Ons land tot devaluatie
gedwongen
Wie devalueren
TWEEHONDERD DODEN BIJ
SCHEEPSRAMP
De galden omlaag
Beurs gesloten, aan- en verkoop van
effecten verboden
Ëegüt dtyj
Sovjet-leger groeit
DOEL VAN CONFERENTIE TE NAMEN BEREIKT
Canadees schip in haven van Toronto
prooi der vlammen
Den Haag voorzichtig met
commentaar
Amsterdam
reageerde niet
Tot hoofd en hart
Vijf millioen soldaten
op de been
R.T.C.-kopstukken zijn het
over de Unie
eens
Overheid contra pers
Invloed op kosten levensonderhoud
moeilijk te voorspellen
Het weer
Chr.-Democraten maken
voorstellen bekend
MAANDAG 19 SEPTEMBER 1949
73ste JAARGANG No. 24567
In verband met de aangekondigde radiorede van de Engelse
minister van Financiën, Sir Stafford Cripps, heeft de Neder
landse regering Zondagmiddag in een extra kabinetszitting
vergaderd. Naar aanleiding daarvan werd het volgende
officiële communiqué gepubliceerd:
's-GRAVENHAGE, 18/9. Naar aanleiding van de mede
deling, door de Britse kanselier van de Schatkist, sir Stafford
Cripps, Zondagavond per radio gedaan inzake de deva
luatie van het pond sterling, wordt bekend gemaakt, dal de
Nederlandse regering zich hierdoor genoodzaakt ziet een
zelfde of soortgelifke slap te overwegen.
De beslissing van de regering hieromtrent zal zo spoedig
mogelijk worden medegedeeld.
In aansluiting hieraan maakt de Nederlandsche Bank be
kend, dat zij de op grond van artikel 4 van het Deviezen-
besluit 1945 vastgestelde wisselkoersen met ingang van
19 September 1949 alle heeft ingetrokken. Aan- en verkoop
van buitenlandse vorderingen, buitenlandse betaalmidde
len en buitenlandse geldswaardige papieren als in artikel 5
van het Deviezenbesluit 1945 omschreven, is dientengevolge
tot nader order niet toegestaan. Voor dringende door de
dcviezenbanken te beoordelen gevallen kan voor het reis
verkeer en voor de betaling van documenten hiervan wor
den afgeweken, waarbij de definitieve verrekening in gul
dens pas mag plaats vinden, zodra nieuwe wisselkoersen
door de Nederlandsche Bank zijn vastgesteld.
Voorls heef± de minister van Financiën krachiens artikel 2
van de Beurswet 1914 bepaald, dat de beurzen voor de geld
en fondsenhandel op Maandag 19 September en Dinsdag
20 September gesloten zullen zijn en dat die dagen voor
geldleningen, als bedoeld in afdeling V der beursvoorschrif-
ien 1940, niet als werkdagen zullen worden beschouwd.
Hei bestuur van de Vereeniging voor den Effectenhandel
(Bedrijfsgroep Effectenhandel) maakt aan hare leden be
kend, dat het om redenen van algemeen belang de leden
der Vereeniging op Maandag 19 en Dinsdag 20 September
a.s. niet zal zijn toegestaan:
a. hun bemiddeling ie verlenen voor de aankoop of ver
koop van effecien,-
b. voor eigen of anderer rekening effecten ie kopen of ie
verkopen.
Daar volgens de beschikking beursverkeer 1947 aan- of
verkoop van effecten zonder tussenkomst van een lid der
vereeniging verboden is, is door dit samenstel van maat
regelen elke handel in effecten voor twee dagen opgeschort.
Berucht inbreker achter slet
en grendel
RTC-gedelegeerden
weer in de hoofdstad
Mislukte roofoverval
te Amsterdam
Verlaging broodrantsoen
te Surabaja
Eerste zorg: de pers
COMMUNIQUE DER
R.T.C. TE NAMEN
West-Duitse kabinet
Communisten achter
Schumacher
BUREAUX: SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544: Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postgiro 143480
Bijkantoor Beverwijk: Stumphiusstr. 45. tel. 3998
Voor klachten over de bezorging na 5.30
uur 's avonds 21544
Directeur: 3. 3. W. Boerrigter.
Hoofdredacteur: Drs. H. W M. van Run.
