Lazlo Rajk bekent schuld
DE WERELD ROND
ERIC IN HET RIJK VAN HET MIDDEN
Cciifafott
Propaganda forum
voor Tito
Engeland herdenkt
Slechte waterwegen bedreigen
aardappelmeelcampagne
Internationaal Cellulair Centrum
te Muiden
r
Wij luisteren naar
v..
Slag bij Bergen
HET
WESPENNEST
Chefs der luchtmachten
wisselen boodschappen
„Diplomatiek dynamiet"
GUERILLA-ACTIVITEIT
IN ROOD CHINA
STATUS NIEUW-GUINEA
Rector Bokeloh
Oranjekanaal90 cm. diep!
Groningen en Drente
vragen kanalen
19 September 1799:
Ned. Vaas-team na vier
dagen vijf strafpunten
Zege van Ned. zwemmers
te Londen
VRIJDAG 16 SEPTEMBER 1949
PAGINA 5
„Battle of Britain"
De toestand tussen Albanië
en Griekenland
Benoeming Amerikaanse
ambassadeur
Secr. Soc. Charitatief
Centrum
Pater L. Panis G.ss.R. f
Was Uw wol veilig fn
gj'029
ALK AU VRIJ
door
David Duncan
om Britannia Shield
Wielerwedstrijden 01. Stadion
vanavond
K. van der Meer leidt
Z.-SlaviëFrankrijk
Het proces tegen de voormalige Hon
gaarse minister van Buitenlandse Za
ken, Laszlo Rajk en zeven andere be
klaagden, die beschuldigd worden van
verraad en spionnage, is hedenmorgen
in het gebouw van de bond van Hon
gaarse metaalarbeiders te Boedapest ge
opend.
De rechtszaal wordt door politieke
politie, gewapend met geweren, be
waakt. Gewapende politie heeft de
straat voor het gebouw afgezet, terwijl
de huizen in de omgeving in het oog
gehouden worden.
De president van het hof, Deter Jan
kof, verzocht de aanwezigen nadrukke
lijk zich van betogingen tijdens het
proces te onthouden. De chef van de
Hongaarse politieke politie, Peter
Gabor, die volgens de Joegoslavische
pers zich enige tijd geleden „had op
gehangen", woont het proces bij.
Rajk deelde het hof mede, dat hij
zich sedert 30 Mei in arrest bevond.
Naar men meent te weten, werd Rajk
sinds 16 Mei onder huisarrest gesteld,
daags na de algemene verkiezingen,
waarbij hij optrad als woordvoerder van
de regering.
Toen de beklaagden ondervraagd wer
den naar persoonlijke bijzonderheden,
noemde Rajk als zijn beroep „school
meester die per uur betaald wordt". Hij
vertelde op 30 Mei gearresteerd te zijn.
Hij sprak zacht en de rechter beval hem
de mierophoon te gebruiken en luider te
spreken. De andere beklaagden zeiden
in Juni en Juli gearresteerd te zijn.
Vervolgens begon de prosecutie de
lange akte van beschuldiging voor te
lezen.
Toen dit geschied was vroeg de presi
derende rechter aan Rajk: Begrijpt u d#
aanklacht?
Ja, antwoordde Rajk.
De rechter vroeg vervolgens: Bent u
het er mee eens?
Rajk antwoordde: Ja, dat ben ik. Hier
mede beaamde hij dus de schuldvraag.
Terwijl Rajk sprak werden de andere
beklaagden de rechtszaal uitgestuurd.
Met diepliggende ogen en geelbleek
gezicht stond Rajk voor de mierophoon
en zeide, dat hij in 1932 uitvoerige in
structies had ontvangen. Ik tekende een
verklaring voor de politie om de com
munistische partij te ontmaskeren en er
Gisteren is te Londen de „Battle of
Britain" herdacht, 250 Britse en Ame
rikaanse vliegtuigen met één enkele
Hurricane-jager het symbool van het
Britse verzet' tegen de Luftwaffe in 1940
aan het hoofd, vlogen over de stad.
De chefs van de Britse en Ameri
kaanse luchtmacht wisselden bood
schappen met elkaar uit.
Gisteren kwamen 110 piloten van de
Battle of Britain t^ij ^Ikaar om. nog eens
herinneringen, oef te. halen. Qrjder.hen
bevonden zich beroemdheden als
Douglas Bader,,- die ïn een speciaal uit
geruste Spitfire vloog - hij had geen
benen en „kattenoog" Cunningham, die
's nachts zijn vernietigend werk deed.
Kleinere formaties vlogen gisteren
elders boven Engeland, vooral over de
steden, die onder het geweld van de
Luftwaffe te lijden hebben gehad, zo
als Coventry, Hull, Plymouth en Bristol.
Zondag zal er in Westminster Abbey
een dankdienst worden gehouden. Lord
Tedder, air-chiefmarshall van de R.A.F..
Zal na de dienst een krans leggen op het
R.A.F.-gedenkteken bij de abdij.
Buitenlandse waarnemers te Moskou
schenken bijzondere aandacht aan de
ontwikkeling van de verhouding tussen
Griekenland en Albanië, daar zij ervan
overtuigd zijn, dat er „diplomatiek dyna
miet" in de toestand zit.
Indien Griekse troepen de Albanese
grens zouden overschrijden om welke
•"eden dan ook zo zeggen zij dan
zou de Sovjet-Unie dit zeer waarschijn
lijk als een hoogst ernstige zaak be
schouwen.
