EXPORT NATIONALE TAAK OP STRAFFE VAN
DALING
NIVEAU
TEGENWOORDIG
EN ONTSTAAN
VOORZIENINGS
WERKLOOSHEID
Algemene prijsstop
Schip va staat
in stormgetij
Koningin Juliana in_
Spoedig bevredigend accoord met
Indonesië; Benelux-Unie wordt
krachtig bevorderd
Nieuwe koersen
K.A.B. en devaluatie
BEURSTRANSACTIES TE LONDEN OP STRAAT
Tot hoofd en hart
Nota vol
onzekerheid
Het weer.
STAGNATIE MELK-
AANV0ER DREIGT
Alleen economisch ver
keer met West-Duitsland
BEGROTING IN EEN
NOTEDOP
J
DINSDAG 20 SEPTEMBER 1949
73ste JAARGANG No. 24568
Economische Unie
Arbeidsvrede behouden
Vermindering Marshall
hulp
Het leek meer langdurige vechtpartij dan
geregelde handel
-»
Vier komende dagen
ernstig tekort
BUREAUX: SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544: Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postgiro 143480
Bijkantoor Beverwijk: Stumphlusstt. 45. tel. 3998
Voor klachten over de bezorging na 5.30
uur 's avonds 21544
Directeur: 3. 3. W. Boerrigter.
Hoofdredacteur: Drs. H. W M. van Run.
Wnd. hoofdredacteur: W. Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter-
hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
ABONNEMENTSPRI3S 35 cents per week.
f 1.52 per maand, f 4.55 per IcwartaaL
Wel zelden is een troonrede uit
gesproken op zulke bewogen
ogenblikken als wij thans be
leven. Terwijl onze gulden tengevol
ge van de buitengewoon drastische
devaluatie van het pond sterling, van
de branding, waarin onze valuta ver
keerde, wordt meegesleurd in de kol
kende maalstroom van internationale
onzekerheden; terwijl bovendien ons
koninkrijk, bij de nadering van de
souvereiniteitsoverdracht aan Indone
sië voor een der meest ingrijpende
gebeurtenissen staat in onze historie,
klinkt daar te midden der woedende
baren de rede van H. M. Koningin
Juliana, bij de opening der zitting
van de Staten-Generaal, om de plan
nen en het toekomstig beleid der
regering te ontvouwen.
Het is begrijpelijk bij de huidige
stand van zaken, dat de regering het
niet aandurft zich al te zeer te bin
den aan concrete beloften, omdat de
vervulling daarvan goeddeels afhan
kelijk zal blijven van een internatio
nale ontwikkeling, welke wij niet in
de hand hebben. Tegen deze achter
grond bezien valt het niet te ver
wonderen, dat de regering zich in
deze troonrede beperkt tot het sterk
benadrukken van de noodzakelijke
internationale samenwerking en
slechts vagelijk spreekt over de bin
nenlandse vraagstukken, welke dan
nog voornamelijk beperkt blijven tot
het terrein der sociaal- en financieel-
economische politiek. Weliswaar komt
ook de Indonesische kwestie ter
sprake, doch nieuwe gezichtspunten
komen daarin niet naar voren.
Terzake van het internationale
vraagstuk spreekt de troonrede over
„fundamentele veranderingen in de
internationale verhoudingen, waarbij
Nederland ten nauwste is betrokken,
welke veranderingen de stoot hebben
gegeven tot nieuwe vormen van
staatkundige, economische en mili
taire samenwerking." Met klem wordt
de noodzaak betoogd van samenwer
king tot eigen en collectieve veilig
heid binnen het kader der reeds ge
schapen internationale verbanden. De
regering is kennelijk gevoelig geble
ken voor de herhaaldelijk in de Ka
mer en in de pers tot uiting gebrachte
entstemming over de geringe be-
moéienis van de Volksvertegenwoor
diging met het internationale beleid
en zegt met zoveel woorden een nau
were samenwerking op dit terrein
met het parlement toe.
De regering verheelt zich niet, dat
zich grote moeilijkheden zullen voor
doen bij de samenwerking met onze
Zuidelijke buren in éfen volledige
economische Unie. Het is immers niet
onwaarschüniii v, dat de hu'ditrpi mo
netaire verwikkelingen te dezer zake
nieuwe belemmeringen zullen ople
veren.
De uitspraken over het Indonesische
vraagstuk getuigen van een gematigd
optimisme over de uiteindelijke af
loop, welk optimisme wij nauwelijks
kunnen delen.
Het stemt inmiddels tot verheu
genis, dat de begroting voor het
jaar 195Ó voor het eerst na de
bevrijding sluitend is, al blijven wij
een zwaar hoofd hebben in de fiscale
maatregelen, waarmede de regering
dit zal trachten te forceren.