Wnd. hoofdredacteur: W. Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per mïHtmeter-
hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
ABONNEMENTSPRI3S 35 cents per weet
f 1.52 per maand, f 4.55 per kwartaal.
Na de herhaalde verzekeringen van
Sir Stafford Cripps dat niet tot
devaluatie van het pond sterling
zou worden overgegaan kan het in zijn
radiorede bekend gemaakte besluit om
de Engelse munteenheid met niet min
der dan dertig percent tegenover de
dollar in waarde te doen verminderen
als een donderslag worden beschouwd.
Weliswaar heeft de ondervinding ge
leerd dat dergelijke besluiten tot het
laatste ogenblik worden geheim gehou
den, maar dit neemt niet weg dat, ge
zien de hechte band, welke tussen de
Britse en Nederlandse munt bestond,
dit bericht ons Nederlanders een schok
heeft gegeven.
Vrijwel tegelijkertijd liet de Neder
landse regering bekend maken dat zij
een soortgelijk besluit zou nemen, of
schoon uit een verklaring van minister
Lieftinek aan Aneta-A.N.P., bij zijn
vertrek uit Washington waarbij deze
te kennen gaf dat devaluatie van het
pond eerst als sluitstuk zou worden
overwogen, nadat de inwisselbaarheid
van het pond tegenover de dollar zou
zijn hersteld en zelfs dan wellicht niet
nodig zou blijken te zijn moest wor
den afgeleid dat bij de besprekingen van
het Internationaal Monetair Fonds geen
definitieve beslissingen waren genomen.
Thans blijkt dat dit wèl het geval moet
zijn geweest, want Sir Stafford Cripps
heeft duidelijk gezegd dat voor zijn
vertrek uit Engeland naar Amerika alles
al in kannen en kruiken was, met me
deweten van de Britse dominions, wier
devaluaties gelijktijdig werden geannon
ceerd, evenals die van Denemarken en
Noorwegen.
Men ontkomt niet aan de indruk dat
de Nederlandse regering zelf door het
nieuws van de devaluatie van het pond
sterling verrast is. Immers heeft ons ka
binet eerst Zondagmiddag vergaderd en
was bij het ter perse gaan van ons blad
het officiële bericht van de mate, waar
in onze gulden tegenover de dollar zal
worden gedevalueerd nog niet bekend.
Intussen kan reeds thans worden vastge
steld, dat, evenals voor Engeland, dit
besluit hoogst ernstig is en dat voor
ons in grote lijnen dezelfde argumenten
naar voren kunnen worden gebracht als
die, welke de Engelse minister van Fi
nanciën in duidelijke en eenvoudige stijl
naar voren heeft gebracht.
Ook wij zullen door deze stap de hoop
mogen koesteren dat de export naar de
dollargebieden een verdere stimulans zal
ondervinden, na de reeds door minister
Van den Brink aangekondigde tege
moetkoming ten gunste van de expor
teurs in de vorm van afstand van een
tiende gedeelte van de netto-opbrengst
Van de naar die gebieden uitgevöerde
goederen.
Voor ons geldt evenwel tevens de
Waarschuwing dat, in het algemeen be
lang, de opvoering van prijzen en lo
nen met kracht zal moeten worden be
streden, wil men in principe behaalde
Voordelen niet weder in gevaar bren
gen. Ook in ons land zal een verhoging
Van die prijzen, welke geheel afhanke
lijk zijn van invoer uit de dollargebie
den voor een gedeelte onmiddellijk, en
Voor zover in de binnenlandse prijzen
uit die gebieden ingevoerde grondstof
fen verwerkt dienen te worden, geleide
lijk niet kunnen uitblijven. In hoeverre
hit de kosten van levensonderhoud zal
beïnvloeden is in dit stadium dan ook
nog onmogelijk vast te stellen.
De dollarnood, een der ernstigste pro
blemen, waarmede bijna alle Europese
landen te kampen hadden en ons land
niet het minst, zal door verhoogde uit
voer naar- en noodzakelijke inkrimping
van invoer uit de dollargebieden aan
merkelijk verminderen, zodat onze be
talingsbalans met die gebieden zeer ze
ker een aanmerkelijke verbetering zal
ondergaan, welke voor de stabiliteit
Van de nieuwe koers van de gulden te
genover de dollar welkome garanties zal
opleveren.
