De loyaliteitsverklaring van geestelijken voorgelezen „Katholieke Actie" veroordeeld II li IlMu Knickerbocker voorziet chaos in Indonesië „Kota Inten" begon hedenmorgen met ontscheping DIT KABINET KAN GAAN" H. Vader spreekt tot Berlijners' Vóór uitvoering van cease-fire-order aan de Ronde Tafel? „Agoon" te Lunteren geopend Logboek „Franeker" gevonden Handhaving Rijkseenheid wenst Koningin te spreken Onweer eiste slachtoffers Tot hoofd en hart 30.000 gelovigen luisterden toe GEVAAR VAN CC AUNISME IN AZIË Nieuwe commentaren in pers der V.S. Dr. Van Royen brengt bevredigend bezoek aan Djocja „Jamboree in zakformaat Alle opvarenden iborden ontsmet Het weer Kamer èn volk verkeerd ingelicht MAANDAG 18 JULI 1949 73ste JAARGANG No. 24514 Irt de Sint Vituskerk te Praag DE OPVOLGER VAN MGR. VEROLINO Budiardio over „staakt het vuren" ^^Afhankelijk van de wil der Nederlanders" Alle slachtoffers nu geborgen Ernstige vechtpartij Vorrink teruggekeerd 99 Wè! groentenexport naar Duitsland Bovenleiding der N. S. moest het ontgelden BUREAUX: SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM Telefoon: Redactie 21544; Advertenties 21543 Abonnementen 20800 Postqiro 143480 Voor klachten over de bezorging na 5.30 uur 's avonds 21544 Directeur: 3. 3. W. Boerrigter. Hoofdredacteur: Drs. H. W. M. van Run. Wnd. hoofdredacteur: W. Severm. NIEUWE HAARIEMSCHE COURANT ADVERTENTIETARtEF 28 cents per mWimeter- Koogte. Ingezonden mededelingen dubbel tarief. Omroepers 16 cents per m m.-hoogte. De administratie behoudt zich het recht voor advertentiën eventueel zonder opgave van redenen te weigeren. ABONNEMENTSPRIJS 3S cents per week. f 1.52 per maand, f 4.55 per kwartaal. fa de St. Vituskathedraal te Praag is gisterochtend, aldus Reuter, voor onge veer 300 gelovigen de volgende proclamatie voorgelezen: »VVfj geestelijken zijn de laatste tijd verontrust door publicaties van de „Katho lieke Actie", waaruit men de indruk zal kunnen krijgen, dat wy ze goedkeuren. Hij verklaren, dat wij trouw zullen blijven, wat de gevolgen daarvan ook "logen zijn. Wij weigeren de „Katholieke Actie" goed te keuren omdat zulks onmogelijk is zonder de bisschoppen. Wij zijn voorstanders van een accoord op de voorwaarden, die door de bisschoppen in hun laatste herderlijke schrij ven zijn uiteengezet. Het doet ons genoegen dat de katholieken hierover een Van zin zijn en wij verwijzen naar de grondwet in naam van de godsdienst- Vrijheid. Wij stellen de belangen van God boven die van de mens." De proclamatie werd voorgelezen aan bet einde van de Mis. Naar vernomen wordt is de proclama tie, waarin de regering wordt getrot seerd. in een aantal Rooms-Katholieke kerken door het gehele land voorgele zen, o.m. oök in de kerk van de H. Ja cobus te Praag. Het was echter niet na te gaan hoeveel priesters de bisschoppen op deze wijze steunen. De „Osservatore Romano" beschreef Zaterdag de door de Tsjechoslowaakse minister van Justitie dr. Cepicka jegens monseigneur Beran uitgebrachte be schuldiging, dat de aartsbisschop van Praag verraad zou hebben gepleegd, als ■•volslagen nonsens". Als opvolger van Mgr. Genarro Vero- lino, de zaakgelastigde van de pauselijke nuntiatuur te Praag, die Woensdag j.i. Uit Praag is vertrokken, verwacht men komende week te Praag Mgr. Pavel Bertolini. De nuntiatuur-secretaris Ludwig Ter gelegenheid van de viering van Zién gouden priesterfeest in het diocees van Berlijn, heeft Z. H. de Paus over Radio Vaticana in vloeiend Duits een toespraak gehouden tot de Duitse ka tholieken. In zijn boodschap wees