Nederlandse regering recipieert
Sultan Hamid de Tweede vraagt
begrip van onze kant
Revolutionnaire dagen voor de
luchtvaartstrategie
Suhardjo niet naar
Borneo
Optimistische verwachtingen
NIEUW FINS STAKINGS
OFFENSIEF VERWACHT
Spaak voorspelt Duitslands intrede
in Raad van Europa
„Als wij niet wilden samenwerken
helpt bezorgdheid toch niet"
Gezonde rivaliteit tassen Amerika
en Engeland
Tot hoofd en hart
Nieuwe gemeente
raden
Het weer.
Aparte vertegenwoordiging voor de Saar?
VRIJDAG 26 AUGUSTUS 1949
73sTe JAARGANG No. 24547
advertentietarief 28 cents per mioimeter-
H.V.K. BEZOEKT
SURABAJA
Amerikaanse smokkelaars
in vrijheid gesteld
Nederlandse bijstand
Franse nota aan Pactlanden
IIés&k
Positie Unci op R.T.C.
Brochure over R.T.C.
EEN VOETREIS VAN
4800 KILIMETER
Vrachtauto botst
op brik
Eert dode, drie gewonden
bij Laren
Mijn vrouw is een
Hollandse
„GROOTE BEER" IN
AMSTERDAM
BUREAUX: SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544: Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postgiro 143480
Bijkantoor Beverwijk: Stumphiusstr. 45, tel. 3998
Voor klachten over de bezorging na 5.30
uur 's avonds 21544
Directeur: 3. 3. W. Boerrigter.
Hoofdredacteur: Drs. H. W. M. van Ruit
Wnd. hoofdredacteur: W, Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zfch het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
ABONNEMENTSPRIJS 35 cents oer week.
f 1J>2 per maand, f 4.55 per kwartaaL
Hóewei van Nederlandse zijde aan het
bezoek van generaal-majoor Suhardjo
van de T. N. I. aan Zuid-Borneo, waar
be laatste dagen een opleving van de
Suerillastrijd wordt gemeld, alle hinder
palen uit de weg zijn genomen, weiger
de Suhardjo hedenmorgen naar Borneo
te vertrekken. Hij verklaarde tegenover
Aneta, dat hij zijn vertrek om militair-
technische redenen had uitgesteld en
dat hij alleen wenste te vertrekken in
Bezelschap van militaire waarnemers
Van de Unci.
Ten aanzien van de republikeinse
t^ens om in Bandjermassing een plaatse
lijke gemengde commissie in te stellen,
tvees men er te Batavia op, dat het
Momenteel zekef niet gewenst is ook
gebieden bui'ten Java en Sumatra in de
Werkzaamheden van de centrale ge
lengde commissie te betrekken. Reeds
thans is gebleken, dat de samenwerking
in de verscheidene plaatselijke gemeng
de commissies zeer stroef is. In vele
gevallen zijn de republikeinse vertegen
woordigers nog niet op de hoogte ge
steld of hebben zij nog geen instructies
ontvangen.
Hedenmorgen werd voor het republi
keinse delegatiegebouw aan het Ko
ningsplein voor de eerste maal de rood
witte vlag gehesen. Hedenmiddag om
twee uur (Java-tijd) werd het pand
Pegansaan Oost 56 officieel aan de re
publikeinse delegatieleider mr. Susanto
Tirtoprodjo overgedragen.
De correspondent van de „New York
Times" Sydney Grusin bericht uit Den
Haag, dat „de V. S., naar men verwacht,
in tenminste één van de kwesties, waar
over op de R. T. C. beslist moet worden,
Oen beslissende stem zullen hebben
8.1. de toekomstige positie van de Ne
derlandse marinebasis te Surabaja.
De Indonesiërs hebben zo goed als
geen marinestrijdkrachten en de meeste
Waarnemers alhier zijn het er over eens
dat de meest practische oplossing voor
de Nederlanders zou zijn de faciliteiten
te Surabaja te behouden."
De H.V.K. heeft Donderdag per leger-
liegtuig een bezoek gebracht aan Sura
baja en op de terugweg aan Semarang,
ten einde zich ter plaatse door de be
stuursambtenaren en militaire comman
danten te laten inlichten over de ontwik
kelingen in Oost- ep Midden-Java. De
heer Lovink was vergezeld van dr. Koets
®n het Nederlandse militaire lid van de
Centrale gemengde commissie, kolonol
^an der Wijck.
Het dagblad „Daily Oklahoma" bericht,
dat aan de drie Amerikaanse vliegeniers,
die bij Air Aboe werden aangehouden en
Wegens het smokkelen van wapens van
Manilla naar de republiek werden ver
oordeeld tot resp. 6 jaar, 4 jaar en 18
•baanden gevangenisstraf, door bemidde
ling van de Amerikaanse autoriteiten
gratie is verleend.
