ONTRUIMING VAN MIDDEN-
JAVA IS BEGONNEN
Regering verbiedt
N.J.V. in de
bijeenkomst
Kurzaal
M0CH heeft vertrouwen van de
Nationale Vergadering
NAAR DE RADIO LUISTEREN MET
BEGRIP EN VERSTAND
T.N.I. neemt de taak van de federale
troepen over
Doch met zeer kleine meerderheid
OPLEIDINGSSCHOOL VOOR ONDER
OFFICIEREN GEOPEND
Wat gebeurt er achter de microfoon
Drie dagen
tussenruimte
Tot hoofd en hart
WORDT PLAN-s'JACOB
NIET UITGEVOERD?
Sultan van Djocja bij
de H.V.K.
VERMISTE JONGEN
TERECHT
Opposanten van Indië-beleid zouden spreken
_Het weer.
Life-uitzending is een
zenuwslopend werk
Intern. Hof van Justitie
met onderzoek belast
Onderwijsvern ieuwing
of reclame?
VRIJDAG 14 OCTOBER 1949
73ste JAARGANG No. 2458.
Patrouillegebieden voor
T.N.I.
40.000 personen gearresteerd
in Tsjechoslowakije
VROLIJKE HISTORIE VAN
VIER KALE KEULENAREN
Op weg naar Een door
de politie gegrepen
Geen incidenten
Clarence Hunter weer terug
in ons land
Nog 300.000 vluchtelingen
Herriot beledigd
„Ruggegraat van
het leger"
Een raar ding
Zenuwslopend
Kwestie processen op Balkan
GOUDSE BIOSCOPEN
MORGEN WEER OPEN
250 millioen eieren naar
Engeland
EVACUATIE VAN VEE
Gevolg van muizenplaag
n
BUREAUX: SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544; Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postgiro 143480
Bijkantoor Beverwijk: Stumphlusstr. 45. tel. 3998
Voor klachten over de bezorging na 5.30
uur 's avonds 21544
Directeur: 3. 3. W. Boerrigter.
Hoofdredacteur: Drs. H. W M van Run.
Wnd. hoofdredacteur: W. Severin.
COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents oer mftllmeter-
hooqte. Ingezonden mededelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
ABONNEMENTSPRI3S 35 cents per week.
f 1.52 per maand, f 4.55 per kwartaal.
De Nederlandse troepen rijn met de
ontruiming van Midden-Java begonnen,
zo deelden betrouwbare Nederlandse
bronnen te Batavia aan U. P. mede. De
Nederlandse strijdkrachten trekken zich
terug naar vier punten op Midden-Java,
n.l. Wonosobo, Purworedjo, Salam en
Muntilan.
Waarnemers zijn van mening, dat deze
maatregel vermoedelijk zijn gunstige
uitwerking op de Haagse Ronde-Tafel
conferentie niet zal missen.
De ontruiming van Oost-Java is nog
niet begonnen, maar wel zijn twee plaat
sen uitgekozen als verzamelpunten. Dit
zijn Ponogiri en Patjitan, aldus weet
U.P. verder te melden.
Aneta deelt laconiek mede, dat, naar
aanleiding van berichten over ontrui
ming van bepaalde gebieden in Oost
en Midden-Java door Nederlandse troe
pen, desgevraagd van bevoegde militaire
zijde werd medegedeeld, dat ter voor
lopige afbakening van gebieden in Mid
den-Java thans troepenverplaatsingen
aan de orde zijn.
Verder verneemt Aneta van officiële
zijde het volgende:
De tot voor kort door de federale troe
pen bezette regentschappen Patjitan,
Wonogiri, Purworedjo en Wonosobo,
alsmede de districten Muntilan en Salam
zijn tlvans aangewezen als patrouille-
gebieden voor de TNI, aldus vemeeml
de correspondent van Aneta van offi
ciële zjide.
Reeds geruime tijd waren tussen de
federale autoriteiten en de TNI-com-
mandanten, alsmede de republikeinse
civiele autoriteiten besprekingen gaan
de, teneinde bij de bevolking in deze
streken elk gevoel van onrust weg te
nemen. Daarbij leek de aangewezen op
lossing, dat de TNI de zorg voor het
handhaven van orde en rust van de daar
nog aanwezige federale troepen zou
overnemen, terwijl dan de federale amb
tenaren op hun post zullen blijven en
hun taak ongestoord zullen voortzetten.
De verkregen oplossing komt derhalve
neer op een overdracht van de verant
woordelijkheid voor het handhaven van
orde en rust aan de republikeinse strijd
krachten. Uit een bestuursoogpunt blijft
in genoemde streken de toestand onge
wijzigd in afwachting van nadere af
spraken.
Individueel, is iedereen vrij te blijven,
of te gaan waarheen men wenst en op
de persoonlijke vrijheid van dé burgers
heeft de getroffen maatregel generlei
invloed. Uitdrukkelijk is afgesproken,
Dei Tsjechoslo waakse communistische
party-pers schreef gisteravond, dat de
Tsjechische regering een zuivering door
voert op de ministeries om de politiek
onbetrouwbaren te verwijderen.
In de officiële Staatscourant werd be
kend gemaakt, dat er in Bohemen en
Moravië 45 ijzerwaren-zaken genationa
liseerd en in eigendom overgegaan zijn
naar het nationale monopolie Kovomat.