de H. Vader er herhaaldelijk op, dat tegen de Kerk gekante regiems slechts voorbijgaande gebeurtenissen zijn. De Paus, die als nuntius 12 jaar bi Duitsland werkte en Berlijn goed ge kend, heeft, drong er bij de Duitse katholieken op aan de oorlogsverwoes- "hgen te zien als een les. „Zijn zij niet een verschrikkelijk teken °m niet op te gaan in de waarden van deze wereld? Er is slechts één blijvend ding.... God en volledige toewijding aan God". „Het kan schijnen, dat gemeenschap- Pen en staten verankerd zijn op de fundamenten van de wereld. Indien zij echter niet gegrondvest zijn op het geloof in God. dan zijn zij gedoemd ten onder te gaan". Z. H. de Paus verleende de apostoli sche zegen aan het gehele diocees, dat Berlijn en delen van het door de Sovjets bezette Brandenburg en Pom- hveren omvat. Het diocees van Konrad kardinaal von Preysing telt 650.000 katholieken. Hij verleende de zegen als „de toe zegging van de Goddelijke hulp voor k allen". In de gloeiende zon luisterden ruim 30.000 katholieken van Berlijn, Bran denburg en Pommeren op het rijkssport- Veld naar de woorden van de H. Vader en Kardinaal Von Preysing, terwijl zij 's morgens de Mis hadden bijgewoond. De toespraak over Radio Vaticana van Z. H. de Paus werd voorafgegaan door gramofoonopnamen van de klokken van de St. Pieter. Van de zijde der K.L.M. te Batavia Wordt medegedeeld, dat de eerste Con stellation, welke via Karachi naar Neder land zal vliegen, Dinsdag van Kemajoran »ai vertrekken. De daarop volgende vliegtuigen vertrekken van Batavia Ufoensdag, Donderdag en Zaterdag. De laatste foto vom die beroemde Ame rikaanse journalist H. R. Knicker bocker, die met de ramp van de „Frane- ker" om het leven kwam. De foto werd Oenomen tijdens een gesprek met pre- *ident Sukarno. Op de achtergrond zijn L n. r.: Wm. Newton, G. Moorad, S. Darton Heath en J. Werkley te zien. Ai deze journalisten kwamen om het leven. Smrzlik, een jonge piiester, die op 7 Juli werd gearresteerd en wiens vrijla ting later werd aangekondigd, bevindt zich heden nog steeds in arrest. De chauffeur van Mgr. Verolino, Jo sef Dobes, een Tsjechoslo waaks burger, is door de veiligheidspolitie onder vraagd. In een interview met het republikein se dagblad Pedomanheeft de voorzit ter van de uitvoeringscommissie inzake art. 7 van het Van RoyenRum-accoord, Budiardjo, het volgende verklaard: Bij de uitvoering art. 7 van het ac coord dient te ivorden opgemerkt, dat deze kwestie onverbrekelijk verweven is met het staken van de vijandelijk heden. Of het ceaserfire al' dan niet uitvoerbaar is, is in wezen afhankelijk van de wil van de Nederlanders om de Indonesische kwestie pp te lossen over eenkomstig de inhoud en de geest van het nationalistische ideaal, waaraan wij op 17 Augustus 1945 vorm hebben ge geven. Hij zeide voorts, dat indien de Neder landers inderdaad het Indonesische ge schil willen beslechten volgens genoem de lijnen, mede gebaseerd op artikel 5 van het Van RoyenRum-accoord, de republiek dan volledig gezag moet heb ben over haar voormalig gebied. Naar aanleiding van de berichten, dat er in het gebied van de Republiek een tekort aan medicijnen heerst als gevolg van het feit, dat de Nederlanders bij de militaire evacuatie de geneesmiddelen zouden hebben meegenomen, wordt van gezaghebbende zijde medegedeeld, dat van Nederlandse zijde was voorgesteld, om zonder verdere formaliteiten een voorraad medicijnen, voldoende voor drie maanden, rechtstreeks uit de Ne derlandse magazijnen te Semarang te le. veren. „In verband met de souvereine