Nieuwe Haarlemsche Courant | 1949 | 31 augustus 1949 | pagina 2

STAD EN OMGEVING

Burcht van Kessel dreigt
verloren te gaan

T

Een gelukskind, dat veertig jaar in
Bloemendaal mocht scheppen

Ruïne „Dever" voor
gulden te koop

één

EDDY ROOS

Vijftig jaar geleden
personenauto

werd de eerste
verkocht

BLIKSEMAFLEIDERS

ii

Zeldzaam historisch document
wacht op nieuwe bestemming

Door de Duitsers
verwoest

Wethoudersvraagstuk
te Haarlem

SLOT DEFECT

AGEXDA

Afscheid dir. J. de Jong van Publieke Werken

B. en W. van Lisse onderhandelen met
het Beheersinstituut

Hotel Lion d'Or

Met kinderwagenveren en

fn handle als staar

DE NATIONALE SPYKER!

HERINGA WUTHRICH

WOENSDAG 31 AUGUSTUS 1949

PAGINA 2

Communisten maken
bezwaar

R.K.S.V. Onze Gezellen

Film voor de zieken

Bedrijfsjubileum

80 liter melk en 50 eieren
'w over de straat

Gemeentezaken

F aill issementen

Burgerlijke Stand

SCHIP TE WATER
GELATEN
Aan het Noorder Buiten-
spaarne

R.K.G.V. „Hercules"

„DE SLEUTELSPECIALIST"

ilüiii

musiceert
het ensemble

HAARLEM—LEIDEN

Bus gaat 's avonds weer
om 't half uur

R.K. AMBACHTSSCHOOL
IN LEIDEN

„DE REISDUIF" IN HET
ZILVER

Jubileum bij de P.T.T.

Jubileum bij Droste

HEEMSTEDE

Onderlinge Tuinlieden
vereniging

ZANDVOORT

Voor do missie

Afscheid kapelaan Nijman

JONGETJE ONDER HET ZAND
TERUGGEVONDEN

WRAKSTUKKEN „ROERMOND"
NAAR NEDERLAND

Onderzoek politie-taak gereed

gekomen

GESCHIL PRODUCTIE
KALKZANDSTEEN

BESOMMINGEN

IJMUIDEN, 31 Augustus. Stoomtraw
lers, één met een besomming van f 575JJ
R.O. 15 f15.000, IJm. 20 f19.000, IJm.
f 10.200; kustvissers: Sch. 2 f 620,
59 f280, IJm. 213 f250, IJm. 52 f 164'^
IJm. 226 f260, IJm. 249 f480. Aanv°®r
4430 kisten, waarvan 2500 verse haririe'

LUIERE MARKT

Beurs van AmsterdaD®

Si?»

9?1»

Ü7%
jff7

Naar wij vernemen, is thans na ver
schillende onderhandelingen tussen de
fracties uitgezonderd de communis
ten die in de nieuwe raad vertegen
woordigd zullen zijn, overeenkomst be
reikt inzake de verdeling der wethou
derszetels.

De onderhandelaars hebben het ech
ter nuttig geoordeeld vooralsnog geen
publicatie van deze overeenkomst te
doen. Intussen heeft de communistische
raadsfractie zich tot de andere ge
wend om te protesteren tegen de gang
van zaken. Zij meent, dat zij ook uit de
verschillende commissies geweerd zal
worden en daardoor het volksdeel, dat
op haar partij stemde, niet goed te kun
nen vertegenwoordigen. Zii acht het
vanzelfsprekend, dat de K.V.P., nu er
een katholieke burgemeester is, niet
meer voor twee wethouderszetels in
aanmerking kan komen en dat de vrij
komende zetel door haar partij bezet
moet worden.

Sinds verleden jaar heeft de R.K.S.V.
„Onze Gezellen" er een honkbalafdeling
bij gekregen. Deze tak van sport schijnt
bij de Gezellen wel in de smaak te val
len, want de afgelopen competitie had
den zij 4 negentallen in de verschillen
de afdelingen, n.1. 2 senioren- en 2 juni
oren-negentallen. Hiervan is het eerste
negental dit jaar ongeslagen kampioen
geworden. Een mooie prestatie na zo'n
kort bestaan. De promotie, welke ge
speeld moet worden om in de 2e klas te
kunnen komen begint Zaterdag 3 Sep
tember met de wedstrijd Onze Gezellen
IRooswijk I. Deze wedstrijd wordt ge
speeld op de terreinen aan de Vergier-
deweg (eindpunt lijn 5) om half vijf.

Het initiatief van de Haarlem
se Bioscoopexploitanten om de film
van het bezoek van H. M. de
Koningin belangeloos aan zieken en
hulpbehoevenden, die in inrichtingen
worden verpleegd, te vertonen, heeft tot
gevolg gehad, dat deze film gister
avond in het Rusthuis „Handgraaf" aan
de Leidsevaart als eerste in de reeks
werd vertoond en wel met uitbundig
succes.

De fa. Cebufa, die de vertoning even
eens belangeloos verrichtte, had boven
dien nog enige filmpjes aan de voorstel
ling toegevoegd, zodat het inderdaad
een echte bioscoopavond voor deze
oudjes geworden is.