Britse en Amerikaanse diplomaten
Zouden volgens A.P. op het ogenblik po
gingen doen, om Griekenland af te hou
den van het voornemen, de strijd tegen
de opstandelingen, indien nodig, tot in
Albanië voort te zetten.
De Britse ambassadeur, Sir Clifford
Norton,1 arriveerde onverwacht in Athe
ne en vroeg onmiddellijk een onderhoud
aan met de Griekse minister van Bui
tenlandse Zaken, Constantin Tsaldaris.
Be Amerikaanse ambassadeur, Henry
Grady, vroeg eveneens 'n onderhoud aan
thet Tsaldaris. De Griekse regering heeft
een aantal manschappen van zes lich
tingen opgeroepen, waaronder de lich
ting van 1948. Men meent dat het hier
gaat om enige duizenden technici.
Graaf Gottfried von Bismarck
®chönhausen, de 48-jarige kleinzoon
Jan de „IJzeren Kanselier", en zijn
43-jarige echtgenote Melanie, zijn gis
teren bij een auto-ongeluk om het leven
gekomen.
Graaf von BismarckSchönhausen
Jjeeft in de oorlog terchtgestaan, ver
dacht van medeplichtigheid aan de
bomaanslag op Hitler in 1944. Hij werd
vrijgesproken.
T Be Franse communistische auteur
Louis Aragon, directeur van het pro-
pommunistische blad „Ce Soir", heeft
*'jn burgerrechten verloren.
Niet twee andere communisten is hij
door een Frans gerechtshof veroordeeld
y'ogens het publiceren van een artikel
ver de stakingen van de vorige herfst.
v Be president van Bolivia heeft be
land gemaakt, dat de „grootste revolu-
e, die het land ooit gekend heeft" gis
pen met de inneming van Santa Cruz
°or de regeringstroepen geëindigd is
Reuter meldt uit Buenos Aires, dat 24
Pstandelingenleiders in twee vliegtui-
h in Argentinië zijn aangekomen.
Groot-Brittannië, de Ver. Staten en
^a-hada zullen op 20 September in
l ashington de gedachtenwisseling over
jjfb atoomgeheimen voortzetten, aldus
ue®it het Britse ministerie van Buiten-
s oase Zaken mede. Alle overeenkom-
l^.n> die eventueel tijdens de bespre
ken?11 wor(len getroffen, zullen ter
gen g aan QG betrokken regerin-
d Worden voorgelegd.
de feiten over te verzamelen, aldus Rajk.
Rajk beschuldigde zekere hoge func
tionarissen van Tito's intieme kring er
van als agenten te zijn opgetreden van
de Franse geheime dienst in een inter
neringskamp in Zuid-Frankrijk na de
Spaanse burgeroorlog. De vroegere com
munistische leider vertelde het hof, hoe
hij 18 jaar geleden een spion van de po
litie werd onder de toen illegale Hon
gaarse communistische partij.
Rajk noemde o.m. Vakmanovictemp
en Kosta Nagy, beiden thans generaals
van het Joegoslavische leger en voor
aanstaande leden van de Joegoslavische
communistische partij, van de Joegosla
ven, die agenten van de Franse geheime
dienst zouden zijn geweest in het kamp
voor geïnterneerde oud-strijders van de
Spaanse burgeroorlog in Frankrijk.
De communistische strijdkrachten zijn
een grootscheepse campagne begonnen
tegen de nationalistische guerillatroepen
in Oost-China.
In een proclamatie aan de Chinese be
volking zegt de communistische com
mandant van Oost-China Tsjen Yi, dat
het volk moet medewerken aan de ver
nietiging van de „restanten" der natio
nalistische strijdkrachten door het orga
niseren van een rode militie ter onder
steuning der rode soldaten.
Deze proclamatie bevestigt indirect de
berichten, die meldden, dat er activiteit
van opstandelingen heerst in het door
de communisten bezette deel van China.
Vooral in het gebied ten Noorden en ten
Westen van Shanghai zou voortdurend
gevochten worden.
Woensdag heeft in de voorsteden van
Tsjoengking, de hoofdstad tijdens de
oorlog met Japan, gedurende drie uren
een brand gewoed, waardoor duizenden
mensen dakloos zijn geworden. Dit was
de derde grote brand in Tsjoengking
binnen veertien dagen. Men vermoedt te
doen te hebben met communistische sa
botage. Een aantal personen is gearres
teerd.
De door Johan Ariks naar voren ge
brachte mening ten aanzien van de sta
tus van Nieuw Guinea als een gebied,
dat rechtstreeks onder de Kroon zou
ressorteren, kan inderdaad representa
tief worden geacht voor de gevoelens,
welke leven bij het grootste deel van de
Iriaanse bevolking, aldus vernam de
correspondent van Aneta in gesprekken
met enige vooraanstaande Irianen.
„Men kan in de republiek wel zwaaien
met een telegram uit Hollandia, doch
men verzuimt er bij te vermelden, dat
dit telegram door slechts zeven perso
nen is ondertekend, die niet representa
tief kunnen worden geacht voor de be
volking van dit deel van Nederlands
Nieuw Guinea. Wanneer men bovendien
bedenkt, dat van deze handtekeningen
er vier vervalst zijn, komen dergelijke
propagandamiddelen wel in een vreemd
licht te staan."
„De Nederlandse opvatting over de
Nederlands-Indonesische Unie, is onaan
vaardbaar," aldus verklaarde de repu
blikeinse minister Sarmidi Mangunsar-
kcro vhn Onderwijs tegenover de pers.