positie der Republiek" wilde de Repu bliek de kwestie officieel behandeld zien. Deze officiële besprekingen zijn thans via de delegaties aan de gang. De huidige premier van Pasundan, mr. Djumhana heeft zijn mandaat ter be schikking van de Wali-Negara gesteld. Het is te verwachten, dat hem weer een opdracht verstrekt wordt. MMS m Een groot aantal personen kwam om het leven, vijftig werden zwaar en tallozen licht gewond tengevolge van een hevige explosie van een opslagplaats van springstoffen in een buitenwijk van het stadje Prüm in de Franse zone van Duitsland. Gehele straten werden met de grond gelijk gemaakt. Een overzicht van de plaats van de ramp. Reddingsploegen zoeken tussen de puinhopen naar overlevenden. (Telefoto ANP). De radioluisteraars in de Verenigde Staten hebben Zaterdagavond de stem van een dode horen waarschuwen, dat „een derde wereldoorlog onvermijdelijk schijnt zo de Verenigde Staten niet hun volle gewicht inzetten tegen het op dringen van het communisme in Azië." Het was de stem van H. R. Knicker bocker, een der dertien Amerikaanse journalisten die op hun terugreis uit Indonesië bij de ramp met de „Frane- ker" zijn omgekomen. Knickerbocker hield daarbij een be langwekkende beschouwing over de situatie in Indonesië. Het is mijn opvat ting, zo zeide hij, dat de Nederlanders gedwongen zijn Indonesië te overhaast te verlaten. Zij poogden en wilden lang genoeg blijven om de bevolking te ont wapenen en een verantwoordelijke in heemse politiemacht onder het bevel te plaatsen van de verantwoordelijke Indonesische regering, precies zoals de V. S. in de Philippijnen deden. De toestand in Indonesië is als die in Malakka, waar de wapens uit de oorlog ook m verkeerde handen kwamen. Onder invloed echter van wat hem toescheen een hysterische openbare mening in de V. S. en in de Verenigde Naties zijn de Nederlanders gedwongen een overeenkomst te treffen voordat deze is voltooid. Sukarno neemt nu een bevolking over, die voor de helft bewa pend is en waarvan hij zelf niet zeker kan zijn. Dat kan veel schade in de eerstkomende twee of drie jaren berok kenen. Dr. van Royen heeft, vergezeld van zijn staf, Zondag te Djocja besprekingen gevoerd met de Indonesische leiders. Vandaag is hij weer terug te Batavia. Hij noemde hier tegenover een corres pondent van Aneta, dit bezoek „zeer bevredigend". Hij zei, dat er besprekin gen zijn gevoerd, die tot, vooruitgang zullen bijdragen. Hij wilde zich echter niet aan een voorspelling wagen of deze week al een definitief accoord zou wor den bereikt. Hij verklaarde een „gun stige indruk" te hebben gekregen van de toestanden in Djocja. De heer Van Royen heeft gesproken met Sukarno, Moh. Hatta, Hadji Agus- salim, de sultan van Djocja en kol. Si- matapang, de stafchef van het republi keinse leger. Op een persconferentie te Djocja heeft Van Royen o.m. verklaard: „Het staat absoluut vast, dat de souvereiniteitsover. dracht zal plaats hebben. De beide dele gaties doen hun best de Ronde-Tafel- Conferentie zou gauw mogelijk te doen aanvangen. Tot dusverre is alles vlot verlopen. Het is jammer, dat er enige verklaringen zijn geweest, die er niet bepaald toe hebben bijgedragen om de publieke op'nie te bevorderen". Voorts zou Van Royen, aldus bericht U.P., verklaard hebben dat de "Nederlan ders eventueel bereid zouden zijn op 1 Augustus de Ronde-Tafelbesprekingen te beginnen vóór de cease-fire order ten volle in werking is getreden. Daar bij legde hij er echter de nadruk op dat de republiek, vóór de besprekingen in Den Haag beginnen, in een volledige eease-fire-overeenkomst moet hebben toegestemd. Verder zou dr. van Royen hebben doen blijken dat de Nederlanders de mening zijn toegedaan dat de economische as pecten van de voorgenomen Nederlands- Indonesische Unie uitgewerkt moeten worden vóór de Nederlandse souverei- niteit aan Indonesië wordt overgedragen. Het komt mij voor, aldu.