ENGELS POND GEDEVALUEERD
Meest drastische maatregel
ERIC IN HET RIJK VAN HET MIDDEN
DERDE BISSCHOPSWIJDING IN
TSJECHO-SL OWAKIJE
HAAS AZIJN
I
Verplaatsing der
troepen
1 Jan. overdracht
souvereiniteit?
Maatregelen in alle landen van
de wereld
Spionnage in de
haute couture
Bezorgdheid in
Zwitserland
En in Indonesië...
Palffy en Brankoff verklaren
zich eveneens schuldig
HET
WESPENNEST
I
die regering kon nemen
RADIOREDE VAN
STAFFORD CRIPPS
New-Yorkse beurs normaal open
Verlaat geschenk voor
Prinses Wilhelmina
Dodelijk ongeval op
Haagse kermis
TitoIn Hongarije kunnen wij goed werk doen
ZONDER TOESTEMMING DER REGERING
I
MAANDAG 19 SEPTEMBER 1949
PAGINA 3
PROCES-RAJK
EXTRA-TREINEN OP
PRINSJESDAG
door
David Duncan
1
I
I
I
Het Engelse pond is Zondagavond ten opzichte van de dollar gedevalueerd.
De nieuwe koers van het pond is vastgesteld op 2,80 dollar tegenover een
oude koers van 4,03 dollar, of iets meer dan 30 pCt.
De devaluatie van het pond werd vrijwel onmiddellijk gevolgd door vele andere
valuta's, terwijl nog veel meer landen, waaronder ook Nederland, reeds stap
pen hebben aangekondigd, om spoedig tot devaluatie over te gaan. De deva
luatie van het Engelse pond werd aangekondigd door de Britse minister van
Financiën, Sir Stafford Cripps middels een radiorede.
„De maatregel, die ik thans heb
bekend gemaakt, zo zeide sir Stafford
Cripps, is de meest drastische die de
regering heeft kunnen nemen. Wij
hebben die genomen, omdat naar onze
mening de huidige sterling-moeiliik-
heden anders niet opgelost konden
worden".
„De regering nam het besluit en
wij stelden onze Amerikaanse en Cana
dese ambtsgenoten van dit besluit op de
hoogte op de eerste dag van onze aan
komst te Washington, vóór de eerste
besprekingen of beraadslagingen over
verlaging van de wisselkoers van het
Pond sterling tegenover de dollar begon
nen. In de laatste paar dagen hebben wii
vastgesteld, wat de nieuwe koers zou
zijn en hoe de uitvoering.
De goudprijs zal opnieuw worden
vastgesteld en in verband daarmede
blijven Maandag de effectenbeurzen ge
sloten. Cripps stelde verder in 't vooruit
zicht dat de prijzen van brood en meel
zullen stijgen en zei onmiddellijke prijs
verhogingen van verschillende gesub
sidieerde voedingsmiddelen noodzakelijk
tG achten.
Hij deed een beroep op fabrikanten
en exporteurs hun pogingen te ver
dubbelen tot plaatsing van orders in
het dollargebied.
„Het belangrijke feit, dat ik U allen
bewust wil doen worden, is, dat er geen
enkele reden bestaat voor een onmiddel
lijke prijsverhoging in de winkels, uit
gezonderd voor brood en dat wij niet
zullen dulden, dat iemand uit eigen be
lang voordeel trekt van de toestand."
Daarnaast zullen ook andere prijsver
hogingen noodzakelijk worden, zei hij.
Hy voegde daaraan echter toe, dat oa
Verloop van enige maanden verbetering
zou kunnen intreden door de verhoogde
invoer van goederen, vooral van grond
stoffen.
Cripps zei, dat de stap in strijd was
tnet hetgeen hij in de afgelopen herfst
en in Juli had verklaard, maar hij voerde
te zijner verdediging aan dat de dollar
reserves van Engeland zo snel waren
Verminderd, dat de regering die afvloei
ing niet meer heeft kunnen stuiten.
Hy schatte dat de kosten van levens
onderhoud zouden stijgen met ongeveer
een procent. Hy achtte die stijging
niet groot genoeg om loonsverhogings-
eisen te rechtvaardigen.
Het grote verschil, zo zeide Cripps,
Zal zich voordoen in de gevallen waar
bij goederen geïmporteerd moeten
Worden in het bijzonder tarwe én
meel, die uit het dollargebied van
Koord-Amerika komen.
Cripps waarschuwde voor het gevaar
Van verhoging der binnenlandse prijzen
tengevolge van inflatie, indien, zoals de
bedoeling is, de export toeneemt „Dat
moeten wij vermijden. Wij moeten er
Voor zorgen, dat wij niet teveel tegelijk
trachten te doen."
