l
Neemt Haarlem de leiding?
AMSTERDAM C.S. 60 JAAR
r
Wij luisteren naar
Moeilijkheden bij Zuid-Ned. Toneel
Stijgende bedrijfsinkomsten
bij de K.L.M.
HBC naar HFC
Expositie met een belijdenis
Vrolijk Seminariekreeg de
erkenning van generaties
Dankbaar nageslacht
eert Cuypers
V..
Verdere verlaging van de kostprijs mogelijk
door efficiency-verbetering
Weer doodstraf geëist
tegen Rajk
Krijgt Oostenrijk oude
grenzen terug?
Hongaren in Montevideo
sluiten zich aan
H.V.B.-programma
Werk van Arnold Reemer en Wim Commandeur
bij ,,'t Lui feitje" te Haarlem
Winnaars sportprijsvraag
VRIJDAG 14 OCTOBER 1949
PAGINA 7
II
Officiële publicatie
Ministerie van overzeese
gebiedsdelen
Blandy tegen inkrimping
der Amerikaanse vloot
Jubileumschilderij voor
Raad van State
De U.N.O.-actie
Eigen protest van de
middelbare scholen
Herstel van Velsen
Kans voor S.J.C.
Meer Amerikaanse boeken
voor Nederland
L. T.
Sportagenda
Eerste klas groot biljart
47/2
Wintercompetitie waterpolo
5
Zaterdag 15 October is het zestig jaar
geleden, dat bij missive van de eerst
aanwezend ingenieur van de Staats
Spoorwegen, de heer J. Leyds, aan B.
en W. van Amsterdam, het Centraal
Station voor het publiek werd openge
steld en het voorplein aan de gemeente
in onderhoud en beheer overgedragen.
Niet alleen de eerste reizigers, maar
ook tal van nieuwsgierigen stroomden
toe. de eerste Zondag niet minder dan
23.000, om het nieuwe gebouw te be
zichtigen, dat èn om zijn plaats èn zijn
architectuur zoveel pennen in beweging
had gebracht. Wat de plaats betreft:
thans, na zestig jaar, mogen wg ruiter
lijk bekennen, dat het besluit daartoe,
zo fel bestreden en met slechts één
stem meerderheid door de vroedschap
genomen, voor Amsterdam gelukkig is
geweest. Weliswaar werd het historisch
havenfront door aanplemping van drie
stationseilanden van het IJ gescheiden
en ging hiermee een der mooiste stads
gezichten in den lande verloren, maar
de oude binnenstad bleef hierdoor het
levende hart van Amsterdam en bood
sedertdien aan ongetelde menigten van
reizigers een binnenkomst, die wellieht
ter wereld haar weerga niet vindt.
En niet minder mogen wij dankbaar
zijn. dat juist de grote Pierre Cuypers
in die tijd van algemeen verval van de
bouwkunst hier de opdracht kreeg. Dit
station op déze plaats heeft een nieuw
stadsbeeld gecreëerd, schoon en harmo
nisch en van een allure, die elke Am
sterdammer en iedere landgenoot met
|trots vervult. Het Centraal Station en
|de aankomst van daaruit in Amsterdam
izijn het oude èn het moderne Neder
land tezamen en op hun best. Toen het
er eenmaal stond vóór zestig jaar, en
zijn deuren opende, verstomden de
stemmen der critici, die het Rijksmu
seum een seminarie, het Centraal Sta-
'tion een vrolijk seminarie hadden ge
noemd, een bisschoppelijk paleis, een
klooster. Hoogstens schold men nog op
•de afwezigheid van een monumentale
•entree: die vijf deurtjes maakten het
na het Paleis op de Dam tot eep tweede
Smis in Amsterdam zonder toegang.
Inderdaad bleef dit, na zestig jaar,
nog de Achilleshiel van Cuypers' ge
niale schepping: de deurtjes zijn meer
dan ooit te klein, vooral als men de
groei van het spoorwegverkeer in
aanmerking neemt: in 1889 nog slechts
149 treinen per dag, vijf en twintig
jaar later 404, in 1922 bij de uitbrei
ding 480 en thans 850! Maar overigens
was er in 1889 zeer veel lof. „Een
prachtige stichting", schrijft een be
wonderend tijdgenoot, „een waardigi
pendant van het Rijksmuseum, te goed'
voor de haastig gaande en komende
man van de 19e eeuw, trekvogels van-
onze tijd in zenuwachtige gejaagdheid,
zoals zij door de gewelven en onderj
de kruisbogen heen en weer zullen
spoeden. Men krijgt de indruk als
ware aan de boorden van het IJ eea
middeleeuws kasteel verrezen ter be-:
veiliging van Gysbreght's veste. De'
brede gevel met zijn weelde van goud'
en kleuren, zijn bonte schakering van
tin te*, zijn opschriften, beelden e»
wapenborden, verheft zich als „een
zwaar geharnaste reus tegenover de
stad, die aan zijn voeten ligt".
