Nieuwe Haarlemsche Courant | 1949 | 20 augustus 1949 | pagina 1

Haarlem opgeschrikt door tien
tallen meters hoge steekvlam

FINS LEGER BESCHERMT DE
WERKWILLIGEN

Goede kans voor conventie over
rechten van de mens

ZIJ, DIE VIELEN

England-Spiel eist veel werk van
enquête-commissie

Mededelingen van minister in strijd
met wapenstilstandsovereenkomst

Tot hoofd en hart

Koningin Juliana

Boot ramt gasbuis en gaslantaarn zorgt
voor ontploffing

Socialisten niet in de
W.-Duitse coalitie

.Het weer.

Commentaar van Antara

K.A.B. volledig achter
actie van H. de Greeve

Vrijheid vergezeld van de rechtvaardigheid

Een grote dag voor de
bouwers van Europa

Radiodistributie wordt
duurder

Driehonderd duizend!

zaterdag 20 augustus 1949

73ste JAARGANG No. 24542

Fantastisch schouwspel

danste met de jeugd

Verslag zal nog enige tyd uitblijven

Dit najaar verslag over
financieel beleid

BARUCH DIENT ZIJN
ONTSLAG IN

Incidenten op Java

Ex-politie-chef
gearresteerd

Eigen protest naast het
algemene

BUREAUX: SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544: Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postgiro 143480

Bijkantoor Beverwijk: Stumphiusstr. 45, tel. 3998
•oor klachten over de bezorging na 5.30
uur 's avonds 21544
Directeur: 3. 3. W. Boerrigter.
Hoofdredacteur: Drs. H. W. M. van Run.
*»nd. hoofdredacteur: W. Severin.

NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT

ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter
hoogte. Ingezonden mededelinaen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.

ABONNEMENTSPRI3S 35 cents per week.
I 1-52 per maand, f 4.55 per kwartaal.

Haarlem, heeft Vrijdagavond de sen-
to-tie van het jaar beleefd in de vorm
tom een enorme brand bij de Cathrij-
hebrug aan de Koudenhor-a. Om
kwart over acht voer een boot tegen
de hoofdgasleiding, die opzij van de
brug aan de Westelijke oever van het
Spaarne naar beneden loopt. Een stuk
buis vloog in het water en aldra
Poot het gas met flinke snelheid naar
buitenPractisch op hetzelfde mo
toent vatte het gas vlam en toen
ktcam het gas als een wapperende
Vuurzee uit de kapotte buis. Meters
hoog sloegen de vlammen in de lucht.

«Het teerschip van Breda" was de
Sprzaak van deze merkwaardige brand.

^sze boot werd door twee sleepboten
Sstrokken, één voor en één achter het
s.chip, dat zelf zó breed was, dat het
Rechts 30 a 40 cm. speling had om langs
Se Catharijnenbrug aan het Noorder-
?Uitenspaarne te varen. Door een ver
keerde manoeuvre kwam de boot in
aanvaring met de gietijzeren leiding, die
doorsnee heeft van een halve meter;
luist op de knik, waarmede zij in het
jater duik» werd zij verbrijzeld en gro-
hoeveelheden gas stroomden onmid-
~eHjk naar buiten. Een gaslantaarn, die
haar dicht in de buurt stond, was ver-
eigens de oorzaak van de ontploffing.

kop van de buis brak af en er ont
bond brand. Onmiddellijk maakte men
11 aanvang met het verwijderen van de
schepen uit de brugopening. In Noorde-
j'jke richting voeren ze er uit en even
later kozen ze ligplaats tegenover de
■^oudenhornkazerne nabij de Oostelijke
faliekant. Een ambtenaar van de Ha-
vpndicnst alarmeerde de brandweer, die
apoeóig met twee motorspuiten arri-
ï®erde. en het gemeentelijk gasbedrijf.

;~e brugwachter, die het inmiddels wat
™.arm begon te krijgen op de brug, die
Dlet meer dicht kon, werd in veiligheid
Sebracht.

Op de gasfabriek draaide men na
het alarm onmiddellijk hel was on-
Seveer kwart over acht, enige ogen
blikken na de aanvaring dus de
hoofdkraan dicht, zodat er geen nieuw
Sas meer naar de stad stroomde en dus
Ook niet naar het ontstane lek nabij
de Cathrijnebrug.

Het duurde echter nog tot tien minu
ten

voor half elf, voordat al het gas,
het zich overal in de leidingen der stad
bevond, een uitweg had gevonden door
lek.

Honderden Haarlemmers verdron
gen zich gisteravond van half negen
tot half elf achter de politie-afzetting
°P de Koudenhorn, kijkende naar de
helle vuurzee bij de brug en naar de
brandweer, die het smelten van het
ijzerwerk met water probeerde te
Verhoeden.

