Zomermaanden waren sinds 1921
nog niet zo droog
R.I.S. gevormd niet op basis van
Koninklijke Rede van 1942
Straaljagers niet opgewassen tegen
de bommenwerpers B 29
Uitslaande brand in het
Coomhertlyceum
Russisch-Joegoslavische vervoers
maatschappijen ontbonden
ZIJ, DIE VIELEN
Beroering in luchtvaartkringen
Tot hoofd en hart
Wat
nu:
Laatste Russische belangen geliquideerd
Revolutie dreigt in
Albanië
Hulp aan Ecuador
Mevr. anderson naar
.Het weer.
In Augustus overvloedige zonneschijn
Communiqué cease fire-
commissie
Ministerraad in Djocja behandelt rapporten
van Haagse delegatie
Nederland bijzonder
geïnteresseerd
Trieste ruïne aan de Oosterhoutlaan
ONTMOETING SUHARDJO
EN HASSAN BASRI
Fruïtexport per
vliegtuig
LATERDAC 3 SEPTEMBER 1949
b
73ste JAARGANG No. 24554
Negen bandieten in Parijs
gearresteerd
Beruchte juwelendieven
Naar 500.000 dollar
DEN HAAG?
—38,5 pet van ons volk-
is katholiek
NEDERLANDERS VEILIG
IN BOLIVIA
VERKLARING REP. MIN. VAN VOORLICHTING
ERNSTIGE AUTOBOTSING
TE APELDOORN
Eén dodeéén gewonde
BUREAUX: SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544; Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postgiro 143480
Bijkantoor Beverwijk: Stumphiusstr. 45, tel. 3998
Voor klachten over de bezorging na 5.30
uur 's avonds 21544
Directeur: 3. 3. W. Boerrigter.
Hoofdredacteur: Drs. H. W M. van Run.
VVnd. hoofdredacteur: W. Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter-
hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
ABONNEMENTSPRI3S 35 cents per week.
f 1.52 per maand, f 4.55 per kwartaal.
De Joegoslavische regering heeft gisteravond bekend gemaakt, dat de twee
Russisch-Joegoslavische vervoersmaatschappijen, n.l. de Donauscheepvaart-
biaatschappij „Yuspad" en de burgerluchtvaartmaatschappy „YusfR" zijn
entbonden. Het initiatief hiertoe is uitgegaan van Joegoslavië. De overeen
komst tot liquidatie is op 31 Augustus in Belgrado ondertekend na onder-
kandelingen, die enige maanden geduurd hebben. Krachtens die overeenkomst
's de oorspronkelijke overeenkomst van 4 Febr. 1947 komen te vervallen.
nederlaag in Vitsi gedwongen waren de
Albaanse grens te overschrijden, zijn
Joegoslavië binnengekomen na „de toe
standen in Albanië te hebben gezien",
aldus het officiële Joegoslavische agent
schap Tanjug.
Door de liquidatie zijn de laatste Rus
sische financiële belangen in Joegosla-
v'ë te niet gegaan. De Donauscheep-
vaartmaatschappij was door beide lan
den opgericht om de handelsvaart op
de Midden-Europese waterwegen te be
vorderen, de Russisch-Joegoslavische
luchtvaartmaatschappij vloog onder
joeer de diensten Boekarest-Belgrado,
Boedapest-Belgrado-Tirana en Belgra-
do-Lwow.
In een hoofdartikel getiteld: „De
fascistische beesten hebben amok ge
haakt", verklaart het te Boekarest ver
fijnende orgaan van de Cominform,
dat in Joegoslavië reeds talrijke clan
destiene communistische organisaties
aan het werk zijn.
„Deze organisaties", zo voegt het blad
er aan toe, „oefenen zich in de clan
destiene strijd en weten steeds te ont
snappen aan de speurders van Ranko-
v'tsj. Het aantal van deze organisaties
Sroeit voortdurend."
Een krachtig radiostation van de Co-
linform, dat geleid wordt door „revo-
'Utionnaire Joegoslavische vluchtelin
gen", verleent steun aan de ondergrond
se beweging, zo vervolgt het orgaan. Het
Titoregime tracht de uitzendingen te
verstoren en vervolgt iedereen, die naar
deze uitzendingen luistert. „Niets echter
kan de stem van de waarheid onder
drukken", aldus gaat het Cominform-
drgaan verder, dat beweert, dat vele
drieven worden ontvangen van Joego
slavische luisteraars, die de bedreigin
gen negeren.
Cummings, een bekend commentator,
Schrijft in de „News Chronicle", dat in
Albanië'een revolutie dreigt, welke aan
gewakkerd wordt door maarschalk Tito.
Een groep Griekse rebellen offi
cieren en manschappen die na hun
De Parijse politie deed gisteren een
goede vangst met het arresteren van ne
gen gangsters, van wie er twee van
Medeplichtigheid worden verdacht aan
een grote juwelendiefstal in Deauville.