Dit verklaart evenwel niet, wat minis
ter Lieftinck wel kan hebben bedoeld
met de mededeling, die hij voor zijn
Vertrek naar Washington heeft gedaan,
als zou de gulden aardig op weg zijn
een harde valuta te worden!
Intussen is dit de derde aderlating,
Welke het Nederlandse betaalmiddel
heeft ondergaan. Nadat de dollar in 1932
met 40 percent had gedevalueerd, kwam
deze op 1-50 te staan. Door onze deva
luatie in 1936 met circa 20 percent, werd
de Amerikaanse munteenheid 1.80
Waard. In 1944 werd door de Neder
landse regering te Londen in verband
met het accoord van Bretton Woods
tot een tweede devaluatie van de gulden
met 25 percent besloten, waardoor de
dollar de op Zaterdag 17 September nog
geldende officiële, doch kunstmatige
tvaarde van circa 2.65 kreeg, welke
dus slechts 6 percent afweek van de voor
de eerste wereldoorlog geldende koers
Van 2.50, hetgeen verklaarbaar is om
dat, zoals boven gezegd, de dollar zelf
biet veertig percent was gedevalueerd.
Intussen bleek uit de vrije wissel
markten te Zürich, New York, Brussel
en andere centra dat men in het buiten
land de werkelijke waarde van de dol
lar op ongeveer vier gulden taxeerde,
hetgeen neerkwam op de verwachting
dat de Amerikaanse munt de helft meer
Waard was dan men te Bretton Woods
*u 1944 had aangenomen en derhalve de
gulden, evenals thans met het pond
sterling is geschied, met ongeveer een
derde zou moeten worden gedevalueerd
°m deze internationale taxatie te bena
deren.
Mocht uiteindelijk de goudprijs van
J 35 tot 52 per ons worden verhoogd,
hetgeen, in feite, zou neerkomen op
een tweede devaluatie van de dollar
biet circa een derde en ook aan de
kunstmatig laag gehouden prijs van het
Soud een einde zou maken, dan zouden
aUe Europese munten dit voorbeeld
Weer moeten volgen en de Nederlandse
Sulden een vierde aderlating meemaken,
Welke hopelijk de laatste zou zijn.
Ten slotte zij hier nog opgemerkt dat
W>or ons de aanpassing aan de in
ingeland genomen besluiten onvermij
delijk is ter voorkoming van niet op te
gangen prijsdalingen en ernstige werk
loosheid.
Zoals Sir Stafford Cripps het zeer te-
J'Ocht heeft onderstreept, kan het risico
*an eventuele binnenlandse prijsstijgin
gen misschien worden tegengegaan door
prijsdaling op de wereldmarkten,
Waarvan de mate echter begrijpelijker
wijze eveneens onmogelijk is te voor
den.
- Gat de herziening van de waarde van
Nederlandse munt belangrijke gevol-
!eh zal hebben blijkt wel uit het besluit
F6 Nederlandse effecten- en goederen-
6ürzen en banken Maandag en Dinsdag
gesloten te houden.
Glans en vreugde verdwijnen uit
hot lenen, als iets niet van harte
geschiedt. J
Gedelegeerden, die te Washington
de vierde jaarlijkse bijeenkomst
van de Internationale Bank en het
Monetaire Fonds bijwonen, luiste
ren aandachtig naar de rede van
president Truman. Hij verzocht de
gedelegeerden alle hindernissen te
verwijderen bij het internationaal
handelsverkeer in het belang van
de wereldvrede.
Een inwoner van Assendelft, die Vrij
dagnacht aan de ramen van zijn huis
hoorde morrelen, waarschuwde onmid
dellijk telefonisch de politie. Dank zij
deze snelle alarmering kon de Rijks
politie te Westzaan reeds enkele uren
later een berucht inbreker, de 30-jarige
H. S., arresteren. De politie heeft met
deze arrestatie een goede vangst gedaan,
want S. heeft reeds zeventien inbraken
bekend. Hij was 18 Augustus urt de ge
vangenis ontslagen, waar hij totaal reeds
negen jaar voor diefstallen heeft uitge
zeten.
Voor de tweede maal hebben vele deel
nemers aan de Ronde-Tafelconferentie
Amsterdam bezocht. Ditmaal gold hun be
zoek de „Oranje"» waar zij talrijke ver
tegenwoordigers van het bedrijfsleven en
enige autoriteiten, onder wie oud-minister
Jonkman en burgemeester mr A. J. d'Ailly
van Amsterdam ontmoetten.