Aan de bouw van het Centraal Sta
tion is een lange strijd voorafgegaan.
Ging het aanvankelijk alleen om de
bouw van een station voor de nieuwe
spoorlijn van Amsterdam naar Nieuwe-
diep, de gedachte aan een centraal ge
bouw, waar alle toenmalige spoorweg
maatschappijen, die belang hadden bij
Amsterdam, gebruik van konden ma
ken, won spoedig veld. Dat waren er
liefst acht: de Hollandse IJzeren Spoor
weg Maatschappij, de Rhynspoor, de
Ooster Spoorweg, de Noord-Hollandse
Staatsbaan, de Noordzeekanaal Spoor
weg, de Haarlemmermeer Spoorweg
naar Dordrecht, de Spoorweg verkorte
gemeenschap AmsterdamRotterdam,
de Friese Spoorweg. Maar waar moest
dit Centraal Station verrijzen? Talrijk
zijn de plannen uit de zestiger en ze
ventiger jaren: tussen de Wetering- en
Utrechtse barrière, bij Leprozengracht
en Binnen Amstel, ter plaatse dus zo
ongeveer als waar nu het nieuwe stad
huis is gedacht, en zelfs op de Dam
waar de treinen via het gedempte Dam
rak en Rokin zouden worden heenge
leid. Tenslotte ging de keuze tussen
een station buiten de Leidsepoort, naast
het Vondelpark, en de bouw op aan
geplempte eilanden recht voor de stad
in het IJ.
Tegen dit laatste plan stak een storm
van oppositie op. Men achtte het nood
lottig, ja zelfs dodend voor de scheep
vaart der stad, „met betrekking tot
haar inwendige gemeenschap in dc
omgeving van het Havenfront". Ook
handels- en waterschapsbelar.gen acht
te men bedreigd. Het Damrak of Wa
ter, destijds op enkele plaatsen ternau
wernood 6 ellen breed, zou onmogelijk
de „toenemende roulage" kunnen ver
werken. En dan die acht beweegbare
bruggen, nodig als toegangen tot het
station en voor het verkeer der trei
nen; welke individuen, zo vroeg men
zich af, zouden bereid worden gevon
den die bruggen te bedienen, lettende
op art. 51 van de vigoureuze Spoorweg
wet van 1859, luidende, dat „wie op
zettelijk gevaar doet ontstaan voor een
trein, wordt gestraft met tuchthuis van
vijf tot tien jaren". Eindelijk was daar
dan nog de conditie van de IJ-bodem
ter plaatse, die zich al zeer slecht tot
de voorgenomen werken leende.
Alleen wat dit laatste betreft, sche
nen de sceptici, toen tot bouw voor
het Havenfront besloten was, een
ogenblik gelijk te krijgen. Inderdaad
deden zich verzakkingen en zettingen
van het metselwerk voor, o. a. bij
het Westelijk viaduct en zelf her
inneren wij ons nog uit onze jeugd
de angstwekkende scheuren, die een
der huizen achter het station op de
De Ruyterkade nog lange tijd ver
toonde. Dit huis is met andere ter
plaatse verdwenen voor de uitbrei
ding van het Centrasl-Station in
1922, toen het aantal perrons onder
een tweede overkapping van drie tot
zes werd uitgebreid. Tezelfder tijd
verrees, na afbraak van de kleine Oos
telijke vleugel van het station, het
nieuwe gebouw voor de Pakketpost,
ontworpen door Jos. Cuypers.
Juist deze week vertoeft in Amster
dam Z. H. Exc. Mgr. J. P. Huibers.
Wanneer ooit het Centraal-Station in
de tachtiger jaren werd gehekeld als
„bisschoppelijk paleis", dan is het toch
wel aardig er aan te herinneren, dat in
dertijd de eerste steen voor het gebouw
werd gelegd doorde huidige Bis
schop van Haarlem. Want in het mid
daguur van 23 Juli 1881 verrichtte de
jongeheer Jantje Huibers, het vijfjarig
zoontje van de hoofdopzichter, de heer
P. J. Huibers, deze plechtigheid. Het
was een grote dag voor de kleine Hui
bers, maar ook voor de aannemers van
het funderingswerk, de heren W. Goed
koop Dz. en M. Deutekom, die op dat
ogenblik 4344 van de in totaal 8617 pa
len hadden geslagen, waarop het Cen
traal-Station dwars door de sompige
IJ-bodem heen tot in lengte van dagen
zou rusten.