Woensdag 7 September bestaat het
levensmiddelenbedrijf J. Keijer en Zn-,
gevestigd aan de Gen. Cronjéstraat 27,
veertig jaar. In 1909 begon de heer J.
Keijer dit bedrijf en dertig jaar lang
leidde hij zijn zaak tot grotere bloei. In
1939 trok hij zich terug en kwam de
leiding in handen van zijn zoon. de heer
A. Keijer. Op de dag van het jubileum,
dat natuurlijk niet ongemerkt voorbij
zal gaan, is de zaak weliswaar gesloten,
maar is iedereen in de gelegenheid de
oprichter en zijn zoon te complimen
teren.

Vanmorgen half acht ontstond in de
Kennemerstraat een aanrijding tussen
een melkbakfiets en een bestelauto. Met
de bak£jets voorop reden beide voertui
gen in zuidelijke richting. Plotseling
ging de bakfiets naar links om een der
zijstraten in te gaan en op dat moment
gebeurde de aanrijding. De bakfiets viel
om en 80 liter melk en 50 eieren stroom
den over de straat. De melkboer ver
klaarde aan de politie, dat hij voor
hij naar links ging een teken had ge
geven.

B. en W. van Bloemendaal stellen
voor, een tijdelijk wethouder te be
noemen, die bij ongesteldheid, afwezig
heid of ontstentenis van een wethouder
of indien een wethouder met de tijde
lijke waarnemingen van het burgemees
terschap belast is, deze, zodra nodig,
vervangt.

Voorts stellen B. en W. voor, voor de
komende periode van vier jaren tot
herbenoeming over te gaan van het be
stuur der Stichting „Openluchttheater
Bloemendaal". Dit bestuur bestaat uit
de volgene heren, e heer A. van Geluk,
vertegenwoordiger, van het gemeentebe
stuur, mr. J. W. de Jong Schouwenburg,
als vertegenwoordiger van de stichters,
mr. H. M. Planten als kunstlievend per
soon en als adviserende leden voorts
mr. F. P. Th. Rohling als vertegenwoor
diger van het gemeentebestuur, de heer
W. A. Fischer als vertegenwoordiger
van de stichters en de heer J. B. Schuil
als kunstlievend persoon.

De arrondissementsrechtbank te
Haarlem heeft op Dinsdag 30 Augustus
in staat van faillissement verklaard:

Jan de Koning, cineast en fotograaf,
wonende te Zandvoort, Haltestraat 69.

Rechter-Commissaris: mr. N. Reeling
Brouwer.

Curator: mr. A. A. Th. Boender, ad
vocaat en procureur te Haarlem.

H. Th. van Poeteren, eigenaar van
en te Haarlem handelende onder de
firma Café Restaurant „Lido", Wonende
te Haarlem, Gibraltarstraat 5.

Rechter-Commissaris: mr. N. Reeling
Brouwer.

Curator: mr. L. V. Hoog, advocaat en
procureur te. Haarlem.

Bij vonnis van de arrondissements
rechtbank te Haarlem d.d. 30 Augustus
1949 is, na gedaan verzet, vernietigd het
vonnis dier rechtbank d.d. 12 Juli 1949,
waarbij Hendrik Boxs, makelaar, wo
nende te Haarlem, Hhitsma Mulierstr.
12, in staat van faillissement werd ver
klaard, met benoeming van mr. M. A.
van Eek, advocaat en' procureur te
Haarlem, tot curator.

ONDERTROUWD M. A. J. Clomp en
R. G. Fluijter; L. C. J. Rumpff en J. S.
M. Blom; J. van der Kolk en M. M.
Kalf; C. G. van den Berg en J. Feelens;
P. Baas en I. Hessen; C. T. Gladpootjes
en H. E. van der Wiel; C. P. van der
Waarden en J. A. Kruize; F. J. Pie-
ters en J. E. Baanders; H. Siteur en G.
A. Over de Linden

GETROUWD: J. Swaanswijk en D.
Keijzer.

GEBOREN: T. A. de Lugt—Boekei, z;
C. A. van SchieWolvers, z; E. van
Aalst—Bruin z; T. de Haan—Berghujjs,
z; J. G. LangerakKranenburg, z; S. A.
Plugboer—Zielonka z; C. Zwager—van
Vrede, d; J. G. Heida—Vroom, d; M.
C. OutSpoor, d.

OVERLEDEN: M. E. Bijster—de Lil,
62 j„ Zuidpolderstraat; W. H. Loman
Boerhoop, 80 j., KL Houtweg; A. Deen
Brussee, 54 j.. Hazepaterslaan; M. W. P.
DanielsWarnier, 65 j., Sophiastraat;
C. Hartman, 44 j„ Slamatstraat; H. W.
Muzerie, 75 i, Javastraat; I* Freek, 87
j., SpaanM. 1 -

Bij de N.V. Haarlemse Scheepsbouw
maatschappij werd de motorrij goederen
boot „Salf 5" te water gelaten. Dit schip,
dat een laadvermogen heeft van circa
1135 ton, is gebouwd voor rekening van
een Belgische reder. Het is voorzien van
een Sulzemotor-installatie van 650 P.K.

Een zusterschip van de „Salf 5", de
„Salf 4", maakte dezer dagen een proef
tocht op de Nieuwe Waterweg en be
reikte daarbij een snelheid van 22 km.
De Belgen zullen deze schepen gebrui
ken voor hun vaart naar de Bovenrijn.

De tumavonden van „Hercules" zullen
aanvangen op de volgende data:

Amsterdamse buurt: Donderdag 1
September.

