katholieke republikein geeft zijn
ERIC IN HET RIJK VAN HET MIDDEN
IN NIEMANDSLAND LANGS HET
IJZEREN GORDIJN
MENING OVER DE R.T.C.
Inter-lndonesische conferentie als
basis en uitgangspunt
HET
WESPENNEST
Truman waarschuwt tegen terugkeer
tot economisch isolationisme
Vlucht uit concentratiekamp Hongarije
practisch onmogelijk
Vergane glorie in
Burgenland
Wij moeten Nederlandse professoren
importerenzegt ir. J. Suwarfo
De boycot op Panamese
schepen
Eventuele leden van het kernkabinet
Petities uit Nw.-Guinea
DINSDAG 30 AUGUSTUS 1949
PAGINA 3
Politiek K.V.P. wel
eens moeilijk
Internationale wedstrijden
in E.H.B.O.
Wintercursus reserve
officieren
Doeming bisdom Haarlem
Ontwijken van intern,
voorschriften
155 millioen dollar voor
wapenindustrie
Pleidooi voor ruimere
hulp aan buitenland
STAKING IN DE FINSE
STAALINDUSTRIE
DE KONINGIN OP
SONSBEEK
door
David Duncan
LANDEN VAN MOLOTOV-
PLAN BIJEEN
ft
hr. J. M. Suwarto
zijn en neemt u de wijze, waarop wij
hier ontvangen zijn: die doet ons niet
denken aan de strijd in Indonesië". Ir.
Suwarto acht persoonlijk een vrij hechte
Unie voor mogelijk en wij kregen uit
de gedachtenwisseling met deze katho
lieke Republikein, diezich excuseerde
voor feilen in zijn Nederlands op
school vroeger niet zulke beste cijfers
en dan in zeven jaren niet gesproken!
niet de indruk een „Draufganger" te
interviewen.
Wat zijn mening was over de politiek
van de K.V.P.? Die was voorheen wel
eens moeilijk te verterenEn heeft
u reeds contact gehad met katholieke
politici? „Nog zeer weinig, maar dit had
misschien van mij uit moeten gaan. Ik
ben echter nog niet tot grote activiteit
gekomen, om deze reden.die reden
ligt voor hem: een brief uit Solo, mel
dende, dat bij de jqpgste gevechtshande
lingen zijn vader gedood is.
(Van onze Haagse redacteur)
Gevaar voor communisme? Neen, dit
'®ht ik bij een normale ontwikkeling
®'et reëel. Maar als de R.T.C. geen po-
htieke oplossing zou brengen, dan zou
"'t het communisme zeker in de kaart
«Pelen. Het is niet op de eerste plaats
politicus, die ons dit zegt: ir. J. M.
"kwarto prefereert een discussie over
•eehnische onderwerpen, maar per slot
rekening is hij als diensthoofd van
Economische Zaken toegevoegd deskun-
JJ'Se bij de republikeinse delegatie en
™et zou te onwezenlijk zijn in een gc-
«Prek met een overtuigd republikein, de
P°'itieke aspecten te negeren.
De communistische beweging in Indo-
P®sië wordt, zijns insziens, hoofdzake
lijk gedreven door hef verlangen «een
Pieuwe sociale rechtsorde te vestigen,
vele.van de Indonesische gedelegeer-
kennen ons land reeds uit hun stu
dietijd; ir. Suwarto was hier echter nooit
tevoren. Hem is bij het eerste bezoek
opgevallen de vrij hoge levensstandaard
ook nog bij de minder gesitueerden en
"ij kan niet nalaten weer eens te wijzen
op het grote verschil tussen de beloning
van de arbeidsprestatie hier en ginds:
uurloon in Nederland staat gelijk
a«n een dagloon in Indonesië.
Het is een vaker gehoord geluid en
Suwarto kan niet onbekend zijn met
?ile bijkomende factoren, die de verge-
'ijking mede beïnvloeden. Hij wil echter
Piaar de aandacht vestigen op het lagere
levensniveau ginds en dë trek naar
iuiks, hieruit verklaarbaar.
Waarom een gesprek juist met deze
kleine glimlachende Indonesiër, in 1936
^gestudeerd als ingenieur te Bandoeng,
oaarna directeur van de Regentschaps-
^erken in Lembang, later voorzitter
*an de Raad van Bestuur voor de Tex
tielbedrijven en binnenkort hoofd van
Oe afdeling Nijverheid?
Hij bekleedt zeker niet zo'n opval-
■ende functie in het Republikeins ge
nschap.... Toch is zijn verschijning
«Parte aandacht waard: Jozef Maria Su
harto is namelijk de enige katholiek in
•Jet republikeinse kamp op de R.T.C. Tot
November van het vorig jaar was hij
hoofdbestuurslid van de, in haar oor
sprong reeds uit 1920 daterende, Ka-
'holieke Partij in de Republiek. Een
Jjinderheidsgroep uiteraard. Een aan-
«1 van 50.000 leden dwingt in dit land
de grote getallen tot samenwer-
*'ng met de christelijke groepering, die
Watigens groter is.
