Nieuwe Haarlemsche Courant | 1949 | 4 juli 1949 | pagina 3

SOCIALISTEN EN LIBERALEN WEIGEREN HUN
MEDEWERKING AAN PAUL VAN ZEELAND

DE WERELD ROND

Onderdrukking en verzet in Nederland

EEN PLAN VOOR HET TOEKOMSTIGE RUSLAND

Het eerste deel

gereed

Het Godsbewijs van
de abt

HET GEZEGEND
GESLACHT

GODS ONDERGRONDSE (IV)

Homogeen katholiek
kabinet mogelijk?

Sigarenindustrie krijgt
meer vrijheid

Nederland in

oorlogstijd

MGR. COBBEN viert zilveren
priesterfeest te Sittard

MAANDAG 4 JULI 1949

PAGINA 3

De Schrijver bezoekt Koning Leopold III

McCLOY IN BERLIJN

Amerikaanse politiek
blijft ongewijzigd

OOK WEER PASSAGIERS-
VERKEER MET BERLIJN

Glienicker-brug „in
reparatie"

Keten

SIBAJAH WEER TERUG
IN ROTTERDAM

Met o.a. zestig ex-politieke
delinquenten uit N.-Guinea

Standbeeld voor uitvinder
van het haringkaken

Roman door
G. ASTER O.f.m. Cap.

Veldmuizenplaag

ITelefonisch van onze Belgische
correspondent)

BRUSSEL, Zondagavond.

Zoals in welingelichte politieke
kringen verwacht werd, hebben niet
alleen de socialisten, maar ook de li
beralen afwijzend geantwoord op de
voorstellen van Van Zeeland om een
kabinet te vormen samen met de
C.V.P., dat het oplossen van de ko
ningskwestie als eerste en voomaam-
ate programmapunt zou beschouwen.

Het lag min of meer voor de hand,
Want wel zouden de katholieken in de
verenigde vergadering van Kamer en
Senaat de absolute meerderheid heb
ben, die nodig is om de wet af te schaf
fen van Juli 1945, die de onmogelijk
heid vaststelt voor de koning om te
regeren, maar dit zou er op neerko
men, dat een partij, die 3% pet. van
de stemmen behaald heeft, haar wil
P'Plegt aan de rest. Het zou formeel niet
m strijd zijn met de Grondwet, maar
het blijft zonderling. Dit wordt door
de andere partijen ook niet geaccep
teerd en zij weigeren dus toe te treden
tot een kabinet waarin de "C.V.P.
alles te zeggen zou hebben dat on-

John McCloy, die onlangs benoemd
verd tot Amerikaanse Hoge Commissa
ris voor Duitsland, heeft Zaterdag bij
rijn aankomst te Berlijn verklaard, dat
de Amerikaanse politiek in Duitsland
°ogewijzigd zou blijven.

-De V. S. zouden zich „zeker niet" uit
■Berlijn terugtrekken.
v De V. S. waren van plan de ontwikke-
kng van een vredelievend, vrij en wei-
Varend Duitsland als integrerend deel
yan Europa te bevorderen. Op een des
betreffende vraag antwoordde McCloy,
?at wanneer de tijd gekomen was voor
buitenlandse investeringen in de West-
Buitse industrie, deze van groot nut voor
de Duitse industrie zouden zijn. Hij wei
gerde vragen over de kartellisatie en
°htrnanteling te beantwoorden, omdat hij
••geen tijd had hier uitvoerig op in te
gaan."

McCloy zal als militair gouverneur
hmgeren totdat de geallieerde hoge com
missie is opgericht na de vorming van
de West-Duitse federale regering. Dan
2al hij de functie van Hoge Commissaris
°P zich nemen.

De eerste passagierstrein sinds het
begin van de Berlijnse spoorwegstaking
is Zondag uit de Britse sector van Ber
lijn naar Keulen vertrokken. Het trein
verkeer te Berlijn is thans bijna weer
dorinaal, daar het goederenvervoer
veeds Zaterdag was hervat. De Sovjets
hebben echter de posttrein uit West-
Bhitsland opnieuw naar de Russische
sector van Berlijn doen lopen.

-.Hoge functionarissen van de Oost-
uWtse spoorwegen hebben Reuter mee
gedeeld, dat er nog enige verkeersmoei-
hjkheden zijn, omdat verschillende func-
horiarissen nog niet naar het hoofdbu
reau van de spoorwegen, dat in de Ame-
rikaanse sector staat, zijn teruggekeerd.
De Glienicker-brug, waarover een der
°ornaamste wegen tussen West-Berlijn
e.h de Sovjet-zone loopt, is Zondag we-
gefts „technische moeilijkheden en
Noodzakelijke reparatiewerkzaamheden"
hoor de Sovjets voor alle voetgangers-
®n rijverkeer gesloten. Een Sovjet-sol-
haat en tien Oost-Duitse politiemannen
houden er de wacht.

De Oostenrijkse socialisten eisen, dat
th'ins von Starhemberg, minister van
Buitenlandse Zaken in de regering Dol-
tüss, uit Buenos Aires naar Oostenrijk
aal worden teruggezonden om daar we
gens hoogverraad terecht te staan. De
beschuldigingen zijn gebaseerd op Von
gtarhemberg's boek „Tussen Hitier en
hlussolini", dat tijdens de oorlog in Lon-
hen is uitgegeven.

De eerste minister van Australië, Chif-

heeft in een radiorede verklaard,
h®t het economisch leven van het land

algehele ontwrichting nadert als ge-
van de mijnstaking, die reeds een
oek aan de gang is.