Westergracht: kleuters, jongens en
heren Vrijdag 2 September; meisjes en
dames Woensdag 7 Sept.

Overveen: Jongens Dinsdag 6 Septem
ber. Voor alle afdelingen gelden dezelf
de tijden als voorheen.

De lessen van de kleuters te Over
veen vangen aan op Maandag 5 Sept. te
4.30 uur en die van de meisjes van 913
jaar te 5.45 uur in de Aloysius-school.

De gymnastiekzaal aan de Zijlweg
wordt door de paters niet meer ter be
schikking gesteld van turnverenigingen.
Het bestuur heeft daarom noodgedwon
gen naar een andere zaal moeten uit
zien, doch is hierin nog niet geslaagd.
De oudere meisjes en dames zullen dus
nog even geduld moeten hebben.

LANGE VEERSTRAAT 10 - TEL 11493

(Adv

Dinsdagmorgen werd in Castricum (Bakkum) door pastoor G. Goes de St.
Cuneraschool geopend. Burgemeester Smeets van Castricum overhanö-,1 de
pastoor de sleutel van de school.

ezamen met de Leidse Burcht ver
tegenwoordigt het Kasteel te .Kes
sel het enig overgebleven ronde
ourchttype in ons land. In zijn oor
spronkelijke vorm dateert het uit de 11de
of 12de eeuw. Het werd opnieuw van
mergelsteen opgetrokken in 1338. Later,
in de 16de en 17de eeuw, zijn enkele
ingrijpende wijzigingen aangebracht en
zo ontstond het tegenwoordige voor
front met zijn twee hoektorens en een
lager gelegen bijtoren. De torens, die
uitspringen binnen de oorspronkelijke

BIOSCOPEN:

Rembrandt: Voor nu en altijd (14 j.), 2,
4.15, 7 en 9.15 u.; Cinema Palace: Mariandel
(18 j.), 2, 4.15, 7 en 9.15 u.; Luxor: Het ver
borgen leven van Walter Mitty (14 j.), 2,
4.15, 7 en 9.15 u.; Frans Hals: Meedogenloos
(14 j.), 2.30, 7 en 9.15 u.; City: Bambi (a.l.),
2.15, 4.30, 7 en 9.15 u.; Spaarne-theatcr
Stad des doods (14 j.), 2.30, 7 en 9.15 uur.

Woensdag 31 Augustus:

Openluchttheater Bloemendaal: Uitvoe
ring Koninklijke Militaire Kapel, 8 uur.

Grote Kerk: Kerkconcert m.m.v. Jo Vin
cent en George Robert, 8 uur.

Donderdag 1 September:

Circus Strassburger (Phoenixterrein)
Gala-openingsvoorstelling, 8 uur.

Grote Kerk: Orgelconcert 34 uur.

In allerlei toonaarden heeft het ge
meentebestuur van Bloemendaal heden
morgen in het gebouw van Publieke
Werken aan de Zeeweg de heer J. de
Jong Czn. gehuldigd wegens zijn 40-jarig
jubileum en zijn afscheid als directeur
van P.W. Eén der grote gebouwen was
tot een toneelzaal omgetoverd en op
het podium had de jubilaris met zijn
vrouw en zoon plaatsgenomen te mid
den van B. en W.

De burgemeester, jhr. mr. C. J. A. den
Tex, zette de toestand van de gemeente
Bloemendaal in 1909 tegenover die van
vandaag. De gemeente kreeg wel door
de heer De Jong een directeur van P.W.,
maar geen uitbreidingsplan. In 1909 be
gon de grote modernisering van de ge
meente, de electrische tram, waterlei
ding, gasfabriek, verbreding Vogelen-
zangseweg, herexploitatie van gronden
aan de Kleverlaan, Bentvelt en plannen
voor het nieuwe raadhuis.

Toen de jubilaris in 1912 commies
tekenaar werd. kwamen Boekenrode,
het Naaldenveld en de Zeeweg aan
de beurt. Landelijke lanen werden
brede wegen, steeds meer mensen
genoten van steeds minder natuur
schoon. Later kwam de Tobeca-ploeg
in actie. De Jong was toen gemeen
te-architect en hoewel er tonnen door
zijn handen gingen, bleek hij ge
noegen te riemen met een groene
tent. Later werd hij dan directeur
van P. W„ en hij bleek tijdens de be
zetting een zeer goed vaderlander
te zijn. De burgemeester wilde nog
wel eens vaststellen, dat het aan de
heer De Jong te danken is, dat
Stoop's Bad en een rij huizen aan de
Prins Hendrikstraat er nog staan.
De burgemeester dankte de schei
dende ambtenaar voor diens werk
kracht en trouw.

Wethouder A. van Geluk verklaarde

in zijn toespraak, getroffen te zijn ge
weest door de eerlijkheid van de jubi
laris, die steeds een ambtenaar was in
de goede zin van het woord. Deze spre
ker wees er op, dat de heer De Jong
zijn taak ruim opvatte en dikwijls van
's morgens 6 uur tot 's avonds laat werk
te.

Daarna sprak mr. F. B. Th. Rohling,
wethouder voor Personeelszaken, die
de feesteling een goed mens, een ouder
wets vaderlander en een uitstekend
werkgever noemde. Namens de hoofden
van dienst en het overig -personeel
roemde de heer J. Dijkstra de prettige
wijze van omgang en humaniteit, waar
mede de directeur collega's en onder
geschikten tegemoet trad. Spreker bood
hem een album in lederen band aan, be-'
vattende 185 foto's van de belangrijkste
personen en werken, waarmede de jubi
laris in veertig jaar te maken had. Ir.
M. Maas, sprekende namens de direc
teuren uit de omtrek, noemde de heer
De Jong een gelukskind, omdat hij veer
tig jaar in zo'n mooie gemeente had mo
gen werken.

