Bevin verklaart: Engeland zal geen
verbod van de atoombom toestaan
Voldoende toezicht moet eerst
gegarandeerd worden
Sovjet-voorstel
op de agenda
HATTA NIET NAAR DJOCJA
Z.H. de Paus
van „Ons
Bij de H. Vader
zegent het werk
Leekenspel"
Prijzen in Nederland dalen eerder
dan ze stijgen
Katholiek Thuisfront treedt uit
de N.I.W.LN.
Damocles-zwaard
boven Hatta
NAMEN, MAAR
GEEN BENOEMING
SUKARNO OVER
NAMEN
op Castel Gandolfo
Consequenties van
proces-Rajh
Tot hoofd en hart
m i
Critiek op accoord niet alarmerend
-Het weer-
Toestand Bandjermasin
gunstiger
Twee bommenwerpers
verongelukt
Verschil over principiële doelstelling
J
DINSDAG 27 SEPTEMBER 1949
73ste JAARGANG No. 24574
In vacature burgemeester
Den Haag
Wat wil Stalin met Tito?
Vóór de witte deur
De Paus!
Joegoslavische diplomaten
uit Hongarije uitgewezen
Zware wapens uit
Ver. Staten
Gebrek aan ruimte voor
ons leger
„Operatie Bulldog"
Alleen dollar-goederen duurder
KARDINAAL SPELLMAN NAAR
ONS LAND
Geen rapport over ramp
met de „Franeker"
BUREAUX: SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544: Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postqlro 143480
Bijkantoor Beverwijk: Stumphiusstr 45. tel. 3998
Voor klachten over de bezorging na 5.30
uur 's avonds 21544
Directeur: 3. 3. W. Boerrigter.
Hoofdredacteur: Drs. H. W M. van Rtm.
VÏ/nd. hoofdredacteur: W. Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per mTWmeter-
hoogte. inaezonden mededelinaen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents oer m.m.-hooqte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
ABONNEMENTSPRIJS 35 cents per week.
f 1.52 per maand, f 4.55 per kwartaaL
Men moet wel heel weinig geleerd
hebben uit het verloop der on
derhandelingen in het verleden
tussen Nederland en de republiek Djoc-
ja om thans reeds in positieve bewoor
dingen te durven spreken over een be-
ginsel-accoord, dat ter Ronde-Tafelcon
ferentie over het Unie-statuut bereikt
zou zijn. Wil men zijn fantasie botvie
ren op de vijf vage punten van het of
ficiële communiqué, dat vorige week
door de Centrale Commissie der R.T.C.
is uitgegeven, men ga zijn gang, doch
men houde er rekening mee. dat via het
opgeschroefde Optimisme de teleurstel
ling voor ons volk er weldra des te
groter door zal zijn. Want men vergete
niet, dat de publicatie der vijf punten
vorige week min of meer geforceerd is
geschied. Niet zonder reden onthulde
Hatta in het perscentrum op het Binnen
hof enkele dagen vóór de officiële pu
blicatie de hoofdtrekken van de toe
komstige Unie, een onthulling, waarover
men in Nederlandse delegatie-kringen
zeer ontstemd was. Waarom deed Hatta
dit?
Hatta, voorzitter van de republikeinse
delegatie der R.T.C., zit in een buiten
gewoon onprettige positie.Juist vorige
week duurde de conferentie een maand
en Djacia wacht op resultaten, positieve
resultaten, die aan de verwachtingen der
republikeinen beantwoorden, d.w.z. een
souvereiniteitsoverdracht met zo weinig
mogelijk Nederlandse franje, wat weer
neerkomt op een zo volledig mogelijke
onafhankelijkheid.
De verklaring van de leider der
Masjoemi, de machtige Mohammedaanse
partij, dat .4e Masjoemi vasthoudt aan
het standpunt, dat de politiek van de
staat dient te worden bepaald door
Djocja en niet door de delegatie
in Den Haag", laat voor de goede ver
staander niets aan duidelijkheid te wen
sen over.
Hatta weet heel goed, dat, terwijl hij
in Den Haag ver van huis, zit te con
fereren, de andere kopstukken van de
republiek evenmin stil zitten en hün
plannen uitwerken en deze. onafhanke
lijk van hetgeen in Nederland beslist
wordt, doorzetten. Terwijl Hatta hier
telkens met de realiteit geconfronteerd
wordt, dat het definitief doorsnijden
der banden, welke Nederland met Indo
nesië verbinden, catastrofaal niet alleen
voor Nederland, maar veel meer nog
voor de 70 millioen Indonesiërs zou zijn,
gaan de kopstukken in Djocja, die eigen
lijk geen enkele band met Nederland
willen voelen, althans politiek niet,
voort met hun toebereidselen om de vol
ledige onafhankelijkheid, zoals zij die
zich voorstellen, over enkele maanden
te doen ingaan. Met of zonder Haags
accoord.