Bij de brand waren gisteravond aan
wezig de wethouders A. J. M. Angenent,
j:- J. A. Geluk en mr. dr. A. F. H.

?chreurs, verder Ir. C. A. Doets, direc
teur van de Haarlemse energiebedrijven,
heer J. H. Steinkamp, adjunct-direc-
I®Ur van het gasbedrijf, de heer J. H.

Scholte, directeur van het havenwe
gen, de heer H. C. Verbout, de comman
dant van de brandweer onder wiens lei-
hjng de brandweerlieden aan het werk
jVuren, en verschillende politie-autoritei-
«®n.

Vanmorgen om 8 uur gaf de radio-

De sociaal-democraten „zullen nooit
®®elnemen" aan een coalitie met de
Christen-democraten, aldus heeft Heine,
?.e Perschef der Duitse sociaal-democra-
sche party, gisteren te Hannover mee
gedeeld.

Ehrhard verklaarde, dat dr. Karl Ar-
?°ld, de christen-democratische minis-
dr'President van Noord-Rijn-Westfalen,
S. p. D. in de coalitie wenste opge
ien te zien.

..Maar hij zou dit niet willen op kos-
van de C. D. U. en van datgene
at zij voorstaat", aldus Ehrhard.
v Dr. Arnold vertegenwoordigt de lin-

efvleugel in de C. D. U

Heine zeide, dat de socialisten de eco-
aoiische politiek van de christen-demo-
aten „categorisch verwerpen".
fc.~en woordvoerder van het Britse mi-
isterie van Buitenlandse Zaken heeft
j® berichten uit Berlijn, volgens welke
Westelijke sectoren van de stad spoe-
.6 tot de West-Duitse republiek zouden
t °rden toegelaten als twaalfde staat,
ingesproken. De kwestie werd door
Westelijke bezettingsmogendheden
et overwogen, zo zeide hy.

djb een telegram aan de drie geallieer-
he f °ge Commissarissen voor Duitsland
V ®ft dr. Kurt Schumacher, voorzitter
p-®..de Duitse sociaal-democratische
Ve5 i' om de onmiddellijke stopzetting
bert 0cbt van de ontmanteling der staal-
Bui v';'ven „August Thyssen Huette" te
Ö6t. urg-Hemborn, de grootste en mo-
®h van Europa. Andere telegram-

6tl 11 zijn gezonden aan de Labourpartij
ba aan de voorzitters der grote Ameri-
ahse vakbonden.

m0 de vrolijke tonen van een har-
teru dansten Vrijdagmiddag op de
hnd,?nstelling >Jeu9d van Neder-
ger {e Amsterdam een groep jon-
'bio de Z-S- zevensprong"Plotse-
Koni Wercl- de kring verbroken;
van n9in Juliana greep n.l. de hand
dan teen iongen en een meisje en
tcerd vrolijk mede. Haar voorbeeld
ïU)a~t terst-ond door enkele in deftig
ha-ms Seklede heren en dames in
dag-toiletten gevolgd.

De brandweer in actie bij de enorme
gasvlam aan de Catharijnenbrug.

nieuwsdienst het bericht door, dat Haar
lem sinds enige minuten weer gas had.

De Catharijnenbrug heeft bij het on
geval enige schade opgelopen. Het draai-
mechanisme was door de hitte ontzet en
het zag er aanvankelijk naar uit, dat het
verkeer de eerste dagen omgelegd zou
moeten worden. Achteraf viel een en
ander nogal mee, zodat de brug weer
kon worden dichtgedraaid en het ver
keer geen stagnatie ondervond.

Evenals gisteravond reed de Haarlem
se politie vanmorgen om 8 uur met ge
luidswagens door de stad. nu niet de
Haarlemmers waarschuwend, dat het gas
was afgesloten, maar rond bazuinend,
dat het theewater weer normaal op het
comfoor aan de kook kon worden ge
bracht.

Vanuit de gasfabriek' lopen twee buis
leidingen naar de stad, waarvan er één
vernield werd. Deze werd dadelijk uit
geschakeld, zodat de gastoevoer nu door
één buis geschiedt. Momenteel is het
gasverbruik niet zo sterk. Daarom kan
men met deze ene buis voorlopig vol
staan. Anders zou het geweest zijn in
de winter. De moeilijkheden zouden dan
niet te overzien geweest zijn.

De regering maakt bekend, dat
|tot haar leedwezen de volgende ver-
liezen in Indonesië zijn gerappor
teerd:

Koninklijke Landmacht:
Gesneuveld 30 Juli 1949: Serg. E.
J. ten Hulzen, legernr. 270710012, af
komstig uit Doesburg.

Gesneuveld 8 Augustus 1949: Serg.
J. Goedemans, legernr. 260420176,
afkomstig uit Amsterdam-W.

