen overtuigd van de enorme ontwik
keling die de verpleging van geesteszieken voornamelijk sinds 1926 heeft
ondergaan. Nuttig werk, lichamelijke opvoeding en algemene ontspanning
geven samen het gevoel voor vrijheid en verantwoordelijkheid aan de 1520
zieken, die jaarlijks voor 70 tot 80 weer hersteld naar huis terugkeren.

Wij hebben de mannen en vrouwen
bezig gezien ledigheid is des duivels
oorkussen ook hier in hun eigen kle
ding met matten vlechten of handwer
ken, tuin spitten of weven, schoenma
ken of wassen en strijken. Wij hebben
genoten van de frisse volksdansen,
waaraan oud en jong in de gymnastiek
zaal deelnamen in fleurige costuums en
met groot enthousiasme en gevoel voor
orde. Wij hebben een kijkje genomen
in de afdelingen van ernstige zieken,
waar handen bezig waren, de geest
tot rust te brengen. Maar laat dr. Kraus
daarover vertellen, nadat hii zeer kort
de geschiedenis van „Meerenberg", dat
de provincie Noord-Holland op 26 Juni
1849 opende, geschetst heeft

Noord-Holland was de eerste en bleef
de enige provincie, die zelf een inrich
ting voor geesteszieken bouwde en ex
ploiteerde. De overige provincies vol
deden aan hun verplichting om te zor
gen voor verpleegruimte, door het ver
strekken van geldleningen aan particu
liere stichtingen of door deel te nemen
in stichtingen.

Meerenberg was het eerste z.g.n. bui
tengesticht in ons land. De overige wa
ren toentertijd alle in steden gelegen.
Aanvankelijk bood het plaats aan 300 pa
tiënten, maar at spoedig werd het ver
groot met vleugels, een paviljoen en in
1886 het z.g.n. Nieuwe Gesticht.^

De bouw werd in de jaren vóór 1849
krachtig bevorderd door de toenmalige
gouverneur der Provincie, mr. D. J.
van Ewijck van Oostbroek én de Bilt
en de inspecteur van het Staatstoezicht
Schroeder van der Kolk. Laatstgenoem
de is te beschouwen als de grote her
vormer van het krankzinnigenwezen in
ons land, waar de toestanden op dit
gebied al bijzonder achterlijk waren.
Ook in het buitenland waren ze niet
fraai, doch daar had Pinel in Frankrijk
en Tuke in Engeland op het einde der
18e- eeuw reeds vele belangrijke ver
beteringen tot stand gebracht. Een op
16 Maart 1837 door Schroeder van
der Kolk te Utrecht gehouden rede, gaf
hier te lande de eerste stoot. Zijn in
1842 in de functie van inspecteur uit
gebrachte rapporten, wierpen een fel
licht op dp wantoestanden, die elke be
schrijving tartten. Vele patiënten ver
bleven in hokken en aan kettingen in
volkomen verwaarloosde toestand.

Meerenberg was het eerste gesticht
op het vasteland van Europa, waar on
der leiding van de eerste directeur, dr.
Everts, de verpleging zonder enige me
chanische dwang werd toegepast, (het
z.g. no-restraint-stelsel, navolging van
Conolly (Engeland), reeds een paar jaar
na de opening. De verpleging geschiedde
de eerste 45 jaar door volkomen onge
schoolde- oppassers en. oppasters o ok
wel bedienden genoemd. De "Y1"
dige onleiding voor het z.g. Staats-
diploma B is volkomen gelijkwaardig
aan die van diploma A (hlgemene zie
kenverpleging).

De naam Meerenberg werd in 191»
veranderd in Provinciaal Ziekenhuis
nabij Santpoort. Dit jaar bracht boven
dien een wijziging van veel ingrijpender
aard: er werd een gedeelte van het Zie
kenhuis „aangewezen".

Op de aangewezen afdelingen wor
den de patiënten zonder rechterlijke
machtiging verpleegd en hebben en be
houden zij de rechten, die iedere Neder
landse staastburger heeft Slechts drie
van de vier en twintig afdelingen vor
men „het gesticht". -it

Het terrein is 75 h.a. groot en bestaat
uit perk. moestuinen en duinterrem. Er
zijn sportvelden en een openluchtbad
door de patiënten aangelegd.

Het gebouwencomplex bestaat uit het
z.g.n. „Oude Gedeelte'" voor 800 pa
tiënten, het „Nieuwe Gedeelte" voor
600 partiënten, een paviljoen voor
100 en twee kleinere paviljoentjes voor
resp. 18 en 1? patiënten, die daar zonder
direct toezicht een eigen huishouding
vormen. De prot. kerk staat bij de voor
ingang. De R.K. kaoel ligt in het Oude
Gedeelte. Voorts zijn er een oud zus
terhuis, twee nieuwe zusterhuizen, een
broederhuis en een aantal patiënten-
werkplaatsen en bij-gebouwen.

