THANS KANTON BEDREIGD
Binnenkort grote manoeuvres
op de Noordzee
Nationalistische regering thans
naar Tsjoengking?
v. d. A. wenst portefeuille van
Binnenlandse Zaken
7hj&& Tko^asti/
Brand in Pernis
Doodstraf voor
Van der Waals
Godsdienststrijd achter het IJzeren Gordijn
D
m
Tot hoofd en hart
Vliegtuigrampen in het
buitenland
diplomaten uitgewezen
Berlijnse staking duurt
voort
Noord-Rijn—Westfalen
tegen ontmanteling
Opschuivingen in het kabinet verwacht
Commando-overdracht
mijnenveegdienst
Bom onder spoorlijn
Den Haag-Utrecht
Geschenk Huwelijksfeest
Drie huizen afgebrand
WIJZIGING L.O.-WET
.Het weer.
GESMOKKELD ZILVER NAAR HAARLEM
Politierechter legt zware boete op
Voortdurende bedreigingen tegen de geestelijk
heid in Hongarije
Martelaren ^beklaagt
men niet
Woensdag 8 juni 1949^
73ste JAARGANG No. 74480
Ma vier uur gistermorgen slaagde
?en er niet meer in drenkelingen op
J1 halen. Tot de geredden behoort de
»®Zagvoerder van het vliegtuig.
Bestuursoverdracht
mgr. Schneiders
Pater Van der Linden
overleden
Achtste leerjaar in 1950
Superfosfaat fabriek in
vlammen
GORDON GRAY MINISTER
Smokkelaars gearresteerd
HERBEGRAFENIS
&vKfcAUX VAN REDACTIE EN ADMINISTRATIE
SMEDESTRAAT S - HAARLEM
Mieloon: Redactie 21544; Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postgiro 14348C
®ijkantoor BeverwijkStumphiusstr. 45, tel. 3996
Directeur 3. W. Boerrigter.
Hoofdredacteur: Drs. H W M. ven Run.
^nd. hoofdredacteur: W. Severln.
NIEUWE HAARLEMSGHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents oer millimeter-"
hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
'ABONNEMENTSPRIJS 35 cents per week,
t 1.52 per maand, f 4.55 per kwartaal
O erf'
De positie van de Chinese nationalis-
®sche regering is nog slechter gewor-
"en door een opleving van de guerilla-
^'iviteit over een front van 250 km.,
"fchts 200 km. ten Noordoosten van de
"idelijke hoofdstad Kanton, aldus
"'eldt Reuter uit deze stad.
Uit gewoonlijk betrouwbare Chinese
°ron wordt vernomen, dat de guerilla-
rijders een even grote bedreiging
^°°r Kanton vormen als de geregelde
iJrijdkrachten, die zich op 650 K.M. ten
'Oorden van de stad nabij Tsjangsja
®an de spoorlijn naar Hankou bevinden.
Volgens genoemde bron bedraagt het
!?otal guerillastrijders thans meer dan
^000 en zijn enige van hun bevel-
zijn enige
onlangs van
orgelopen.
regeringszijde
Dit welingelichte bron verneemt U.P.
?at de nationalistische regering, die
;0menteel te Kanton zetelt, voor het
J"ide van deze maand weer van resi-
ent'-Vfcal veranderen en naar Tsjoeng-
Jj1?'. zal verhuizen. Er zfón twee vlieg-
JJ1 'en gecharterd die, naar men ver-
'dde, vandaag naar Tsjoengking
0' den vliegen om het eerste gedeelte
het personeel over te vliegen.
Voorts werd medegedeeld dat de re-
een
een
Den twee-motorig C-46 passagiers-
*tiegtuig is gistermorgen vroeg met 73
tkrsonen aan boord op 18 kilometer
Westen van San Juan (Porto-Rico)
51 zee gestort. Het toestel zonk terwijl
minstens de helft der passagiers
J°E aan boord bevond. Volgens de
*1stwacht konden 28 inzittenden gered
orden.
De grootste ramp uit de geschiedenis
ah de Griekse burgerluchtvaart heeft
'ch Maandagavond voorgedaan, toen
Dakota op de route Kavalla-Athene
^Een een berghelling opvloog, tenge-
,°lge waarvan alle 22 inzittenden om
et leven kwamen.
,Uet ongeluk geschiedde tijdens
'evige storm nabij Kakossalessi,
®rgplaatsje op 45 kilometer ten Noord
oosten van Athene. Het toestel vloog
^middellijk in brand, nadat het met
bergwand in aanraking was geko-
?eh. Aan boord bevonden zich achttien
Passagiers en een bemanning van vier
Oppen.
Het verongelukte toestel behoorde
de T.A.E., een Griekse maatschap-
die. gedeeltelijk het eigendom is van
Trans world Airlines.
