Tsjang Kai Tsjek op de
Philippijnen
aangekomen
DE WERELD ROND
VanCauwelaert zoekt uitweg
CRYPTO-CHRISTENEN ONDER DE SOVJETS
Amerikaanse
Sjanghai
vice-consul te
vrijgelaten
Griekse opstandelingen
afgesneden
Referendum slechts basis voor
hernieuwde discussie?
Rode soldaten zingen Kerstliederen
D
Wij luisteren paar
HET GEZEGEND
GESLACHT
GODS ONDERGRONDSE IV
16.000 Nederlanders in
1948 geëmigreerd
MAANDAG 11 JULI 1949
PAGINA 3
Regeringstroepen bezetten
Kaimakgalangebergte
Dimïtrof in Sofia
begraven
Stalin zendt een krans
VlissirigenF olkestone
hervat
DE BELGISCHE REGERINGSCRISIS
Ned. Onderwijzersver.
tegen 8-jarig L.O.
Reorganisatie Hoger
Onderwijs
Ontploffing op een
Turks schip
Meer dan vijftig personen
omgekomen
Niets gebeurd op „Kreta"?
OORLOGSSCHEPEN DER
V. S. NAAR NEDERLAND
Roman door
G. ASTER 0.f.m. Cap.
Bijna 10.000 naar Canada
Stervende vissen in
Zwolle's stadsgracht
120 JAAR GRENADIERS
EN JAGERS
lli a.s.
ver-
„Ver-
ii'i. De
§A en
paard
S* er-
110.—
li net-
si- Als
I cent
I De
voor-
si van
a uit-
hun'
ver-
i van
it zich
als
sowel
De opperste leider der Chinese na-aan de Philippijnen brengt en dat de
tionalisten, generalissimus Tsjang Kai I eerste ontmoeting tussen hem en de
Tsjek, is naar U.P. meldt, Zondag te president voor een groot deel was ge
wijd aan wederkerige inlichtingen ten
opzichte van China en de Philippijnen.
Verder wordt gezegd, dat op „explora-
tieve basis" gesproken is over econo
mische samenwerking en algemene onl
Bagvi (Philippijnen) aangekomen, om
mei de president der Philippijnen, El-
pidio Quirino, te spreken over de wijze
waarop het internationale communisme
in het Verre Oosten bestreden kan
worden.
Tevoren had Quirino op een perscon
ferentie verklaard, dat hij met de
Chinese leider over een voorstel zou
spreken voor een Pacific Unie, waar
van het voornaamste punt de economi
sche samenwerking zou zijn. Hij ver
klaarde in dit verband, dat de Verenigde
Staten aarzelend tegenover toetreding
stonden, wegens de financiële verant
woordelijkheid. Deze unie omvat de ge
dachte van het beschermen der demo
cratie tegen het communisme door
middel van economische ontwikkeling
der Oostelijke volkeren, zodat zij geen
reden hebben, zich tot het communisme
te keren. Hij voegde er aan toe, dat
Japan later zou worden uitgenodigd om
toe te treden.
Algemeen wordt aangenomen, dat het
verlenen van asyl aan Chinese nationa
listen, eveneens ter sprake zal komen.
Na de eerste bijeenkomst, die twee
uur duurde, werd een communiqué uit
gegeven. Daarin werd verklaard* dat
de generalissimus een onofficieel bezoek
In een rede te Pola gehouden, heeft
maarschalk Tito, de Joegoslavische mi
nister-president, verklaard, dat Joego
slavië langzamerhand zijn grens met
Griekenland moet sluiten" en het leven
der Joegoslavische arbeiders in dit
grensgebied moet beveiligen.
Tito viel zowel de Griekse regering
aan, die „zich zeer onbehouwen had
gedragen" als de Griekse verzetsstrij
ders, die „Joegoslavië belasterd" had
den. Naar aanleiding van de berichten
van de Vrije Griekse Radio, dat Joego
slavië Griekse royalistische troepen
heeft toegestaan de Joegoslavische grens
over te gaan om de guerillastrijders te
achtervolgen, zei Tito: „Ik ben er van
overtuigd, dat niemand ooit groter
laagheid en eerloosheid heeft meege
maakt. Terzelfdertijd, dat het bloed van
onze mannen gestort wordt door de
monarcho-fascisten, zijn er mensen, die
ons er van beschuldigen gemene zaak
te maken met de Griekse monarcho-
fascisten." Dientengevolge achtte Tito
de tijd gekomen langzamerhand de grens
tussen Joegoslavië en Griekenland te
sluiten.
_.?"e,rwyl 50 stukken geschut 31 saluut-
scnoten afvuurden is Zondag het gebal
semde lichaam van Georgi Dimitrof, in
leven premier van Bulgarije, bijgezet in
een wit mausoleum
Honderdduizenden Bulgaren hebben
Zaterdag de laatste eer bewezen aan
Dimitrof, wiens stoffelijk overschot op
gebaard lag in het parlementsgebouw.
Talloze kransen lagen rondom de baar.
Een van deze kransen was van maar
schalk Stalin. „Aan de beste vriend en
kameraad Georgi Dimitrof" stond op
een der linten te lezen. Andere bloem
stukken kwamen uit China, Korea en
Australië.
Het dagelijks bestuur van de onder com
munistische controle staande Wereldfede
ratie van Vakverenigingen heeft besloten
in November een bijeenkomst te houden in
het door de Chinese communisten bezette
Peiping.
