H
Moderne martelaren in Rusland
Bevordering van export naar de
dollargebieden
Proces-Lages ten einde
Narommelen
R.T.C.-deelnemers moeten de
excursies beperken
Tot hoofd en hart
Republikeinen
willen aan bod
R.T.C.-leden bezoeken
Maasdriel
Kloosters in Praag zullen dienst doen
als gevangenis
„Ernstige inbreuken op eigendomsrechten"
Stad en platteland
Kerstpakkettenactie
ingeluid
Subcommissie: Waardevolle Belangengeen
formeel recht om gehoord te worden
De geschiedenis van Lydia en Cyrillus
Koerier naar Djocia
KARDINAAL SCHENKT
f 25.000.-
Minister Van den Brink zet exportslag in
Nieuwe middelbare
meisjesscholen
Als officier en mens voel ik mij geen misdadiger,
als Duitser buig ik het hoofd
Abessinië vraagt
uitlevering
Het weer.
Dader roofoverval
gearresteerd
woensdag 7 september 1949
73ste JAARGANG No. 245S7
Bestuur Zuici-Borneo
Voor Militair Tehuis
te Deelen
t '-m
En wonen raadszitting
te Kerkdriel bij
PHILIPS STAAKT VOOR
LOPIG TELEVISIE
irf verband met technische werk
zaamheden aan de zendinstallatie zul
len de experimentele televisie-uitzen
dingen van Philips voorlopig niet wor
den hervat. Men hoopt begin 1950 weer
te kunnen beginnen.
Minister gelast stichting af
Van Badoglio en Graziani
200.000 pakketten voor
een millioen gulden
„MADOERA" TE WATER
f
BUREAUX: SMEDESTRAAf 5 - HAARLEM
Tëlefoon: Redactie 21544: Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postgiro 143480
Bijkantoor Beverwijk: Stumphiusstr. 45, tel. 3998
Voor klachten over de bezorging na 5.30
uur 's avonds 21544
Directeur: 3. 3. W. Boerrigter.
Hoofdredacteur: Drs. H. W. M. van Ruw*
Wnd. hoofd redacteur: W. Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents Der millimeter-
hoogte. Ingezonden mededelinaen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opaave van
redenen te weigeren.
ABONNEMENTSPRIJS 35 cents per week.
1 1.52 per maand, f 4.55 per kwartaal.
4
et verwondert, ons niet, dat het
in de pers nog steeds blijft na
rommelen over hetgeen in het
tomité-generaal van 13 en 14 Juli jl.
fteschied is. Wij juichen dit zelfs toe,
orhdat. er uit blijkt, dat de pers, als
spreekbuis van het Nederlandse volk,
Afkerig is van alles, wat naar geheim
zinnigheid zweemt. Dit is een gezond
-®ken en we geloven dan ook, dat
legering en Kamer er wel zoveel uit
Beleerd hebben, dat zij niet zo heel ge
makkelijk tot een reprise zullen over-
Baan. Intussen blijft het, zoals gezegd,
Narommelen. Was het enige weken ge
leden prof. Gerretson, die onthulde, dat
■ien van de veertien Chr. Historische
'eden van het parlement tijdens het
CQmité-generaal hun vertrouwen in de
'egering hadden opgezegd, Zaterdag jl.
*as het De Nieuwe Eeuw, die in een
Artikel „Getemde leeuw" enige mede
delingen deed, welke moesten dienen
Jjr verklaring van de houding der Kath.
Tweede-Kamerfractie inzake de Indo
nesische kwestie, welke tot uiting
?wam in de openbare vergadering der
Warner van 16 en 17 Augustus aan de
yooravond van de Ronde-Tafelconferen
tie.
Zijn tot dusver de „onthullingen" van
Pfof. Gerretson geenzins van Chr. His
torische zijde tegengesproken, prof.
gomme heeft over het artikel van De
Nieuwe Eeuw terecht geen gras laten
Broeien. Zijn reactie is niet zo, dat wij
Ju een helder beeld voor ogen hebben,
Noe de gang van zaken precies is ge
feest, dat zou waarschijnlijk te veel
Bevraagd zijn van de voorzitter van de
Kath. Tweede-Kamerfractie, maar wel
Neeft hij op een enkel punt zich cate-
Borisch uitgelaten, waarvan wij dank
baar akte hebben genomen.