ïot deze laatsten behoort René Girier,
k» de Parijse onderwereld bekend als
"Cocaine René", een der naaste medewer
kers van Frankrijks staatsvijand no. 1
t-ruile Buisson. De 31-jarige Gmer wera
tezamen met zijn vrouw van zijn bed ge-
l'cht in een arbeiderswijk in het Noord-
Dosten van de hoofdstad.
De arrestaties vólgen op een reeks
diefstallen op grote schaal in Parijs en
aiders, waarbij bandietenbenden zich in
totaal voor een waarde van 400 millioen
francs hebben toegeëigend, waaronder
^13 millioen francs aan juwelen van de
mdische multimillionnair Aga Khan. De
Politie heeft echter geen aanwijzingen,
dat de gearresteerde gangsters betrok
ken zouden' zijn bij laatstgenoemde ge-
fuchtmakende diefstal. Wel verdenkt de
Politie Girier van medeplichtigheid aan
fe beroving van het Deauville-filiaal
jMn Van Kleef en Arpels op 2 Augustus.
Dirier werd reeds verscheidene maan
den door de politie gezocht, nadat hij er
>h geslaagd was uit de gevangenis te
uitvluchten.
b Van de zijde van het Nederlandse
j*°de Kruis wordt medegedeeld, dat de
?Ulp, welke door 21 nationale Rode
kruisverenigingen is geboden aan de
jhitn 100.000 slachtoffers van de aard
beving in Ecuador op 5 Augustus j.l„
*50.000 dollar beloopt. Men verwacht, dat
?'t bedrag verdubbeld wordt. De be
sefte van Ecuador is nog zeer groot.
r*<iizenden daklozen hebben dringend
pehoefte aan tenten, dekens, kleding en
eukengerei.
ïn Amerikaanse Congresskringen
2°rdt de naam van mevrouw Eugenia
kftderson, democratisch afgevaardigde
v°or Minnesota, genoemd als mogelijke
jjPvolgster van dr. Baruch als ambassa-
JHce van de Verenigde Staten te Den
J**ag of te Kopenhagen, zo meldt Aneta
®it Washington. Van personen, die in
jjauw contact staan met mevrouw An
derson, vernam Aneta dat inderdaad
Uïhnen enige tijd haar benoeming tot
Slbassadrice kan worden verwacht.
f*eze zegslieden weigeren echter te ont
willen, welke de standplaats van mevr.
^IJerson zal worden.
Aneta verneemt nog, dat er in de af
kopen maanden ernstig sprake is ge-
4 eest van een aanstelling van mevrouw
phderson tot Amerikaans ambassadrice
bB kopenhagen. In tegenstelling tot de
0ff.ta.ande verwachtingen is echter geen
^'Uciële benoeming afgekomen. Thans
- °rdt voor de eerste maal do naam van
,^evrouw Anderson in verband gebracht
hg de nog vacante Amerikaanse am-
Ssadeurspost in Den Haag.
Verwachting tot Zondagavond:
v Gedeeltelijk bewolkt met langs de
IjUundzeekust hier en daar enige
cnte regen „f motregen. In de rest
vj het land overwegend droog weer.
Wust zwakke wind uit Zuidelijke
t- ht'ngen. Weinig verandering in
Wperatuur.
ZONDAG:
5.55— 19.22 Maan: 18.53—1.52
MAANDAG:
5.57—19.20 Maan: 19.09—3.11
Een woordvoerder van het Britse mi
nisterie van Buitenlandse Zaken heeft
gisteren ontkend, dat Engeland en Ame
rika druk hebben uitgeoefend op Italië
om de Joegoslavische zone van het vrije
gebied van Triëst aan Joegoslavië af te
staan, zoals herhaalde malen is bericht.
De woordvoerder verklaarde, dat Enge
land nog steeds van mening is, dat het
gehele gebied van Triëst aan Italië be
hoort te worden teruggegeven.
VERDELING VAN DE NEDERLANDSE
BEVOLKING NAAR KERKELIJKE
GEZINDTE
Van de uitkomsten van de 12e volks
telling van 31 Mei 1947 is thans beschik
baar gekomen de verdeling der bevol
king naar de kerkelijke gezindte. De
belangrijkste procentuele
cijfers
volgen
hieronder
1930
1947
Rooms Katholiek
36.42
38.50
Ned. Hervormd
34.50
31.03
Geref. Kerken
(art. 31 k.o.) 8.04
7.01
Geref. Kerken
0.92
Chr. Geref. Kerk
0.63
0.72
Geref. Gemeenten
0.53
0.92
Oud-Geref. Gem.
