Zomermaanden waren sinds 1921 nog niet zo droog R.I.S. gevormd niet op basis van Koninklijke Rede van 1942 Straaljagers niet opgewassen tegen de bommenwerpers B 29 Uitslaande brand in het Coomhertlyceum Russisch-Joegoslavische vervoers maatschappijen ontbonden ZIJ, DIE VIELEN Beroering in luchtvaartkringen Tot hoofd en hart Wat nu: Laatste Russische belangen geliquideerd Revolutie dreigt in Albanië Hulp aan Ecuador Mevr. anderson naar .Het weer. In Augustus overvloedige zonneschijn Communiqué cease fire- commissie Ministerraad in Djocja behandelt rapporten van Haagse delegatie Nederland bijzonder geïnteresseerd Trieste ruïne aan de Oosterhoutlaan ONTMOETING SUHARDJO EN HASSAN BASRI Fruïtexport per vliegtuig LATERDAC 3 SEPTEMBER 1949 b 73ste JAARGANG No. 24554 Negen bandieten in Parijs gearresteerd Beruchte juwelendieven Naar 500.000 dollar DEN HAAG? —38,5 pet van ons volk- is katholiek NEDERLANDERS VEILIG IN BOLIVIA VERKLARING REP. MIN. VAN VOORLICHTING ERNSTIGE AUTOBOTSING TE APELDOORN Eén dodeéén gewonde BUREAUX: SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM Telefoon: Redactie 21544; Advertenties 21543 Abonnementen 20800 Postgiro 143480 Bijkantoor Beverwijk: Stumphiusstr. 45, tel. 3998 Voor klachten over de bezorging na 5.30 uur 's avonds 21544 Directeur: 3. 3. W. Boerrigter. Hoofdredacteur: Drs. H. W M. van Run. VVnd. hoofdredacteur: W. Severin. NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter- hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel tarief. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte. De administratie behoudt zich het recht voor advertentiën eventueel zonder opgave van redenen te weigeren. ABONNEMENTSPRI3S 35 cents per week. f 1.52 per maand, f 4.55 per kwartaal. De Joegoslavische regering heeft gisteravond bekend gemaakt, dat de twee Russisch-Joegoslavische vervoersmaatschappijen, n.l. de Donauscheepvaart- biaatschappij „Yuspad" en de burgerluchtvaartmaatschappy „YusfR" zijn entbonden. Het initiatief hiertoe is uitgegaan van Joegoslavië. De overeen komst tot liquidatie is op 31 Augustus in Belgrado ondertekend na onder- kandelingen, die enige maanden geduurd hebben. Krachtens die overeenkomst 's de oorspronkelijke overeenkomst van 4 Febr. 1947 komen te vervallen. nederlaag in Vitsi gedwongen waren de Albaanse grens te overschrijden, zijn Joegoslavië binnengekomen na „de toe standen in Albanië te hebben gezien", aldus het officiële Joegoslavische agent schap Tanjug. Door de liquidatie zijn de laatste Rus sische financiële belangen in Joegosla- v'ë te niet gegaan. De Donauscheep- vaartmaatschappij was door beide lan den opgericht om de handelsvaart op de Midden-Europese waterwegen te be vorderen, de Russisch-Joegoslavische luchtvaartmaatschappij vloog onder joeer de diensten Boekarest-Belgrado, Boedapest-Belgrado-Tirana en Belgra- do-Lwow. In een hoofdartikel getiteld: „De fascistische beesten hebben amok ge haakt", verklaart het te Boekarest ver fijnende orgaan van de Cominform, dat in Joegoslavië reeds talrijke clan destiene communistische organisaties aan het werk zijn. „Deze organisaties", zo voegt het blad er aan toe, „oefenen zich in de clan destiene strijd en weten steeds te ont snappen aan de speurders van Ranko- v'tsj. Het aantal van deze organisaties Sroeit voortdurend." Een krachtig radiostation van de Co- linform, dat geleid wordt door „revo- 'Utionnaire Joegoslavische vluchtelin gen", verleent steun aan de ondergrond se beweging, zo vervolgt het orgaan. Het Titoregime tracht de uitzendingen te verstoren en vervolgt iedereen, die naar deze uitzendingen luistert. „Niets echter kan de stem van de waarheid onder drukken", aldus gaat het Cominform- drgaan verder, dat beweert, dat vele drieven worden ontvangen van Joego slavische luisteraars, die de bedreigin gen negeren. Cummings, een bekend commentator, Schrijft in de „News Chronicle", dat in Albanië'een revolutie dreigt, welke aan gewakkerd wordt door maarschalk Tito. Een groep Griekse rebellen offi cieren en manschappen die na hun De Parijse politie