Generaal Wernon Prichard, de chef van
de Amerikaanse legervoorlichtingsdienst is
bij een explosie aan boord van een jacht
om het leven gekomen.
John Foster Dulles, de deskundige inzake
buitenlandse aangelegenheden van de re
publikeinse partij, heeft verklaard, dat het
program van de regering voor de herbewa
pening van Europa „te uitgebreid" is. Dul
les zeide een voorstel te zullen steunen
voor hulpverlening aan de landen van het
Atlantisch Pact voor de wederopbouw van
hun militaire verdediging, doch niet te ge
loven, dat een som als de voorgestelde
1.130.000.000 dollar daarvoor nodig was.
Het Kruis van Jeruzalem is na een tri
omftocht door België, Donderdag in Dover
(Engeland) gearriveerd. Het Kruis werd
door drie bootwerkers van het schip afge
dragen. Dom Thomas Becket, een Belgisch
Benedictijner monnik, die het Kruis reeds
Van Jeruzalem af vergezelt, zal het ook op
zijn tocht door Engeland volgen.
Te Bremerhaven zijn 240 officieren en
manschappen van de Italiaanse marine aan
gekomen, die twee vroegere Duitse mij
nenvegers zullen overnemen, welke door
de Amerikaanse autoriteiten die de
beschikking over deze oorlogsschepen had
den aan de Italiaanse regering zijn ver
kocht
Naar Radio-Vaticana meldt is mgr.
Alexander Cisar, Aartsbisschop van Boeka
rest, door de Roemeense autoriteiten onder
huisarrest gesteld.
Volgens op 28 Juni door het Vaticaan
ontvangen berichten had de Roemeense
Politie mgr. Aaron Marton, Aartsbisschop
Van Alba Julia iri Transylvanië en Mgr. An
tonio Durcovici, bisschop van Jassy, gear
resteerd.
De Franse nationale Vergadering heeft
Zaterdagavond Frankrijk's deelneming aan
de Europese Raad met 423 tegen 182 stem
men goedgekeurd.
De oppositie was afkomstig van de com
munisten, die in zoverre succes hadden,
dat een hunner amendementen n.l. dat
geen vergoeding zal worden betaald aan
de Franse vertegenwoordigers in de Raad
goedgekeurd werd.
Het Engelse ministerie van Luchtvaart
deelde Zondag mede, dat een Engels waar
nemingsvliegtuig met een bemanning van
Zeven personen in Noord-Ierland is terugge
keerd
Een van de vliegtuigen, die naar het ver
miste toestel heeft gezocht, deelde mede,
dat het een „fluorescerende streep" op zee
had gezien even ten Noorden van laatst-
0Pgegeven positie.
Op 86-jarige leeftijd is Zaterdag na een
mng ziekbed overleden mrs. Maud Mont
gomery, moeder van de bekende veldmaar
schalk.
Zij was de dochter van een deken van
Canterbury en weduwe van Sir Henry
Montgomery, bisschop van Tasmanië.
Naar in Vaticaanstad vernomen wordt,
*al Z.H. de Paus binnenkort misschien
een belangrijke radiorede houden tot de
wereld over de opgravingen, welke sedert
S40 onder de Sint Pieter te Rome worden
cr-1richt- In het Vaticaan is thans een offi
cie mtgave over de opgravingen ter
*^se welke van een serie foto's voorzien
wikkeling der landen in het Verre
Oosten.
De Amerikaanse vice-consul te Sjang
hai, William Olive is Zaterdag vrijge
laten, 67 uur nadat hij door de com
munistische autoriteiten gearresteerd
was op beschuldiging de verkeersregels
overtreden te hebben. De Verenigde
Staten hadden, zoals gemeld, bij de
Chinese autoriteiten tegen de arrestatie
geprotesteerd.
De Amerikaanse consul-generaal deel
de .mede, dat OUve tijdens zijn korte
gevangenschap hevig mishandeld was
door de politie. Als ware het om te be
wijzen, dat de consul de zaak op Ame
rikaanse wijze heeft aangepakt, voegde
hij eraan toe: „Ik heb met eigen ogen
de verwondingen aanschouwd. Olive is
geheel onderzocht en er zijn photo's ge
nomen van de verwondingen."
(Van onze verslaggever.)
De touristendienst tussen Vlissingen
en Folkstone, een badplaats aan de Zuid
kust van Engeland is hervat. Voor de
eerste maal na de bevrijding heeft de
.Mecklenburg", een 3060-tons schip van
de Stoomvaartmij. „Zeeland", de route
afgelegd. Vrijdag héén, Zaterdag terug.
Voor Zeeland, en voor Vlissingen in het
bijzonder is deze hervatting van deze
traditionele dienst van niet geringe be
tekenis.
En dat werd door de Vlissingse be
volking uitstekend begrepen. Want toen
de „Mecklenburg" Zaterdagavond in de
haven van de Zeeuwse hoofdstad meer
de, heerste daar een recht feestelijke
stemming. Er was het stedelijke mu
ziekcorps „Ons Genoegen" dat de volks
liederen en fikse marsmuziek speelde
en enkele dames in Zeeuws costuum
boden elke passagier, bij het verlaten
van het schip, een geurige bloemen-
corsage aan. Geen wonder dat de En
gelse toeristen in de wolken waren en
de ontvangst respectievelijk „charming,,
en „wonderful" vonden.