Bijna een half millioen arbeiders zijn
,°nder werk gekomen door de staking
pah 23.000 mijnwerkers, die hogere lonen
tp betere arbeidsvoorwaarden wensen.
J*. kon geen slechter tijdstip voor de
ctie zijn gekozen, aldus de premier.

„Mevrouw Soen Jat Sen, de weduwe
„ph de stichter der Chinese republiek,
jh zuster van mevrouw Tsjang Kal Sjek,
i ®8ft een communiqué uitgegeven, waar-
k' Zij de communisten geluk wenst met
„PP overwinning, zo heeft de commu-
r s?>sche radio medegedeeld. Volgens de
gjhio heeft mevrouw Soen gisteren in
Jarighai een communistische vergade
rs bijgewoond.

i Nationalistische bommenwerpers heb-

lVpu Sjanghai Zondag driemaal aange-
si j n, kennelijk met het doel om de
-, ad van de buitenwereld af te sluiten
Pr vernieling van het radiostation. Er

Cq

ongeveer 20 bommen geworpen.

w1 station werd echter niet noemens-
ardig beschadigd.

a ten wolk van sprinkhanen is op de

„."lerikaanse staten Oregon en Califor-

J.® neergestreken. De dichte insecten-
6= sa is verspreid over een front van
js k.m. en over een lengte van 120 k.m.
ep®?e geweldige wolk verplaatst zich met
jjN donderend lawaai, te vergelijken
^at van een goederentrein, die over
N metalen brug rijdt.

j Ben Romeins gerechtshof heeft Zater-
de 25-jarige Siciliaanse student An-
°m0 Pallante veroordeeld tot 13 jaar
„N 8 maanden gevangenisstraf wegens
moordaanslag, die hij op 14 Juli 1943
lo;jft gepleegd op de communistische
Mer Palmiro Togliatti.

- De Amerikaanse democratische afge-

„j^rdigde Robert Sikes heeft het Con-
rij ss medegedeeld dat de met scheikun-
v:ge onderzoekingen belaste afdeling
niet hct Amerikaanse leger „er mogelijk
Ve- Ver vandaan is een gas te kunnen
tiiriSardigen, dat de eigenschap heeft
J de lijk de wil tot vechten te verlam-
OoV1doch dat geen blijvend letsel ver-
l6p^aakt." Sikes verklaarde verder dat
^cn dergelijk wapen, mits het geheim
grm afdoende wordt bewaard, van veel
dan J Waarde zou kunnen blijken te zijn

de atoombom."

der leiding zou staan van Van Zeeland.

De enige mogelijkheid, die de forma
teur overblijft, is thans de vorming van
een homogeen katholieke regering.
Deze zou in de verenigde vergadering
haar wil kunnen doordrijven. Het valt
echter te betwijfelen of na de onom
wonden weigering van de andere par
tijen Van Zeeland zover zal durven
gaan.

Het is in dit verband van belang te
vermelden, dat de voorzitter van de
C.V.P., staatsminister De Schrqver.
Zaterdagmiddag onmiddelijk naar
Zwitserland vertrokken is om aan Ko
ning Leopold verslag uit te brengen
over de situatie. Want het kan niemand
ontgaan, dat het forceren van de
kwestie ook al behoeft men bij de
dreigementen, die door de socialisten
worden geuit, niet onmiddellijk aan re
volutie te denken toch buitenge
woon ernstige binnenlandse politieke
complicaties zou meebrengen.

Het is de vraag of de C. V. P. de
perspectieven van een consequente
actie gunstig genoeg acht, om het avon
tuur, want dat blijft het, hoe men ook
tegenover de zaak staat, te riskeren.
Maar het is in elk geval duidelijk, dat
tegenover de persoon van de Koning,
mede in verband ook met de gevoerde
verkiezingscampagne, de toestand
openhartig en nauwgezet besproken
diende te worden.

Het is derhalve zeer goed mogelijk,
dat Van Zeeland het normale spel
speelt zonder tot het uiterste te gaan.
In dat geval zal hij een katholieke
regering vormen, die eerst voor de
Kamer komt en niet voor de verenig
de vergadering. In de Kamer hebben
de katholieken geen meerderheid en
de andere partijen kunnen het Kabi
net dus eenvoudig laten vallen. Van
Zeeland is dan niet geslaagd en de
Prins Regent zal naar een andere for
mateur moeten omzien, waarschijnlijk
een liberaal. Wanneer ook dit mis
lukt, een socialist. Men kan echter
vooruit voorspellen, dat al deze pogin
gen tot mislukken gedoemd zijn, om-
dat geen enkele partij buiten de C.V.P.,
die in de Senaat de absolute meerder
heid heeft, slagen kan. Het einde zal
vermoedelijk dan ook zij", dat men
na de ronde gedaan te hebben, weer
opnieuw bij een katholieke formateur
terechtkomt.

Deze heeft dan van de ervaringen van
Van Zeeland kunnen profiteren, hetgeen
betekent, dat de koningskwestie op een
andere manier gesteld moet worden.
Maar zover is het nog niet en wij ont
houden ons liever van voorspellingen
omtrent deze zeer ingewikkelde rege
ringscrisis.

Naar Reuter meldt is staatsminis
ter De Schrijver Zondagavond, na een
bezoek van 24 uur aan Koning Leopold
in Zwitserland te hebben gebracht, te
Brussel teruggekeerd.

Hij wilde voorlopig geen mededeling
over zijn bezoek aan Pregny doen, be
halve dat hij met de koning onder vier
ogen heeft gesproken.