Gesneuveld 9 Augustus 1949: Sold.
M. J. J. Ohms, legernr. 270320067,
afkomstig uit Heino; Sold. Chr.
Wijnstra, legernr. 280721752, afkom
stig uit Maastricht.

Gesneuveld 10 Augustus 1949: Sold.
J. Dikken, legernr. 260726129, af
komstig uit Enschede; Sold. G. van
Dyk, legernr. 260916105, afkomstig
uit Maassluis; Sold. G. Geurts, leger
nr. 260813084, afkomstig uit Dode-
waard.

Gesneuveld 12 Augustus 1949: Sold.
J. H. X. Bruis, legernr. 270530256,
afkomstig uit Schinnen (L.); Sold.
J. Jonker, legernr. 260202110, af
komstig uit Zaandam; Sold. K.
Spreij, legernr. 270525062, afkomstig
uit Abcoude.

Gesneuveld 13 Augustus 1949: Sold.
H. Nyholt, legernr. 261010019, af
komstig uit Oldemarkt (O.); Korp.
J. J. H. Peerbooms, legernummer
280227730, afkomstig uit Geleen.

Gesneuveld 14 Augustus 1940:
Korp. A. N. J. v. d. Berg, legernr.
250110067, afkomstig uit Schiedam.

Gesneuveld 15 Augustus 1949: Sold.
Ie kl. G. J. van Krevel, legernr.
260409150, afkomstig uit Ede; Sold.
Ie kl. P. A. v. d. Putten, legernr.
261004007, afkomstig uit Haarlem.

Koninklijk Ned.-Ind. Leger:
Gesneuveld 28 Mei 1949: Jav. sold.
2e kl. Moeljawikarja, stbnr. K
74615670, afkomstig uit Indonesië.

Gesneuveld 25 Juli 1949: Amb.
serg. 2e kl. M.P. E. Telapary, stbnr.
17080, afkomstig uit Indonesië.

Gesneuveld 27 Juli 1949: Amb.
sold. 2e kl. inf. J. Bakarbessy, stbnr.
36252, afkomstig uit Indonesië.

Gesneuveld 29 Juli 1949: Men.
sold. 2e kl. art. R. Anton, stbnr. K
104719612, afkomstig uit Indonesië;
Chin. sold. 2e kl. inf. Ho Boen Hok,
stbnr. K 34711775, afkomstig uit In
donesië; Men. sold. 2e kl. inf. W.
Kumentas, stbnr 29532 (161904000),
afkomstig uit Indonesië.

Gesneuveld 12 Augustus 1949: le
It. A. K. Frenks, stbnr. 202116001,
afkomstig uit 's-Gravenhage; Serg.
inf. J. A. van Overmaire, stbnr.
89584, afkomstig uit Zuiddorpe (Z.).

Dat zij rusten in vrede.

Verschenen is het vierde verslag
omtrent de stand der werkzaam
heden der Enquête-commissie rege
ringsbeleid 1940—1945. Hieruit blijkt,
dat het onderzoek betreffende de
verbindingen met het bezette Ne
derlandse gebied, in het bqzonder
de militaire en civiele inlichtingen
diensten, met kracht werd voortge
zet, zowel ten aanzien van de ver
bindingen in het algemeen als ten
aanzien van het England-spiel in
het byzonder. Vooral dit laatste
heeft, gelijk bekend, de gemoederen
in ons land sterk bezig gehouden.
Van allerlei zijden zijn hieromtrent
de meest uiteenlopende theorieën
verkondigd. De commissie acht het
haar plicht, deze zaak zo nauw
keurig mogelijk te onderzoeken en
aandacht te besteden aan elke aan-
wijzing, hoe fantastisch deze wel
licht ook moge klinken. Mede hier
door heeft het onderzoek een grote
omvang aangenomen.

De commissie had aanvankelijk ge-
hóópt in het vroege najaar van 1949
omtrent het gehele complex van vraag
stukken, dat met de verbindingen sa
menhangt, verslag te kunnen uitbrengen
Tot haar leedwezen is dit echter onmo
gelijk gebleken. Omtrent het tijdstip,
waarop het verslag hierover zal kun
nen verschijnen, kan ze thans nog geen
nadere mededelingen doen.

Medegedeeld wordt, dat het derde
deel, bevattende de resultaten van het
onderzoek naar het financiële en eco
nomische beleid, waaronder de aankoop-
en de scheepvaartpolitiek, reeds voor
een belangrijk gedeelte gereed is. Dit
deel zal in de loop van het najaar kun
nen verschijnen. Verdere delen zullen
volgen.

