Troepen uit Midden-Java naar
de grote steden
Opnieuw staking in Bandjermasin
Bende gevangen
genomen
ERIC IN HET RIJK VAN HET MIDDEN
LOON- EN PRIJSPOLITIEK
ONBILLIJK GEACHT
k
VLOEISTOFOVENvoorBAKKERS
De sterrenhemel in September
Majestueuze l van
de Melkweg
UITZENDINGEN VAN DE RADIO MOGELIJK
EEN UUR LATER
HET
WESPENNEST
Vestigingseisen voor de
landbouw
Schuldig aan moord op
zestien Nederlanders
Mijn ontploft in
plantsoen
Staking bij Velasquez ten einde
College van Curatoren
R.K. Universiteit
Besprekingen over nieuwe loonregeling
Besparing van meer dan 30 petop de
brandstoffen rekening
Overbelasting electr.
centrales
Jupiter stationnair, Venus
avondster
DINSDAG 20 SEPTEMBER 1949
PAGINA 5
Meerderheid er voor
Twintig jaar geëist
Koningin ontvangt
De Lattre de Tassigny
INDONESISCHE GASTEN
OP MUIDERSLOT
Arbeider gedood te
Roermond
Mr. J. van Schaik voorzitter
Pater L. Kramer O.P. t
R.K. FABRIEKSARBEIDERS
De melkweg een
majestueuze lichtboog
"Ju pi (-er
door
David Duncan
Jupiter stationnair
Venus verschijnt op het
toneel
Mars aan de ochtendhemel
Naar A.P. uit betrouwbare bron
verneemt heeft de Nederlandse re
gering er in toegestemd op midden-
Java geleidelijk de Nederlandse troe
pen naar de grote steden terug te
trekken. Een Nederlandse zegsman
heeft medegedeeld, dat de waarne
mende voorzitter van de Nederland
se delegatie mr. s'Jacob vandaag
naar Djocja gevlogen was om de
toestand op Oost-Java met de repu
blikeinse autoriteiten te bespreken.
Hij zei, dat de regering in Den Haag
ingestemd had met een door Batavia
gesteund plan de republikeinse pa-
trouillegebieden uit te breiden, het
geen, aldus de zegsman betekent, dat
deze gebieden geleidelijk onder repu
blikeins bewind geplaatst zullen wor
den en de Nederlandse troepen naar
de grote steden teruggetrokken 'zullen
worden.
Batavia zou Den Haag geadviseerd
hebben een begin te maken met het
terugtrekken van de Nederlandse
troepen, omdat dit toch over een
paar maanden moet gebeuren. Ver
der wil men op deze manier trach
ten te vermijden, dat na het vertrek
van de Nederlanders er een „be-
windsvacuum" ontstaat.
De republikeinse gouverneur van
Oost-Java, kolonel Sungkono, heeft ver
klaard dat, hoewel de order tot het sta
ken der vijandelijkheden in Oost-Java
reeds in werking is, men niet kan spre
ken van bevredigende resultaten. Er is
nog geen overeenstemming verkregen
ten aanzien van de patrouillegebieden.
Minister Wongsonegoro verklaarde
nog, dat de republikeinse regering bij
de regering van Indonesië heeft gepro
testeerd „in verband met de teleurstel
lende bejegening" ten aanzien van de
sultan van Djocja tijdens diens jongste
inspectiereis in Oost-Java.
Naar Aneta van welingelichte zijde
verneemt, is, als een gevolg van ver
spreiding van pamfletten gedurende de
nacht van 17 op 18 dezer onder de be
volking van Bandjermasin, waarin op
de bevolking druk werd uitgeoefend, de
staking wederom begonnen.
Het stakingsbeeld is gelijk aan dat
van na 1 September. De post-, telegraaf-
en telefoondienst werkt met krachten,
die door de militaire autoriteiten ter be
schikking zijn gesteld. Voor het overige
liggen alle bedrijven stil. Tot dusver
hebben zich geen verdere complicaties
voorgedaan.
In West-Borneo zal men zolanf óe
vrije en souvereine staten van Indonesië
nog niet zijn gevormd en de officiële
vlag nog niet is vastgesteld, de rood
witte vlag mogen hijsen. Tegelijkertijd
is bepaald, dat niemand gedwongen mag
worden de rood-witte vlag te voeren en
dat de officiële rood-wit-blauwe vlag
rechts van de rood-witte vlag dient te
worden gehesen.
Aneta verneemt uit bevoegde Neder
landse bron dat tot dusver de Neder
landse autoriteiten ruim 2200 personen,
in Indonesië, 'dip vallen onder de cate
gorie politieke gevangenen hebben vrij
gelaten. Ten aanzien van de tot deze
categorie behorende Nederlanders of
Nederlandse onderdanen in handen van
de republiek werd intussen van repu
blikeinse zijde zelfs geen enkele inlich
ting verstrekt.