Met een geestig speech je, waarin hij
zich eerst als „advocaat van de duivel"
opwierp, maar later de goede eigen
schappen van de heer De Jong opsom
de, bood mr. F. Theyse namens een co
mité uit de burgerij een cheque aan,
terwijl mevr. De Jong bloemen ontving.
De heer J. Pinxter voegde daarbij als
oudste lid van de commissie van P. W.
een boek.

In zijn dankwoord schetste de heer
De Jong zijn ondervindingen in magere
perioden en vette jaren, dankte de
sprekers en achtte zich gelukkig, dat
het Openluchttheater zijn laatste grote
werk mocht zijn.

In het verleden zijn verschillende
stemmen opgegaan om maatregelen te
nemen tot voorkoming van verdere on
dergang van de ruïne „Dever", vroeger
„De Ever" of ..d'Ever" genaamd.

Hierbij deed zich de moeilijkheid voor
dat de eigenaar Max baron Heereman
von Zuydtwijk in Duitsland woonde en
weinig interesse voor deze oude bezitting
toonde en evenmin bereid was tot ver
koop over te gaan.

Hoewel de ruïne, uit algemeen histo
risch oogpunt bezien, niet belangrijk ge
acht kan worden, in tegenstelling tot de
ruïne „Teylingen" te Sassenheim, ach
ten B. en W. voor de gemeente toch vol
doende redenen aanwezig om gebruik
te maken van de thans door het Neder
landsc Beheersinstituut, hetwelk de
eigendommen van voornoemde baron
Heereman beheërt, geboden gelegenheid
tot aankoop van de ruïne met toegangs
weg over te gaan.

In de geschiedenis van Lisse kwam
een zeer groot aantal leengoederen m
landgoederen voor, van welke slechts
„Keukenhof" is overgebleven, terwijl il-
le andere zijn verdwenen of ten offei
ziin gevallen aan de bloembollencultuur,
zodat uit dien hoofde het behoud van de
ruïne een gemeentebelang geacht kan
worden.

Om het historisch belang, speciaal voor
de gemeente Lisse. van de ruïne ..Dever"
aan te tonen, zouden B. en W. zich moe
ten verdiepen in de overigens gerin
ge gegevens, die hieromtrent oek""nd
zijn. Daarom willen zij volstaan met da
vermelding, dat het voormalige kasteel
„Dever" volgens sommigen een voor
burcht van 'n nog ouder kasteel het
stamhuis was van de ridders de Ever,
van wie Gerrit de Ever, in de oude
leenregisters voor het eerst genoemd in

Kruisweg

Vanaf 1 September

de jaren 1281 en 1282, vermoedelijk de
eerste bewoner was, zijn zoon Gerrit.
omstreeks het jaar 1320 gehuwd met
Clara van Heemstede, de tweede en hun
zoon Reinier, omtrent wie iets meer be
kend is, de derde. Na het uitsterven van
de mannelijke lijn van het geslacht
De Ever omstreeks 1418 is de bezitting
door vererving achtereenvolgens in ver
schillende verwante families gekomen,
o.a. van Mathenesse, van welke familie
Johan van Mathenesse Nicolaaszoon in
1587 de Armen van de Heilige Geest
later genoemd het Burgerlijk Armbe
stuur, heeft gesticht.

Als bijzonderheid willen B. en W.
tenslotte nog vermelden, dat de schout
de heer van Lisse woonde in la
tere eeuwen steeds elders, o.a. in loei
den zijn zetel had op „Dever", zo
dat de ruïne beschouwd kan worden
als het vroegere „raadhuis" van Lisse
Bij de onderhandelingen met het
Nederlands Beheersinstituut is Komen
vast te staan, dat overdracht aan de
gemeente van de ruïne met bijbeho
rende benodigde percelen mogelijk
is voor de totaalprijs van f 1 en voorts
onder de volgiende voorwaarden:

de overdrachtskosten komen voor re
kening van de gemeente;

de gemeente aanvaardt de ruïne
met de verplichting, dat zij zorg draagt
voor de verdere instandhouding en
verder verval zal voorkomen;

bij de overdrachtsakte zullen als
erfdienstbaarheden worden geregeld
het gebruik en het onderhoud van de
toegangsweg, sectie B no. 1756 (ge
deeltelijk) en wel in die zin, dat de
eigenaar en de pachter van de boer
derij het voortdurend recht van over
weg hebben, waartegenover de eige
naar tevens de voortdurende plichl
van onderhoud van de weg op zich
neemt.

Nu het drukke seizoen weer achter
de rug is, zal met ingang van 11 Sep
tember in de avonduren de bus van
Haarlem naar Leiden niet meer om de
twintig maar om de dertig minuten rij
den. Op Zaterdag- ei. Zondagavond ech
ter wordt evenwel een 15 minuten-dienst
gereden.

De rijtijd zal worden teruggebracht
tot 55 minuten.