Den vliegtuig van de Braziliaanse
jtiohtmacht met 20 personen aan boord
gisteren tegen een berg gevlogen en
J®*ongelukt. Het ministerie voor lncht-
deelde mede, dat alle inzittenden
tiih omgekomen. Het toestel was opge-
jOgen van een vliegveld bij Floriana-
">iis.
Joegoslavië heeft opdracht gegeven
,ah alle lager geplaatste Hongaarse di-
P'omatieke autoriteiten binnen 48 uur
el land te verlaten.
.Deze stap volgde onmiddellijk op een
afortgelijke maatregel van Hongarije,
vaarbij de terugtrekking werd geëist
>50 vier Joegoslavische autoriteiten nil
^edapest.
^Volgens generaal Frank Howley heb-
jjh de Westelijke commandanten van
J^Hijn gisteren besprekingen gevoerd
JjEr de Berlijnse spoorwegstaking,
aar mijn mening is de situatie voi-
."lien vastgelopen", aldus Howiey, de
■herikaanse commandant,
i De drie commandanten hebben beslo-
»h. dat alle Duitse civiele post tussen
Jr Westelijke sectoren van Berlijn en
V]Westelijke zones door luchtbrug-
egtuigen vervoerd zal worden, op
van Duitse klachten, dat post ver-
zou zijn gegaan of vertraging zou
W n ondervonden bij verzandingen
de onder Sovjet-Russische controle
^"•ande instanties.
tnfTet parlement van Noordrijn-West-
'en heeft gisteren een resolutie aan
komen, waarin geprotesteerd wordt
vEen de plannen om 11 Duitse fabrie-
4 b, waar synthetische benzine gepro
beerd wordt, te demontenen.
V,, h de resolutie wordt het kabinet ge-
ta^Ed alle mogelijke maatregelen te
LJden om deze vitale industrieën te
houden.
(j U'-1 itse arbeiders hebben gisteren een
monstra tie gehouden voor het parle-
^l'Ptsgebouw van Noordrijn-Westfalen
u. Protest tegen de geallieerde -"*•—«»
l^ehgsbevelen en het verboer
industrieën.
^evenduizend arbeiders van een fa-
t^'ek te Castorp Bauxel hebben beslo-
ijb m staking te gaan uit protest tegen
..ontmanteling van hun fabriek.
D Konrad Adenauer, voorzitter van
it] Parlementaire Raad van Bonn, ver-
i^hrde, dat „op zijn minst gezegd" de
^msantelingspolitiek van de geallieer-
niet in overeenstemming te bren-
Was met hun verdere politiek ten
ip'ichte van Duitsland. „Men moet niet
üL' de ene hand geven en met de an-
vernielen, dat is economische on-
aldus zeide hij.
Makassar heeft de kerkelijke be-
jwrst>verdracht plaats gevonden door
'W G. Martens aan de nieuwe Aposto-
.Vicaris, mgr. N. M. Schneiders. De
htigheid waaraan de gehele katholie-
meenschap deelnam, werd ook bij-
door de hoogste wereldlijke
•Wroetten. Eerste Pinksterdag is de
-Apostolische Vicaris gehuldigd,
w de katholieken van Makassar de
(jj van een enige tijd geleden gesticht
V Sohneiders-fonds aangeboden.
e ontman
van som-
gering besloten had het personeel met
één derde te verminderen. Van de rest
zou zeventig pet. reeds nu naar Tsjoeng
king vertrekken om de voorbereidin
gen te treffen en onderdak te verzor
gen.
De Chinese communistische radio
leverde gisteren een scherpe aanval op
het Britse bestuur in Hongkong.
De Engélsen worden beschuldigd van
het voeren van een anti-Chinese poli
tiek, die een bedreiging vormt voor 't
Chinese volk, dat thans op weg is naar
de overwinning.
CHINA IN DE GREEP VAN DE
COMMUNISTEN
TOtNNAN
DOOR COMMUNISTEN BEZET
GEORGANISEERDE COMMUNISTISCHE
GROEPEN
SPOORWEGEN IV. PELT-BA 149236
Een overzicht van de stad Kanton.
(Van onze parlementaire redacteur)
Het was reeds geruime tijd in confesso,
dat minister Van Maarseveen definitief
de portefeuille van Overzees» Gebieds
delen op zich zou nemen en derhalve als
minister van Binnenlandse Zaken zou af
treden. Het is dan ook thans eerlang te
verwachten, dat deze mutatie in het
Kabinet haar beslag zal krijgen, doch de
moeilijkheid is op het ogenblik nog de
regeling van de opvolging van de heer
Van Maarseveen aan Binnenlandse Za
ken.