De Nieuwe Eeuw schreef Zaterdag jl.
het volgende:
„Wij hebben er in „De Nieuwe
Eeuw" direct na de vergadering in
comité-generaal reeds op gewezen,
dat in de katholieke fractie zich met
betrekking tot de Indische politiek
een scheiding der geesten voltrokken
had. Had prof. Romme aanvankelijk
op drie man na de gehele fractie ach
ter zich, na de klaarblijkelijk over
tuigende particuliere toespraken van
minister Van Maarseveen hield de
heer Romme slechts 13 volgelingen
over tegen 17 manschappen die de
regeringspolitiek hun consent wilden
geven. Waarop ook prof. Romme is
»om"gegaan.
Hier Jigt de verklaring van de hou-,
ding der katholieke fractie, welke
houding dit parlementair debat be
heerst heeft. Hier. ligt ook de verkla
ring van het feit, dat Van Maarseveen
dit parlement kon ringeloren: hij wist
dat de meerderheid uit zijn hand at".
Prof. Romme heeft gemeend, dat hij
*®ze nogal boude beweringen het best
Non tegenspreken door een interview
N»et hemzelf. Ziehier enige passages uit
N»t vraaggesprek tussen prof. Romme
*h de kath. fractie-voorzitter:
„Wij naar de katholieke fractie
voorzitter. En hem beleefd, maar
daarom niet' minder dringend ge
vraagd, hoe dat nu allemaal zat.
Wat het 'standpunt van de fractie
betreft, was de heer Romme uitvoerig.
Hij las ons zijn Kamerrede voor van
de vorige maand. „Duidelijker reken
schap en verantwoording kan ik niet
geven; en wie, van welke kant ook,
er een verloochening in wil zien van
onze politiek in het verleden hij
ga zijn gang, maar hij kijkt dan mijns
inziens toch meer door de nevel van
Zijn sentiment dan door de bril van
zijn verstand".
En .die phalanxen in de fractie, pro
fessor van 17 tegën 13 man? „Eeuwige
kletsika". zei hij.
Dat „eeuwige kletsika" klinkt wel niet
jo erg parlementair, maar het antwoord
'j k t in ieder geval afdoende.
En nu maar wachten of het narom
melen ophoudt. Tenslotte is Prinsjesdag
Nt aantocht.
In de Dinsdagavond gehouden verga
dering van de Centrale Commissie der
R.T.C., die onder voorzitterschap stond
van Sultan Hamid H, is in beginsel be
sloten, dat geen excursies meer op
Woensdagen zullen worden georgani
seerd, doch bij voorkeur op Zaterda
gen. De conferentie-werkzaamheden
zijn n.l. in een dusdanig stadium geko
men, dat men excursies dient te be
perken, teneinde zo spoedig mogelijk
de door allen gewenste resultaten te
bereiken.
Het verslag van de subcommissie voor
het uitbrengen van advies over het horen
van vertegenwoordigers der Waarde
volle Belangen' zal in de eerstvol
gende vergadering aan de orde komen.
Deze bijeenkomst werd vastgesteld op
Vrijdag a.s.
De subcommissie, die ingesteld is
om de positie van de z.g. „.waarde
volle belangen" te bestuderen,
heeft, naar het A.N.P. verneemt,
besloten, dat deze „waardevolle be
langen" geen formeel recht kunnen
doen gelden om gehoord te worden.
De Indonesische leden van- de sub
commissie stonden op het stand
punt, dat deze vertegenwoordigers
in het geheel niet moesten worden
gehoord, aangezien zij, naar hun
mening, voldoende in de beide dele
gaties vertegenwoordigd zijn.
Van Nederlandse zijde werd betoogd,
dat de praktijk der democratie eist,
dat aan de vertegenwoordigers- van
deze belangen gelegenheid wordt gege
ven hun standpunt uiteen te zetten.
De subcommissie heeft tenslotte een
stemmig besloten, dat elk verzoek om
gehoord te worden afzonderlijk zal wor.
den onderzocht. De subcommissie zal
dan in elk afzonderlijk geval een aanbe
veling doen aan de centrale commissie.
Het zal dus de permanente taak blijven
van deze subcommissie om dergelijke
verzoeken aan de conferentie te bestu
deren en hieromtrent aanbevelingen te
doen aan de Centrale Commissie.
Naar verluidt zijn tot nu toe elf aan
vragen van vertegenwoordigers van
„waardevolle belangen" .bij het secre
tariaat ontvangen. Heironder is een ver
zoek van de „Twapro".