Hoewel volgens onze interpretatie
van de vijf punten van het Unie-statuut
Hatta alle reden heeft tevreden te zijn,
omdat, hoe. vaag zij ook zijn geformu
leerd, er toch wel dit uit blijkt, dat de
republikeinse opvatting over het Unie
statuut grotendeels heeft gezegevierd,
zou het ons toch niet verwonderen, dat
zich tussen Hatta en zijn delegatie, hier
in Nederland vertoevend, en de andere
politieke en militaire kopstukken in
Djocja een scheiding van geesten aan
het voltrekken is, welke op een bepaald
ogenblik alle besprekingen en voorlopi
ge afspraken ter' R.T.C. op losse schroe
ven zet. Daarom hoort men nu reeds in
Djocja stemmen opgaan Hatta terug te
roepen, natuurlijk omdat de republiek
meent dat Hatta concessies heeft gedaan
en nog doet aan de Nederlanders.
Wij geloven dan ook ernstig te moeten
waarschuwen tegen te optimistische ver
wachtingen van de R.T.C. Ook al zou
er inderdaad in Den Haag op tal van
punten overeenstemming bereikt wor
den, dan nóg twijfèlen wij aan de mo
gelijkheid van een loyale uitvoering er
van door de republikeinen, zelfs al zou
den een Sóekarno, Hatta, Sjahrir c.s.
hiertoe inderdaad bereid zijn. Er zijn
daar in de republiek te veel machten
aan het werk, en het volk is door deze
te zeer opgezweept, dan dat men op een
vredelievende samenwerking in de toe
komst mag rekenen. Sjahrir werd des
tijds door deze machten reeds als een
verrader gebrandmerkt, omdat hij de
republiek enige concessies had laten
doen, hoe weinig zal er in dit stadium
voor nodig zijn. om Hatta onder zijn
eigen volk eenzelfde bejegening te laten
ondergaan. Hatta onderhandelt hier met
een Damocles-zwaard boven zijn hoofd:
het gevaar van de ongunst van Djocja.
Daarom is er al heel weinig reden om
van „overeenstemming" te spreken in
zake het Unie-Statuut. En wij menen,
dat zij, die geloven in -een groei van
een „lichte Unie", nadat de souvereini
teitsoverdracht een feit zal zijn, zich aan
illusies overgeven. Na de souvereiniteits
overdracht zal er geen groei, maar af
brokkeling zijn van de papieren stellage,
welke men nog Unie noemt.
Iptussen gaat de conferentie voort. Het
conclave te Namen schijnt zó goed be
vallen, dat men zich weldra in een twee
de conclave, waarin vooral economische
en financiële kwesties zouden worden
besproken, wil terugtrekken. Maar nu
waarschijnlijk „ergens in Nederland".
Want de gedelegeerden wensen rust. En
dat is héél moeilijk tussen sensaties over
atoombommen, devaluaties en moeilijke
Kamerdebatten over de publiekrechte
lijke bedrijfsorganisatie.
Is het wonder, dat De Opmars, het
propagandablad van de K.V.P., in haar
laatste nummer spreekt over een „dood
vermoeide regering"?
Overigens geen Riettige gedachte: een
doodvermoeide regering te midden van
zulke problemen.
(Van onze Haagse redacteur
Hoewel er enige tekening gekomen is
in de situatie door het' indienen van een
voordracht door de Commissaris der
Koningin, heeft de gemeenteraad ook
in zijn vergadering van Maandagmiddag,
welke des avonds werd voortgezet, geen
beslissing genomen over de vervulling
van de burgemeestersvacature te Den
Haag. De berichten, dat de naam van
mr. SchokRing, thans burgemeester van
Alphen aan de Rijn, lid van de C.H.U.
en neef van de minister van Oorlog, op
de voordracht zou voorkomen, kunnen
juist zijn, doch deze candidaat staat
zeker niet op de eerste plaats en van
welingelichte zijde acht men zijn be
noeming onwaarschijnlijk. Daarnaast
wordt andermaal naar voren geschoven
dr. C. L. Patijn, thans verbonden aan
de Nederlandse ambassade te Washing
ton en verwant aan de P. v. d. A. Ook
hierbij lijkt echter het speculatief
element niet te ontbreken.
belang zijn van alle betrokkenen, aldus
Bevin.
Ten aanzien van de voormalige Ita
liaanse koloniën zei Bevin: Deze kolo
niën zijn sinds 1943 onder militaire be
zetting geweest en het feit, dat men er
niet in is geslaagd tot een regeling te
komen is een grote handicap geweest
voor de ontwikkeling van hun politieke
en economische behoeften. Ik zou ieder
van deze gebieden afzonderlijk willen
behandelen. Wij hebben tijdens de oor
log een belofte aan de Senoessi gedaan
en deze belofte moet worden nagekomen.
Wij steunen Ethiopië's aanspraken op
Eritrea met uitzondering van de Weste
lijke provincie.