Het staat op het gezicht van deze
Verre Van indolente Indonesiër te
lezen, dat bedenkingen van Neder
landse zijde geuit tegen het Repu
blikeins bestel voor hem eigenlijk
raadsels zijn. De jongste oorlog is
toch, zo zegt hij, gevoerd voor het
herstel der rechten en vrijheden van
alle volkeren en dat die rechten in
het nieuwe Indonesië gewaarborgd
Zullen zijn, ligt voldoende veran
kerd in de Republikeinse grondwet.
Daartoe behoort natuurlijk de vrij
heid van godsdienstuitoefening en
ook die van .onderwijs. Bij de ko-
«xende sociale voorzieningen zal de
Positie van de missie niet aange
tast worden, aldus Ir. Suwarto. In
Politicis kunnen Mohammedanen en
Katholieken zeer wel samenwerken.
Wij vragen deze katholieke Republi-
Jjein. om een analyse van zijn nationa-
"Stische gevoelens. Deze is ntef zo ge
makkelijk te geven, maar dit blijkt uit
Jjet relaas toch wel weer, dat de pro-
tkimatie van de Republiek op 17 Augus-
1945 een veel decisiever betekenis
m*eft gehad dan zich velen in Neder-
ynd in ,die tijd en ook later hebben ge-
lealiseerd. Ofdit nationalisme nu ook
1 aangeslagen tn brede kring? In de
invang wellicht alleen bij de boven-
*?aS7. maar, zo meent ir. Suwarto, juist
p politionele acties hebben de menta-
lt«i van de dessa-bewoners gewijzigd
i* sedertdien nog al wat veranderd
n de geesten.
Een volgende informatie betreft het
prmogen van de Republiek tot inwen-
JjjBe organisatie. De verhoorde zo
hjoet deze Republikeinse deskundige
f!eh wel voelen is optimistisch om-
jVnt het resultaat van de R.T.C. Hij
's ook optimistisch op dit punt: over
•®nd tien jaar schat hij, dat in het
phstige tekort aan leiding gevende in
tellectuelen voorzien zal kunnen zijn.
tp vraag over hét aantrekken van
jpderlapders is voor hem geen punt van
"'scussie.
Vierhonderd ingenieursplaatsen van
Voor de oorlog moeten door negentig
teensen worden vervuld. Nieuwe op
leidingen zijn dus hard nodig. Wij
teoeten Nederlandse professoren im
porteren, zo drukt onze gesprekspart
ner zich zo duidelijk mogelijk uit.
Zouden er geen weerstanden in het
ffutact tussen Indonesiërs en Neder-
y-nders te overwinnen zijn? Ret ant-
koord, to tweemaal toe herhaald, luidt,
de Indonesiërs vergevensgezind
Ter gelegenheid van het veertigjarig
pstaan van de Amsterdamse colonne
pn het Rode Kruis Korps zullen Zater-
?aS 3 September in de hoofdstad inter-
rjjtionale wedstrijden op het gebied var
pfste hulp bij ongelukken worden ge-
?°uden. Van de veertien landen, die
°or deze wedstrijd zijn uitgenodigd,
ffllen de volgende deelnemen: de Ver-
jPtgde Staten, Engeland, Ierland, De-
«tearken, Zweden en België. Frankrijk
j? Noorwegen zullen een vertegenwoor-
,j!Ser van het Rode Kruis Korps afvaar-
,'Sen. Met Amsterdam er bij zijn er duf
pven colonnes in het strijdperk. >m
j,, getal tien vol te krijgen, heeft de
jvfy. waarvan ar. F. A. Hooftman uit
Haag voorzitter is, nog drie Neder-
Enrtse c°lonnes uitgenodigd, n.l. die uit
j^Oegraygn, Bergen op Zoom en Rhe-
sJ^angemoedigd door het succes in het
Pi»; n 1948/49 zal de Algemene Vere-
teh g Van Nederlandse Reserve-Officie-
W°°k in de winter 1949/50 een vrij-
"ge wintercursus organiseren voor
en Jcserve-officieren van alle wapens
hieijjjeostvakken. De cursus is voorna-
*eh rt,, °eld voor die reserve-officie-
die na 1945 niet meer onder de
ber "en zijn geroepen, dan wel niet
schoold zijn.
Exc. de Bisschop van Haarlem
"rt x w JOlSDVIIV^ limai icixi
oenoemd tot kapelaan te Amster-
/Voorzienigheid) de weleerw. zeer-
dr.J. van Dijk, die kapelaan
Haarlem (Mar**-Stiefaéin«L
Te Rotterdam is een vergadering ge
houden van de Internationale Trans-
portarbeidérsbond, waarop de kwestie
van de boycot van alle schepen, die on
der Panamese vlag varen, ter sprake
is gekomen.
Deze boycot is in Juni j.l. voorgesteld
op een sectievergadering te Genève,
waar als conditie voor het eventueel
niet toepassen er van werd gesteld, dat
Panama in overleg zou treden met de
reders en de zeelieden over de loon-
kwestie en dat tevens voldaan zou wor
den aan verschillende sociale en veilig
heidsmaatregelen. Op verzoek van de
Panamese regering was de discussie
hierover uitgesteld tot de vergadering
te Rotterdam.
De voorzitter, de heer J. de Vries,
wenste na afloop van de bijeenkomst
geen, inlichtingen te verstrekken. Het
enige, dat de algemeen secretaris, dé
heer Oldenbroek, toen hij de vergade
ring verliet, zeide te kunnen medede
len, was dat er enige resoluties waren
aangenomen, maar over de strekking
ervan wilde hij niets loslaten.