Vertrouwen wij, dat het niet bij
woorden zal blijven wanneer wordt
toegezegd, dat in de aanhangig ge
maakte belastingontwerpen aan so
ciale overwegingen aandacht wordt
geschonken.
De regering stelt de vervulling van
haar militaire verplichtingen afhan
kelijk van onze economische draag
kracht. Bijzondere nadruk wordt ge
legd op de noodzaak van exporteren,
hetgeen betekent, dat de productivi
teit nog aanzienlijk moet worden op
gevoerd, wil het dreigende spook der
werkloosheid niet opnieuw opduiken.
In verband hiermede „acht de rege
ring de bevordering van de industria
lisatie een der kernpunt0*": van het te
voeren economisch beleid.'
Het verheugt ons in het bijzonder,
dat de regering, nu de zich wijzigen
de monetaire verhoudingen ook de
arbeidende bevolking niet onberoerd
zullen laten, nauw contact zal onder
houden met de Stichting van de Ar
beid, teneinde de arbeidsvrede, welke
Nederland als bijna geen ander land
in de naoorlogse jaren heeft kunnen
handhaven, te bestendigen. Het ver
heugt ons niet minder dat de regering
bereid is een einde te maken aan alle
overtollige detail-bemoeienissen, wel
ke voortvloeiden uit de schaarste-
economie, hoewel de jongste finan
ciële maatregelen, zoals te verwach
ten viel, blijken te leiden tot her
nieuwde druk op de prijzen. Wij be
twijfelen nu te meer of de toch reeds
vage toezegging aan de middenstand
wel enig effect zal sorteren.
Alles bijeengenomen is het opval
lend, dat aan talloze beleidspunten,
Waarvan ieder had verwacht dat zij
ter sprake zouden komen, stilzwijgend
Wordt voorbijgegaan. Geen woord
over loon- en prijspolitiek, kinder
bijslagregeling, publiekrechtelijke be
drijfsorganisatie, terwijl wat het on
derwijs betreft slechts gesproken
Wordt over stimulering der vakbe
kwaamheid in het ambacht en bij de
productie in het algemeen.
Waar, zoals gezegd, de onzekerheid
der tijden thans groter is dan ooit,
behoeft het geen al te grote verwon
dering te wekken, dat deze troonrede
uiterst sober is gehouden en in de
behandelde punten weinig concreet.
Ebt des te meer, daar de komende
Parlementaire zitting aan onze Volks-
Vertegenwoordiging en de regering
2®er hoge eisen zal stellen om het
Schip van staat voor stranding te be
hoeden.
Het vandaag weer voltallige kabi
net en de Volksvertegenwoordiging
fullen zeker, na de oplossing van het
hoofdprobleem Indonesië, voor de
vraag gesteld worden, of het in het
belang van land en volk niet wense-
H. M. Koningin Juliana heefi hedenmiddag de gewone
ziiling der Siaien-Generaal geopend mei de volgende
Troonrede:
„Leden der Siaien-Generaal,
Toen ik hei vorige jaar voor de eersie maal na mijn inhul
diging in Uw midden verscheen, sprak ik van de moeilijk
heden, waarvoor hei Koninkrijk gesield is in een wereld,
die, in tegenstelling mei de bij hei einde van de oorlog
gekoesterde verwachtingen, nog geen wezenlijke vrede
kent. De tegenstellingen, die zich nog sieeds openbaren en
tengevolge waarvan hei politieke en economische herstel is
vertraagd, hebben geleid tot fundamentele veranderingen
in de internationale verhoudingen, waarbij Nederland ten
nauwste beirokken is. Deze veranderingen hebben de stoot
gegeven tot nieuwe vormen van staatkundige, economische
en militaire samenwerking.
Ook Nederland heefi in verband daarmede verdere schreden
gezet op de weg van bijzondere siaien-groeperingen en zal
naar vermogen bijdragen tot de versterking van deze bin
dingen van constructief karakter.
peld. De regering hoopt, dat een interim,
regeling, die aan deze gebieden volledig
autonomie geeft, en die tevens betrek
king heeft op de behandeling van ge
meenschappelijke aangelegenheden, spoe
dig in werking zal kunnen treden, nadat
gerezen moeilijkheden uit de weg zullen
zijn geruimd.
De met deze interim-regeling te ver
krijgen ervaring zal van groot nut kun
nen zijn bij de nadere overweging van
de wijze, waarop de nieuwe opbouw van
het Koninkrijk zal kunnen worden ver
wezenlijkt.