(Van onze Haagse redacteur)
In de kringen van de georganiseerde
landbouw is sedert enige tyd een on
derzoek gaande naar het al dan niet
Wenselijk zijn van de invoering van ves
tigingseisen voor de landbouw en zo ja
of deze eisen betrekking zouden moeten
hebben op de persoon en/of crediet-
waardigheid en/of het bedrijf. De ver
deeldheid der meningen over deze ma
terie blijkt echter zeer groot te zijn.
Nagenoeg unanimiteit is er slechts in
het oordeel, dat het niet aangaat eisen
te stellen t.a.v. de credietwaardigheid.
Sommigen hebben zich uitgesproken
tegen vestigingseisen hoe dan ook. An
dere organisaties hebben een meer po
sitief standpunt ingenomen, maar in
Verschillende nuances. Enkelen zouden
wel bepaalde eisen willen stellen t.a.v.
de persoon, waarbij het bezitten van
theoretische en practische vakbekwaam
heid een voorwaarde zou zijn, doch an
deren wilden ook eisen gesteld zien
t.a.v. het bedrijf op deze wijze, dat in
het algemeen niemand zich zou kunnen
vestigen op een bedrijf, waarvan men
tevoren weet, dat het geen bestaan op
levert.
Ook met betrekking tot de eventuele
Uitvoering van de maatregelen zijn vra
gen gesteld. Hier ontmoet men drie
meningen en wel, dat de uitvoering zou
moeten berusten bij de Overheid, ofwel
bij een verticale organisatie, ofwel bij
een horizontale organisatie.
Het zal de Commissie Grondgebruik
van de Stichting voor de Landbouw
moeilijk vallen een samenvattend oor
deel over de verschillende meningen te
geven. De meerderheid wenst zich uit
te spreken voor het stellen van vesti
gingseisen aan de persoon met betrek
king tot zijn theoretische en practische
Vakbekwaamheid.
Twintig jaar gevangenisstraf met aftrek
Van voorarrest eiste de Officier van Justitie
bij de Bijz. Strafkamer van de Arrondisse
mentsrechtbank te Groningen, mr. J,
C. Louet Feisser,, Maandag tegen de
51-jarige J. Mechels, wiens zaak de vorige
tveek reeds grotendeels was behandeld. Mr.
Louet Feisser achtte Mechels schuldig aan
de moord op zestien Nederlanders in Tri-
munt.
De moord op twee inwoners van Mep-
Pel die te Zuidlaren zijn doodgeschoten
Werd Maandag behandeld. Ofschoon de ge
tuigen Mechels niet herkenden, achtte de'
Officier van Justitie bewezen dat Mecneis
bok deze twee moorden had bedreven. Bij
*Ün eis hield de Officier er rekening mee,
dat verschillende getuigen décharge ver
gaarden, dat Mechels ook mensen geholpen
H. m. de Koningin heeft Maandag
§eheraal de Lattre de Tassigny, op-
Perbevelhebber van de West-Europese
andstrijdkrachten, op paleis Soestdijk
ntvangen. Na de luncji vertrok de ge
maal naar Aalsmeer'voor een bezoek
an de bloemenveiling, waar hij werd
/l,vangen door de burgemeester van
aismeer, dr. D. H. Peereboom Voller,
rondgeleid door de directeur van
veiling. de heer W. Maarssen.
Omtrent de uitvoering van doodvonnis
sen deelde Aneta's zegsman mede, dat
sedert begin Juli 17 requesten om gratie
zijn behandeld, waarvan drie gevallen
doodvonnissen betroffen, die geheel
buiten de politieke sfeer lagen. Van de
14 overige gevallen werd negen maal
de doodstraf gewijzigd in gevangenis
straf.
In Makasser zijn twee en dertig
leden van een bende, die vanuit Oost-
Java in het gebied van de Westkust
van Celebes, ten Noorden van Namudja
waren geïnfiltreerd, door Nederlandse
troepen aangehouden. Zij waren met
een prauw vanuit Java overgestoken.
Ook de leider van de bende, die in to
taal 45 man omvat, werd gevangen ge
nomen.
Slotvoogd Ton Koot was Maandag
avond voor de vijfde maal in successie
gastheer op het in kaarslicht badende
Muiderslot. Dit maal bevond zich onder
hef exquise gezelschap een aantal Indo
nesische gasten, behorende tot de Cul
turele sectie van de R.T.C., alsmede
mr. H. J. Reinink, secretaris-generaal
van het Departement van O. K. en W
Zoals zijn gewoonte is, had de gastheer
ook deze keer voor een delicieus (gees
telijk) menu gezorgd, aan welks samen
stelling het „Amsterdams Kamermuziek
Gezelschap", Erna Spoorenberg, Phia
Berghout, Hans Henkemans, Jan Musch,
Leon Combé, Felix de Nobel, Geert de
Boer en Peter Vos. Hendrik Andriessen
was de conférancier-in-het-serieuze; zijn
toelichtingen waren beminnelijk licht
van toon, maar nochtans zeer ad rem.