deed gisteren een goede vangst met het arresteren van ne gen gangsters, van wie er twee van Medeplichtigheid worden verdacht aan een grote juwelendiefstal in Deauville. ïot deze laatsten behoort René Girier, k» de Parijse onderwereld bekend als "Cocaine René", een der naaste medewer kers van Frankrijks staatsvijand no. 1 t-ruile Buisson. De 31-jarige Gmer wera tezamen met zijn vrouw van zijn bed ge- l'cht in een arbeiderswijk in het Noord- Dosten van de hoofdstad. De arrestaties vólgen op een reeks diefstallen op grote schaal in Parijs en aiders, waarbij bandietenbenden zich in totaal voor een waarde van 400 millioen francs hebben toegeëigend, waaronder ^13 millioen francs aan juwelen van de mdische multimillionnair Aga Khan. De Politie heeft echter geen aanwijzingen, dat de gearresteerde gangsters betrok ken zouden' zijn bij laatstgenoemde ge- fuchtmakende diefstal. Wel verdenkt de Politie Girier van medeplichtigheid aan fe beroving van het Deauville-filiaal jMn Van Kleef en Arpels op 2 Augustus. Dirier werd reeds verscheidene maan den door de politie gezocht, nadat hij er >h geslaagd was uit de gevangenis te uitvluchten. b Van de zijde van het Nederlandse j*°de Kruis wordt medegedeeld, dat de ?Ulp, welke door 21 nationale Rode kruisverenigingen is geboden aan de jhitn 100.000 slachtoffers van de aard beving in Ecuador op 5 Augustus j.l„ *50.000 dollar beloopt. Men verwacht, dat ?'t bedrag verdubbeld wordt. De be sefte van Ecuador is nog zeer groot. r*<iizenden daklozen hebben dringend pehoefte aan tenten, dekens, kleding en eukengerei. ïn Amerikaanse Congresskringen 2°rdt de naam van mevrouw Eugenia kftderson, democratisch afgevaardigde v°or Minnesota, genoemd als mogelijke jjPvolgster van dr. Baruch als ambassa- JHce van de Verenigde Staten te Den J**ag of te Kopenhagen, zo meldt Aneta ®it Washington. Van personen, die in jjauw contact staan met mevrouw An derson, vernam Aneta dat inderdaad Uïhnen enige tijd haar benoeming tot Slbassadrice kan worden verwacht. f*eze zegslieden weigeren echter te ont willen, welke de standplaats van mevr. ^IJerson zal worden. Aneta verneemt nog, dat er in de af kopen maanden ernstig sprake is ge- 4 eest van een aanstelling van mevrouw phderson tot Amerikaans ambassadrice bB kopenhagen. In tegenstelling tot de 0ff.ta.ande verwachtingen is echter geen ^'Uciële benoeming afgekomen. Thans - °rdt voor de eerste maal do naam van ,^evrouw Anderson in verband gebracht hg de nog vacante Amerikaanse am- Ssadeurspost in Den Haag. Verwachting tot Zondagavond: v Gedeeltelijk bewolkt met langs de IjUundzeekust hier en daar enige cnte regen „f motregen. In de rest vj het land overwegend droog weer. Wust zwakke wind uit Zuidelijke t- ht'ngen. Weinig verandering in Wperatuur. ZONDAG: 5.55— 19.22 Maan: 18.53—1.52 MAANDAG: 5.57—19.20 Maan: 19.09—3.11 Een woordvoerder van het Britse mi nisterie van Buitenlandse Zaken heeft gisteren ontkend, dat Engeland en Ame rika druk hebben uitgeoefend op Italië om de Joegoslavische zone van het vrije gebied van Triëst aan Joegoslavië af te staan, zoals herhaalde malen is bericht. De woordvoerder verklaarde, dat Enge land nog steeds van mening is, dat het gehele gebied van Triëst aan Italië be hoort te worden teruggegeven. VERDELING VAN DE NEDERLANDSE BEVOLKING NAAR KERKELIJKE GEZINDTE Van de uitkomsten van de 12e volks telling van 31 Mei 1947 is thans beschik baar gekomen de verdeling der bevol king naar de kerkelijke gezindte. De belangrijkste procentuele cijfers volgen hieronder 1930 1947 Rooms Katholiek 36.42 38.50 Ned. Hervormd 34.50 31.03 Geref. Kerken (art. 31 k.o.) 8.04 7.01 Geref. Kerken 0.92 Chr. Geref. Kerk 0.63 0.72 Geref. Gemeenten 0.53 0.92 Oud-Geref. Gem. 0.14 0.16 Evang. Luthers 0.99 0.62 Doopsgezind 0.78 0.70 Remonstrant 0.38 0.42 Israëliet 1.41 0.15 Overige 1.75 1.81 Geen 14.43 17.04 Totaal 100 100 Naar uit Garmisch-Partenkirchen ge meld wordt, is in de toestand van Ri chard Strauss een verslechtering inge treden. Zijn schoondochter verklaarde dat hij in levensgevaar verkeert. Het