•Van gezaghebbende Nederlandse ziide
7^3 het bericht inzake de vrijlating be-
vestigd.
De „New York Herald Tribune" heeft
Donderdag in een hoofdartikel geschre
ven, dat, ondanks de „irrationele" wen
sen van zowel de Nederlanders als de
Indonesiërs, een oplossing van het Indo
nesisch probleem mogelijk is. Het meest
Wenselijke resultaat der R.T.C. zou vol
ledig zelfbestuur voor Indonesië op een
spoedige datum zijn, doch het dient zelf
bestuur te zijn op grond van dusdanige
bepalingen en gearrangeerd met dus
danige goede wil, dat Indonesië gebruik
sou kunnen maken van Nederlandse po
litieke adviseurs en de opmerkelijke be
drevenheid, die de Nederlanders bezitten
•n de economische ontwikkeling in Oost-
Indië.
De Franse regering heeft gisteren een
8ota aan de landen van het Atlantisch
Hact gezonden, waarin de nadruk wordt
gelegd op „het belang van voldoende
tailitaire hulp, teneinde Frankrijk in
staat te stellen zijn defensieve verplich
tingen na te komen",
te-
(Van onze parlementaire redacteur)
Er heerste een zeer geanimeerde stem
ming tijdens dc grote receptie, die de
Nederlandse regering Donderdagmiddag
hield in de Ridderzaal ter ere van de
Indonesische delegaties der Ronde-Tafel
conferentie. Iedereen was er en men
kan zich dus voorstellen, dat het er heel
vol en heel warm was. Om zich van de
warmte wat op te knappen, vond men
dan weer welvoorziene buffetten, die
waren aangericht op delen van de ovale
tafel, die voor deze gelegenheid uit
eikaar was genomen. Men moet daaruit
dus de les trekken, dat de Ronde-Tafel
conferentie aan vlotheid wint naarmate
er meer op tafel staat en men er minder
om heen zit.
Tot op het huidige ogenblik toont men
zich van alle kanten zeer tevreden. Dat
wil in dit vroege stadium natuurlijk
nog niet zo heel veel zeggen, maar een
prettige stemming onder de mensen, die
het werk met elkaar moeten doen is,
voor het. geval er later eens moeilijk
heden mochten komen, veel waard. Men
vindt het dan ook een goed teken, dat
het vaststellen van het reglement van
orde van de conferentie zo weinig tijd
heeft gekost en zo spoedig tot overeen
stemming heeft geleid.
Intussen: dat alles is nu goed en wel,
maar wij zijn nu nog pas aan het einde
van de in leidende besprekingen. Hot
echte politieke duel staat nu eerst te
beginnen. Thans gaan de gemengde
commissies met elkaar de concrete
vraagstukken behandelen en dan eerst
zal blijken hoever men komt.
Wij hoorden dienaangaande van ge
zaghebbende zijde optimistische ver
wachtingen uitspreken, en men noemde
het zelfs wel defaitistisch te veronder
stellen, dat er niets meer dan een uiterst
lichte Unie te voorschijn zou komen. Het
tekent in ieder geval het optimisme,
waarmede men van verschillende kan
ten aan de slag gaat. Men mag aan
nemen, dat de Indonesische politieke
leiders wel de persoonlijke indruk ge
kregen zullen hebben, dat Nederland
aan Indonesië inderdaad de souvereini-
teit beoogt te geven.
Indien zij dit geheel geloven, dan
bestaat de mogelijkheid, dat men het
samen eens zou kunnen worden over
een Unie-constructie, die toch een vrij
hecht bektel zou waarborgen zonder de
wezenlijke waarden der souvereiniteit
van Indonesië aan te tasten. Dit is op
zichzelf denkbaar, en daarbij moet men
ook hegrijpen, dat de partijen onder
handelingsposities gekozen hebben, die
zekere marges inhouden. Bovendien is
de Haagse atmosfeer enigszins anders
dan die van Batavia en Djocja. Ook
Indonesische mensen zijn gevoelig voor
dit verschil in atmosfeer.
Het is nu eenmaal wel iets anders of
men in Djocja zit dan wel in Den Haag,
waar men de mensen, die de tegenpartij
vormen, dagelijks spreekt en in staat is
hun intenties persoonlijk te peilen. Te
genover deze prettige omstandigheden
staat echter het feit, dat politieke lei
ders niet voor zichzelf handelen doch
namens hun volgelingen, die niet in
Den Haag zitten en ook volstrekt ni?t
allemaal redelijk zijn. Het nationalis
tisch sentiment is fel en vurig en de
meeste beoordelaars van de situatie
blijven daarom vooralsnog geneigd
voorzichtig met dit nationalisme om ie
springen, opdat men vooral niet meer
zal bederven. De atmosfeer is tot dus
verre gelukkig goed geweest, doch de
meesten benaderen het probleem uiterst
behoedzaam.