-. tvnick boeker, dat een rustiger en zakelijker beoordeling van de kant van de bevol king der V.S. en de Uno zou hebben ge leid tot een andere oplossing van de Indonesische kwestie. Knickerbocker beschreef daarna de figuur van Sukarno, die hem in zijn op treden naar buiten aan Hitler deed denken en van wie hij een armzalige indruk kreeg. Hij wenste hem overigens serieus te nemen, maar achtte een re gering met Sjahrir' aan het hoofd, Sukarno als titelvoerder en dr. Van Mook als raadgever, zoals de zaken nu liggen, het beste. De kans op deze con stellatie is echter klein. f® feite zijn de vooruitzichten hele maal niet gunstig. Er is een grote kans, dat in de eerstvolgende jaren een chaos heersen zal. Moskou profiteert hiervan. Het wil, dat de Nederlanders zo vlug mogelijk uit Indonesië verdwijnen. Su karno is niet op de hoogte van de gehele kracht van Moskou en wat dat allemaal betekent. Sjahrir beseft dat volkomen. De waarschuwing was vervat in de vierde en laatste van een serie uitzen dingen onder de titel: „Kan het com munisme Azië veroveren?" „Het communisme gaat zo snel voor waarts, aldus de uitzending, dat Moskou zich bihnen enkele jaren sterk genoeg zou kunnen voelen om de macht van de Verenigde Staten uit te dagen." Volgens Knickerbocker werd „het eni ge lichtpunt in het Oosten" gevormd door „de Britse overwinning op het communisme in Malakka". „Het communisme is niet alleen als georganiseerde macht in Singapore ver dwenen, doch ook de gewone misdadig heid is zodanig afgenomen, dat Singa pore heden ten dage de ordelijkste stad in het Oosten is", aldus Knickerbocker. In zijn laatste brief aan de „Denver Post" bepleit Fred Colvig, een der om gekomen Amerikaanse journalisten, Amerikaanse steun voor de Indonesische onafhankelijkheid. Over het commu nisme in Indonesië schrijft hij, dat bet dwaas zou zijn om te ontkennen dat men niet veel communisme zou aantreffen, maar op dit ogenblik is het een te con troleren factor. Het grote gevaar is dat het nationa lisme van het oude „Azië voor de Azia ten" een dusdanige demagogische leuze zal worden dat de economie in stukken gescheurd zal worden hetgeen ge schieden zal als het Westen niet helpt." Dit is de sterkste kant van de Neder landse politiek, en daar wij besloten hebben de Republiek te ondersteunen, zal op ons de zware verantwoordelijk heid rusten een stabiel regime te vesti gen en daarbij de Nederlanders te helpen, want als het hun lukt met de Nederlanders betrekkingen van samen werking te vestigen, zullen zij de beste gidsen zijn op de weg naar de onafhan kelijkheid van de Indische eilanden. In zijn laatste van vijf artikelen voor de „scripps-howard"-bladen schrijft de omgekomen journalist Burton Heath, dat de Amerkaanse journalisten in Indone sië vergeefs hebben getracht, te ontdek ken, uit welke bron het Amerikaanse departement van buitenlandse zaken zijn inlichtingen verkreeg, die er toe hebben geleid, dat dit departement een politiek heeft gevoerd van steun aan de Indone sische Republiek die een zelf-uitge- roepen olicharchie is en zeer sterk ge ïnfiltreerd door te Moskou opgeleide communisten in plaats van aan de federalisten. De journalisten hebben als