K.N.M.I. deelt mede: Hoewel nog niet alle gegevens over het weer van Augustus ter beschikking staan, is er toch wel iets over mede te delen. Allereerst valt dan het voortdu ren van de droogte op. Weliswaar zijn er plaatsen, waar meer dan de normale hoeveelheid regen werd gemeten (o.a. op vliegveld Twente), maar in-de mees te provincies viel belangrijk te weinig, vooral in Noord- en Zuid-Holland, zo dat gemiddeld over het gehele land de hoeveelheid niet groter dan 50 a 55 mm. zal zijn tegen 74 mm. normaal. In De Bilt viel 62 mm. tegen 82 mm. normaal. In de maanden Juni, Juli en Augustus tezamen is daar 110 mm. gevallen tegen 218 normaal. Daarmee zijn de drie zo mermaanden te De Bilt droger geweest dan sedert 1921 was voorgekomen. Ook in Den Helder is dit het geval. De droogte dateert echter niet van die laat ste maanden; in De Bilt hebben sedert September van het vorige jaar alle maanden met uitzondering van April een tekort aan regen opgeleverd. De droogte is om precies te zijn 13 Augustus 1948 al begonnen; sedert die dag is tot einde Augustus 1949 in De Bilt slechts 454 mm. regen gevallen te gen 810 mm. normaal, dat is dus slechts weinig meer dan de helft van de nor male hoeveelheid. Zonneschijn was er in Augustus over vloedig, in De Bilt werden 222 uren zon geregistreerd tegen 188 uren normaal. De temperatuur was gemiddeld bijna één graad Celsius boven normaal. De eerste helft van Augustus was aan de koude kant, maar de warme periode van de laatste tien dagen heeft het warmte- tekort in een overschot doen overgaan. De nachten waren vaak erg koud, op 13 Augustus werd in De Bilt zelfs een tem peratuur gemeten, die daar in geen veertig jaren in de eerste helft was voor gekomen. Het aantal dagen met warm zomerweer, waarop te temperatuur tot boven 25 graden Celsius steeg, bedroeg te De Bilt 8 tegen 4 normaal en van de 31 dagen, die de maand telt, waren er niet minder dan 20 aan de warme kant. In een officieel communiqué betref fende de vijfde formele bijeenkomst van de centrale gemengde commissie voor toezicht op het staken der vijan delijkheden, te Batavia, wordt met te leurstelling geconstateerd, dat bepaalde plaatselijke gemengde commissies tot dusverre niet in staat zijn geweest, te functionneren door het niet aanwezig zijn van de republikeinse vertegenwoor digers in deze commissies, hoewei hun afwezigheid mogelijk haar redenen had". De Nederlandse consul te La Paz de hoofdstad van Bolivia heeft ge meld, dat alle Nederlanders in de mijnstreken aldaar zich in veiligheid bevinden. Naar Aneta's correspondent uit Djocja meldt heeft het republikeinse kabinet onder voorzitterschap van vice-premier Hamengku Buwono een zitting belegd Behalve de minister van Financiën, mr. Lukman Hakim, die door ziekte verhin derd was, waren alle ministers aan wezig. In een interview met Aneta verklaar de de minister van voorlichting, mr. Sjamsuddin, dat tijdens de zitting de rap porten van de republikeinse delegatie en die der delegatie in de centrale ge mengde commissie, benevens de rappor ten van de delegatie in Den Haag het onderwerp der besprekingen zijn ge weest. De redevoeringen van premier Drees en premier Hatta, aldus de minis ter, worden als zeer belangrijk be schouwd. Ten aanzien van het feit, „dat de R.T.C. door dr. Drees in de sfeer van de Koninklijke rede van 7 December 1942 betrokken werd", zei mr. Sjamsuddin, dat het „het recht van Nederland is om een dergelijk standpunt in te nemen". Doch het streven van het Indonesische volk naar de onafhankelijkheid voor ge heel Indonesië heeft hoegenaamd geen verband met de Koninklijke rede, aldus de minister, daaraan toevoegende, dat „wij de negara R.I.S. vormen, niet ge grondvest op de rede van 7 December 1942, doch op basis van de waarachtige wil van het volk." Omtrent de uitvoering van het staken De regering maakt bekend, dat tot haar leedwezen de volgende verliezen in Indonesië zijn gerap porteerd: Koninklijke Landmacht: Gesneuveld 19 Augustus 1949: Serg. M. Diepeveen, legernummer 230916009, afkomstig uit Veenen- daal. Koninklijk Ned. Ind. Leger: Gesneuveld 16 Augustus 1949: Men. sold. 2e kl. infie L. Sompo- tan, stbnr. K 44823652, legernum mer 251702005, afkomstig uit Indo nesië. Overleden t.g.v. oorlogsverwon- ding op 17 Augustus 1949: Jav. sold. 2e kl. Soeradi, legernr. 