Gedurende de verslagperiode werden
in totaal 267 verhoren afgenomen. Voor
het eerst maakte de commissie gebruik
van de mogelijkheid, welke de gewij
zigde Enquêtewet biedt, om ook buiten
het Kamergebouw en zelfs buiten Ne-

Herman B. Baruch heeft gisteren ont
slag ingediend als ambassadeur van de
Ver. Staten in Nederland. Hij heeft
daarvoor geen reden opgegeven. Presi
dent Truman heeft het ontslag „met op
rechte spüt" aanvaard. De datum van
ingang zal worden vastgesteld na Ba-
ruchs terugkeer in de V.S.

derland getuigen te horen. In de maand
Juli begaven vier van haar leden, n.l.
de heren Donker en Algera, jkvr. Wtte-
waall van Stoetwegen en de heer Koer
sen, vergezeld door een harer griffiers
en enkele stenografen, zich n.l. naar
Londen, waar in het gebouw van de
Nederlandse ambassade getuigenver
horen werden afgenomen.

In de verslagperiode hield de com
missie een lange reeks van vergaderin
gen ter bespreking van allerlei kwesties
omtrent de te volgen gedragslijn en de
gang van het onderzoek, doch vooral
ter vaststelling van de conceptverslagen.
In totaal vergaderde zij sedert haar in
stelling in November 1947 114 keer

Verwachting tot Zondagavond:

Minder bewolking dan vandaag,
maar nog overdryvende wolkenvel
den. Droog weer. Iets warmer over
dag. Meest zwakke wind, hoofdzake
lijk tussen Noord en Oost-

Zondag:

1.08—19.30.

Maandag:

2.30—19.39.

Zon: 5.32—1953; Maan:
Zen: 5.94—*9.54; Maan:

In het Kurhaus te Scheveningen heeft de Nederlandse regering de gedelegeerden
van de R.T.C. ontvangen, waarbij de Nederlandse en Indonesische delegaties bijna
voltallig aanwezig waren. V.l.n.r. Prof. Romme, Minister L. Götzen en mevr. De
Pont in gesprek met Dr. Mansur en Dr. Hatta.

Volgens radio-Indonesië heeft een re
publikeinse woordvoerder aan het re
publikeinse persbureau „Antara" ver
klaard, dat naar de mening van de re
publikeinse delegatie de mededelingen
van minister Van Maarseveen in de
Tweede Kamer over de incidenten tus
sen de republikeinse en Nederlandse
troepen in strijd zijn met de wapenstil
standsovereenkomst.

De mededelingen hierover moeten
komen van de woordvoerder van de
UNCI, zo zeide hij. De woordvoerder
verklaarde voorts, dat genoemde inci
denten geschiedden vóór 11 Augustus en
besproken waren door de centrale ge
mengde commissie. De resultaten van
deze bespreking waren medegedeeld in
een officieel communiqué van de woord
voerder van de UNCI. Hij voegde hier
aan toe, dat de republikeinse delegatie
eveneens dergelijke gebeurtenissen had
kunnen melden en noemde als voor
beeld, dat de Nederlanders op 7 en 8
Augustus Solo hadden gebombardeerd.

Naar Aneta van welingelichte Neder,
landse zijde verneemt, dateerde de uit
nodiging aan de Sultan van Djocja voor
het onderhoud, dat deze met de heer
Lovink had, reeds van enige dagen
terug. Het ligt in de bedoeling, dat de
Sultan vandaag reeds een kabinetszit
ting te Djocja zal leiden

Uit berichten uit Tasikmalaja in West-
Java blijkt, dat op 16 Augustus een Ne
derlandse patrouille in de omgeving van
de stad tweemaal door een sterke bende
werd beschoten, waardoor een Neder
landse militair werd gewond.

In de nacht van 16 op 17 Augustus
drongen strijdgroepen door tot in de
onmiddeliyke omgeving van Garut in
West-Java, vanwaar zö de stadsrand
beschoten.

Uit Ngawi wordt gemeld, dat een Ne
derlandse militair zwaar werd getroffen
en twee militairen lichtgewond werden,
toen 16 Augustus ten Noorden van de
stad een patrouille met automatische

Het Finse leger heeft gisteren opdracht
gekregen zich gereed te houden om
mannen en vrouwen te beschermen, die
gehoor geven aan de regeringsoproep
naar het werk terug te keren. By de
arsenalen en munitiedepots van het
leger zijn versterkte gewapende wacht
posten opgesteld. De sociaal-democra
tische regering heeft deze maatregelen
getrotten, nadat nog meer arbeiders zich
hij de door communisten geleide sta
kingsbeweging hadden aangesloten en
ongeregeldheden te Kemi, een pulpcen-
trum aan de Westkust, waren uitgebro
ken. Donderdag werd hier een vuurge
vecht tussen politie en stakers geleverd,
waarbij een staker gedood werd en
diverse personen werden gewond.