feiten geconstateerd, dat de vertegen woordigers van het State Department in Indonesië hun misnoegen over de komst der Amerikaanse journalisten niet onder stoelen of banken hebben gestoken. De „Washington Stfir" wijst er in een hoofdartikel op, dat aan het Neder landse standpunt in het Indonesische ge schil meer aandacht dient te worden be steed dan tot nu toe geschied is. OV-an onze redacteur) regen, regen. Het gutste uit de duister bewolkte hemel en kletterde in stromen op de Goudsberg bij Lunteren neer. De plassen werden beekjes. Die beekjes werden stromen, die zich een weg zochten tussen de bomen en over de paden.'Rillende, druipnatte mensen zochten ijlings bun heil op beschutte plaatsen, verkenners en voortrekkers, gehuld in capes en met Duitse helmen op, renden af en aan om de invalide ver kenners een droog onderdak te bezorgen. De reporter van de K.R.O. liet grote regendruppels neerkomen op zijn micro foon om aldus een omlijsting te hebben voor zijn verslag van deze opening van het internationale kamp voor gebrek kige verkenners dat tot 23 Juli op de Goudsberg in Lunteren wordt gehouden, en Zaterdagmiddag door een wolkbreuk werdverstoord Dit kamp is het eerste dat in de ge schiedenis van de padvindersbeweging wordt gehouden. Een 130-tal, voor een groot deel volledig invalide jongens uit Nederland, Vlaanderen, Wallonië, Frank rijk, Engeland en Zwitserland, zijn hier voor naar de Goudsberg gekomen, waar zij eèn week lang zullen leren zichzelf te behelpen. Zij zullen hun eigen potje koken; in tenten slapen; spelen doen; kortom, zij zullen daar ontdekken, dat zij ondanks hun invali diteit toch een zekere bewgingsmoge- *lijkheid bezitten, waardoor zij hun li- cluimelijke gebreken minder zulllen gaan voelen en bruikbare mensen wor den voor de maatschappij. Deze „Jamboree in zakformaat", zoals de voorzitter van de Nationale Padvin- dersraad. H. F. M. Baron van Voorst tot Voorst, dit kamp noemde, is ontstaan op initiatief van het Tweede Ortho- Paedagosisch Congres, dat vandaag in "msterdam wordt geopend. Dit congres .al zich speciaal bezig houden met de geestelijke zorg voor het lichamelijk zwakke kind. Naast een g»-ote medische zorg, is het noodzakelijk d?t de ge brekkige jongen wordt opgeno..?°n in een jongensgemeenschap, waarin hij ue waarde van zichzelf leert kennen en, althans gedeeltelijk, zijn lichamelijke gebreken leeft overwinnen. Een uitgebreide medische staf is aan dit kamp verbonden; het geheel staat L» onder leiding van de Amsterdamse dis trictscommissaris, Bd. Seebregts en Ake la Lindt, die reeds lang hun sporen met dit werk hebben verdiend. Reeds vóór de oorlog bestonden er Bijzondere Eisengroepen in ons land. Maar, zoels in zovele dingen, bracht de oorlog ook de klad in dit werk, omdat het na de opheffing der Padvindersbeweging, door de Duitsers, vrijwel onmogelijk was om met de gebrekkige jongens in het ge heim door te gaan. Na de oorlog was het een eerste vereiste, dat de gewone padvindersgroepen weer in goede banen werden geleid, zodat het B.E.