Met het oog op het zo gewenste mone
taire evenwicht stemt het tot voldoening,
dat de Rijksbegroting voor het jaar 1950
voor het eerst na de bevrijding sluitend
is. Het niveau, waarop de lopende uit
gaven en de middelen tot dekking daar
van zich bevinden, is echter abnormaal
hoog en stemt vooral in verband met de
conjunctuurphase, waarin de wereld ver
keert, tot bezorgdheid.
Naast de samenwerking met onze Zui
delijke buren in het verband van de
Benelux is die tussen de Vijf Mogend
heden van het verdrag van Brussel ver
der gegroeid. In het afgelopen jaar trad
Nederland toe tot de Raad van Europa
en het Noord-Atlantisch Verdrag. De
ontwikkeling van de organisatie van
Straatsburg, waarbij 12 Europese landen
zijn aangesloten, houdt beloften in voor
de groei der zo zeer noodzakelijke grotere
eenheid in Europa. In het Noord-Atlan
tisch Pact is samenwerking verkregen
tussen een aantal staten in West-Europa
en op het Westelijk halfrond. Toen het
duidelijk werd, dat de Verenigde Naties
de collectieve veiligheid vooralsnog niet
voldoende zouden kunnen garanderen,
heeft Nederland in deelneming aan deze
beperktere, maar niettemin ruime kring,
een aanvullende waarborg voor zijn vei
ligheid gezocht en, naar vertrouwd
wordt, ook gevonden. Een waarborg, die
medebrengt, dat Nederland ook zijner
zijds zijn krachten inzet voor de bescher
ming van veiligheid, vrede en recht.
Deze nieuwe aaneensluitingen passen
in het bestel van het Handvest der
Verenigde Naties. Dat de belangstelling
voor het buitenlands beleid, dat voor
ons land van grote en steeds groeiende
betekenis is, sterk toeneemt, stemt tot
voldoening. Nauwere samenwerking
met de volksvertegenwoordiging, ook op
dit terrein, zal de regering gaarne be
vorderen.
Andermaal zal Nederland in het ko
mende jaar de zeer gewaardeerde hulp
ontvangen van de Verenigde Staten van
Amerika onder het Europees herstelpro
gramma. Alleen door een gezamenlijk
West-Europees optreden zal dit pro
gramma de maximale vruchten kunnen
afwerpen. Ondanks onvermijdelijke on
volkomenheden is de nog jonge organi
satie voor Europese economische samen
werking het aangewezen lichaam vöor
de vervulling van deze grootse taak;
daarnaast zal van de Raad van Europa
een stimulerende invloed kunnen uit
gaan
De regering stelt zich onveran
derd ten doel de verwezenlijking
van de volledige Economische Unie
tussen België, Luxemburg en Neder
land zo krachtig mogelijk te bevor
deren. Niettegenstaande verheugen
de vorderingen, die reeds gemaakt
werden, zijn nog grote moeilijkhe
den te overwinnen. De verdere ont
wikkeling der algemene Europese
samenwerking kan aan een snelle
verwerkelijking ten goede komen.
Het is geboden ook Duitsland, zij het
voorlopig slechts West-Duitsland, meer
en meer te betrekken in de West-Euio-
pese gemeenschap, mits gewaarborgd
blijve, dat Duitsland de Europese vei
ligheid niet opnieuw in gevaar zal kun
nen brengen. Een ruimere ontwikkeling
van het economisch verkeer tussen Ne
derland en Duitsland is in het belang
van beide landen en tevens van een ge
zonde Europese economie.
Zwaar is de druk, die nog steeds op de
volkeren van! Nederland en Indonesië
rust als gevolg van het uitblijven van
definitieve overeenstemming over een
nieuwe rechtsorde. Smartelijk zijn in het
bijzonder de verliezen aan mensen
levens. Met dankbaarheid en eerbied
denk ik aan hen, die vielen als slacht
offer van hun plichtsvervulling.
Het bijeenkomen van de Ronde-
Tafelconferentie, die thans hier ter
stede wordt gehouden, heeft echter
de hoop doen herleven, dat, noe ern
stig en ingewikkeld de vraagstukken
ook zjjn, die zy tot oplossing moet
brengen, de partijen erin zullen slagen
spoedig een bevredigend eindresul
taat te bereiken. Moge daaruit voort
komen een samenwerking op voet
van gelijkheid tussen de volkeren
van een vrij en souverein Nederland
en van een vry en souverein Indo
nesië, die in de geschiedenis zal kun
nen gelden als een voorbeeld van
zegenrijk samengaan van Oost en
West.
Ten aanzien van Suriname en de Ne
derlandse Antillen is de weg, die tot een
nieuwe rechtsorde leidt, reeds uitgestip-
1 overleg met het Internationale Mone
taire Fonds, zullen zonder twijfel in
vloed uitoefenen op de concurrentie
positie der onderscheidene landen. Ook
Nederland zal de omstandigheden, waar
onder het handels- en betalingsverkeer
met het buitenland zich voltrekt, in
menig opzicht zien wijzigen.