Met betrekking tot Italiaans Somali-
land steunen wij het voorstel, dat het
vorige jaar in de Assemblee naar voren
is gebracht.
Met betrekking tot Tripolitanië wens
ik opnieuw volkomen duidelijk te ma
ken, dat wij niet in dit gebied wensen
te blijven. Als bezettende mogendheid
zijn wij bereid alles te doen om te hel
pen tot een oplossing te komen.
Bevin merkte op, dat de Ver. Naties
de eer gegeven was de Berlijnse blok-
De Britse minister van Buitenlandse Zaken, Ernest Bevin, heeft gisteren
duidelijk gemaakt, dat Groot-Brittannië niet zal instemmen met een verbod
van atoom-wapenen tenzij een apparaat is gevormd, dat voldoende toezicht
op de atoom-energie zal houden.
In de Algemene Vergaderinng der Ver
enigde Naties te Flushing Meadows ver
klaarde Bevin, dat de Britse regering
steeds een verbod van atoomwapenen
heeft voorgestaan, maar dat Rusland een
overeenkomst onmogelijk maakte door
zijn weigering om toe te stemmen tot
een uitvoerbaar plan voor controle.
In de voorstellen van de Russische ge
delegeerde Andrei Vishinsky voor een
onmiddellijk verbod van atoombommen
ontdekte de Britse minister niets nieuws.
Vishinsky's beschuldigingen, dat de
Westelijke mogendheden de schuld dra
gen van het uitstel, noemde Bevin dwaas.
Het is niet te wijten aan obstructie
van onze kant of van de kant van hen,
die onze zienswijze delen, dat in de af
gelopen jaren een overeenkomst is ver
hinderd. De schuld ligt bij de Sovjet-
Unie, die elk plan, dat niet gebaseerd
was op haar eigen onvoldoende voor
stellen, weigerde in overweging te
nemen, aldus Bevin.
De agenda-commissie van de Assem
blee heeft Inmiddels besloten, Rus-
lands voorstellen voor een Pact der
Grote Vijf op de agenda te plaatsen.
Verwacht wordt, dat met uitzondering
van Rusland alle grote en kleine mo
gendheden zich tegen het voorstel zullen
verzetten, omdat zij het niet oprecht
achten.
Bevin voerde het woord na de presi
dent van de Assemblee, brigade-generaal
Carlos Romulo. Deze gaf te kennen, dat
hij zou trachten de impasse over de con
trole der atoom-energie te doorbreken.
Ik ben een chronische optimist, zo zei
Romulo op een speciale persconferentie.
Generaal Romulo wilde zich niet uit
laten omtrent zijn eigen plannen inzake
de atoom-kwestie. Hij verwees naar een
voorstel van de Indische delegatie om
de kwestie voor te leggen aan de Com
missie voor het Internationaal Recht,
maar voegde er aan toe hierover niet
veel te weten.
Bevin gaf te kennen, dat Groot-Brit
tannië zou vasthouden aan het controle
plan, dat reeds met een meerderheid
van negen tegen twee stemmen door
de lino-commissie voor Controle op
Atoom-energie was goedgekeurd.
Dit plan is gebaseerd op het oorspron
kelijke Amerikaanse plan, dat in 1946
door Bernard Baruch aan de Verenigde
Naties werd voorgelegd.
Bevin gaf een overzicht van de Rus
sische politiek inzake Griekenland,
China, Joegoslavië, Korea en Tsjecho-
slowakije en herinnerde aan het Russi
sche verzet tegen het Marshall-plan.
Ten aanzien van China verklaarde
Bevin: De verzoeken van de Chinese
gedelegeerde verdienen ten volle in
overweging te worden genomen, maar ik
wil op het ogenblik niet voorstellen de
bijzonderheden te bespreken van het
vraagstuk, welke dit opwerpt.
Er zijn vele veroveringen van China
geweest, maar geen veroveraars. Ieder
op zijn beurt is door het Chinese volk
geabsorbeerd.
De Britse regering zal niet trachten
zich te mengen in de keuze van regering,
maar China heeft bepaalde internatio
nale verplichtingen, die nagekomen
moeten worden. Een verstandige bena
dering van deze vraagstukken zal in het
kade te hebben geregeld. Hij voegde er
echter aan toe: Ik vrees, dat dit een te
simplistische voorstelling van zaken is.
Voor zover ik uit de naar voren ge
brachte argumenten kan opmaken, is
vrede dus alleen vrede als hij resultaten
oplevert, die door het Politburo zijn
goedgekeurd. Als wij er een eigen
mening op na houden en deze durven
uiten, zijn wij oorlogsophitsers.
De nota besloot met te zeggen, dat
„de Hongaarse regering in de toekomst
er voor zal zorgen, dat spionnen en
moordenaars niet vermomd als diploma
ten naar Hongarije' komen".