Het blad Rude Pravo maakte bekend,
dat er binnenkort 92 employees van het
ministerie van Industrie ontslagen zul
len worden en dat 100 andere employees
zullen worden overgeplaatst naar „meer
productieve betrekkingen". Op het mi
nisterie van Financiën zullen dezelfde
maatregelen worden getroffen, verklaar,
de het blad.
Volgens de jongste cijfers zijn de af
gelopen dagen in Tsjechoslowakije onge
veer 40.000 mensen gearresteerd, meldt
A.P. Velen van de gearresteerden zijn
naar arbeidskampen gezonden en van
daar naar kolenmijnen of andere „pro
ductieve ondernemingen".
Naar van Westelijke diplomatieke
zijde wordt vernomen, is de perschef van
het Tsjechische ministerie van Buiten
landse Zaken, dr. Evzen Klinger gevan
gen genomen. Voorts werd meegedeeld,
dat ook de perschef van het ministerie
van Voorlichting, dr. Askar Kosta, ge
arresteerd is.
Een Nederlandse Rijnschipper deed
in Keulen zulke sterke verhalen
over de wonderkapper in het Drent
se dorpje Een, dat vier kaalhoofdige
Keulenaren besloten een tocht naar
Een te maken. De moeilijkheid was
echter de overtocht over de grens.
Vier dagen lang slopen ze langs de
LimburgsDuitse grens, totdat een
van hen een smokkelpaadje ontr
dekte, waarlangs ze tot hun grote
opluchting bij Herkenbosch onge
hinderd op Nederlandse bodem kwa
men. Met een omweg langs de „ge
vaarlijke" stad Roermond zetten zij
koers in de richting Venlo en leef
den van de goedhartigheid der boe
renbevolking. Hoopvol hielden zij
de blik op het Noorden gericht, tot
ze bij Beesel plotseling door politie
dienaren werden aangehouden. Daar
zij geen papieren konden tonen, die
hun verblijf in Nederland recht
vaardigden, werden de mannen mee
genomen naar een politiepost. Het
verhoor leverde verwarde resulta
ten op en de ondervragers begre
pen evenmin de tekenen die de
aangehoudenen naar hun hoofd
maakten, totdat een officier binnen
kantte, die het Duits en het mysterie
ontraadselde. Een daverend gelach
steeg in de politiepost op en de Keu-
janaren ontdekten tot hun opluch-
lng, cl at zij niet langer van ernsti
ge misdrijven werden verdacht. Ze
Pleven nog enige dagen als gasten,
waarna ze met de beste wensen,
maar zonder haar. over de grens
werden gezet.
dat de aan de TNI als patrouillegebied
toegewezen streken z.g. „open gebied"
zullen blijven en dat het burgerlijke ver
keer geen enkele belemmering zal on
dervinden.
Reuter meldt nog het volgende: De
ontruiming der gebieden door de Ne
derlandse troepen en de bezetting door
de TNI had een vreedzaam verloop, in
cidenten werden tot nu toe niet gemeld.
Het hoofdkwartier van de TNI maakte
bekend, dat grondig zal worden afgere
kend met benden plunderaars en com
munisten, die van een tijdelijk gezags
vacuüm op bepaalde plaatsen misbruik
zouden willen maken.
Van militaire zijde werd veronder
steld, dat de Nederlandse troepen zich
nu zullen beperken tot een patrouille -
gang rond de centra van militair belang
zoals Surakarta, Magelang en Banjumas.
De correspondent van Aneta te Sura-
baja heeft uit betrouwbare bron ver
nomen, dat van de gehele uitvoering van
het Nederlandse plan voor de bestuurs'
voering op Java niet veel zal terecht
komen. Wel zullen enige onderdelen, in
het bijzonder Midden-Java betreffend,
ten uitvoer worden gelegd, maar met
betrekking tot de negara's zullen waar-
schijnlijk geen resultaten worden be
reikt, althans niet voor wat Oost-Java
betreft. De republiek wenst ten aanzien
van de negara's geen hands-off-poliiek
te volgen, terwpl er by de andere party
geen bereidheid bestaat om de republi
keinse voorstellen, die een ernstige aan
tasting van de autonomie der negara's
inhouden, te aanvaarden.
Vandaag zou de republikeinse minister
van Defensie, de sultan van Djocja, een
bespreking hebben met de H.V.K.de
heer Lovink, ten einde een gemeenschap
pelijke Nederlands-Indonesische stap te
beramen om een explosie in Oost-Java
te voorkomen. Drie militaire waar
nemers van de UNCI, die zich thans te
Surabaja bevinden, zullen Maandag te
Batavia terugkeren om verslag uit te
brengen over de toestand op Oost-Java.
Naar de dienst voor Legercontacten
bericht, zijn thans de eerste twee Neder
landse militairen van de krijgsgevange
nen, die in Atjeh gevangen gehouden
werden, door de republikeinse autori
teiten in vrijheid gesteld. Het zijn de
soldaten G. P. Stoffelen en H. A. G. van
Galen. De vrijgelaten soldaten behoor
den bij het fourageconvooi, dat in Juli
te Bindjei werd overvallen.
Op vragen van het Tweede Kamerlid
de heer Goedhart (Arb.) in verband met
een bericht betreffende het optreden van
een Nederlandse militaire patrouille te
genover een gezelschap bruiloftsgangers
in Indonesië, heeft de minister van Over
zeese Gebiedsdelen geantwoord, dat hij
de H.V.K. om nadere inlichtingen heeft
verzocht in zake de juiste toedracht.