Ingevolge de beslissing van de Cen
trale Commissie op haar vergadering
van 3 Sept. j.l. heeft de secretaris-ge
neraal van de conferentie een schrif
telijk verzoek gericht aan de leden van
de Nederlandse minderheidsgroep om
opgave te verstrekken van al die onder
werpen, die naar hun oordeel geacht
moeten worden hun belangen te raken.
Hierop is door de vertegenwoordigers
van de Nederlandse minderheidsgroep
geantwoord met een lijst van onderwer
pen. Vooraf wordt in een gemeenschap
pelijk schrijven echter opgemerkt, dat
de leden van deze minderheidsgroep
zich beschouwen als nauw verbonden
met Indonesië en dat zij daarom ten
nauwste betrokken zijn bij alle onder
werpen, die ter conferentie worden be
sproken en geregeld. Zij zijn daarom
volgens dit schrijven van mening, dat
alle onderwerpen die ter sprake komen,
hun belangen raken en zij tot alle be
sprekingen toegang zouden moeten
hebben.
De subcommissie II van de com
missie voor staatkundige en staats
rechtelijke aangelegenheden is Dins
dag bijeen geweest in aanwezigneid
van de UNCI ter bespreking van
het onderwerp: de Nederlands-In
donesische Unie. Daar dc algemene
besprekingen voldoende zijn gevor
derd, werd overgegaan tot instelling
van een kleine werkgroep ter voor-
De geschiedenis van de moderne
Orthodoxe martelaren Lydia en
Cyrillus is, volgens een Russische
Vluchteling, die onlangs in de Britse
*ot»e van Duitsland aankwam, een van
o vele getypte verhalen van de onder
grondse literatuur, welke thans in de
?°vjet-Unie circuleren. Deze gevluchte
Kus vertelde, dat de herderlijke brieven
»an gevangen of gedeporteerde bisschop-
Pen ook ondergronds circuleren en tel
kens weer worden gecopieerd. De ge-
*ehiodenis van deze moderne martelaren
N't de Orthodoxe Kerk is in het kort
*'s volgt:
- Bij een inval in het huis van een
Priester, in 1940, ontdekte de politie van
Nloskou een collectie van brieven van
j'Orscheidene gedeporteerde bisschoppen.
5? deze brieven werd de metropoliet
?ergei, de latere patriarch, beschuldigd
Van verraad. Deze brieven waren alle
Betypt en blijkbaar gecopieerd op de-
?elfde typemachine. Dit bleek uit de
jatter K, die verschoven was, terwijl er
?Ng meer aanwijzingen waren, die de
N°litie op een spoor brachten. Na een
Btondig onderzoek bleek, dat de brieven
g®copieerd waren op het administratie-
-NNeau van de nationale houtvesters, en
jel door een typiste, Lydia Gromakova
fNhaamd. Het meisje bekende, dat zij
brieven had gecopieerd. maar weiger-
namen van medewerkers te noemen.
Werd gemarteld en met gummiknup-
geslagen, maar zij bleef standvastig
bad met luide stem voor haar beulen.
i Toen de politie bleef doorgaan met
te slaan kon tenslotte een der be
i-Kers, Cyrillus Atayev, het niet langer
*N*en en hij wierp zich voor de beulen
haar te verdedigen. De chef der
Lpberche en een lid van zijn staf sloeg
Zj' neer. Maar toen keerden de anderen
hen tegen hem en zij gebruikten bajo-
hii geweerkolven en messen. Voor
Ne» s"erf riep hij uit: „Heilige vrouw,
•bis mee!" Lydia, die bloedend en
.,Ja ?aht op de grond lag, antwoordde:
Oq, ik zal je meenemen!" Toen werd
ZU met geweerkolven doodgeslagen.
T-ater vluchtte een van de soldaten,
1 &et
I Ju» 15 met e roem vaak rnet
I v Vnurwerle. Als de kruitdamp is
i r'r,eeatdt staan aan de hemel de oude
V vertrouwde sterren. J
die ook bij deze scène tegenwoordig
was geweest, van de politie weg en be
keerde zich tot het christelijk geloof
Hij was het, die het verhaal van de
moderne martelaren Lydia en Cyrillus
heeft neergeschreven.
De getypte copie, welke de vluchte
ling in Rusland gezien heeft, eindigde
als volgt:
„De schrijver van dit verhaal, een
ooggetuige van de dood der heilige
martelaren Lydia Gromakova en Cyril
lus Atayev, werd in 1942 door de god
deloze communisten gearresteerd en hij
stierf onder de handen der politie als
een nieuwe martelaar voor de glorie van
God en de Kerk".