Troruwens op de tocht zelve was ook
geen gebrek aan feestelijkheid. De bur
gemeester van Vlissingen, mr. dr. B. C.
Kolff en de directeuren van de „Zee
land", de heren H. J. van de Roemer
en A. C. H. Kuyck bevonden zich met
hunne dames aan boord. Bij aankomst
in Folkstone verenigden zij zich met de
burgervader van het Engelse plaatsje,
de heer C. E. Lister en talrijke plaat
selijke autoriteiten aan een joyeus
scheepsdiner. Toasten en toespraken
waren niet van de lucht en van alls
(Telefonisch van onze Belgische
correspondent)
BRUSSEL, Zondagavond
Tot nu toe heeft Staatsminister Van
Cauwelaert zich beziggehouden met het
ontvangen van diverse politieke per
soonlijkheden van allerlei richting, met
wie hij de toestand besprak. Deze be
sprekingen hebben hem de materie ver
schaft, waaruit hij zijn conclusies zal
moeten trekken. Pas op grond daarvan
kan hij beginnen met het zoeken van
formules, die aan de basis kunnen lig
gen van een nieuw kabinet. Dit werk
hoopt de informateur deze week te
doen.
Voor zover er uit de tot nu toe ge
voerde besprekingen iets is uitgelekt,
krijgt men de indruk, dat Van Cauwe
laert zich oriënteert in de richting van
een drie-partyen-regering, dus katho
lieken, socialisten en liberalen, die de
koningskwestie dringend wensen op te
lossen. De informateur houdt vast aan
de volksraadpleging als mogelijkheid
voor een nieuwe basis. In zijn gedach-
tengang zou het niet gewenst zijn een
bepaald percentage vast te stellen, dat
de partijen er toe zou verplichten de
terugkeer van de Koning af of niet toe
te slaan. Dit zou het karakter van een
ware volksstemming dragen, wat met
het koningsschap niet te verenige'n is.
liet volk zou volgens dit plan dus niet
direct beslissen over het al of niet
terugkeren van de koning. De uitslag
van de volksraadpleging zou alleen be
schouwd moeten worden als een nieuwe
discussiebasis.
Men moet intussen afwachten of dit
inderdaad het plan van Van Cauwelaert
is en of hij er in slagen zal de liberalen
en socialisten, die tot nu toe iedere
vorm van volksraadpleging als on
grondwettelijk afwezen, zover te krij
gen. Het schijnt dat hun oppositie al
iets minder rigoureus is. De Algemene
Raad van de Socialistische Partij, die
Zaterdagmiddag bijeenkwam, heeft in
elk geval nog geen beslissing genomen
en wacht "de verdere ontwikkeling af.
Dat is dus stellig al geen aprioristische
afwijzing. Men verwacht echter, dat de
crisis nog geruime tijd zal kunnen aan!
slepen.
De Shakespeare Memorial Theatre Compa
ny van Stratford-upon-Avon zal 1 October
in haar geheel naar Australië vliegen, waar
zij drie stukken zal opvoeren die zij dit
zomerseizoen in Stratford bracht. Zij spe
len „Macbeth onder regie van Anthony
Quayle, „Much Ado About Nothing" onder
leiding van John Gielgud en tenslotte Tyro
Guthrie's opvoering van „Henry VIII", waar
van Vrijdag j.I. in Straford de première is
gegaan.
34. Toen de dienaren Eric naar buiten leidden steeg er een kreet van teleurstelling
op uit de samengestroomde menigte. Verslagen zag zij toehoe haar beschermerhaar
„Zoon-van-de-Zon" werd weggeleid.
Hoop opgericht beklom Eric de brede trappen, die naar de top van de Zonnetempel
voerden. Achter hem volgde Techolaëen triomfantelijke grijns op z'n gezicht Doch
hoe onbewogen hij er ook uit mocht zien, iedere spier van de Noorman was tot het
uiterste gespannen. Voorzichtig nam hij de situatie op: het samengestroomde volk aan
Ie voet van de trap, de mannen die hem omringden, de opkringelende rooit van het
offervuur, hoog op de top van de tempel. En voortdurend zag hij uit naxLr zijn kano;
de kans om deze wanhopige toestand in zijn voordeel te veranderen
Zo bereikte hij het eerste platform, waar een paar Zonnedienaren hem reeds op-
-vachtten. Zij leken volkomen zeker van zichzelf. Eindelijk was dan het moment ge
komen waarnaar zij zolang hadden uitgezien; eindelijk zou de gehate Goudhaar on
schadelijk worden gemaakt. Een van hen strekte reeds zijn hand uit om Eric verder te
leiden. Doch met een ruk had de Noorman zich plotseling omgewend. En terw'jl
Techola hem een argwanende blik toewierp schalde zijn krachtige stem; „Half
Eerst wens ik nog enkele woorden tot het volk tespreken
kanten werd met voldoening gesproken
over het hernieuwde contact tussen Vlis
singen en Folkstone.
Bovendien bespraken delegaties van
middenstandscentrales uit beide plaat
sen een gemeenschappelijke actie om hei
toeristenverkeer in beide richtingen te
bevorderen.
De „Mecklenburg" vaart van 3 Juli
tot en met 17 September iedere Dinsdag
en Vrijdag van Vlissingen naar Folkstone
en iedere Woensdag en Zaterdag vice
versa.