-werk eerst later aan de orde kwam. Bij de opening van dit kamp, dat de naam „Agoon" draagt, hetgeen uit het Grieks vertaald Verzameling of Ver gadering betekent, was de minister van Sociale Zaken, mr. A. M. Joekes, aan wezig, terwijl de minister van O., K. en W. werd verte genwoordigd door de heer E. Schüten- helm. De burge meesters van Ede en Nijmegen, medi ci en vele vertegen woordigers van de Padvindersbeweging getuigden van hun belangstelling. Na het hijsen van de vlaggen der deel nemende landen en het lezen van de padvinderwet in het Frans, Engels en Nederlands, sprak de voorzitter van de Nat. Padvinders- raad, Baron van Voorst tot Voorst een kort welkomst woord. Hij bracht dank aan allen die hadden meegewerkt aan het tot siand komen van dit kamp. Zondag hebben regeringsfunctionaris sen van India en Nederlandse deskun digen een grondig onderzoek in de „dodenvallei", de plaats van de ramp met de „Franeker", ingesteld. Een offi ciële woordvoerder heeft aan Reuter medegedeeld, dat het radio-logboek, de hoogtemeter en de snelheidsmeter na vijf uur zoeken gevonden zijn. Het logboek, wel gehavend door regen en modder, was nog leesbaar. De stoffelijke resten van alle 45 slacht offers van de ramp zijn nu geborgen. Mimste- Joekes in gesprek met enige gebrekkige pad vinder* te Lunteren. (V-an onze Rotterdamse redacteur) Hedenmorgen, in alle vroegte, is te Rotterdam de ontscheping begonnen van de „Kota Inten", het troepentransport schip, dat ruim 1600 militairen naar het vaderland terugbracht. Voor deze ont scheping waren uiteraard speciale maat regelen getroffen, omdat tijdens de reis enige gevallen van pokken werden ge constateerd. Het betreden van het schip, alsmede elk contact met 'opvarenden of bemanning was dit keer ten strengste verboden, daar elk contact gevaar voor besmetting en dus voor de volksgezond heid in het algemeen zou kunnen op leveren. Ook het uur der ontscheping hedenmorgen half zes was geheim gehouden, daar ook een toeloop van familieleden van opvarenden en verdere belangstellenden gevaar kon inhouden. Ter begroeting' der terugkerende militairen waren aanwezig vice-admiraal N. Rost van Tonningen, die de soldaten toesprak namens H. M.' de Koningin; mr. W. Schokking, minister van Oorlog, maj. C. van Goor, namens Z. K. H. Prins Bernhard. Minister Schokking, die zijn welkom in zeer hartelijke bewoordingen uit sprak, wees erop, dat voor de terug- kerenden zeer zeker werkgelegenheid is, en verzekerde, dat de overheid in alles zal meewerken en er zich op zal toe leggen de gedemobiliseerden in het arbeidsapparaat te doen opnemen. Daarop begon de tamelijk ongewone ontscheping en kon men de soldaten zelf hun bagage van boord zien dragen, waarna deze in legerwagens ging om weggevoerd en ontsmet te worden. Dit deel der ontscheping zal ongeveer een hele dag in beslag nemen. Morgen ko men de militairen zelf aan de beurt en worden zij bij groepen naar Amersfoort vervoerd, waar de ontsmetting plaats zal vinden. Vandaar gaat het dan zoals gebruikelijk per autobus naar huis. Het spreekt vanzelf, dat ook de „Kota In ten" een grondige beurt zal krijgen. Aan de andere kant van het koord, waarachter ook de belangstelling van de pers dit keer moest blijven, kregen wij even de gelegenheid een militaire arts te spreken. De pokken bleven ge lukkig beperkt tot enkele gevallen vier in totaal waarvan twee met do delijke afloop. Opvallend is het hierbij, dat twee van deze gevallen principiële weigeraars tegen inenting betroffen, waarvan er een is overleden. Het feit, dat deze gevreesde ziekte zo beperkt bleef, is uitsluitend te danken aan de goede vaccinatie. Wanneer het hier een schip met burgers was ge weest, dan zouden de gevolgen wellicht niet te overzien zijn geweest. Ook na het constateren der ziekte even voor Aden heeft men onmiddellijk een massale vaccinatie toegepast en enige tijd later nog eens opnieuw In totaal zijn er, dank zij alle goede voorzorgen, in Indonesië slechts 52 ge vallen in totaal geconstateerd. De namen van de opvarenden van de „Kota Inten", die