Nochtans zal de taak, waarvan ik
zoeven sprak, slechts ten volle kunnen
worden vervuld, indien de krachten
worden gericht op het bereiken en
handhaven van 'n in internationaal ver
band, concurrerend niveau der produc
tiekosten en vergroting van de produc
tie. Verhoging van de arbeidsproducti
viteit, mede door opvoering van de ef
ficiency, zal daartoe noodzakelijk zijn.
Ook omvangrijke investeringen voor
vervanging, modernisering en uitbrei
ding zijn hiertoe vereist. Deze investe
ringen zullen een uitvoerbevorderend
of invoerbesparend karakter moeten
dragen.
Zij dienen vooral in de industrie tot
stand te worden gebracht. Ook met het
oog op de werkgelegenheid, die voor de
snel toenemende bevolking moet worden
geschapen en die in het bijzonder van
beslissend belang is voor de positie der
arbeiders, acht de regering de bevorde
ring van de industrialisatie een van de
kernpunten van het te voeren econo
misch beleid. Daarnaast zal zij aan de
emigratie bijzondere aandacht schenken.
Het stemt tot verheugenis, dat on
danks na-oorlogse spanningen en
moeilijkheden de arbeidsvrede kon
worden behouden. Dat dit in de ja
ren na de bevrijding mogelijk is ge
weest, heeft in belangrijke mate bij
gedragen tot wat aan herstel van de
welvaart des lands is bereikt. Hand
having van een goede samenwerking
tussen overheid, werkgevers- en ar
beidersorganisaties zal ook voor de
verdere ontwikkeling van grote be
tekenis zijn. Ook over de nieuwe si
tuatie, die een gevolg zal zijn van de
zich wijzigende monetaire verhou
dingen, zal met de Stichting van de
Arbeid overleg worden gepleegd.
Pogingen om tot verruiming en vrij
making van het internationale goederen
en dienstenverkeer te geraken worden
Ondanks de belangrijke stijging der
productie en de verbetering, die is in
getreden in de verhouding tussen in-
en uitvoer, vertoont voorts de betalings
balans, in het bijzonder met de dollar-
gebieden, nog een groot tekort, dat
vooralsnog slechts overbrugd kan wor
den dank zij de hulp, die ons land ten
deel valt in het kader van het Europees
herstelprogramma. Deze hulp is echter
van tijdelijke aard. Zij is reeds vermin
derd en zal over enkele jaren aflopen.
Na de sanering van het geldwezen en
van de begroting is thans allereerst die
van de betalingsbalans geboden.
Grote moeilijkheden staan ons
volk hierbij te wachten, moeilijk
heden, die slechts bij een gecoördi
neerde actie op verschillende ter
reinen van regeringsbeleid en grote
krachtsinspanning van allen zullen
zijn te overwinnen. Met de gewijzigde
economische noodzakelijkheden zal
op realistische wijze rekening moe
ten worden gehouden. In de aan
hangig gemaakte belastingontwer
pen is zowel aan deze omstandighe
den als aan sociale overwegingen
aandacht gegeven.
Ook bij de militaire verplichtingen,
die Nederland in het belang van de
collectieve veiligheid op zich neemt in
internationaal verband, zal rekening
zijn te houden met hetgeen economisch
en financieel kan worden gedragen.
Vertrouwd mag echter worden, dat de
vervulling van die verplichtingen door
te verkrijgen materiële hulp zal worden
vergemakkelijkt. De zoeven genoemde
economische noodzakelijkheden worden
in sterke mate beheerst door het feit,
dat de concurrentie op de wereldmarkt
voortdurend in kracht toeneemt. De
verkopersmarkt heeft zich in een ko
persmarkt gewijzigd. Onder deze om
standigheden zal Nederland zijn zware
exporttaak moeten vervullen op straffe
van een aanzienlijke daling van het
tegenwoordige voorzicnings-niveau en
het ontstaan van werkloosheid. Hier
ligt een waarlijk nationale taak waar
aan een ieder op de plaats waar hy is
gesteld, zal moeten medewerken.
De wijzigingen op monetair gebied,
die bezig zijn zich te voltrekken in
door Nederland krachtig gesteund. Bin
nenslands wordt een einde gemaakt aan
detailbemoeienissen, die zijn voortge
vloeid uit de schaarste-economie, maar
die thans verstarrend zouden kunnen
werken en gemist kunnen worden.