De Partij van de Arbeid doet een ern
stige poging om een van haar geestver
wanten aan dit ministerie te krijgen,
waarbij ongetwijfeld de overweging
voorzit, dat men een compensatie zoekt
tegenover de recente benoemingen van
drie niet socialistische staatssecretaris
sen (twee katholieken en een V.V.D.-
lid). Bovendien is Binnenlandse Zaken
om niet onbegrijpelijke redenen een
prestige-ministerie voor de socialisten.
Het is voor hen aantrekkelijk eens een
socialist te zien belast met de verant
woordelijkheid voor de binnenlandse
administratie en de orde, terwijl men
dan nog niet moet vergeten, dat Bin
nenlandse Zaken vele belangrijke be
noemingen, o.a. die van burgemeesters,
heeft te vergeven.
Uiteraard zijn de katholieken er niet
zo heel vlot toe bereid deze portefeuille
prjjs te geven, al is het ook dat de be
staande verhoudingen in het Kabinet be
waard zouden kunnen worden, indien
men minister In 't Veld, thans van We
deropbouw en Volkshuisvesting, ^an
Binnenlandse Zaken zou accepteren.
Van socialistische zijde wordt nu
dan ook de heer In 't Veld, die als ex-
burgemeester van Zaandam in zekere
zin uit het binnenlands bestuur voort
komt, gepousseerd.
De Katholieken souden. dan het minis
terie van Wederopbouw en Volkshuis
vesting moeten bezetten, en daarmede
zouden zij snel klaar zijn, indien ir.
Kraayvanger bereid was deze portefeuil
le op zich te nemen. Doch ir. .Kraay
vanger heeft reeds vroeger voor het
ministerschap bedankt. Vermoedelijk zal
hij het ook nu weer doen. Intussen dringt
de tijd, want in verband met de komen
de Indonesische gebeurtenissen is de
benoeming van een definitief minister
aan O. G. dringend gewenst.
Op Pinksterzondag is in de pastorie
van de pro-kathedraal te Batavia over
leden pater C. J. M. van der Linden S.J.
Pater Van der Linden werd 13 Februa
ri 1896 te 's-Hertogenbosch geboren en
15 Augustus 1930 te Maastricht priester
gewijd. Van 1932 af was hij werkzaam
in de missie van Indonesië, waar hij
geruime tijd was verbonden aan de
I.K.R.O.S., de Indische Katholieke Ra
dio-omroep. In 1938 werd hij missie
overste te Semarang en in 1940 vice-
rector van het ^tanisiuscollege te Bata
via. Sinds korte tijd was hij als kape
laan verbonden aan de pro-kathedraal
te Batavia.
Om misvattingen te voorkomen, ook
bij hogere autoriteiten, deelt de We
reldlijke Derde Orde te 's-Hertogenbosch
alsnog mede, dat de Duitse kinderen
naar Nederland komen onder auspiciën
van twee door de regering erkende or
ganisaties, n.l. het R. K. Huisvestings
comité en de Bisschoppelijke Hulpactie
van het Bisdom Haarlem.
Op de „Vulkaan", de door de Kon.
Marine van Engeland geleende mij
nenveger, die in het Noordzeekanaal
ligt even voorbij de spoorbrug te
Velsen, heeft gisteren een plechtige
commandc-overdracht plaats gehad,
Kapitein-luitenant ter zee G. P. Kül-
ler droeg het commando over aan
kapitein ter zee D. J. Kommer.
Aanwezig waren de flottiile-comman-
dant van de 4e flottille mijnenvegers,
luitenant ter zee le klasse P. 't Hart en
de commandant van het 6e flottille,
luitenant 2e klasse S. Moot, alsmede
officieren en manschappen.
Kapitein-luitenant ter zee G. P. Kül-
ler gaf in zijn toespraak een terugblik
op de twee jaren, dat hij het oomman-
do veerde. Veel waardering had hij voor
het prachtige werk van de manschappen
hun disciplinaire gedrag, hun uitsteken
de houding, die bijzonder tot uitdruk
king kwam tijdens het bezoek van de
Ned. marine aan Antwerpen. Hij dankte
allen zeer voor de prettige samenwer
king.
Vanmorgen werd bij de Hulpverlenings
dienst te Den Haag bericht ontvangen, dat
zich onder de spoorlijn Den Haag-
Utrecht ter hoogte van Hekendorp en
Oudewater een mijn bevond.
De Hulpverleningsdienst toog op onder
zoek uit en toen bleek, dat het niet een
mijn maar een bom was, die tijdens een
der bombardementen in de oorlog is ach
tergebleven. Men is me* de werkzaamhe
den begonnen. De bom ligt echter op zo'n
diepte, dat gevaar niet direct aanwezig
wordt geacht. Het treinverkeer gaat daar
om normaal door.