In het communiqué van de centrale
commissie van de R.T.C. van 24 Augus
tus werd medegedeeld, dat besloten is,
dat het voorzitterschap der ingestelde
commissies, evenals bij de centrale com
missie, beurtelings zal worden waarge
nomen door een lid der B.F.O.-delegatie,
terwijl de UNCI desgewenst de commis
sie-vergaderingen zal kunnen bijwonen.
- Het. laatste gedeelte van deze zin dient
aldus een communiqué van hét secreta
riaat der R.T.C., zo te worden gelezen, dat
de UNCI de vergaderingen der commis
sies kan bijwonen wanneer zij dit ver
langt.
Het secretariaat var.- de R.T.C. heeft een
brochure uitgegeven getiteld „Ronde Tafel
Conferentie, feiten en documenten". Het
boekje opent met de tekst van de volks
liederen van Nederland en Indonesië en
bevat voorts geografische kaartjes van alle
delen van het koninkrijk.
Verwachting tot Zaterdagavond:
Vanavond en vannacht: Verander
lijke bewolking met plaatselijk en
kele onweersbuien en hier en daar
mist. Weinig wind. Morgen overdag:
Aanvankelijk vrij zonnig, maar later
weer toenemende bewolking met
plaatselijk enkele onweersbuien. Wei
nig wind. Ongeveer dezelfde tempe
ratuur als vandaag.
Zon: 5.42—19.40. Maan: 10.06—20.54.
Foto tijdens de officiële ontvangst der
gedelegeerden der Ronde-Tafelconferen
tie. De minister-president van de Repu
bliek, Möh. Hatta, in minzaam gesprek
gewikkeld met minister Van Maarseveen.
Achter hem minister mr. D. U. Stikker.
Rechts minister-president dr. W. Drees.
De Finse eerste minister Fagerholm
deelde gisteren tijdens een persconfe
rentie mede, dat de communisten 'n sta
kingsplan uitgewerkt hadden, dat waar
schijnlijk tegen de eerste September
de dag waarop het parlement weer bij
eenkomt zijn climax zou vinden.
De eerste minister noemde de staking
een campagne tegen de regering en de
gemeenschap, die ten doel had politieke
complicaties te scheppen, doordat de
Finse regering haar herstelbetalingen
Twee jonge Nederlandse studenten,
de 23-jarige G. de Ruiter en de 21-ja
rige Jan Voersma, zijn Londen komen
binnenwandelen en hebben daarmee
een nieuwe etappe van hun 4800 ki
lometer lange wandeltocht door Euro
pa afgesloten
De Ruiter, student aan de Handels
hogeschool in Rotterdam, en Veersma,
student aan de Technische Hogeschool
in Delft, hebben reeds een tocht ge
maakt door Zwitserland, Duitsland,
Zweden en Finland.
Zij hebben tijdens hun reis gewerkt
om hun uitgaven te kunnen betalen.
Paul Henri Spaak (België), president
van de Europese Consultatieve Verga
dering, heeft gisteren te Straatsburg
voorspeld, dat Duitsland spoedig zijn
intrede zal doen in de Raad van Europa.
Spaak verklaarde, dat hij niet dacht,
dat de Assemblée voor 10 September
met haar werk klaar kon zijn en ook
dan zouden er waarschijnlijk nog wel
enkele kwesties hangende blijven voor
bestudering door de commissies.
Op de vraag van een Franse corres
pondent, of hij van mening was, dat de
Saar als afzonderlijk lid tot de Assem
blée moest worden toegelaten, zoals men
dit ook met Duitsland van plan is; ant
woordde Spaak, dat hij de toelating van
Duitsland, zowel het vraagstuk Oosten
rijk als dat van de Saar ter sprake
zou brengen, doch hij dacht niet, dat
deze drie absoluut samenhingen.
„Toelating van Duitsland tot de Euro
pese Raad zal door mij toegejuicht wor
den, mits de bezetting blijft", verklaarde
de sceptische Franse minister van Bin
nenlandse Zaken Jules Moch gisteren
in Wenen.
De Franse minister van Buitenlandse
Zaken Robert Schuman heeft gisteren
bekend gemaakt, dat Frankrijk een ver
zoek heeft ingediend om de Saar apart
in de Raad van Europa te doen ver
tegenwoordigen.
aan Rusland niet zou kunnen hand
haven.