In de parken en op de pleinen van

Kemi zijn 500 man aan troepen gelegerd.
Zij hebben opdracht eventuele on
geregeldheden onmiddellijk te onder
drukken. Het hoofd van de Noord-Finse
politie heeft zijn hoofdkwartier naar
Kemi overgeplaatst en er is een recht
streekse telefoonverbinding met het
ministerie van Binnenlandse Zaken ge
legd.

Bij een inval in het communistische
hoofdkwartier in genoemde stad zijn
zeventien personen, de burgemeester in
begrepen. gearresteerd. Zij worden er
van beschuldigd het vuurgevecht te
hebben uitgelokt.

In sociaal-democratische kringen te
Kemi verklaart men. dat de wanorde-
lijkheden door „Sovjet-burgers" werden
geleid. Men bedoelde hiermede Finse
onderdanen, die na de Russische revolu
tie van 1917 naar de Sovjet-Unie gingen
en na de wapenstilstand in 1944 terug
kwamen.

Vrijdagmiddag heeft H. M. Koningin
Juliana te Amsterdam in het R.A.I.-
gebouw de tentoonstelling „Jeugd van
Nederland" geopend. Direct na de ope
ning woonde H. M. de eerste voorstel
ling in het Kindercircus bij. Toen de
jeugdige jongleur Haar vroeg een bal
op te werpen, deed H. M. dit met groot
genoegen.

wapens werd beschoten. De aanvallers
werden verdreven naar het gebied ach
ter de kali Solo. De volgende dag werd
de stad Ngawi zelf beschoten.

Uit Surabaja wordt nog bericht, dat
in de nacht van 16 op 11 Augustus te
Magetan vqf personen, onder wie een
Chinees en een jongen van 13 jaar, zijn
vermoord.

12 Augustus werd het bestuur vrijwel
geheel ontwricht, daar, met uitzondering
van de regent, bijna alle Indonesische
ambtenaren ontvoerd werden of ver
trokken waren. Van verschillenden, on
der wie de assistent-wedana, staat vast,
dat zij werden ontvoerd.

Henri de Greeve deelde in zijn Licht
baken van Zaterdag j.l. reeds mede, dat
de Katholieke Arbeiders Beweging haar
volle medewerking had toegezegd aan
de protest-actie tegen de kerkvervolging
der communisten. Het K.N.P. verneemt
thans nog nader, dat de K.A.B een
protest zal opstellen, dat alleen door het
hoofdbestuur zal worden ondertekend

namens alle leden.

Voorts zullen de leden van de KA.B.
worden aangespoord het door het hoofd
bestuur getekende protest nog eens
persoonlijk te bekrachtigen door tijdens
de tweede phase van de Uno-protest-
actie (parochiële actie) het algemeen
protest te ondertekenen.

De oproep van Henri de Greeve heeft
ook instemming gevonden bij de Schwei-
zerische Katholische Volksverein. Deze
zal actief aan dit protest deelnemen.

Nu het Amerikaanse consulaat-gene
raal te Kanton wordt gesloten, is een
uittocht van vreemdelingen en rijke
Chinezen uit Kanton begonnen naar
Hongkong en de Portugese kolonie Ma-
cao. De Chinese en Britse luchtvaart
maatschappijen zetten extra-vliegtuigen
in. Er zqn verder speciale vliegtuigen
naar Kanton gegaan voor het wegvoeren
van de bezittinge: van de nationalisti
sche regering naar Tsjoengking, 900
K.M. naar het Noord-Westen.

(Telefonisch van onze correspondent)

STRAATSBURG, 19 Augustus.
Het algemeen debat over punt 2 van de agenda van de Consultatieve Ver
gadering van de Raad van Europa (maatregelen ter handhaving en uitbrei
ding van de mensenrechten en fundamentele vrijheden), het punt waarvoor
de vergadering zo hard gevochten heeft om het tegen de zin van het ministers-
comité tóch op de agenda te mogen opnemen, heeft zich afgespeeld voor
gedelegeerdenbanken, waarin menige plaats leeg was of het tot dusverre
onbekende gezicht van een „plaatsvervanger" vertoonde, terwyi in de jour
nalistenruimten de belangstelling niet het tiende was van die der voorgaande
dagen. Dit is vaak het lot van nobele ontwerpen, waarover iedereen het met
iedereen eigeniyk wel zo ongeveer eens is. Nochtans hebben 25 sprekers van
alle in de Raad vertegenwoordigde landen het woord gevoerd.