Het programma was navenant en mu
ziek van Ravel en Poulenc bleek won
derwel te acorderen met de stemmige
sfeer in de historische ridderzaal. Ieder
een, de Indonesische gasten niet op de
laatste plaats, was terecht verrukt over
deze avond.
Maandagmiddag even over half twee
werd Roermond opgeschrikt door een
hevige ontploffing. Deze bleek zich
voorgedaan te hebben aan de Minder
broedersingel. Daar waren twee stads-
arbeiders in een der plantsoenen aan
het werk met het herstel va^i een der
grasperken. Daarin was een verzakking
opgetreden als gevolg van het feit, dat
daar in de winter van 1944 een tank
versperring met mijnen had gelegen.
Deze versperring en de mijnen zijn des
tijds opgeruimd; het terrein was afge
zocht. Er is toen een aantal mijnen voor
de dag gekomen. Eén schijnt er
echter te zijn achtergebleven. Toen de
stadsarbeider Uiterwijk met een zoden
klopper het grasveld egaliseerde, heeft
de verborgen mijn de vereiste druk
gekregen en is tot explosie gekomen.
De arbeider werd op slag gedood.
Van de zijde der directie van de Ve-
lasquex-sigarenfabrieken vernemen wij,
dat bemiddeling van werknemersorga
nisaties en de patroonsorganisatie op
Zaterdag j.l. geleid heeft tot hervatting
van de werkzaamheden in de fabriek
te Reusel. Door de directie werd toe
gezegd, dat aan bolknak-werkers an
der dekblad zal worden verstrekt, om
dat het dekblad, waarover het geschil
ontstaan was, zal worden verwerkt
door andere sigarenmakers voor an
dere modellen met de gebruikelijke ge
middelde toeslag van 5 pet.
De voorzitter van het college van cu
ratoren van de R.K. Universiteit, dr.
W. A. Boekelman, is wegens hoge leef
tijd afgetreden en als zodanig opgevolgd
door minister mr. J. R. H. van Schaik
in Den Haag.
Te Neerbosch is in de leeftijd van 76
jaar overleden de zeereerw. pater L.
R. A. Kramer O. P., een der pioniers
van de Dominicaanse missie in vreemde
gewesten. De laatste jaren was de
thans overledene socius van de pater
provinciaal der Dominicanen.
De plechtige H. Requiemmis wordt
opgedragen Woensdag om half elf in
de parochiekerk te Neerbosch.
(Van onze Haagse redactie)
Afgevaardigden uit het gehele land
van de Nederlandse R. K. Fabrieksar-
beidersbond „St. Willibrordus" zijn
thans in het Kurhaus te Scheveningen
bijeen voor het houden van hun drie
jaarlijkse algemene vergadering. Gister
morgen werd deze vergadering geopend
met een lange rede van voorzitter Fred.
Brussel, die na een korte inleiding al
lereerst wees op het huidige lonen- en
prijzensysteem, Waaraan voor ons land
door de verarming na de oorlog niet
meer was te ontkomen. De onbillijk
heden, die daarbij echter begaan wor
den, doet het hoofdbestuur tegen dit
systeem ernstige bezwaren maken.
De groepering van de arbeiders in de
bedrijven is een eerste onbillijkheid. De
onbillijkheid bestaat hierin, dat een on
geschoolde arbeider in een blikfabriek
meer mag verdienen, dan b.v. de onge
schoolde arbeider in de chemische in
dustrie en dit omdat de blikfabrieken
vallen onder de metaalregeling. Ern
stige bezwaren maakt de Bond Ook te
gen het gemeenteklassensysteem, waar
door de met zoveel moeite getroffen re
gelingen met een slag verloren gaan.
Mensen uit een plaats verdienen als z.g.
ongeschoolde of geschoolde arbeiders
verschillende lonen, terwijl ze in dezelf
de bedrijfstak werkzaam zijn. „De lo
nen moeten geregeld worden door in
siders", aldus de voorzitter.
De Bond, die thans 30.500 leden telt,
wint langzaam aan terrein op interna
tionaal gebied en in dit verband noem
de de voorzitter de na de oorlog inge
stelde internationale industriecommis
sies, waardoor men de arbeidsvoorwaar
den' bedrijfstakgewijze wil regelen.
Belangrijk was de mededeling van de
heer Brussel, dat in regeringskringen
thans besprekingen worden gevoerd
over een nieuwe loonregeling, waardoor
de achterstand, die de arbeiders op het
gebied van de lonen hebben, wordt in
gehaald.
Verder betreurde de Bond het stand
punt van de K. V. P. met betrekking
tot de wachtgeld- en werkloosheidsver
zekering. De K. A. B. huldigde immers
het standpunt, dat de werkgevers de
premie voor de wachtgeldverzekerin?
geheel zouden moeten betalen. De
P. v. d. A. diende dienovereenkomstig
een amendement in, dat de K. V. P.
merkwaardig genoeg niet steunde.