0.14
0.16
Evang. Luthers
0.99
0.62
Doopsgezind
0.78
0.70
Remonstrant
0.38
0.42
Israëliet
1.41
0.15
Overige
1.75
1.81
Geen
14.43
17.04
Totaal
100
100
Naar uit Garmisch-Partenkirchen ge
meld wordt, is in de toestand van Ri
chard Strauss een verslechtering inge
treden. Zijn schoondochter verklaarde
dat hij in levensgevaar verkeert.
Het K.N.M.I. deelt mede:
Hoewel nog niet alle gegevens over
het weer van Augustus ter beschikking
staan, is er toch wel iets over mede te
delen. Allereerst valt dan het voortdu
ren van de droogte op. Weliswaar zijn
er plaatsen, waar meer dan de normale
hoeveelheid regen werd gemeten (o.a.
op vliegveld Twente), maar in-de mees
te provincies viel belangrijk te weinig,
vooral in Noord- en Zuid-Holland, zo
dat gemiddeld over het gehele land de
hoeveelheid niet groter dan 50 a 55 mm.
zal zijn tegen 74 mm. normaal.
In De Bilt viel 62 mm. tegen 82 mm.
normaal.
In de maanden Juni, Juli en Augustus
tezamen is daar 110 mm. gevallen tegen
218 normaal. Daarmee zijn de drie zo
mermaanden te De Bilt droger geweest
dan sedert 1921 was voorgekomen. Ook
in Den Helder is dit het geval. De
droogte dateert echter niet van die laat
ste maanden; in De Bilt hebben sedert
September van het vorige jaar alle
maanden met uitzondering van April
een tekort aan regen opgeleverd. De
droogte is om precies te zijn 13
Augustus 1948 al begonnen; sedert die
dag is tot einde Augustus 1949 in De
Bilt slechts 454 mm. regen gevallen te
gen 810 mm. normaal, dat is dus slechts
weinig meer dan de helft van de nor
male hoeveelheid.
Zonneschijn was er in Augustus over
vloedig, in De Bilt werden 222 uren zon
geregistreerd tegen 188 uren normaal.
De temperatuur was gemiddeld bijna
één graad Celsius boven normaal. De
eerste helft van Augustus was aan de
koude kant, maar de warme periode van
de laatste tien dagen heeft het warmte-
tekort in een overschot doen overgaan.
De nachten waren vaak erg koud, op 13
Augustus werd in De Bilt zelfs een tem
peratuur gemeten, die daar in geen
veertig jaren in de eerste helft was voor
gekomen. Het aantal dagen met warm
zomerweer, waarop te temperatuur tot
boven 25 graden Celsius steeg, bedroeg
te De Bilt 8 tegen 4 normaal en van de
31 dagen, die de maand telt, waren er
niet minder dan 20 aan de warme kant.
In een officieel communiqué betref
fende de vijfde formele bijeenkomst
van de centrale gemengde commissie
voor toezicht op het staken der vijan
delijkheden, te Batavia, wordt met te
leurstelling geconstateerd, dat bepaalde
plaatselijke gemengde commissies tot
dusverre niet in staat zijn geweest, te
functionneren door het niet aanwezig
zijn van de republikeinse vertegenwoor
digers in deze commissies, hoewei hun
afwezigheid mogelijk haar redenen had".
De Nederlandse consul te La Paz
de hoofdstad van Bolivia heeft ge
meld, dat alle Nederlanders in de
mijnstreken aldaar zich in veiligheid
bevinden.
Naar Aneta's correspondent uit Djocja
meldt heeft het republikeinse kabinet
onder voorzitterschap van vice-premier
Hamengku Buwono een zitting belegd
Behalve de minister van Financiën, mr.
Lukman Hakim, die door ziekte verhin
derd was, waren alle ministers aan
wezig.
In een interview met Aneta verklaar
de de minister van voorlichting, mr.
Sjamsuddin, dat tijdens de zitting de rap
porten van de republikeinse delegatie
en die der delegatie in de centrale ge
mengde commissie, benevens de rappor
ten van de delegatie in Den Haag het
onderwerp der besprekingen zijn ge
weest. De redevoeringen van premier
Drees en premier Hatta, aldus de minis
ter, worden als zeer belangrijk be
schouwd.
Ten aanzien van het feit, „dat de
R.T.C. door dr. Drees in de sfeer van de
Koninklijke rede van 7 December 1942
betrokken werd", zei mr. Sjamsuddin,
dat het „het recht van Nederland is om
een dergelijk standpunt in te nemen".
Doch het streven van het Indonesische
volk naar de onafhankelijkheid voor ge
heel Indonesië heeft hoegenaamd geen
verband met de Koninklijke rede, aldus
de minister, daaraan toevoegende, dat
„wij de negara R.I.S. vormen, niet ge
grondvest op de rede van 7 December
1942, doch op basis van de waarachtige
wil van het volk."