„Er is dit voorjaar gesproken over
onze dollarkoers", zeide Cripps. „Mensen
hebben geprobeerd op allerlei soorten
manieren het pond sterling in goud
en dollars om te zetten. Wij waren
Van mening, dat wij ons verliezen van
deze aard-niet konden permitteren. Wij
moesten de een of andere stap onderne-
hemen." Hij vervolgde: „het was van
essentieel belang om de nieuwe koers
vast te stellen op een niveau dat wij
konden handhaven. Wij kunnen nog
altijd omhoog gaan wanneer wij tot de
conclusie komen dat wij te laag zijn
gegaan".
Innerlijke waarde onveranderd
De minister zeide voorts, dat de
nieuwe kbers de innerlijke waarde van
het pond niet verandert en dat men met
de lonen en salarissen in het binnenland
precies evenveel dingen, die in Engeland
geproduceerd worden, kan kopen als
Voorheen.
Wii willen onze sociale diensten en
onze persoonlijke inkomsten handhaven
De buitengewone hulp van de V.S. en
Canada verdwijnt langzamerhand en v
moeten weldra ons zelf I
pen op het niveau, dat wij met onze
eigen inspanning kunnen bereike^ Da,
betekent, dat wy onze kapitaalvoramg
moeten matigen en op de reg
gaven moeten bezuinigen, waar wij kun
nen, willen wy ons niet uitputten en zo
inflatie aanmoedigen."
„Wy hebben tot deze stappen beslo
ten, omdat wij vastbesloten zqn geen
poging tot oplossing van dit vraagstuk
te doen ten koste van grote werkloos
heid of door de sociale diensten te on
dermijnen, die de laatste jaren ingesteld
zijn. Deze stappen zullen gevolgd wor-ien
door hetgeen waarover wij te Washing
ton het eens werden tijdens de bespre
kingen, die gekenmerkt werden door de
grootste oprechtheid en samenwerking
die ik ooit heb meegemaakt.
Onze Amerikaanse en Canadese
vrienden, die ons reeds zoveel lijde
lijke hulp hebben verleend, hebben
uitdrukking gegeven aan hun bereid
heid, met ons samen te werken voor
de blijvende versterking en stabilisa
tie van de sterling, die zij erkennen
als een hoogst belangrijke internatio
nale handelsmunt. Zij zijn eveneens
bereid hun bijdrage te leveren voor de
verhoging van onze dollarinkomrten
die de eigenlijke basis vormen voor
een hoog handelsniveau tussen de ster
ling- en dollargebieden.
Dit vormt een grote aanmoediging
voor ons en voor alle vrye democratieën
ter wereld. Het geeft ons de hoop en de
overtuiging, dat wij door onze eigen
op deze wqze doelmatig geworden
krachtsinspanning tenslotte met goed ge
volg uit onze na-oorlogse economische
moeilijkheden zullen geraken", aldus be
sloot Sir Stafford Cripps zyn rede.
Van bevoegde Nederlandse militaire
zijde heeft men tegenover Aneta ver
klaard, dat „uiteraard nog tijdens de
maanden, die aan de overdracht van de
souvereiniteit voorafgaan, zal dienen te
worden gestreefd naar een verplaatsing
van Nederlandse troepen van zodanige
aard, dat bij de overdracht ook in mi
litair opzicht de nodige voorbereidingen
zijn getroffen".
De militaire woordvoerder verklaarde
het bovenstaande naar aanleiding van
een bericht van Reuter uit Batavia, dat
zegt, dat de residenties Solo, Banjumas
en Pekalongan binnen enkele dagen door
de Nederlandse troepen zullen worden
verlaten.
Ten Zuid'en van Buitenzorg is een
Nederlandse patrouille in botsing geko
men met een communistische strijd
groep. Twintig leden van deze groep
werden gedood. De Nederlanders leden
geen verliezen.
Ten Zuiden van Garut is een Neder
landse patrouille in contact gekomen
met troepen van de Darul Islam. Deze
verloren 41 man. Aan Nederlandse zijde
werden geen verliezen geleden.
Van welingelichte zijde wordt te Ba
tavia vernomen, dat van 13 tot en met
16 Sept. van de Darul Islam 73 man zijn
gesneuveld. Aan Nederlandse zijde wer
den geen verliezen geleden.
De Indonsische communistenleider Ali-
min heeft in een interview met de cor
respondent van het Chinese dagblad
„Sinpo" de dood bevestigd van o. a.
Sardjono, Sjarifuddin, Saripno, Soedjono,
Hardjono, Djokosujono, Daruta en Dr-
rusman. Naar schatting worden sinds de
putch van Madioen 2000 tot 3000 com
munisten als gesneuveld beschouwd.
Antara verneemt van hoge gezagheb
bende zijde dat op de R.T.C. overeen
stemming is bereikt over overdracht
van de souvereiniteit aan de Verenigde
Staten van Indonesië per 1 Januari 1950,
aldus meldt U.P. uit Batavia.