Twee mannen hebben Zaterdagavond
gepoogd een 74-jarige Amsterdamse
kruidenier in zijn winkel in de Rusten-
burgerstraat te overvallen. Ongeveer
kwart voor tien belden zij aan en vroe
gen de kruidenier, die de deur op een
kier open deed, of hij een biljet van
tien gulden kon wisselen. Toen de win
kelier zijn portemonnaie wilde pakken,
riep een der indringers plotseling ..han
den omhoog" en poogde hij tegelijker
tijd, hierbij geholpen door de tweede
man, de deur open te duwen. De kor
date kruidenier slaagde er echter in deze
poging te verijdelen en op geroep om
hulp van zijn vrouw namen de beide
indringers de vlucht.
Engeland. De nieuwe koers van het pond wordt vastgesteld op
2.80 tegen een oude koers van 4.03.
Ierland. Als Engeland.
Australië. Het Australische pond devalueerde van 3.22 tot 2.24.
N. Zeeland. Als Australië.
India. De rupee daalde van 32.25 tot 21 dollarcents.
Zuid-Afrika. Het Zuid-Afrikaanse pond devalueerde van 4.03 tot
2.80.
Egypte. Het Egyptische pond zal ten opzichte van de dollar deva
lueren van 4.133 tot 2.87.
Denemarken. De nieuwe koers van de Deense kroon bedraagt 1 is
D. Kr. 6.92, terwijl de oude koers bedroeg 1 is D. Kr. 4.81.
Noorwegen. De koers van de Noorse kroon is vastgesteld op N. Kr.
7.142 per dollar tegen N. Kr. 4.962 per dollar.
Israël. Het Israëlische pond is gedevalueerd tot 2,80 tegen een
oude koers van 3 dollars.
De commissies voor buitenlandse be
trekkingen en strijdkrachten van de
Amerikaanse Senaat hebben Zaterdag
in een rapport over Truman's program
tot militaire hulpverlening aan het bui
tenland verklaard, dat de Sovjet-Unie
meer dan 5 millioen man op de been
heeft en haar militaire macht gestadig
vergroot.
Sinds 1948 heeft Rusland zijn oor
logsbegroting met 19 pet. verhoogd en
zijn de Russische strijdkrachten te
land „in betere conditie dan ooit sinds
de oorlog", aldus het rapport.
De gemeenschappelijke commissie
verklaart, dat de Russische troepen in
Duitsland van 70 tot 100.000 man zijn
toegenomen en dat de Sovjet-Unie de
veiligheidsmaatregelen langs haar ei
gen grenzen en die van haar satellieten
heeft versterkt.
„Tegenover de algehele demobilisatie
van de strijdkrachten der Verenigde
Staten en de Europese landen, is het
het beleid van de Sovjet-Unie geweest
en is het nog om haar militaire macht
te vergroten."
„Dit beleid", aldus het rapport, is
klaarblijkelijk vooropgesteld en vast
besloten en onafhankelijk van het feit
of Amerikaanse hulp al dan niet aan
de vrije landen zal worden verstrekt."
(Van onze parlementaire redacteur)
De leden van de centrale commissie van de R.T.C., die het weekend in Namen
hebben vergaderd, zijn reeds Zondag in het begin van de avond in Den Haag
teruggekeerd. De minister-president, dr. W. Drees, was er al Zondagmiddag;
hij had nog een vergadering van de ministerraad over de devaluatie te presi
deren. De thuiskomst geschiedde betrekkelijk vroeg, doch zij schijnt in dit
geval alleen maar als een goed teken te moeten worden uitgelegd. Het com
muniqué, dat over de logeerpartij is uitgegeven, zegt, zoals te doen gebruike
lijk, weliswaar niets, doch het is uitsluitend positief van toon. Men is tevreden
over het resultaat en wij menen niet te overdrijven, wanneer wij de stemming
als volgt weergeven: Men acht het doel, dat men met deze retraite gesteld
had, bereikt.
heerst van meet af aan het verlangen
om door middel van organen de Unie
band te onderhouden. Wij geloven niet
dat het Nederlandse standpunt per sé
op organen doelt, die de bevoegdheid
zouden hebben de hoogste en bindende
uitspraken over Uniebelangen te doen
doch men wil tussen de regeringen en
tussen de parlementen liefst vast en ge
regeld overleg.