Met meer dan 650 burgerpassagiers en
300 militairen aan boord, voornamelijk
mariniers en K.N.LL.-mannen met ge
zinnen, is het hulppassagiersschip „Si-
ba jak" van de Kon. Rotterd. Lloyd
Zondagmorgen te Rotterdam aangeko
men. Onder de burger-passagiers bevon
den zich zestig ex-politieke delinquen
ten, z.g. lichte gevallen, die twee jaar
geleden vrijwillig naar Biak en Hollan-
dia op Nieuw-Guinea waren gegaan, om
daar in grote legerdumps te werken.

1 Maart 1948 heeft zich op Biak nog
een z.g. oproer voorgedaan, die onder
leiding stond van een Sukarnistisch Am-
bonneees. Het doel was geweest de vol
gende dag een aanslag te plegen op de
mailboot, omdat men geld aan boord
vermoedde. Van militaire zijde zijn toen
de politieke deliquenten van wapens
doorzien, alleen om bij een eventuele
aanval het kamp te kunnen verdedigen.
De enige weken geleden verspreide ge
ruchten over onlusten, die zich op deze
reis van de „Sibajak" zouden hebben
voorgedaan, werden zowel door de
hogere scheepsleiding als door de ex-
politieke delinquenten zelf sterk ge
kleurd en overdreven geacht. Een deel
van de passagiers had er bezwaar tegen
gehad met deze ex-N.S.B.-ers te dansen
of te bridgen. De gezagvoerder van het
schip, Kapitein Schnetler, heeft toen
eens met de leider van de groep van
zestig gepraat. Het 'resultaat was, dat
de groep zich wat meer op de achter
grond heeft gehouden. „U moet niet
vergeten", zeide de kapitein, „dat er
onder de passagiers zijn, wier broer b.v.
door de Duitsers is doodgeschoten. Der
gelijke wonden helen niet zo vlug."
Behalve 77 verpleegsters bevonden zich
onder de burger-passagiers o.a.: de heer
J. L. den Breems, directeur van het ge
vangeniswezen in Indonesië, jhr. pater
E. R. D. Elias, juridisch consul en pater
A. A. M. van den Ende.

Willem Beukelszoon van Biervliet,
die in ieder geschiedenisboekje als de
uitvinder van het haringkaken opgete
kend staat, krijgt naar alle waarschijn
lijkheid een standbeeld of monument te
zij ne.r nagedachtenis.

De man, die reeds in de veertiende
eeuw de grondslag legde voor een
•bloeiende haringvisserij, krijgt daarmee
eindelijk de eer, die hem toekomt. Wil
lem Beuktlszoon droeg in hoge mate bij
tot de opkomst en bloei van Biervliet

daarmee van alle vissersplaatsen van
Nederland. Ook andere landen hebben
van zijn conserveringsmethode danig
geprofiteerd.

De gemeenteraad van Biervliet be
sloot onlangs in principe tot het op
richten van een monument of stand-

28. De volgende dagen verliepen rustig voor Eric en Halsa. Zij hadden hun intrek
in het paleis genomen ais gasten van de oude koning der Ozmecs, en waren nu
gekleed op een wijze die bij hun hoge staat paste. Tussen de vorst en Eric ontstond
een hechte vriendschap, zoals die alleen mogelijk is tussen twee mannen, die
elkander volkomen waarderen. Zonder omwegen had Eric hem zijn ware identiteit
verteld, en urenlang kon de vorst luisteren wanneer Eric hem vertelde van zijn
vroegere avonturen. Doch toen de jonge Norenkoning, vergezeld van Halsa, op een
ochtend weer zijn opwachting bij hem maakte vbnd hij hem somberder dan
gewoonlijk.

„Ik moet u waarschuwen voor degenen, die zich „dienaren van de Zon" noemen"
zei hij. „Er broeit iets. Ik weet niet van welke kant het gevaar zal komen, doch
ge doet er goed aan waakzaam te zijn. Voor geweld behoeft ge niet direct te
vrezen, omdat ze dan het volk tegen zich zouden vindendat u zeer is toegedaan.
Maar verderHij haalde de schouders op. „Alles is mogelijk

Om de oude man, die door een vreemde neerslachtigheid gekweld scheen, enigszins

op te beuren, begon Eric hem nogmaals van zijn avonturen te vertellen .En ditmaal
sprak hij over de aanleiding van zijn tocht naar het rijk der Ozmecsover zijn
belofte aan Lauri, de tovenaar, en zijn verplichtingen met een scheepslading goud
terug te keren. Afwezig luisterde de koning toe, terwijl zijn blik van tijd tot tijd
naar het balkon dwaalde, dat voor het vertrek was aangebracht. Eerst tegen het
eind van Eric's verhaal schonk hij hem zijn volle aandacht en keek hem een tijdlar*g
peinzend aan.

„Goudzei hij nadenkend. „Ach, ge kunt er zoveel van krijgen als ge zelf

wilt. Indien ge mij slechts helpt de macht der verdorven dienaren van de Zon
te breken, zal ik u met genoegen een scheepslading goud (ffStaan

Hij kon niet verder gaan. Op dat ogenblik rees uit de straat voor het paleis
een verward geschreeuw op, vermengd met kreten van smart en pijn.