Omtrent de uitvoering van het staken
De regering maakt bekend, dat
tot haar leedwezen de volgende
verliezen in Indonesië zijn gerap
porteerd:
Koninklijke Landmacht:
Gesneuveld 19 Augustus 1949:
Serg. M. Diepeveen, legernummer
230916009, afkomstig uit Veenen-
daal.
Koninklijk Ned. Ind. Leger:
Gesneuveld 16 Augustus 1949:
Men. sold. 2e kl. infie L. Sompo-
tan, stbnr. K 44823652, legernum
mer 251702005, afkomstig uit Indo
nesië.
Overleden t.g.v. oorlogsverwon-
ding op 17 Augustus 1949:
Jav. sold. 2e kl. Soeradi, legernr.
261301294, afkomstig uit Indonesië.
Gesneuveld 20 Augustus 1949:
Soend. sold. 2e kl. genie Adi,
stbnr. 15236/a (legernr. 251301104)
afkomstig uit Indonesië.
Overleden t.g.v. oorlogsverwon
ding op 20 Augustus 1949:
Tim. sold. 2e kl. infie Sangaowe-
rin, legernr. 291301037, afkomstig uit
Indonesië.
Dat zij rusten in vrede.
(Van een luchtvaartmedewerker)
De onlangs boven Engeland gehouden luchtvaartoefeningen zijn voor de
Amerikanen aanleiding geweest om op min of meer geringschattende wijze critiek
te leveren op de prestaties van de Engelse Vampire- en Meteor-straaljagers. De
Amerikaanse B 29 vliegende forten zouden er namelijk in geslaagd zijn een
industriecentrum te naderen en een zware bomaanval hierop uit te voeren zon
der noemenswaardige hinder te hebben ondervonden van de Engelse luchtver
dediging
De gevolgtrekking, dat de Vampire-
en Meteor-straaljagers derhalve vrijwel
machteloos staan tegenover de B 29 vlie
gende forten, van welk type volgens be
trouwbare berichten ook de Russen een
groot aantal bezitten, heeft grote beroe
ring verwekt, niet alleen in Engeland,
maar ook in Nederland, waar, zoals be
kend, de nationale vliegtuigindustrie ten
behoeve van de Belgische en Nederland
se luchtmachten sinds kort de productie
van een 300-tal van bovengenoemd type
straaljagers ter hand heeft genomen.
Het moge zo zijn, dat „Operation Foil",
zoals bedoelde luchtmachtmanoeuvre ge
noemd werd, tot op zekere hoogte een
niet bijster gunstig licht op de prestaties
van de straaljagers heeft geworpen. Hier
mede is echter niet, zoals de Amerikanen
willen doen voorkomen, een kenmer
kende verhouding tussen straaljager en
bommenwerper komen vast te staan. Bij
het beschouwen van de gegevens, die
„Operation Foil" heeft opgeleverd, dient
een goed onderscheid gemaakt te wor
den tussen de straaljager op zich en de
organisatie, die dit vliegtuig hanteert. De
R.A.F. heeft in de loop der jaren een
corps van vrijwilligers gevormd, dat op
gezette tijden wordt geoefend en in staat
is om bij plotseling voorkomende nood
toestanden onmiddellijk in te vallen. Aan
deze personeelspolitiek zijn uiteraard
aanzienlijk minder kosten verbonden
dan aan het in stand houden van een
vaste bezetting, maar of het de lucht
verdediging als zodanig ten goede zou
komen, bleef maar zeer de vraag.
Enkele maanden geleden had men een
unieke gelegenheid dit vrijwilligerscorps
op zijn bruikbaarheid te testen.
„Operation Foil" heeft de R.A.F. echter
een les geleerd, waarmee zij zeker haar
voordeel zal weten te doen. Zolang het
erom ging de sterk verouderde en lang
zaam vliegende Halifax- en Wellington
bommenwerpers op te sporen, wisten de
vrijwilligers, die de met radar toege
ruste waarschuwingsposten grotendeels
bemanden, het commando jachtvliegtui
gen nog wel enigszins op de hoogte te
houden betreffende de positie van de
vijand. Toen zich evenwel de snelle B 29.
bommenwerpers in de strijd mengden,
konden de waarschuwingsposten het niet
meer bolwerken.
Op een gegeven moment zag het
Commando jachtvliegtuigen hele
maal geen kans meer uit de ver
warde berichten wjjs te worden, zo
dat Meteors en Vampires in het wil
de weg door de lucht stormden om
alsnog te trachten een B 29 in het
vizier te krijgen. Hieruit blijkt dus,
dat het effect van de straaljager voor
een belangrijk percentage afhangt
van een goed functionnerende grond-
organisatie.