Wanneer men nu blijkens het com
muniqué aan weerszijden tevreden is
over het resultaat, dan kan men het
uitgesloten achten, dat de ene partij alle
concessies heeft gedaan, terwijl de an
dere partij deze slechts had te incasse
ren. Men zal dus tot overeenstemmingen
zijn gekomen, waarin de standpunten
elkaar genaderd zijn.
Als men dus bedenkt, dat het onder
werp van de besprekingen op het
Chateau de Namur hoofdzakelijk en
zelfs vrijwel uitsluitend de staatkun
dige kwestie betrof, dan mag men uit
het communiqué concluderen, dat de
kopstukken van de conferentie het met
elkaar eens zijn geworden over de
Unie. Wat dit in concreto betekent, is 'n
vraag? waarop het antwoord van te
precaire formuleringen afhangt om hier
op eigen gezag een poging te onderne
men een antwoord te geven. Doch
men denkt hierbij uiteraard aan de
Nederlandse en Indonesische standpun
ten: Bij de Indonesiërs de neiging naar
een volkenrechtelijke overeenkomst, die
men althans negatief zo kan omschrij
ven, dat er in ieder geval niets aan
gaande een Uniestructuur kan worden
overeengekomen, dat de schijn zou
wekken de Indonesische souvereiniteit te
ondermijnen. Bij de Nederlanders over-
Ruim tweehonderd mensen zijn om het
leven gekomen tengevolge van een
brand, die Zaterdagochtend vroeg uit
brak aan boord van het 6905 ton me
tende Canadese stoomschip „Noronic",
dat in de haven van Toronto voor an
ker lag.
Toen de brand ontdekt werd, om 2.40
uur plaatselijke tijd, viel er aan blus-
(Van onze Haagse redacteur)
Financiële kringen te Den Haag waren gisteren en vannacht nog voorzichtig
met commentaar. Wel werd van verschillende kanten de mening uitge
sproken door sommigen met enige verwondering overigens dat de
Nederlandse regering van te voren niet op de hoogte schijnt geweest te zijn
van de Engelse stap, waarop ook het houden van de B.T.C.-bespreking te
Namen juist in dit weekend zou duiden. Met Walistreet toonden enkele zegs
lieden zich verbaasd over de omvang van de devaluatie van het Engelse pond;
men had een percentage van 20 h 25 pCt. verwacht.
Een onzer zegslieden zag als eerste
effect een gunstige invloed van de
prijsverhoging op de invoer uit Ame
rika door het wegvallen van de ver
leiding om minder noodzakelijke goe
deren te importeren. Diezelfde omstan
digheid zou echter ten detrimente van
meer noodzakelijke invoeren gelden.
Een kleinere vraag naar dollarproduc
ten kan echter ook bij het wegvallen
van de Marshall-hulp van belang zijn.
Opgemerkt werd, dat de invloed op
onze export-positie niet direct zo groot
behoeft te zijn: de exportmoeilijkheden
liggen meer bij de invoerrechten dan
bij de prijzen. De te hoge waarde van
de gulden zou hierbij geen rol spelen.
Als indirect gevolg van de devaluatie
zagen sommigen, dat de deviezen hun
eigen koers zouden kuunnen hervinden:
de gulden zou de prijs van de vrije
markt te Zürich kunnen benaderen:
als, zo verder redenerend, de vrijheid
van het ruilverkeer hersteld zou wor
den, zou de prijs van de devaluatie voor
dit resultaat niet te hoog zijn, zo zei
ons een bankdirecteur. Anderen stel
den daar echter tegenover, dat niet
de valutakoersen de verstoring van het
evenwicht bewerkstelligen, maar dat
de zaak omgekeerd ligt: de koersen im
mers wórden gevormd en daarbij staat
het feit dat het evenwicht verstoord is
voorop Of er grotere vrijheid zal ko
men zal nog moeten blijken! Een op
vatting, welke ook geuit werd, is dat
de overtollige ongewenste koopkracht
zou worden weggenomen, echter op een
niet-sociale manier. Politiek evenwel
het enige acceptabele middel daar net
voor de economische gemeenschap als
geheel een besparing zou betekenen.