Deze deelde mede, dat naar het gebeurde
onmiddellijk een scherp onderzoek is in
gesteld. Zodra de resultaten van dit on
derzoek door de minister zullen zijn ont
vangen, zal hij de Kamer inlichten.
Paus Pius XII heeft gisteren Lewis
W. Douglas, de Amerikaanse ambassa
deur in Engeland, en zijn vrouw en
dochter in particuliere audiëntie ont
vangen.
Abdel Hasan, de 23-jarige student, die
28 December 1948 een aanslag deed op
de Egyptische premier Nokrashi Pasha,
waarbij deze de dood vond, is gisteren
tot de doodstraf veroordeeld.
Lord Boyd Orr, winnaar van de Nobel
prijs voor de vrede.
De 13-jarige jongen Jacq. Blommen
uit Helden-Panningen is dezer dagen bij
familie te Venlo het huis binnengestapt,
nadat hij reeds twee weken lang de
meest zonderlinge verhalen over zijn
spoorloze verdwijning had doen ont
staan. Zoals wij reeds meldden, hebben
op aanwijzingen van een zgn. helder
ziende, honderden personen deelgeno
men aan een tweedaagse speurtocht in
de omgeving van Helden, welke geen
succes opleverde. Nadat de knaap door
de politie verhoord was, kon hij gisteren
naar de ouderlijke woning terugkeren.
Tegenover de politie verklaarde hij, dat
hij twee weken geleden, nadat hij reeds
twee dagen de Ulo-school niet meer be
zocht had, met f 100 aan' eiergeld van
zijn vader op avontuur was gegaan.
Daags na zijn verdwijning heeft hij een
treinkaartje naar Leeuwarden gekocht
en hij heeft daar al die tijd rondgehan
gen. Heimwee of geldgebrek zal wel de
oorzaak zijn geweest van het besluit
weer naar zijn dorpje terug te keren.
Ter gelegenheid van zijn jaarlijkse
algemene ledenvergadering op 15 Oc
tober, organiseerde het Nationaal Jon
geren Verbond een openbare bijeen
komst. Op deze avond zouden spreken
lt.-admiraal b.d. C. E. L. Helfrich, dr.
W. H. K. Feuilletau de Bruyn, H. A.
Lunshof en twee sprekers van de P.T.
B.-Twapro delegatie, de „Minderheden".
Nadat het bestuur van het N.J.V. ge
bleken was, dat in Den Haag geen ge
schikte ruimte meer beschikbaar was,
ging het ertoe over voor deze bijeen
komst de Kurzaal te huren.
De regering opperde er echter be
zwaren tegen, deze vergadering hier
te houden.
Namens de regering werd n.l. het be
stuur medegedeeld, dat de regering
het onhoffelijk acht tegens de Indone
sische gasten, dat in hetzelfde gebouw,
waarin sommige van deze gasten ver
blijven, een openbare bijeenkomst ge
houden zou worden, waarvan de strek
king lynrecht ingaat tegen de opvattin-
(Van onze verslaggever)
Clarence Hunter, hoofd van de E.C.A.-
missie in Nederland, keerde Donderdag
avond, na een verblijf van één week in
Amerika, per A.O.A.-lijntoestel in Ne
derland terug. In een summiere verkla
ring zei de heer Hunter, dat omtrent
een eventuele hervatting van de Mar
shall-hulp nog niets bekend was. „Dat
wordt later beslist," zo stelde hij vast.
De devaluatie noemde hij „een stap in
de goede richting" voor wat betreft de
oplossing van vele economische pro
blemen.
Naar schatting 300.000 vluchtelingen, het
zij door de oorlog hetzij door de politieke
omstandigheden in Oost-Europa van huis
en haard verdreven, zullen nog steeds geen
gelegenheid tot vestiging hebben gevonden,
als 30 Juni 1950 het huidige programma van
de Internationale vluchtelingen-organisatie
de I.R.O. geëindigd zal zijn. Donald Kings-
ley, directeur-generaal van de I.R.O., deelde
gisteren aan de algemene raad van de orga
nisatie mee, dat bij de beëindiging van
het huidige programma 880.000 vluchtelin
gen nieuwe woonsteden gevonden zouden
hebben. Hij stelde voor zes speciale afge
vaardigden naar verschillende delen van de
wereld te zenden, teneinde te trachten re
geringen en particulieren voor de opname
van de laatste categorie vluchtelingen te
interesseren. Hij schatte, dat althans 33
procent voor vestiging in aanmerking zou
kunnen .komen.
gen van deze deelnemers ter R.T.C.
Tevens bracht de regering hierbij naar
voren, dat zij het niet onmogelijk acht,
dat deze vergadering door bovenge
noemde Indonesiërs zou worden ver
stoord. Derhalve verzocht de regering
deze bijeenkomst te annuleren, waartoe
het bestuur niet bereid was.
Na deze weigering werd het bestuur
van het N.J.V. ervan in kennis gesteld,
dat de regering de nodige maatregelen
zou treffen. Het N.J.V. moest rekening
houden met een verbod van de rege
ring voor deze bijeenkomst.
Van de exploitante van het Kur-
haus, de Mij. Zeebad, heeft het N.J.V.
daarop bericht ontvangen dat zij zich
onder druk van de regering genood-
(Telefonisch van onze Parijs e correspondent)
PAKIJS, hedenmorgen.