261301294, afkomstig uit Indonesië. Gesneuveld 20 Augustus 1949: Soend. sold. 2e kl. genie Adi, stbnr. 15236/a (legernr. 251301104) afkomstig uit Indonesië. Overleden t.g.v. oorlogsverwon ding op 20 Augustus 1949: Tim. sold. 2e kl. infie Sangaowe- rin, legernr. 291301037, afkomstig uit Indonesië. Dat zij rusten in vrede. (Van een luchtvaartmedewerker) De onlangs boven Engeland gehouden luchtvaartoefeningen zijn voor de Amerikanen aanleiding geweest om op min of meer geringschattende wijze critiek te leveren op de prestaties van de Engelse Vampire- en Meteor-straaljagers. De Amerikaanse B 29 vliegende forten zouden er namelijk in geslaagd zijn een industriecentrum te naderen en een zware bomaanval hierop uit te voeren zon der noemenswaardige hinder te hebben ondervonden van de Engelse luchtver dediging De gevolgtrekking, dat de Vampire- en Meteor-straaljagers derhalve vrijwel machteloos staan tegenover de B 29 vlie gende forten, van welk type volgens be trouwbare berichten ook de Russen een groot aantal bezitten, heeft grote beroe ring verwekt, niet alleen in Engeland, maar ook in Nederland, waar, zoals be kend, de nationale vliegtuigindustrie ten behoeve van de Belgische en Nederland se luchtmachten sinds kort de productie van een 300-tal van bovengenoemd type straaljagers ter hand heeft genomen. Het moge zo zijn, dat „Operation Foil", zoals bedoelde luchtmachtmanoeuvre ge noemd werd, tot op zekere hoogte een niet bijster gunstig licht op de prestaties van de straaljagers heeft geworpen. Hier mede is echter niet, zoals de Amerikanen willen doen voorkomen, een kenmer kende verhouding tussen straaljager en bommenwerper komen vast te staan. Bij het beschouwen van de gegevens, die „Operation Foil" heeft opgeleverd, dient een goed onderscheid gemaakt te wor den tussen de straaljager op zich en de organisatie, die dit vliegtuig hanteert. De R.A.F. heeft in de loop der jaren een corps van vrijwilligers gevormd, dat op gezette tijden wordt geoefend en in staat is om bij plotseling voorkomende nood toestanden onmiddellijk in te vallen. Aan deze personeelspolitiek zijn uiteraard aanzienlijk minder kosten verbonden dan aan het in stand houden van een vaste bezetting, maar of het de lucht verdediging als zodanig ten goede zou komen, bleef maar zeer de vraag. Enkele maanden geleden had men een unieke gelegenheid dit vrijwilligerscorps op zijn bruikbaarheid te testen. „Operation Foil" heeft de R.A.F. echter een les geleerd, waarmee zij zeker haar voordeel zal weten te doen. Zolang het erom ging de sterk verouderde en lang zaam vliegende Halifax- en Wellington bommenwerpers op te sporen, wisten de vrijwilligers, die de met radar toege ruste waarschuwingsposten grotendeels bemanden, het commando jachtvliegtui gen nog wel enigszins op de hoogte te houden betreffende de positie van de vijand. Toen zich evenwel de snelle B 29. bommenwerpers in de strijd mengden, konden de waarschuwingsposten het niet meer bolwerken. Op een gegeven moment zag het Commando jachtvliegtuigen hele maal geen kans meer uit de ver warde berichten wjjs te worden, zo dat Meteors en Vampires in het wil de weg door de lucht stormden om alsnog te trachten een B 29 in het vizier te krijgen. Hieruit blijkt dus, dat het effect van de straaljager voor een belangrijk percentage afhangt van een goed functionnerende grond- organisatie. Het falen van de straaljagers mag De thans zo veel besproken straaljager, de Gloster Meteor. echter niet geheel en al worden gewe ten aan het tekortschieten van het waar schuwingssysteem. Immers bij de enke le ontmoetingen tussen vliegende forten en jachtvliegtuigen bleek wel degelijk, dat het snelheidsoverwicht, waarover de jachtvlieger kan beschikken, niet groot genoeg was om onder alle omstandig heden een succesvolle aanval op