Koning Alfonso XIII van Spanje, die in
1941 in ballingschap stierf, heeft zelf zijn
zoon Don Juan aangewezen als „erfge
naam van de troon", aldus blijkt uit
Alfonso's testament dat gisteren open
baar gemaakt is.
bereiding van de komende bespre
kingen betreffende het karakter van
de Unie.
Het ligt in het voornemen van de re
publikeinse delegatie om tijdens de
R.T.C., elke week een koerier naar
Djocja te doen vertrekken, teneinde
president Sukarno en de republikeinse
regering op de hoogte te stellen van
de gang van zaken op de conferentie
en voorts de republikeinse delegatie
voldoende contact met haar eigen re
gering te doen onderhouden.
Een aantal leden van het bestuur van
Zuid-Borneo is vandaag afgetreden en
heeft daarop een Indonesisch nationaal
comité gesticht, onder republikeinse lei
ding, aldus meldt U. P. Het comité richt
te het verzoek tot de Nederlandse resi
dent om het bestuur van Zuid-Borneo
over te nemen. Ook het plaatselijk be
stuur van Bandjermasin is afgetreden.
Het is nog niet bekend, of de Neder
landse resident dé ontslagaanvragen
heeft aanvaard.
Inmiddels wordt gemeld, dat de sta
king in Bandjermasin zich verder heeft
uitgebreid. Nederlandse militaire bron
nen verklaarden verder, dat de situatie
op Java en Sumatra uiterlijk kalm is-
Welingelichte Nederlandse bronnen zei
den, dat bij de centrale gemeenschappe
lijke commissie van de UNO een pro
test was ingediend, waarin op terugtrek
king van de republikeinen uit de posi
ties rondom de Nederlandse posten werd
aangedrongen.
Zondag zijn op 3 km. afstand van Ma-
lang 13 volledig bewapende guerillastrij-
ders door een Nederlandse post aange
houden. De wapens moesten bij de post
worden gedeponeerd. Dit leidde tot eeh
kort vuurgevecht, waarbij twee guerilla-
strijders werden gedood en drie ge
wond. De rest vluchtte. Dinsdag werd
in de gemeente Malang de mobile bri
gade van de Malangse politie met au
tomatische wapens beschoten.
Z. Em. Joh> Kardinaal de Jong heeft
25.000 beschikbaar gesteld voor de
bouw van een Katholiek Militair Tehuis
te Deelen. Z. H. Exc. Mgr. W. Mutsaerts
schonk voor hetzelfde doel 5.000.
Brabant heeft Koningin Juliana en Prins
Bernhard Dinsdag een grootse ont
vangst bereid. De intocht in Den Bosch
overtrof alles. Êij de aankomst der
Koninklijke gasten spreidden de ven
deliers van alle schuttersgilden, die bij
het stadhuis waren opgesteld, hun
eeuwenoude vaandels neer als eerbe
wijs. De trommels roffelden. Dan ver
hieven zich de vaandels weer.
Hun belagstelling voor de werkwijze
van de Nederlandse gemeentebesturen
was aanleiding, dat zes leden, deskun
digen en adviseurs van de Indonesische
delegatie bij de R.T.C. gisteren een be
zoek brachten aan de gemeente Maas
driel in de Bommelerwaard. In het
dorpje Kerkdriel woonden zij de eerste
zitting van de nieuwe gemeenteraad bij.
Het was de burgemeester van deze ge
meente, mr. T. de Graaf, tevens lid van
de Nederlandse delegatie van dë R.T.C.,
die de vertegenwoordigers van de re
publiek had uitgenodigd deze raadszit
ting bij te wonen. Mr. De. Graaf bracht
in zijn welkomstwoord naar voren, dat
de komst van de delegatieleden aller
sympathie heeft.
Honderden leidende figuren uit het
Nederlandse bedrijfsleven en bankwezen
woonden Dinsdagmiddag een belangwek
kende redevoering van de minister van
Economische Zaken bij. Magistraal gaf
professor Van den Brink een uiteenzet
ting van de redenen, waarom een zeer
aanzienlijke toeneming van de export in
de komende jaren moet worden bereikt,
wil het.betalingsevenwicht ontstaan, dat
nodig is om een redelijke voorziening
van het Nederlandse volk, ook voor de
toekomst ,te waarborgen. Iedere verdere
stap, die zal moeten leiden tot vergroting
van de Nederlandse uitvoer zal moeten
worden bevochten. Wanneer ons land er
niet in zou slagen de strijd te winnen,
dan zou daarvan een daling van de wel
vaart beneden het niveau, dat in Neder
land thans allerwegen als redelijk wordt
beschouwd, het onvermijdelijke gevolg
zijn.