„Het is duidelijk," zo vervolgde hij,
„dat volgens de Nederlanders de Unie
oiganen zal moeten bevatten, zoals een
unie-kabinet, een unieparlement, een
ur.iegerechtshof enz., hetgeen er een su
perstaat van zou maken. Ik kan de ge
dachte niet van me af zetten, dat de
Nederlanders trachten de overdracht van
de souvereiniteit te vertragen," aldus
besloot hij zijn verklaring.
Onze Haagse redacteur verneemt
over de benoeming van een nieuwe
Amerikaanse ambassadeur in Nederland
dat het zeer wel mogelijk is, dat deze
nog enkele weken op zich zal laten
wachten.
Naar het K.N.P. verneemt, heeft Z. H
Exc. de Bisschop van Haarlem rector W.
Bokeloh ontheven van zijn functie van
algemeen adviseur der sociale organi
saties te 's-Gravenhage en mede van het
adviseurschap van diverse bonden. Tot
zijn opvolger is benoemd rector F.
Heemskerk van Huize „Groenestein" te
Den Haag. Rector Bokeloh zal zich ge
heel wijden aan de taak van secretaris
van het Diocesaan Sociaal-Charitatief
Centrum in het bisdom Haarlem.
Direct na de oorlog heeft het Hoog
waardig Episcopaat een Bisschoppelijke
adviescommissie ingesteld op sociaal-
charitatief terrein. Deze commissie heeft
toen in een rapport de dringende nood
zakelijkheid betoogd van onderling over
leg en samenwerking tussen de vele
katholieke organisaties op katholiek ter
rein. Zij drong aan op stichting van
„Katholieke sociaal-charitatieve centra",
welke parochieel zouden moeten worden
ingericht, om daarna samen te komen
in interparochiële en diocesane centra,
die ten slotte geheel overkoepeld moeten
worden door een landelijk centrum.
Thans is ook in het bisdom Haarlem
een begin met de uitvoering daarvan
gemaakt door de oprichting van het
Diocesaan Sociaal-Charitatief Centrum
in het Bisdom Haarlem. Dit Diocesaan
Centrum zal advies uitbrengen over alle
aangelegenheden, die het sociaal-chari
tatief terrein raken. Ook zal het leiding
geven en voorlichten bij de oprichting
en de werkzaamheden van de nog te
vormen parochiële en interparochiële
sociaal-charitatieve centra in het bis
dom.
In de Missie van Brazilië is overleden
pater L. Panis C.ss.R., die zijn gehele
priesterleven in Zuid-Amerika gewerkt
heeft.
'4.9. „Is Kwan Ling Foe dood?!" vroeg Tai verschrikt aan de portier met het onbe
trouwbare uiterlijk. „Kwan Ling Foe is overleden," herhaalde de laatste somber.
„Zjn waardigheden zijn door een nieuwe overste overgenomen." De monnik liet
het drietal binnen en ging hun voor. „Ha, het is goed weer in de Pagode der Ver
geefse Tranen te verkerem" zei Tai monter. „Hoe is het tegenwoordig gesteld met
ae wijnkelder? Nog nieuwe aanwinsteA, die het hart eens kenners in vreugdevolle
gloed kunnen doen verkeren?" Maar de monnik ging niet in op het vrolijke gebabbel
van Tai. Terwijl zij door de gangen liepen, nam het gevoel van onbehagen, dat
Eric reeds voor de kloosterpoort had bevangen, toe. Wat voor geheimzinnige onheils-
sjeer hing hier?
Tenslotte werden zij in een vertrek geleid, waar een man, kennelijk de overste,
op een soort verhevenheid zat. In het vertrek heerste schemering. Vage wierook
dampen geurden rond, bezwangerden de atmosfeer, prikkelden de neusgaten
De wanden en de vloer waren bedekt met kostbare tapijten en kunstig bewerkte
zijden doeken.
Voor de zetel van de overste bleven de drie reizigers en de portier staan. Er
heerste een geladen zwijgen. Eric keek de overste aan. Alweer zo'n hoogst onguur
gelaat! De beweeglijke, sluwe oogjes namen het gezelschap van tussen de smalle
oogspleten nauwkeurig op. Door al zijn zenuwen tinkelde bij Eric het gevoel van
naderend onheil, van omgzven te zijn door vijanden Waar waren zij in 's hemels
naam terecht gekomen? Wachtte hun een valstrik? Misschien speelde die kleine
Tai wel een dubbele rol! Maar zodra hij het zwervende filosoofje in zijn trouw
hartige gezicht keek, besefte hij, dat dit uitgesloten was.
11/**7* J 35 ct per pak Netto 100 gr..
Bij K.B. is met ingang van 16 Sept.
benoemd tot burgemeester der ge
meente Nieuwstadt M. J. P. M. Corbeij,
wethouder van de gemeente Sittard en
oud-burgemeester van de opgeheven
gemeente Broeksittard. Met ingang van
15 October is benoemd tot burgemees
ter der gemeente Appeltern H. Geb-
bing, wethouder van de gemeente
Steenderen (Gld.).
(Van onze correspondent)
Nog hoogstens een week zal het duren
en dan heerst in Veenkoloniaal Gronin
gen en Drente weer de volle seizoens
bedrijvigheid, die deze streek kenmerkt
gedurende de aardappelmeelcampagne.