de B-29 bommenwerpers te kunnen doen. Op een hoogte van 10.000 meter kan de B-29 een snelheid bereiken van 700 km. per uur, terwijl de Meteor op deze hoog te slechts 150 km. sneller is. Tengevolge van de hoge snelheid is de Meteor ge noodzaakt grote bochten te beschrijven hetgeen aan de wendbaarheid veel af breuk doet. Dit euvel kan slechts wor den goedgemaakt als het mogelijk is, na het beëindigen van de bocht de snelheid hoger op te voeren dan bij de huidige Meteor het geval is. Men is echter aan grenzen gebonden. Alvorens het vliegtuig de geluidssnelheid bena dert, wordt het beïnvloed door krach ten, die ontstaan, doordat de passerende lucht reeds op sommige plaatsen de snelheid van het geluid overschrijdt. Het toestel begint dan sterk te trillen en te slingeren en de bestuurbaarheid neemt snel af. Door het toespitsen van de neus, het veranderen van de staal constructie en het verleggen van het zwaartepunt, zijn de ontwerpers erin geslaagd de Meteor zo te wijzigen, dat de gewraakte verschijnselen zich eerst voordoen bij het bereiken van een veel hogere snelheid. Deze nieuwe versie van de Meteor, de Mark VHI, is de straaljager, die thans in licentie door Fokker wordt gebouwd. Iedere verbetering, die in de toekomst nog mocht worden gevonden, zal ook door Fokker worden aangebracht. Het staat dus vast, dat de Nederlandse lucht macht in ieder geval met het modernste materieel zal worden toegerust. Zolang de geluidsbarrière evenwel nog niet overwonnen is, zal het snel heidsoverwicht van de Meteor op de mo derne bommenwerper nog met een grote dosis behendigheid van de jachtvlieger moeten worden aangevuld om onder alle omstandigheden een succesvolle aanval op de vliegende forten te kunnen garan deren. De Nederlandse jachtvliegers, die met een squadron Meteors mark IV hebben deelgenomen aan „Operation Foil", heb ben op overtuigende wijze blijk gegeven zich snel de nieuwe gevechtstactiek eigen te kunnen maken. Jachtvliegers van dit formaat zijn ech ter maar zeer dun gezaaid. Want naast en misschien wel boven vliegaanleg staat de mentaliteit van de straaljagervlieger, die als meest vereiste karaktertrek kal me vastberadenheid behoort te hebben. Helaas schijnt een groot aantal van de thans in opleiding zijnde militaire vlie gers hieraan niet te voldoen. Na de recordvluchten van majoor-vlieger J. L. Flinterman schijnt zich zelfs een soort angstpsychose voor de Meteor van hen te hebben meester gemaakt. Zo zelfs, dat zij merkbaar in hun vliegprestaties ach teruit zijn gegaan. Daar een Meteor vrij eenvoudig te vliegen is, verdient het dus aanbeveling bij het aannemen van leerling-vliegers in de eerste plaats op mentaliteit" te letten en daarna pas op vliegaanleg. der vijandelijkheden verklaarde mr. Sjamsuddin, dat deze zeer bevredigend verloopt, in het bijzonder op Sumatra. Dit laatste wordt bevestigd door de re publikeinse minister van Binnenlandse Zaken, mr. Wongsonegoro. Mgr. Sugyapranata, die tot dusver in Djocja verblpef is in Semarang aange kómen, waar hij verder zal blijven. In verband met de geruchten, die de ronde doen als zou Mgr. Sugyapranata naar de Ronde-Tafelconferentie gaan, deelde hij aan Aneta mede, nog geen uitnodiging hiertoe ontvangen te hebben. Het Berlijnse blad „Der Abend" beweer de Donderdag dat de Russen in de laatste 6 weken 3.221 bewoners van Russische gevan gen- en concentratiekampen via Berlijn naar Letland hebben gedeporteerd. Onder hen zouden zich ongeveer 200 vrouwen bevin den. Gisteravond brak in het Coomhertlyceum aan de Oosterhoutlaan een grote brand uit. In aller ijl werd de inventaris der school in veiligheid gebracht. Een brandweerman sjouwt een skelet naar een rustig plekje. Een fikse uitslaande brand heeft gis teravond het Coomhertlyceum tot een trieste ruïne gemaakt. De vlammen gin gen reeds dadelijk zo ruïneus te werk, dat de Haarlemse brandweer, die overi gens zeer spoedig ter plaatse was, bij voorbaat kon constateren, dat er van het interieur niet veel te behouden zou zyn. Gelukkig kon er van de inboedel nog een en ander worden