De positie van de middenstand, die aan
de ene kant door de liquidatie der
schaarstemaatregelen ruimer armslag
krijgt, doch aan de andere kant door toe
nemende concurrentie, gepaard met
zware bedrijfslasten, in sommige opzich
ten voor financiële moeilijkheden komt
te staan, zal de bijzondere aandacht van
de regering vragen.
Verdere stimulering van de vakbe
kwaamheid, in het bijzonder ook in het
ambacht, moet. mede met het oog op de
bevordering van de export, van grote
betekenis worden geacht.
De toenemende behoefte aan voeding
voor het snel in aantal groeiende Neder
landse volk en de belangrijke bijdrage
in de uitvoer, welke de landbouw moet
leveren, maken het noodzakelijk, dat de
productie op eigen grond en met eigen
arbeid zo hoog mogelijk wordt opge
voerd. Het landbouwbeleid blijft er op
gericht de voorwaarden daarvoor te
scheppen door te streven naar bestaans
zekerheid op lange termijn door middel
van productie- en marktordening en
voortgaandg verbetering van onderzoek,
onderwijs en voorlichting.
Ofschoon op dit ogenblik de interna
tionale verhoudingen, het Indonesische
vraagstuk en het financieel-economisch
beleid zeer in het bijzonder de aandacht
vragen, wordt met kracht doorgewerkt
aan de verdere verwezenlijking van het
program ten aanzien van wetgeving en
bestuur, dat het vorige jaar werd ont
wikkeld. Ook andere onderwerpen in
verband met de ideële en materiële be
langen van ons volk dan toen werden
genoemd zijn op verschillende departe
menten ter hand genomen.
Hoezeer de economische en finan
ciële toestand beperkingen oplegt,
het mogelijke zal worden gedaan om
het herstel van onze volkskracht,
stoffelijk zowel als geestelijk, dat
zich in de sedert de oorlog verstre
ken jaren op een in menig opzicht
verheugende wijze heeft voltrok
ken, verdere voortgang te doen heb
ben en om ons uit nood en verwoes
ting herrezen land een waardige
plaats te doen innemen in de in
ternationale samenwerking. Uw taak
zal ook in de komende jaren veel
omvattend en moeilijk zijn.
Met de bede, dat Gods onmisbare ze
gen op onze gemeenschappelijke arbeid
moge rusten, verklaar ik de gewone
zitting der Staten-Generaal voor ge
opend."
's-GRAVENHAGE, 19 Sept. Het Directoraat-generaal van de Prijzen
deelt mede, dat in de Nederlandse Staatscourant van 20 dezer, de be
schikking Prijs-Stop 1949, ondertekend door de ministers van Economi
sche Zaken, van Landbouw, Visserij en Voedselvoorziening en van
Verkeer en Waterstaat zal worden gepubliceerd. Op grond van deze
beschikking is het niet geoorloofd de prijzen van goederen en diensten,
waarvoor de prijsbeheersing was opgeheven, te verhogen boven het
niveau, dat op 17 September algemeen gebruikelijk was. Dit wil dus
zeggen, dat degenen, die goederen verkopen of te koop aanbieden geen
hogere prijzen mogen berekenen, dan zij op 17 September deden.
Degenen, die afgaand op geruchten van devaluatie hun prijzen reeds
hebben verhoogd, zullen deze dienovereenkomstig moeten verlagen.
Voör de niet in prijs vrijgelaten goederen blijven uiteraard de bestaande
voorschriften van kracht. De controle op de prijzen zal over het gehele
gebied voorlopig worden verscherpt.
Frankrijk: De nieuwe koers van de
Franse franc is 1 fr. 350 tegen
voorheen fr. 280. Ten opzichte van
het is de koers: 1 fr. 980
(was 1097).
Zweden: De koers van de Zweedse
kroon is vastgesteld op 1 5.18
kroon; de oude koers was kr. 3.60.
Canada: Nieuwe koers: Eén is
Canad. $3.08; één Amerik. is
Canad. 1.10.
Ceylon: Rupee gedevalueerd tot 1
4.75 rupees (was 3.30 rupees).
IJsland: Ook de IJslandse kroon is
t.o.v. de dollar gedevalueerd. De
verhouding tot het pond bleef on
gewijzigd.
Finland: Nieuwe koers 1 is 231 Fin
se kroon (was 160).
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIItllllllllllllllllllllllllllllllllll
De meest opmerkiijke punten in de
begroting zijn de volgende:
1. Door de hedenavond aan te kon
digen devaluatie van de Nederland
se gulden zal de thans ingediende
begroting duchtige herzieningen be
hoeven.
2. De Gewone Dienst en de Buitenge
wone Dienst I sluit met 'n voordelig
saldo van f20 milL
3. De Buitengewone Dienst n blijft
echter zorgen baren met een nadelig
saldo van f 390 mill.