De Nederlandse Onderwijsvereniging,
waarbij 13.000 leerkrachten van het
openbaar onderwijs zijn aangesloten
3000 ontbreken er nog, zeide de voorzit
ter, de heer A. C. Zevenbergen heeft
Zondag in Utrecht een congres gehou
den over de voorgestelde wijzigingen in
de Lager-Onderwijswet. Er werd ten
slotte een motie aangenomen, waarin de
vergadering met grote nadruk uit
spreekt, „dat het niet wenselijk is de
Lager Onderwijswet 1020 zodanig te wij
zigen. dat daarin de achtjarige grond
schoot wordt vastgelegd". Zij was ;,van
oordeel, dat de lagere school zesklassig
moet blijven en moet worden gevolgd
door een tweejarige V.G.L.O.-school" en
„dat het nijverheidsonderwijs moet aan
sluiten op de tweejarige V.G.L.O.-
school".
Alvorens deze motie met algemene
stemmen werd aangenomen, had de ver
gadering geluisterd naar een tweetal in
leidingen op het aanhangige wetsont
werp.
Naar wij vernemen zal het rapport
der Staatscommissie voor reorganisatie
van het Hoger Onderwijs eind Septem
ber bij de Staatsdrukkerij verschijnen.
Als gevolg van een ontploffing en
daarna uitbrekende brand aan boord
van de Turkse stoomboot Chorum in de
haven van Istanboel, die Zondagavond
plaats vond. zijn minstens vijftig perso
nen om het leven gekomen. Volgens
sommige berichten zou het aantal doden
zelfs honderd bedragen, aldus bericht
Associated Press.
Turkse persberichten meldden, dat de
ontploffing geschiedde in een ruim vlak
onder de verblijfplaatsen van de passa
giers derde klasse. In het ruim lagen
chemische stoffen opgestapeld. Er brak
een paniek uit en slechts enkelen slaag
den er in via het luikgat te ontkomen.
Het Griekse ministerie voor Koop-
vaardijaangelegenheden heeft Zaterdag
een verklaring uitgegeven, waarin wordt
medegedeeld dat zich aan boord van het
Griekse Liberty-schip „Kreta", tijdens
zijn reis van Amerikaanse havens naar
Rotterdam, niets bijzonders heeft voor
gedaan. Hieraan wordt toegevoegd, dat
zich aan boord van de „Kreta" enige
verstekelingen bleken te bevinden, die
kans hadden gezien in een Amerikaan
se haven aan boord van het schip te
gaan. Deze verstekelingen zijn volgens
het ministerie anarchisten. Ook onder
de bemanning bevonden zich enkele
niet-betrouwbare zeelieden. Op verzoek
en op kosten van de rederij is een spe
ciale wacht naar Rotterdam gezonden,
die tot taak had, zo nodig, in de gang
van zaken aan boord van het schip in
te grijpen.
e Russische verzetsbeweging kan nooit worden begrepen door hen die slechts
letten op de militaire of politieke manoeuvres waarmee sommige leiders
van deze beweging de communistische overheersing trachten te ondermijnen.
Deze methoden kunnen falen en de ondergrondse zal blijven bestaan, zij zal
blijven leven en groeien. Het verzet is- niet beperkt tot het een of andere
strakke programma. Het is niet van propaganda of samenzweringen afhankelijk.
Het is iets geestelijks. Het verzet is diep en hartstochtelijk Christelijk. Wij weten
dat „God plus een" altijd een meerderheid is. Niet alle groepen misnoegden zijn
tegen de communisten op bewust godsdienstige gronden, maar de hele verzets
beweging is doordrongen van de bezieling van mannen en vrouwen die gelovig
zijn. In het verzet zijn de Orthodoxe vromen de helderste denkers, de moedigste
leiders, de volhardendste organisatoren. Zij worden in buitengewone mate gesteund
door het feit, dat de godsdienst in de harten van millioenen Russen, die nooit van
een concreet „plan" hebben gehoord, leeft.
Ofschoon ik vermoedde dat de situa
tie aldus was, begreep ik er aanvanke
lijk niet de volle betekenis van. Toen
ik de Sovjetsoldaten ontmoette die
zich in 1944 bij onze partisanen in het
woud voegden was ik zeer gereser
veerd. Ik wist niet hoeveel soldaten
door de anti-gedsdienstige actie waren
geïnfecteerd. Ik durfde zelfs geen plan
nen maken voor een openlijke viering
van Kerstmis dat jaar. Maar de kwes
tie werd vanzelf opgelost en op een
wonderlijke manier.
De Russische soldaten, die iedere
week in aantal toenamen, hadden ge
zelschap, vrouwen die allerlei taken ln
het kamp hadden, maar die in werke
lijkheid vaak slechts de prostituées van
het leger waren. Deze vrouwen leken
in mijn ogen veel op het zelfde soort
vrouwen in een maatschappij met een
strenge moraal. De zelfde ruwe onver
schilligheid, het zelfde onuitgesproken
gevoel van tot de uitgestotenen te be
horen en de zelfde lawaaiige houding
om niemand te laten merken hoeveel
het ben kon schelen.
Sonia was een van hen. Ze werkte
in de keuken, maar haar ware taak was
de Russische officieren bezig te houden.