In feite is het vandaag een grote dag
geweest voor de Europabouwers, die
zich aaneengesloten hebben in de „Eu
ropese beweging". Daar is sinds maan
den veel werk, tijd en bekwaamheid
ten koste gelegd aan de opstelling der
ontwerp-resolutie met aanhangsel, ie
vandaag officieel op het bureau der
vergadering is gedeponeerd, met een
zeer aanzienlijke kans om, al dan niet
geamendeerd, een der belangrijkste
aanbevelingen te worden, die de Con
sultatieve Vergadering als een der
vruchten van haar eerste zittingsperiode,
aan het ministerscomité zal voorleggen.

De ontwerpresolutie beoogt in hoofd
zaak de leden van de Europese Raad
een collectieve verantwoording op zich
te doen nemen voor de handhaving van
de mensenrechten. Daartoe zal een con
ventie moeten worden aangegaan, waar-
bü de leden zich verplichten een Euro
pese commissie voor de mensenrechten
in het leven te roepen, benevens een
„Europees Hof der mensenrechten". Dit
hof zou ten doel hebben de naleving
van de door de staten op zich genomen
verplichtingen te verzekeren. De taak
van de commissie zou het zqn om klach
ten omtrent vergrijpen tegen de con
ventie in ontvangst te nemen en te
onderzoeken en indien gegrond geacht,
door te geven aan het Hof.

De Franse jurist en oud-minister Teit-
gen en de Britse jurist en gewezen pro
cureur-generaal te Neurenberg, Sir David
Maxwell-Fyfe zijn de voornaamste opstel
lers van de ontwerp-resolutie zij heb
ben ook reeds een ontwerp voor de con
ventie en voor het Europese Hof voorbe
reid en hun toelichting had dan ook
recht op de meeste belangstelling. Teitgen
ziet de vrijheid en de rechten van de mo
derne mens ook in West Europa bedreigd
door drie mogelijke gevaren: „Les raisons
d'état", de redenen van de staat, (ieder
die macht bezit ondergaat de verleiding
die te misbruiken, zeide Montesquieu); de
sporen die het fascisme en Hitlerisme in
de West-Europese mentaliteit hebben ach
tergelaten en de maatschappelijke en eco
nomische omstandigheden van de moderne
wereld. De vrijheid van het geld heeft
menigmaal gedreigd de vrijheid van de
mens te doden en dan is het „de vrijheid,
die tot Slavernij brengt en de wet, die
bevrijdt", maar aldus Teitgen, het is een
groot ongelijk, wanneer de mens om een
beetje meer brood zijn vrijheid opgeeft.
Om dit ongeluk te voorkomen, moet de
vrijheid derhalve vergezeld gaan van
rechtvaardigheid.

Sir David wil met de voorstellen een
voorbeeld geven aan de gehele wereld, ter
wijl zij bovendien een hulp kunnen zijn
voor hen, die een wereldconventie voor de
mensenrechten proberen in te stellen. De
conventie zal tevens een standaard geven,
waaraan allen die tot de Raad van Europa
willen toetreden, behoren te beantwoorden.
„Zij kan dus een buitensluiting betekenen,
maar men moet hopen, dat zij een paspoort
zal zijn, dat toegang geeft tot ons mid
den". Daar is de kwestie der nationale sou-
vereiniteiten, aldus Sir David, maar de
voorgestelde conventie verlangt van de
deelnemers slechts het opgeven van het
souvereine recht om de vrijheid en de de
mocratische instelling te onderdrukken. Zij
stelt dus niets voor waartoe de staten tot
wie de uitnodiging is gericht, zich niet reeds
hebben verplicht. Belangwekkend was Sir
David's verklaring, dat op de ontworpen
lijst van de mensenrechten en fundamen
tele vrijheden geen der zogenaamde sociale
of economische rechten was opgenomen,
omdat deze te zeer openstonden voor dis
cussie. Inderdaad heeft de enige spreker
van de hele dag die zich geringschattend
over de aangelegenheid uitliet, een Britse
vakbondsleider Nally, het warm opgenomen

voor het recht van staking en om een
staking te leiden.

Vrijwel alle woordvoerders waren
warm gestemd jegens dit werkstuk van
Teitgen en Sir David Maxwell-Fyfe en
de practische werkwijze, voorgesteld in
de resolutie. Reserves kwamen alleen
van de Britse labourzijde, wier verte
genwoordiger Thomas contact met ex
perts der Verenigde Naties vroeg ten
einde tot een duidelijker definitie van
verschillende bepalingen te komen. De
resolutie kan achter wel op voldoende
meerderheid in de vergadering reke
nen.

De assemblée zal Zaterdag en Zon
dag niet bijeenkomen.

Voor Maandag zal de procedure-com
missie, waarin de heer Serrarens zit
ting heeft, moeten komen tot een ad
vies, dat de moeilijkheden voor de kleine
delegaties om alle commissies te bezet
ten, moet oplossen. Maandag zal de
assemblée daarover beslissen en Dins
dag zal zij economische vraagstukken
gaan aansnijden.