4. T.a.v. de begroting van 1948 betekent
een en ander echter een aanzienlijke
vermindering van het totale tekort.
5. Wel wordt o.a. de inkomstenbelas
ting verlaagd, doch door verzwaring
van andere belastingen wordt de
totale belastingdruk ca. f 310 mill,
hoger.
6. Wederom wordt het ambtenaren
apparaat op de diverse departemen
ten verminderd, doch
7. Marine en Oorlog breiden hun appa
raat sterk uit, welke departementen
tezamen f 104 mill, meer toucheren.
8. Het Landbouwegalisatiefonds pa-
raisseert weliswaar nog met een na
delig saldo van f190 mill., doch de
minister verwacht vermindering van
dit saldo.
9. De brandstoffensubsidies worden we
derom verlaagd.
10. Exporteren of sterven.
Voor nadere bijzonderheden over de mil-
lioenennota verwijzen wij naar pag. 3 en
4 van dit nummer.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiimiitiiiiiiiiiii nu
Op de gisteren gehouden vergadering
van het dagelijks bestuur van de Ne
derlandse Katholieke Arbeiders Bewe
ging is uitvoerig aandacht besteed aan
de devaluatie van het pond sterling.
Het bestuur houdt ernstig rekening
met de mogelijkheid dat in navolging
van het pond ook de gulden in waarde
zal dalen.
Het bestuur van de K.A.B. is van
oordeel, dat het overleg met de regering
inzake het loon- en prijsbeleid, gegeven
de nieuwe situatie, dient te worden
opgeschort totdat ten aanzien van de
devaluatie en de gevolgen daarvan, met
name voor het levenspeil der arbeiders
klaarheid is verkregen.
De drie geallieerde Hoge Commissaris
sen voor West-Duitsland zullen Woensdag
het bezettingsstatuut aan Bondskanselier
Adenauer ter hand stellen en daarmede
officieel de Bondsrepubliek afkondigen.
Dr. Adenauer zal tezelfdertijd de leden
van zijn regering aan de Hoge Commissa
rissen voorstellen en hun het officiële do
cument van de constitutie overhandigen.
Londen, 20 September
Ofschoon de Effectenbeurs gesloten
was, vonden er gisteren in de Londense
City beurstransacties plaats, welke een
waarde van tientallen millioenen pon
den toevoegden aan de aandelen, welke
tengevolge van de krasse devaluatie van
het Pond aan sterlingwaarde hadden
gewonnen. Vooral goudaandelen schoten
omhoog, op een afstand gevolgd door
industriële aandelen en olie. Staatsfond
sen werden niet verhandeld, doch men
verwacht voor heden een aanzienlijke
daling. De transacties vonden, daar de
Effectenbeurs gesloten was, plaats op
straat. Het leek meer op een langdurige
vechtpartij dan op geregelde handel. De
makelaars werden bestormd, en menig
boordje en menige das liet het lieve
leven. De politie was gedwongen het
verkeer om te leiden.
Sir Stafford Cripps hield gisteren een
conferentie voor ongeveer 500 persver
tegenwoordigers uit de gehele wereld.
Hij zag er uitstekend uit na zijn verblijf
in Zwitserland en was erg zeker van
zichzelf. Wederom handhaafde hij open
lijk het optimisme, dat zoveel Engelse
en niet-Engelse waarnemers aanleiding
heeft gegeven tot de vraag, welke ge
heimen nog niet onthuld zijn om Cripps
zo optimistisch te stemmen op een ogen
blik, waarop nog zal moeten blijken of
de nieuwe maatregelen het begin be
tekenen van een eindelijke economische
sanering of van een grote catastrofe.
De conservatieve en liberale opposi
tie hebben bij monde van hun leiders
van ce regering geëist het Parlement,
dat anders eerst half October bijeen
zou komen, uiterlijk de volgende week
bijeen te roepen. De Britse regering heet
niet veel voor deze stap te voelen, doch
men verwacht, dat de druk van de pu
blieke opinie te sterk zal blijken om te
kunnen worden weerstaan. Een bijeen
roepen van het Parlement is de voor de
hand liggende methode voor het ver
strekken van verdere informatie aan
een volkomen verbijsterd publiek, ver
bijsterd vooral door de onverwacht
Een verschrikkelijke ruïne van
verwrongen staal is alles wat er van
de ,,Noronic", het passagiersschip,
dat in de haven van Toronto door
brand verwoest werd, overbleef. De
brand greep zo snel om zich heen,
dat de reddingsboten niet eens uit
gezet konden worden en verschroeid
in de davits hingen. Brandweer
mannen zoeken tussen de ruïnes
naar de lijken der opvarenden.
lijk is de regeringsbasis te verbreden
of zodanig te wijzigen, dat een thans
nog in oppositie verkerende partij ge
roepen zal worden in constructieve j
zin aan 's lands beleid deel te nemen. 1
sterke daling van het Pond.