Het republikeinse agentschap zegt dat
het bereiken van de overeenkomst een
gevolg is van Amerikaanse druk. „Dit is
het resultaat van de wens der Ver. Sta
ten het Indonesisch geschil zo spoedig
mogelijk te regelen in een poging de
onstabiele politieke situatie, die momen
teel in Azië heerst, te verbeteren", al
dus Antara.
De in wilde staking zijnde deken
wevers der dekenfabriek J. C. Zaalberg
en Zn. te Leiden hebben vandaag het
werk hervat op de voorwaarden zoals
deze door de drie textielarbeidersbon
den zijn gesteld.
Reserve eerste luitenant der artiHene
D. Kappert te Doetinchem, die rtim
jaar in Indonesië heeft vertoefd, laatste
lUk als hoofd van een iitfichtingen-
Veiligheidsdienst in het gebied, dat bez
Werd door het Madoerese KNIL-korps
„Korps Barisan Tjakra Madoera heet
dezer dagen namens dit korps aan H.»-
Prinses Wilhelmina nog ter gelegenheia
Van haar gouden regeringsjubileum twee
tnassief zilveren enkelringen overhan
digd. Dergelijke enkelringen worden ge
dragen door de Madoerese vrouwen.
Prinses Wilhelmina zei het op hoge
Prijs te stellen, dit geschenk dat verge
zeld ging van een oorkonde, die gete
kend was door alle Europese en Madoe
rese officieren van bedoeld korps, te
hebben mogen ontvangen.
De Parijse politie is bezig met- het
ontrafelen van een complot, dat zich
bezig houdt met het verhandelen van
hiodeontwerpen van de grote modehui
zen Kort geleden werd een Amerikaan
se mannequin gearresteerd, die 20 a 30
Papieren patronen bü zich had, gemerkt
biet de namen van de modehuizen Ro
bert Piquet, Christian Dior, Jacques
ï'ath en Carven. Zij had die gekocht
Van een zekere George Stevens, die
foeds lang verdacht werd van „spion-
Page in de haute couture". Hij werd Za
terdag gearresteerd, maar tegen borg
stelling van 800.000 frs. weer op vrije
Roeten gesteld. Naar de politie meeat
tornen er smokkelarijen op grote schaal
ï°or in de haute couture. Er is nog een
ransman gearresteerd, een derde is
Voortvluchtig. De Amerikaanse is, na-
?at met de betrokken modehuizen een
Phanciële regeling was getroffen, op
riie voeten gesteld.
Het Intern. Monetaire Fonds heeft
Zondag bekend gemaakt dat het zyn
medewerking heeft verleend tot de de
valuatie van het Britse pond sterling
en diverse andere valuta's. De medede
ling dienaangaande werd gedaan door
Camille Gutt, president van het Intern.
Monetaire Fonds.
De heer A. Magain, chef van het
kabinet van de Belgische premier,
heeft aan A.P. medegedeeld, dat geen
speciale maatregelen door de Bel
gische regering zyn genomen in ver
band met de devaluatie van het pond.
De premier had hem gemachtigd te
verklaren, dat de Belgische regering
Zaterdag in kennis was gesteld van
het Britse besluit. Dit besluit treft de
situatie in België niet zoals het dit in
andere landen doet.
De Belgische regering heeft de Na
tionale Bank verzocht vandaag de no
teringen van buitenlandse wisselkoer
sen op te schorten, aangezien het eens
deels onmogelijk blijkt heden noterin
gen te bepalen en daar de Britse rege
ring anderdeels besloten heeft de ban
ken te sluiten. Voorts dient gewacht te
worden op de beslissingen van het In
tern. Monetair Fonds ten aanzien van
sommige buitenlandse deviezen. Uit
dien hoofde bleven ook de beurzen ge
sloten.
Het Franse kabinet komt vanmiddag
om vüf uur in een extra zitting bijeen
ter bespreking van de „monetaire
vraagstukken". In Frankryk bleven de
effectenbeurs, de goudmarkt en de vrye
geldmarkt vandaag gesloten om „spe
culaties te voorkomen".
Het overmaken van bedragen in bui
tenlandse valuta uit Frankrijk is opge
schort, de buitenlandse bankrekeningen
in Frankrijk zijn tijdelijk geblokkeerd,
terwijl er voor wordt gezorgd, dat de in
Frankrijk vertoevende buitenlandse toe
risten geen moeilijkheden ondervinden
In Griekenland bleven vandaag de
banken eveneens gesloten.
Zweden heeft alle betalingen tussen
Zweden en andere landen stopgezet,
hangende de vaststelling van een nieuwe
wisselkoers van de kroon in verhouding
tot de dollar.
In financiële kringen in Zwitserland
drukte men zijn ernstige bezorgdheid
uit over de devaluatiegolf. De Zwitserse
valuta is even gezocht als de dollar.