In de gemeenteraad van Leiden kwam
een voorstel aan de orde, waarin B. en
W. de raad verzochten als noodzakelijk
te oordelen, dat er een R.K. Ambachts
school gesticht zou worden. Een en an
der was geschied op verzoek van de
stichting R.K. Ambachtsschool „Don
Bosco".

Na langdurige bespreking, waarbij het
voor en tegen naar voren werd gebracht,
kwam het voorstel in stemming, dat met
achttien tegen veertien stemmen werd
aangenomen. Behalve door de K.V.P.
werd het voorstel o.m. gesteund door de
twee wethouders van de P. v. d. A.

Zaterdag 3 September zal het vijf en
twintig jaar geleden zijn, dat de post
duivenvereniging „De Reisduif" te Haar
lem met 24 leden werd opgericht De
vereniging trad o. m. toe tot de Haar
lemse Postduivenbond. In de loop der
jaren nam het ledental toe en vele kop-
prijzen werden in de bond gewonnen.
Moeilijkheden vooral in 1938 ble
ven niet uit, maar het roer was in goede
handen b'j de heer Jansen, die het
bootje veilig door de branding heen
loodste. Zoals alle vereningen op dit ge
bied in ons land, bracht ook haar de oor
log niet veel goeds, toen de bezetter het
bevel gaf, dat alle postduiven moesten
worden gedood. Maar de onderduikers
wisten de Reisduif in leven te houden,
zodat na de bevrijding weer op de oude
voet kon worden voortgegaan.

Zo zal dus dit zilveren jubileum fees
telijk worden gevierd, wanneer in hotel
Vreeburg in Bloemendaal op 3 Septem
ber een gezelschap uit Zwolle een revue
zal opvoeren en enige attracties de feest
vreugde zuilen verhogen.

De heer J. van Eijk, thans besteller bij
de P.T.T. (Ie klasse), wonende Spaan-
schevaartstraat 27 te Haarlem, hoopt
Maandag 5 September de dag te her
denken, dat voor veertig jaar in dienst
kwam bij de Post

1 September hoopt de heer A. Larsson
emballeur binnenlandse expeditie bij
Drostel cacao- en chocoladefabrieken te
Haarlem, de dag te herdenken, dat hij

Deze maand is het precies vijftig jaar geleden, dat de eerste personenauto met
benzinemotor in Zaandam werd verkocht door de thans 80-jarige heer J. Leonard
Lang, van de gelijknamige autozaak in Amsterdam, aan de heer J. v. d. Stadt te
Zaandam, van het Franse merk Decauville voor de somma van Frs. 4000 (a 48 ct.).
De auto droeg het provincienummer G 3 en was, zoals toen gebruikelijk, geheel
open. De wagen had drie zitplaatsen, n.l. een naast de bestuurder en een op het
vóórbankje; de passagier die het trof om op het voorbankje te mogen zitten, reed
dus achteruit en moest met opgetrokken knieën blijven zitten.

Stuurwielen waren toen nog niet al
gemeen in het gebruik en de Decauville
nad voor besturing 'n handel die men
het beste vergelijken kan met de helm
stok van een zeilschuit, echter met dit
verschil dat de montage over dwars ge
schiedde. De besturing was direct, d.w.z.
zonder vertraging in de overbrenging,
hetgeen tot gevolg had dat het stoten te
gen elk obstakel öp de weg of het rijden
in een kuil met dezelfde hevigheid als
waarmede de wielen dit stoten opvingen,
ook de stuurhandel onderging. De op
het voorbank je zittende passagier moest
dan ook steeds terdege de stuurhandel
in de gaten houden wilde hij, al toeren
de, niet een verdoveilde klap incasseren.

Benzine werd destijds als een zeer ge
vaarlijk artikel beschouwd (huismoe
ders bewaarden dit „vlekkenwater" in
een donkere kast, liefst met een zwart
lapje er omheen) en de benzine voor de
auto van de heer v. d. Stadt werd be
waard in een schuurtje aan de Noord
kant op het „eilandje" in de Voorzaan,
dicht bij de toenmalige houtzaagmolen
„De Rode Leeuw."

De montage van het kroonwiel en de
versnellingstandwielen was al zeer pri
mitief, n.l. geheel open zonder enige be
scherming, terwijl de smering van de
tandwielen navenant was. Deze ge
schiedde door het zo nu en dan uitsme
ren van een kluitje vet met grafiet door
middel Van een houtje; voor het smeren
moest worden gestopt en uitgestapt en
een busje vet was altijd aanwezig.

Vanzelfsprekend was het gebruikte
materiaaltoen niet zo geperfectionneerd
als nu. Het gebeurde dan ook meerma
len dat na een „snelle" rit met de wind
in de rug de inlaatklepveren door de
hitte van de motor, die niet voldoende
gekoeld kon worden, dusdanig verslapt
waren dat demontage moest plaats vin
den om er nieuwe in te zetten of ze des
noods op te rekken om ze weer op de
iuiste spanning te brengen.

Lekke banden moesten ter plaatse
gerepareerd worden omdat afneembare
of reservewielen nog niet waren uitge-

voorwielen van het wagentje waren n.l.
op een alleszins behoorlijke wijze onaf
hankelijk afgeveerd. De carrosserie was
achter voorzien van veren van het merk
„Victoria" een vergrote uitgave, die men
gebruikte voor de kinderwagens des-
tijd- Hieruit volgt vanzelf dat alleen de
zitplaatsen waren afgeveerd, maar niet
de motor enz., wat mede oorzaak was
van de korte levensduur. Aan de fabri
cage van deze, nu geschiedenis gewor
den, auto's werd veel zorg besteed, veel
onderdelen waren op koper vernikkeld
om ze toch maar roestvrij te houden en
alle aanwezige bouten of moeren waren
voorzien van een nummer om nabestel
ling zo snel mogelijk te doen geschie
den.