„Een niet nakomen van de verplich
tingen zou Finland duur te staan ko
men", aldus Fagerholm.
Als volgende stap van de communis
ten verwachtte Fagerholm een poging
een staking teweeg te brengen on
der de arbeiders van de machine
industrie.
Fagerholm schatte de sterkte van de
Finse communisten op ongeveer 17 per
cent van de bevolking.
De premier sprak zjjn spijt er over uit,
dat er een splitsing was ontstaan in de
Finse vakbond, doordat vier communis
tische vakverenigingen geroyeerd wer
den. Hij verwachtte, dat er spoedig
naast de gewone federatie van vakver
enigingen een federatie van de commu
nisten gevormd zou worden.
Een ernstige botsing tussen een door
een paard getrokken brik en een fruit-
auto op de rijksweg tussen Baarn en
Laren heeft een dode geëist, een zwaar
gewonde en twee lichtgewonden.
Donderdagmiddag reed de brik met
drie Limburgers op de rijksweg, toen
plotseling het paard door een onver
wacht geluid schrok en begon te stei
geren. De brik kwam daardoor aan de
linkerkant van de weg terecht. Een met
grote snelheid achter de brik rijdende
fruitauto uit Alkmaar, die bestuurd
werd door de heer K. uit Oudkarspel,
wilde juist passeren en greep nu het
voertuig van achteren. De drie inzitten
den werden uit de brik geslingerd. De
70-jarige M. R. was op slag gedood, zijn
65-jarige neef H. R. werd deerlijk aan
hoofd en borst gewond en brak beide
benen. De derde en oudste inzittende
van de brik de 74-jarige E. Raven kwam
er het beste af. Hij liep slechts lichte
verwondingen op. De fruitauto was nau
welijks beschadigd, doch de chauffeur
werd door de schok licht gewond en
was na het gebeurde zeer overspannen.
Een viertal doktoren was snel ter
plaatse en verleende eerst hulp. Zowel
het stoffelijk overschot van de heer R.
als de drie gewonden zijn naar het St.
Jansziekenhuis in Laren overgebracht.
Het paard werd niet gewond.
(Van onze Haagse redacteur)
Vroeger deed men het verhaal over
een „sultan" met een ietwat geheim
zinnige klank in zijn stem: zo'n naam
was nu juist geschikt om sfeer te schep
pen in een sprookje. Sinds enkele jaren
is deze betovering echter geweken: Ne
derland leerde Sultan Hamid II van Pon-
tianak kennen en werd gewaar, dat het
Sultanaat thans gestalte heeft gekre
gen in een modem en kundig diplomaat.
Op de vooraf bepaalde tijd is de auto
met de groen-gele standaard voorgere
den en daar staat dan weer een journa
list, die de voorzitter van de Bijeenkomst
(Door een luchtvaartmedewerker)
Het zijn interessante dagen voor de
luchtvaart: de machtigste bommenwer
per. die de wereld kende, wordt thans
*8 de Ver. Staten aan de „lopende band"
«fdnaakt, het eerste transportvliegtuig
Jjet straalmotoren heeft gevlogen en in
jyashington is onthuld, dat de Ameri
kaanse industrie reeds in staat geacht
"loet worden jachtvliegtuigen te bou-
?en> die zich sneller dan het geluid
Oortbewegep.
Uit deze gegevens is met grove lijnen
toekomstbeeld te schetsen. Met die
fheuwe B-39 bommenwerpers ligt prac-
"sch de gehele aardbol open voor de
Amerikaanse strategische luchtmacht.
is een vreemd toestel, met een 50
jk^ter lange romp, waarin ongeveer te
«alver lengte naar achter wijzende
'eugels zijn aangebracht. Een geheel
'Wijkend silhouet van het ons bekende
aVÏe' waarbij de vleugels zich direct
chter de stuurhut bevinden. Deze B-39
w?8 Consolidated (met machtige duw-
°toren de motor is achter en niet
-"'CU UC U1UIU1 at-uici v-u »"V.»