Aan de Nationale Vergadering, die vanaf gistemamiddag 3 uur bijeen was,
heeft hedenmorgen om half zeven voorzitter Herriot onder een ongehoord
kabaal der communistische fractie, dat slechts dank zü de luidsprekers migs
zins te overstemmen viel, mededeling gedaan van de uitslag der stemming
over de investituur van de heer Jules Moch, aangewezen door de President
der Republiek om de nieuwe regering te formeren. 311 afgevaardigden hadden
hun vertrouwen in Jules Moch uitgesproken, 223 hadden het hem geweigerd,
85 hadden zich van een uitspraak onthouden of aan de stemming niet deel
genomen. Daar door het aftreden van een Kamerlid, dat nog niet vervangen
was, de door de Grondwet vereiste meerderheid van de helft van het totaal
aantal afgevaardigden plus een. nog slechts 310 bedroeg, heeft Moch derhalve
juist een stem over, op zich reeds genoeg om de investituur van Moch minder
brillant te noemen dan de minst brillante investituur van al zijn voorgangers;
zelfs helemaal niet brillant.
Deze stemuitslag is dan nog een „ge
corrigeerde" stemuitslag, d.w.z. stem-
opnemers en bureau der Kamers, deze
laatste in een besloten maar ongetwij
feld stormachtige zitting, hebben twee
en een half uur beraad nodig gehad
alvorens te kunnen uitmaken, dat een
dubieuze stem, uitgebracht ten gunste
van Moch, toch toegelaten kon worden.
Het bureau der Kamer heeft verder
in de twee en een half uur, die het ge
wijd heeft aan de verificatie der uit
gebrachte stemmen, goedgevonden, dat
zekere heer Temple, die tegen had ge
stemd, bedoeld zou hebben vóór te
stemmen. En dan was er nog een derde
„beslist" geval: van een socialistisch af
gevaardigde was er in de stembus zo
wel een stem vóór (blauw briefje) als
een stem tégen (wit briefje) gevonden.
Dit geval heeft het bureau nog niet
vermogen op te helderen. Maar de be
wuste socialistische afgevaardigde en
met hem zijn hele fractie zweren, dat
de man het slachtoffer is geworden van
vuige fraude van een der stemtellers,
die namelijk een communist zou zijn.
Gedurende twee en een half uur na
de stemming en na de eerste telling
der stemmen is het lot van Juies
Moch's candidatuur aldus uiterst onze-
zaakt ziet de verhuring van de Kur- ker geweest. En in de wandelgangen
zaal te annuleren. van de Kamer leek het op een span-
De bevrijding van ons land ligt al weer
meer dan vier jaar achter ons en nu pas
kon een nieuwe opleidingsschool voor on
derofficieren in de Willem de Zwijger-ka
zerne te Wezep geopend worden. Generaal
mr. H. J. Kruis, chef van de generale staf,
wilde Donderdagochtend bij de opening van
dit vrijwilligers-opleidingscentrum (V.O.C.)
niet ingaan op de redenen, die tot deze ver
traging hebben geleid, maar wel qualificeer-
de hij het als bedroevend, dat dit V.O.C.
eerst nu tot stand was gekomen. Immers
het is, zoals op een van de borden met
stimulerende teksten, her en der over het
kazerneterrein verspreid te lezen staat: „De
onderofficieren vormen de ruggegraat van
het leger".
Tevoren had de commandant van deze
opleidingsschool, luitenant-kolonel B. Ko
ning zich reeds in het bijzonder tot de
vijfhonderd jeugdige cursisten gericht, toen
Verwachting tot Zaterdagavond:
Vannacht op slechts enkele plaat
sen mist. Overdag geleideiyk toene
mende bewolking voornamelijk in de
hogere niveau's, maar droog weer.
Aanvankelijk zwakke, later matige
en langs de kust nu en dan vrij
krachtige Zuid-Oostelijke wind. Iets
minder hoge middagtemperaturen.
Zon 7.04—17.47 Maan 23—15.39
Goed, u hebt een radio. En u luistert daarnaar. U hebt het toestel zo nu en
dan uitgedraaid, omdat u rust wilde hebben of omdat u het niet mooi
vond, of u schakelde over naar een ander station. Dat doet een luisteraar
nu eenmaal. Daar heeft hij het recht toe. Omdat hij luisteraar is. Als je in het
Concertgebouw of in de schouwburg zit, dan moet je het gebodene al wel heel
ongenietbaar vinden, wil je, er middenin of als het juist begonnen is weg
lopen. Maar een radio zet u af. Uit. Omdat u vindt dat dat liedje zo raar klinkt,
of omdat die vent eigenlijk maar een vervelende stem heeft. En als u een bij
zonder actief mens bent, dan schrijft u een brief naar de betreffende Omroep,
waarin staat: „Mijnheer, in uw uitzending van die en die dag, op dat en dat
uur.... ik hoop dat wij voortaan van dergelijke dingen verschoond zullen blij
ven."
tegen ons in de regelkamer van de
studio, waarin verschillende medewer
kers bezig zijn een schets te repeteren.
,,'t Is maar een klein ding, dat alle ge
luid uit zichzelf maar kleurloos door
geeft. Toch moet dit geluid in de huis
kamer een illusie van diepte hebben..