En onvermoeibaar trachtte ze de bui
tenlandse maquis ook te verleiden.
Iedere keer als we de soepkeuken bin
nen kwamen, wat steeds gebeurde als
we een van de geregelde maaltijden
hadden gemist, drong Sonia zich op
een hinderlijke ordinaire manier aan
ons op.
Op zekere dag in begin December
wachtte ik tot het theewater kookte,
terwijl Sonia haar gewone verlei-
dingstaktiek in toepassing bracht,
door obscene liedjes te zingen en met
verontschuldigingen tussen ons in te
dringen. Ik behandelde haar altijd
met zoveel onderscheiding als alleen
een vooraanstaande dame zou mogen
verwachten. Dat verwonderde haar.
Mannen waren tot dan toe alleen
vriendelijk tegenover haar geweest
als voorspel op iets anders. Sonia had
er over nagedacht. Ze zei: „Je zou
me eigenlijk kwaad moeten maken,
maar toch doe je het niet" en ze
liet me met rust
Toen werd Sonia ziek. Ik verzorgde
haar en iedere keer als ik een dokters-
visite maakte, nam ik een kleinigheid
mee. Nu probeerde ze niet meer te flir
ten. Eens zei zij: „Jullie komen uit een
land waar godsdienstvrijheid is, niet-
Een katholiek priester draagt eey, groot
kruis naar Canterbury, waar een plech
tig Lof werd gecelebreerd tot slot van
de grote pelgrimstochtdie naar de
oude kathedraal gemaakt werd.
Drie van de modernste Amerikaanse
oorlogsschepen zullen tegen het einde
van deze maand een bezoek brengen
aan Nederlandse havens, aldus heeft
het hoofdkwartier van de Amerikaanse
marine in Londen Zaterdag bekend gg-
maakt.
De schepen zijn de zware kruiser
„Columbus", het vlaggeschip van admi
raal Richard L. ConoRy_en de torpedo
jagers S. B. Roberts erFO'Hare.
De „Columbus" komt in Amsterdam,
de torpedojagers bezoeken Rotterdam
De schepen zullen van 29 Juli tot 3
j Augustus in Nederland liggen.
MAANDAG
HILVERSUM I, 301 m.' - 18.00 piano
18.15 sport, 18.30 contact met de West,
19.00 nieuws, 19.15 boekbespr., 19.30 ac
tueel geluid. 19.45 lezing. 20.00 nieuws,
20.05 propgr. prol.. 20.15 kerkconc., 21 00
streekpropr., 21.30 gram., 22.05 reisver
haal. 22.20 kwartet. 22.45 Avondoverd.,
23.00 nieuws, 23.15 avondconc.
HILVERSUM II. 415 m. - Na 18 uur
ook 245 en 1875 m„ - 18.00 nieuws, 18.15
varia, 18.20 Malando. 18.45 overzicht,
19.00 rede. 19.30 piano, 20.00 nieuws, 20.05
dingen van de dag, 20.16 varia. 20.50
voordracht, 21.10 cabaret, 21.45 lezing,
22.00 Philh.-ork., 23.00 nieuws, 23.15
gram.
DINSDAG
HILVERSUM I, 301 m. - 7.00 nieuws,
7.15 gymn., 7.30 gram., 7.45 Morgengebed,
%00 nieuws, 8.15 pluk de dag, 9.00 Licht
baken, 9.25 gram., 10.00 kleuters, 10.15
viool en ork., 10.50 gram., 11.30 als de
Ziele luistert. 11.40 zang en vleugel. 12.00
Angelus, 12.03 piano, 12.30 mededelingen.
12.33 lunchconc., 12.55 Zonnewijzer, 13.00
nieuws. 13.20 lunchconc., 13.40 kamer
muziek, 14.05 septet, 14.30 vrouw, 15.00
symph.conc., 16.00 Zonnebloem, 16.30
Ziekenlof, 17.00 jeugd, 17.15 felicitaties,
17.45 lezing.
HILVERSUM II, 415 m. - Voor 10 uur
ook 245 m. - 7.00 nieuws, 7.15 ochtend-
groet. 7.50 Dagopening. 8.00 nieuws, 8.35
varia, 8.55 vrouw. 9.00 kwintet. 9.30 wa
terstanden, 9.35 aubade, 10.00 Morgen
wijding, 10.15 arbeidsvitaminen, 10.50
kleuters, 11.00 lezing, 11.30 jonge zieken
12.00 orgel, 12.30 mededelingen. 12.33 le
zing, 12.40 trio, 13.00 nieuws, 13.15 John
Renova, 13.45 accordeon, 14.00 viool en
piano, 14.30 matinee, 16.25 lezing. 16.40
jeugd, 17.00 kinderk., 17.30 Skymasters.
waar?" „Ja, Sonia," zei ik. „Dat is dan
het verschil." Ze zuchtte en ging met
haar gezicht naar de muur liggen en ik
liet haar maar aan haar eigen gedachten
over.
Maar een week later zocht ze me op.
„Kameraad dokter," zei ze, „Kerstmis
nadert. Het zal hier maar mistroostig in
de bossen zijn als we het niet vieren.
U bent een Christen. Wat zouden we
kunnen doen?"
„Nou," zei ik, „je hebt een prachtige
stem. Herinner je je geen Kerstliede
ren?"
Ze dacht na. „Ja," zei ze. „Ik leerde
er twee toen ik nog klein was en die
ken ik nog."