in Amersfoort ont smet zullen worden ongeveer vier dagen zuüen hiermede gemoeid zijn zullen in elke uitzending van het pro gramma voor de Nederlandse'Strijd krachten worden afgeroepen, zodra zij naar huis kunnen terugkeren. Verwachting tot Dinsdagavond: Overwegend zwaar bewolkt, afnemend bniig. Zwakke tot matige Westelijke tot Noord-Westelijke wind. Koeler. Zon: 4.42—20.50; Maan: 0.00—14.56. Zondagmiddag omstreeks vijf uur is in een woning aan de Zegwaardstraat tp Rotterdam een familietwist ontstaan, die zó boog liep, dat de 68-jarige A. C. K. een mes greep en er zijn stiefzoon, de 28- jarige stucadoor P. van S., die bij hem inwoonde, mee in de buik stak. In zeer ernstige toestand is Van S. door een auto van de G.G.D. naar het St. Franciscus- gasthuis vervoerd, waar direct operatief ingrijpen noodzakelijk bleek. Men hoopt hem in het leven te kunnen behouden. De stiefvader, die na zijn daad ge vlucht was, is later door de politie in een café in de omtrek gearresteerd Koos Vorrink is Zaterdagmiddag per Aero-Holland-toestel uit Denemarken op Schiphol aangekomen. Ter begroe ting waren o.m. aanwezig minister In 't Veldi prof. R. Kranenburg, voorzitter van de Eerste Kamer, en oud-minister Vos. (Van onze Haagse Redactie) „Dit is een gang van zaken, die het tenslotte met Indonesië daarheen zal leiden, dat niemand meer een oplossing kan vinden en men een bankroete boedel achterlaat", aldus prof. mr. P. S. Gerbrandy, toen hjj Zaterdagmiddag in een der kleinere zalen op Houtrust te Den Haag sprak voor de afgevaar digden van de plaatselijke afdelingen van het „Comité Handhaving Rijks eenheid". „Steeds verder gaat de infiltratie van het communisme; het bewijs daarvoor wordt nu weer geleverd in Oost-Sumatra, waar na het bezoek van Hatta de rust verstoord is. Overal in den lande heerst ontmoediging; men weet er inderdaad geen raad meer mee." Zoals werd medegedeeld zou de export van groenten naar Duitsland vandaag nog niet worden hervat. Thans is echter bekend geworden, dat alsnog een rege ling is getroffen, waardoor het mogelijk is vandaag groenten te exporteren. Tal van zware onweersbuien hebben Zaterdagmiddag ons land geteisterd. Daarbij zijn helaas enkele slachtoffers te betreuren. De 48-jarige fabrieksar beider A. D. Haarman werd in zijn wo ning te Neede door de bliksem getrof fen en op slag gedood. Na blikseminslag in een boerderij te Deurningen (Over ijssel) overleed de 23-jarige dochter des huizes, mej. C. O. In de sloot bij de Boezemstraat te Capelle aan de IJssel vond men Zater dagavond het stoffelijk overschot van de 20-jarige G. van Wageningen. Ver moedelijk is hij bij het grasknippen door de bliksem getroffen en in het water gevallen. Zaterdagmiddag om 12 uur sloeg, tus sen Voorhout en Leiden de bliksem in de electrische bovenleiding van de Spoorwegen, waardoor een der sporen stroomloos werd. De schade was pas om 15.26 uw hersteld. Omstreeks vier uur raakten tussen Culemborg en Schalk wijk tengevolge van blikseminslag in de electrische bovenleiding beide sporen versperd. Om 19.48 uur was het baan vak weer dubbelsporig electrisch berijd baar. Tenslotte moest om 17.50 uur, ver moedelijk ook tengevolge van bliksem inslag, tussen Woerden en Utrecht eén spoor uitvallen. Tijdens een hevig onweer sloeg Za terdagmiddag de bliksem in de boer derij van de landbouwer H. J. Teunis- sen te Teuge. De boerderij brandde tot de grond toe af. Ook in de gemeente Hellendoorn is de bliksem ingeslagen in een boerderij, die geheel afbrandde. De boerderijen van twee landbouwers te