Gevreesd wordt, dat devaluatie van
de Zwitserse frank noodzakelyk zal zyn
om een „rampspoedige slag voor het
Zwitserse toeristenwezen" te voorko
men, zo werd door sommige ingewijden
gezegd.
In Argentijnse zakenkringen verwacht
men, dat de koers van de peso tegen
over buitenlandse valuta in dezelfde
mate zal worden gedevalueerd als het
Britse pond.
Egypte heeft goudexport in alle vor
men verboden. Langs de grens zal ver
hoogde waakzaamheid in acht worden
genomen om illegale export te voorko
men.
Prof. Ludwig Erhard, directeur vau
het economische bestuur in Bizonië. zei
Zondag, dat devaluatie van de Deutsch-
mark waarschijnlijk moest worden ge
acht.
De New Yorkse effectenbeurs is van
daag normaal geopend.
De bank van Finland heeft alle wis
selkoersen ingetrokken in verband met
de devaluatie in tal van landen. De
maatregel blijft van kracht tot een
nieuwe koers van de Finse mark zal
zijn vastgesteld.
De Italiaanse premier De Gasperi
heeft Zondagavond onmiddellijk een
spoedzitting van het kabinet zyn voor
naamste financiële experts geraad
pleegd over het devaluatievraagstuk.
De Canadese regering heeft stopzetting
van beurstransacties tot Dinsdag bevo
len.
Camil Gutt heeft verklaard, dat de
directeuren van het I.M.F. Zaterdag op
het eigen initiatief genomen besluit van
Groot Brittannië en van nog enkele
landen goedkeurden, en Zondag de ove
rige. Hij wilde niet meedelen of er nog
meer aanvragen waren ontvangen.
Hij herinnerde er aan, dat hij drie
jaar geleden voorspeld had, dat er
ingrijpend monetaire wijzigingen
plaats moesten vinden, zodra in de
31. Maar Eric volgde de terugwijkende monnik op de voet. Vooruitkerel,
spreek op! Hoe weet ge, dat dit de prinses is?" De man slikte een paar maal iets
weg en stotterde enige onverstaanbare klanken.
„Hihihi!" kwam opeens net kirrende lachje van de argeloze Tai. „Haar schoon
heid heeft haar ongetwijfeld verraden! Iedere zoon van het Hemelse Rijk weet
immers, dat geen vrouw zo schoon is als 's keizers dochterDe monnik herademde,
de spanning was verbroken. Maar Eric keek nu Tai met verbijsterde verontwaar-
aiging aan. Hoe haalde die dikke domkop het in zijn hoofd zo voor die onbetrouw
bare monnik op te komen? Enfin, er was niets meer aan te doen. Zij wensten Lotus
van Jade welterusten en begaven zich naar beneden, want, hoewel ook zij zeer
vermoeid waren, plaagde de honger hen zeer. Weldra zaten zij aan een goed voor
ziene dis, die Tai in een staat van opperste verrukking bracht. Hij praatte aan een
stuk door over de voortreffelijke eigenschappen der gerechten en vooral over de
prima wijnkelder, die een keur van de meest uitgelezen wijnen zou moeten bevatten.
De Noonnan luisterde maar half toe. Hij had zijn wapens niet afgelegd. Het beviel
hem hier niets. De sombere sfeer, de ongure gezichten van de overste en de portier
en de monnik, die daarnet kennelijk zijn mond voorbij gepraat had, het deugde niet,
er was iets, iets verraderlijks
„En ziedaar, mijn sombere, blanke vriend," zei Tai, terwijl hij Eric een beker
toereikte, „ziedaar een beker met het kostelijkste product, dat Chinese zonen ooit
tot gisting hebben gebracht." Opeens viel het de Noorman op, dat de monnik, die
hen bediende, met kennelijk stijgende spanning stond toe te zien hoe zij de wijn
zouden gebruiken. Tai oracht de beker aan zijn lippen en nam een teug
Laszlo Rajk, de veertig-jarige oud
minister van Buitenlandse Zaken
in Hongarije staat bleek en nerveus
voor het hof in Budapest, waar hij
zichzelf beschuldigde van spionna
ge voor de Amerikanen en voor
Tito. Hij bekende een aanslag te
gen de staat beraamd te hebben.
Zaterdagavond geschiedde op de kermis
te 's-Gravenhage een dodelijk ongeval.
Personeel van de kermis was bezig met
het laten inlopen van de schuitjes op de
z.g. „Zig-Zag Wolkenkrabber". Dit is een
ongeveer twintig meter hoge stellage, waar
langs een spiraalvormige rails naar beneden
loopt. In een schuitje kan men over deze
spiraal rijden. Toen de kinderen van de
constructeur van het gevaarte een proefrit
maakten op deze nog niet ingebruik ge
nomen inrichting kantelde het schuitje en
viel van ongeveer twintig meter hoogte
naar beneden. Eén der Inzittenden, de
32-jarige D. Steins, werd op slag gedood,
terwijl de 15-jarige Annie Steins een
schedelbasisfractuur opliep.