Naar het A.N.P. in kringen van
transportarbeiders vernam, heeft het
euvel vgn het voeren der Panamese vlag,
nadat de betrokken commissie er advies
over had uitgebracht, een ernstig punt
van bespreking uitgemaakt en wel
mede in verband met de communisti
sche actie. Deze toch, zo werd aange
voerd, bewandelt behalve de gewone
revolutionnaire ook minder gangbare
wegen. Zo ziet men b.v. in het ontwij
ken van allerhande internationaal gel
dende voorschriften over lonen en
werktijden en accommodatie, waartoe
het overgaan tot het voeren der Pana
mese vlag aanleiding geeft, ook een
methode van het Communistisch We
reldvakverbond, voorzover dit nog be
staat, om te bevorderen, dat het econo
misch evenwicht in de wereld niet
wordt hersteld en de ontevredenheid
blijft. Wrijvingen op velerlei gebied,
zo meent men, worden door het W.V.V.
als een geschikt wapen beschouwd, om
de agitatie gaande te houden. De hier
en daar ontketende stakingen zijn wel
iswaar een directer middel, maar men
zou ze kunnen zien als een afleidings
manoeuvre. om de aandacht van het
economische wapen af te leiden.
De werkzaamheden der R. T. C. op de eerste dag der nieuwe week bestonden
hoofdzakelijk uit informele contacten tussen de delegatieleden onderling en agen
da-besprekingen tussen de voorzitters der verschillende commissies. Zo hebben
de drie voorzitters van de financieel-economisiche commissie, naar uit een mede
deling van het secretariaat-generaal blijkt. Maandag een vergadering gehad,
waarin besloten werd Dinsdagmiddag om drie uur de commissie bijeen te -oe-
pen. De republikeinse delegatie heeft een officiële Nederlandse vertaling ïpge-
stcld van het finanjcieel-economische hoofdstuk uit de resultaten der inter-lndo
nesische conferentie. Deze vertaling zou nog Maandagavond aan de leden van
de Nederlandse sectie der financieel-economische commissie worden overhan
digd.
Van Indonesische zijde stelt men zich voor vandaag in de commissievergade
ring algemene beschouwingen te houden over het terrein van werkzaamheden
en hierbij de resultaten van de inter-lndonesische conferentie tot basis en uit
gangspunt te nemen. Men hoopt alsdan ook 'te komen tot opstelling van een voor-
lopige agenda en een indeling in subcommissies.
Individuele gedelegeerden spre
ken ngtuurlük reeds over de per
sonen, die eventueel zouden zitting
nemen in het „kernkabinet", d.w.z.
„het beperkt aantal ministers dat
een bijzondere positie zal innemen
Zoals bekend, worden in dit verband
reeds enige tijd namen genoemd.
Zo hoort men zowel in kringen van
de BFO als in republikeins milieu
algemeen de naam van Sukarno als
de toekomstige president van de RIS.
Als eerste minister wordt veelal Mo
hammed Hatta genoemd en als minister
van Binnenlandse Zaken Anak Agung
Gde Agung. De sultan van Pontianak
zou dan de portefeuille van Defensie
krijgen toegewezen, ofschoon anderen
spreken over de Sultan van Djocja als
minister van Defensie en Sultan Hamid
als commandant van het federale leger.
Voorts noemde men in republikeinse
kringen Sjahrir algemeen als minister
van Buitenlandse Zaken.
Men wees er ons echter op, dat over
dit alles nog niets vaststaat en dat b.v.
de procedure van de presidentsaan-
wijzing nog moet worden vastgesteld.
Ook zal over deze aangelegen
heid contact worden opgenomen 'met
de in Indonesië verblijvende republi
keinse autoriteiten en regeringen van
de deelstaten. Zo is het b.v. niet uit
gesloten, dat Sjahrir. in een bepaald
stadium van de besprekingen alhier
naar Nederland zal komen en hierom
trent van advies zal dienen. Van een
telegrafische oproep van Sjahrir, waar
over persberichten verschenen, is,
naar men ons verzekert, echter nog
geen sprake geweest.
Nieuw-Guinea
Groepen van ingezetenen van het
Nederlandse gedeelte van Nieuw-Gui
nea hebben petities, handelend over de
toekomstige status van hun gebied bjj
de Nederlandse en Indonesische auto
riteiten ingediend, aldus meldt Reuter
uit Batavia. De president van Oost-
Indonesië Sukawati heeft te kennen
gegeven dat hij verwacht dat Oost-
Indonesië, na afloop der Ronde-Tafel
conferentie, het gezag over Neder
lands Nieuw-Guinea zal uitoefenen.
Een groep intellectuelen uit Nieuw-
Guinea, die onder leiding staat van de
invloedrijke Johan Ariks, heeft een
petitie ingediend bij Koningin Juliana,
waarin erop wordt aangedrongen dat
Nederlands-Nieuw-Guinea een onafhan
kelijke staat zal worden, die recht
streeks onder de Nederlandse Kroon
staat.
Volgens berichten uit de republi
keinse hoofdstad Djokjakarta zou pre
sident Sukarno een petitie uit Nieuw-
Guinea hebben ontvangen, waarin het
tegengestelde wordt betoogd van het
geen er in de petitie van Ariks en de
zijnen wordt aangevoerd.