«or in de 'vleugel) is het troetelkind
t de nieuwe minister van defensie,
Gc*-* - 7
v.^bis Johnson. Van het ogenblik, dat
z'jn bureau in Pentagon opende,
s.«nde hij zijn liefde voor dit nieuwe
kSwapen van de luchtmacht,
bie» budget voor oorlogszaken werd
jj.1 één streek veranderd: de marine
zijn kolossale vliegdekschip niet
Ö-3<v en in P'aats daarvan moesten er
ttiiii -s komen. Een extra order voor 500
ted «en dollars werd-bij de Consolida-
dat briek geplaatst. Johnson meent,
m-/ .Wanneer hij eenmaal in zijn lucht-
bien een kern van deze zware bom-
een pers beeft, Amerika gedurende
dp reeks van jaren de suprematie in
jbicht zal hebben.
hul11 paar maanden later en dat is
lann kort geleden speelde Enge-
"u zij« troefkaart uit: het eerste grote
vliegtuig, dat met straalmotoren vliegt
en dus tweemaal zo snel over oceanen
en vastelanden koersen kan als de
machtige Amerikaanse bommenwerpers,
die- nog op benzine-motoren zijn aan
gewezen. Dit betekent, dat Engeland in
staat zal zijn binnen enkele jaren een
luchtvloot op te bouwen van bommen
werpers, die minder kwetsbaar zijn zal
voor jachtvliegtuigen.
In feite is die Comet van De Havil-
land al zo snel, dat zij niet door jagers
benaderd kan worden. Engeland heeft
hier de beste kant van zijn zware in
dustrie laten zien: de Comet is er alleen
omdat Rolls Royce de mooiste straal
motor gemaakt heeft, welke er op het
ogenblik bestaat: De Ghost, de waardige
opvolger van de Merlin, waarmee de
Russen zo verheugd aan het experimen
teren zijn.
De Amerikanen betreuren de
voorsprong van de Engelsen in de
productie van straalmotoren; een
voorsprong, welke wij zeker op drie
jaren moeten stellen. Betreurd
wordt dat, omdat in Washington
wel degelijk wordt ingezien, dat de
enorme kapitalen, welke thans ge
stoken worden in de opbouw van
een nieuwe luchtvloot, nu in korte
tijd, wellicht in niet meer dan ze
ven jaren, zullen moeten worden
afgeschreven. Dan vergt de niet bij
te houden ontwikkeling van de
vliegtuigindustrie immers alweer
een radicale vernieuwing van de
vloot. Tenzij tegen die tijd het oor
logsgevaar voor lange tijd dood ver
klaard kan worden. En met die
hoop troosten de Amerikanen zich.
Op dit ogenblik aldus redeneren
zij hebben wij een uitermate
krachtige luchtvloot nodig. Wij
moeten haar eerder vandaag dan
morgen hebben. Daarom zijn de
vermogens, welke wij thans aan de
luchtvloot uitgeven, verantwoord.
Dat zij daarbij plechtig verklaren
reeds in staat zijn, vliegtuigen te
bouwen, sneller dan het geluid, kan
weinig indruk op ons maken. John
Stack, de leider van het laboratorium
werk van de N.A.C.A. (National Advi
sory Committee for Aeronautics) heeft
dit bekend gemaakt, waarschijnlijk om
dat uit zijn mond een antwoord op de
Ccmet van De Havilland verwacht werd.
We nemen het onmiddellijk aan, dat
de Amerikanen in staat zullen zijn
jachtvliegtuigen te bouwen, die sneller
dan het geluid vliegen. De Bell Xs 1
was de eerste,' die deze prestatie lever
de, doch dit vliegtuig is practisch vol
komen onbruikbaar Het kan maar
enkele ogenblikken in de lucht blijven
dan is de brandstof al uitgeput
er. het heeft alleen daarom al slechts
historische en wetenschappelijke waar
de. Deze fantastische snelheden voor de
luchtvaart krijgen alleen waarde
in de moderne strategie, wanneer zij
radiografisch bestuurd en bediend kun
nen worden. Men is daarmee al een
eindweegs gevorderd. Het zijn alweer
de Engelsen, die het op dit gebied heel
ver gebracht hebben, zelfs verder dan
de Amerikanen.
De moeilijkheid met het radiografisch
besturen van vliegtuigen was immers,
dat de „verdediging" zodanige storingen
in de aether kan opwekken, dat de
- - -*££^9
De eerste Engelse straalbommenwerper
de Canberra I, heeft een oefenvlucht
gemaakt. Omtrent dit nieuwe vliegtuig,
dat wordt voortgedreven door twee
Rolls-Royce gasturbines, wordt nog de
grootste geheimzinnigheid in acht
genomen.
vliegtuigen in een andere koers gé-
dwongen worden. De Engelsen pasten
dit in de „Battle of Britain" meer dan
eens met succes toe op bemande vlieg
tuigen. De Duitse nachtelijke bommen
werpers begrepen eerst niet, waardoor
zij hun bommen op verkeerde doelen
afwierpen. Later bemerkten zij dat dit
aan een slimme vinding van Britse ra-
dic-technici te wijten was. Deze sto-
rirgstechniek leerden in de loop van de
oorlog zowel vriend als vijand, zodat zij
thans gemeengoed is. Toen zijn de En
gelsen begonnen om het radio-grafisch
richten van vliegtuigen weer storings
vrij te maken en ook daarin slaagden
zij Nu wordt deze vinding o.m. toege
past om de Russische stoorzenders uit
de aether te jagen. Ook dat geschiedt
sinds enkele dagen met succes. En daar
mee is het onbemande vliegtuig met
zijn ongelooflijke snelheden weer een
kans in het snel wisselende aspect van
de moderne strategie.