Dat kan met trucjes, technische hulp
middelen en vooral dank zij een spe
ciale manier van acteren. Daarom zijn
microfoon-repetities noodzakelijk. Wat
we vanmorgen in de leeskamer gedaan
hebben is niet zo belangrijk, want de
microfoon maakt alles heel anders. Hé",
onderbreekt hij zich zelf en grijot naar
de commandomicrofoon, „mag ik dat
laatste stuk nog eens over hebben?"
De programmaleiding krabt zich dan
achter het oor en zegt: „Op het linkse
stapeltje." Meestal liggen even zovele
brieven op het rechtseNu moet u
niet denken, dat wij het met ieder pro
gramma eens zijn. Geenszins Maar wij
vinden wèl dat een luisteraar niet on
bekookt moet handelen en zijn er van
overtuigd, dat hij als hij met begrip
en verstand luistert zijn oordeel zal
opschorten tot hij het baseren kan op
een te verdedigen opinie.
Het verstand, ja dat zit hem voor
namelijk in het uitzoeken van de pro
gramma's die u horen wilt. Uit de gids
of uit de krant. Dus vooral geen bral
lende radio van 's morgens vroeg tot
's avonds laat.
En het begrip: Men kan onmogelijk
iets begrijpen zonder het te kennen. Én
meestal gaat het ook op dat men iets
niet genieten kan zonder het te begrij
pen. En om u iets van die radio te leren
kennen, gaan wij u vei ellen, lieve le
zer, van het werk van de mensen ach
ter de schermen, of liever gezegd, ach
ter de microfoon.
„Die microfoon is een raar ding", zegt
tekstregisseur Han König verklarend
Nu schalt zijn stem door de holle stu
die, „dat zat nog net...." Ze doen het
over, en nog eens en nog eens. Ze wij
zen elkaar op onvolkomenheden. „Nee
Lex, die intonatie deugt niet" of
„Mela, denk er aan, dat je stem niet
te hoog wordt". Soms wordt een zin
vier of vijf maal herhaald om het ge
wenste resultaat te krygen. Achteraf
blykt dan, dat het weglaten of bijvoe
gen van een enkel woord gevolg is om
dat doel te bereiken. Men blijft er tot
de laatste minuut mee bezig en strijkt
dan zuchtend in de cantine neer om
even op adem te komen en dan elkan
der stellig te verzekeren, dat er oog
niets van deugt. En dat, als het zo ty-
dens de uitzending gaat, ze wel op het
dak kunnen gaan zitten.
Het op adem komen duurt ook
inderdaad maar even. Want Jan de
Cler, die de leiding van het pro
gramma heeft, en dan ook met een
frons van „hoe krijg ik het voor el
kaar" heen en weer rent, jaagt ze
weer op. 's Morgens om tien uur
zijn ze begonnen, 's avonds om half
tien is alles voorbij en dan is er
de gehele dag intensief gewerkt
om een uitzending van een goed
uur voor elkaar te brengen. Afge
zien nog van het voorbereidende
werk, dat de samenstellers achter
de rug hebben
Zo'n life-uitzending, zoals dat bijv.
met die van de Limburgse avond was,
(dus een niet van te voren op platen
of band opgenomen uitzending; is bij
zonder zenuwslopend. Vooral als het
een programma is vol afwisseling, waar
„vaart" in moet zitten. Jan de Cler is
dan ook overal met ogen en hersens
bij. De hele dag natuurlijk, maar voor
al onder de uitzending zelf. Hij moet
dingen, die scheef dreigen te gaan, op
vangen en daarbij moet hij zich kunnen
verlaten op zijn medewerkers. Een
voorbeeld. Bij deze bewuste uitzending
had De Cler de duur van ieder num
mer zoals dat altijd gaat ge-„ti-
med". Omdat er publiek bij de uitzen
ding was had hij ongeveer alles bij el
kaar tien minuten uitgetrokken von-
het applaus. Doch behalve de enkel»
Limburgers, die in de zaal zaten, was
het publiek niet los gekomen en klap
te zo weinig, dat hij vijf minuten te
vroeg klaar zou zijn.
Een kwartier vóór het einde gaf hij
Alexander Pola en Han König de tekst
van een schets in handen, die ze nog
niet gezien hadden. Hij waarschuwde
Klaas van Beeck, die met zijn orkest
meewerkte, dat er een verandering in
het programma zou zijn. Pola en Kö
nig speelden de schets, de vijf minuten
waren opgevuld en alles klopte ais een
bus. Zo'n grapje kost echter heel wat
van de zenuwen der betrokkenen.
Maar daar merkt de luisteraar niets
van!
hij zei: „Dit V.O.C. is onder een goed ge-
sternte geboren. Immers, het heeft twee gro
te peetvaders. In de eerste plaats Willem
de Zwijger, de grondlegger van ons vrije
Nederland, naar wie deze kazerne genoemd
is en in de tweede plaats de Verenigde
Oost-Indische Compagnie, die dezelfde be
ginletters heeft en die zo tot de bloeipe
riode in onze gouden eeuw bijdroeg.
De derde spreker was generaal-majoor
H J. J. W. Durst Britt, commandant van
het vierde militaire gewest.