Het personeel, dat een 48-urige werk
week heeft, bestaat uit 550 personen.

In het oude gedeelte bevinden zich
aan de voorzijde de klasse-afdelingen en
het heeft daar twee, kort voor de oor
log gebouwde, nieuwe vleugels.

Bij de verpleging wordt overeenkom
stig de tradities van Meerenberg, ge
streefd naar een zo groot mogelijke vrij
heid en eerbied voor de persoon van de
geesteszieke medemens. Vele patiënten
bewegen zich vrij in de omgeving van
het ziekenhuis, anderen hebben vrij wan
delen op het terrein. Velen gaan geregeld
met verlof naar huis. Mechanische
dwang (inwikkelingen, spanlakens,
dwangbuisjes etc.) wordt in geen enkele
vorm toegepast. Permanente baden
evenmin. Isolementen behoren tot de
grote zeldzaamheden en zijn altijd van
korte duur.

Er wordt uitgegaan van de volgende
principes, berustende oop de z.g.n. ac
tieve therapie van Simon, welke in 1926
in de tijd van directeur Van der
Scheer, zijn intrede in het Ziekenhuis
deed, en een. ware revolutie ten aanzien
van de vroegere opvattingen teweeg
bracht. Het in de loop der eeuwen ge
leidelijk verkregen inzicht, dat krank
zinnigen zieken zijn, mag niet voeren tot
een schouderophalend aanzien van hun
eventuele onmaatschappelijke gedragin
gen, en nog minder tot het beletten daar
van door dwang. Er is ook bij de ern
stigste zieke nog voldoende van de men
selijke persoonlijkheid over, waarop
door heropvoeding opnieuw kan worden
opgebouwd. De verpleging beoogt dus te
zijn een heropvoeding, een weder aan
kweking van de verloren aanpassing en
van sociale gedragingen.

Met name moet verantwoordelijkheids
gevoel aan de patiënt worden bijgebracht.
De vroegere stelling dat men hem maar
moet laten gaan, en dat hij niet verant
woordelijk is voor zijn daden, is dus ra
dicaal fout. Integendeel, iedere patiënt
heeft de plicht zich, met de medische
hulp ordelijk te gedragen. Hij heeft
bovendien evenzeer als iedere gezonde
dat tot op zekere hoogte heeft het
recht.om herinnerd te worden aan
zijn plichten.

In deze paedagogische arbeid is het
gehele personeel (ook de niet-verple
genden) ingeschakeld, en ook de be
tere patiënten, die anderen helpen of
kleine groepjes onder hun leiding heb
ben, zeer tot heil van beide partijen.

Het werk van het verplegend perso
neel is door de nieuwere opvattingen
wel moeilijker, maar ook zeer veel boei
ender en belangrijker geworden.

De inrichting van het milieu moet zo
menswaardig, gezellig en normaal mo
gelijk zijn. Hoge hekken en muren, dik
ke ruiten en tal van ouderwetse verde-
digings- en veiligheidsmaatregelen zijn
evenzeer uit den boze als overbodig, nu
de patiënten hebben geleerd een nor
male omgeving te respecteren en te
waarderen.

De arbeid is een der voornaamste
hulpmiddelen bij de actieve therapie,
Behoudens de lichamelijk zieken, is let
terlijk iedere patiënt bezig, met werk
dat aangepast is aan zijn vermogens en
dat nooit onnuttig mag zijn. Er is een
speciale werkverschaffing, van het een
voudigste pluiswerk tot weven en man
den maken toe, en werk voor het Zie
kenhuis, in alle bedrijven, van aardap
pelen schillen tot laboratorium- of ad
ministratief werk. Ook buitenwerk in
alle schakeringen is van grote beteke
nis. De arbeid wordt aangemoedigd en
naar de betoonde ijver beloond in pen
ningen, die geldig zijn in eigen winkel
en café, en ingewisseld kunnen worden
tegen het geld van de grote maatschap
pij. Vele patiënten hebben dezelfde
werktijden en verplichtingen als het
personeel en vallen dan in een speciale
beloningsklasse. Niemand wordt tot enig
werk gedwongen, doch allen genieten
het voorrecht geen werkloosheidspro
bleem te kennen.