De Amerikaanse Senaatscommissies
voor buitenlandse zaken en voor de
strijdkrachten hebben gisteren een
voorstel aanvaard, om 155 millioen dol
lar van het wapenprogram van presi
dent Truman te verstrekken voor leve
rantie van gereedschappen en grond
stoffen ten behoeve van de wapen
industrieën in de landen van het Atlan
tisch Pact.
De commissies bepaalden voorts, dat
geen gelden zouden worden gébruikt
voor de bouw van nieuwe wapenfabrie
ken in W.-Europa, voor de bestrijding
van de kosten van het onderhouden van
fabrieken of uitrusting en voor betaling
van andere diensten in fabrieken dan
die van technische deskundigen uit de
Ver. Staten.
De democratische senator Connally
zei, dat de stafchefs de commissie heb
ben meegedeeld, dat de 155 mill, dollar
de pact-landen in staat zouden stellen
voor 700 millioen dollar aan wapens en
uitrusting te fabriceren. Aldus werd
een belangrijke besparing verkregen
voor de Amerikaanse belastingbetaler.
14. Toen zij alleen waren in de hutwelke de piraten blijkbaar t>oor haar verblijf
hadden ingericht wendde de prinses zich tot Eric.
„Ik dank u" zei ze zacht. Haar stem was hoog en zangerig. „Ik dank u noot alles
wat ge voor mij hebt gedaan. Hoe luidt uw naam, vreemdeling?"
Eric vertelde het haar en informeerde daarna naar de hare.
„Ik heet Lotus van Jade," zei ze, met een fiere beweging van haar kleine hoofd.
Ik ben de lievelingsdochter des keizers. Zijn er in uw ver land ook keizers, vreem
deling?" Ze wachtte zijn antwoord niet eens af, maar bestormde hem, met vragen.
Ze scheen haar angst verloren te hebben en de aanwezigheid rxtn de Noorman gaf
haar moed. Toen hij haar aankeek glimlachte ze.
Ze vertelde ook van zichzelf. Hoe ze hof hield in de oude keizerstad Peiping.
Hoe ze sinds kort getrouwd was met een zekere Li Po en hoe bang ze was geweest
toen het piratenschip haar jacht had aangevallenMaar Eric luisterde slechts met
een half oor. Zijn gedachten waren bezig met de woorden welke de aanvoerder
der piraten gesproken had. „Wij hebben een klein plan met de prinses' en „Voor
de avond moeten wij de kust bereiken." Er broeide iets aan boord. En terwijl hij
afwezig antwoord gaf op de vragen van het meisje, probeerde hij een plan op te
maken om deze dreiging uit het onbekende af te weren.
Reeds zonk de zon rood onder in zee, toen de zeeroversjonk de kust naderde.
Schemering legde zich over de golven. Slechts het schorre gekrijs der zeevogels
verbrak de stilte; een stilte die echter geladen scheen met mysterieuze gebeur
tenissen, want plotseling flikkerde in de verte een lichtsignaal op, terwijl gelijktijdig
tegen de iets lichtere avondhemel rooksignalen oprezen.
Vanaf het dek van het schip toerden de tekens beantwoorden het volgende ogen-
blik maakte zich een klein vaartuig van de kust los, een lichte sampandie snel
het piratenschip naderde
Op een gisteren in Philadelphia ge
houden bijeenkomst van het American
Legion heeft president Truman zijn visie
gegeven op de huidige economische cri
sis in de wereld.
Hü zeide o.m. dat de Ver. Staten de
komende financiële besprekingen te
Washington met Engeland en Canada
zonden beschouwen als besprekingen
onder vrienden over vraagstukken, welke
allen aangaan. De president zeide van
mening te zjjn, dat een gezonde econo
mie en een zich uitbreidende wereld
economie van essentieel belang zijn voor
wereldvrede. Volgens de president be
rusten gezonde en voorspoedige betrek
kingen tussen de naties op de ruil van
goederen en diensten op een zakelijke
basis. De vrije landen moeten daarom
onophoudelijk streven naar het doel van
wederzijdse concessies en naar samen
werking. De president achtte het verder
noodzakelijk, dat de democratische lan
den zich niet bemoeien met elkanders
binnenlandse politiek.
De president waarschuwde de Ameri
kanen er tegen niet terug te vallen in
het economisch isolationisme en ver
klaarde, dat alle pogingen in het werk
moeten worden gesteld om evenals in
het eigen land ook in andere landen
meer handel, marktuitbreiding en eco
nomische ontwikkeling tot stand te
brengen.
Als plannen op korte en lange ter
mijn ter overwinning van de econo
mische moeilijkheden noemde bij:
1) Voortzetting van het Europese
herstelprogramma, teneinde in de
eerstkomende drie jaar in dringende
behoeften te voorzien.
2) Aanmoediging van Amerikaanse
bedrijven .om in stijgende omvang pro
ductieve investering in het buitenland
te verrichten.
3) Hulp voor de bevolking in nog
niet-economisch ontwikkelde gebieden
ter uitbreiding van de productie door
moderne industriële en landbouwme
thodes.