Het falen van de straaljagers mag
De thans zo veel besproken straaljager, de Gloster Meteor.
echter niet geheel en al worden gewe
ten aan het tekortschieten van het waar
schuwingssysteem. Immers bij de enke
le ontmoetingen tussen vliegende forten
en jachtvliegtuigen bleek wel degelijk,
dat het snelheidsoverwicht, waarover de
jachtvlieger kan beschikken, niet groot
genoeg was om onder alle omstandig
heden een succesvolle aanval op de B-29
bommenwerpers te kunnen doen. Op
een hoogte van 10.000 meter kan de
B-29 een snelheid bereiken van 700 km.
per uur, terwijl de Meteor op deze hoog
te slechts 150 km. sneller is. Tengevolge
van de hoge snelheid is de Meteor ge
noodzaakt grote bochten te beschrijven
hetgeen aan de wendbaarheid veel af
breuk doet. Dit euvel kan slechts wor
den goedgemaakt als het mogelijk is,
na het beëindigen van de bocht de
snelheid hoger op te voeren dan bij de
huidige Meteor het geval is. Men is
echter aan grenzen gebonden. Alvorens
het vliegtuig de geluidssnelheid bena
dert, wordt het beïnvloed door krach
ten, die ontstaan, doordat de passerende
lucht reeds op sommige plaatsen de
snelheid van het geluid overschrijdt.
Het toestel begint dan sterk te trillen
en te slingeren en de bestuurbaarheid
neemt snel af. Door het toespitsen van
de neus, het veranderen van de staal
constructie en het verleggen van het
zwaartepunt, zijn de ontwerpers erin
geslaagd de Meteor zo te wijzigen, dat
de gewraakte verschijnselen zich eerst
voordoen bij het bereiken van een veel
hogere snelheid.
Deze nieuwe versie van de Meteor, de
Mark VHI, is de straaljager, die thans
in licentie door Fokker wordt gebouwd.
Iedere verbetering, die in de toekomst
nog mocht worden gevonden, zal ook
door Fokker worden aangebracht. Het
staat dus vast, dat de Nederlandse lucht
macht in ieder geval met het modernste
materieel zal worden toegerust.
Zolang de geluidsbarrière evenwel
nog niet overwonnen is, zal het snel
heidsoverwicht van de Meteor op de mo
derne bommenwerper nog met een grote
dosis behendigheid van de jachtvlieger
moeten worden aangevuld om onder alle
omstandigheden een succesvolle aanval
op de vliegende forten te kunnen garan
deren.
De Nederlandse jachtvliegers, die met
een squadron Meteors mark IV hebben
deelgenomen aan „Operation Foil", heb
ben op overtuigende wijze blijk gegeven
zich snel de nieuwe gevechtstactiek
eigen te kunnen maken.
Jachtvliegers van dit formaat zijn ech
ter maar zeer dun gezaaid. Want naast
en misschien wel boven vliegaanleg staat
de mentaliteit van de straaljagervlieger,
die als meest vereiste karaktertrek kal
me vastberadenheid behoort te hebben.
Helaas schijnt een groot aantal van de
thans in opleiding zijnde militaire vlie
gers hieraan niet te voldoen. Na de
recordvluchten van majoor-vlieger J. L.
Flinterman schijnt zich zelfs een soort
angstpsychose voor de Meteor van hen
te hebben meester gemaakt. Zo zelfs, dat
zij merkbaar in hun vliegprestaties ach
teruit zijn gegaan. Daar een Meteor vrij
eenvoudig te vliegen is, verdient het
dus aanbeveling bij het aannemen van
leerling-vliegers in de eerste plaats op
mentaliteit" te letten en daarna pas op
vliegaanleg.
der vijandelijkheden verklaarde mr.
Sjamsuddin, dat deze zeer bevredigend
verloopt, in het bijzonder op Sumatra.
Dit laatste wordt bevestigd door de re
publikeinse minister van Binnenlandse
Zaken, mr. Wongsonegoro.
Mgr. Sugyapranata, die tot dusver in
Djocja verblpef is in Semarang aange
kómen, waar hij verder zal blijven.
In verband met de geruchten, die de
ronde doen als zou Mgr. Sugyapranata
naar de Ronde-Tafelconferentie gaan,
deelde hij aan Aneta mede, nog geen
uitnodiging hiertoe ontvangen te hebben.
Het Berlijnse blad „Der Abend" beweer
de Donderdag dat de Russen in de laatste 6
weken 3.221 bewoners van Russische gevan
gen- en concentratiekampen via Berlijn naar
Letland hebben gedeporteerd. Onder hen
zouden zich ongeveer 200 vrouwen bevin
den.
Gisteravond brak in het Coomhertlyceum
aan de Oosterhoutlaan een grote brand uit.
In aller ijl werd de inventaris der school
in veiligheid gebracht. Een brandweerman
sjouwt een skelet naar een rustig plekje.