Een ander zeer belangrijk hulpmiddel

FlHaal: Haarlem, Zijlstraat 96

Ontspanningen van velerlei aard vulto"

de genoemde hulpmiddelen aan
hebben evenals deze een psycho-ther^

peutische invloed. Er zijn passieve
spanningen: het bijwonen van voor:
lingen in de zaal Musis Sacrum, en

-stel
ae

llllgCli 111 X.CZOX

tieve, zoals het deelnemen aan het zang
koor,' de beide muziekcorpsen, schaken
bridgen, zwemmen, vissen, voetballen
de wandelsport. De vereniging van W
tiënten en personeel won vele PrljZt0
in haar ontmoetingen met de Ür0
maatschappij. Een grote patiënten-war
delgroep kwam met een der belangrijk
ste groepsmedailles van de 4-daag
thuis. Het Ziekenhuis beschikt ten
hoeve van de patiënten over een dn
tal bibliotheken. (R. K., Prot. en neut»

De officiële herdenking van het ho»
derdjarig bestaan geschiedt op 27 Ju»'
Dan zal de onthulling plaats h.eb~L
van een monument op het voorplein, S
schonken door patiënten en oud-pahe
ten, familieleden, personeel en oud-Pe
soneel. Dit monument, vervaardigd do®
de beeldhouwer Richter, symbolise®
de opheffing van de verpleging »aat
een hoger niveau. In het voetstuk sta
de naam gebeiteld van Johannes va
Duuren, een eenvoudig man, die z°».
der enige opleiding te hebben geha
in het begin der vorige eeuw, te HU
megen in het Cellenbroederenhuis.
meest verlichte denkbeelden omtrent

verpleging in toepassing bracht.

pet

programma vermeldt voorts een reüt»
voor oud-pérsoneelsleden, een opa»
luchtspel opgevoerd door patiënte»
waarin de evolutie van de verpleg1»®
wordt weergegeven, een kermis, eC„
vuurwerk, een sportdag waaraan w»'
deelgenomen 'door patiënten van ander
psychiatrische inrichtingen en door 0
patiëntenvereniging in samenwerk»"®
met de N.H.W.B. georganiseerde, wa»
delmarsen. Groepen patiënten en pers®
neelsleden uit de inrichtingen waarhe®
het Ziekenhuis in de oorlogsjaren ée
ëvacueerd werd, zijn uitgenodigd
deel te nemen aan de feestelijkheden-

Er zal een gedenkboek, waarin

it

Ui Z.01 LUll gvuv.11 iwuvn, vvr.iuin

voornaamste feiten uit de geschiede»®

is de lichamelijke opvoeding, gegeven van het Ziekenhuis worden gem ei»9"

door een speciale leidster.

I reerd, verschijnen.

4»: :...ww'.WaaaB8

Woensdagavond zal ook Heemstede
degenen herdenken die gedurende de
oorlogsjaren voor het vaderland hun
leven lieten.

En zo zullen dan ook dit jaar Woens
dagavond de verschillende kerken open
zijn. Er zal gewijde muziek ten gehore
worden' gebracht en er zal een kort
woord gesproken worden. De herden
kingssamenkomsten duren van half ne
gen tot kwart over negen.

Wij leggen er de nadruk op, dat deze
samenkomsten belegd zijn voor allen.
Er zal ook nog een stille tocht gehou
den worden.

De afdeling Heemstede van de Neder
landse Katholieke Vrouwenbeweging houdt
Maandag 9 Mei in het R. K. Verenigings
gebouw een ledenvergadering. Zuster
Christiana, rectrice van het Lyceum
..Sancta Maria", zet haar lezing over
„Meisjes in moeilijke jaren" voort en zal
ditmaal bespreken hoe de leiding moet
zijn.

Na de pauze komen er grote plannen
aan de orde. Een aantal leden is al meer
dan een jaar bezig om te sparen voor een-
grote reis en nu is het bestuur reeds ge
ruime tijd van plan om als doel de H.
Landstichting kiezen. Daaraan Zal een
bezoek aan een kersenbongerd verbonden
worden. Vervolgens wordt op 21 Juni een
bedevaart naar Heiloo gehouden. Ook de
retraiteclub toont zich actief err houdt van
12 tot 15 Juli a.s. een retraite in Noord-
wijkerhout.

Ook voor de komende winter toont het
bestuur zich actief, want voor deze periode
staan cursussen op het programma voor
koken, rmaien, moederschapszorg, kleu
terzorg etc. Die kunnen allemaal slagen.

mitser maar voldoende medewerking

is. Voor deelname aan de bedevaart en de
retraite kan men zich opgeven bij de
diverse bestuursleden.

Het kerkkoor Laudate Domimim" geeft
Dinsdagavond om 8 uur een concert in het
R. K. Verenigingsgebouw.

Voor de pauze zal uitsluitend kerkelijke
muziek ten gehore worden gebracht.