Nu dezer dagen een begin is gemaakt
met de inzameling van gelden voor het
geschenk van het Nederlandse volk aan
H. M. de Koningin en Prins Bernhard
ter gelegienheid van hun koperen huwe
lijksfeest, verzoekt het Uitvoerend Co
mité ons bekend te maken, dat het door
de burgerij bijeen te bréngen bedrag
geheel aan het geschenk zelf ten goede
zal komen.
Alle persoonlijke medewerking ge
schiedt volkomen belangeloos, terwijl
de onvermijdelijke kosten, zoals b.v. die
van het benodigde drukwerk, uit enige
daartoe speciaal beschikbaar gesteld»
bijdragen zullen worden bestreden.
Op verzoek van het Uitvoerend Co
mité heeft de voorzitter van de Alge
mene Rekenkamer, de heer Th. Sanders
zich met de controle op de financiële
administratie van het comité belast.
i
Ongeveer vier uur gistermiddag is in
het Gelderse dorp Velddriel aan de
Maas brand ontstaan, die binnen enkele
minuten grote afmetingen aannam. Een
dubbele woning, bewoond door de fa
milie Hooymans, brandde tot de grond
toe af. Niets kon worden gered. Het
vuur sloeg vervolgens over naar een
huis met ca/é en bakkerij van de heer
C. van den Biggelaan.
Inmiddels waren de brandweren uit
Den Bosch, Zaltbommel, Maasdriel en
Rossum gearriveerd, maar zij konden
niet verhinderen, dat behalve de panden
van de heer v. d. Biggelaan, ook nog een
huis met boerderij van de gebr. Van den
Broek verloren ging. Aan de overzijde
van de weg hadden de huizen van de
families Van der Laar, Pardoel en Van
Hasselt eveneens vlam gevat, maar hier
konden de brandweren met inspanning
van alle krachten het gevaar bezweren.
De brand is vermoedelijk te wijten
aan het spelen van kinderen met vuur.
Kapitein ter zee D. J. Kommer nam
het commando van hem over, zeide
daarbij, dat de goede vooruitgang van de
mijnenveegdienst grotendeels te danken
is aan het mooie werk van overste Kül-
ler.
Hij sprak de wens uit, dat de Kon.
marine binnenkort by de grote ma
noeuvres op de Noordzee een zo goede
figuur zou slaan, dat zij een waardige
plaats kan innemen in de Europese
marine.
Overste Kommer vertrouwde van of
ficieren en manschappen een zelfde ver
trouwen te mogen genieten als zijn ge
waardeerde voorganger.
De leiding van defc militaire plechtig
heid, die plaats had in een rustige on
gedwongen sfeer, berustte bij luitenant
ter zee le klasse W. J. Jonge waard.
In 1950 zal de achtjarige leerverplich
ting weder van kracht worden. Om de
moeilijkheden, die zich daarbjj zullen
voordoen, te ondervangen stelt de min.
van O., K. en W. een wijziging van de
Lager-Onderwijswet 1920 voor, die het
aantal leerjaren der school voor gewoon
lager onderwijs van zes op acht zal
brengen. Naast deze G.L.O.-schooi met
acht leerjaren wil de minister de school
voor Voortgezet Lager Onderwijs hand
haven. Het daartoe strekkende wetsont
werp is bij de Tweede Kamer ingediend.
Welke de bovenbedoelde moeilijkhe
den zijn, somt de memorie van toelich
ting op: moeilijkheden die scholen zon
der een of meer klassen als bedoeld in
lid 3 ter van art. 3 der L.O.-wet ople
veren, wanneer de ouders hun kinderen
van het zesde leerjaar naar een am
bachtsschool, 'n land- en tuinbouwschool
of een school voor voortgezet gewoon
lager onderwijs willen laten gaan; de
ouders zijn dan genoodzaakt hun kinde
ren eerst een jaar naar een andere on
derwijsinstelling te zenden. Moeilijk
heden met ouders, die voor hun kinde
ren het gewone lager onderwijs verlan
gen; om aan de achtjarige leerplicht te
voldoen zouden zij hun kinderen naar
een school voor voortgezet lager onder
wijs moeten zenden; deze scholen zijn
er niet voldoende en verkeren nog te
zeer in een periode van experimenteren.
Een afdoende oplossing van deze be
zwaren ziet de minister in 'n verhoging
van het aantal leerjaren op de G.L.O.-
school tot acht.