Federaal Overleg komt lastig vallen met
een nieuwe vragenreeks.
Of de B.F.O. geen moeilijk te han
teren conglomeraat is, welke positie
de federalen nu precies innemen naast
de republiek en of het buitenlands ka
pitaal, Waarvan de Sultan sprak in zijn
openingsrede op de R.T.C., eventueel
over Nederland geleid zou worden?
Resoluut en duidelijk formuleert Zijne
Hoogheid in een kort wederwoord zijn
mening: de pluriformiteit van de B.F.O.
is inderdaad onmiskenbaar, maar een
jaar groei doet hier nu toch één repre
sentatieve delegatie verschijnen. Wat de
divergentie ten opzichte van de repu
bliek betreft, wil Sultan Hamid nog
eens benadrukken, dat deze niet ligt in
de doelstellingen, doch dat dit een kwes
tie is van staatkundige vorm. Op de
vraag over 't toevloeien van buitenlands
kapitaal 'n onmisbare factor voor de
wederopbouw aan Indonesië al dan
niet via Nederland onthoudt Z. H. zich
van commentaar.
Het overleg aan de Ronde Tafel zal nadei
leren I
Doch dit snelle spel van vraag en ant
woord doet ons nog weinig ontdekken van
de persoonlijkheid van deze delegatie
voorzitter op de R.T.C. Die leert men
voor zover dat in een gesprek van drie
kwartier mogelijk is kennen als Hamid II
komt te spreken over de verhouding tus
sen Indonesiërs en Nederlanders.
„Wat praat men toch over vijandigheid....
Ik zelf hen de enige Indonesiër, die adju
dant in buitengewone dienst is van H.M.
de Koningin; ik hfeb ook mijn gevoelens
tegenover Nederland nooit onder stoelen
of banken gestoken. Is het niet veelzeg
gend, dat de B.F.O. juist mij als voorzit
ter heeft gekozen?"
Mevrouw Alkadrie is tijdens het onder
houd haar man even komen groeten al
vorens met dc kinderen naar het circus
te gaan.
„U ziet, miin vrouw is een Hollandse:
evenmin als zij tegen Indonesië .kan zijn,
kan ik tegen Holland wezen,"
Peinzend voegt Sultan Hamid er aan toe,
dat huwelijken over en weer de beste band
zouden vormen wat niet wil zeggen,
dat Z.H. zich geroepen voelt als huwe
lijksmakelaar op te treden!
Deze uitlating brengt, al is het verband
niet direct, de Indo-Europeanen op het
tapijt: zij maken het zichzelf alleen maar
moeilijk, wanneer ze geen Indonesiërs wil
len zijn
De resident van Pontianak voelt
niets voor een verplaatsing van min
derheden naar Nieuw-Guinea en was
mr. Atmadja van mening, dat dit land
bij de „Republik Indonesia Serikat'
behoort, omdat het vroeger ook deel
uitmaakte van Nederlands-Indië, Ha
mid II zou deze zaak anders willen
stellen: Het gaat er z.i. niet om, dat
de Indonesiërs Nieuw-Guinea er nu ook
nog gauw bij willen „pikken"; de kern
van de kwestie is, dat een aparte sta
tus voor dit land maar weer aanleiding
geeft tot nieuwe spanningen. Er heb
ben sedert jaren Indonesiërs in Neder
land geleefd; vroegen zij ooit om een
eigen enclave, bijvoorbeeld in Drente?
De voorzitter van de B.F.O. vraagt
bovenal begrip van onze kant. Hij is
Mohammedaan en hij heeft er zich b.v.
Onnutte gedachten over zaken, die. nu
eenmaal zo zijn en die wij moeilijk
aanvaarden, verzwaren ons leven.
Sultan Hamid 11
wel eens over verwonderd, dat Neder
land er blijkbaar nooit over gedacht
heeft, al was het alleen maar ten ge
rieve van al de Indonesische studenten,
die hier geweest zijn hij zelf genoot
militaire opleiding aan de K.M.A.
ergens een Moskee neer te zetten; Lon
den heeft er wel een
Of hij dan van mening is, dat, ondanks
de gevechtshandelingen, de komst van
zoveel duizenden Nederlandse jongens
in Indonesië gedurende de laatste jaren
een bijdrage zou hebben moeten kun
nen zijn tot het kweken van meer be
grip voor de opvattingen daarginds?