De plannen zjjn gemaakt. Deze cam
pagne zal bijna tien millioen hl. minder
aardappelen omvatten dan die van het
vorige jaar, die 25 millioen hl. groot was.
Tegen Kerstmis hoopt men klaar te zijn,
tenminste, als.
Dit „als" heeft betrekking op de toe
stand van de waterwegen in dit gebied,
die kan veroorzaken, dat alle gemaakte
plannen onjuist blijken, zodat het tijd
stip, waarop de aardappelmeelcampagne
kan worden beëindigd, móet worden ver
schoven, misschien wel tot ver in Ja
nuari van het volgende jaar.
Het is toch wel heel erg, dat, zoals de
directie van een der grote aardappel
meelfabrieken verklaarde, het deze toe-
stand van de kanalen en vaarten is, die
met zich' meebrengt, dat er thans reeds
verschillende fabrieken zijn, die al met
de campagne zouden zijn begonnen,
ware het niet, dat de schepen, die de
aardappelen van het veld naar de fabrie
ken moeten vervoeren, niet kunnen
varen wegens het lage water. In som
mige kanalen en dat heeft practisch
niets met de huidige droogte te maken
waaronder het Oranjekanaal, een van
de voornaamste waterwegen in Drente,
staat slechts 70 tot 90 centimeter water,
waardoor de vaarbreedte zodanig is ge
reduceerd, dat niet normaal kan worden
gevaren.
Hier is eigenlijk geen sprake meer
van kanalen, beter kan men spreken
van sloten.
Het is overigens niet voor de eerste
keer, dat een klaaglied opstijgt over de
Maarschalk Tito maakt zich blijkbaar niet erg bezorgd om de Russische
dreiging. Deze week stond hij heel onbezorgd een groep mijnwerkers te
woorddie hem in het „Witte Kasteel", zijn residentie te Belgrado, kwamen
bezoeken. Rechts Alya Sirotanovich, die volgens Russisch voorbeeld
staghanovist is onder de arbeiders en alle records bij de kolendelving sloeg.
erbarmelijke toestanden, die hier heer
sen op het gebied van de waterwegen.
De moeilijkheden, die daardoor ontstaan
tussen fabrikanten en schippers, die
nu vaak met onvoldoend beiaden sche
pen moeten varen en daardoor niet ren
dabel kunnen werken, zijn dan ook zeer
groot.
Alleen de aardappelmeelindustrie
betaalt telkenjare al een som van
honderdduizend gulden aan extra toe
slagen voor de schippers die alleen
met een hun toegezegde premie in het
verschiet zijn te bewegen voor de fa
brieken te varen. Een ander groot be
drijf, eveneens aangewezen op het
vervoer per schip, de V.A.M., die het
compostvervoer door Drente in han
den heeft, moet ook jaarlijks een
halve ton besteden aan extra premies
voor de schippers.
?e*ï scRUnt echter of dit alles geen
indruk maakt, want ofschoon de nood
klok hier al zeer vaak werd geluid,
door autoriteiten zowel als door be
drijf sinstanties, de regering blijft doof.
Van goed onderhouden en capabele
rijkskanalen blijft dit gebied verstoken.
Bij deze slechte toestand komt bo
vendien nog het telkenjare terugke
rende watertekort. Hierdoor wordt de
ontplooiing van het ecenomische leven
in ernstige mate belemmerd en ge
schaad. Hoe kan men zonder water
aardappelen vervoeren, de fabrieken
draaiende houden, de welvaart van de
veenkoloniën handhaven zolang de aarts
vijand van Groningen en Drente: het
lage water, dit proces, waarin alles is
afgesteld op een continu doorwerkend
bedrijf, grondig kan verstoren?
Het is dan ook geen wonder dat
men uitkijkt naar mogelijkheden, die
hier verbetering kunnen brengen.
Friesland loste het probleem van het
watertekort op, toen in 1938 de Te-
roelsterkolk bij Taeozijl gereed kwam
en per etmaal drie millioen kubieke
meter water door deze inlaatsluis kon
worden ingelaten uit het IJselmeer.
Hierdoor had Friesland de water
stand ir eigen hand. En het spreekt wel
haar vanzelf, dat de buurprovincies
Groningen en Drente proberen hiervan
mee te profiteren.
Voor wat Groningen betreft zal,
zoals wij van de Provinciale Water
staat vernamen, gelukkig binnen en
kele jaren een einde zijn gekomen
aan de ergste ellende.
De werken nodig voor toevoer van
IJsselmeerwater in de Groninger
kanalen zijn reeds in uitvoering. Op-
malingsinstallaties te Dorkwerd en te
Oosterhoogebrug pompen het IJssel
meerwater dat in Friesland is ingelaten
op tot in het Zuidlaardermeer, van
waar het de veenkoloniale kanalen
wordt ingelaten. Hiervoor komen op-
malingsinstallaties aan het Eexterveen-
se verlaat en aan de sluizen van het
Stadskanaal.
Zo wordt na Friesland Gronin
gen uit de moeilijkheden geholpen,
dank zij de watervoorraad van het
IJsselmeer, dat straks water zal geven
tot aan de Duitse grens toe.
En Drente?
Het is geen wonder dat men in Dren
te ook van deze plannen tracht te pro
fiteren. Men beijvert zich in Drente
Internationaal Cellulair Centrum zou
men het slot te Muiden mogen noe
men; vogels van elke pluimage zijn
er in zeven eeuwen tijds in de kelder
gewelven gevangen gehouden, het
laatst nóg de politieke deliquenten
van 1945. Ten dage van Pieter Cor-
neliszoon Hooft maakten zij zulk mis
baar die gevangenen, dat het tafel
discours van de doorluchtige drost
er finaal door overstemd werd, zodat
hij een dienaar omlaag moest zenden
om de heren tot matiging te manen.