De voorzitter bracht vervolgens ern
stige critiek uit op het rapport van de
commissie uit de Stichting van de Ar
beid, waarin de meerderheid voorstelt
om te komen tot 22 bedrijfsverenigin
gen voor bepaalde onderdelen van het
bedrijfsleven en één algemene bedrijfs
vereniging voor die bedrijfstakken, die
geen plaats kunnen vinden in die 22
bedrijfsverenigingen. Dit zou betekenen,
dat verschillende bestaande bedrijfsver
enigingen worden opgeheven, iets waar
tegen de Bond met klem protesteert.
Als gast was bij de vergadering aan
wezig de heer Lee Smith, Labour-advi
ser uit Amerika, die thans in ons land
vertoeft, om hier met anderen een Ne
derlands orgaan te vormen ter controle
van de productiviteit in verband met de
E. C. A.-hulp. Hij deelde mede, dat
binnenkort een delegatie naar Amerika
zal vertrekken, om de massaproductie
te bestuderen. Men zal daartoe fabrie
ken, mijnen, behuizingen, recreatie
oorden e.d. bezoeken.
Prof. dr. J. A. Veraart hield daarop
een inleiding over de economische po
sitie van Nederland, waarna de verga
dering een tweetal resoluties aannam,
die een weergave waren van wat de
voorzitter in zijn openingsrede had be
toogd.
Een verrassing vormde de komst van
de secretaris-generaal van Sociale Za
ken, dr. Van Rhijn, die een van de schei
dende pioniers van de Bond, de heer
A. A. v. d. Werff, mededeling deed van
zijn benoeming tot Ridder in de Orde
32. Met een verzaligde glimlach bracht Tai de beker aan zijn lippenmaar op het
zelfde ogenblik spuwde de kleine filosoof de wijn weer uit, terwijl hij de beker met
net kostelijke vocht op de ggrond smeet. Bij Tao!" kuchte hij. „Roer die drank niet
aan! De duivelsklauw zit er in!"
Eric sprong op. Wat meent ge?" riep hij. Tai spuwde de laatste wijnrestjes op de.
vloer. „Wat ik meen?" rochelde hij diep verontwaardigd. „De duivelsklauw! De zeven
vreugden van het Hemelse Rijk, de wijn, zijn vergiftigd!" Ogenblikkelijk handelde
de Noorman. Met een woest gebaar ontblootte hij zijn zwaard en met zijn andere
hand greep hij zijn eigen beker, waarvan hij gelukkig nog niet gedronken had.
Dreigend stapte hij op de monnik af. Hij stak zijn hand uit en hield hem de
beker voor.
„Drink!" gebood hij. „Drink! Ge moogt een dergelijk verzoek van uw gasten niet
afwijzen. Drink, als ge niet met het scherp van mijn zwaard wilt kennis makenJ
Drink, man!" Stap na stap week de Chinees achteruit. Stap voor stap volgden Erie
en Tai hem. Onverbloemde doodsangst sprak uit de ontstelde blikken van de be
dreigde. „De hoogwaardige heren moeten zich vergist hebben," bracht hij et
haperend uit. „Deze wijn smaakt altijd eigenaardig, doch hij is befaamd onder de
kenners."
„Gij hond van een hond!" rep Tai woedend. „Gij drogmaker van het heilig
gastrecht! De vampieren mogen zich aan u vergasten!"
Maar op dat moment klonk er van ergens boven in het gebouw een snerpende gil
de gil van een vrouw in panische doodsangstEric en Tai verstarden een ogen
blik en daarvan maakte de monnik gebruik door snel achter een der vele voor
hangen te verdwijnen. Lotus van Jade! flitste het door Eric heen.
In Jutphaas, een gemeente gelegen
nabij Utrecht, is een industrie ver
rezen, die niet alleen in het binnen
land, doch ook in het buitenland de
aandacht trekt.
Het is aan de heer C. K. Wouden
berg, een inwoner van Jutphaas, ge
lukt een uitvinding te doen, die een
ommekeer teweeg zal brengen in vele
bakkerijen.
Van deskundige zijde werd aan het
A.N.P. bevestigd, dat de uitvinding een
uitkomst voor vele bakkers kan beteke
nen, die bij gebruik van de vloeistof
oven een besparing van meer dan 50 pet.
op hun brandstoffenrekening bereiken.
De haard, die de vloeistof verwarmt,
is uitneembaar en slechts 20 cm. lang
en kan zonodig vervangen worden. Het
is dan mogelijk de vloeistof te verwar
men door gas, electriciteit of olie.
De vinding is heel eenvoudig. De
warmte, die ontstaat door verhitting
van een bepaalde vloeistof uit een re
servoir tot 400 a 500 graden Celsius,
wordt via spiralen met een tempera
tuur van 275 graden in de oven af
gegeven. De toevoer van de vloeistof
wordt geregeld door een afsluiter, die
er ook voor zorgt, dat de temperatuur
in de oven op peil blijft.