De heerser der Ozmecs spreidde met eefi wanhopig gebaar zijn armen. Zijn toch
al gerimpeld gezicht scheen plotseling jaren ouder. „Ik wist hetmompelde hij
gesmoord. ,Jk wist het. O, mijn arm volk

Verschillende beperkende bepalingen
voor de sigarenfabrikanten zijn in de
laatste weken opgeheven. Mochten de
Nederlandse fabrikanten, zij het nog ge
bonden aan een quotum, hun Braziel-
tabakken voor 1950 reeds zelf inkopen
en de exportfabrikanten het Sumatra-
dekblad reeds zelf kiezen, thans heeft de
overheid ook de aankoop van Java-ta-
bakken ten behoeve van de industrie ten
dele vrijgegeven. De regeling, die bin
nen enkele dagen zijn beslag zal krij
gen, geldt voor 1949 en is gebaseerd op
de verwachting, dat nog dit jaar 39.000
pakken Java-tabak aan de markt zullen
komen.

De collectieve aankoop van tabak door
de Vakgroep Sigarenindustrie is hierdoor
geëindigd, ofschoon de fabrikanten' nog
wel de verplichting hebben de tabak,
die de vakgroep heeft ingekocht en in
voorraad heeft, af te nemen. In dit ver
band gaat er veel belangstelling uit. naar
de Java-inschrijving, die Vrijdag 8 Juli
a.s. te Amsterdam in Frascati wordt ge
houden en naar de inschrijving op Vrij
dag 15 Juli te Rotterdam in de Beurs
van Koophandel.

beeld over te gaan. De financiering
hiervan zou mede, door de gezamenlijke
haringvissers moeten geschieden. In
deze kringen heeft men grote sympa
thie voor dit plan, zodat de kans groot
is, dat de haringkaker in steen vereeu
wigd zal worden. Bijna zes eeuwen na
zijn dood.

Van Loghum Slaterus te Arnhem en
Meulenhoff te Amsterdam hebben
het eerste deel van hun grote uit
gave „Onderdrukking en verzet" in de
handel gebracht. Het is een boekdeel
van formaat geworden, dat in 700 blad
zijden de lotgevallen van het Nederland
se volk vertelt, in de droevige histo
rische jaren 19401945 en dat door nog
drie delen zal gevolgd worden.

Wie kennis gemaakt heeft met de losse
afleveringen, tot dusver verschenen, kent
de aard van dit werk dat door de uit
gevers terecht een document voor tijd
genoot en nageslacht wordt genoemd,
waarin de Nederlandse natie in niet min
der dan 2800 pagina's met 1000 foto's
wordt ingelicht over de jaren van ver
volging, rechtsverkrachting, heel en half
verraad, lafheid en collaboratie, moedig
verzet en heroïeke plichtsvervulling.

Al heeft de fatsoenlijke Nederlander
in het algemeen op een of andere wijze
zijn kleine of grote bijdrage moeten
leveren in het verzet, het lichamelijk
of morele lijden onder een mateloze
terreur, geen van de overlevenden kan
zich een juist denkbeeld vormen van
het totaal der verschrikkingen, de
onmetelijkheid van het kwaad, dat
weliswaar om Jan Campert te
citeren „schriklijk is ondergegaan",
doch dat nieuw kwaad heeft voortge
bracht en oud zeer heeft bestendigd.
Daarom is het voor allen heilzaam dit
boek van onderdrukking en verzet te
lezen. Voor allen: voor hen die deel
namen aan de strijd, voor hen die af
zijdig bleven, voor hen die hun eigen
voordeel zochten, voor hen die mis
deden en dit erkennen, voor hen die
terecht of ten onrechte menen, dat zij
slachtoffer zijn geworden van misken
ning, wraak of dwaling.
„Onderdrukking en verzet" is in e®n~
voudige trant geschreven omdat het be-
stemd is voor een zo groot mogelijk -aantal
lezers, voor het gehele volk. Want hier
staat de meest bewogen periode van 0,\z.e
geschiedenis geschreven met duizenden de
tails die wij vergeten waren of slecht ken
den en die hier weer angstige of verheven

I werkelijkheid worden. Daar zitten b.i
pagina 11 het driemanschap Falkenhai

■v. op,

Falkenhausen-
Seyss Inquart-Christiansen in al hun Duitse
arrogantie op 29 Mei 1940 in de Ridderzaal
ter installatie van het burgerlijk bestuur
over Nederland.

Achter hen in de schaduw de bedrukte
Nederlandse autoriteiten en in het midden
van de zaal een krijgshaftig filmoperateur
die de trieste plechtigheid op het cellu
loid fixeert om onze schande voor de
Volksgenossen tot een festijn te maken.
En 't drama krijgt weer leven en betekenis.
Dan komen de leugens van de Oostenrijkse
verrader Seyss aan de orde en de dappere
bedreigingen van Christiansen, de droeve
ijver van Mussert en de zijnen, de eerste
doodvonnissen, snorkend en triomfantelijk
aangekondigd, de eerste maatregelen
tegen de Joden, voorspel van de onmen
selijkste slachtingen die de tragische ge-
geschiedenis van het mensdom heeft ge
kend, de eerste stakingen, het groeiend
verzet in een „lj dele" ondergrondse strijd
en door duizend smarten heen de bevrij
ding van het Zuiden en het Oosten, de
hongerwinter van de vesting Holland, de
oplevende hoop, telkens gevolgd door de
primerende tegenslagen en de eindelijke
overwinning, door de thuiskomst van de
Koningin glorieus bevestigd.
Ook het voorspel tot de tweede we
reldoorlog wordt in de vertogen be
trokken (Wilson, Clemenceau, Wilhelm,

Kuyper, Colijn, Lloyd George, Cort v.
d. Linden, Troelstra, Aalberse, Ruys
de Beerenbrouck, Wijnkoop, Goseling)
incluis de anonieme dreigementen met
toekomstige concentratiekampen voor
anti-nazi's, incluis de massa-vlucht van
Joden en andere bedreigden uit de
nazi-landen. Er zijn verder krijgskun
dige beschouwingen over de oorlogs
dagen van 1940, juridische interpreta
ties van de juridische leugen, die Seyss
op het volk liet neerfladderen, psycho
logische beschouwingen over de Duitse
methoden, beeldende beschrijvingen
van de razzia's, de stakingen, de helse
gruwelkampen in Duitsland, Polen en
ons eigen vaderland en een beheerst
maar schrikkelijk beeld van de ramp
van Putten.