Een fikse uitslaande brand heeft gis
teravond het Coomhertlyceum tot een
trieste ruïne gemaakt. De vlammen gin
gen reeds dadelijk zo ruïneus te werk,
dat de Haarlemse brandweer, die overi
gens zeer spoedig ter plaatse was, bij
voorbaat kon constateren, dat er van
het interieur niet veel te behouden zou
zyn. Gelukkig kon er van de inboedel
nog een en ander worden gered, doch
het Iaat zich aanzien, dat de schade een
vry behoorlijke omvang zal hebben.
Een leerling van de Zeevaartschool,
die gisteravond in de omgeving van de
Oosterhoutlaan liep te wandelen, zag
plotseling vlammen in het Coomhert
lyceum. dat aan die laan is gelegen. De
brandweer werd dadelijk gealarmeerd en
in afwachting van haar komst probeer
den omwonenden, die inmiddels waren
toegesneld, nog te redden wat te redden
viel. Vele leerlingen kwamen op het ge
rucht van de brand uiteraard dadelijk
naar hun school en hielpen ijverig mee
uit de school weg te slepen wat nog
mogelijk was.
Dank zij dit doortastend optreden kon
nog betrekkelijk veel worden gered.
Naar men ons mededeelde, zijn de inboe
del van de rectorskamer en die van en
kele leslokalen behouden gebleven. Zelfs
heeft men kans gezien om twee piano's
naar buiten te krijgen.
Voor zover het gemakkelijk verplaats
bare stukken betrof schilderijen e.d
werden deze bij omwonenden in huis
geborgen.
Direct na het uitbreken van de brand
om ongeveer kwart over negen
trok de brandweer onder leiding van
haar commandant, de heer H. C. Ver-
nout, er op uit en pakte zij, ter plaatse
gekomen, het vuur met zes stralen aan.
De magirusladder bewees hier uitsteken
de diensten en met behulp hiervan was
men in staat het vuur van bovenaf te
bestrijden. Een grote lamp wierp vanaf
de brandweerwagen een felle bundel
licht op het dak en de gevel, zodat men
de mannen, die overal op het dak bezig
waren, kon waarschuwen, wanneer even
tueel instorting dreigde.
Zover is het echter niet gekomen, want
omstreeks tien uur had men de brand
onder de knie en kon met het nablus-
singswerk worden begonnen. Voor zover
het dak niet doorgebrand was, braken
de brandweerlieden het open en gooiden
zij de dakpannen naar beneden. Zij hiel
den nog lange tijd hun slangen naar bin
nen gericht, omdat men bang was, dat
het nasmeulende vuur plotseling weer
op zou laaien.
Wij spraken nog met de rector van
het lyceum, dr. L. M. van Dis, die de
gehele avond al in de weer was om zo
veel mogelijk uit de school te redden,
en die ons vertelde, dat door deze brand
een onverwachte kink in de kabel was
gekomen, wat betreft de verschillende
plannen. Ook het Coomhertlyceum im
mers had met ruimtegebrek te kampen.
Daarom was besloten achter het oude
gebouw bij het Spaarne een twaalftal
loc-alen in te richten. Hiermede was men
reeds ver gevorderd, doch vanaf Maan
dag 5 September de aanvang van het
nieuwe schooljaar zou men zich voor
lopig nog in het oude gebouw moeten
behelpen. De nieuwbouw heeft gelukkig
geen schade ondervonden.
Omtrent de oorzaak van de brand
kon men geen positieve mededelingen
doen. doch vermoed wordt, dat de
brand ontstaan is door enkele werk
zaamheden, die gisteren in het lyceum
werden verricht. Men was in het ge
bouw bezig met het monteren van een
verwarmingsinstallatie en vermoed
wordt, dat daarbij gebruik is gemaakt
van een zgn. schilderslamp. Anderen
zijn echter van mening, dat een weg
geworpen brandende sigaret de oor
zaak moet zijn. Hoe het ook zij, het
vuur vond in het oude gebouw gretig
voedsel en het duurde met lang, of de
vlammen sloegen naar buiten.
Ofschoon velen vanuit de stad bij
de brand probeerden te komen, moesten
zij zich tevreden stellen met oen vage
vuurgloed, want de politie had voor een
goede afzetting gezorgd en mede door
de natuurschone omheining van bomen
en struiken was er van de kant van de
stad niet veel te zien.
Ook over de schade was nog niets
met zekerheid te zeggen. De scnool is
een gemeentelijk lyceum, maar de ge
meente neeft het gebouw in huur van
de Doopsgezinde Gemeente.
Op het terrein van de brand waren
onder meer aanwezig burgemeester P.
O. F. M. Cremers, de wethouders A.
Angenent en mr. F. Schreurs, de ge
meentesecretaris, de heer Th. Wesstra,
hoofdcommissaris J. Fontyne en de 'Of
ficier van Justitie, mr. G. W. F. van der
Valk Bouman.