Wat het on-sociale aspect betreft:
voor de arbeidersklasse en voor de fa
brikant zag men wel een oplossing;
doch de groepen van rentetrekkers en
mensen in de vrije beroepen zouden
weer het kind van de rekening worden
Andere zegslieden zagen de kans op een
derde loonronde thans nabij. Gewezen
werd ook door sommige experts op
enige te verwachten daling in de Ne
derlandse export naar Engeland.
Vervolgens vernamen wij de vraag
of er eigenlijk wel veel verandert als
vele Europese landen het voorbeeld van
Engeland volgen. Een vraagteken
meende meer dan een insider te moe
ten plaatsen bij de Benelux. Bij de be
sprekingen over de voor-Unie zag men
een veei grotere discrepantie. Sommi
gen achtten het ondoenlijk iets te voor
spellen over de invloed van de devalua
tie op de kosten van levensonderhoud;
het hangt er immers maar van af uit
welke landen geïmporteerd wordt. Ook
werd de vraag opgeworpen in hoeverre
de koersverhouding tussen de Neder
landse en Indonesische gulden door de
devaluatie zou worden beïnvloed. Zou
de Indonesische gulden meer deprecië
ren? Het overnemen van de dollarschul
den zag men bij het overleg met de
Indonesiërs als een nu zwaar wegende
zaak.
Verwachting tot Dinsdagavond:
Vannacht weinig wind en plaatse
lijk mist, overigens veranderlijke be
wolking en overwegend droog weer.
Morgen overdag zwakke of matige
wind uit Noordelijke richtingen. Wei
nig verandering in temperatuur.
Zon: 6.22—18.45. Maan: 2.57—18.2».
Eerste minister Clement Attlee heeft
gisteren aan de eerste kanselier van de
nieuwe West-Duitse republiek, dr. Kon
rad Adenauer, zijn gelukwensen gezon
den.
(Van onze verslaggever)
Amsterdam reageerde vandaag nau
welijks of niet op de berichten omtrent
de devaluatie van het Pond.. De beurs
was gesloten; maar degenen die een pot
dicht beursgebouw hadden verwacht aan
te treffen, werden in die verwachting
bedrogen. De sluiting gold immers al
leen de effectenbeurs; de koopmans
beurs vond vanzelf sprekend normaal
daargang. Ook in de omgeving van het
gebouw van de Nederlandsche Bank aan
het Rokin vielen geen bijzondere teke
nen waar te nemen. De portier die dit
hart van devaluerend Nederland be
waakte droeg precies dezelfde stem
mige pandjesjas van altijd.
Sommige bladen kwamen met extra
edities op straat, maar zij vonden be
langrijk minder aftrek dan de sport
bladen. Op enkele plaatsen op de N. Z.
Voorburgwal werd het nieuws bespro
ken. maar ook daar was de „stemming
matig".
Devaluatie werkt nu eenmaal minder
op de fantasie dan een vliegtuigongeluk.
Met ingang van 1 October is het brood
rantsoen te Surabaja verlaagd met 20
pet. Door de slechte deviezenpositie
moet de import van meel worden ver
minderd.
De passagiersboot „Noronic" in lichter
laaie in de haven van Toronto. Ruim twee
honderd mensen waren nog in het schip
opgesloten en werden het slachtoffer
van de verschrikkelijkste scheepsbrand
die Canada gekend heeft. (Radiografisch
overgebrachte foto3
sen reeds niet meer te denken. Na
luttele minuten stond het schip van
voor tot achter in lichter laaie.
De „Noronic" was een luxe passa
giersschip voor de vaart op de grote
meren. Aan boord bevonden zich 690
personen, met inbegrip van de be
manning. De passagiers waren hoofd
zakelijk Amerikaanse vacantiegangers
uit Detroit en Cleveland. Het schip
was Vrijdag uit Cleveland aangekomen
en zou Zaterdag vertrekken voor een
pleziertocht op de St. Lawrence-rivier.
Onmiddellijk na het ontdekken van
de brand werd groot alarm gemaakt.
Onder de passagiers, die in hun slaap
werden verrast, ontstond een paniek.
Mensen in nachtgewaad liepen gillend
over de dekken. Sommigen sprongen
zo van het schip op de kade, anderen
te water. Van de wal af werden tou
wen en ladders toegeworpen, om het
bezit waarvan vaak werd gevochten.