Nadat de stafmuziek uit Assen het Wil
helmus had gespeeld, volgde nog een bij
zondere gebeurtenis. Onder de genodigden
bevond zich ook de heer S. Veldmeijer,
kolonel der infanterie b.d., de vroegere
commandant van de Kaderschool te Laren,
de voorgangster van het V.O.C. Toen de
vijand 10 Mei 1940 ons land binnenrukte,
heeft kolonel Veldmeijer het portret van
Koningin Wilhelmina, dat in de cantine te
Laren hing, veilig opgeborgen en zo kon
thans de vroegere commandant van de
onderofficiersopleiding aan de huidige com
mandant het portret overhandigen, dat zon
der twijfel een ereplaats in de Willem de
Zwijger-kazerne zal krijgen.
De sueciale politieke commissie der
V. N. heeft met 41 tegen vijf stemmen
en negen onthoudingen besloten de
kwestie, of de menselijke rechten in
Bulgarije, Hongarye en Roemenië in de
politieke processen zyn geschonden, aan
het Internationale Hof van Justitie voor
te leggen. De commissie verzocht het
Hof tevens uit te maken of genoemde
landen in het gelijk stonden door te
weigeren het conflict aan een gezamen
lijke commissie voor te leggen, zoals in
de vredesverdragen was voorzien. Het
besluit van de politieke commissie moei
nog door de volledige assemblée worden
bekrachtigd, doch deze bekrachtiging
wordt slechts gezien als een formaliteit.
In de betrokken resolutie is opgeno
men een amendement van Nederland,
Brazilië en de Libanon, waarin verwe
zen wordt naar artikel 55 van het hand
vest der V. N. Hierin staat, dat de V. N.
eerbiediging van de mensenrechten en
fundamentele vrijheden zullen bevorde
ren, zonder onderscheid te maken op
grond van ras, sexe, taal of geloof.
Het amendement werd met 20 tegen
7 stemmen aangenomen, bij 26 onthou
dingen.
De Ver. Staten hebben gisteren in de
subcommissie van de V. N„ die de kwes
tie der Italiaanse koloniën behandelt,
voorgesteld, om Lybië toe te laten als
lid van de V. N., nadat aan dit gebied
de onafhankelijkheid zal zijn verleend.
Verder had de commissie met een meer
derheid van 18 tegen drie stemmen be
sloten, om Lybië 1 Januari 1952 de on
afhankelijkheid te verlenen. Tevens
werd overeengekomen, dat de algemene
vergadering Engeland en Frankrijk zal
aanbevelen, om tot dit doel samen te
werken.
Met algemene stemmen heeft de sub
commissie thans besloten, om Cyrenaica.
Tripolitanië en Fezzan als één geheel
te beschouwen.
Naar aanleiding van de verklaring van
de minister van Binnenlandse Zaken, mr.
Teulings, in de Tweede Kamer terzake
van de mogelijke herziening van het
heffingspercentage van de vermakelijk
heidsbelasting, heeft het hoofdbestuur
van de Ned. Bioscoopbond de bioscoop
exploitanten in de gemeente Gouda ge
adviseerd de zaken te heropenen. De
exploitanten hebben besloten dit advies
op te volgen en zullen ingaande Zater
dag 15 October a.s. het geven van film
voorstellingen op normale wijze her
vatten.
Het Amerikaanse ministerie van Bui
tenlandse Zaken heeft gisteren bekend
gemaakt, dat er een nieuw bureau voor
aangelegenheden, het Verre Oosten be
treffende. is opgericht. Het staat onder
leiding van de asristent-staatssecretaris,
Walton Butterworth.
nend melodrama. De teleurstelling, die
de ontknoping de communisten heeft
gebracht, hebben zij gelucht door pre
sident Herriot in spreekkoor tegelijk
met het geklap der lessenaars fraais toe
te roepen als vervalser, despoot, oplich
ter. De sirenes werden aangezet, tri
bunes en zaal werden ontruimd, maar
het achtste investituur-debat der vierde
republiek, indien men het zo noemen
mag, was toch reeds ten einde.
Duclot had in het verloop van het
debat de oppositie der communisten tot
uiting gebracht. Voor hen staat het vast,
dat Jules Moch aan het hoofd der Fran
se regering is geroepen omdat hij als
„specialist der politie" en „deskundige
van de ordehandhaving" het best ge
kwalificeerd wordt geacht, de politiek
ten uitvoer te leggen van onderwerping
aan het schraapzuchtige van het Ame
rikaanse kapitalisme.
Wat echter het meest de aandacht ver
dient uit de interventie, waarmede Paul
Reynaud zich teruggetrokken heeft in
de oppositie, is de nadruk die hy legde
op de noodzaak voor deze Kamer, terug
te keren voor de kiezers, indien zij niet
de moed bezit, de enig zaligmakende
economische politiek te volgen, dat wil
zeggen de zijne.
(Van onze Haagse redactie)
Zoals wij dezer dagen reeds meldden,
zijn de vooruitzichten voor de eieren-
export gunstig. Thans vernemen wy,
dat het aantal in 1950 aan Engeland te
leveren eieren 250 millioen zal bedra
gen. De prys moet nog worden vastge
steld.
Verschillende landbouwers uit de ge-
meeneen Giessen-Nieuwkerk en Peursum
en andere plaatsen in de Alblasserwaard,
hebben gastvrijheid verleend aan vee
van boeren uit Gelderland en Brabant.
Sommige plaatsen in die provincies wor
den -zo door droogte en muizenplaag ge
teisterd, dat er geen voedsel voor het
vee in de weide te vinden is.