Het is dringend noodzakelijk, dat 't
komende jaar een belangrijke vooruit
gang in de multilateralisatie (veelzij
dige toepassing) van het Europese ver
keer te zien zal geven. In de komende
jaren zal het dollarvraagstuk de kern
van het iriternationale betalingsver
keer blijven. Er is slechts één con
structieve weg: vergroting van de Eu
ropese dollaruitvoer. De concurrentie
op de Amerikaanse markt is evenwel
zwaar. Een moeilijke wedloop zal moe
ten worden ondernomen met de zeer
gedifferentieerde en efficient geleide
Amerikaanse industrie zelf.
Zoals gezegd, culmineert het Neder
landse betalingsbalansvraagstuk in het
dollarprobleem. De Regering heeft daar-
De communistische regering van Tsje
choslo wakije is voornemens twee Praag
se kloosters te confiskeren en te gebrui
ken als gevangenis, zo meldden kerke
lijke kringen gisteren. Een van de -wee
kloosters is in gebruik als katholiek zie
kenhuis. De regering wil zelfs zo ver
gaan ook het bij een van de twee kloos
ters behorende kerkhof in beslag re ne
men. Genoemde kringen kenschetsten
de voorgenomen confiscaties als „ern
stige inbreuken op de eigendomsrech
ten".
Het ene klooster is dat van de grij
ze zusters van de H. Franciscus", '-et
andere behoort aan de „Zusters van
Barmhartigheid". Het ziekenhuis vorm
de éen onderdeel van het klooster van
de Zusters van Barmhartigheid. He*
klooster van de Zusters van de H. Fran
ciscus omvatte een opleidingsschool vooi
jonge zusters en een rusthuis voor oude
nonnen en is reeds overbevolkt, omdat
zeven maanden geleden een aantal non
nen uit destijds geconfiskeerde kloosters
moest worden opgenomen.
De „Grijze Zusters" beschikken over
vier gebouwen in de Bartolome.iska-
straat, pal naast het hoofdbureau van
de veiligheidspolitie: Betrouwbare be
richten melden, dat op dat hoofdbureau
dagelijks 500 personen worden binnen
gebracht. Hét gebouw is slechts bere
kend op 80 gevangenen.
Kerkelijke kringen meldden dat de
zusters slechts 24 uur de tijd hebben ge
kregen om te antwoorden op een ulti
matum van de regering tot ontruiming
of verkoop van de gebouwen. Indien de
zusters weigeren aan dat ultimatum ge
volg te geven, zullen zij uit de gebouwen
worden gezet, zo meldden die kringen
verder.
mede rekening gehouden door het xn
het leven roepen van een bijzondere
prikkel ter bevordering van de uitvoer
naar de dollargebiedeh, het afstaan van
10 pCt. van de netto-opbrengst van uit
voer naar deze gebieden ten gunste van
de exporteurs.
De exportbevordering is een nationaal
vraagstuk. De Overheid alléén vermag
hier niets. De meest vruchtbare activi
teiten, individueel en georganiseerd, zul
len van het bedrijfsleven zelf moeten
uitgaan. Voor 'de vervulling van de
exporttaak is een belangrijke mate van
bewegingsvrijheid voor het bedrijfsleven
onontbeerlijk. Dit geldt ook, hoewel op
andere wijze, voor het georganiseerde
bedrijfsleven.
Indien bepaalde groepen van bedrij
ven kunnen aantonen, dat zij in com
binatie een ionend afzetgebied zullen
kunnen vinden, is de Regering bereid
gedurende de aanlooptijd van één a twee
jaren in bepaalde mate financiële steun
te verlenen.
Het is de Regering doelmatig voor
gekomen met de feitelijke uitvoering
van het exportplan één persoon te be
lasten. Met ingang van 1 September
1949 is de heer L. Smit, voorheen ge-
biedsdirecteur bij de N.V. Philips'
Gloeilampenfabrieken, als directeur
van de Exportbevordering met deze
taak belast.
Een Adviescommissie zal worden in
gesteld, waarin vertegenwoordigers van
het bedrijfsleven zitting hebben. Voorts
is rekening gehouden met de versterking
van de Nederlandse officiële handels
vertegenwoordiging in de Verenigde
Staten.