Het zij hier nog vermeld, dat dit de
derde maal was, dat de brandweer gis
teravond werd gealarmeerd. De eerste
keer was het voor een brand op de
Rijksstraatweg bij de boerderij van Van
S. Daar wist men echter het vuur te be
perken tot de hooiberg. Het tweede
alarm gold voor een brandje in de
Grote Houtstraat, dat echter niets te be
tekenen had.
Tot diep in de nacht is de brandweer
bezig gebleven met het nablussingswerk.
De riante omgeving van het Lyceum
was veranderd in een trieste modder
poel.
Tijdens de ontmoeting op Vrijdag tus
sen generaal-majoor Suhardjo en de
niet-officieel benoemde republikeinse
militaire gouverneur van Zuid-Borneo,
Hassan Basri, heeft eerstgenoemde Has
san Basri erkend als luitenant-kolonel
en bevelhebber van de vierde Alri-di-
visie en heeft hem opgedragen namens
de republikeinse legercommandant bin
nen uiterlijk 14 dagen de vijandelijkhe
den in Zuid-Borneo te staken. Basri er
kende de opracht te hebben ontvangen
en verzekerde gereed te zijn voor de
uitvoering hiervan.
Het troepentransportschip „Groote
Beer" is Vrijdagmiddag met troepen
van Amsterdam naar Indonesië ver
trokken. Dit is de tiende maal dat de
„Groote Beer" sinds November troe-
penonderdelen naar de Oost vervoert.
De Olie-Scheepvaart- en Bevrach
tingsmaatschappij N.V. te Rotterdam,
die enige weken geleden een contract
afsloot voor veertig vluchten met „Da-
kota's", telkens met een lading van
3000 kg. Westlandse druiven van Schip
hol naar Londen, heeft nog voor deze
maand vluchten met vier extra DC 3's,
eveneens met Westlands fruit voor En
geland, afgesloten. Voorts zijn er nog
onderhandelingen gaande voor een
derde contract van twintig vluchten.
Het leven is mooi en schoon geweest,
als men ouder geworden het goede
ziet, dat men gedaan heeft aan elkan-
ders ziel.
(Van een bijzondere medewerker)
Wat nu? is de vraag, die een mens
zich zelf of anderen stelt, wan
neer hij voor een bijzonder moei
lijke situatie is geplaatst. Doorgaans
wordt de vraag eerst gesteld, wanneer
aard en omvang van de moeilijkheid
goed tot het slachtoffer of de gedupeer
de doordringen. De automobilist, die in
een verlaten streek met een gebroken
as zit, de redenaar, die eerst op de
katheder bemerkt zijn verkeerde notities
te hebben meegenomen, ze kunnen zo
echt zielig de vraag aan zich zelf stel
len: wat nu te beginnen. Dit soort moei
lijkheden inmiddels veroorzaakt welis
waar even een onaangename situatie,
maar niet veel later wordt het een gees
tig avontuur om in een gezelschap leuk
over te kunnen vertellen.
Moeilijker, veel moeilijker wordt het,
wanneer het incident van geestelijke
aard is. De man, die zich tracht vrij te
worstelen van een zondige gewoonte,
komt tot de vertrouwde vriend, priester
of leek, met de wanhopig klinkende
vraag: ik weet niet meer wat te begin
nen. De vrouw, die zich de liefde ziet
ontglippen van haar man, het ouderpaar,
dat een jongen of meisje langzaam maar
zeker ziet afglijden, de mens vechtend
tegen toenemende onverschilligheid te
genover God en Godsdienst, zij allen
kennen het klemmende van de vraag:
wat nu?
Pater Euthymius van Iersel heeft
in een aantal dagboeknotities keiharde
feiten gesteld over de houding van ar
beiders in werkverschaffing en fabriek
tegenover God, de priesters, de samen
leving. Hij volstaat met de omvang van
de ramp aan te duiden, brokstukken van
het ongeluk, dat aan de samenleving is
overkomen te vermelden en gaat ver
volgens luid roepend aan de kant van de
weg staan te waarschuwen: de werk
gevers in eerlijke critiek. de arbeiders
in vaderlijke openhartigheid, heel onze
mensengemeenschap uit de volheid van
zijn priesterhart.
Een sterk geïnteresseerd toeschouwer
stelj, na het constateren van de ramp
dc- bijna klassieke vraag: wat nu? Het
antwoord dat deze vragensteller, prof.
mr. J. J. M. van der Ven. geeft, is vooral
daarom zo belangwekkend, omdat hij
de eerste twee voor de hand liggende
antwoorden afwijst, n.l. het antwoord
van „de" werkgever en het antwoord van
„de" arbeider. „Een antwoord mogen wij
alleen als Christenen geven." Het is
alsof hij ons toeschreeuwt: discussieer
bij een gebroken auto-as toch niet over
hout of karnemelk, hier past alleen een
as van gietstaal.