De memorie van toelichting gaat nog
in op de plaats, die de school voor voort
gezet gewoon lagjr onderwijs daarnaast
kan blijven innemen: zij krijgt reeds
aanstonds een voorsprong op het zeven-
- en achtste leerjaar van de G.L.O.-
de
school door haar betere
kleinere leerlingenschaal.
outillage en
Een felle brand heeft in de afgelopen
nacht een gedeelte van het complex der
Albatros Superfosfaatfabrieken N.V.
aan de Vondelingenplaat te Pernis in
dc as gelegd. Snel ingrijpen van de Rot
terdamse en Pernisse brandweer heeft
kunnen voorkomen, dat het gehele zeer
uitgebreide complex fabrieken, loodsen
en opslagplaatsen met de aanwezige
voorraden in. vlammen opging.
Omstreeks kwart over één merkte een
werkman uit de fabriek, dat er brand
was uitgebroken in het oude ketelhuis,
waar ammoniumsulfaat lag opgeslagen.
Hij waarschuwde de portier, die zowel
öe brandweer van Pernis als die van
Rotterdam alarmeerde. In verband met
d» grote omvang van het complex rukte
dc brandweer met groot materieel uit.
Toen zij arriveerde, sloegen de vlammen
reeds uit het dak en bedreigden de ach
ter het ketelhuis gelegen maalderij.
De wand tussen het ketelhuis en de
maalderij was namelijk intussen door
gebrand. Het oude ketelhuis was redde
loos verloren en het enige wat men nog
kon doen, was het vuur in te dammen.
Door de twee Rotterdamse motorspuiten
en een kleinere spuit van Pernis, als
mede een drijvende spuit, die van de
rivierzijde uit werkte, werden talrijke
stralen op het brandende gebouw ge
richt. Omstreeks kwart vóór vier kon
gezegd worden, dat het gevaar voor
uitbreiding geweken was. Zelfs was men
erin geslaagd, het zich in het ketelhuis
bevindende schakelhuis met het groot
ste deel der apparatuur te behouden.
Persoonlijke ongelukken deden zich
niet voor. De schade, die zeer aanzienlijk
is, wordt door verzekering gedekt.
De Bijzondere Raad van Cassatie
heeft heden uitspraak gedaan in de
zaak tegen Anton van der Waals, die
als S.D.-spion door de Rotterdamse
Kamer van het Haagse Bijzonder Ge
rechtshof is veroordeeld tot de dood
straf. Overeenkomstig de conclusie van
de procureur-fiscaal verwierp de Bij
zondere Raad het beroep.
Verwachting tot Donderdagavond:
Veranderlijke bewolking met voor
namelijk in de Zuid-Oostelijke helft
van het land plaatselijk enige regen
met een kans op onweer. In de Noor
delijke provincies aanvankelijk nog
matige Zuid-Westelijke wind; overi
gens zwakke wind uit uiteenlopende
richtingen. Weinig verandering in
temperatuur.
Zon: 4.21—20.57; Maan: 19.56—2.55.
De Officier van Justitie eiste gis
teren tegen de 74-jarige orchideeën-
handelaar J. J. v. C. uit Haarlem een
maand gevangenisstraf en tegen de
Haarlemse juweliers J. V. en P. V.
f 600.boete, toeft zij voor de eco
nomische politierechter terecht moes
ten staan wegens het overtreden van
het deviezenbesluit.
De orchideeënhandelaar werd een tijd
geleden opgebeld door een Belgische
relatie, een zekere K., die hem vroeg
een afnemer voor zilver te zoeken.
Enige tijd later kwam K. met een
vreemdeling bij de handelaar op be
zoek, waarbij deze hem het adres van
de juweliers V. gaf.
K. ging naar de juweliers toe en
slaagde er in voor een bedrag van
1600.10 kg. zilverkorrels bij hen te
plaatsen. De juweliers begrepen, dat
de herkomst van deze korrels niet zui
ver was, daar ze in een kous verbor
gen waren. Daarom boekten zij deze
inkoop niet in hun boeken.
K. ging naar de orchideeënhandelaar
terug cn vroeg hem, hoe hij het beste
die f 1600.in Belgische francs kon
omzetten. De oplossing was spoedig
gevonden, want v. C. had nog 1600
francs aan provisie van een Belgische
firma tegoed.
De orchideeënhandelaar nam de
1600.in ontvangst en schreef een
brief naar de Belgische firma, waarin
hij verzocht de francs alleen aan K.
Prins Juan Carlos de Bourbon, de elf
jarige zoon van de Spaanse kroonpre
tendent, wordt sinds vorig jaar in Spanje
opgevoed. Dezer dagen moest hij 'zijn
eerste examen doen in het instituut van
San Isidro. De prins, een beetje zenuw
achtig, voor zijn examinatoren.
President Truman heeft besloten Gor
don Gray te benoemen tot minister van
het Leger, aldus is officieel verklaard.
Gray Is onder-minister en heeft sedert
het aftreden van Kenneth Royall, vorige
maand, de functie van minister waarge
nomen.