Als z.g. „Chief Trade Commissioner"
zal in de Verenigde Staten optreden de
huidige „Director of Trade Promotion"
bij de Ned. Kamer van Koophandel te
New York de heer L. Smilde, die de
activiteit der „Trade Commissioners" en
der consulaten zal coördineren en nauw
met de Kamer van Koophandel zal
samenwerken.
(Van onze Haagse redacteur)
Volgens telegrafische mededeling van de
Minister van O. K. en W. aan de rectoren en
directeuren van twee openbare lycea en
acht Rijks-H.B.S.-en zal de opening van
Middelbare Meisjesscholen, welke bij de des
betreffende Inrichtingen van onderwijs op
6 September zou hebben moeten plaatsvin
den niet doorgaan.
Waar het hier een onverwachte beslissing
betreft en de nodige praefaratieven voor de
nieuwe cursus reeds waren getroffen, heeft
de jongste beslissing van O. K. en W. de
nodige beroering gewekt bij de betrokkenen.
Begrotingstechnische redenen schijnen
voor dit schrappen van tien M.M.-Scholen
de doorslag te hebben gegeven. Ten De-
partemente kon men gisteren echter geen
i nader commentaar geven.
In Weghel: bezoek aan de Coöperatieve Boerenbond. De Prins stak er temidden
van de Zondagse sigaren een ferme pijp op.
Op de achtste dag van het proces
tegen Lages heeft de procureur-fis
caal, mr. Van Rij, gelegenheid ge
had de verdediger op diens pleidooi
van repliek te dienen. Hij besteedde
hieraan bijna twee uur, waarna de
verdediger, mr. O. G. Feenstra, met
een dupliek, die nog anderhalf uur
in beslag nam, het gevecht om het
leven van Lages voortzette. Over en
weer vielen verdediger en procu
reur-fiscaal elkaar op vele geschil
punten aan, verscheidene malen ook
interrumpeerde president prof. Van
Hamel de discussies.
En aan het einde van dit lange
proces kreeg tenslotte de verdachte
zelf gelegenheid voor het uitspreken
van zijn onder doodse stilte aange
hoorde laatste woord, dat hij besloot
met: „Als officier en. mens voel ik
mij geen misdadiger, als Duitser
buig ik het hoofd."
In zijn repliek merkte mr. Van Rij
op, dat Lages stellig geïmponeerd moest
zijn door de behandeling van zijn pro
ces, dat in normaal opzicht zo vet bo
ven de methode stond, die de Duitsers
volgden in de tijd, dat Lages zelf zijn
brute politiemacht in Nederland uit
oefende. Volgens de procureur-fiscaal
had de verdediger de zaak te veel ge
zien volgens Duitse subjectieve regels,
zoals b.v. ook de Duitse verdedigers bij
het proces in Neurenberg. De raadsman
kon hij voorts niet in het gelijk stellen,
waar deze meende, dat Lages van het
lot der Joden niet op de hoogte zou zijn
geweest.
Terugkomende op de uiteenzetting
van de verdediger over artikel 91 van
het wetboek van Militair Strafrecht,
waarbij Nederlandse militairen, die
opzettelijk tegenover de vijand han
delen in strijd met een verdrag gel
dend tussen Nederland en de vijand,
tot ten hoogste drie jaar kunnen wor
den veroordeeld, viel de procureur-
fiscaal de verdediger aan, omdat deze
van mening was, dat men dit artikel
ook op Lages moest toepassen en hem
dus hoogstens tot drie jaar zou kun
nen veroordelen. Volgens mr. Van Rij
had dit artikel niets te maken met
het besluit Bijzonder Strafrecht en
was het geschreven voor een nor
male tijd.
De Ethiopische gezant in Londen
heeft gisteren de Italiaanse ambassa
deur om uitlevering van maarschalk
Badoglio en gen. Graziani gevraagd,
zodat zjj als oorlogsmisdadigers berecht
kunnen worden.
Een woordvoerder voor de Italiaanse
ambassade heeft later gezegd, dat ge
zien het feit, dat er geen diplomatieke
betrekkingen tussen de twee landen be
staan, het Ethiopische verzoek niet for
meel in overweging genomen zou wor
den. Hij wilde hierover verder niet uit
weiden.
Maarschalk Badoglio had de leiding
van de militaire verovering van Ethio
pië, terwijl gen. Graziani tijdens de be
zetting gouverneur-generaal en onder
koning was.
De Ethiopische regering wil een in
ternationaal gerechtshof in het leven
roepen, waarvoor de twee- Italianen
zich zullen moeten verantwoorden.