gered, doch het Iaat zich aanzien, dat de schade een vry behoorlijke omvang zal hebben. Een leerling van de Zeevaartschool, die gisteravond in de omgeving van de Oosterhoutlaan liep te wandelen, zag plotseling vlammen in het Coomhert lyceum. dat aan die laan is gelegen. De brandweer werd dadelijk gealarmeerd en in afwachting van haar komst probeer den omwonenden, die inmiddels waren toegesneld, nog te redden wat te redden viel. Vele leerlingen kwamen op het ge rucht van de brand uiteraard dadelijk naar hun school en hielpen ijverig mee uit de school weg te slepen wat nog mogelijk was. Dank zij dit doortastend optreden kon nog betrekkelijk veel worden gered. Naar men ons mededeelde, zijn de inboe del van de rectorskamer en die van en kele leslokalen behouden gebleven. Zelfs heeft men kans gezien om twee piano's naar buiten te krijgen. Voor zover het gemakkelijk verplaats bare stukken betrof schilderijen e.d werden deze bij omwonenden in huis geborgen. Direct na het uitbreken van de brand om ongeveer kwart over negen trok de brandweer onder leiding van haar commandant, de heer H. C. Ver- nout, er op uit en pakte zij, ter plaatse gekomen, het vuur met zes stralen aan. De magirusladder bewees hier uitsteken de diensten en met behulp hiervan was men in staat het vuur van bovenaf te bestrijden. Een grote lamp wierp vanaf de brandweerwagen een felle bundel licht op het dak en de gevel, zodat men de mannen, die overal op het dak bezig waren, kon waarschuwen, wanneer even tueel instorting dreigde. Zover is het echter niet gekomen, want omstreeks tien uur had men de brand onder de knie en kon met het nablus- singswerk worden begonnen. Voor zover het dak niet doorgebrand was, braken de brandweerlieden het open en gooiden zij de dakpannen naar beneden. Zij hiel den nog lange tijd hun slangen naar bin nen gericht, omdat men bang was, dat het nasmeulende vuur plotseling weer op zou laaien. Wij spraken nog met de rector van het lyceum, dr. L. M. van Dis, die de gehele avond al in de weer was om zo veel mogelijk uit de school te redden, en die ons vertelde, dat door deze brand een onverwachte kink in de kabel was gekomen, wat betreft de verschillende plannen. Ook het Coomhertlyceum im mers had met ruimtegebrek te kampen. Daarom was besloten achter het oude gebouw bij het Spaarne een twaalftal loc-alen in te richten. Hiermede was men reeds ver gevorderd, doch vanaf Maan dag 5 September de aanvang van het nieuwe schooljaar zou men zich voor lopig nog in het oude gebouw moeten behelpen. De nieuwbouw heeft gelukkig geen schade ondervonden. Omtrent de oorzaak van de brand kon men geen positieve mededelingen doen. doch vermoed wordt, dat de brand ontstaan is door enkele werk zaamheden, die gisteren in het lyceum werden verricht. Men was in het ge bouw bezig met het monteren van een verwarmingsinstallatie en vermoed wordt, dat daarbij gebruik is gemaakt van een zgn. schilderslamp. Anderen zijn echter van mening, dat een weg geworpen brandende sigaret de oor zaak moet zijn. Hoe het ook zij, het vuur vond in het oude gebouw gretig voedsel en het duurde met lang, of de vlammen sloegen naar buiten. Ofschoon velen vanuit de stad bij de brand probeerden te komen, moesten zij zich tevreden stellen met oen vage vuurgloed, want de politie had voor een goede afzetting gezorgd en mede door de natuurschone omheining van bomen en struiken was er van de kant van de stad niet veel te zien. Ook over de schade was nog niets met zekerheid te zeggen. De scnool is een gemeentelijk lyceum, maar de ge meente neeft het gebouw in huur van de Doopsgezinde Gemeente. Op het terrein van de brand waren onder meer aanwezig burgemeester P. O. F. M. Cremers, de wethouders A. Angenent en mr. F. Schreurs, de ge meentesecretaris, de heer Th. Wesstra, hoofdcommissaris J. Fontyne en de 'Of ficier van Justitie, mr. G. W. F. van der Valk Bouman. Het zij hier nog vermeld, dat dit de derde maal was, dat de brandweer gis teravond werd gealarmeerd. De eerste keer was het voor een brand op de Rijksstraatweg bij de boerderij