„Zeker, de brief naar een klein
dorpje in Nederland, waarin geschreven
werd over ons leven en denken, moet
daar gelezen zijn door tientallen, die
vroeger van Indonesië te weinig af wis
ten. Ik heb overigens alle respect voor
vele militairen en ook planters, die in
vaak moeilijke omstandigheden hun
taak hebben vervuld."
Wij spreken over de toekomstige ont
wikkeling in het nieuwe Indonesië. Zal
de republiek haar wilde elementen in
de hand kunnen houden? De practijk
zal het heus wel uitwijzen, antwoordt
sultan Hamid. Maar de onzekerheid over
die praktijk is juist reden tot bezorgd
heid bij vele Nederlanders, merkt de
vragensteller op.
Het wederwoord luidt: Als Indonesië
wil samenwerken is er geen reden tot
ongerustheid; als wjj niet zouden willen
samenwerken, komt Nederland met be
zorgdheid toch niet verderIn dit
soort dingen ben ik fatalist.
Het slot van de gedachtenwisseling
gaat over de oppositie in Nederland.
Een tegenstander als Schouten kan de
Sultan appreciëren, maar het optreden
van „Rijkseenhëid"? De donkere ogen
in het sympathieke gezicht, dat een
vrouw knap zou noemen, laten geen
twijfel over het commentaar van de
B.F.O.:
„Entrée-kaarten met een rouwrand
veranderen de stand van zaken niet en
wat de redevoeringen bij de demonstra
tie van j.l. Zaterdag aangaat, men had
van deze politici meer stijl mogen ver
wachten."
De secretaris van Zijne Hoogheid is
tijdens het onderhoud al weer een
nieuwe afspraak gaan maken en zo da-
(Van een bijzondere medewerker)
Dinsdag 6 September 1949 is een be
langrijke dag voor de Nederlandse
gemeenten. Immers op die datum
zullen de gemeenteraden voor het eerst
in hun nieuwe samenstelling bijeen ko
men. Alle raadsleden zullen de eed of
belofte afleggen van trouw aan de grond
wet en de wetten des rijks en dat zij
de belangen der gemeente met al hun
vermogen zullen voorstaan en bevorde
ren.
Tot uitdrukking zal dan komen net
resultaat van de in Juni j.l. gehouden
verkiezingen, waarvan wel het belang
rijkste is de vermindering van de zicht
bare communistische invloed. In vele ge
meenteraden zullen de communis'en
verdwenen zijn en in andere sterk ge
dund. 'De nieuwe gemeenteraden zul'en
ongetwijfeld de „zuivering" verder door
zetten; communistische wethouders zul
len tot de zeldzaamheden gaan behoren
en vrijwel algemeen zal de gedragslijn
worden gevolgd om de communisten bui
ten de raadscommissies te houden. Zij
zullen zoveel mogelijk buiten de ge
meenschap worden gesteld, de conse
quentie voor de landverraderlijke hou
ding. welke zij hebben aangenomen.
Het belangrijkste agendapunt van de
raadsvergaderingen van 6 September is
de benoeming van de wethouders. Voor
degenen, die het gemeentelijk leven m<="=r
van nabij volgen, is het duidelijk, dat
de wethoudersverkiezing mogelijk van
nog meer gewicht is dan het optred »n
van de nieuwe raad. Immers de toene
mende omvang van de gemeentelijke be
moeiingen maakt het voor een groot
college als de gemeenteraad steeds be
zwaarlijker. zich met details van het
gemeentebeleid bezig te houden. De raad
wordt meer en meer het wetgevend, re
gelend en controlerend lichaam. Het da
gelijks bestuur, de voorbereiding van
hetgeen de raad ter beslissing wordt
voorgelegd en de uitvoering van zijn be
sluiten behoren tot de taak van burge
meester en wethouders. Als gemeentelijk
bestuursorgaan is het college van burge
meester en wethouders van nauwelijks
te overschatten betekenis.
Hier komt ook de positie van de bur
gemeester in het geding. Door de Kroon
benoemd, zonder dat van de zijde van
de gemeente daarop invloed kan worden
uitgeoefend, heeft de burgemeester in
de gemeenteraad een adviserende slem.
Maar in het college van burgemeester
en wethouders stemt de burgemeester
tnee en bij staken van stemmen heeft
zijn stem een beslissende betekenis.