Drs. A. Oudt, staatssecretaris van
Financiën, die in de afgelopen nacht
een onderhoud heeft gehad met Lo-
vink en leden van de voorlopige fe
derale regering in Indonesië, heeft
naar aanleiding van de devaluatie
van de Sterling verklaard, dat, in
dien de Nederlandse regering tot
devaluatie besluit, de Indonesische
gulden zal volgen. Alle banken in
Indonesië zijn heden gesloten. Van
avond zou drs. Oudt een radiorede
houden, doch deze is in verband
met nog lopend overleg met Ne
derland uitgesteld tot Dinsdagoch
tend.
In bcmkknngen m Batavia ver
wacht men. dat de Nederlandse
gulden en de Indonesische gulden
hun onderlinge pariteit zullen hand
haven.
wereldeconomie het accent van de
verkopersmarkt naar de kopersmarkt
verschoof.
Gij zijt thans getuige van een van
de" meest treffende wijzigingen. de
wijziging in de waarde van het pond
sterling", zei hij.
Stap in de goede richting, zegt Gutt
Gutt noemde de devaluatie „een stap
in de goede richting", doch ging niet in
op een vraag over de gevolgen. Hij ver
klaarde geen voorstellen te hebben ont
vangen'tot het intrekken van de reso
lutie van 1948, waarbij aan de landen
van het Marshall-plan verboden werd,
dollars uit het fonds te putten.
Men acht het in officiële kringen te
Washington onwaarschijnlijk, dat de
raad van directeuren van het fonds de
kwestie van het intrekken dezer reso
lutie zal overwegen, voordat enigszins
gebleken is, wat de gevolgen van de de
valuatie zijn.
Zaterdag is het proces-Rajk in Boedapest voortgezet met het horen van
generaal George Palffy, de voormalige Hongaarse stafchef en pl.v. minister
van Defensie, en van Lazar Brankof, voormalig Joegosiavisch zaakgelastigde
in Boedapest, die in October j.l. aftrad en zich toen uitsprak voor de Comin-
form en tegen Tito. Palffy bekende, evenals Rajk dit Vrijdag reeds had ge
daan, al het hem ten laste gelegde. Ook Brankof verklaarde zich schuldig,
doeh hij stelde het voor alsof hij gehandeld had op bevel en onder chantage
van de Joegoslavische minister van Binnenlandse Zaken en chef van de politie.
Rankovitsj.
Palffy verklaarde in 1944 tot de com
munistische partij te zijn toegetreden,
omdat hij carrière wilde maken en niet
omdat hij in de communistische ideolo
gie geloofde. In 1945 kreeg hij voor het
eerst contact met Rajk en beiden kwa
men spoedig tot de bevinding, dat zij
dezelfde idealen koesterden. Beiden wa
ren namelijk gekant tegen „overheer
sing door de arbeidersklasse". In 1946,
toen hij commandant werd van de Hon
gaarse grenswacht, vertrouwden hij en
Rajk elkander geheel. Beiden waren zij
anti-Sovjetgezind en tegen de Hongaarse
communistische partij
Ten aanzien van de plannen tot een
staatsgreep zette Palffy nader uiteen
dat er volgens het oorspronkelijk plan
drie groepen van elk twaalf man ge
vormd zouden worden om tegelijker-
tyd Rakosi, Farkas en Geroe te ar
resteren en, indien noodzakelyk te li
quideren. Hy had het gehele plan in
April j.l. besproken met kolonel Ko-
rondy van de politieke politie een
der beklaagden in het proces-Rajk
die het commando zou hebben moeten
voeren over speciale stoottroepen voor
de arrestaties en de bezetting van
sleutelposities te Boedapest.
Palffy zeide verder, aan Korondy ge
zegd te hebben, dat hij hulp zou ont
vangen van generaal Rankovitsj (de
Joegoslavische minister van Binnen
landse Zaken) in de vorm van Hongaars
sprekende Joegoslavische manschappen
in Hongaarse uniformen.
Na Palffy legde de derde beschuldigde.
Lazar Brankof, een verklaring af. Hij
verklaarde zich schuldig, doch zeide, dat
sommige détails van de tenlastelegging
niet juist waren. De voormalige Joego
slavische diplomaat, die in October j.l.
aftrad en publiekelijk verklaarde, dat
hij voor de Cominform en tegen Tito
was, zeide thans, vloeiend Hongaars
sprekend, dat hij op bevel van de
Joegoslavische minister van Binnen
landse Zaken, Rankovitsj, slechts pro
forma afgetreden was, doch in feite op.
getreden was als leider van de Joego
slavische spionnagedienst in Hongarije,
en dat de meeste leden van de Joego
slavische militaire missie voor de Joego
slavische geheime politie werkten.