Bakker Van Leeuwen uit Jutphaas had
de primeur om het eerst in deze oven te
mogen bakken en hij is enthousiast.
Trots vertelt hij, dat hij een geweldige
besparing aan brandstof met deze oven
bereikt. Met een heteluchtoven in zijn
eigen bakkerij betaalde hij per week bij
een omzet van 16 baaltjes meel ongeveer
f 18 aan brandstof en thans bij gebruik
van de vloeistofoven bij een zelfde om
zet zijn de kosten f 6 per week aan
brandstof. Een grote besparing aan on
kosten en bij dat alles kan hij des mor
gens een uurtje langer op bed blijven
liggen. Veel buitenlanders op bakkers
van Oranje Nassau. De heer M. Grijp
uit Amsterdam ontving uit handen van
de geestelijke adviseur het ere-kruis
Pro Ecclesia et Pontifice.
De heer C. A. de Bruijn, voorzitter
van de K. A. B.. voerde als laatste het
woord en zeide o.a., dat, wanneer men
spreekt over het brengen van offers
door het Nederlandse volk, men dan al
leen maar denkt aan de arbeiders. „De
arbeiders hebben reeds grote offers ge
bracht. We erkennen de moeilijke toe
stand van het ogenblik, maar we zijn
niet bereid om nog meer verslechterin
gen te aanvaarden."
Hedenmorgen werd de vergadering
voortgezet.
(Van onze Haagse redacteur)
Zoals bekend vormt het electriciteitsver-
bruik in de z.g. piekuren vanwege de over
belasting der centrales een probleem, waar
aan ook deze winter gedokterd moet wor
den. Een der maatregelen, waar thans aan
gedacht wordt, betreft een beperking in de
radio-uitzendingen. Over deze kwestie
wordt sinds enige tijd van gedachten gewis
seld met radio-deskundigen te Hilversum
Allereerst is bij deze besprekingen aan de
orde gekomen het electriciteitsverbruik in
de morgenuren. De overbelasting van de
centrales weegt het zwaarst van circa halt
acht tot halt negen. Men heeft er nu over
gedacht de radio-uitzendingen een uur later
te laten beginnen, derhalve om 8 uur In
plaats van om 7 uur. De omroepverenigin
gen staan in principe niet afwijzend tegen
over medewerking aan de plannen, doch
het is vooralsnog geen uitgemaakte zaak
of inderdaad het eerste uur zal komen te
vervallen.
Een deel der luisteraars zou met het weg
vallen van ochtendgymnastiek e.d. wel
vrede hebben, doch er wordt ook druk ge
luisterd naar het nieuws van zeven uur
Een moeilijkheid is ook, dat het nieuws van
8 uur met wat daarna komt tot half negen,
toch ook nog binnen de piek-periode valt
Het is verder niet ondenkbaar, dat ook
voor de namiddaguren maatregelen geno
men zullen worden. Omtrent hetgeen er
gebeuren zal staat, hangende het overleg,
nog niets vast. Van overheidswege zouden
bepaalde voorschriften kunnen worden uit
gevaardigd, doch men ziet in, dat een vrij
willig te treffen regeling de voorkeur ver
dient.
gebied zijn een kijkje in de bakkerij van
de heer Woudenberg wezen nemen. Ame
rika, Engeland, Frankrijk, België, Noor
wegen, Zweden, Duitsland en Denemar
ken hebben octrooi aangevraagd. Thans
staan twaalf ovens bij de N.V. Unica (in
oprichting) gereed om afgeleverd te
worden.
Tussen de oude, afgedankte oorlogssche
pen van de Britse vloot bij Portsmouth
ligt een boot met een groot verleden.
Het is de „Implacable", die eens in de
slag bii Trafalgar streed. Later herberg
de ze cadetten en in de tweede wereld
oorlog deed de oude „Implacable"
dienst als drijvend hotel voor de admi
raliteit. Nu is men overeengekomen, dat
de boot moet verdwijnen omdat de
onderhoudskosten veel te hoog zijn. In - N
de Noordzee zal zij tot zinken worden - -
gebracht. m
7Z.T-
De sterrenhemel vertoont zich thans
weer in zyn volle schoonheid. Met
vreugde en ontroering begroeten we de
oude bekende sterrenbeelden, waarin
zich onze ogen zo menigmaal hebben
verlustigd. Het is een weerzien dat ons
stil maakt en diepe snaren in ons hart
doet trillen. Bjj het aanschouwen van
de zilveren sterrenpracht kan soms
het verlangen in ons opkomen om van
de aarde op te stijgen tot hoog boven
deze wereld met haar weedom en leed,
naar de reine sferen des hemels, naar
het onuitsprekelijk zalig-zijn.