Afgezien van politiek-extremisti-
sche en niet toerekenbare kranten
kan over het algemeen gezegd wor
den, dat de eerste reactie van de
pers gunstig was, ofschoon van alle
kanten de vraag werd gesteld wat
de regering verder beoogde te doen
om aan het gedevalueerde Pond een
concrete inhoud te geven door ver
hoging van de productie en door
verlaging van staatsuitgaven.
Het antwoord', dat gistermiddag door
Sir Stafford Cripps werd gegeven op
de laatste vraag, is weinig bemoedigend.
Hij deelde mede, dat er geen sprake kon
zijn van bezuiniging op defensie en so
ciale diensten en dat derhalve de enige
bezuiniging kon worden gevonden op
administratieve uitgaven van de rege-
ring.
Zeer opmerkelijk was de reactie van
het publiek, zoals deze viel waar te ne
men in de Londense café's omtrent het
lunchuur. „Verbijstering" is het enige
woord dat toereikend lijkt. Men had
de gewone reserve laten varen en
iedereen sprak zijn buurman aan. Men
bleek diep geschokt, zonder over het
algemeen de fijnere punten van de de
valuatie te begrijpen. Men sprak met
bitterheid, alsof heiligschennis was be
gaan aan een van de goden van de
stam, het Pond Sterling. De mystiex
van het -symbool deed zich gelden.
Er werden vele harde woorden gezegd
over de socialisten en men deed pes
simistische voorspellingen over stijgen
de prijzen. Vooral dit laatste punt werd
druk besproken.
Het is weinig bemoedigend, dat, nu
de devaluatie wederom aanleiding werd
voor de Britse regering een dringend
beroep te doen op de arbeiders, hun
werk naar behoren te verrichten en
geen hogere lonen te eisen, nog op de
eerste dag van de devaluatie door de
vertegenwoordigers van minstens 50.000
spoorweglieden besloten is, Donderdag
een go-slow-staking te beginnen, welke
dreigt te zullen leiden tot een volkomen
verkeerschaos in Londen. Ook elders
in de vakverenigingen kraakt het luid.
Indien de laatste drastische maatregelen
van de Britse regering om het Pond
Sterling nieuwe levensvatbaarheid te
geven slechts zouden leiden tot verdere
ontevredenheid in het eigen land, dan
kan men de toekomst voor Engeland
slechts donker inzien. Devaluatie is niet
meer dan een hulpmiddel, een prikkel
voor grotere inspanning. Indien deze
laatste uitblijft, is het middel erger dan
de kwaal.
De straf, die met zachtheid, niet de
straf, die met bitterheid wordt op
gelegd, is heilzaam.
Tengevolge van de hedenavond af
te kondigen devaluatie van de Ne
derlandse gulden zal de thans in
gediende millioenennota van minister
Lieftinck ongetwijfeld op tal van pun
ten ernstige correctie behoeven. Het zou
vrijwel ondoenlijk zijn hier alle posten
aan te geven, welke door een nota van
wijzigingen zouden moeten worden ge
wijzigd. Veilig moet echter worden aan
genomen. dat deze inderdaad niet on
aanzienlijk zullen zijn. De millioenen
nota is hierdoor echter allerminst
waardeloos geworden. Zij blijft n.L be
langrijke aanwijzingen geven van
's lands financiële toestand.
Wij mogen ons. zij het in mindere
mate, met minister Lieftinck verheu
gen, dat hij in staat is geweest, een
ontwerp-begroting over te leggen, waar
bij een vergelijking van middelen en
uitgaven op de Gewone Dienst en de
Buitengewone Dienst I tezamen geno
men een zodanig overschot aanwijst,
dat ook het tekort van het Landbouw
Egalisatie Fonds voor 1950 hieruit kan
worden gedekt.
Ook de Buitengewone Dienst n geeft
een aanzienlijk lager tekort weer dan
in 1949. Het tekort van deze laatste
dienst mag, zoals bekend gedekt wor
den door leningen, maar dat neemt niet
weg. dat het tekort er niet minder om
wordt. Het genoegen wordt echter aan
zienlijk getemperd, wanneer wij zien,
dat deze gunstige wending in de be
groting in het geheel niet is verkregen
door de zozeer gewenste bezuinigingen
Integendeel, verschillende departemen
ten, en vooral de militaire departemen
ten zullen aanzienlijk hogere bedragen
toucheren dan vorig jaar. Deze verho
gingen worden weliswaar gedeeltelijk
gecompenseerd door lagere begrotingen
van Economische Zaken enz., maar het
evenwicht moest toch weer grotendeels
gevonden worden in een verder aan
draaien van de belastingschroef Men
mag wat dit laatste betreft dan stellen,
dat voor de lagere inkomens een ver
mindering van de inkomstenbelasting in
het uitzicht wordt gesteld, doch deze
vermindering wordt op haar beurt weer
ongedaan gemaakt door de eveneens in
het voornemen liggende huurverhoging
van 75 pCt.