Sprekend over de Russische verdraai
ingen zei Bevin: Democratie betekent
voor de Sovjet-Unir dictatuur van de
communistische partij.
Vrijheid van godsdienst blijkt uitge
legd te worden als vervolging, en de
burgerlijke vrijheid betekent heerschap
pij van de geheime politie.
Om naar de Russen in de Assemblee
te luisteren moest men volgens Bevin
slechts hun taal kennen, n.l. de zwart-is-
wit-taal van de Russische diplomatie.
Wat Joegoslavië betreft verwees Bevin
naar de jongste Sovjet-nota, waarin ge
dreigd wordt meer afdoende methoden
te gebruiken, indien maarschalk Tito
geen acht slaat op de waarschuwingen
uit het Kremlin.
Bevin zei: Nu is Joegoslavië een on
afhankelijk land. Het is lid van dit
lichaam. Maar in deze nota wordt er
niet over gerept, dat, indien er geen be
vredigende oplossing gevonden wordt,
de kwestie naar de V. N. verwezen moet
worden of dat de Sovjet-regering ge
bruik zal maken van dit orgaan.
Welnee, er wordt maar gezegd, dat
de Sovjet-regering meer afdoende me
thoden zal gebruiken. Is het de bedoeling
van de Sovjet-Unie haar toevlucht te
nemen tot een of ander laf middel?
IÉiPl
.Hatta is niet van plan naar Djocja
terug te keren", aldus heeft de woord
voerder van de republikeinse delegatie
te Den Haag verklaard, naar aanleiding
van de in Djocja geuite critiek op de
overeenstemming in zake de Nederlands-
Indonesische Unie. De woordvoerder was
voorts van mening, dat de van de zijde
der P.NJ. en de Masjumin naar voren ge
brachte critiek wellicht moest worden
verklaard uit het feit, dat men nog over
onvoldoende inlichtingen beschikt over
de juiste draagwijdte en formuleringen
van het bereikte accoord.
H|j was daarom van mening, dat de
critiek niet alarmerend is, „temeer om
dat men niet precies op de hoogte is van
hetgeen er zich tussen de weekendcon
ferentie in Namen en de jongste zitting
van de Centrale Commissie op Vrijdag
j.l. heeft afgespeeld."
Naar voorts verluidt is de voorzitter
van de P.N.I., Sujono Hadinoto, die als
lid van de republikeinse delegatie in
Den Haag vertoeft, onaangenaam getrof
fen door de critiek van de secretaris
generaal van zijn partij in Djocja.
Men wees er in republikeinse kringen
op, dat het als zeer nuttig wordt be
schouwd, wanneer enige belangrijke po
litieke figuren uit de delegatie naar
Djocja zouden reizen teneinde hun par
tijen in te lichten. In dit verbatd zij
herinnerd aan de voorgenomen reis van
de leider van de Masjumi, dr. Sukiman,
Verwachting tot Woensdagavond:
In de nacht en ochtend op vele
plaatsen mist of laaghangende be
wolking. Overdag bijna overal perio
den met zonneschijn. Droog weer.
Zwakke en af en toe matige wind uit
Oostelijke richtingen. Weinig veran
dering van temperatuur.
Zon: 6.34—18.26; Maan: 14.59—21.20.
naar Djocja. Het wordt niet uitgesloten
geacht, dat ook de heer Sujono Hadinoto
naar Djocja zal vertrekken.
Sjamsuddin, de republikeinse minis-
tcr v- Voorlichting, heeft te Batavia aan
't blad „Sin Po" verklaard, dat tot dusver
de vertegenwoordigers te 's-Gravenhage
hun bevoegdheden nog niet hebben over
schreden, weshalve hij geen reden ziet
om dr. Sukiman terug te roepen. Er
moet, zeide mr. Sjamsuddin verder, in
ieder geval een unie zal zijn, aangezien
deze een voortzetting is van vroeger be
reikte overeenstemmingen. De Masjumi
kan de Unie accenteren, doch deze Unie
m geen geval aan de positie dei-
twee Staten te kort doen.
Volgens radio-Djocja heeft president
Sukarno in een toespraak verklaard,
dat het accoord, dat in het vorige week
einde te Namen werd bereikt, in Indo
nesische kringen allerlei vragen heeft
doen rijzen. Ik kan u mededelen, dat
hetgeen te Namen werd besproken, nog
geen overeenkomst is, zei hij. Laten wij
in lijdzaamheid wachten, doch tevens
op onze hoede blijven, besloot hij.
Volgens Sutan Sjahrir is de onrust,
die thans onder de politieke partijen
in Indonesië heerst, een gevolg van het
feit, dat men in Indonesië een te ge
ringe kennis heeft van de juiste inhoud
van wat te Namen is overeengekomen.