De communistische regering van
Tsjechoslowakije heeft gisteren in een
nota aan de regering van de Verenigde
Staten beweerd dat de USA schuldig is
aan de ontvoering van 22 volwassenen
en een kind van 9 jaar, aldus meldde
de Tsjechische radio gieter-en.
Mr. Feenstra ontkende in zijn dupliek
dat hij zich „op nationaal-socialistisch
standpunt" zou hebben gebaseerd bij
zijn pleidooi. Hij kon zich niet accooró
verklaren met de opmerkingen van mr.
Van Rij over artikel 91. „Dit artikel
geldt alléén tijdens een oorlog en al
mogen wij dan zo langzamerhand aan
die toestand gewend zijn geraakt, ik
kan het toch nog steeds niet, zoals de
procureur-fiscaal, een normale toestand
vinden."
Om half negen kreeg tenslotte Lages
het laatste woord, waarin hij zijn verde
digers bedankte voor de onbaatzuchtige
moeite, die zij zich voor hem getroost
hadden en waarin hij zeide zich in
dienst te hebben gesteld van een sata
nisch regiem.
President prof. Van Hamel sloot daar
op de zitting met de mededeling, da:
het Hof 20 September a.s uitspraak zal
doen.
Verwachting tot Donderdagavond:
Wisselend bewolkt met hier en daar
een enkele regenbui en in de nacht
en ochtend plaatselijk, nevel of mist.
Aanvankelijk zwakke wind uit uit
eenlopende richtingen, later in het
Westen van het land zwakke tot ma
tige wind tussen West en Zuid. Wei
nig verandering in temperatuur.
Zon: 6.02—19.13; IVJaan: 19.41—6.54.
Het rapport der provinciale com
missie ter bestudering der ge
meentelijke indeling van Noord-
Holland, waarvan wij gisteren reeds een
excerpt publiceerden, bevat over stad
en platteland nog zoveel interessante ge
gevens. dat het ons goed dunkt in een
tweetal artikelen hierop nog enigszins
uitvoeriger in te gaan.
De commissie werd ingesteld op 12
Maart 1941 door Gedeputeerde Staten
van Noord-Holland en had tot taak: Een
geografisch, sociografisch, economisch en
stedebouwkundig onderzoek in te stellen
betreffende de provincie Noord-Holland
en de gemeenten waaruit deze gevormd
is. Op de voorgrond behoorde te staan
de vraag, in hoeverre de huidige ge
meentelijke indeling geacht kan wor
den te voldoen aan de eisen, welke daar
aan uit een oogpunt zowel van doel
matig overheidsbeheer als maatschap
pelijk belang moeten worden gesteld.
De kern der huidige moeilijkheden is
niet alleen die van de te kleine platte
landsgemeenten. maar ook die van de
grote stad. Vele plattelandsgemeenten
beschikken over een te gering aantal in
woners, verschillende steden hebben ge
brek aan grond. De ene categorie mist
de mensen, de andere de ruimte. Samen
werking van gemeenten kan tot oplos
sing van de moeilijkheden leiden, hoe
wel daardoor aan de noodzaak tot sa
menvoeging van gemeenten niet kan
worden ontkomen. De krachtige, zelf
standige gemeente past in ons staats
bestel.
Het eerste probleem dat de commis
sie onder het oog heefF' gezien, is dat
van de verhouding tussen stad en platte
land. De commissie wijdt beschouwin
gen aan de sociale en geestelijke ver
schillen tussen stad en platteland en hun
economische betekenis. Het platteland
dient zich zelf te besturen. De samen
voeging bij Amsterdam van de dorpen
Schellingwoude. Durgerdam, Ransdorp
enz. in 1877 dient geen navolging te
vinden, hoezeer Amsterdam zich ook,
beijverd heeft om het agrafische karak
ter van het plattelandsgedeelte te be
houden.
Randgebieden met een stedelijk ka
rakter, onmiddellijk aansluitende bij de
stad, zoals indertijd Schoten bij Haar
lem en Watergraafsmeer bij Amsterdam,
dienen in de stedelijke gemeente te wor
den opgenomen. Moeilijker wordt het
als woonkernen, hoewel verder van
de stad gelegen, blijkens de culturele en
economische betrekkingen met de stad
en de aard der bewoners, sociaal tot de
grote stad kunnen worden gerekend.
Bijvoorbeeld de in de gemeente Haar
lemmermeer gelegen kernen als Bad
hoevedorp en Zwanenburg; behoren die
bij Amsterdam te worden ingedeeld?