Verder constateren wij een aanzien
lijke verhoging van de omzetbelasting,
waarvan de lasten ongetwijfeld voor
een deel op de consument zullen worden
afgewenteld, terwijl de ramingen van
vrijwel alle andere belastingen verho
gingen te zien geven, zeer bijzonder
ook de personele belasting.
De minister is niet spaarzaam ge
weest met de lof te steken over het
bereikte resultaat, maar er is slechts
één passage, die ons uit het hart is
gegrepen, en dat is de laatste van zijn
inleiding, n.l. waar hij zegt: „Boven
staande overwegingen sluiten echter
niet uit, dat het hoge niveau van de
ontwerp-begroting voor 1950 de rege
ring zorgen baart, omdat het mede in
verband met de conjunctuurphase,
waarin de wereld verkeert, gevaren in
zich draagt."
De millioenennota is ingediend onder
samengepakte wolken van de devalua
tie, die als een dreiging boven het Ne
derlandse volk hangt en die niet zal
nalaten het mes diep in het vlees van
eenieder te zetten, vlees dat bovendien
nog gekerfd wordt door de consequen
ties van de voor ons liggende begro
ting.
Verwachting tot Woensdagavond:
In de nanacht en vroege ochtend
tamelijk koud en op vele plaatsen
mist. Overigens wisselende bewolking
met voornamelijk in het Noorden
plaatselijk enkele buien. Langs de
Waddenkust zwakke tot matige Noor
delijke wind. elders weinig wind.
Weinig verandering in temperatuur.
Zon: 6.23—18.42; Maan: 4.30—18.34.
De melkaanvoer naar de drie grote
steden in het Westen van ons land dreigt
in de komende dagen te stagne
ren. Dit is een gevolg van strubbe
lingen tussen de „melkinkoopvereniging"
iu het Westen van het land en diverse
fabrieken in gebieden, waar voldoende
melk voor verkoop naar elders beschik
baar is. Naar schatting zal in de grote
steden in de komende dagen twintig tot
dertig procent melk minder te koop
zijn, dan doorgaans het geval is. Hoe
lang deze situatie zal duren, is niet te
voorzien. De inkoopvereniging zal voor
de komende vier dagen 3.5 millioen liter
te kort komen. De voorraden melkpoe
der zijn geblokkeerd voor de winter.
Dit jaar is voor het eerst sinds de
oorlog door het Bedrijfschap Zuivel de
directe handel tussen verkopers en ko
pers weer vrijgegeven. Het is thans dus
weer mogelijk voor consumptiemelk
inrichtingen, te kopen, waar men
wil.
De melkinkoopvereniging wil de ge
vraagde prijzen niet betalen. Op deze
manier komt er minder melk voor con
sumptie naar het Westen, dan noodza
kelijk is.
Volgens deskundigen zal de strubbe
ling, die dus zuiver een handelskwestie
is, vrij spoedig moeten worden opgelost.
Een zekere leveringsplicht hebben de
verkopers altijd, maar zij staan er vrij
in aan welke consumptiemelkverkoper
zij willen leveren. De thans door som
mige bedrijven aan de inkoopvereniging
gevraagde hoge prijzen acht men uit
sluitend het gevolg van de lage prijzen,
die men in de afgelopen zomer wilde
betalen, toen de melk overvloedig te
krijgen was en de boterafzet slecht
bleek. De boterfabrieken trachten thans
hun verlies van de afgelopen zomer ia
te halen.
Naar het oordeel van deze deskundi
gen ware het beter geweest, indien de
betrokken partijen van het „begin van
de vrijheid' af een contract voor langere
duur met bevredigende prijzen voor alle
twee gesloten zouden hebben. De „melk
inkoopvereniging" heeft daarvan echter
niets willen weten en nu hebben de
leveranciers weer het heft in handen.
De gevolgen van een en ander gaan zich
thans aan de huisdeuren afspelen. In
sommige gevallen zal slechts mondjes
maat melk te krijgen zijn. De melkinko-
pers verzoeken om clementie bij he»
publiek. Zij vragen dringend uitsluitend
melk voor zieken en kinderen te kopen.