Dit zijn dan enkele van de vele
thema's in „Onderdrukking en verzet",
behandeld door niet minder dan een
paar dozijn medewerkers, die hun ar
beid hebben verricht onder de redac
tionele leiding van mr. J. J. v. Bolhuys.
dr. C. D. J. Brandt, H. M. van Rand
wijk en prof. mr. B. C. Slotemaker
met hun secretarissen D. W. Dettipeyer
en dr. W. J. Schuyt Dbg.

Razzia tijdens de voetbalwedstrijd
p. 5. V.Longa te Eindhoven (1944).

TTet Kode Leger was verbeten anti-communistisch. Zelfs de domste ouitenlan-
f~1 ders hadden dat gemerkt. Maar het is nooit genoeg te weten wat iemand
haat, je moet ook weten wat hij liefheeft. Het belangrijkste aspect van het
anti-communistische verzet is het positieve doel van deze verzetsbeweging. De
leiders, die de ondergrondse beweging bezielen of levend houden, zijn niet de
Trotskyisten of de Sociaal-Democraten, de kapitalisten of de volgelingen van de
Tsaar. Zij zijn godsdienstige mensen en zij willen een Christelijke sociale gemeen
schap stichten.

Ik ben niet de enige die heeft opgemerkt dat het geloof nu het Russische hart
bezieling geeft. Een Lets kolonel, die ik ken, was in de oorlog van 1940 door de
Russen krijgsgevangen gemaakt. Hij werd door een Russisch officier onder bedrei
ging met een revolver terzijde genomen en de Rus-zei: „We schieten onze gevan
genen dood aan dit front."

sen voor dit geloof zouden willen ster
ven tot ik het zelf gezien heb. O dank
u pater. U hebt mijn geloof versterkt.
Nu kan ook ik voor Christus sterven.
U hebt me getoond hoe".

Want als de vloedgolf uiteindelijk los
breekt en er breekt eindelijk een gods
dienstige stroom door die voor bijna
dertig jaar afgedamd was, dan kan er
een maalstroom van emotie ontstaan. De
Russen zijn een hartstochtelijk volk.
Hun godsdienst is geen lauwe affaire
van Zondagsdiensten en door de weekse
vergetelheid. Als ze eenmaal besloten
hebben risico's te nemen voor hun gods
dienst, dan kunnen ze dwaas roekeloos
zijn in de gevaren die ze lopen.

Maar er is een ander aspect van de
verzetsbeweging. Het geloof van deze
mensen heeft zeer practische vruchten
gedragen. Ik hoorde dat pas toen de oor
log ten einde liep.

Wij hoorden uit het Westen van de
geweldige overwinningen van de Ameri
kaanse en Britse legers die de Duitsers
uit Frankrijk verdreven. De Luftwaffe
was vernietigd. De vliegende bommen
die op Engeland neervielen kwamen te
laat om van invloed te zijn pp, de uit
eindelijke zege. Aan ons eigen front
werden grote legereenheden naar Rus
land vervoerd om naar Mandsjoerije
doorgezonden te worden waar nog een
oorlog moest worden gewonnen.

De soldaten spraken nu openlijk over
de komende „tocht naar Moskou".

Behalve onder de vólbloed communis
ten werd nu algemeen aangenomen dat
de Amerikaanse en Britse legers de Rus
sische grenzen zouden oversteken en
Rusland zouden binnentrekken om het
communistisch bewind te vernietigen.

„Churchill en Roosevelt weten dat
Stalin moet verdwijnen", verzekerden de
Russen elkaar. „Je zult zien dat zo gauw
Hitler is opgeruimd onze tijd komt".

De meeste soldaten rekenden slechts
op een bevrijding. Zij hoopten hun
land te zien bevrijd van een schrik
bewind dat zoveel ellende en lijden
had veroorzaakt. Ze vroegen zich niet
ernstig af wat voor regering het
Politburo zou vervangen als de com
munisten door de geallieerden zou
den zijn overmeesterd.

Maar soms belandden wij in onze gesprek
ken aan de kampvuren in de verre toekomst,
in de dagen waarin Rusland weer zijn eigen
souvereine regering zou hebben nadat de
Britse en Amerikaanse legers zich zouden

„Goed", zei mijn vriend. „Schiet me
maar dood. Ik zal je doelwit ontbloten
zodat je makkelijker richten kunt."

Hij maakte zijn zware met bont af
gezette jas los, deed zijn overhemd weg
en ging met ontblote borst op korte
afstand van de Rode officier staan. Hij
wachtte Er werd geen schot gelost.

„Waarom schiet je niet?" vroeg hij
hem verbaasd.

„Daar kan ik niet op schieten", zei
de kapitein. Hij wees op het kruis dat
om de hals van de kolonel hing en dat
te voorschijn was gekomen toen deze
zijn overhemd opende. „Loop weg. Ik
zal me omdraaien. Loop weg en God
zegen je."