In het Internationaal Cultureel Cen
trum in het Vondelpark heeft
Herman van den Eerenbeemt zijn
gasten zulk een sensatie nog niet
kunnen bieden, ofschoon de stemming
in zijn caveau ook wel eens geani
meerd is. Wonderlijk, dat de leven
dige, joviale Herman van den Eeren
beemt en de stille serieuze Muider
slotvoogd Ton Koot eigenlijk zo'n
beetje concurrenten zijn. Want ook
het slot is als cultureel centrum vol
op in wording, ook Ton Koot heeft
zijn taveerne en laat hij nu c-ezer da
gen in zijn kasteel als gastheer en
enige man aanzitten aan een lunch
bij kaarslicht met vijftig vrouwen
van hier te lande congresserende
luchtvaartautoriteiten. Dat heeft zelfs
P. C. Hooft niet bestaan.
Wij willen de heer Van den Eeren
beemt volstrekt niet jaloers maken,
maar zo'n slot is toch wel wat. Er is
een tijd geweest, dat Ton Koot en wij
als Amsterdamse bengels haasje over
sprongen over de blauwe zuiltjes van
de Westermarkt. Ton was toen al een
ridderlijk knaapje, een echte page,
maar wie had kunnen dromen, dat zijn
carrière hem nog ooit tot de tinnen
van het Muiderslot zou voeren. Nu
ontving hij ons op zijn kasteel en
leidde ons rond door zalen en kamers,
langs weergangen en schietsleuven en
voorbij de mezenkooien in het poort
huis boven de ophaalbrug, openingen
in de borstwering, waardoor Ton Koot,
in een speelse bui, kokende olie zou
kunnen gieten op de hoofden van niets
vermoedende dagjesmensen. Dat doet
hij natuurlijk niet, want de loop zou
er uitgaan en hij vindt het veel te
leuk, dat er zoveel belangstelling is
voor het slot: al bijna 60.000 bezoekers
dit seizoen.
Slotvoogd Koot vertelde ons, dat hij
een tienjarenplan heeft voor de res
tauratie van het Muiderslot. Het kas
teel, dat uit de dertiende eeuw dateert
en als grensvesting tussen Hollandse
graven en Bisschoppen van Utrecht
menig beleg doorstond, waar Floris de
Vijfde gevangen zat en P. C. Hooft
zijn vriendenkring van geleerde en
kunstzinnige mannen en vrouwen ont
ving, werd in 1825 voor afbraak be
stemd. Maar daartegen verzette zich
zelfs toen de openbare mening; daar
voor speelde het slot in de volksver
beelding een te grote rol. Door per
soonlijk ingrijpen van Koning Willem
I bleef ..et kasteel behouden, maar
latere restauraties zijn niet altijd ge
lukkig geweest, zodat er voor de
huidige slotvoogd heel wat te doen
valt. Ook in de omgeving, waar lang
overleefde forten nog altijd onaantast
baar zijn, een afzichtelijke noodwoning
uit de eerste wereldoorlog het aspect
volkomen bederft, zal veel moeten
veranderen voor de illusie verwezen
lijkt kan worden om tuin en boom
gaard uit Hooft's dagen te herstellen,
waar als toen kwee-peren en pruimen
zullen rijpen.
Ook de inrichting van het kasteel
geschiedt zoveel mogelijk als ten tijde
van Hooft en de Muiderkring. Uit de
arsenalen van het Rijksmuseum kan
Ton Koot te kust en te keur de meest
uitgelezen zeventiende eeuwse meube
len requireren, schilderijen, wandtapij
ten, gebruiksvoorwerpen. Nog deze
zomer op vacantiereis constateerde hij
dan ook dat de inrichting van het
Muiderslot die van de vermaarde
Loire-kastelen in Frankrijk verre over
treft. Dat in deze atmosfeer de muziek
avonden, uitgezonden door de P.C.J.,
een groot succes zyn. kan men zich
voorstellen. Deze uitvoeringen worden
op gezette tijden herhaald,, zoals
Maandag a.s. weer, en verheugen zich
in een dusdanige belangstelling, dat de
slotvoogd zegt meer displezier te heb
ben van de velen, die hij onvermijde
lijk weigeren moet dan genoegen te
beleven aan hen, die hij toe kan laten.
Slotvoogd zijn, zo werd ons al pra
tende duidelijk, is niet zo onverdeeld
schoon als het wel lijkt. De eerste
de beste IJselmeervisser. die de haven
van Muiden binnenloopt, verdient per
week doorgaans méér dan het hele
jaarlijks douceurtje bedraagt, waar het
Rijk de kasteelheer mee afscheept.
Toch zit er voor een man met de lief
de en belangstelling van Ton Koot
muziek in, niet alleen de muziek ^der
avondlijke uitvoeringen of van de wind
in stormnachten rond het kasteel, maar
van de schone illusie, waar men zich
gaarne de vele beslommeringen voor
getroost. Vaak brengt hij zijn Zondag
ochtenden door in de torenkamer van
Hooft en daar in die venstemis met
uitzicht op Buiten IJ en Pampus, Rans-
dorp en Uitdam in het verschiet, moet
een man, die van stilte houdt, van de
ruimte en van het water, zich oprecht
gelukkig voelen. Met als enig gezel
schap een kleine dwergpapegaai in het
antieke kooitje aan de zoldering, die
even zijn schorre stem verheft, doe
zelig op zijn stok, de hoornachtig wit
te leden telkens dicht voor de felle
oogjes.