Hier zal het algemeen belang de door
slag moeten geven. In de toekomst zal
men het ontstaan van dergelijke kernen
behoren tegen te gaan.
Aangaande de vestiging >van industrie
op het platteland komt de commissie
tot de conclusie, dat ter handhaving van
het karakter der plattelandsgemeenten
dient te worden voorkomen, dat het pro
ces der industrialisatie verder door
dringt tot het platteland dan noodzake
lijk is. Dit geldt niet voor industriële
ondernemingen, welke onmiddellijk met
de oerpföductie der streek samenhangen.
Wat de aard en de godsdienst der be
volking betreft, concludeert de commis
sie, dat er bij het vormen van gemeen
ten zoveel mogelijk acht op moet wor
den geslagen, dat naar de aard der be
volking werkelijke eenheden worden
verkregen. De ervaring leert evenwel,
dat in Noord-Holland verschil in gods
dienstige richting geen bezwaar op
levert voor een goede en vruchtbare sa
menwerking in het gemeentebestuur, zo
dat in het algemeen de samenstelling
der bevolking uit een oogpunt van ker
kelijke gezindte geen factor behoeft te
zijn bij de beoordeling van het beloop
der grenzen. Uitzondering wordt ge
maakt, wanneer in een bepaald gebied
de gehele of vrijwel de gehele bevolking
dezelfde godsdienst belijdt, afwijkend
van de opvattingen, op godsdienstig ge
bied gehuldigd in de omgeving, en wan
neer zij zich daardoor in aard en ge
woonten van de bevolking dier omge
ving onderscheidt. Het rapport ver
meldt in dit verband de geboortecijfers
van de 12 Noord-Hollandse gemeenten
met in 1930 meer dan 70 pCt. Rooms-
Katholieken der totale bevolking, nl
Bovenkarspel, Egmond Binnen, Grote
broek, Heemskerk, Limmen, O ba am,
Oude Niedorp, Spanbroek, Ursem, Wer-
vershoof (94.4 pCt. katholiek), Wognum
en Zwaag. In deze gemeenten variëren
de geboortecijfers van 25.6 tot 37.4 per
1000 inwoners. In de 15 gemeenten
meer dan 70 pCt hervormden varierert
het geboortecijfer van 10 tot 21.6 per
1000 inwoners.
In de bossen van Meyendel onder Was
senaar is Dinsdag een vreemde, win
terse figuur waargenomen. Hij had een
witte baard, droeg een rode muts en
sneeuwlaarzen en trok een slede met
pakketten, de nieuwe NIWIN-pakketten,
waarvan dit jaar 200.000 stuks naar de
militairen, overtée zullen worden gezon
den.
Dat wil zeggen: deze pakketten zullen
worden gezonden, indien uit vrijwillige
bijdragen ongeveer één millioen gulden
zal kunnen worden bijeengebracht.
Ook dit jaar is de prijs der pakketten
op f 5 per stuk gesteld. Daarnaast echter
wordt het voor iedereen mogelijk ge
maakt aan de actie mede te werken door
de verkoop van bonnetjes, waarvan de
waarde varieert van 50 cent tot f 2.50.
De NIWIN, in samenwerking met de
Humanitas, katholiek, Limburgs en pro
testants interkerkelijk thuisfront, met
de band Nederland-Indonesië en met
het Rode Kruis, heeft nu met de samen
komst in Meyendel de Kerstpakketten-
actie ingeluid.
De groepscommandant van de rijks
politie te Haarlemmermeer en zijn man
schappen hebben vanmorgen bij de Aals-
meerderdijk de 28-jarige T. G„ wonende
in Haarlemmermeer, gearresteerd,
verdacht van de roofoverval op de café
houder De Haan en diens znster. De ver
dachte heeft een volledige bekentenis
afgelegd. Het geroofde geld ad 400 is
door de' politie in beslag genomen.
bi de toestand van de beitje slacht
offers K enige verbetering ingetreden.
De grondlegger van ons nationale
luchtvaartbedrijfdie vandaag zes
tig jaar werd: dr. A. Plesman. pre
sident-directeur van de K.L.M.
Van een der hellingen van J. en K.
Smit s Scheepswerven N.V. te Kinderdijk is
gisteren de slibzuiger „Madoera" te water
gelaten. De „Madoera" is bestemd voor het
departement van Verkeer, Energie en Mijn
wezen, afd. havenwezen, te Batavia en zal
dienen om havens en riviermonden in In-
donesië voor scheepvaart toegankelijk t*
maken en te houden.