Ik sprak ook met andere mannen die
dergelijke ervaringen met het Rode
Leger hadden gehad in steden waar ik
nooit was geweest. Een Pools meisje had
van een Russische luitenant het verzoek
ontvangen om religieuze afbeeldingen
voor hem te zoeken. Hij wilde er met
een diamanten ring voor betalen. Een
non in Hongarije kreeg van een Rode
kolonel extra rantsoenen aangeboden op
voorwaarde dat ze hem een Russisch
gebedenboek zou bezorgen.

Ik bracht eens een bezoek aan een ab
dij in Oost Hongarije waar onze Rode
Leger-divisies vlakbij gelegerd waren.
De abt keek naar mijn uniform en zei:
„U bent partisaan. Bent u ook commu
nist?"

„Nee, pater," zei ik „ik ben katho
liek".

„Ik begin te geloven, dat men soms
allebei tegelijk is", zei hij. Luister
maar eens naar wat hier eergisteren
gebeurd is."

Er was een kapitein van het Rode
Leger bij hem gekomen die hem vroeg
of hij hem alleen kon spreken. Het
was een nog heel jongeman, erg arro
gant en zeer bewust van zijn rol van
veroveraar. Toen hij in een kleine
spreekkamer was gelaten en de deur
was gesloten knikte hij in de rich
ting van het kruisbeeld dat aan de
muur hing.

„U weet dat dat ding een leugen
is", zei hij tegen de abt. „Het is een
tovervoorwerp dat door jullie pries
ters wordt gebruikt om de arme men
sen in de maling te nemen en om het
voor de rijken gemakkelijker te ma
ken de armen onwetend te laten.
Kom nou. We zijn alleen. Geef me
maar toe dat u nooit geloofde dat Je
zus Christus God was."

De abt glimlachte. „Maar natuurlijk
jonge man, natuurlijk geloof ik het. Het

is waar".

„U hoeft mij niet voor de gek te hou
den", zei de kapitein. „Dit is ernstig be
doeld. Lach niet om me".

Hij trok zijn revolver en hield haar de
abt voor.

„Als u niet toegeeft dat het een leu
gen is zal ik schieten".

„Ik kan dat niet toegeven, want het
is niet waar. Onze Heer is waarlijk God",
zei de abt.

De kapitein gooide zijn revolver op
de grond en omarmde de gewijde man.
Er sprongen tranen in zijn ogen.

„Het is waar!" riep hq uit. „Het is
waar! Ik geloof dat ook, maar ik kon er
maar niet van overtuigd raken dat men-

hebben teruggetrokken. Wat voor regering
zou Rusland kiezen als Stalins dictatuur zou
zijn geëindigd?

Vassily was een jonge majoor die sociolo
gie had gestudeerd aan de universiteit van
Leningrad. Eens op een winterse middag,
terwijl we met zijn vieren op een legerauto
zaten te wachten die ons 's ochtends al op
gehaald zou hebben, zei Vassily tegen mij:

„Bent u een kapitalist?"

Ik lachte.

„Nee", zei ik, „ik ben geen kapitalist, ka
meraad. Ik heb in kapitalistische landen ge
woond en ik weet hoeveel kwaad en on
rechtvaardigheid het stelsel met zich mee
brengt. Ik weet dat net zo goed als de
communisten".

„Dat is goed", zei hij, „want we willen
geen kapitalisme in Rusland. En weldra zal
de tijd komen waarop we dit aan onze be
vrijders uit Londen en Washington zullen
moeten duidelijk maken. Misschien kunnen
ze dat moeilijk begrijpen".

Een jong luitenant kwam tussen beiden.

„Waarom zouden we ons daar nu druk
over maken?" vroeg hij. „Kapitalisme is
in ieder geval beter dan communisme. Zou
u uw kinderen niet liever kroot gebracht
zien onder een stelsel zoals dat in Tsjecho-
slowakije bestaat dan onder het, Russische
systeem?"

Hij gaf me een blaadje waarop in minu
tieuze letters in het Russisch stond: „Maak
plannen voor Coöperatieve Boerenbonden".

„Neem het maar mee en lees het eens
door", zei hij. „U zult constateren dat we
niet helemaal zijn afgestompt onder deze
jaren van dictatuur. Enkelen van ons zijn
blijven denken. We geloven dat we een goed
plan hebben."

Dit was het eerste vlugschrift dat ik met
de grootste belangstelling zou bestuderen.
Met zoveel belangstelling dat ik, toen ik in
misland kwam. vooral de auteur van dit
geschrift zou hebben willen ontmoeten. Nu
midden in de oorlog constateerde ik dat er
een uitgebreide sociale samenzwering be
stond die verbonden was met de godsdien
stige ondergrondse die ik al kende.

De Christenen vormen het tont van de
Russische aarde, maar zq zijn alleen het
zout. Zzijn het puik van de massa,
maar zq vormen niet de hele massa. Ik
ontdekte nu een andere groep in de
anti-communistische verzetsbeweging:
de niet-socialistische intelligentsia.