E#n surveillerend agent van de Rijks
politie heeft onder een lading grind
van de rijnaak „Catharina", die in da
Hengelose haven lag, veertien kisten
met Duitse smokkelwaar messen en
sleutels ontdekt. Hij ging onmiddel
lijk tot arrestatie van de smokkelaars
over. Het onderzoek in deze affaire
wordt voortgezet. Waarschijnlijk is men
op het spoor van een uitgebreide smok
kelorganisatie, waarvan de leiders in
Enschede wonen.
Het is een zeer grote fout van velen,
dat zij te weinig of niet weten te
yfluisterenj
(Van onze correspondent)
e wereld vergeet snei en gemakkelijk. Men valt van de ene sensatie in
de andere en nauwelijks is een gebeurtenis groots of schokkend genoeg
uitgeverijen en de pers byna volledig
lamgelegd. De „Katholieke Informatie
dienst" in Praag en de St. Wenceslaus-
uitgevery, die reeds lang niet meer naar
buiten konden werken, hebben nu ook
formeel juridisch opgehouden te be
staan.
De St. Wencelaus-uitgevery gaf vroe-
ger het bekende tydschrift voor de
om een diepe, blijvende indruk te maken. Bij" het zien van de gruwelijke Tsjechische intellectuelen „Katholik"
aanslag op Kardinaal Mindszenty heeft de wereld luidruchtig uiting gegeven uit. De uitgevery „Krystal" van de
aan haar verontwaardiging, doch hoe snel is deze verontwaardiging weer weg- Tsjechische Dominicanen in Olmiitz
geëbd In de politieke commissie der Verenigde Naties hebben verschillende heeft haar zwanenzang gezongen met de
afgevaardigden nog hun verontwaardiging geuit, doch tot daden is men niet uitgave van een nieuwe Tsjechische ver-
gekomen. In de Septembervergadenng zal men de kwestie opnieuw bekijken, taling van de tractaten van de H. Augus-
En intussen vergeet de wereld, dat achter het IJzeren Gordijn de strijd tegen tinus.
de Kerk meedogenloos verder gaat, ook al hoort men nu niet meer van opzien
barende processen en massa-arrestaties. In Hongarije en andere landen zijn de
grote tegenstanders uitgeschakeld. Stap voor stap voeren de communistische
leiders nu hun program tegen de kerken uit.
Uit Hongarije komen berichten, dat
de communistische leiding van plan is
het godsdienstonderwijs spoedig facul
tatief te stellen. Hun tactiek is ef daar
bij op gericht het godsdienstonderwijs
langzaam en geleidelijk aan uit de
scholen weg te dringen. Op een am
bachtsschool bezoeken de leerlingen de
godsdienstlessen eenvoudigweg niet
meer. Het schoolpersoneel staat daar
machteloos tegenover. Op een andere
school ontsloeg de directie de godsdienst
leraar en schrapte het godsdienstonder
wijs van de rooster. Elders is het gods
dienstonderwijs officieel wel toege
staan, doch in de practijk kunnen geen
lessen gegeven worden, daar er geen
gelegenheid voor gegeven wordt. De
godsdienstleraren van alle religies ver
schijnen in de school en wachten, tot
dat zij met hun lessen kunnen begin
nen. Maar er komen geen leerlingen.
Weer in andere scholen krijgt de gods
dienstleraar reeds sinds maanden geen
salaris meer.
a Officieel is het godsdienstonderwijs
nog verplicht, maar in werkelijkheid
wordt het op de boven geschilderde
manier afgeschaft-, of minstens gesa
boteerd. Men verVolgt de Kerk niet,
doch men sart de geestelijken door
voortdurende bedreigingen. Er gaat
geen gelegenheid of communistische
actie voorbij zonder dat men dorps
pastoors en andere geestelijken dwingt
bepaalde verklaringen af te leg
gen. Zo wijst men er op het ogenblik
op, dat de katholieke clerus de com
munistische „vredesbeweging" open
lijk heeft goedgekeurd. Deze verkla
ringen worden dan met doorzichtige
bedoelingen in de bladen gepubli
ceerd. Thans voor de verkiezingen zal
men natuurlijk de katholieke geeste
lijken ook onder druk zetten, om de
katholieken ertoe aan te zetten hun
stem uit de brengen op de enige can-
didatenlijst van het „Onafhankelijke
Volksfront". De partij van de missie
zuster Schlachta mag niet aan de ver
kiezingen deelnemen, zodat 60 pro
cent van de bevolking, en wel de ka
tholieken, geen vertegenwoordigers
meer zullen hebben in het parlement.