„Prachtig," zei ik. „Als jij ze nu nog
voor Kerstmis aan onze partisanen leert
kunnen we op Kerstavond zingen."
Die avond trok Sonia het kamp door
met een stuk papier in haar hand. Ze
maakte een lijst van de mannen die de
repetities zouden willen bijwonen. Man
nen die om dergelijke vroomheid van
ieder ander zouden hebben gelachen
stemden in met Sonia's plan. Ze wist
een interessant gezelschap bij elkaar te
krijgen: Russische communisten en
Franse maquis, Slowaakse partisanen en
mannen van het Rode Leger die niet
in politiek waren geïnteresseerd, allen
wilden ze meedoen met Sonia's koor.
Iedere avond gingen deze mensen
samen zingen. Op Kerstavond sloeg
Sonia's zanguitvoering geweldig in,
het hele kamp bracht die avond een
toast op haar uit In deze weken was
Sonia een ander mens. Haar obscure
liedjes in de keuken werden niet meer
gehoord. Zij probeerde niet lan
ger de maquis te verleiden. Op zeke
re ochtend in Januari, toen we ons tn
de Poolse vlakte bevonden, merkten
we dat Sonia verdwenen was. Ze had
een kleine rugzak met wat kleren ge
vuld en was vertrokken. Ik heb zo'n
vermoeden dat in het Poolse dorpje
waar de kerken nog open zijn Sonia
nu de gezangen van de Russische li
turgie zingt.
Niemand had er om Sonia's hymnen ge
lachen. Toch hoorde ik week na week
de commissarissen htm platvloerse cri-
tiek op de kerken verkondigen in de
cursussen, die door alle soldaten van
het Rode Leger moesten worden bijge
woond. Soms hielden ook officieren een
toespraak en herinnerden de partijleden
er aan, dat God, ondanks de officiële
verdraagzaamheid ten aanzien van de
godsdienst, nog hun vijand was. Ik vroeg
mq af wat er in deze Russische geesten
omging, waar het officiële atheïsme en
de Christelijke gezangen vredig samen
schenen te kunnen gaan.
Maar ik leerde van kleine gebeurte
nissen.
Xk herinner mij hoe ons legeronderdeel
eens een Russische stad binnentrok, die
een paar dagen te voren door de stoot
troepen was terugveroverd. Men zag er
al de bekende symptomen van Sovjet-
armoede. In de winkeletalages lagen
nieuwe artikelen, alleen was in som
mige winkels versleten en opgelapte kle
ding te koop. Ik hield voor een boekhan
del stil en keek eens naar de titels:
Stalin's Dialectisch Materialisme lag er
en een door de partij goedgekeurde uit
gave van de geschiedenis van Rusland.
Dat was alles. Op de noek van een
straat trachtten een paar soldaten, die
uit het Westen waren teruggekomen, wat
rommel, die ze in de kapitalistische lan
den hadden opgepikt, voor wodka te
verkwanselen.
In een bioscoop draaide een Sovjet
propagandafilm. Het thema was een ge-
39
Er werden weinig berekeningen ge
maakt. Alleen sloegen wij elkaar in de
hand om onze instemming te betuigen
en 's Maandags togen wij aan het werk.
De grond werd omgezet. Daarin werd
steenpuin gestampt. Enkele boerenjon
gens gingen grint halen. Deze kwam
over a'lles heen en langzaam groeide
onze weg naar het dorp toe. Het was
een schamel soort verharding en de
karren bleken ook hierin hun sporen
na te laten, maar het ondoordringbare
van vroeger, als je soms van de kar
moest afspringen om een wiel uit te
graven of aan de spaken te duwen, was
verdwenen. Wij waren er trots op. Het
leek ons of wij uit ons isolement ver
lost waren. Wij waren geen uitgestote
nen meer, die met de rest van de we
reld geen contact onderhielden. Wij
waren aan haar gelijkwaardig geworr
den. Het had eeuwen geduurd.
Ik meen dat dit de voornaamste ge
dachte was, die ons, in mijn jeugd,
beheerste. Wij waren ons isolement, en
daarmee ons minderwaardigheidsge
voel, beu. De ontwikkeling, waartoe wij
gekomen waren, veroorloofde ons met
anderen op gelijke voet te staan. De
wereldschuwheid die ons voorgeslacht
steeds gepreekt was, had voor ons af
gedaan.
Wij wisten heel goed dat die afzon
dering van vroeger slechts nagestreefd
werd. om een geestelijke waarde te
behouden. Wij moesten een veilig ei
land zijn in de tijd dat een golf van
godsdiensthaat het land overspoelde.
Maar thans meenden wij onze geeste
lijke waarde slechts kracht te kunnen
geven door de wereld tegemoet te gaan.
De eenzaamheid had ons krachten ge
geven, die over onze enge behuizing
heenbruisten. Wij waren niet bang
meer, niet njeer weggedoken: openlijk
durfden wij voor onze taak uitkomen
en iedere tegenstand het hoofd bieden.
Wij waren geen nederzetting meer,
geen ontginning of kolonie. Wij hadden
het materiaal om een volwaardig dorp
te zijn als alle anderen. Wie zou ons
tegenhouden dat ook inderdaad te
worden?
Tot nu toe hadden wij gegolden ais
een verre uithoek van een ander dorp.