Na 25 jaar had er al een ware revolu
tie plaats gevonden in de autowereld,
hetgeen men kan zien aan de afbeelding
van de zeven-personenauto „Spijker
Torpedo" van 1924.

Als men dit type gaat vergelijken met
de moderne Ford 1949, dan doet 't toch
vreemd aan wanneer men in het offi

ciële orgaan „De Auto" van 25 jaar ge
leden leest: „Wanneer wij in de geest
alle mooie chassis en koetswerken die
op de RAI-tentoonstelling geëxposeerd
waren, nog eens de revue laten passeren,
komen wij tot een, voor oris nuchtere
Hollanders hoogst eigenaardige, verbluf
fende conclusie: de mooiste wagen van
dc tentoonstelling is de „Nationale Spij
ker."

Eer. „Spijker" van het laatst gefabri
ceerde type (1925) is in de werkplaat
sen van de N.V. v,h. C. Steemeyer te
Zaandam, geheel gerestaureerd, nog te
bezichtigen. Het is de enige auto die, be
halve van Eysink te Amersfoort, in be
hoorlijk aantal voor een groot gedeelte
hier in ons land werd vervaardigd.

De huidige directeur van deze onder-*
neming, de heer Poel. verschafte ons ge
gevens. Hij is voornemens nog een de
monstratie te geven hoe men met deze
wagen moet omgaan.

De heer Poel heeft een voorliefde
voor de techniek van vroeger en het is
zijn grootste zorg geweest deze wagen
ui de handen van de Duitsers te hou
den, al hadden ze dan ook twintig van
zijn wagens al weggesleept.

Evenals zijn oude Amerikaanse
schrijfmachine op zijnhypermodern
privé-kantoor, een schrijfmachine met
een ronde schijf waarop men naar ver
kiezing matrijzen kan zetten met Rus
sisch, staand of cursief schrift, houdt de
heer Poel het werk van voorbije jaren
d gewrocht werd door knappe koppen
in ere door het keurig te onderhouden
en het op zijn tijd onder de aandacht
van een nieuwe generatie te brengen,
die o zo vlug leeft en nauwelijks of geen
belangstelling heeft voor het werk
waarbij pioniersmoed nodig was.

lVdaaDegelhedern^on faren^ ™d so^wefeets 3000 K^ mee""

I penningmeester van Droste's Sportver-Op één punt was de vervaardiger van
leniging. 1 de Decauville zyn tijd ver vooruit: de

omwallingsmuren, moesten de weer
baarheid van de burcht verhogen, im
mers, de aanvallers konden te gemak
kelijk dekking zoeken achter de ron
ding van de muur zelf. Om dit gevaar
zoveel mogelijk te neutraliseren had
men reeds in de muur kleine uitsprin
gende rondingen aangebracht.

Er werd aangenomen, dat op deze
plaats het „Castellum Menapiorum" zou
gelegen hebben, waarvan Ptolomeus m zijn
geschriften gewag maakt. De fundamenten
van het tegenwoordige kasteel evenwei zijn
var. de 11e óf 12e eeuw en bestaan uit een
lei-achtige steen, afkomstig uit de omstre
ken van Visé. ook gebruikt aan de St. Ser-
vaas en O. L. Vrouwe Kerk te Maastricht.
Niettemin is het mogelijk dat onder de
tegenwoordige fundamenten nog die van
het „Castellum Menapiorum' verDorgen
liggen. Zo zou het ook verklaarbaar wor
den, hoe de uitzonderlijk hoge heuvel ont
staan is, waarop de burcht gebouwd is. Op
gravingen, die hier eerlang onder leiding
van dr. Glazema zullen plaats vinden, zul
len aan het licht brengen, ir. hoeveire deze
hypothese op de werkelijkheid berust.

Men houdt het voor zeker, dat in de
heuvel zeer belangrijke resten van oe
Romeinse tijd gevonden zullen worden.
Dat in het tegenwoordige dorp Kessel
een Romeins centrum geweest ls. staat
vast. In 1879, toen de R.K. kerk afge
broken werd om ter plaatse een nieuwe
te bouwen, vond men onder de funda
menten een Romeins offeraltaar Ir. de
vorm van een driegodensteen, voors'el-
lende Hercules, Juno en Minerva, in 1942
werd een Romeinse boerderij blootgelegd,
terwijl munten van die tijd herhaaldelijk
zijn en worden gevonden.

Opvallend is, dat Kessel niet eerder in
geschriften genoemd wordt dan in de 9de
eeuw, wanneer, bij verdeling van het Rijk
van Karei de Grote, het Lai-d van Kassei
gaat behoren tot het Midden-Rijk. Waar
schijnlijk zal in die tijd ook reeds een
kasteel op dezelfde plaats als van het tegen
woordige gelegen hebben.