In West Europa evenals in Amerika
hebben de opvattingen van de intellec
tuelen weinig practisch effect: Zij zijn
pragmatici, mensen die eerst handelen
en dan theoretiseren. Maar de Slaaf
is anders. Hij begint al zijn daden met
een levensleer. Hij kan zijn intellectuele
opvattingen niet scheiden van de daden
die de logioa van deze opvattingen om
kleden. Lenin was een echté Slaaf. Hij
las het program van Marx en het
bevredigde hem van intellectueel
standpunt. Hq zei onmiddellijk: „Ré-
alisez-le". (Laten we het in praktijk
brengen!. Het was karakteristiek
voor de Russen dat hun denkers al
maanden voor het einde van de oorlog
het plan tot in de kleinste bijzonderhe
den uitwerkten voor Ruslands na-commu
nistische economie. Voor hun gedachten-
gang was de komende revolutie slechts
een voorwaarde. De grote vraag was:
..Wat voor economisch systeem is het
meest geschikt voor de moderne mens?"

(Van onze redacteur)

Onverbrekelijk met de geschiedenis
van de Missie in Finland is de figuur
van de Apostolische Vicaris in dat
land, de Limburger mgr. G. Cobben,
verbonden, die gisteren in Sittard
op grootse wijze zijn zilveren priester
jubileum heeft herdacht en tevens het
feit, dat hij vijftien jaar geleden door
mgr. Hopmans tot bisschop werd ge
wijd.

In de prachtige St. Petruskerk in het
hart van Sittard, heeft mgr. Cobben gis
termorgen een pontificale H. Mis opge
dragen, die door velen werd bijgewoond.
Deze oude kerk was versierd met zeer
vele bloemen en prachtige vanen.

Vele kerkelijke en wereldlijke autori-

33

De mensen stonden er niet verwon
derd over. Zij hadden al zo lang gezegd:
„Die zal geen boer worden." En als men
van iemand zei, dat hij geen boer zou
worden, bleef hem maar één werk
over.

Toen ik met het grote nieuws thuis
kwam, zette ik daar de zaak een beetje
op zijn kop. Vader bleek er nog niets
van te weten. Daarom geloofde hij het
niet al zat hij er op te wachten. Juist
omdat hij iets van Karei verwachtte
had hij hem misdienaar laten worden.
Daarna had hij vader Van de Beemden
wel eens aangespoord zijn zoon in de
goede richting te stuwen en hem eens
te polsen wat hij ervan dacht. Terloops
had hij gezegd hoeveel geld er voor be
schikbaar was en dat hij wel voor alles
zou zorgen. Tot nu toe was er nog niets
van terecht gekomen. Althans vader had
er niets van gehoord en hij verwachtte
toch, dat hij het eerst van allen zou
worden ingelicht.

Nu bracht zijn zoon het van de straat

mee. Geen wonder dat hij er over ge
krenkt was en zei, dat hij het niet ge
loofde toen ik volhield. Zelfs beweerde
hij, dat hij zeker wist dat er niets van
aan was. Ik moest de praatjes van de
mensen niet zo licht geloven en zeker
niet verder vertellen. Dat bracht maar
moeilijkheden.

„Maar de pastoor heeft het gezegd."

„Och jongen, je zult het verkeerd ver
staan hebben. Hij zal wel gevraagd heb
ben of Kqrel geen zin had om te gaan.
Pastoors zijn daar altijd op uit."

Ik protesteerde, maar ik moest mijn
mond houden.

Een half uur later ging vader de deur
uit. Hij sloeg de weg in naar de beem
den. Natuurlijk kon hij zich niet langer
bedwingen. Hij wilde weten of het waar
was. En ook wenste hij opheldering,
waarom men hem niet aanstonds op de
hoogte gebracht had.

Bij Van de Beemden stond het huis
nog meer op zijn kop dan bij ons. Vader
was juist van het werk teruggekomen
en Karei zat lusteloos achter de kachel.
Hij had medeling gedaan van hetgeen
de pastoor gezegd had. Het was de eer
ste keer, dat hij er thuis mee voor de dag
kwam en hij deed het nog alleen maar,
omdat men het anders van vreemden
zou kunnen horen. Nu wilde hij niets
meer zeggen. Hij was er te ontdaan voor.

„Maar jongen" zei mijn vader. „Dat
had je niet moeten doen. Zulke dingen
bepraat je met je ouders. Want misschien
is het maar een losse inval en dan is het
zonde van het geld. Als je jong bent
kun je niet alles beoordelen. Wanneer
je ouders menen, dat het werkelijk een

roeping is, zullen zij wel naar de pastoor
gaan. Dat heeft altijd nog tijd genoeg
als het zover is. Ook mij had je niet
voorbij moeten gaan. Ik ben juist voor
dergelijke zaken aangesteld. Ik ben van
alles op de hoogte en je ouders hadden
mij raad kunnen vragen als ze van iets
niet zeker waren."

Karei antwoordde niet. Hij wist met
wat te zeggen. Het geval had hem even
zeer verrast ais de anderen.

„Wanneer heb je er met de pastoor
over gesproken?" vroeg zijn vader.

„Vanmorgen". Karei snikt bijna.

„Vanmorgen pas. En heb je er nooit
eerder aan gedacht?"

Karei schudde van nee. Toen zag hq
zijn vergissing in en schudde heftig
van ja.

„Hoelang dan?"

Hij haalde de schouders op.

Hij zou gewenst hebben, dat de men
sen hem met rust lieten. Wat hij verteld
had was iets uit het binnenste van zijn
ziel. Het was moeilijk daar voorbarig
over te spreken. En waar diende het
voor. Al jaren lang had men hem te
kennen gegeven dat men niets anders
van hem verwachtte. Waarom deed men
nu plotseling of het iets nieuws was?

Vader redde de situatie door Karei
ongemoeid te laten en met zijn vader
en moeder een zakelijk gesprek te be
ginnen. Nu men dan eindelijk overtuigd
was van hetgeen men reeds zo lang
verwacht had, moest er aanstonds werk
van gemaakt worden.