In Tsjechoslowakije zjjn de katholieke
De vervolging van de Dominicanen
duurt voort. Na de veroordeling van de
bekende filosoof pater Metodej Haban
O.P. tot twee jaar gevangenisstraf en de
veroordeling van de prior van het kloos
ter te Znaim, pater Zemek O.P. tot acht
tien jaar heeft de volksdemocratie nu
pater Rafael Lexman als slachtoffer ge
kozen. Pater Lexman, die beschuldigd
wordt van spionnage, slaagde erin uit de
gevangenis te ontsnappen. Hij werd ech
ter opnieuw gearresteerd en waoht nu
een nieuw schijnproces af.
Tot de onlangs gearresteerde geestelij
ken behoort ook de aartsdeken van Do-
mazlice-Taus in het West-Boheemse
Chodenland.
De kloostergemeenschap in Trantschin
werd door de autoriteiten ontbonden.
Het gymnasium van de Dominicanen in
Olmutz-Repcin heeft als kloosterschool
opgehouden te bestaan. De zusters mo
gen geen onderwijs meer geven. In de
Tsjechische pers wordt de lastercam
pagne tegen het Vaticaan voortgezet.
Zo duurt de vervolging onverminderd
voort, doch de vrije wereld bemoeit zich
nauwelijks meer met het lot van de
vervolgde en gesarde katholieken ach
ter het IJzeren Gordijn. Deze apathie
mgakt het voor de communisten slechts
gemakkelijker hun vernietigingswerk te
voltooien.
uit te betalen. Daarmee behaalde hij
een winst van f 600.—.
In zijn requisitoir vroeg de Officier
van Justitie zich af of het hier een
incidenteel geval betrof of een zwar
te handel in zeer grote omvang. Dit
in verband met het feit, dat uit de
auto van K., toen deze in Amsterdam
gearresteerd werd, de zilverkorrels
over de straat rolden. Vast kwam
toen te staan, dat hij geregeld zilver
uit België naar. Nederland smokkelde.
„Verdachte v. C., die regelmatig bui
tenlandse vorderingen aan de Neder
landse Bank in eigendom overdroeg,
heeft terdege begrepen, dat zijn han
deling totaal verkeerd was", aldus de
Officier. Hij eiste tegen deze ver
dachte een maand gevangenisstraf.
In dezelfde zin liet de Officier zich
uit ten opzichte van de juweliers; hij
vorderde tegen ieder een boete van
600.—.
De orchideeënhandelaar ontkende nog
ten stelligste bemiddeling bij de ver
koop van het 'zilver verleend te heb
ben en zei na de bevrijding geen za
ken meer gedaan te hebben, zodat hij
niet wist, dat de francs aan de Neder
landse Bank moesten worden opgege
ven. Hij bracht tenslotte naar voren,
dat hij pas veel later vernomen had,
dat K. zilver smokkelde.
In zijn pleidooi verklaarde de ver
dediger mr. T. A. M. A. van Löben Seis
er van overtuigd te zijn, dat v. C. niet
de ernst van zijn handelwijze heeft in
gezien. De overtreding van de juweliers
zag spreker als een zuiver incidenteel
geval.
Bij zijn uitspraak hield de politie
rechter rekening met de vergevorder
de leeftijd van de orchideeënhandelaar,
waarom hij deze geen gevangenisstraf
wilde opleggen. Hij veroordeelde hem
tot een boete van f 3000.De juweliers
V. kregen ieder f750.boete.
Er is een dubbele aanleiding nog
eens een enkel woord te wijden
aan de martelaren achter het be
ruchte IJzeren Gordijn. Een droevige
aanleiding en een troostvolle.
De droevige aanleiding bestaat in de
groeiende spanning tussen Kerk en
„staat" in Tsjechoslowakije. Het is
duidelijk, dat met dezelfde cynische bru
taliteit als dit in Hongarije is gebeurd,
ook in het land van Sint Wenceslaus de
vervolging wordt aangekondigd.
De „staat", d.w.z. de kliek van rode
terroristen, die de macht aan zich ge
trokken hebben, eist het uitsluitende
recht op opvoeding ëdn de jeugd voor
zich op, wel wetend dat dit een bijzon
der teer punt is voor de Kerk, die een
goddelijke opdracht heeft ontvangen,
welke zij onder géén omstandigheden
mag of zal verloochenen.
Hier is dus een gemakkelijk procédé
geschapen om de leiders der Kerk voor
rtaatsvijandig uit te maken, op te slui
ten en van hun menselijkheid te bero
ven. De methoden zijn ons zo zoetjes
aan bekend.
Ook de katholieke pers is volledig
uitgeschakeld. Er is niets overgebleven
dan de „gelijkgeschakelde" (meer ge
hoord!) Gazette, waarin voortaan alle
besluiten en benoemingen van kerke
lijke zijde moeten worden opgenomen
op straffe van nietigheid ten opzichte
van het staatsbestuur.