van Van S. Daar wist men echter het vuur te be perken tot de hooiberg. Het tweede alarm gold voor een brandje in de Grote Houtstraat, dat echter niets te be tekenen had. Tot diep in de nacht is de brandweer bezig gebleven met het nablussingswerk. De riante omgeving van het Lyceum was veranderd in een trieste modder poel. Tijdens de ontmoeting op Vrijdag tus sen generaal-majoor Suhardjo en de niet-officieel benoemde republikeinse militaire gouverneur van Zuid-Borneo, Hassan Basri, heeft eerstgenoemde Has san Basri erkend als luitenant-kolonel en bevelhebber van de vierde Alri-di- visie en heeft hem opgedragen namens de republikeinse legercommandant bin nen uiterlijk 14 dagen de vijandelijkhe den in Zuid-Borneo te staken. Basri er kende de opracht te hebben ontvangen en verzekerde gereed te zijn voor de uitvoering hiervan. Het troepentransportschip „Groote Beer" is Vrijdagmiddag met troepen van Amsterdam naar Indonesië ver trokken. Dit is de tiende maal dat de „Groote Beer" sinds November troe- penonderdelen naar de Oost vervoert. De Olie-Scheepvaart- en Bevrach tingsmaatschappij N.V. te Rotterdam, die enige weken geleden een contract afsloot voor veertig vluchten met „Da- kota's", telkens met een lading van 3000 kg. Westlandse druiven van Schip hol naar Londen, heeft nog voor deze maand vluchten met vier extra DC 3's, eveneens met Westlands fruit voor En geland, afgesloten. Voorts zijn er nog onderhandelingen gaande voor een derde contract van twintig vluchten. Het leven is mooi en schoon geweest, als men ouder geworden het goede ziet, dat men gedaan heeft aan elkan- ders ziel. (Van een bijzondere medewerker) Wat nu? is de vraag, die een mens zich zelf of anderen stelt, wan neer hij voor een bijzonder moei lijke situatie is geplaatst. Doorgaans wordt de vraag eerst gesteld, wanneer aard en omvang van de moeilijkheid goed tot het slachtoffer of de gedupeer de doordringen. De automobilist, die in een verlaten streek met een gebroken as zit, de redenaar, die eerst op de katheder bemerkt zijn verkeerde notities te hebben meegenomen, ze kunnen zo echt zielig de vraag aan zich zelf stel len: wat nu te beginnen. Dit soort moei lijkheden inmiddels veroorzaakt welis waar even een onaangename situatie, maar niet veel later wordt het een gees tig avontuur om in een gezelschap leuk over te kunnen vertellen. Moeilijker, veel moeilijker wordt het, wanneer het incident van geestelijke aard is. De man, die zich tracht vrij te worstelen van een zondige gewoonte, komt tot de vertrouwde vriend, priester of leek, met de wanhopig klinkende vraag: ik weet niet meer wat te begin nen. De vrouw, die zich de liefde ziet ontglippen van haar man, het ouderpaar, dat een jongen of meisje langzaam maar zeker ziet afglijden, de mens vechtend tegen toenemende onverschilligheid te genover God en Godsdienst, zij allen kennen het klemmende van de vraag: wat nu? Pater Euthymius van Iersel heeft in een aantal dagboeknotities keiharde feiten gesteld over de houding van ar beiders in werkverschaffing en fabriek tegenover God, de priesters, de samen leving. Hij volstaat met de omvang van de ramp aan te duiden, brokstukken van het ongeluk, dat aan de samenleving is overkomen te vermelden en gaat ver volgens luid roepend aan de kant van de weg staan te waarschuwen: de werk gevers in eerlijke critiek. de arbeiders in vaderlijke openhartigheid, heel onze mensengemeenschap uit de volheid van zijn priesterhart. Een sterk geïnteresseerd toeschouwer stelj, na het constateren van de ramp dc- bijna klassieke vraag: wat nu? Het antwoord dat deze vragensteller, prof. mr. J. J. M. van der Ven. geeft, is vooral daarom zo belangwekkend, omdat hij de eerste twee voor de hand liggende antwoorden afwijst, n.l. het antwoord van „de" werkgever en het antwoord van „de" arbeider. „Een antwoord mogen wij alleen als Christenen geven." Het is alsof hij ons toeschreeuwt: discussieer bij een gebroken auto-as toch niet over hout of karnemelk, hier past alleen een as van gietstaal. Het verschijnen van dit boek is ver