Volgens hem had maarschalk Tito ge.
zegd: „De situatie in Hongarije is niet
stabiel en wij kunnen daar goed werk
doen".
Hij noemde zyn medebeklaagden de
een na de ander „Zuid-Slavische agen
ten" en verklaarde, dat Rajk hun chef
was geweest. Van Rajk zei hij: „Er was
geen geheim dat hij ons niet wilde
geven".
Verder noemde hij de namen van tal
loze Hongaren, die thans niet terecht
staan, Dit wijst er op, dat er nog meer
processen van deze aard zullen volgen.
Onder de genoemde bevonden zich
Endre Szebeny, onder-secretaris van
staat in het ministerie van Buitenlandse
Zaken van Rajk, en Zoltan Horvat, par-
Iements-lid en communistisch uitgever.
Ook beschuldigde hij Allan Dulles, broer
van de Amerikaanse senator John Fos
ter Dulles, ervan met de samenzwering
te maken te hebben als chef van de
Amerikaanse „spionnage-oorganisatie" in
oorlogstijd. Hij noemde ook de naam
Winston Churchill en betoogde, dat deze
de Anglo-Amerikaanse invloed in Zuid-
Slavië en Hongarije door middel van
spionnage wilde vergroten.
Brankof zeide, dat er zeker nog andere
personen waren, die h« nog niet had
opgenoemd en die ook als Joegoslavische
agenten hadden geopereerd, doch de
president van het hof viel hem in de
rede, zeggende, dat het niet nodig was
deze personen thans te noemen.
Verder verklaarde hij, dat het een
gewoonte van de Zuid-Slavische mili
taire missie in Boedapest was om in
lichtingen en documenten uit te wisse
len met generaal Edgcumbe in 1945 en
In verband met het te verwachten
druk reizigersvervoer naar en van Den
Haag, ter gelegenheid van Prinsjesdag,
is Dinsdag een aantal extra treinen in
gelegd op de lijnen:
DordrechtDen Haag H.S., Rotter-
dam-FeyenoordDen Haag H.S., Am
sterdam C.S.Den Haag H.S., Utrecht
C..S.Den Haag S.S., GroningenDen
Haag S.S.
Bovendien wordt op verschillende
stations materiaal in reserve gehouden,
dat gebruikt kan worden zodra daar
aan behoefte bestaat.
1946 verbonden aan de Britse militaire
missie aldaar en met de Amerikaanse
legatie in Boedapest.
Brankof vertelde, dat de samenzwe
ring tussen de Zuid-Slavische en Ame
rikaanse spionnage-organisatie dateerde
van de oorlogsjaren en in Zwitserland
tot stand gekomen is.
Het relaas van Brankof duurde 40 mi
nuten. Daarna werd de zitting verdaagd.
Het basiskamp van de expeditie van dr. Aaron J. Smith, ongeveer vier kilometer
verwijderd van de top van de berg Ararat, waar men de Ark van Noë hoopte te
vinden. Men moest van de bestijging afzien, toen het watergebrek voor de vier
Amerikanen en de dertig Turkse gidsen en dragers te groot werd. V.l.n.r.: E. New
ton, dr. A. J. Smith, een Turkse legerdokter, Walter Wood, Wendell Ogg en Dogan
Poyraz, reporter van het bureau te Ankara van Associated Press. Op de achter
grond de bijna onbegaanbare top van de Ararat.
Naar uit kerkeiyke kringen te Praag
wordt vernomen, is Zaterdag te Praag
voor de derde maal zonder toestem
ming van de regering een katholieke
bisschop gewyd.
De nieuwe bisschop, die hulpbisschop
van Mgr. Beran is geworden, is de 33-
jarige voormalige Praagse parochie-
geestelijke Matousek.
Mgr. Antonin Eltschner, een oudere
hulpbisschop van Mgr. Beran, ver
richtte de ceremonie. Er zijn geen be
richten over de aanwezigheid van an
dere kerkelijke hoogwaardigheidsbe
kleders.
Het Tsjechoslowaakse nieuwsagent
schap Ceteka heeft een verklaring ge
publiceerd, toegeschreven aan Mgr.
Frantisek Ondarek, apostolisch beheer
der van Ceske Tesin, waarin hij zijn
steun aan de kerkelijke overheid in
trekt en de regeringspolitiek t.a.v. de
Kerk steunt
42
Hij keek mij verachtelijk aan.
„Mijnheer Tremaine slaagde er in
mij te beletten weg te gaan, en
afgaande op zijn houding en ge
drag op dat tijdstip, ben ik ervan
overtuigd dat hij zijn zuster gedwongen
heeft hem bij zijn vlucht te helpen. Na
uit het huis ontsnapt te zijn, heeft mijn
heer Tremaine zijn zuster genoopt uit
de auto te stappen. Hij heeft mij na
derhand verteld dat hij de wagen heeft
achtergelaten op de Elfde Straat, vlak
bij Mission, maar daarvan heb ik geen
enkel bewijs."