Hij acht het het beste, dat thans offici
eel wordt bekend gemaakt, wat er pre
cies is bereikt. Sjahrir zeide, persoon
lijk niet te zijn geschrokken van de
berichten over de te Namen beroikie
overeenstemming, omdat zijn partij zo
iets al eerder had verwacht.
Pastoor Fr. Smit en Anton Sweers,
oprichters van Ons Leekenspel te
Bussum, zijn, zoals wij reeds bericht
hebbenmet enige medewerkers door
Z. H. de Paus in particuliere audiëntie
ontvangen op Castel Gandoljo. Aan
de vooravond van deze audiëntie wer
den zij geïnterviewd door Charles
Gasbarri, redacteur van de Osserva-
tore Romano, die dit interview samen
met een tweetal foto's uit het Paus
album in de O.R. van Donderdag j.l.
publiceerde.
Een der medewerkers van O. L.
geeft onderstaand zijn indrukken weer.
„Er is niets in Rome dat indrukwek
kender is dan een audiëntie bjj de
II. Vader!" Vele malen hoort men dit
van Rome-bezoekers, die het voorrecht
hadden in audiëntie te worden ont
vangen. En daar lag dan 's avonds in
ons hotel de brief uit Vaticaanstad,
welke ons mededeelde, dat ook wij dit
voorrecht zouden mogen ondergaan.
„De Heilige Vader wenst U a.s. Zater
dagmorgen 10.30 uur in speciale au
diëntie te ontvangen op zijn buitenver
blijf Castel Gandolfo". Het zou voor
ons een heerlijk sluitstuk worden van
ons bezoek aan Rome.
Castel Gandolfo ligt ongeveer drie
kwartier van Rome; het werd gebouwd
onder Paus Urbanus VIII in 1629 en
werd in 1933 geheel gerestaureerd en
van een sterrenwacht voorzien. Aan
de ingang staan enkele soldaten van
de Zwitserse Garde, die het audiëntie
verlof controleren en ons bemoedigend
toeknikken.
Blauwe, witte en gele strepen op
een fond van scharlakenrood maken
deze gardisten inderdaad tot bijzondere
figuren. Het verwonderlijke is, dat hun
gezicht zo heerlijk goedmoedig en ver
trouwelijk blijft als men nimmer van
een schildwacht zag. Zij wijzen ons
vriendelijk voorbij de wachtenden voor
een algemene audiëntie en we gaan
met kloppend hart de brede marmeren
trap op. Boven gekomen lopen we eerst
door de grote audiëntiezaal en daarna
door een aantal kleinere, alle bewaakt
door de rustige Zwitsers of een enkele
Palatijnse wacht in blauwe tuniek met
rode ceintuur, witte broek, gouden
epauletten en een hoed met pluimen.
Wij komen dan in de Pauselijke an
tichambres waar Z.Exc. Maestro di Ca
mera ons met een charmant gebaar
een plaats aanwijst. Alles ademt hier
een verrukkelijke rust. Het geluid van
pratende stemmen van hen die de au
diëntie moeten regelen schijnt van
heel ver te komen; we spreken fluis
terend met elkaar als wilden we de
gewijde stilte die hier hangt niet ver
storen. De wanden zijn met prachtige
gobelins behangen en de vakken van
de plafonds rijk met goud belegd, met
in het midden het pauselijk wapen.
Op een kleine verhoging staat een een
voudige zetel met rood pluche be
kleed. Rechts van ons is een gang die
naar een deur loopt, waarachter zich
de werkkamer van de Paus bevindt.
Op het ogenblik, dat wij hier wachten,
is er bij de Paus een Amerikaanse bis
schop met een aantal kopstukken van
de Amerikaanse Katholieke Actie. Wan
neer deze naar buiten komen, geeft de
Maestro di Camera ons een teken ons
in de kleine gang op te stellen. Wij hou
den onze ogen strak gevestigd op de
witte deur
Eindelijk gaat deze open, de H. Vader
treedt naar buiten, een rustige, eenvou
dige verschijning, een zachte, lichtver-
moeide glimlach tekent zijn smal ge
laat. Slechts vergezeld door een lid van
de edelwacht>en twee Monseignori ka
merheren treedt de Paus op ons toe. De
drie begeleiders blijven eerbiedig op de
achtergrond, nadat een van hen ons heeft
voorgesteld. Onderwijl begint de Paus
te spreken en hij onderstreept zijn woor
den met een sober gebaar van uiterst
fijn gevormde handen. Wat hij zegt
klinkt volmaakt doorvoeld. Het is een
voudig van woordenkeus, hartelijk en
persoonlijk. Wij vertellen de H. Vader
op diens verzoek, dat wij komen namens
„Ons Leekenspel" uit Bussum, een cen
trale voor lied, muziek, spel en dans, die
reeds vijftien jaar baanbrekend werk
verricht, speciaal voor de jeugd.
Wij spreken de Paus over de goede
invloed welke er uitgaat van gezond
religieus toneel op de godsdienstige
vorming van de mens; dat wij daarom
in Nederland vooral het geestelijke
drama propageren en stimuleren.