(Van onze Romeinse correspondent)
ROME, 11 Oct. 1949
Voor de Romeinse rechtbank is
gisteren een zeer merkwaardig pro
ces begonnen van enige erfgenamen
van koning Victor Emmanuel tegen
de Italiaanse republiek.
De vier kinderen van de dochter
van de op 28 December 1947 ge
storven koning eisen van de staat
hun erfdeel op. Deze verweert zich
met te wijzen op art. 13 van de
Grondwet, dat bepaalt, dat alle be
zittingen van de ex-koning en zijn
mannelijke erfgenamen, voor zover
ze op Italiaans gebied gelegen zijn,
aan de staat vervallen.
Maar de erfgenamen hebben nu
een niet onbelangrijke troef in
handen: de grondwet is op 1 Ja
nuari 1948 van kracht geworden,
drie dagen dus na de dood van Vic
tor Emmanuel. Op het ogenblik
dat het confiscatie-artikel van
kracht werd, was er geen enkele
bezitting van de koning meer te
confisceren, want alles was op 't
moment van diens dood overgegaan
op zijn erfgenamen.
Voor 's konings zoon, ex-koning
Umberto, heeft het proces alleen
academisch belang, want hij wordt
getroffen door dat deel van art. 13,
dat van „mannelijke erfgenamen"
spreekt Maar mocht het proces van
deze vier kleinkinderen succes heb
ben, dan zullen ongetwijfeld ook de
andere dochters van Victor Emma
nuel advocaten in de arm nemen,
zodat de niet onaanzienlijke bezit
tingen voor 4/5 deel aan de staat
zouden kunnen ontglippen.
te komen. Nu eindigen wij met de
wens, dat althans zeer vele kinderen
mogen profiteren van de onderwijs
vernieuwing, die allerwegen geboden
wordt.
Naar aanleiding van een opmerking,
gemaakt door de Pers- en Propaganda-
dienst van de P.T.T., omtrent het zen
den van materiaal aan de scholen, wil
len wij ter verduidelijking even de
juiste gang van zaken meedelen. De
P. T. T. zendt het materiaal niet onge
vraagd. Wel ontvingen de hoofden der
scholen een schrijven, waarin eerst de
aandacht voor de te houden tentoonstel
ling werd gevraagd en vervolgens op
de gelegenheid werd gewezen, om de
verschillende modellen aan te vragen.
Een daartoe strekkend formulier was
bijgevoegd. Zoals wij dus ook al in ons
vorig artikel gezegd hebben: de hoofden
der scholen blijven vrij, daar al of niet
op in te gaan. Zo gaat het trouwens
met de meeste aanbiedingen. Zendingen
volgen pas, als het hoofd op de aanbie
ding ingaat en de verlangde aantallen
heeft opgegeven.
I Weiger altijd aanhankelijkheidsbe-
tuigingen, die als een soort steekpen-
ningen zjjn.i
(Van een bijzondere medewerker)
Niet zonder verbazing zullen vele
lezers de lange lijst van de bui
tenschoolse belangstelling voor
het onderwijs gelezen hebben. Als we
nog eens de nadruk leggen op het feit,
dat dit alles slechts het resultaat was
van drie weken verzamelen en hierby
nog eens herhalen, wat we in vroegere
artikelen al meerdere malen geconsta
teerd hebben, n.l. dat vele extra beslom
meringen en onderwijsstoornissen ver
oorzaakt worden door allerlei op zich
noodzakelijke en nuttige dingen,
als tandverzorging, doktersonderzoek,
schoolgeld e.d.. dan zal bij menigeen de
vraag rijzen: blijft er nog tijd over voor
het gewone, aloude lagere onderwijs?
Wanneer de school inderdaad met volle
overgave aan alle binnenkomende ver
zoeken voldeed, dan zou, althans voor
de hogere klassen, zeker een tijdsgebrek,
om de noodzakelijke, wettelijk geregel
de kennis aan te brengen, ontstaan.
Maar het zal wel voor iedereen duidelijk
zijn, dat de hoofden der scholen zo ver
standig zijn, om uit het vele dat hun
geboden wordt een keuze te maken.
Wat zij kunnen verwerken en wat zij
voor hun school nuttig achten, wordt
slechts aanvaard. De rest verdwijnt!
Alle goedmenende instellingen, die zo
graag de school in hun acties inschake
len, zullen na onze opsomming in het
vorige artikel wel inzien, dat zij zich
niet behoeven te verwonderen over het
uitblijven van enig resultaat van hun
verzoeken.
Dan komen we nu tot de beantwoor
ding van de vraag, of de lagere school
gebaat is bij al die belangstelling. En
als we dan even buiten beschouwing la
ten. de rechtmatige vrees of de oplei
ding voor het verdere onderwijs niet in
gedrang komt en die verzoeken, die
geldinzamelingen ten gevolge hebben,
bij voorbaat afwijzen, dan kunnen wy
o.i. niet anders zeggen, dan dat de lagere
school wel degelijk voordeel van al die
acties hebben kan. Wij zien daarin een
zekere vernieuwing van ons onderwijs.