VRIJDAG
HILVERSUM I - 301 M. 18.00 piano,
18.20 actualiteiten, 18.30 strijdkr., 19.00
nieuws, 19.15 klankbeeld, 19.30 Brabants
halfuur, 20.00 nieuws, 20.05 gewone man,
20.12 omroepork., 20.45 causerie, 21.00
omroepork., 21.30 actualiteiten, 21.40
kwintet, 22.08 hoorspel, 22.45 Avondge
bed, 23.00 nieuws, 23.15 dansmuziek.
HILVERSUM II - 415 M. Na 18 uur
ook 245 en 1875 M. 18.00 nieuws, 18.15
orgel, 18.45 gram., 19.00 denk om de
bocht, 19.15 regeringsuitz., 19.30 cause
rie, 19.50 kerkelijk nieuws, 20.00 nieuws,
20.05 piano, 20.30 causerie, 20.55 boek
bespreking, 21.00 verzoekpitogr., 21.35
popul. muziek, 22.00 buitenl. overz.,
22.15 gram., 22.40 causerie. 22.45 Avond
wijding, 23.00 nieuws, 23.15 gram.
ZATERDAG
HILVERSUM I 301 M. 7.00 nieuws,
7.15 gymn., 7.30 gram., 7.45 Morgenge
bed, 8.00 nieuws, 8.15 gram., 8.40 Hoog
mis, 10.15 gram., 10.45 kleuters, 11.00
zieken, 11.45 gram., 12.00 Angelus, 12.03
piano, 12.30 mededelingen, 12.33 Metro-
pole-ork., 12.55 Zonnewijzer, 13.00 strijd
krachten, 13.30 Metropole-ork., 13.50
film en toneel, 14.10 koor, 14.50 boeken
nieuws, 15.00 gram., 15.30 amusements-
ork., 16.00 causerie, 16.10 amusements-
ork., 16.30 Gregoriaans, 17.00 jeugd.
HILVERSUM II - 415 M. Voor 10 uur
ook 245 en na 18 uur ook 245 en 1875 M.
7.00 nieuws, 7.15 gram., 8.00 nieuws, 8.15
gram., 8.40 orgel, 9.00 gram., 9.30 water
standen, 9.35 gram., 10.00 causerie, 10.05
Morgenwijding, 10.20 voordracht. 10.35
arbeiders, 11.30 piano, 12.00 orgel, 12.30
mededelingen, 12.33 gram., 13.00 nieuws,
13.15 kalender, 13.20 Roemeens orkest,
13.45 gram.-muziek, 14.00 Nederlandse
lied, 14.20 orkest. 14.50 Limburgse uitz..
15.15 orkest, 16.00 komt u binnen, 16.15
amateurs-uitzending, 16.45 sport, 17.00
gram., 17.30 jeugd.
19 September 1799 streden Engels-
Russische troepen bij Bergen in Noord-
Holland onder de Hertog van York te
gen het Gallo-Bataafse leger, dat aan
gevoerd werd door Generaal Vandam-
me. De 27ste Augustus van dat jaar wa
ren de Engelsen tussen Petten en Cal-
lantsoog geland om te strijden tegen de
Fransen, met wie ons land in gedwongen
bondgenootschap verkeerde. Enkele
dagen later was de Russische troepen
macht ontscheept. De slag bij Bergen
verliep, na aanvankelijk succes, minder
gunstig voor de invallers, die zware ver
met alle kracht om gedaan te krijgen,
dat er pompinstallaties zullen komen,
die het water via Hoogeveen en Beilen
brengen in Beilervaart en Oranjeka
naal.
Wanneer deze plannen zullen zijn
verwezenlijkt, dan heeft Noord-Neder
land voldoende water. De bede „Geef
ons goede kanalen" blijft echter ook
dan onverminderd van kracht Zal zij
verhoord worden
liezen leden. 2 October keerde de krijgs
kans: Alkmaar werd bezet, en de Erf
prins, die zich bij de Engelsen had aan
gesloten, trok de kaasstad binnen. De
Gallo-Bataven trokken terug op Bever
wijk en Purmerend. Generaal Brune
evenwel voerde op 6 October de Gallo-
Bataven opnieuw ten strijde en bracht
de Engelsen en Russen bij Castricnm een
zware slag toe. 18 October werd in Alk
maar een overeenkomst gesloten: de
overlevende invallers kregen vrije af
tocht; 19 November scheepten zij zich
by Den Helder in.
Dat is 150 jaar geleden en Bergen
gaat de strijd sober herdenken met een
tentoonstelling in het kunstenaarscen
trum „De Rustende Jager". Gravures,
prenten en aquarellen uit de gemeente
archieven van Bergen en Alkmaar en
uit het Rijksprentenkabinet te Amster
dam zullen er te zien zijn, en verder
nog geweren, kogels, een trommel en
andere uitrustingsstukken, afkomstig van
de slag bij Bergen. Bergens burgemees
ter, dr. W. Huygens, opent deze exposi
tie Zaterdag 17 September om 4 uur.
De tentoonstelling duurt tot 26 Sep
tember en is dagelijks te bezichtigen van
hall drie tot half zes en van half acht
tot tien uur. De ochtenden zijn beschik
baar voor scholen, op aanvraag bij de
gemeente-secretarie van Bergen, afd.
algemene zaken.