Deurningen gin gen in vlammen op. i Wie de oorzaak verafschuwt, kan ook \niet met het gevolg ingenomen jn^j In het begin van zijn rede herinnerde spreker er met grote nadruk aan, hoe reeds millioenen zijn omgekomen; hoe steeds meer soldaten vallen en hoe steeds meer milliarden besteed worden. Maar ook in steeds ergere, mate hebben we degenen, die trouw bleven, van ons afgestoten. „Het beleid moet om," zo ging prof. Gerbrandy dan voort. „We moeten te rug naar vastigheden, naar de grond wet, die het plechtanker moet zijn. Wij mogen geen politiek voeren, die wordt gedicteerd door machten in Lake Suc cess, Washington of Parijs; buiten staanders mogen onze politiek niet be palen." Met betrekking tot het overdragen van de souvereiniteit meende spreker, dat dit inderdaad dient te geschieden, maar dan aan staatsorganisaties, niet aan individuen. De bevolking mag niet overgegeven worden aan het wilde beest, dat het communisme, is. De heer J. Reyers, lid van de Eerste Kamer, meende de foutieve gang van zaken te moeten terugbrengen tot de grote ziekte, van deze tijd: eerst de par tij, dan het vaderland. Met bitterheid stelde hij vast. dat het kwaad hier in tegenstelling tot b.v. de Spaanse tijd, toen we ondanks onszelf verdeeld werden van binnenuit komt. De po litieke leuze acht men hoger dan de nationale eenheid. „Onze natie is een gebroken vaas; ons koninkrijk is ge barsten en gescheurd." „Stelt men de eenheid van de staat problematisch," aldus de heer Reyers, „dan is de splitsing ingeluid en indien de Goden dan een staat wensen te ont binden, dan verwekken ze een Scher- merhorn! Hij sloot een overeenkomst af en gaf gezag aan mensen zonder een democratische legitimatie (de facto- erketvning van de republiek). De Partjj van de Arbeid liet haar Nederlandse belangen praevaleren boven de Indone sische belangen. In Nederland is men sterk tegen het communisme; in Indo nesië staat men er vergoelijkend tegen over." Wanneer er geen oplossing ge vonden wordt zouden wij naar spreker's oordeel de paupers in de Benelux wor den en de bedelaars van Europa. „Dit kabinet kan gaan; wij geloven niet dat het een verlies is. Een vervan ging van dit kabinet zal door het volk zeer op prijs worden gesteld. Wij kun nen de Indonesische politiek, die dit kabinet voert, geen ogenblik langer verdragen. De overeenkomst „staakt het vuren" komt nooit. Integendeel, wij zul len beschoten worden door de wapens, die ons eigen gouvernement levert. Volk van Nederland ontwaakt, in Uw ouder dom, maar vooral in Uw jeugd!" aldus besloot de heer Reyers zijn rede. Talrijke sprekers namen daarop aan een zeer levendige discussie deel, die hoofdzakelijk handelde over datgene, wat prof. Gerbrandy als volgt formuleerde: „Een dienaar van de Kroon (min. v. Maarseveen) deelt bewust de waarheid over In donesië aan de Kamer en het volk niet mede. Laten wij daarom toe gang vragen tot de Kroon, om een petitie aan te bieden en deze mon deling toe te lichten. Laat ons waar dig en krachtig de situatie uitleggen ahn H. M. de Koningin, opdat zij niet alleen de mannen van het „ge zonde optimisme" hore. maar ook Het comité zal nu aan H. M. de Ko ningin een request doen toekomen, waarin de verc|t rusting over de toe stand in Indonesië uitgesproken wordt, een toestand, die onmogelijk langer be stendigd mag worden. De regering is klaarblijkelijk onmachtig en daarom wendt het comité zich tot een telg uit het Huis van Oranje en verzoekt Ha? een deputatie te ontvangen.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1949 | | pagina 1