Het verschijnen van dit boek is ver
heugend, zoals het ontstellend is de
daarin vermelde feiten te moeten leren
kennen. Leren kennen ja. Het is wel
erg te moeten vaststellen, dat zulk een
ontzaglijk grote afstand tussen de men
sen is gegroeid, dat we vooral de geeste
lijke noden van anderen eerst op deze
wijze moeten leren kennen. Wat al voor
lichting is er de laatste 50, 60 jaar juist
op dit terrein niet gegeven. Reeds Von
Kettler begon meer dan 100 jaar geleden
het geweten der mensheid wakker te
schudden. En naam rijt zich aan naam
van allen, die sindsdien met prachtige
bedoelingen en apostolische ijver ge
werkt hebben en gewaarschuwd, gepleit
en gezwoegd om, naar het woord van de
helaas te vroeg gestorven Tranz Herwig,
te trachten het kapitalisme te dopen in
de Naam des Vaders en vreedzaam te
herwinnen de macht over dit economisch
stelsel.
Maar sterker dan ooit is dat ander
woord van dezelfde schrijver gaan gel
den: Maar op iedere straathoek staat
Christus en treedt voor ons als voor de
ongelovige Thomas en wij kunnen zijn
klacht niet voorbijgaan: Legt Uw han
den in deze wonden, ziet gij niet hoe
Ik lijd in de verworden massa's van de
wereldstad?" De „wereldstad" inmiddels
is niet alleen meer Berlijn, Parijs, Am
sterdam. Pers, radio en film brachten
de wereldstad in het kleinste dorp, in
de werkplaatsen onzer grote onderne
mingen, in de wederopbouwkampen en
verzamelplaatsen der DUW-arbeiders.
Een van de grootste fouten, waaraan
wij, die de samenleving vormen, ons
hebben schuldig gemaakt, is dat wij de
geweldige technische en economische
vooruitgang der wereld slechts hebben
ten voordeel doen zijn van een betrek
kelijk kleine groep en de massa met
incidentele middelen „verzorgden" tot
het noodzakelijkerwijze moest worden
een grauwe, onzelfstandige nameloos
heid.
Het boek van de priester-arbeider pa
ter Van Iersel is tot op zekere hoogte
een verlossend antwoord op kwellende
vragen. Maar gevaarlijk is het het slechts
te zien als een naslagwerkje voor arbei
ders, wanneer ze zichzelf een hart onder
de riem willen steken, of als een hand
leiding voor een debatingclub.
De noodzaak, waartoe het werkje
pleit, is op de allereerste plaats er ene
van bezinning op de vraag: wat nu? Het
antwoord van prof. v. d. Ven is van
voorname allure. We zullen het moeten
aandurven de plaats van de mens in de
samenleving, de mens in Gods Schep
pingsplan te zien zoals de Schepper het
bedoelde. In de praktijk der sociale ver
houdingen moet spreken de erkenning
van het woord van St. Paulus: Hier is
Jood noch heiden, vrije noch slaaf, maar
Christus is in een ieder en in een ieder
gelijk.
Deze gedachte moet het bepalen van
de lijn der grootse sociale projecten be
geleiden en inspireren. Het zal niet lei
den tot een onnatuurlijke gelijkheid,
maar wel tot een natuurlijke zedelijke
gelijkberechtigdheid.
Wanneer we dit boekje in handen wen
sen van elke christen, van elke mens,
dan is het niet om hun het genot te
wensen van een vlotgeschreven apologie,
maar omdat we er van overtuigd zijn,
dat hiermede misschien weer een kleine,
maar belangrijke bijdrage kan worden
geleverd tot een groei naar het inzicht,
dat alleen de liefde, die uit God komt.
kan voeren tot een juiste verhouding
tussen de mensen. En dat alleen die
liefde kan inspireren tot maatregelen
van wettelijke en vrije aard, die deze
verhoudingen hun juiste vormen doet
aannemen.
Op de Soenenseweg te Apledoom is
Vrijdag een motorrijwiel door 'n vracht
auto, bestuurd door de heer S. te Am
sterdam, aangereden. De motorrijder
en de duo-passagiers, de gebrs. D. uit
Den Haag, werden zeer zwaar gewond.
Een hunner overleed reeds kort daarna,
de ander is in zorgwekkende toestand
in het Julianaziekenhuis te. Apeldoorn
opgenomen.
Daar de eigenaren en de assuradeu
ren van het Zweedse schip „C. A.
Banck", dat nog steeds bij de Amster
damse Scheepsbouwmij. ligt te wach
ten op zijn uiteindelijke bestemming,
het niet eens kunnen worden over het
antwoord op de vraag: slopen of her
stellen, zal het schip werden verkocht.