Voor Nederland zullen in de com
missies plaats nemen: de commissie voor
algemene zaken: de heren Van der Goes
van Naters en Serrarens; voor het re
glement de heer Van de Kieft; voor
economische zaken: de heren Kerstens
en Van de Kieft; voor sociale zaken: de
heer Serrarens; voor culturele zaken:
de heer Schmal; voor juridische zaken:
de heeren Bruis-Slot en Schmal.

Op een persconferentie in Straatsburg
hebben de Franse M. R. P.-afgevaardig-
den Maurice Schuman en Bidault weer
de kwestie van de toelating van Duits-
r sprake gebracht.

Volgens Bidault is het onmogelijk
zich Duitslands toelating voor te stellen
zonder tegelykertijd het Saargebied als
afzonderlijke eenheid en met geiyke sta
tus op te nemen.

Met ingang van 1 October a.s. wordt
het abonnement op de radiodistributie
op 2 per maand gebracht. Dit betekent,
dat met inbegrip van de luisterbijdrage
3 per maand zal moeten worden be
taald. Deze maatregel moest worden ge
nomen, omdat de zeer sterk gestegen
exploitatiekosten door de ontvangsten
niet konden worden gedekt. Hoewel het
peil van deze kosten thans aanmerke
lijk boven het vooroorlogse niveau ligt,
beperkt de wijziging in het abonnement
zich tot het herstel van de oude toe
stand.

Voor de aangeslotenen op een radio
distributienet. dat nog niet over een ont
vangstmogelijkheid voor de twee bin
nenlandse omroepprogramma's beschikt,
blijft het abonnement 1.25 plus 1 luis
terbijdrage, dus 2.25 per maand.

Sir Stafford Cripps, de Britse minis
ter van Financiën, is gisteren na een
verblijf van vier weken in Zwitserland
te Londen teruggekeerd. Cripps, die in
Zürich een medische behandeling heeft
ondergaan zag er veel beter uit dan
bij zijn vertrek.

Wie op alle nummers zet wint
wel prijzen, doch de nieten ruine-
\^ren hem.

(Van een bijzondere medewerker)

Op 25 Juli 1941 ging het R.K. Werk
liedenverbond in Nederland
roemvol ten onder mei ruim
200.000 leden. De benoeming van een
N.S.B.-er tot commissaris was voor het
allergrootste deel der leden een sein on
middellijk te bedanken voor het lid
maatschap van een beweging, die niet
langer als een katholieke beweging kon
worden aangemerkt. De katholieke ar
beiders van Nederland pleegden hier
mede de eerste massale verzetsdaad en
de bezetter kon practisch niets anders
doen dan lijdelijk toezien. De grote be
tekenis van deze daad staat ons thans,
acht jaar later, niet zo duidelijk meer
voor de geest. Het vergeten, dat zo vaak
een zege voor de mens is, omsluiert
helaas ook het leerzame. Toch bbjft de
geschiedenis van deze vrijwillige liqui
datie van krachtig instruerende bete
kenis voor de verschijningsvorm van het
organisatiewezen in ons land. Het ver
klaart o.a. de verontwaardiging die ont
stond toen onlangs het N.V.V. een ver
nieuwde poging deed de confessionele
grondslag onder de vakbeweging weg
te slaan. Het verklaart jok het volko
men mislukken van deze poging. De
arbeiders in Nederland waren de eer
sten om onder leiding van sociaal voe
lende priesters te ontdekken, dat voor
ae oplossing van het sociale vraagstuk
massale aaneensluiting van de bij de
oplossing betrokkenen, op grond van
hun levensovertuiging, dringende voor
waarde was. Zij leerden dat godsdienst
en leven alles met elkaar te maken heb
ben en trokken uit deze lering de con
sequenties. Wie trouwens de cijfers van
de Nederlandse vakbeweging sinds haar
ontstaan nagaat, doet de interessante
entdekking dat schommelingen hierin
bet sterkst waren bij die bewegingen die
de materiële kant van het leven als eni
ge, of minstens als voornaamste drijf
veer van hun werken zagen. Zeker, ook
de Katholieke, ook de Protestants-Chris
telijke vakbeweging kende haar op- en
neergang. Het topjaar 1920. toen de ka
tholieke vakbeweging rond 160.000 le
den telde van de toen 683.000 in 8 vak
centrales verenigde arbeiders, was voor
alle vakcentrales een topjaar. Het to
tale ledental der gezamenlijke vakbe
wegingen liep van 1920 tot 1926 met
rond 200.000 terug: het R.K. Werklieden
verbond daalde tot 121.000 en verloor
derhalve rond 40.000 leden. Het sterkste
verlies ontstond in die tijd bij de neu
trale en socialistische vakbonden.