Allereerst moest een brief geschreven
worden naar de president van het semi

narie Vader zou dat op zich nemen.
Hij had daarbij een aanbeveling van de
pastoor nodig. Morgen zou hij die gaan
halen en de pastoor dan tevens onder
houden over «ijn vreemde handelwijze.
Karei kwam er tussen met de medede
ling, dat de pastoor zelf reeds zou schrij
ven. Daarom besloot vader er maar
aanstond naar toe te gaan.

Enkele dagen later was er reeds ant
woord. Karei was aangenomen. De brief
kwam aan bij vader. Dat maakte weer
veel goed." Vader las hem aan tafel voor
op een toon, alsof hij de overrunning
reeds bereikt had. Karei was immers
een jongen waarin iedereen een priester
zag. Niemand had er bedenkingen tegen.
Indien iemand, dan zou hij het gestelde
doel bereiken en dan was alles, wat in
het verleden gebeurd was, ook werke
lijk verleden, waar niemand meer op
terug zag.

Hele dagen lang vergat vader elke
andere werkzaamheid. Zo druk had hij
het met Kareis vertrek. Hij regelde al
les. De eigen ouders kwamen er nau
welijks aan te pas.

Van toen af moesten de Van de Beem-
dens bij alle mogelijke gelegenheden
ons komen bezoeken. Wij gingen op te
genbezoek. Het leek soms of wij geen
andere familie hadden dan deze men
sen.- Want de waarde der familie mat
vader af naar de meer of mindere waar
schijnlijkheid of er een priester uit voort
zou komen. En hier had hij vrijwel ze
kerheid.

Ik moet zeggen dat de omgang vrij
ongedwongen was. De Van de Beemden?

hadden het gevoel niet, dat him iets
rechtmatigs ontnomen was. Dat zij niet
meer voor hun eigen kind mochten zor
gen. Zij hadden zulk een eerbied voor
vader, als de stamhouder, dat zij het
gaarne aan hem overlieten. Bovendien
waren het arme en verlegen mensen,
die zich niet in de grote wereld konden
bewegen. Het waren stille mensen en zij
deden zich telkens ongemerkt te goed
aan het grote enthousiasme van vader
voor de jongen, die de hunne was.

De nauwste band groeide er echter
tussen Karei en mij. Heel de dag was ik
bij hem als hij met vacantie thuis was.
Ook dat moet mijn vader vreugde gege
ven hebben.

Karei was bijna twee jaar op het se
minarie. Hij was een uitzonderlijk stu
dent. In het begin had hij een beetje
moeite gehad om de andere jongens bij
te komen. De school op ons dorp was
van geen bijzondere kwaliteit en wat
men noémt algemene ontwikkeling werd
er in het geheel niet meegegeven.

Maar spoedig had hij de anderen in
gehaald en op het eind van het jaar
kwam hem de eerste prijs toe en enkele
vermeldingen.

Vlak voor het tweede jaar eindigde
werd zijn vader ziek. Het was niet ge
vaarlijk, maar hij moest enkele dagen
in bed blijven. Hij kon dus niet aanwe
zig zijn bij de prijsuitreiking en er
waren reeds geruchten doorgedrongen
dat Karei veel beter was d-an vorig jaar.

(Wordt vervolgd)

teiten woonden de plechtigheid bij o.a.
ook mgr. Karling, de Finse prelaat, die
speciaal uit zijn geboorteland was over
gekomen. Tijdens deze H. Mis hield de
deken-pastoor van Sittard, de Z. E. heer
Haenraets, een predikatie.

Na deze plechtige H. Mis wachtten op
het kerkplein een grote menigte en een
aantal bruidjes, die vlaggen met de pau
selijke kleuren droegen, de bisschop op.
Zegenend trok deze in de stoet door Sit-
tards straten naar het fraai versierde
huis van zijn zuster. Hier kwamen zeer
velen hem gelukwensen.

Zaterdag was mgr. Cobben in Sittard
ingehaald, voor welke gelegenheid ge
heel Sittard was uitgelopen en het vol
tallige college van B. en W. aanwezig
was.

Sittard heeft een van zijn grootste
zonen, die zoveel voor zijn tweede va
derland, Finland, heeft verricht, dat hq
daarvoor de hoogste onderscheiding
kreeg, die de Finse regering aan buiten
landers kan uitreiken, die der Witte
Roos. geëerd op een overweldigende wij
ze. Veel vlaggen hingen uit en de gan
se stad was op de been om in deze hul
diging te delen.

Nu sedert vorige week in plan-Zuid
te Den Bosch Nederlands grootste elec-
trische zandzuiger water en zand spuit
over de laag gelegen polder, ziet men
links en rechts karavanen veldmuizen
wegvluchten. Vele honden zijn op deze
beestjes afgestuurd, maar de plaag ver
minderd niet. In het naburige Rosmalen
krijgt men nu ook al last van de voor
malige Bossche polderbewoners. De
landbouwers ondervinden er veel scha
de van aan het graangewas.

De vakbond der Amerikaanse metaal
arbeiders, die is aangesloten bij het
grote Amerikaanse vakverbond, de
„CIO", treft voorbereidingen voor een
eventuele staking door 700.000 metaal
arbeiders. die mogelijk na 16 Juli a.t.
zal worden uitgeroepen. Op laatstge
noemde datum loopt de „geen staking"-
clausule in het door de vakbond der
Amerikaanse metaalarbeiders met de
fabrikanten afgesloten contract af.