Ongeveer honderd passagiers konden
door de bemanning worden overge
bracht naar een langszij liggend schip.
Intussen hadden achttien brandweer
auto's en twee drijvende spuiten de
hopeloze strijd met het vuur aange
bonden. Zo groot was de hitte, dat de
brandweermannen pas na vijf uur aan
boord konden gaan.
Volgens de laatste berichten zijn ten
minste 219 mensen omgekomen, 212 lij
ken zijn aan boord van het schip aan
getroffen, 3 gewonden zijn in het zie
kenhuis overleden en 4 lijken zijn uit
het water gehaald. De ziekenhuizen en
de eerste-hulpposten in twee hotels
tellen 189 gewonden, van wie 16 ern
stige.
Het schip is geheel uitgebrand. De
brand ontstond in het achterschip. De
president-directeur van de „Canada
Steamship Lines" heeft verklaard, dat
de brand schijnt te zijn ontstaan in een
Blijkens de oprechte tevredenheid,
die wij persoonlijk in beide kampen
kunnen constateren, zou men geneigd
zijn te veronderstellen, dat geen van
beide partijen wezenlijke opvattingen
heeft behoeven prijs te geven en dit
is te meer aannemelijk, omdat beider
standpunten niet zo heel ver van
elkaar lagen. Het was b.v. niet zo, dat
de Indonesiërs van geen enkel orgaan
of instantie voor het plegen van over
leg wilden weten. Maar als men de
uitgangspunten van de partijen be
schouwt, dan valt er naar onze me
ning niet aan te twijfelen of men s
het er over eens geworden dat in
staatkundig opzicht de Unie, formeel
gesproken, van lichte structuur zal
zijn, zoals te verwachten viel. Welke
materiële inhoud deze structuur zal
krijgen, zal uitsluitend afhangen van
de vraag, wat Indonesië en Nederland
er van zullen weten te maken.
Aangezien wij noch op noch onder de
tafel in het Chateau de Namur gezeten
hebben, kan het ons niet gegeven zijn
de formuleringen te kennen, waarin
men het over de détails is eens gewor
den. Voor het ogenblik moet men te
vreden zijn met de algemene uitblik
die het communiqué opent.
De historie van deze uitstap naar
Namen is overigens vermakelijk genoeg
om hier geboekstaafd te worden. Men
weet hoe onze brave regering zich de
illusie in het hoofd had gehaald ver
borgen te kunnen houden, waar zij het
weekend met haar gasten zou gaan pas
seren-, Die vlieger ging natuurlijk niet
op. De plaats van samenkomst werd
prompt gemeld. Vrijdagmiddag vertrok
men in een stoet van auto's heel ge
heimzinnig uit de Molstraat in Den
Haag. Alleen de regering dacht, dat
niemand het wist.
Nauwelijks in Chateau de Namur aan
gekomen was de eerste zorg, die mi
nister-president Drees bezielde, de pers.
Men mag zelfs zeggen dat het vrijwel
de eerste keer in zijn ministeriële car
rière was dat de heer Drees zich om de
pers bekommerde. Hij vroeg: „Zijn wij
hier rustig, is de pers hier?" Toen hij
van de zijde van de pers op deze vraag
uiteraard geen antwoord vernam is dr.
van de statiehutten. Hij achtte het niet
onmogelijk, dat een brandende sigaret
of sigaar de oorzaak is. Het onderzoek
is nog niet beëindigd. Nalatigheid van
de zijde der bemanning achtte hij na
genoeg uitgesloten.
Het is de ergste scheepsbrand in
Canada sinds 1847, toen de Phoenix"
op het Michiganmeer door brand is
verwoest, waarbij 247 mensenlevens
verloren gingen. Een zusterschip van
de „Noronic", de „Hamonic" is in 1945
verbrand. Eén persoon kwam toen om
het leven.
Dé centrale commissie R.T.C. heeft
over de besprekingen te Namen het
volgende communiqué uitgegeven:
Bij de informele besprekingen te Na
men op 17 en 18 September 1949 werd
bevredigende vooruitgang gemaakt met
het werk der conferentie. De onder
scheidene delegaties zullen thans moeten
worden geraadpleegd over de resulta
ten, die voorlopig zijn bereikt.