In alles waren wij daarvan afhankelijk.
Daar stond de kerk, de school, het ge
meentehuis. Daar stonden winkels en
herbergen. Wij moesten drie kwartier
lopen om iets anders te zien dan boer
derijen en, door de voortdurende uit
breiding, de verste boeren zelfs ander
half uur.
Dat mocht niet langer duren. Wij
hadden een ontwikkeling doorgemaakt,
lang en degelijk genoeg om voortaan
op eigen benen te staan, Wij wilden
niet meer afhankelijk zijn. In het dorp
begon men te spreken van uitbreiding
dér kerk en het bouwen van een nieu
we school. Het was nodig. Want bei
de zaten tjokvol.
Doch wij vonden het beter dat in onze
buurt kerk en school gebouwd werd. Het
zou het dorp ontlasten van hetgeen er
te veel was. En wij maakten het begin
voor een zelfstandig leven. Wij werden
een eigen dorp.
Een paar jaar lang hingen er allerlei
geruchten in de lucht, zomer dat er iets
gebeurde. Toen kondigde de pastoor op
een Zondag af,'dat het met de kerk liiet
langer ging. Er moest een Nieuwe komen
van veel grotere afmetingen en daarvoor
was geld nodig. Of wij zo goed waren in
onze beurs te tasten.
Die dag rommelde het in het dorp.
Heel de dag werd er over de nieuwbouw
gesproken. De meeste mensen deed het
goed, dat aan die onhoudbare toestand
van opjagen der pachten en uitpuilen uit
het portaal een einde kwam.
Bij ons kwam het voorstel als een be
dreiging. Wij konden ons niet voorstel
len, dat de pastoor niet van onze wen
sen op de hoogte was. Hij moest het
weten en overwogen hebben en zonder
verdere woorden in de grond geboord
door zijn eigen zin te doen en alles aan
zich te houden.
Het was louter hebzucht: een grote
kerk, een uitgestrekte parochie en veel
kinderen op school. Met de belangen der
mensen werd geen rekening gehouden.
Ook zeiden wij dat de mensen uit 't
dorp Rem steunden, omdat ze onze klan
dizie wilden behouden en ons het geld
afhandig maken.
Na het Lof was het drukke gesprek
nog niet afgelopen In de'herbergen ging
het er heet, aan toe. Er werd ons gezegd,
dat wij onpractische fantasten waren.
Wij hadden het geld niet om een kerk
te bouwen en een pastoor te onder
houden. Wij mochten blij zijn dat we
met anderen mee konden doen.
Tegen de avond werd het rustiger.
Althans in het dorp. De meesten van
ons waren naar huis gegaan. Maar daar
ging het gesprek door. Wij kwamen bij
een in de huizen en toen het zo laat was
dat wij met het avondeten klaar moesten
zijn maar wij hadden er geen tijd
voor gehad kwam een jongeman haas
tig en zenuwachtig langs de huizen mel
den, dat wij bijeen moesten komen in
de schuur van Jan Siegens. Er werd
staandebeens een boterham gegeten. De
kinderen stonden angstig te kijken en
dromden om moeder. Zij wisten niet
waarom de grote mensen zo druk praat
ten en op en neer liepen.
Bij Jan Siegens hing een grote petro
leumlamp aan de hanebalken. Hijzelf
stond in de schuurdeur en waarschuwde,
dat wij voorzichtig moesten zijn met
onze pijp. Op kisten en bossen stro za
ten de boeren. Wij bleven in een hoek
staan om een discussie van onderweg
te zetten. Want wij waren het slechts
eens over het feit dat de pastoor zijn zin
niet mocht krijgen. De rest was nog een
open vraag. En toch wilden wij alles te
gelijk beslist hebben. Hoe groot kerk en
school moesten worden, waar ze zouden
komen staan en wie ze moest bouwen.
Het moest er in een avond door en daar
om werden wij heftig.
Ook in andere groepen .ging het er
heet aan toe, zodat wij nauwelijks
merkten dat deze bijeenkomst weinig
van een vergadering weg had. Niemand
scheen ze bijeen geroepen te hebben, al
thans had niemahd de moed de leiding
te nemen. Het was diep in de nacht,
toen de meest rustigen verveeld begon
nen rond te lopen en hier en daar de
vraag stelden wie deze vergadering
eigenlijk bij elkaar geroepen had. Nie
mand wist het.' Geert Bakers was de hui
zen af geweest. In een andere richting
was Piet Veusters het geweest
„Wie heeft jullie uitgestuurd."
„Wie heeft ons uitgestuurd. We stonden
met elkaar te praten"
we konden het zo niet eens wor
den en toen zeiden we: we moeten heei
de zaak bij elkaar hebben...."
Er zat voortvarendheid in de jeugd.
Maar op het ogenblik was ze van wei
nig nut.
„We moeten niet langs elkaar heen
praten", riep er een. „Zo komen er wel
twintig kerken, aan een hebben we ge
noeg".
Er ging een gelach op.
„Wie neemt de leiding?"
Niemand bood zich aan. hoeveel na
men er ook genoemd werden.