Dan verstaan wij de dichterlijke
woorden van Byron: Ye stars! which
are the poetry of heaven! Gij sterren,
die de poëzie des hemels zijn! Inder
daad, de sterren zijn de poëzie van het
nachtelijk firmament, waarop de Naam
van de Almachtige Schepper met zilve
ren letters geschreven staat. En van die
hemelse poëzie kunnen we thans weer
met hart en ziel genieten.
We willen ons ditmaal beperken tot
enkele waarnemingen die deze maand
kunnen worden verricht en die voor
de sterrenvriend zowel als voor de
planetenzoeker van bijzonder belang
zijn. We schenken dan eerst onze aan
dacht aan de Melkweg, die midden
September omstreeks 21 uur groots en
indrukwekkend aan de avondhemel
staat.
Op het aangegeven uur welft zich de
Melkweg als een majestueuze lichtboog
boven onze nietige planeet, van het
Zuiden over het zenith naar het Noor
den. Een prachtgelegenheid dus om
deze imposante heirweg van sterren
eens aandachtig te beschouwen.
In de eerste plaats merken we dan op,
dat de Melkweg over een aantal heldere
en schone sterrenbeelden loopt, die
a.h.w. op het ragfijne weefsel van deze
zilverige lichtband geborduurd staan.
Vlak boven de zuidelijke horizon zien
we de grillige sterrenfiguur van de
Schutter, hoger de vliegende Arend met
de heldere ster Altair. Dicht bij het
zenith, het punt van de hemelbol, dat
zich loodrecht boven ons hoofd bevindt,
prijkt het indrukwekkende kruis van
de Zwaan met de schitterende ster Deneb
in de top. Over het zenith buigt zich de
Melkweg naar het weinig opvallende
sterrenbeeld Cepheus, dat rechts boven
de Poolster staat, aan de noordelijke
hemel. Van daar loopt de Melkweg over
de brillante W van Cassiopeia naar het
fraaie sterrensnoer van Perseus dat
nog juist boven de noordelijke gezichts
einder te zien is.
De schonere details van de Melkweg
zal men alleen kunnen onderscheiden
ver van het storend schijnsel van lan
taarns en lichtreclames, het best in het
vrije veld. Wanneer de ogen eenmaa'
aan de duisternis gewend zijn, zal men
dan in het teer-wazige lichtweefsel van
de Melkweg een rijke verscheidenheid
ontdekken. Brillante sterrenwolken
naast donkere, soms inktzwarte nevels
en groteske schaduwpartijen. Met name
het gebied van de Zwaan is een prach
tig „oefenterrein" voor waarnemers die
de verschillende Melkwegformaties wil
len leren kennen. Men lette daarbij
vooral op de dichte sterrenwolk langs
de lengtebalk van het kruis en op de
lange donkere kloof die van Deneb over
de Arend naar het zuiden loopt. Overi
gens zal men de fijnere nuanceringen
43
„Ik kreeg een klap op het hoofd",
zei ik. Ik gevoelde lust om de waarheid
van de daken te schreeuwen. „In Mis
sion Street, vlakbij de plaats waar ik de
auto had achtergelaten. Ik had Cathe
rine meegenomen naar een hotelletje
in die straat en liet haar daar achter,
omdat ik wilde voorkomen dat zij con
tact kreeg met de politie voordat ik
gelegenheid had gehad om me uit de
voeten te maken. Toen Ik het hotel
verliet, bleef ik bij de uitgang even
staan om te zien of de kust veilig was.
Op dat ogenblik werd ik bewusteloos
geslagen."
„Aha," zei Niles. „Hebt u gezien wie
het deed?"
„Nee," maar ik heb wel een bepaald
vermoeden."
„Gelooft u, dat Mike Finney er bij
betrokken is geweest?"
„Hij is er beslist in betrokken ge
weest."
„En wat hebt u verder gedaan?"
„Zodra ik daartoe in staat was, ben
ik naar Palo Alto gegaan."
„Naar het huis van mevrouw Tre-
maine?"
„Ja."
„Ik kan deze laatste verklaring be
vestigen," zei Wickersham. „Hij heeft
sedert vanochtend om een uur of acht
voortdurend in mijn gezelschap vertoefd
en ik kan u verzekeren, dat ik hem geen
moment uit het oog verloren heb."
„Uitstekend," zei Niles, weinig toe
schietelijk. „Dit betekent dus dat Mike
Finney om ongeveer 4 uur vanmorgen
ten tonele verschenen is. Tussen vier en
vijf uur is hij met de auto over een
ravijnrand gereden en op de een of
andere manier heeft hij zijn huid weten
te redden. Hoe dat in zijn werk gegaan is,
zullen we wel horen, zodra we Finney
zelf te pakken hebben." Aan het andere
einde van de tafel had Catherine haar
gezicht in haar handen verborgen. Ze
huilde.
„Weet u ook," vroeg Niles, „of Tuttle
en Finney elkaar kenden?"