Op 5 Mei 1945 begon de moeizame ar
beid van de wederopbouw. Het heeft zin.
eraan te herinneren hoe moeilijk deze
arbeid was. Immers het accentueert het
uiteindelijk resultaat van het verrichte
werk. Geen gebouw, geen tafel, stoel
of schrijfmachine kon de katholieke ar
beidersbeweging het hare noemen.
Slechts met de grootste moeite kon toe
gang worden verkregen tot de tiental
len pakhuizen van het N.A.F. om een
heel klein beetje van het allernoodza
kelijkste kantoormeubilair bij elkaar te
krijgen. Het leggen van nieuwe contac
ten met de oude afdelingsfunctionaris
sen was een ongekende moeilijkheid.
Geen telefoon, geen trein of bus, ja
meestal zelfs geen behoorlijke fiets ver
gemakkelijkte de zware taak. Liftend
trokken bestuurders door het land om
te zien wat er na vier jaar catacomben-
leven nog was overgebleven van de ou
de organisatiegeest. En daarbij deden
ze prachtige ontdekkingen. Zeker, via
het werk van „Bijzondere Zielzorg", het
fonds voor bijzondere noden, z.g. retrai
te-clubs en apostolaatsgroepen was er
nog veel contact geweest, maar de men
sen waren toch niet meer gewend
regelmatig bijeen te komen, de oude
besturen waren voor een groot deel ver
dwenen, kortom de organisatie als appa
raat was weg. Maar de mooiste ontdek
king die practisch alle bestuurders de
den was, dat de geest, die het spontaan
uittreden had opgeroepen, geheel in
tact was gebleven. De leden stroomden
weer toe, met honderden, met duizen
den. Reeds op 1 Januari 1946 konden
verschillende bonden, die tezamen de
herboren K.A.B. vormden, melden dat
het vooroorlogse ledental weer was be
reikt. Welk een tegenstelling sprak hier
met de niet-confessionele vakbeweging
die slechts zéér traag zich aan het her
stellen was.

En thans meldt een kleurig en fleu
rig opgemaakte circulaire van het Ver-
bondsbestuur aan de afdelingen dat het
ledencijfer 300.000 is bereikt.

Terecht zegt het Verbondsbestuur: zo
ooit dan kan hier gesproken worden
van een mijlpaal in de geschiedenis van
onze beweging.

Het zou de moeite lonen een beschou
wing te wijden aan de sociologische be
tekenis van dit cijfer. Wij willen er
slechts één facet en dan nog zeer su-
mier van belichten. Met voldoening stel
len we vast dat in de bedoelde circulaire
niet éénmaal net woord macht wordt
gebezigd. Het is de K.A.B. nog nimmer
om die macht te doen eweest. Zeker,
de wereld moest weten dat rechtvaar
dige verlangens massaal onder de ar
beiders leefden. Verlangens die een
voudig een uiting waren van hun
Christelijke levensovertuiging. Maar
veeleer leefde en leeft ïinstens bij de
leiding de wetenschap, zo duidelijk be
vestigd in Quadragesimo Anno, dat aan
vernieuwing van het maatschappelijk
bestel een vernieuwing van de Geest
moet voorafgaan.

Welnu, vorige week nog hebben we op
deze plaats de aandacht gevestigd op de
zo duidelijke beginselverklaring van de
K.A.B.: zij spreekt daarin uit, dat zij er
toe wil meewerken, de wereld als het
ware te vullen met mensen, levend van
uit het Evangelie. In dit licht oezien
is het bereiken van de 300.000-mijlpaai
een gebeurtenis die vooral de grote ver
antwoordelijkheid van de leiders, gees
telijken en leken, nationale en plaatse
lijke, heel bijzonder onderstreept. Elk
lid dat toetreedt tot de K.A.B. verhoogt
die verantwoordelijkheid. Want aan elk
lid moet de weg worden gewezen naar
de uitgroei tot de consequente katho
liek. aan wie de wereld zulk een be
hoefte heeft

Een woord van gelukwens zij hier
dan ook op de eerste plaats een wens:
n,l, dat elke man, die tot het kader be
hoort, hij zij nationaal bestuurder of
bode van een vakafdeling, blijft begrij
pen waar het in diepste wezen om gaat:
niet óm de macht en niet óm materieel
gewin, maar om door middel van die
macht en door middel van dat gewin
de mens dichter te brengen bij God.

In deze zin moge het propagandisti
sche slagwoord, dat deze 300.000-actie
vergeaslt, door alle katholieke arbei
ders van Nederland worden verstaan:

„300.000 leden m de K.A.B.

Kijkt U toe, of speelt U rr>~-"

Transjordanië heeft gisteren officieel
nieuwe Syrische regering erkend.