Ket kasteel is aanvankelijk de residentie
geweest van deGraven van Kessel Deze
voerden de scepter over het Land van Kes
sel, dat zich toen uitstrekte over geheel
Noord-Limburg, westelijk van de Maas.
Zij hadden het recht van muntslaan en van
tol op de voorbijvarende schepen. Zij be
hoorden tot de edelsten ir. het land en ver
toefden herhaaldelijk aan de hoven van de
Keizer en Koningen. Bij hei sluiten van
tractaten traden zij vaak als getuigen op.
Later, wanneer zij in financiële moeilijk
heden geraken, zijn ze gedwongen hun goe
deren te verkopen aan hun .neer ior'uin-
lijke stamverwant, de hertog van Ge.der.
Ze worden nu gewone leenmannen. Loot
overerving komt het kasteel In 1539 aan
het geslacht der Merwijcks, nadien «n 1799
aan dat der Aldengoors. De eerste der Al-
dengoors te Kessel was Karei Lodevrijk,
een bekend staatsman onder de regering
van Willem I. Als raadsheei van deze
laatste werd hij tot voorzitter benoemd
van een commissie ter bestudering van het
gevangeniswezen, daarna van het armen
wezen. Na de dood van Frédéric, een zoon
van Karei Lodewijk, in 1876, was er geen
opvolger meer en werd het kasteel ver
kocht aan de Zusters der Goddelijke Vin-
zienigheid, die er een pensionaat voor jon
gens in vestigden, later voor meisjes in
het bijzonder voor schipperskinderen. Na
de verwoesting zijn de zusters in de omge
houwen 'gaan wonen, terwijl het pensionaat
in .eder geval voorlopig opgeneven werd.

De Orde, die ook veel oorlogsschade aan
haar huizen heeft geleden, wenst het kasteel
niet meer te herbouwen, enerzijds ui' fi
nanciële overwegingen, anderzijds omdat
het kasteel te groot is voor het beoogde
doel.

Monumentenzorg wil deze burcht,
enig in zijn soort, voor herbouw en sub
sidie in aanmerking doen komen, maar
eist, dat er dan ook een goede bestem
ming aan gegeven wordt. Het is dus
zaak, wil voorkomen worden, dat weer
een historisch monument van zo'n grote
betekenis verloren gaat, allereerst voor
het kasteel een nieuwe bestemming te
zoeken. Dit zal tenslotte niet zo moei
lijk zijn. Immers, de burcht, waarvan
slechts de oorspronkelijke omwallings
muren nog te gebruiken zijn, moet in
wendig geheel vernieuwd worden en
leent zich zodoende voor elke vorm van
inrichting. De kosten, die de herbouw
uiteraard met zich mee zal brengen,
kunnen bovendien geen hinderpaal vor
men, nu een subsidie te verwachten is,
dat in ieder geval het onrendabel ge
deelte zal uitmaken. Nu overal in den
lande zo'n groot gebrek is aan gebou
wen, vooral voor instellingen van alge
meen nut, onderwijs e. d., zal ongetvjij-
feld een nieuwe en passende bestem
ming voor deze oude burcht kunnen ge
vonden worden. Moge dan ook spoedig
het initiatief hiertoe worden gevonden,
want de tijd dringt en uitstel betekent
weer meerdere en onnodige kosten

Het kasteel, eenmaal herrezen, zal
zich dan opnieuw als een wachter op
de Maasoever verheffen en voor het
nageslacht getuigen van een tijd zo
groots en op een plaats, die in het
begin van onze jaartelling reeds be
kend was en een voorname rol ge
speeld heeft.

HAARLEM

(Adv.J

Hedenavond houdt de Onderlinge
Tuinliedenvereniging „Aerdenhout en
Omgeving" een zeer belangrijke verga
dering in het Volkskoffiehuis aan de
Heemsteedse Dreef. De agenda vermeldt
o. m. deelname aan de grote Dahliateri-
toonstelling te Haarlem en het houden
van een eigen tentoonstelling. Vooral
om dit laatste agendapunt worden alle
leden verwacht.

De na een predicatie door een pater
van de St. Jozefscongregatie te Mill
Hill in de parochiekerk van St. Agatha
te Zandvoort gehouden collecte voor de
missie, bracht rond 1250 op.

Op Donderdag 1 Sept. a.s. zal des
avonds van 8 tot 10 uur in de pastorie
gelegenheid worden gegeven om af
scheid te nemen van kapelaan V. G.
Nijman.

Als advocaat en procureur bij de
Haarlemse rechtbank werd beëdigd mr.
J. H. A. M. van Son, kantoorhoudende
te Haarlem, Nieuwe Gracht 53.

Wethouder D. J. A. Geluk zal 1 Sept.
geen spreekuur houden.

In aansluiting op ons bericht van
gisteren over het terugvinden van het
drie en een half jaar oude jongetje,
Abr. van der Mey uit Amsterdam, ver
namen wij nog het volgende:

Het is aan de opmerkingsgave van een
buurtbewoner te danken, dat tenslotte
na 34 dagen onafgebroken zoeken en
speuren het lijkje van de 3%-jarige
Abr. van ter Mey is gevonden. De man
had het zandstorten op het terrein aan
de Pontanusstraat geobserveerd en het
was hem opgevallen, hoe telkenmale
trossen peuters aan de zandauto's hin
gen als deze het terrein opreden. Wan
neer de chauffeur zijn laadbak met
zand liet kippen, stonden de kinderen
er vlak achter en lieten het zand over
zich heen komen.