En om het geknevelde en geknechte
volk geen enkele twijfel over te laten
is meegedeeld, dat onverbiddelijk zal
worden opgetreden tegen verraders,
zelfs al dragen zij priesterkleren.
Mgr. Béran, die blijkens zijn memo
randum aan de „president" en zijn ver
maningen aan de gelovigen in moed en
onverschrokken geloofstrouw geenszins
onderdoet voor zijn Joegoslavische en
Hongaarse medebroeders, Mgr. Stepinac
en Kardinaal Mindszenty, kan zich in
gebed en boete gerust voorbereiden op
het ergste. Hij weet maar al te goed
wat hem te wachten staat.
De troostvolle aanleiding, waarom wij
hierover schrijven, is het debat in onze
eigen Eerste Kamer bij de begroting van
Buitenlandse Zaken. Ook daar werd,
Goddank, de kwestie van de geloofsver
volging nog eens aan de orde gesteld
en, wat ons bijzonder verheugt, niet
door een afgevaardigde van de z.g. con
fessionele partijen, maar door mr. Wen-
delaar van de V. V. D. Het wefd hem
tot een gewetenswroeging, aldus getuig
de hij, dat de mensheid van deze eeuw
hiertegen niets onderneemt. En hij was
van mening, dat de vorige eeuw in dit
opzicht dapperder zou zijn geweest en
net niet bij protesten zou gelaten
hebben.
Wij kunnen over de laatste zinsnede
denken wat wij willen. Wij zijn er niet
zo zeker van, dat de mensen van de vo
rige eeuw zich kordater geweerd zouden
hebben, wanneer "kij in dezelfde om
standigheden hadden verkeerd: het net,
dat de kinderen der duisternis gespan
nen hebben, is nauw en solied. En het
moet voor het Westen op dit moment
wel uitermate moeilijk zijn om tegen
de duivelse rechtsverkrachting in het
Oosten effectief op te treden
Er zijn nu eenmaal tijden en ze
zijn er altijd geweest dat de Voorzie
nigheid hier of daar op het wereldrond
trouwe belijders in de steek schijnt te
laten en hen tot martelaren laat maken.
Maar deze Godverlatenheid is inder
daad slechts schijn. Voor de getroffenen
zelf is zij de opperste vorm van loute
ring. Alleen dit bewustzijn maakt het
verklaarbaar, dat mannen als Mgr.
Béran niet versagen en zonder mate
riële wapens naar de mens gespro
ken dus machteloos aan hun vijanden
overgeleverd hun dure plicht blijven
doen, niet slechts met verbeten dapper
heid, maar met innerlijke rust en hogere
blijmoedigheid. Wat het geloof en de
Godsliefde aan wonderen werken in
zulke zielen kan slechts hij enigszins
vermoeden, die zelf een intens geloofs
leven leidt. (Dit is leven, schreef men
m Utrecht op de spandoeken).
Wij zijn heden ten dage geneigd wat
te sterk de nadruk te leggen op het on
recht en de wreedheid, die door mo
derne beulen worden begaan. Wij ver
geten te gemakkelijk, dat alle eeuwen
door er mensen zijn geweest, die met
bovennatuurlijke graagte de folteringen
en de marteldood ondergingen, wel we
iend, dat het christendom vanaf zijn
Stichter getekend staat noodzakelijk
getekend staat met het kruis. En dat
i n dit kruis, niet ondanks dit kruis
de overwinning verzekerd is, zowel voor
de martelaren zelf voor hen aan gene
zijde van het graf als voor de Kerk
in deze wereld.
En daarom durven wij optimistisch
te zijn voor onze tijd en voor de naaste
toekomst: een tijd, die martelaren voort
brengt en in zo groten getale is
een goddelijk vruchtbare tijd.
Deze week heeft de Gravendienst een
begin gemaakt met het overbrengen van
de stoffelijke overschotten der militai
ren, die op het ereveld Djocja waren
begraven, naar Semarang, waar zij zul
len worden her-begraven. Het totale
aantal bedraagt 75.
Generaal Walter
Bedell Smith, de
vroegere Ameri
kaanse ambassadeur
in Moskou, is thans
bevelhebber van het
eerste Amerikaan
se leger, dat op
Governors Island m
de staat New York
is gelegerd. ATu ts
bevelhebbgr in vre
destijd blijkbaar niet
zo'n heel erg span
nende taak en daar
om organiseerde de
generaal een grote
„Oorlogs Pow Wow"
voorde kinderen
van het eiland. De
kleuters vonden het
prac'n t ig om voor
Indiaantje le spelen
en met de generaal
gaven zij zelfs voor
stellingen in een.
circus. En het stoeien
met de kinderen
schijnt de generaal
in elk geval beter
te bevallen dan de
worstelpartij, die hij
aan het einde van
zijn Moskouse car
rière moest leveren
I