„Zij hadden elkaar al eens ontmoet,"
zei ik.
„U schijnt heel wat van Finney af te
weten. Wat voor iemand is hij?"
„Een gewone man. Ik heb nooit bij
zondere hoedanigheden' in hem ont
dekt."
„Hebt u er enig idee van waar hij zich
op het ogenblik bevindt?"
„Ik durf alleen maar zeggen, dat hij
momenteel in San Francisco is."
„Hoe weet u dat zo beslist?"
„Omdat hij pas vertrekken zal als ik
wegga."
„Hum," zei Niles. Hij keek de kring
eens rond. „Ik moet nog 'n paar vragen
tot later bewaren. Kunt u mij zeggen
hoe Finney er uitziet?"
„Men zegt, dat hij opvallend veel op
mij lijkt," antwoordde ik.
Hij fronste zijn voorhoofd. „Wilt u
werkelijk zeggen, dat er een sterke ge
lijkenis tussen u beiden bestaat?"
„Ja," zei ik. „Men heeft ons meer
malen verward."
De rimpels in zijn voorhoofd werden
nog dieper. „Hebt u hem bij zijn vlucht
geholpen?"
„Zeker niet, dat ligt voor de hand."
„Ik zie helemaal niet in, dat dit voor
de hand ligt. Bedenk wel, Tremaine, dat
u niets te verliezen en alles te winnen
hebt. Uw antwoorden zijn niet overdui
delijk en sommige van uw verklaringen
klinken uitgesproken dwaas. Bijvoor
beeld die buitengewone gelijkenis. Het
komt maar uiterst zelden voor, dat twee
mensen zo op elkaar lijken, dat men
hen verwart." Hij kneep zijn ogen tot
spleetjes. „Zoudt u ook soms durven be
weren, dat de gelijkenis zo sprekend is,
dat u Finney's plaats zou kunnen in
nemen?"
„Ongetwijfeld."
Hij bonkte met zijn vuist op de tafel.
„Belachelijk! Zit ons niet voor de gek
te houden, Tremaine. Ik weiger vier
kant te geloven, dat Finney zó op u
lijkt!"
Het donkere mannetje Ferrari
sprong eensklaps overeind en dribbelde
op Niles toe, met een stapel papieren in
zijn hand.
„Ik geloof het wel," zei hij. „In andere
omstandigheden zou ik het ook niet ge
daan hebben, maar hier kunt u het met
uw eigen ogen zien." Hij legde een twee
tal stukken papier voor Niles neer.
„Kijk maar!"
Niles boog zich over de foto's, keek
dan mij weer aan. Een ongelovige blik
kwam in zijn ogen. Nu zou de bom bar
sten dacht ik. Hij staarde beurtelings
naar mij en naar de foto's.
„Wel vervloekt," siste hij tussen zijn
tanden, schoof dan de papieren onder
Wickerham's neus. Zodoende kon ik ze
ook zien. Op het ene stond de kranten
foto, die men tijdens mijn arrestatie ge
maakt had. Op de andere was een foto.
die jaren geleden van mij was genomen.
Maar er was iets, dat een moker in mijn
hoofd deed stampen. Bij de foto uit de
krant stond: Philip Tremaine, bij de
andere: Mike Finney. Wickerham keek
eerst naar de foto's en toen naar mij.
„Grote hemel," mompelde hij. „Je hebt
me inderdaad verteld, dat Finney op je
leek, maar ik had niet gedacht, dat de
gelijkenis zo treffend was." Hij wees
op de jeugdfoto. „Is dat de Finney, die
jij kent?"
„Dat is Finney," zei ik.
„Er bestaat natuurlijk wel een zeker
leeftijdsverschil," zei Ferrari. Finney is
nu veel ouder dan toen deze foto werd
gemaakt. Maar met wat fantasie kan
men zich voorstellen, dat de overeen
komst op het ogenblik heel groot moet
zijn."
Niles bevochtigde zijn lippen met zijn
tong en stak een hand uit naar de foto's.
„Dat zal pas blijken, wanneer we Finney
hebben," zei hij. Hij schoof de papieren
naar Reba Tremaine toe. „Een moeder
vergist zich niet. Wat zegt u er van, me
vrouw Tremaine. Zoudt u het gezicht
op de kleine foto voor dat van uw zoon
aanzien?"
Reba Tremaine keek hem hulpeloos
aan, richtte dan haar ogen op de foto.
„O, nee," zei ze. „Ik zou dat gezicht
zeker niet voor dat van mijn zoon
houden."
„Ziet u wel," zei Niles, terwijl hij de
documenten weer naar zich toe trok. Hij
keek met een liefkozende blik naar de
foto waar „Mike Finney" bij stond, en
wendde zich toen tot Ferrari. „Ik zou
u graag enkele vragen stellen."
„Gaat uw gang." zei Ferrari.