(Wordt vervolgd
scniedenis van echtelijke liefde, net was
een zeer sentimenteel pleidooi voor mo
nogamie. Pavel, een Russisch soldaat,
die mee was gegaan, huilde openlijk
onder de film. In deze suikerzoete in
trige trachtte een kleine jongen, die
verdrietig was, omdat andere kinderen
een vader hadden en hij niet, zijn moe
der er toe over te halen om alles te
doen om haar man, die ze jaren te voren
verlaten had, weer op te zoeken. In de
slotscène iegde het kind de handen van
de herenigde ouders in elkaar en zei,
alsof hij een priester was, die de hu
welijksmis opdroeg: „Van nu af aan zal
niets jullie meer scheiden".
We gingen de bioscoop uit en liepen
de sombere kleine straat uit Het be
gon een beetje te onweren, er begon
nen grote regendruppels te vallen.
Binnenkort 'verschijnt Gods Onder
grondse. zoals Father George net
vertelde aan Gretta Palmer; ver
taald uit het Amerikaans dcor
H. Bronkhorst, 300 blz. compres gedrukt,
prijs gebonden in heel linnen band
4.90. Bestelt reeds thans bij Uw boek
handelaar.
In de laatst gehouden vergadering van
het hoofdbestuur van de Centrale Stich
ting Landbouw Emigratie zijn de jaar
stukken behandeld en goedgekeurd. In
het jaarverslag is een overzicht gegeven
van de betekenis en omvang van de
emigratie uit ons land. Aangenomen
mag worden, dat in 1948 ruim 16.000
mensen naar het buitenland vertrokken
zijn, met de bedoeling zich aldaar blij
vend te vestigen. De voornaamste immi
gratielanden waren Canada, de Verenig
de Staten, Zuid-Afrika, Australië. Frank
rijk, Brazilië en Argentinië.
Canada trekt het overgrote deel van
de Nederlandse landbouwkrachten. Vol
gens de Canadese statistiek kwamen
9.866 Nederlanders dit land binnen. Het
'is te betreuren, dat de Nederlandse emi
gratie-statistiek onvolledig is en geen
zuiver beeld biedt van het aantal ver-
trekkenden, aldus wordt in het jaarver
slag gezegd. Het quotum van 3153 door
de U.S.A. ten aanzien van Nederland
vastgesteld, verhindert een uitbreiding
van de emigratie naar dit land. Naar
Zuid-Afrika loopt het nog stroef, al is
daar plaats voor flinke Nederlandse vak-
Reden en technici. Het vormen van co-
mité's aldaar heeft ten doel Nederlandse
emigranten bij aankomst en vestiging
hulp te verlenen. Australië vraagt land
bouwkrachten, alsmede arbeiders voor
de steden. Passagemogelijkheden en ver
voerskosten spelen hierbij een grote rol.
In Brazilië kwam een belangrijke kolo
nisatie van kathoUeke landbouwers tot
stand.
In het jaarverslag wordt ook gewezen
op het gunstige verloop van de emigra
tie en sterk de nadruk gelegd op de
noodzakelijkheid van een goede voorbe
reiding van de toekomstige emigranten,
vooral wat betreft de kennis van de in
het immigratieland gesproken taal, ge
mechaniseerde landbouw en heersende
toestanden.
MededeUng wordt voorts gedaan over
onderzoekingen, die thans namens de
stichting worden verricht in Canada en
Australië en inzake de besprekingen tot
verstrekking van credieten en facilitei
ten aan Nederlandse immigranten :n
Canada en van mogelijkheden tot te
werkstelling in Frankrijk en Luxem
burg.
De vissen en visjes hebben het wel
eens meer te kwaad in het lang niet
heldere water van Zwolle's stadsgrach
ten, maar zoals Woensdag is het toch
zelden geweest. Duizenden vissen voer
den aan de voet van de aloude „pe
perbus" hun doodsstrijd of probeerden
gejaagd lucht happend het leven te
rekken. Vaak tevergeefs. De oorzaak
van deze massale demonstratie van
dode of nog net levende vissen kent
niemand precies. Waarschijnlijk ligt
het aan de uitwerking vgn het weer
op de riolen. Door- de plotselinge over
gang van hitte naar regen kwamen
heel veel giftige stoffen en door de
warmte ontstane gassen in de gracht,
welke de vissen uitermate benauwden.
De witvis sneuvelde het eerst, de
baarsjes konden over het algemeen het
luchthappen langer volhouden.
De trieste aanblik van de ontelbare
stervende vissen trok uiteraard vele
toeschouwers.
Ter gelegenheid van het 120-jarig be
staan van de garderegimenten grenadiers
en jagers is Zaterdagavond in het Kur-
haus te Scheveningen een receptie ge
houden, waarop velen hun gelukwensen
kwamen aanbieden.
De koningin üet door haar adjudant,
luit,-kol. jhr. D. J. A. A. van Lawick
van Pabst mede namens prins Bernhard
haar gelukwensen aanbieden, die ver
gezeld gingen van een grote mand witte
lelies en licht roze anjers. Een groot
bloemstuk in de kleuren van beide regi
menten werd aangeboden door het ge
meentebestuur van 's-Gravenhage. De
waarnemend burgemeester der residen
tie, wethouder ir. L. J. M. Feber, voegde
daar nog een persoonRjk woord aan toe.
De receptie werd besloten met een
taptoe door de Koninklijke Militaire Ka
pel op het Kurhaus-terras. Daarna zijn
de genodigden nog geruime tijd bijeen
geweest om bij een souper, gevolgd door
een bal, het feest van de jubilerende
garderegimenten verder te vieren.