40
Dat betekende dus dat Catherine
het schot gelost moest hebben.
Maar afgezien daarvan zag ik de
toekomst duister in. Ik was nog steeds
Mike Finney vervalser, bedrieger,
ontvoerder, de knaap, die een politie-
dokter had neergeslagen en die een
behoorlijk aantal jaartjes zou moeten
brommen. Hoe dat ook zij, een moorde
naar te zijn was nog veel minder ple
zierig. Het net werd nauwer aangetrok
ken, maar mijn brein zat verstrikt in
talloze spinnewebben.
Telkens als ik mijn ogen dicht deed
zag ik weer een bepaalde draad uit al
die webben duidelijk voor mij. Het was
een ragfijn zilveren spinsel, dat zachtjes
tegen het donker fluweel van mijn ge
sloten oogschellen sidderde. Ik knipper
de met miin ogen het beeld ver
dween niet. Telkens als ik mijn ogen
dichtdeed was het daar weer en leidde
het mijn gedachten van de strenge,
rechte weg der logica af. Ik trachtte te
vergelen hoe heerlijk het zou zijn de
Tremaines straks te roosteren boven het
vuur, dat zijzelf ontstoken en aange
blazen hadden. Wraak is zoet, maar wee
de wreker. Ik zou er niet gelukkiger
om sterven als ik wist dat ik met de
Tremaines had afgerekend. Zoveel be
tekenden zij tenslotte niet voor mij.
Waar het op aankwam was vrijheid. Ik
moest mijzelf in een zo gunstig mogelijk
licht stellen teneinde zoveel verzach
ting van straf te krijgen als doenlijk
was.. Het vooruitzicht over tien jaar
vrij man te zijn was te verkiezen bo
ven levenslange gevangenisstraf. Wer
kelijk? Daarom zag ik steeds opnieuw
die zilverige, ragdunne draad, die draad,
die een rest van hoop verbeeldde. Hij
sidderde en wuifde tegen een achter
grond van enkel zwart.
XXI
De auto stopte en we betraden een
gebouw. Het enige, dat ik wist, was dat
het geen gevangenis was. Links en
rechts van mij liep een agent. Wickers-
ham en Reba Tremaine kwamen achter
ons aan. We stapten allemaal in een
lift en suisden omhoog naar de vijfde
verdieping. Daar stapten we uit en lie
pen een gang door tot we bij een kan
toor kwamen,. Niemand zei iets. Op de
deur van het kantoor stond: Districts
commissaris Grover Niles. We gingen
door een wachtkamer, Weer een korte
gang door en kwamen in een vertrek,
dat blijkbaar gewoonlijk als een soort
vergaderkamer diende.
Toen we de kamer betraden, klonk er
een kreet. Het was Catherine Tremaine.
Ze zat aan het einde van een lange
tafel. Zodra we binnenkwamen, rees ze
op. Haar gezicht was asgrauw.
Ze steunde op de tafel en staarde mij
aan.
„Het spijt me, Catherine", hoorde ik
Wickersham zeggen. „Ik ben je broer
tegen het lijf gelopen en ik moest hem
wel vasthouden. Ik had geen andere
keus".
Ze wankelde op haar voeten, maar ze
viel niet. Ze keek mij onderzoekend
aan, vestigde toen haar ogen op Wick
ersham en haar moeder. Ik zag hoe ze
even opflikkerden. Naast mij beant
woordde haar moeder haar boze blik.
Catherine bleef zwijgen. Ze liet zich
weer op haar stoel neervallen.
„Het spijt me indien u niet begrepen
mocht hebben dat hij hier naar toe ge
bracht zou worden", sprak een grijsha
rige man. vDat moest Grover Niles zijn,
meende ik. Ik werd mij tegelijkertijd
van heel wat meer dingen bewust. Ca
therine had verwacht haar werkelijke
broer te zien, niet mij. Daarom had ze
gegild. Ik was dood gewaand. Maar ze
had zich hersteld, en nu zouden we
doorspelen tot de bom viel. Zij noch
haar moeder dorst zeggen dat ik Philip
Tremaine niet was. Dat toegeven bete
kende alles toegeven. Zij moesten in
hun rol blijven, zodat, als straks mijn
identiteit aan de dag gebracht werd, zij
verontwaardigd en miskend konden
doen.
Behalve Catherine en Niles zaten er
nog meer mensen aan de tafel. Twee
stenotypisten, een kleine, donkere man,
en twee mannen in burger. Niles nam
ons eens op en maakte toen een uitno
digend gebaar naar een aantal lege
stoelen aan de overkant van de tafel.
„Ga zitten", zei hij. Hij keek van mij
naar Wickersham. „Zo, John. goed
werk. Heb je soms iets te verzoeken?"
„Ja", zei Wickersham, „ik kan niet
neutraal zijn".
Niles knikte. „Voor wie treed je op?"
„Ik mag aannemen dat dit verhoor
uitsluitend tot de aflaire-Tuttle beperkt
blijft?" Wickersham was zakelijker dan
ooit. Zijn stem klonk eens zo langge
rekt.
„Tuttle jazeker".