4) Aanmoediging van nauwere re-
Gistermorgen hebben zich bijna 1500
metaalarbeiders van de op een na groot
ste Finse havenplaats, Turku, gevoegd
bij de door de communisten tegen de
loonpolitiek der sociaal-democratische
regering gerichte staking. Velen zijn
werkzaam in fabrieken, die voor her
stelbetaling aan de Sovjet-Unie werken.
Karki, hoofd van het Finse herstel
betalingsbureau, noemde de staking
„een duidelijke schending van het vre
desverdrag", daar Finland in het ver
drag niet ontheven werd van door de
Sovjet-Unie opgeiegde boeten wegens
vertraagde afleveringen, veroorzaakt
door stakingen. De vakvereniging der
metaalarbeiders, die onder sociaal-de
mocratische leiding staat, heeft de sta
king veroordeeld.
In een oproep tot de stakers verklaren
Karki en vakverenigingsfunctionarissen,
dat Finland in de komende zes maanden
ter waarde van 12 millioen dollar meta
len producten als herstelbetaling aan
de Sovjet-Unie moet leveren. Boeten
moesten betaald worden over de gehele
levering, ook al was de aflevering van
slechts een gering deel vertraagd. In
Helsinki was een installatie voor het
fabriceren van montagewoningen ge
reed voor aflevering met uitzondering
van een aantal buizen, die de metaal
arbeiders weigerden te monteren. Hier
door werd de aflevering opgehouden.
H.M. Koningin Juliana heeft Maan
dag, vergezeld van de prinsesjes Bea
trix en Irene een bezoek gebracht aan
de tentoonstelling van Europese beeld
houwwerken in Sonsbeek. Het bezoek
had een ongedwongen karakter. De
hoge bezoekster vertoefde met de
beide prinsesjes ruim twee uur in het
park; Koningin Juliana trad zelf als
gids op voor de prinsesjes.
gionale banden tussen de landen ter
verlaging van handelsbarrières en ver
hoging der productie.
Tenslotte .verklaarde Truman, dat de
V.S. de politiek van onderhandeling over
handelsovereenkomsten op wederkerig
heidsbasis moeten voortzetten ter ver
mindering van de internationale han
delsbelemmeringen en hun aankopen in
het buitenland moeten vergroten om de
wereldhandelsbalans in evenwicht te
brengen.
Duizenden vreemdelingen trokken voor
de oorlog naar Middelburg om het
prachtige Gotische stadhuis en de
oude Abdijkerk met de praalwagen van
Johan en Cornelis Ëvertsen te bekij
ken. De restauratie aan de door oor
logshandelingen beschadigde bouwwer
ken vordert goed. Foto geeft overzicht
van het reeds herstelde deel der abdij.
(Van onze Weense correspondent)
Enkele weken geleden werd de Oostenrijks-Hongaarse grens 'aan de
Hongaarse zijde volslagen door prikkeldraad afgesloten. Deze grens
loopt midden door het zogenaamde Burgenland waarvan het Westelijke
gedeelte aan Oostenrijk en het Oostelijke aan Hongarije behoort. Midden in
dit. door de zon geblakerde land ligt het nauwelijks een halve meter diepe
Meer van Neusiedl, dat tot diep in Hongarije doordringt. Op een tocht naar
dit grensgebied bezocht ik kleine Burgenlandse dorpjes en stadjes als Oggau,
Kisenstadt, Rust en Mörbisch, die alle beroemd zijn om hun ongelooflijk
goede wijn. Het is bijna een wonder, dat in de omgeving van deze fantasieloze
en nuchtere dorpjes, waar de dorpsstraat gevormd wordt door de lange een
tonige rij van aan elkaar gebouwde, zonder afwisseling gewitte en met geen
enkele bloem opgefleurde hoeven, verreweg de beste wijn van Oostenrijk en
een van de voortreffelijkste wijnen van Midden-Europa groeit. Maar wie een
dag in deze verzengende dalkom heeft doorgebracht, waarbij het naby gelegen
meer niet de minste verkwikking biedt, begrijpt dat in deze smorende oven
de wijn tot bedwelmende kracht kan rijpen.
't Mensenslag is hier zuiver materialis
tisch. Merkwaardig genoeg heeft de wijn
de mensen hier niet blijer en vrolijker
gemaakt, zoals de Psalm zegt, maar ze
verlaagd tot slaven van de laagste harts
tochten: dronkenschap, wellust en gie
righeid. Nafdat men de wijn hier geteeld
en heel duur verkocht heeft, wordt de
rest in grote hoeveelheden door de wijn
bouwers zelf opgedronken. Toen ik op
Zondag het stadje Rust bezocht, hoorde
ik 's morgens om elf uur reeds luid
ruchtig schreeuwen en lallen in de ver
schillende wijnhuizen. Nergens in Oos
tenrijk heb ik dan ook zoveel gebrekki
ge en halfidiote kinderen gezien, nergens
wprdt er zo lichtzinnig en gewetenloos
met het geweer omgegaan (de angst
voor druivendieven!), maar nergens ook
wordt er door de landbevolking zoveel
geld verdiend.
De pastoor van Rust vertelde mij, dat
hij verleden jaar tot herstel van het dak
en de toren zijner hoofdkerk 120.000
Schilling had uitgegeven en dat hij in
de loop van de laatste vijf maanden
reeds 80.000 Schilling had vooruit be
taald voor het schilderen van het inwen
dige der kerk. Rust moet eens een wel
varend stadje zijn geweest, maar nu
leeft het ver boven zijn stand, want
het heeft nauwelijks 1100 inwoners en
bezit drie kerken, twee katholieke en
een protestantse. Maar ondanks deze
pronkzucht is en blijft het een Hongaars
poesta-dorp, waar het wegdek van de
éne straat slechts uit mul zand bestaat.