Nemen we als eerste voorbeeld de actie
van de P. T. T. Is het niet van het
grootste belang, dat de kinderen als zij
de lagere school verlaten tenminste iets
weten van de invulling van de talrijke
formulieren, die in het dagelijks leven
nodig zijn? Zeker, het V. G. L" O. heeft
zich tot speciale taak gesteld dergelijke
maatschappelijke dingen zijn leerlingen
by te brengen. Maarhoeveel leer
lingen volgen dat V. G. L. O.? Gaat het
gros niet naar Ulo, H. B. S. of am
bachtsscholen? Ook voor deze leerlingen
is het zeer nuttig te weten, hoe ze brief
kaarten moeten schrijven, postwissels
behoren in te vullen. Ook zij moeten een
telegram kunnen verzenden of een aan
getekende zending kunnen verzorgen.
Hoe vaak blijkt nog niet, dat grote men
sen met de handen in het haar zitten,
als zij een der vele formulieren van de
P. T. T. moeten verzorgen. Het wordt
dus de hoogste tijd, dat dit de kinderen
op de lagere school reeds geleerd wordt.
De P. T. T. biedt nu die gelegenheid.
Bij honderden stelt zij haar formulieren
ter beschikking. O.i. kan de school niet
anders doen, dan er een dankbaar ge
bruik van maken.
Een tweede voorbeeld biedt de keu
rige uitgave van Levers Zeep-maat-
schappij. In het Zeepboekje voor de
jeugd, dat de leerlingen van de hogere
klassen wordt aangeboden, staat zoveel
belangwekkends, dat menig natuurkun-
de-uurtje er mee gevuld kan worden. Is
zeep niet een onderwerp, dat werkelijk
recht heeft op de belangstelling van het
onderwijs? Wat in het boekje te lezen
staat over palmolie, aardnoten, walvis
traan en alles wat verder ter sprake
komt bij de zeepbereiding is heus de
moeite waard. Vorm en inhoud van dit
boekje, alsmede van het taakboekje,
dat de aan de orde gestelde leerstof in
reken-, taal- en aardrijkskundetaken
verwerkt, zijn volkomen verantwoord.
Bovendien ontvangen de leerlingen nog
een paar plaatjesvellen, die zij moeten
uitknippen en opplakken in een schrift,
waarbij ook weer de nodige aantekenin
gen gemaakt kunnen worden. Zo wordt
dus ook nog de zelfwerkzaamheid der
leerlingen bevorderd.
Vervolgens vragen tentoonstellingen,
toneelvoorstellingen en films nog even
onze aandacht. Niemand zal de waarde
van deze moderne hulpmiddelen voor
opvoeding en onderwijs willen betwij
felen. Integendeel! Wij achten ze van
zeer groot nut. Toch staan we er niet
zo enthousiast tegenover. En zeker niet,
als daardoor de school verlaten moet
worden. Dat kost in de regel zeer veel
tijd. Het is de vraag of in vele gevallen
het tijdverlies opweegt tegen het be
reikte nut. Het ergste bezwaar onzer
zijds is nog, dat deze bezoeken meestal
geld kosten en we hebben het hier
al vaak gezegd, we houden liefst zoveel
mogelijk alle geldzaken uit dé school.
Een enkele maal echter, na een behoor
lijke voorbereiding van wat op een ten
toonstelling geboden zal worden en met
een goede leiding bij het bezoek, zal de
klas daar zeker nut van hebben.
Dat we bezwaar hebben tegen het
verkopen van plaatjes en loten op en
door de school, voor welk mooi en edel
doel ook, behoeven wij niet meer te
vermelden
Resumerend zouden we dus willen zeg.
gen, dat heel veel van wat de buiten
wereld de lagere school biedt of vraagt
wel degelijk door de lagere school ge
bruikt kan worden en in vele gevallen
tot vernieuwing van het onderwijs kan
leiden.
Rest ons tenslotte een heel korte be
antwoording van de vraag of vele lagere
scholen wel aan deze acties kunnen
deelnemen. Eist hun programma als ge
hele of gedeeltelijke opleidingsschool
met, dat alle beschikbare tijd aan de
examenvakken besteed wordt? Hiervoor
bestaat inderdaad' alle grond. De druk,
door het hogere onderwijs op c!e lagere
school uitgeoefend, wreekt zich hier in
derdaad. Nu kunnen de hoofden natuur
lijk, dwars tegen alle exameneisen in,
hun leerlingen voornamelijk dat geven,
wat voor hun opvoeding en voor hun
leven het beste is, maar of zij dit on
gestraft kunnen doen, is de vraag. He
laas wordt nog door al te veel mensen
de waarde van een school, het peil,
waarop het onderwijs staat, afgemeten
naar het aantal leerlingen, dat van die
lagere school naar HBS. en dergelijke
gaat. Nog maar al te vaak wordt ver
geten. dat het klaarmaaksysteem. dat
daarvoor nodig is. weinig opv-edkun-
dige waarde bezit en dat kinderen van
niet-opleidingsscholen een minstens
even goede vorming voor 't leven ont
vangen. Alleen het laatste is niet in
getallen uit te drukken. Wij blijver, het
daarom jammer vinden, dat nog steeds
geen goede regeling is getroffen voor
de overgang van de lagere school naar
het hoger onderwijs. En zolang dit niet
gebeurd is, zal 't voor scholen, die op
leiden, moeilijk ziin, zich met al die
onderwijsvernieuwingen goed bezig te
houden. Wij pleiten voor een lagere
school, die volkomen vrij haar leerolan
kan opstellen en afwerken, zonder druk
van of angst voor de H B S.-eisen Wij
hopen hierop later nog wel eens terug
Vervolg op 6e kolom)