Zeer geïnteresseerd hoort de H. Va
der ons aan en met een beminnelijke
glimlach neemt hij een foto-album in
ontvangst, dat Anton Sweers hem aan
biedt. Duidelijk leest de Paus de op
dracht, welke pastoor Frans Smit en
Anton Sweers als de beide oprichters
vóór in het album lieten schrijven en
dan bladert Hij tdoor het album, toont
veel belangstelling voor de verschil
lende spelen, onderwijl (kort) uitleg
vragende over doel en werkwijze van
„Ons Leekenspel."
Bevin, die gisteren in de algemene
vergadering van de Verenigde Naties
over het atoom-vraagstuk sprak, had
in een der pauzes een bepreking met
Acheson.
De Hongaarse regering heeft gister
avond aan tien leden van de Joegosla
vische legatie te Boedapest opdracht ge
geven het land binnen 24 uur te verlaten.
Het bevel tot uitwijzing was vervat
in een in scherpe bewoordingen gestel
de nota van het Hongaarse ministerie
van Buitenlandse Zaken aan de Joego
slavische legatie.
In de nota werd gezegd, dat het pro
ces van Laszlo Rajk volledig had aan
getoond, dat leidende figuren uit de
huidige Joegoslavische regering deelge
nomen hadden aan een samenzwering
om de Hongaarse omver te werpen, de
toonaangevende Hongaarse staatslieden
te vermoorden en het kapitalisme en
fascisme te herstellen.
Zoals bekend, is onlangs in de Ver
enigde Staten de wet tot militaire
hulpverlening aangenomen. Men is
thans begonnen aan de verdeling van
de beschikbaar gestelde gelden. Het
staat echter nog niet vast, zo vernemen
wij, in welke vorm en in welke om
vang ons land geholpen zal worden,
Verwacht wordt dat vooral de zware
bewapening uit Amerika zal komen.
Het is nog niet bekend, in hoeverre
de aanvankelijke veronderstelling, dat
geheel de Nederlandse artillerie van
Amerikaanse origine zou zijn. bewaar
heid zal worden.
De lichte wapens hoopt men in Eu
ropa te kunnen aankopen, b.v. in
Frankrijk en België. Ook Nederland
zelf zal het leger van verschillende be
nodigdheden kunnen voorzien.
In militaire kringen legt men er nog
maals de nadruk op, dat al deze nieuwe
aanschaffingen tevergeefs zullen zijn,
zolang he.t Nederlandse leger in eigen
land niet over geschikte oefenterreinen
kan beschikken. Schietoefeningen en
infanterieoefeningen in groot verband
in het buitenland zijn te kostbaar.
Voor bergachtig terrein zal men
op het buitenland aangewezen blijven.
Daar staat evenwel tegenover, dat de
Nederlandse kanalen en rivieren voor
de genietroepen van andere legers een
zeer geschikt oefenterrein zijn, waar
van zij, indien de wens daartoe te ken
nen wordt gegeven, gebruik kunnen
maken.
Voor he.t houden van schietoefenin
gen met de pantserd'oelartillerie wor
den thans twee projecten bestudeerd,
d'e schiethei te. Oldebroek en het eiland
Schiermonnikoog.
Tengevolge van de oproep van Su-
bardjo aan de bevolking van Bandjer
masin om het werk te hervatten, is de
toestand Maandag aldaar sterk verbe
terd. Het merendeel van het personeel
van de overheidskantoren en andere in
stellingen heeft het werk hervat.
Twee viermotorige Lincoln-bommen-
werpers van de RAF zijn hedenochtend
vroeg bij een schijnaanval op Newark
in 't kader van de „operatie Bulldog"
verongelukt. De toestellen vlogen en
kele kilometers van Newark tegen el
kaar. Naar vernomen wordt, zijn tot
dusver de lichamen van 12. slachtoffers
geborgen. Er zouden nog twee slacht
offers vermist worden.
Aan deze manoeuvres van de R.A.F.,
die Zaterdag begonnen en vanochtend
vroeg werden besloten, namen ook Ame
rikaanse, Nederlandse, Belgische en
Franse toestellen deel.
Brandweerlieden, hulpploegen en po
litie speurden in de mist bij het licht
van toortsen naar de nog niet gevon
den slachtoffers. De wrakstukken van
de in vlammen neergestorte vliegtuigen
liggen wijd en zijd verspreid.
Aan de begin October te Washington
te houden bijeenkomst dei ministers van
Oorlog en Marine van de bij het Atlan
tisch Pact aangesloten landen, zal naast
minister Schokking ook de chef van de
marinestaf, vice-admiraal jhr. E. J. van
Holthe, deelnemen.