De katholieke kerk in Rust en in het
gehele Burgenland is rijk, maar nog rij
ker zijn de eigenlijke wijnbouwers. En
nu begreep ik opeens de opmerking van
de overigens zeer sympathieke pastoor,
dat na de christelijke Volkspartij niet
de Socialisten maar de Communisten
hier de sterkste politieke partij vormen,
want de bevolking van deze dorpjes be
staat alleen uit een kleiner aantal zeer
r{ike wijnbouwers en verder uit de slecht
betaalde en zeer ontevreden landarbei
ders, die in dit gloeiendhete land het
zware werk in de wijngaarden moeten
verrichten. Al het overige land is eigen
lijk in het bezit van de familie Eszter-
hazy, maar wordt door de Russische
Vennootschap USIA beheerd. Wat de fa
milie Eszterhazy eens heeft betekend, kan
men afleiden uit het prachtige slot in
Eisenstadt, waar Haydn jaren lang huis
musicus is geweest en waar ook Frans
Liszt meermalen is opgetreden.
In dit grensgebied heeft men veel geld
verdiend, niet alleen aan de wijn. maar
vooral ook aan de smokelhandel, die
zich in de laatste jaren vooral met
het transporteren van Hongaarse vluch
telingen bezig hield. Maar nu is het
mensen-smokkelen uiterst moeilijk ge
worden door de radicale afsluiting van de
grens met .prikkeldraad. Op een snikhete
Zondagmiddag ben ik over Rust naar het
vroegere Hongaarse dorpje Mörbisch gere
den en vandaar te voet over een mulle
zandweg, in de richting van de Hongaarse
grens gegaan.
Met een aanbevelingsbrief van de Com
missaris voor het Oostenrijkse Burgenland
lieten de Oostenrijkse gendarmen mij on
gehinderd verder gaan, maar zij konden
toch niet nalaten mij hp het onvriendelijke
gedrag van hun Hongaarse collega's te
wijzen.
Ik ben nu op niemandsland: achter mij
ligt de Oostenrijkse grensboom en voor
mij op 300 meter afstand de Hongaarse.
Onder de smorende middagzon ligt daar
een stuk zandweg tussen de wijngaarden
en terwijl ik langzaam verder ga zie ik
tussen het groen een dubbele haag van
prikkeldraadversperringen in het zon-
26
„Dat heb je wel zes keer gezegd."
„En geloof je me nog steeds niet?"
„Ik geloof geen mens meer. Zoveel
wijzer ben ik tenminste geworden. Blijf
daar zitten. Ik zal je geen pijn doen." Ze
keek me bedroefd aan, maar verroerde
zich niet. Met de stroken van het laken
bond ik haar stevig aan de stoel vast.
Toen maakte ik van een overgeschoten
stuk een prop.
„O, alsjeblieft, nee," smeekte zij. „Ik
word er misselijk van."
„Het spijt me." Ik probeerde_de prop
in haar mond te duwen. Ze wendde
haar hoofd af om mij te ontwijken. Het
was voor het eerst dat ze weerstand
bood. Ik pakte haar bij het haar, zodat
ik haar hoofd in bedwang kon houden,
en probeerde het opnieuw. Ze klemde
haar tanden op elkaar en hield haar
adem in; haar gezicht en hals werden
vuurrood. Ze hield haar ogen dicht Ik
kon bet niet aanzien, en He gooide de
prop op de grond.
„Je ziet er te lief uit," zei ik, en mijn
stem klonk gesmoord. Ik voelde me
een onmens. „We zullen die prop maar
achterwege laten."
„Dank je," zei ze bedaard.
Ik trok mijn overjas uit, na eerst het
scheermes uit mijn zak gehaald te heb
ben, ontdeed me toen van mijn boord
en overhemd en zette de kraan van de
wasbak open. Het water was koud.
„Ik zal je dit zeggen," zei ik. „Wickers-
ham heeft me een paar ideeën aan de
hand gedaan. Als ik sterf als Philips
Tremaine, dan is mijn dood een ver
mogen waard, maar zodra er iemand
achter komt, dat ik Tremaine niet ben,
dan breng ik geen cent op. Daarom
stelde je mij aan Wickersham voor als
je broer, en daarom heb je me helpen
ontsnappen. Als de politie me te grazen
had gekregen, dan hadöén ze me naar
de gevangenis terug gesleept, en ik
zou alles verteld hebben, zodat jouw
plannetje in rook zou zijn opgegaan, af
gezien van de verdere gevolgen.
Wickersham moet in de mening ver
keren dat ik je broer ben, dan kan hij
de erfenis regelen zodra ik dood ben.
Eenvoudig, nietwaar? Maar ik moet in
stilte dood gaan, voordat ik met iemand
heb kunnen praten. Daar komt het wel
zowat op neer, is het niet?"
„Wat kan je dat alles nog sefceien?"
vroeg ze.