Op 10 Mei hoopt het echtpaar H. Bier
manC. Sluijters, wonende Jan van de
Bergstraat alhier, de dag te herdenken
waarop het voor een halve eeuw in
de echt werd verbonden. Het bruidspaar
dat met zeven kinderen werd gezegend,
die allen nog in leven zijn, en 21 klein
kinderen heeft, is nog zeer kras en mag
zich in een goede gezondheid verheugen-.
De bruidegom is 75 jaar oud en de bruid
77 jaar.

Ter herinnering aan dit zeldzame feest
hebben de buren en de buurtvereniging
,,Res Nova" een mooie erepoort opgericht.
Het gouden echtpaar leest vijftig jaar de
Nieuwe Haarlemsche Courant.

Maandag besteedde het bestuur van de
Woningbouwvereniging „De Haemstede"
het schilderwerk voor drie verschillende
complexen woningen uit. Er waren in
totaal tien inschrijvingen, waarbij de be
rekeningen voor ieder complex onderling
nogal uiteenliepen, terwijl verschillende
inschrijvers slechts voor één complex op
gaven hadden gedaan. De gunning werd
aangehouden en zal later worden bekend
gemaakt.

Zaterdagavond geeft de toneelvereniging
„Nut en Genoegen" in de toneelzaal van
„Het Wapen van Heemstede" een opvoe
ring van het toneelstuk .Mensen in Nood",
eer» spel uit de bezettingstijd, geschreven
door Wil van Braken burg.

Van het bouwwerk der 49 woning
aan de Vondellaan en Nic. Beetsls»
woei gisteren de Nederlandse dr'
kleur, want de eerste kapspant was
steld. Met dit woningcomplex word®
thans snelle vorderingen gemaakt. Kr
vereniging „Eendracht maakt r»aC
hoopt de'woningen nog in het aansta»®
de najaar te kunnen verhuren.

Koninginnedag is het gemeentel-^
kampeerterrein aan het Noordelijk str» e
opengesteld en hoewel het koele, r» j
weer een dag-en-nacht verblijf op
strand niet aanlokkelijk maakte, kwa»1
reeds dadelijk tientallen kampeer»
hun tenten opslaan. Met vrachtwagens s
auto's werden de tenten en het n°b.f.
huisraad aangevoerd. Momenteel
den al meer dan 300 tenten bewoond-

tj|

Het heeft de heer J. van Huffelen f
zijn zilveren jubileum als brigadier
politie niet aan belangstelling ontbrok
Tientallen bloemstukken gaven zijn
ning een feestelijk aanzien. Burger»6
ter Van Fenema kwam de jubilaris P?I(
soonlijk gelukwensen. De korpschef
politie, de heer Vreman, getuigde
zijn grote waardering voor de heer
Huffelen, die tot de „oude garde
Zandvoortse politie behoort. De colle®
schonken hem een horloge.

Morgen (Woensdag)-avond wordt
half acht de traditionele „stille tocht If
houden ter herdenking van hen, die
onze bevrijding zijn gevallen. De
vertrekt van het Tramplein en gaat
het kruis in het Vijverpark._ Aldaar
om 8 uur gedurende twee minuten 6
in acht worden genomen.

Des avonds zeven uur wordt in ae gtft
rochiekerk de rozenkrans gebeden
de zielerust van de gevallenen.

GEBOREN: A. Meems en H. B. Std»
laar d.; H. Drommel en S. E. ter
beek, z; L. J. Molenaar en S. Sijtsna j
K. R. Smit en C. Dees d.; C. KK. P1*"
en A. Gedaan, d. ON

GETROUWD: L. S. Hom en A. p-
A. Vis en N. de Jong: E. Stammis
Keur. „„hi#

OVERLEDEN: F. Nieman, 69 j;,
v. W. de Graaff; N. Stokman, 72 j- j.
v. A. M. Zegwaard: P. Kerkman,
wed. v. H. Molenaar.

(Nlet-o£ödeie koersen)

Vorig

slot

(00% 04®

96(8

98 A 06»

97 "Iii

154 J685»

161?» --

110 --
145%

141% -J
179(4

Ï39W -f

!58% 21?,i

'■19% &W
283%

3% Nederl. 1B48
3-3% Nederland 1947
3 Ned. 62-64 bel fac.
Inschr. Grtbk 1946 3 pCt
Ned Handel MS- eert.
A.K.U.

Van Berkels Patent
Calvé-Delft eert
Van Gelder
Kon. Hoogovens een
Unilever cert
Ned. Kabel
Philips

Kon. Petroleum
„Amsterdam" Rubber
Holl Amerika Ltlr
Kon. N Stoomb M-
Ned. Seheepv Un
H.VA.

Deli Mi), eert