„Bevat het dosier Mike Finney ge
heimen?"
„Alleen in die zin, dat al onze dossiers
geheim zijn, zolang openbaarmaking niet
geboden is. Wij hebben de politie reeds
de vingerafdrukken van Finney ver
schaft. Wat wilt u nog meer weten?"
„Hoe luidt het relaas van Finney's
levensloop?"
(Wordt vervolgd)
van de Melkweg pas goed leren kennen
na herhaalde en geregelde waarnemin
gen.
Welnu, daartoe heeft men in de herfst
maanden ruimschoots gelegenheid. Dan
zal men, bij de aanschouwing van deze
majestueuze lichtboog, nog te beter ver
staan, dat de sterren de poëzie des he
mels zijn.
Links van de Schutter, laag aan de
zuidelijke hemel, prijkt de heldere
planeet Jupiter. Een schitterende
verschijning aan het avondlijk firma
ment. Sinds 20 Juli, de dag van zijn
oppositie, is Jupiter niet noemenswaard
in glans verminderd. In zijn schijnbare
beweging is echter een radicale veran
dering gekomen. Gedurende de laatste
vier maanden bewoog Jupiter zich na
melijk al maar in westwaartse richting,
en nog wel over een aanmerkelijke af
stand. ongeveer 10 graden. Op 18 Sep
tember staakt hij evenwel zijn west
waartse beweging; hij staat dan a.h.w.
een heel klein poosje stil, d.w.z. hij
gaat noch vooruit noch achteruit. Of,
om het met een vakterm te zeggen:
Jupiter wordt op 18 September sta
tionnair. Dit is eenvoudig een ge
volg van het feit dat op genoemde da
tum de verbindingslijn aardeJupiter
(de voerstraal) tot stilstand komt.
Van 18 September af begint de voer
straal. eerst uiterst langzaam, daarna
geleidelijk sneller, weer in dezelfde
richting te draaien als de wijzers van
een horloge. Dientengevolge zal Jupiter
na 18 September weer oostwaarts door
de dierenriem gaan lopen. Gedurende
de maneschijnloze avonden in de twee
de helft van September kan men. met
een klein kansje op succes, proberen
vast te stellen of Jupiter zich ten op
zichte van de naburige sterren inder
daad beweegt. Die beweging zal in
ieder geval zeer gering zijn. Des te
meer voldoening verschaft het, wan
neer men deze uiterst geringe ver
plaatsing met eigen ogen kan consta
teren.
Intussen is ook Venns op het avond
lijk toneel verschenen. Venus is een
binnenplaneet, d.w.z. haar baan ligt bin
nen de aardbaan. Zij is in de voorbije
zomermaanden van West naar Oost
achter de zon langs gelopen en is nu
links van de zon weer te voorschijn ge
komen. Venus is dus avondster gewor
den. Dat betekent echter niet, dat we
haar nu alreeds bij de eerste oogopslag
kunnen vinden. Integendeel, men. zal
voorlopig nog naar Venus moeten zóé-
ken. want zij staat nog dicht bij de zon
en bovendien laag aan de hemel. Toch
zal men haar met enige goede wil wel
kunnen vinden als een zilveren licht
stip in de avondschemering. Kort na
zonsondergang, aan de Westelijke he
mel. Op de avond van 25 September
staat zij rechts van de jonge maansik
kel. Gelukkig wordt Venus geleidelijk
beter zichtbaar. Zij distancieert zich in
de komende weken hoe langer hoe meer
van de zon en komt tevens geleidelijk
hoger aan de hemel te staan. Zij is
dus „the coming woman". Pas over drie
maanden, juist op de Tweede Kerstdag
bereikt zij haar grootste helderheid. We
hebben dus ruimschoots de tijd onze
aandacht te schenken aan de blinkende
avondster.
En ten slotte wie vroeg uit de ve
ren wil, heeft deze maand een pracht
gelegenheid Mars aan de ochtendhemel
te begroeten. Mars staat midden Sep
tember omstreeks 4 uur laag aan de
Oostelijke hemel, links onder het ster
renbeeld. Tweelingen met de heldere
sterren Castor en Pollux. De planeet is
onmiddellijk te herkennen aan haar ro
de kleur. Mars vertoeft momenteel in
de buurt van Pollux en is dus gemak
kelijk te vinden.
Alzo een rijk voorzien planeten-pro
gramma voor de maand September. In
nevenstaande figuur zijn de banen van
de aarde. Venus, Mars en Jupiter op
schaal getekend. Ze bewegen zich om
de zon in een richting, tegengesteld aan
de draaiingsrichting van de wijzers van
een horloge. Hoe verder een planeet
van de zon verwijderd is, des te lang
zamer beweegt zij. Het valt dus gemak
kelijk in te zien, dat de planeten ten
opzichte van de zon en van elkaar voort
durend van plaats veranderen. Het pla
neten-verkeer is voor de waarnemers
dan ook zeer interessant.