„Omdat er één ding is. Ik begrijp na
melijk niet, waarom jij en je moeder
me de eerste keer door de politie hebt
la ten inrekenen. Het aoa der aasheid ge
weest zijn te denken, dat mijn werke
lijke identiteit bij de rechtszitting niet
aan de dag zou komen. Ib heb me daar
voortdurend over verwonderd, totdat
Wickersham dat zei over zelfmoord si
muleren. Nu is alles me duidelijk. Dat
moet de hele opzet geweest zijn, met
dien verstande, dat de zogenaamde zelf
moord in werkelijkheid moord moest
zijn. Ik had dood moeten zijn toen de
politie kwam. Helaas kwamen ze te
vroeg. Welbeschouwd heb ik aan hen
mijn leven te danken. Maar wat ik nog
wel weten wil, dat is: wie zou het schot
voor haar rekening nemen, jij of je
moeder?" Ik pakte een stukje hotelzeep
uit een papiertje en probeerde het aan
het schuimen te maken, onderwijl
wachtend op wat zij antwoorden zou.
Ik kon haar zien in de kleine spiegel
boven de wasbak.
„Weet je 't niet?" fluisterde zij. „Ik
moest je alleen maar mee naar huis
nemen."
„En daarna?"
„Daarna zou de politie komen en je
weghalen."
„Dacht je, dat rk dat geloven zou?"
Ik schraapte het scheermes over mijn
gezicht.
„Nee," zei ze, „ik kan moeilijk ver
wachten dat je alles gelooft, maar toch
is het de waarheid. Zo heeft men mij
verteld, dat het gebeuren zou, en zo is
het ook gebeurd."
„Waarom moest ik in de gevangenis?
Waarom moest ik niet vermoord wor
den?"
„Be fcan je niet kwalijk nemen dat je
verbitterd bent," zei ze. „Wel, omdat
ik dwaas geweest ben. Ik dacht dat je
een moordenaar was."
„Een moordenaar?"
„Ik dacht dat jij de man was, die
Earl Clark vermoord had."
„Het wordt hoe langer hoe gekker.
Toen Clark stierf, was ik in Europa. Ik
weet niet eens hoe Clark er uitgezien
heeft."
„Ik geloof je," zei ze. „Maar toen ik
je bij het busstation ontmoette, dacht
ik nog dat je zijn moordenaar was."
„Hoe kwam je daar zo bij?"
„Omdat me dat verteld was. In jouw
oren klinkt het natuurlijk waanzinnig,
maar dat is het toch niet. Ik was veer
tien jaar toen Philip vluchtte. In alle
kranten stond, dat hij een moordenaar
was, en ik ging dood van verdriet. Al te
goed kende ik hem weliswaar niet,
maar hij was en bleef mijn broer. Moe
der had altijd zoveel over hem gepraat,
dat ik dacht, dat hij wel de nobelste
mens ter wereld moest zijn. Ik kon een
voudig niet geloven, dat hij iemand ver
moord had. Moeder zei, dat het een
leugen was, en dat geloofde ik. Vader
wilde er nooit over praten. Ik begrijp
nu dat Vader er nooit over sprak, om
dat hij wist, dat het waar was, en het
moet zijn hart gebroken hebben. Hij
sierf een jaar daarna, maar voordat hij
overleed, veranderde hij zijn testament.
„Hij was tot de conclusie gekomen,
dat Philip altijd meer geld had gehad
dan goed voor hem was en daarom liet
hij moeder een lijfrente na, die net ge
noeg was om met ons tweeën wan rond
te komen. De rest van zijn vermogen
was voor Philip. Hij liet dat geld niet
aan Philip na, omdat hij zoveel van hem
hield dat zie ik nu wel in. Wilde
Philip het geld krijgen, dan moest hij
terugkeren en het gerecht zijn loop
laten hebben. Het geld was allemaal
voor hem, maar pas nadat hij of vrijge
sproken zou zijn, of zijn vonnis zou heb
ben ondergaan. En vader moet geweten
hebben, dat Philip niet vrijgesproken
kón worden. Het geld diende alleen als
lokaas om Philip op het rechte pad terug
te brengen. Hij was van mening, dat de
mensen voor hun zonden moesten boe
ten. In het testament stond verder, dat,
als Philip stierf, ik het geld zou krijgen
zodra ik meerderjarig was."
„Ik verondersel, dat je sinds een jaar
of drie meerderjarig bent." zei ik.
„Ja," antwoordde zij. „Maar het geld
komt er voor mij niet op aan. Je kunt
niet begrijpen wat het betekent, de zus
ter te zijn van een man, die van moord
beschuldigd wordt, vooral als je denkt,
dat het niet waar is. Ik heb na mijn
veertiende jaar geen vriendinnen meer
gehad. Moeder hamerde er aldoor maar
weer op dat Philip onschuldig was. en
ik geloofde het omdat ik het brilde
geloVbn; ik wilde een reden hebben
om mijn hoofd weer rechtop te kunnen
dragen. Ze vertelde me dat hii zich op
een goede dag zeker van alle blaam zou
zuiveren, en de wérkelijke moordenaar
van Earl Clark opsporen."