heugend, zoals het ontstellend is de daarin vermelde feiten te moeten leren kennen. Leren kennen ja. Het is wel erg te moeten vaststellen, dat zulk een ontzaglijk grote afstand tussen de men sen is gegroeid, dat we vooral de geeste lijke noden van anderen eerst op deze wijze moeten leren kennen. Wat al voor lichting is er de laatste 50, 60 jaar juist op dit terrein niet gegeven. Reeds Von Kettler begon meer dan 100 jaar geleden het geweten der mensheid wakker te schudden. En naam rijt zich aan naam van allen, die sindsdien met prachtige bedoelingen en apostolische ijver ge werkt hebben en gewaarschuwd, gepleit en gezwoegd om, naar het woord van de helaas te vroeg gestorven Tranz Herwig, te trachten het kapitalisme te dopen in de Naam des Vaders en vreedzaam te herwinnen de macht over dit economisch stelsel. Maar sterker dan ooit is dat ander woord van dezelfde schrijver gaan gel den: Maar op iedere straathoek staat Christus en treedt voor ons als voor de ongelovige Thomas en wij kunnen zijn klacht niet voorbijgaan: Legt Uw han den in deze wonden, ziet gij niet hoe Ik lijd in de verworden massa's van de wereldstad?" De „wereldstad" inmiddels is niet alleen meer Berlijn, Parijs, Am sterdam. Pers, radio en film brachten de wereldstad in het kleinste dorp, in de werkplaatsen onzer grote onderne mingen, in de wederopbouwkampen en verzamelplaatsen der DUW-arbeiders. Een van de grootste fouten, waaraan wij, die de samenleving vormen, ons hebben schuldig gemaakt, is dat wij de geweldige technische en economische vooruitgang der wereld slechts hebben ten voordeel doen zijn van een betrek kelijk kleine groep en de massa met incidentele middelen „verzorgden" tot het noodzakelijkerwijze moest worden een grauwe, onzelfstandige nameloos heid. Het boek van de priester-arbeider pa ter Van Iersel is tot op zekere hoogte een verlossend antwoord op kwellende vragen. Maar gevaarlijk is het het slechts te zien als een naslagwerkje voor arbei ders, wanneer ze zichzelf een hart onder de riem willen steken, of als een hand leiding voor een debatingclub. De noodzaak, waartoe het werkje pleit, is op de allereerste plaats er ene van bezinning op de vraag: wat nu? Het antwoord van prof. v. d. Ven is van voorname allure. We zullen het moeten aandurven de plaats van de mens in de samenleving, de mens in Gods Schep pingsplan te zien zoals de Schepper het bedoelde. In de praktijk der sociale ver houdingen moet spreken de erkenning van het woord van St. Paulus: Hier is Jood noch heiden, vrije noch slaaf, maar Christus is in een ieder en in een ieder gelijk. Deze gedachte moet het bepalen van de lijn der grootse sociale projecten be geleiden en inspireren. Het zal niet lei den tot een onnatuurlijke gelijkheid, maar wel tot een natuurlijke zedelijke gelijkberechtigdheid. Wanneer we dit boekje in handen wen sen van elke christen, van elke mens, dan is het niet om hun het genot te wensen van een vlotgeschreven apologie, maar omdat we er van overtuigd zijn, dat hiermede misschien weer een kleine, maar belangrijke bijdrage kan worden geleverd tot een groei naar het inzicht, dat alleen de liefde, die uit God komt. kan voeren tot een juiste verhouding tussen de mensen. En dat alleen die liefde kan inspireren tot maatregelen van wettelijke en vrije aard, die deze verhoudingen hun juiste vormen doet aannemen. Op de Soenenseweg te Apledoom is Vrijdag een motorrijwiel door 'n vracht auto, bestuurd door de heer S. te Am sterdam, aangereden. De motorrijder en de duo-passagiers, de gebrs. D. uit Den Haag, werden zeer zwaar gewond. Een hunner overleed reeds kort daarna, de ander is in zorgwekkende toestand in het Julianaziekenhuis te. Apeldoorn opgenomen. Daar de eigenaren en de assuradeu ren van het Zweedse schip „C. A. Banck", dat nog steeds bij de Amster damse Scheepsbouwmij. ligt te wach ten op zijn uiteindelijke bestemming, het niet eens kunnen worden over het antwoord op de vraag: slopen of her stellen, zal het schip werden verkocht.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1949 | | pagina 1