Een rechercheur van de kinderpolitie
heeft toen een steekproef genomen en
het bleek, dat, toen de laadbak voor
de helft was geleegd, vier peuters reeds
met hun beentjes onder het zand \varep
bedolven. Het geliefkoosre spelletje is
naar alle waarschijnlijkheid hun kleine
speelmakkertje noodlottig geworden.

De politie van het bureau LinnaeUS"
straat heeft toen in overleg met P.
besloten het terrein af te graven.

Gistermorgen om zeven uur werd hier
mede begonnen en drie en een half uur
later stuitte men op het lichaampje.

Inmiddels schakelt de politie echter
misdaad niet uit, zodat het nauwkeurig
onderzoek word voortgezet. Het lijkje is
naar het Wilhelminagasthuis overge
bracht.

Wrakstukken van de „Roermond", die
bij Bari verongelukt is, worden Woens
dag per v liegtuig naar Nederland ver
voerd voor verder onderzoek, aldus
meldt A.P. De leden van de commissie
van onderzoek, die meer dan een maand
in Bari gewerkt hebben, zullen eveneens
naar Amsterdam terugkeren

Naar wij vernemen zal de z.g. politie-
commissie Lar-gemeyer dezer dagen haar
slotvergadering kunnen houden. Haar
voorstellen worden door een meerder
heid der commissie gesteund. De inder
tijd door de ministers van Justitie en
van Binnenlandse Zaken ingestelde com
missie had de taak aan de hand van de
ontworpen politiewetgeving met daarbij
behorende Koninklijke Besluiten na te
gaan of hierin voldoende is gewaar
borgd. dat het politie-apparaat ten bate
van de rechtspleging T beschikking
staat van de organen der Justitie. Voorts
of het politie-apparaat voor de handha
ving van het gezag en van de openbare
orde en veiligheid ter beschikking staat
van de centrale overheid, de burgemees
ters en zo nodig de Commissarissen der
Koningin.

Ook had de commissie o.a. na te gaan
of voldoende gewaarborgd is, dat indieri
de politie ontoereikend is, andere mili
tairen op doeltreffende wijze bijstand
kunnen verlenen aan het politie-appa
raat.

Bij vonnis in kort geding van de ar
rondissementsrechtbank te 's-Graven-
hage is voorlopig voor een maand een
verbod gehandhaafd tot verdubbeling
van de kalkzandsteenproductie van de
N.V. Kunstzandsteenindustrie „Amoud
te Hillegom. De „Arnoud" wilde haar
productie door middel van een twee-
ploegenstelsel verdubbelen en kreeg
hiertoe gelegenheid. Ze is echter ge
bonden door een in 1947 gesloten con
tract met andere kalkzandsteenfabri-
kanten, welk contract middels een cen
traal verkoopkantoor de kalkzandsteen
voor elk der deelnemers aan bepaalde
limieten bindt.

Mr. W. Borgerhof Mulder, president
van de rechtbank, legde aan het ver
koopbureau op binnen een maand
deze kwestie aan een arbitragecommis
sie voor te leggen. Doet zij dit niet,
dan zal de „Arnoud" aan de slag kun
nen gaan. In Mei 1950 zal dit bedrijf
in elk geval zijn gang kunnen gaan,
want dan experireert het contract.

Het A.N.P. verneemt, dat mej. Hanri3
Rodriguez de Miranda uit Amsterdam-
niet om het leven is gekomen bij be
ongeluk m Bergen (België).

Dezer dagen zijn bij Dinxperlo nieuW®
grenscorrecties tot stand gebracht. Na d®

in April aangebrachte correcties wa*
geen bevredigende toestana verkrege?'
waardoor de situatie eerder ingewikkel
der dan eenvoudiger was geworden.

Een gebied van ongeveer acht h.a. v
bij ons land gevoegd.

Amsterdam, 30 Aug.

Na de forse koersstijgingen van &K
teren heeft de aandelenmarkt vandaa»
geen noemenswaardige verdere ve-ng
tering te zien gegeven. De gteHUJJJ®*
was aanvankelijk wel goed prijsn®
dend, doch in het verder verloop dm'
den zich geen nieuwe kopers meer a*
waardoor de koersen later in vele 8
vallen enigszins afbrokkelden.

Binnenlandse industriële aa® a'f-
waren enigszins verdeeld met kleins
wijkingen naar beide zijden. pS

De scheepvaartmarkt was evene
enigszins verdeeld, doch de koersver
gingen waren in de meerderheid. eiJ.

De Indische fondsen waren mm
deels zwakker van toon en verlieten y
markt op nagenoeg het laagste
van de dag.

De staatsfondsenmarkt gaf w f.
verandering te zien. Alleen de r" t;eS
lening lag weer vast. Dollarobug g(1
Philips waren eveneens gevraag"
kwamen op 120.

(Nlet-offlclële Koersen)

Vorig
slot

,ipi

3Vt Nederl 1948
3-3% Nederland 1947
3 Ned 62-64 oei tac
(nschr GrtbK 1946 3 DCt
Ned Handel Mt) eert
A.K.U

Van Berkels Patent
Calvê-Delft eert
Van Gelder
Kon Hoogovens eert
Unilever eert
Ned. Kabel
Philips

Kon Petroleum

..Amsterdam' Rubbei
Holi Amerika Lön
Nea Scneepv Unie
Kon N Stoom o. MD
H.VJL
Dek m.

100-%
97)5
98%
97 ii
156'/i
188',%
121%
164
155
203
266%
293
248%
327%
138%
169
135%
165%
160%
149%

iss'6