Drees zeer gerustgesteld met zijn gas
ten aan tafel in de eetzaal van het hotel
gaan zitten. Aan het tafeltje naastaan
zatentwee journalisten. Gewone
gasten van het restaurant. Waarom is
men dan ook niet op de exclusieve Hos-
ge Veluwe gaan vergaderen, binnen de
eigen landsgrenzen bovendien, wat wel
zo stijlvol mocht heten, als de voor
naamste zorg maar was de pers te ont
lopen?
De zaak is, dat de minister-president
wel alle reden meende te hebben voor
zijn waan dat hij de pers was kwijt
geraakt. Toen enige journalisten, die
zich uit Nederland naar Namen wilden
begeven, deviezen uit de voor de pers
gereserveerde fondsen aanvroegen,
werd de toewijzing hun door Buiten
landse Zaken, uiteraard niet op het per
soonlijk gezag van de betrokken amb
tenaar, geweigerd onder de mededeling,
dat het een geheime conferentie betrof
en dat het dus geen nut had naar. Na
men te gaan.
Hieruit vallen twee lessen te trekken:
Het is dus de hoge overheid die beoor
deelt wat de pers wel en niet mag on
dernemen. Men tracht doodeenvoudig
door middel van de deviezensluis de
pers in haar vrijheid te remmen. In de
tweede plaats leert men eruit dat de
hoge overheid nog altijd gelooft, dat de
tuin van' Nederland door een schutting
omgeven is. Als zij voor enige journa
listen een poortje sluit, dan meent zij
blijkbaar werkelijk in heilige ernst, dat
de tuin dicht is. Dit tracht de hoge over
heid herhaaldelijk en met verschillende
middelen te doen. De enige die daarbij
steevast het hoofd stoot is de hoge
overheid, niet de pers. De pers was ook
nu in Namen voor zover zij daar wenste
te zijn. En als de pers dan toch dis
creet is, dan is dit uitsluitend het ge
volg van haar eigen verantwoordelijk
heidsgevoel ten opzichte van staatsbe
lang, doch dan is het zeker niet te wij
ten aan haar onnozelheid waarin de
hoge overheid haar met enkele schutte
rige pogingen tracht te brengen.
Nochtans is het bestaanhaar dat in
het Nederland anno 1949 de persoonlijke
bemoeienis van de minister-president
met de pers, met de voorlichting, zich
inzonderheid schijnt te richten op de
onoplosbare vraag: „Hoe kom ik van de
pers af?" Hoeveel beter ware zijn ener
gie besteed, indien h(j zich eens deze
vraag stelde: „Hoe haal ik de pers tot
mij, hoe bedrijf ik eindelijk eens goede
voorlichting?"
De West-Duitse Christelijk Democra
tische Partij heeft haar uiteindelijke
voorstellen voor een federaal coalitie
kabinet aan haar partijleider, kanselier
dr. Konrad Adenauer, voorgelegd.
Volgens de bekendmaking van de
partij zullen negen van de veertien ka
binetsleden. onder wie dr. Adenauer
zelf, lid zijn van de Christelijk Democra
tische, drie van de Vrije Democratische
en twee van de Duitse Partij.
De Vrije Democraten zouden de post
van vice-kanselier en minister voor de
Marshall-hulp, minister van Justitie en
minister voor de Behuizing en Herstel
krijgen. De portefeuille van Vervoer en
van het contact met de Bondsraad zou
aan de Duitse Partij toevallen. Een mi
nisterie van Buitenlandse Zaken wordt
niet genoemd. De internationale betrek
kingen moeten verzorgd worden door
een staatssecretaris, die direct onder de
kanselier werkt.
Men neemt algemeen aan. dat de
Christen-Democraten deze bekendma
king niet gedaan zouden hebben, indien
Adenauer en de andere partijen het niet
in grote lijnen met dit voorstel eens
waren.
Max Reimann, de leider van de com
munistische party in West-Duitsland,
heeft te Frankfurt op een vergadering
van het hoofdbestuur zijner partij be
vestigd, dat de communistische fractie
in het Bondspariement voor de candi-
datuur van dr. Schumacher, leider der
sociaal-democratische partij, voor het
presidentschap van de Westduitse bonds
staat heeft gestemd.
„Deze stemming", zo voegde hij er
aan toe, „is de eerste stap naar de ge
meenschappelijke politiek met de So
ciaal-Democratische Partij, zoals door
de communistische partij met het oog
op de verdediging der arbeidersbelangen
is overwogen"