Het behoeft dan ook niet te verwon
deren, dat bij de besprekingen, v.-elke
door de raadsfracties onderling worden
gevoerd over de benoeming van de wet
houders, ook de politieke gezindheid van
de burgemeester een rol speelt. Toch
mag men niet zo ver gaan. de burge
meester te beschouwen als een verte
genwoordiger van een politieke partij.
Als hij zijn moeilijk ambt juist opvat,
dan moet hij staan boven de partijen en
moet hij zich verre houden van allés wat
op enige partij-politiek lijkt; zijn begin
selen behoeft hij daarom nog niet te ver
loochenen. Hij blijft echter de door de
Kroon benoemde gezagsdrager voor wie
uitsluitend het algemeen belang rient-
snoer is.
Over het algemeen verdient het aan
beveling de belangrijkste politieke
groeperingen in het college van burge
meester en wethouders vertegenwoor
digd te doen zijn. In gemeenten waar
de K.V.P. de meerderheid der raadsze-
tels bezet, zal het van wijs beleid kun
nen getuigen om als de plaatselijke
omstandigheden daartoe aanleiding ge
ven ook de minderheid een wethou
derszetel toe te kennen. Men bevordert
daardoor de samenwerking met andere
bevolkingsgroepen. Het vormen van
„brede" combinaties bij de wethouders-
verkiezingen mag aan de andere kant
geen belemmering vormen voor de werk
kracht van het college van burgemees
ter en wethouders. Als een college-op-
brede-basis geen voldoende waarborg
biedt voor een krachtig en voortvarend
gemeentebeleid, dan doet men beter een
kleinere, maar meer homogene combina
tie te vormen.
Voor de wethoudersbenoeming is dus
geen algemene gedragslijn aan te geven.
In elke gemeente is de politieke situa
tie anders. Maar niet alleen de politieke
ook de persoonlijke kant van de zaak
is zeer belangrijk.
Aan een wethouder worden nu een
maal veel hogere eisen gesteld dan aan
aen raadslid. Zijn taak is omvangrijker,
hij zal dus veel tijd aan de gemeente
lijke zaken moeten kunnen geven en
óver de talenten moeten beschikken
welke van een bestubrder worden ge
vraagd.
Wij wensen de vroede vaderen de
wijsheid toe om die personen tot wet
houder te benoemen, die het algemeen
gemeentebelang het best zullen kunnen
dienen.
De „Groote Beer" is Donderdag tn Am
sterdam gearriveerd.
Toen het schip ongeveer kwart voor twee
voor de kade lag, begroette vice-admiraal
N. A. Rost van Tonningen namens H.M. de
Koningin de manschappen. Dg minister van
Oorlog en Marine mr. W. F. Schokking
heette namens de regering de mannen harte-
lijk welkom in het vaderland. Hij zeide o.a.:
„Gij hebt ons vanmorgen enkele uren laten
wachten, maar ik geloof: wij zijn niet quitte.
Wij hebben u langer laten wachten en heel
wat langer ook."
Vervolgens memoreerde de minister, dat
met dit schip het laatste O.V.W.-bataljon
naar het vaderland is teruggekeerd.
Na de rede van minister Schokking namen
allen een ogenblik stilte in acht ter her
denking van diegenen, die in Indonesië het
leven hebben gegeven.
Namens Z. K. H. Prins Bernhard sprak
majoor C. T. van Goor de troepen toe. Tij
dens de reis is kapitein Dixson van het
K.N.I.L., die pas was gepensionneerd. over
leden. De directrice van de operatiekamer,
die bij de voorbereidingen van een operatie
ernstige brandwonden opliep is in Hoek van
Holland aan land gebracht. Zij is in een
hospitaal opgenomen en haar toestand is re
delijk wel. De „Groote Beer" heeft een pok-
kengeval aan boord gehad, maar de patiënt
is in Colombo aan land gezet. Als voorzorgs
maatregel zijn in Port Said een dokter en
vijf verpleegsters aan de medische staf toe
gevoegd. Onder de manschappen die met
dit schip in het vaderland zijn teruggeko
men bevinden zich een 120-tal die om psy
chische redenen voor de dienst in Indonesië
zijn afgekeurd. Zij gingen echter allen van
daag naar huis.
delijk wacht er een vergadering „Je
krijgt er soms schoon genoeg van",
klinkt de zeer menselijke verzuchting
van deze delegatie-voorzitter.
„Weet V," zo zegt Hamid II bij het af
scheid, „ik ben de laatste maanden net
twee dagen thuis geweest. Wij allen
moeten nodig weer beginnen aan onze
eigenlijke bestuurstaak; dat is dan ook
de reden, waarom wij de Ronde-Tafel
conferentie zo spoedig mogelijk beëin
digd willen zien.