Alvorens afscheid van ons te nemen
spreekt de Paus nog enige woorden tot
elk van ons afzon
derlijk en geeft ver
volgens aan ieder een
medaille. Dan zegt
Hij ons: „Over U en
allen die U dierbaar
zijn roepen Wij de
beste gunsten van
de Hemel af." Hij
zegt ons te willen ze
genen en allen en
alles, wat wij bij deze
zegen willen inslui
ten, speciaal ons
idealistisch werk.
En dan komt dat
brede hoogpriester
lij ke gebaar, waarin
Hij Gods zegen over
ons afsmeekt en ons
daarna meermalen
zegent.
Zwijgend, het hart
overvol van een on
zegbaar geluk, gaan
wij de lange gangen
door, de trappen af
en komen voor de
poort.
Majestueus straalt
de zon en zet alles in
een feestelijke gloed.
Wij voelen dat wij
een rijkdom bij ons ..En dan komt dat brede, hogepriesterlijke gebaar, waar-
dragen. in de Paus Gods zegen over ons afsmeekt.... Een zeer
WIM BARY te. recente (en nog nooit gepubliceerde) foto van Z. H. de Paus.
É%j HM
(Van een onzer redacteuren)
Juist een week nadat de devaluatie
van de gulden bekend werd ge
maakt, mochten wij van bevoegde
zijde iets meer vernemen over de ma
nier, Waarop de Overheid zich voorstelt
de toen tegelijkertijd aangekondigde
prijsstop uit te voeren. Men weet, dat
verleden week Maandag werd aangekon
digd dat over het algemeen geen hogere
prijzen voor goederen en diensten in
rekening zouden mogen worden gebracht
dan die, geldende op 17 September 1949.
Ofschoon het in zo korte tijd nog niet
mogelijk is zich een beslissend oordeel
te vormen, heeft men in Den Haag de
indruk, dat over het algemeen de prijs-
discipline goed in acht werd genomen
en van angstaankopen niets te bemerken
is geweest.
In gezaghebbende kringen is men in
grove trekken nogal optimistisch ten
aanzien van de te verwachtenuitwer
king van de devaluatie op de kosten van
levensonderhoud. De fundamentele si
tuatie, welke bestond voor de devalua
tie, toen men zich reeds in een dalende
markt bevond, zal naar de mening van
deze kringen niet veel veranderen.
Bovendien zal, tengevolge van de in
ternationale concurrentie, eerder een
daling dan een stijging van de
prijzen te verwachten zijn. Men
zal zich afvragen, waarom dan,
ondanks deze verwachting, tóch een
prijsstop werd ingevoerd. Men beoogt
hiermede Slechts het bestrijden van eco
nomisch onverantwoorde stijgingen. In
principe moet de handel blijven leveren
tegen de oude prijzen, doch dit neemt
niet weg, dat op dit ogenblik nog onder
handelingen gaande zijn om de toepas
sing van het beginsel van de vervan
gingswaarde op redelijke wijze mogelijk
te maken.
Het spreekt vanzelf, dat alle goede
ren, welke uit het dollargebied moeten
worden ingevoerd, onderhevig zullen
zijn aan een aanpassing van het daar
geldende prijsniveau. Dit geldt voor
namelijk voor de non-ferro-metalen en
gedeeltelijk voor granen. Overigens zal
de mogelijkheid van een overschakeling
van aankopen, welke eerst in het dollar-
gebied geschiedden, naar aankopen in
het sterlinggebied de gelegenheid bieden
zoveel mogelijk stabiliteit te bevorderen.
Het ligt niet in de bedoeling van de
overheid terug te keren tot een ge
detailleerd prijsvaststellingssysteem. De
inmenging van hogerhand zal dus tot
het strikt noodzakelijke beperkt blij
ven. De toestand is thans geheel an
ders Uan twee jaren geleden, toen de
goederenvoorraden nog onvoldoende
waren. Thans zijn vraag en aanbod
weer ongeveer in evenwicht en de
verschijnselen van TCrzadigdheid, die
zich niet alleen in ons land, maar ook
elders voordoen, wettigen de hoop, dat
het publiek niet tot abnormale aan
kopen zal overgaan.
Wij kregen de indruk, dat ook de
Overheid in dit stadium nog geenszins
met zekerheid kan bezien, hoe de prijs
ontwikkeling zich zal openbaren, maar
ondanks de omstandigheid, dat een
week nauwelijks voldoende is met
juiste gegevens voor de dag te komen,
omdat het nu eenmaal niet mogelijk is
zich aan voorspellingen te wagen, is het
bevredigend te kunnen vaststellen, dat
men klaarblijkelijk geen ongerustheid
aan de dag legt.
Een der gunstige factoren, welke nu
reeds kunnen worden aangestipt is ge
legen in het feit, dat onze afzet bij onze
Belgisch-Luxemburgse partners door de
Nederlandse devaluatie zal worden ver
gemakkelijkt. waardoor de nadelige han
delsbalans te dien opzichte een wel
kome verbetering zal gaan aantonen.