Niles maakte een afwerend gebaar.
„Kalm, kalm, John. Niet te haastig met
je gevolgtrekkingen. Ik ben er hele
maal niet op uit Miss Tremaine als me
deplichtig aan mijnheer Tremaine's ont
snapping te doodverven. Ik heb alleen
maar belangstelling voor Tuttle en Fin
ney. Je kent de feiten niet. Ze zijn zeer
interessant. Ze sluiten aan bij jouw
verhaal. Zoals ik al zei, heeft men de
auto gevonden. Maar geen chauffeur.
Eigenaardig, vind je niet? Maar wat nog
eigenaardiger is, dat is het volgende:
Op het stuurwiel van de auto bevonden
zich de vingerafdrukken van mijnheer
Tremaine. Dat is logisch, niet? Goed.
Ook de vingerafdrukken van Miss Tre
maine stonden erop. Ook logisch, niet
waar klopt met jouw getuigenis".
„Mijn verklaringen dienen niet als
getuigenis", merkte Wickersham op.
„Al goed", gaf Niles toe. „Maar nu
dit. Op het stuurrad bevonden zich bo
vendien de vingerafdrukken van Mike
Finney. En dat niet alleen: nee, het
feit dat zijn vingerafdrukken op som
mige plaatsen die van de andere twee
overdekken, wijst erop dat hij de laat
ste is geweest die de auto bestuurde,
voordat het ongeluk plaats had".
Eensklaps begreep ik wat er gebeurd
was. Eindelijk waren dan de vingeraf
drukken van de werkelijke Philip Tre
maine ten tonele verschenen. En dat
niet alleen, maar ze waren ook her
kend als de zijne. Maar behalve de
tweè Tremaines was iedereen in dit
vertrek in de veronderstelling dat die
vingerafdrukken van mij afkomstig wa
ren.
Het draaide mij voor de ogen. Er was
ergens iets verkeerd Als ze Tremaine
zijn vingerafdrukken herkend hadden,
dan kon dat alleen omdat ze ze hadden
kunnen vergelijken met vroegere van
lang geleden. Die moesten ze dus in
hun bezit hebben. Tremaine mocht dan
na de moord op Earl Clark ontvlucht
zijn zonder een enkele foto achter te
laten hier of daar een vingerafdruk had
hij toch niet kunnen vermijden. De po
litie had ze bewaard. Maar waarom
wisten ze dan nog niet dat ik Tremaine
niet was?
Ik sloot een ogenblik mijn ogen. Ik
was ziek geweest. Zieker dan ooit te
voren in mijn leven, door een plot
selinge aanval van tropische koorts. Ze
hadden mij naar de gevangenis gebracht
terwijl ik wild met armen en benen
sloeg. Ik had geijld en gegild. Ik her
innerde me er niets meer van, maar
hier lag de oplossing. Ze hadden mij
regelrecht naar de ziekenzaal gebracht,
zonder eerst mijn vingerafdrukken te
nemen. En de volgende dag, voor zij
er kans toe kregen, was ik al weer ont
snapt. De politie had mijn vingeraf
drukken nog niet.
Een stuurwiel. Met vingerafdrukken
erop van Tremaine en mij. Ik had het
verwenste ding gegrepen vlak voordat
de wagen de afgrond in ging. Maar
zolang ze zich niet van mijn vinger
toppen vergewisten, zouden die afdruk
ken van Tremaine als de mijne be
schouwd worden.
Wickersham was aan het woord. „Dat
zal, denk ik, mijnheer Tremaine wel
kunnen verklaren", zei hij. Catherine
Tremaine heeft op geen enkele wijze
iets uitstaande met Mike Finney. Tre
maine kent hem, maar zij heeft nog
nooit van hem gehoord".
„Ik was bezig met mijnheer Tre
maine enkele vragen te stellen, toen dit
rapport binnenkwam", sprak Niles „Ik
zal daar nu mee doorgaan". Hij richtte
zijn blik weer op mij. „Bent u het met
mijnheer Wickersham's lezing eens wat
betreft de wijze waarop u de wagen
achterliet?"
„Ja. in grote trekken wel'.
Dus u beschikte over de auto. Op
welk ogenblik werd Finney in deze
yaak betrokken?" Ik was niet de enige,
wiens hart angstig klopte. Catherine was
er ook nog Ze zat daar aan het andere
einde van 'de tafel als een porcelemen
beeldje Hoe kwam het toch dat ik juist
op dit ogenblik alleen maar zag hoe
mooi ze eigenlijk was?
„Op welk ogenblik werd Fmney hier
bij'betrokken?" herhaalde Niles.