„Dus alleen Tuttle. Dan is het moge
lijk dat ik voor niemand als raadsman
behoef op te treden". Hij keek Cathe
rine aan. Ze knikte; er lag een smeken
de blik in haar donkere ogen, en ze
beet vertwijfeld op haar onderlip
„Mocht dat toch het geval zijn, dan kom
ik op voor de belangen van de familie
Tremaine. Wat echter Tuttle aangaat,
kan mijnheer Tremaine bepaalde in
lichtingen verschaffen".
Niles schonk mij een koele blik. „U
zult verstandig doen alles te vertellen
wat u weet. Alles wat u nu doet om ons
te helpen, komt u naderhand ten goede".
Hij richtte zich weer tot Wickersham.
„Ik kan u beter dadelijk vertellen dat
ik Miss Tremaine reeds een verklaring
afgenomen heb. We weten bijna zeker
wie we hebben moeten, dus het enige
wat ik nodig heb, is voldoende aanwij
zingen. die tot zijn opsporing en gevan
genneming kunnen leiden".
„Hebt u er bezwaar tegen die verkla
ring voor te lezen?"
„Ik zal het onmiddellijk doen". Hij
spreidde voor zich op de tafel een stuk
papier uit. „Ik zal de inleidende vragen
weglaten; het relaas van Miss Tremaine
komt dan neer op het volgende. Ik lees:
„Om ongeveer 8.30 uur vanochtend was
ik alleen in huis, toen ik een schot hoor
de. Het geluid scheen uit de garage te
komen. Ik was juist uit de eetkamer
naar de keuken gegaan. Van de keuken
gaat er een deur naar de garage. Ik
deed die open en zag een man op de
vloer van de garage liggen. Vraag: Was
de garage leeg, d.w.z. stond er een auto?
Antwoord: Er stond geen auto. Ik zag
die man daar liggen, en tegelijkertijd
zag ik een gedaante over het grasveld
achter het huis rennen. Langs de oprij
laan loopt een heg, dus zag ik de ge
daante maar even. Vraag: Kunt u de
gedaante beschrijven? Antwoord' Neen
Ik zag de gestalte maar even. Hij was
donker. Dat wil zeggen, zijn kleren wa
ren donker. Vraag: En wat deed u toen?
Antwoord: Ik zag een pistool bij het lijk
liggen. Het lag op een ineengefrommel-
de zakdoek, alsof de zakdoek eromheen
gezeten had. Ik raapte het pistool op.
Wordt vervolgd)
Officieel maakt de KNMV bekend,
dat aan het einde van de derde dag der
internationale motorzesdaagse de Ne
derlandse rijders Knijnenburg, Roest,
Flinterman, Van Rijssel, Bestebreurtje,
Haaker, Van Dinter en Lichtenbeld
nog zonder strafpunten zijn. Jansema
heeft er 13, Zuur bleef cp 10 strafpun
ten staan.
Het Nederlandse A-team (Vaas-team)
is dus eveneens na drie dagen nog ge
heel strafpuntvrij, evenals het Engelse
A-team en het Tsjechische B-team. Hon
garije B komt met 4 punten op de vier
de plaats, Zwitserland B noteerde 7
punten, Ierland A en Italië resp. 21
en 23.
Volgens officieuze berichten van een
KNMV-jurylid heeft ons team evenwel
gisteren (vierde dag) vijf strafpunten
opgelopen, doordat Flinterman te veel
tijd verspeelde met kleine reparaties.
Hoewel hij aanvankelijk alle verloren
tijd wist in te halen, kreeg hij kort voor
de finish wederom pech, welke juist te
veel tijd vergde. Het CZ-team heeft
geen kans meer op een prijs, omdat
merkenteams geen strafpunten mogen
hebben.
De Nederlandse militaire ploeg, die
deelneemt aan de wedstrijden om het
Britannia Shield te Londen, is er gis
teren in geslaagd de eerste prijs in de
zwemnummers te behalen. Korevaar
werd derde op de 200 yards rugslag,
Van Daatselaar en Van Rooy werden
winnaars resp. van de 200 yards school
slag en 100 yards schoolslag. In de esta-
fettenummers werd de Nederlandse
ploeg tweemaal tweede achter Frank
rijk.
Het klassement van de zwemwedstrij
den luidt: 1 Nederland 40 pnt., 2 Frank
rijk 39 pnt, 3 Gr. Brittannië 36 pnt., 4
België, 5 Noorwegen, 6 Griekenland.
Het landenklassement na de wedstrij
den van gisteren luidt:
1 Frankrijk 109 pnt., 2 Gr. Brittannië
88 pnt., 3 Nederland 73 pnt., 4 België
70 pnt., 5 Noorwegen 63 pnt., 6 Grie
kenland 43 pnt.
De internationale wielerwedstrijden,
die gisteravond in het Olympisch Sta
dion te Amsterdam zouden worden ge
houden, zijn wegens de regen afgelast.
Men heeft het programma voorlopig een
dag uitgesteld, zodat de wedstrijden, in
dien de weersomstandigheden dat ten
minste toelaten, vanavond worden ge
houden.
In de voorronde van het tomooi om
de wereldbeker (coupe Jules Rimet)
wordt op 9 October a.s. te Belgrado de
voetbalwedstrijd ZuidslaviëFrankrijk
gespeeld. Karei van der Meer zal de
ontmoeting leiden, bijgestaan door twee
Oostenrijkse grensrechters.
Tiny Jonker, het 18-jarige Nederland
se meisje is gisteravond vergezeld van
haar trainer, Maarten de Ruyter, te
Calais aangekomen. Zij zei, dat zij
hoopte Zaterdag te kunnen starten voor
haar Kanaaltocht.