Het blijft echter ons inziens de vraag,
of men van Belgische zijde evenwel
niet zal gaan aandringen op weder
kerige vrije invoer, zonder beperkin
gen van welke aard dan ook. In de
Belgische pers zijn namelijk reeds
proefballonnen van deze aard opge
gaan.
Waar het vooral op aan zal komen
is, dat èn door de inspanning van
dè regering èn door zelfdiscipline
van de bevolking getracht zal
moeten worden een verhoging van
het Nederlandse productiekostenniveau
zoveel mogelijk te voorkomen. Dit zal
geboden zijn. niet alleen om een stij
ging van de binnenlandse prijzen tot
een minimum te beperken, doch ook
teneinde onze exportmogelijkheden,
welke door de devaluatie ontegenzeg
lijk zullen worden verruimd, niet in het
gedrang te doen komen.
Vooral met het oog op de scherpe in
ternationale concurrentie is dit van het
allergrootste belang, want elke niet-
verantwoorde stijging van prijzen en
lonen zou de exportkansen voor
ons land kleiner maken. De overheid
ziet dan ook in de invoering van de
prijsstop een middel om de prijs
controle doelmatig te hanteren in het
algemeen belang. Het komt er op aan
de binnenlandse goederenvoorziening
en de leveringen aan het buitenland op
een zo laag mogelijk niveau te houden.
Er zal. naar ons gebleken is, gestreefd
worden naar het behoud van redelijke
winstmarges, om te voorkomen, dat de
prikkel tot verhoogde productiviteit
zou gaan verminderen. In dit verband
zal dan ook wel degelijk rekening wor
den gehouden met de noodzakelijke
vergunning om, voor zoverre de invoer
van grondstoffen voor de industrie en
artikelen voor de handel onvermijde
lijke prijsstijging met zich mede brengt,
hiermede bij de prijscalculatie rekening
te houden.
Naar wij vernemen, zal de aartsbis
schop van ,New York, Z. Em. Francis
Kardinaal Spellman, Donderdag per K.
L.M. van New York via Amsterdam naar
Rome vertrekken. Het ligt in 't voorne
men van de Kardinaal gedurende ander
halve dag in Nederland te vertoeven,
en daarna zijn reis van Amsterdam naar
Rome voort te zetten. Kardinaal Spell
man zal vergezeld zijn van de Mgrs.
Weldon en McGuire.
Naar wij vernemen is bij de Neder
landse autoriteiten tot dusverre geen
rapport ontvangen van de luchtvaart
autoriteiten in India, die het onderzoek
naar de ramp met de „Franeker" hebben
geleid.
Op de hoofdbestuursvergadering van
Katholiek Thuisfront is met algemene
stemmen besloten uit de NIWIN te tre
den. Dit besluit houdt zeer zeker geen
miskenning in van het NIWIN-werk.
doch het werd genomen op grond van
het feit, dat de principiële doelstellingen
van beide stichtingen te ver uit elkander
liggen. Katholiek Thuisfront wil als
hulporgaan voor de Katholiek-gods-
dienstige verzorging zich uitsluitend
met de eigen taak bezighouden. In de
practijk is gebleken, dat de samenwer
king niet slaagde.
Van de zijde van Katholiek Thuis
front werd de uittreding nader als volgt
gemotiveerd:
De principiële instelling van Katho
liek Thuisfront ligt nu eenmaal anders
dan die van de NIWIN. Zoals de naam
reeds zegt. beoogt deze laatste in de
Aan wie strijd beslecht komt hoger
roem toe dan aan hem, die in de
strijd, velen overwint.
eerste plaats welzijnsverzorging. een
materieel doel dus. Katholiek Thuis
front streeft in dp eerste plaats de gees
telijke verzorging van de Rooms-Ka-
tholieke militairen in Indonesië na.
Inderdaad heeft Katholiek Thuisfront
geruime tijd rechtstreeks aan het NI-
WIN-werk deelgenomen, omdat gehoopt
werd. dat op den duur de geestelijke
en materiele verzorging van de jon
gens overzee samen kan gaan binnen
het kader van de NIWIN. Dit bleek
evenwel niet mogelijk, vooral niet om
dat de afdelingen van Katholiek Thuis
front contact met de parochieleden
overzee onderhouden en de NIWIN
zich in het algemeen tot de mili
tairen in Indonesië richt.
Sinds de laatste bestuursverkiezing
zijn de afdelingen in het bestuur geko
men. Het valt niet te verwonderen, dat
het nieuwe bestuur een andere koers
heeft gevolgd dan het oude en tot uit
treding heeft besloten.
De NIWIN heeft over deze aangele
genheid een communiqué uitgegeven,
waarin zij zegt het besluit van Katho
liek Thuisfront in hoge mate te be
treuren, temeer, omdat zij meent alles
in het werk te hebben gesteld om tot
een vruchtbare samenwerking te ko
men.