„Hij is er aldoor bij betrokken ge
weest", zei ik.
„Dat kan ik geen antwoord noemen.
Als u ons nu helpt, kan u dat nader
hand te nas komen. Weet u hoe Fmney
in de auto gekomen is, nadat u die had
verlaten?"
,Nee", zei ik. Nu kwam het. De sleu
tels van' de auto. Ik had ze bij Catherine
in de hotelkamer achtergelaten. Zó was
Mike Finney in de auto gekomen
na eerst bewusteloos geslagen te zijn.
En zo was Philip Tremaine in de auto
gekomen nadat Catherine hem de
sleutels verschaft had. Nu kreeg ze het
op haar brood. Ik zou nu zeggen dat
zij de sleutels had gehad.
„Had u de sleutels bij u?" vroeg Ni
les.
„Ik heb ze in de wagen laten liggen",
zei ik. Ik hoorde het mezelf zeggen en
ik kon mijn oren niet geloven. Ik voel-
die mijn lippen de woorden vormen en ik
hoorde het geluid van mijn stem. Nu
kon ik het niet meer herroepen, of het
op een andere manier oververtellen. Ik
had verteld dat ik de sleutels in de auto
had achtergelaten, waardoor Catherine
uitgeschakeld werd. Nadat ze eerst ge
probeerd mij te vermoorden. Haar
gezicht vertoonde schrik. Waarom?
Waarom? Ik had haar toch gered? Ze
zag zo wit als een doek. Opnieuw was
ik zo dwaas geweest aan mijn idealisme
toe te geven. Nog aldoor probeerde ik
geloofd te hechten aan het verhaal, dat
ze mij in de hotelkamer gedaan had.
„Juist," zei Niles. Mijn antwoord be
viel hem al even weinig als mij. „Dus
de mogelijkheid bestaat dat Finney de
auto gestolen heeft?"
„Ja."
„Gelooft u dat hij u misschien ge
schaduwd heeft?"
„Zeer angstvallig zelfs."
Wickersham boog zich naar voren.
„Vertel hem hoe je aangevallen bent."
„Ik ben degene die vragen stelt," zei
Niles. „Bent u aangevallen?"
(Wordt vervolgd)
(Ceske Tesin is het Tsjechische deel
van de stad Teschen. Het andere deel
is Pools). Mgr. Ondarek bevond zich
op 14 Augustus te Tranava in Slowa
kije by de wijding van twee nieuwe bis.
schoppen. Zijn handtekening komt voor
op het memorandum van de bisschop
pen aan de regering d.d. 14 Augustus,
dat een veroordeling behelst van de
nieuwe wet, waarbij de staat het toe
zicht op alle kerken overneemt.
Uit een later bericht blijkt, dat Mgr.
Ondarek zich tot de volgende verkla
ring had beperkt: „Ik erken, dat het
opgestelde wetsontwerp verbetering
zal brengen in de materiële toestand
van de geestelijkheid en de geestelijk
heid in staat zal stellen haar geeste
lijke missie te volbrengen. In dit op
zicht is de geestelijkheid erkentelijk
voor het streven der Tsjechoslowaak
se regering om haar sociale positie
veilig te maken en te verbeteren. Ik
geef daarom mijn toestemming, dat
alle verdere ondertekening van nega
tieve verklaringen zal worden stop
gezet en dat alle verklaringen, die
reeds zouden zijn getekend, naar mijn
bureau worden teruggestuurd".
Deze verklaring impliceert, dat Mgr.
Ondarek zijn steun aan de bisschop
pen heeft ingetrokken, en zijn hand
tekening onder het memorandum
heeft herroepen.
Naar Reuter meldt, heeft Mgr. Onda
rek telefonisch de verklaring van Ca-
teka bevestigd.
Hij zeide echter, dat hy slechts met
die punten van het wetsontwerp instemt,
die over de materiële positie van de
priesters handelen.
Hij had tevens besloten, dat de pries
ters onder zijn jurisdictie geen kerke
lijke protestbrieven hoeven te onderte
kenen, daar hij zijn priesters niet in
moeilijkheden wilde brengen.
De met regeringsinstemming werken
de „katholieke actie" heeft besloten de
viering van de 28ste September, de
feestdag van de nationale Tsjechische
heilige St. Wenceslaus, over te nemen,
om de traditie van St. Wenceslaus „te
zuiveren van invloeden uit de Duitse
bezetting", aldus heeft het centrale co
mité van de „katholieke actie" heden
meegedeeld.
Het comité wijst op de opvatting, dat
St. Wenceslaus pro-Duits zou zijn ge
weest, omdat hij Duitse priesters naar
Bohemen had gebracht. Daarnaast zou
St Wenceslaus de diensten in de Sla
vische taal hebben gehouden en het is
op deze Slavische traditie, dat men
thans de nadruk wil leggen.
t