(Wordt vervolgd)
licht glinsteren, die over de gehele breedte
van het land voortslingert. Op 800 meter
staat een houten uitkijktoren, dezelfde
die ook de Duitsers op de hoeken van hun
concentratiekampen bouwden en ik ben
er van overtuigd dat de wachtpost mfj
reeds lang moet hebben gezien. Concen
tratiekamp! Dat is het juiste woord dat
hier past op dit arme land der volfcs-
democratische vrijheid. Een geheel volk
van enige millioenen achter prikkeldraad.
Het is hier doodstil, alle leven schijnt
geweken, maar als ik aanstalten maak
om nog enige stappen voorbij de eigen
lijke grenssteen te doen, hoor ik het waar
schuwend geluid van een geweer dat ge
laden wordt. Hier houdt de wereld der
vrijheid op.
ginds de laatste afsluiting met prikkel
draad komen er bijna geen vluchtelingen
meer over de grens, vertelde mij de Oos
tenrijkse gendarme. De enige mogelijkheid
die nu nog voor de rijke Hongaren open
staat is het Meer van Neusiedl, dat echter
steeds strenger bewaakt wordt, en verder
de Donau waarover nog een enkele rijke
koopman kan ontkomen, wanneer hij zich
voor veel geld als stoker of sjouwer op een
Donau-aak laat aanmonsteren.
Er - zijn slechts weinige uitverkorenen,
die nog een veilige sprong naar de vrijheid
kunnen wagen. Het zijn al diegenen die op
't ogenblik een politieke functie in het bui
tenland bekleden die sidderen en beven
wanneer zij naar Boedapest, Sofia of Praag
ter verantwoording worden geroepen. Tk
ken een groot aantal van dergelijke amb
tenaren uit de volksdemocratieën, die nog
trouw op hun post blijven zolang zij hun
vette salarissen kunnen opstrijken, maar die
dadelijk onrustig worden, wanr.eer zij door
hun regering worden ontboden. Verschil
lende van hen hebben na enkele dagen van
grote inwendige strijd toch de weg der
vrijheid gekozen en leven nu ergens in
Boven-Oostenrijk en vooral in Salzburg, m
de aanvang nog in goeden doen, maar lang
zamerhand tot armoede vervallend.
Zo is de Bulgaarse zaakgelastigde in We
nen en gezantschapsraad Wladimir Paska-
leff, die het iedere Bulgaar in Wenen las
tig maakte, na een gelukkige financiële-
manipulatie bij de tweede geldsanering uit
Wenen verdwenen. Hetzelfde was het geval-
met de Poolse gezant Feliks Mantel, die-
nog verleden jaar op het Sobieski-feest een
gloeiende redevoering hield, maar sindsdien
'n veilige schuilplaats buiten de Russ. zone
vond. Minder prettig voor de strijdlustige
ambtenaren aan 't Tsjechische gezantschap in
Wenen was het plotselinge verdwijnen van -
hun chef, dr. Vladimir Falvések. En >n
journalistieke kringen tast men hier nog
steeds in het duister over het verblijf van
de Tsjechische pers-attaché. Jan Rohac. die
naar Praag werd ontboden. Het grootste
aantal trouwelozen telt Hongarije. Niet al-,
leen de gezant dr. Ladislaus Bartok en zijn
opvolger Jozsef Garzuli zijn naar veiliger
oorden vertrokken, maar ook de leider van
het Hongaarse persagentschap in Wenen,
dr. Veder, alsmede zijn secretaresse wer
den enkele maanden geleden in Salzburg
aangetroffen, nadat Boedapest hen ter ver
antwoording had geroepen. Hetzelfde onder
vond dr. Zsende, die als onderdirecteur van
het Historisch Instituut (Collegium Hunga-
ricum) naar Wenen werd gezonden om de
gedragingen van de directie en de overige
employé's te bespionneren, totdat hij zelf
korte tijd na het proces van Kardinaal
Mindszenti uit Wenen werd teruggeroepen
en sindsdien in de omgeving van Salzburg
woont.
Al deze staatsambtenaren hebben de vrij
heid gekozen, omdat hun vaderland achter
het ijzeren gordijn ligt en er geen nans be
staat, uit deze nieuwste vorm van con
centratiekampen te ontlichten.
De in Januari te Moskou gevormde
„raad van wederzijdse economische bij
stand", het z.g. Molotov-plan de Rus
sische versie van het Marshall-plan
is van 25 tot 27 Augustus in Sofia bij
een geweest, aldus meldt Tass.
De bijeenkomst werd bijgewoond doop
gedelegeerden uit Albanië, Bulgarije.
Hongarije, Polen, Roemenië, Tsjecho
slo wakije en de Sovjet-Unie.
Waarnemers in Londen menen, dat
de raad geconvoceerd was om de econo
mische blokkade tegen Tito verder te
verscherpen en om nieuwe hulpbronnen
te vinden voor het koper, lood en de
andere belangrijke grondstoffen, die
voor de scheuring door Joegoslavië aan
het Cominform-blok verkocht werden.
Het Britse kabinet kwam gisteren in
buitengewone zitting bijeen om te be.
raadslagen over de aanstaande finan
ciële besprekingen in Washington Ver
schillende ministers braken hun vacantie
in het buitenland af en haastten zich.
naar Downingstreet M, voor een laatste
onderlinge bespreking, voordat de mi
nister van Buitenlandse Zaken. Ernest
Bevin, en de kanselier van de schatkist
sir Stafford Cripps, zich Woensdag op
de „Mauretania" met bestemming N'
York inschepen.