VRIJDAG
HILVERSUM II, 415 m. - Na 18 uur
ook 245 en 1875 m. - 18.45 jeugd, 19.00
nieuws, 19.15 zang, 19.30 Brabants half
uur, 20.00 nieuws, 20.05 de gewone man,
20.12 Hiawadha's lied, oratorium, 22.10
voordr., 22.20 blaaskwintet, 22.45 de zin
van het huwelijk, causerie, 23.00 nieuws,
23.15 gram.
HILVERSUM I, 301 m. - 18.00 felici
taties, 18.30 strijdkr., 19.00 denk om de
bocht, 19.15 pianoduo, 19.30 mensen ko-
mpn tot geloof, cursus, 19.50 tien voor
acht, 20.00 nieuws, 20.05 kamermuziek,
20.30 de mens in het heelal, cursus, 20.55
boekbespr., 21.00 verzoekprogr., 21.40
Ducdalf, 22.00 buitenl. overz., 22.15
gram., 22.40 vandaag, causerie, 22 45
Avondwijding, 23.00 nieuws, 23.15 gram.
ZATERDAG
HILVERSUM II, 415 m. - Vóór 10 uur
ook 245 m. - 7.00 nieuws, 7.15 ochtend
concert, 7.30 Maria ter ere, 7.45 Morgen
gebed, 8.00 nieuws. 8.15 pluk de dag,
9.30 waterstanden, 9.35 kamermuziek,
10.00 kleuters, 10.15 operette fragmenten,
11.00 Zonnebloem, 11.45 piano, 12.00 An
gelus, 12.03 gram., 12.30 mededelingen,
12.33 gram., 12.55 Zonnewijzer, 13.00
nieuws, 13.20 gram., 14.00 fanfare-ork.,
14.20 Engelse les, 14.40 lichte muziek,
15.25 kroniek van letteren en kunsten,
16.00 koorzang, 16.30 Gregoriaans, 17.00
Wigwam.
HILVERSUM I, 301 m. - 7.00 nieuws,
7.15 gymn., 7.30 strijdlied, 7.33 oog in al.
7.38 piano, 8.00 nieuws, 8.18 oog in al,
8.23 orkest, 8.40 orgel, 9.05 Beethoven,
10.00 medische causerie, 10.05 Morgen
wijding, 10.20 radiofeuilleton, 10.35 ar
beiders, 11.35 strijkkwartet, 12.00 Metro-
pole-ork., 12.30 mededelingen, 12.33
kwartet, 12.55 kalender, 13.00 strijdkr.,
13.30 orgel, 13.55 toespraak over t.b.c.-
bestrijding, 14.00 koorzang, 14.20 accor
deon, 14.50 streekuitz., 15.15 kamerork.,
16.00 komt u binnen, 16.15 amateursuitz.,
16.45 sport, 17.00 gram., 17.30 jeugd.
Het bestuur van de stichting Zuid-
Nederlands Toneel heeft in een ver
klaring, via het Katholiek Ned. Pers
bureau verspreid, gereageerd op ver
schillende publicaties over moeilijk
heden bij dat gezelschap. Wij hebben
in „V.'.' "tijd" van 7 October j.l. van
deze moeilijkheden gewag gemaakt en
gesproken van een rapport van ac
teurs van het gezelschap, waarin klach
ten over het beleid van de directeur,
de heer P. Balledux werden geformu
leerd. De thans verspreide verklaring
van het stichtingsbestuur maakt gewag
van interne moeilijkheden binnen het
gezelschap, waarop wij niet nader in
gaan, maar die leidden tot een ge
meenschappelijke vergadering. Het re
sultaat daarvan was het besluit, dat de
acteurs hun grieven zouden samen-
K.L.M. heeft zich in 1948 over
J-'jgende bedrijfsinkomsten mogen ver-
jteugen. Deze bereikten met f 151 mil
ten ruim het dubbele van het niveau
T^n 1946 en in vergelijking met 1947,
de ontvangsten f 105 mill, belie-
valt een stijging van oa. 44 pet. te
°ntateren. Van deze f151 mill, kwam
j 't passagiersvervoer f 107 min., bagage
min., goederen- en postvervoer
12.9 resp. f 18 min. Een bate van ca.
.10 millioen vloeide tenslotte voort uit
Uzondere vluchten en diverse inkom-
»te„
Vergeleken met 1947 kwam de
grootste stijging voor bij het goede
renvervoer, n.l. 88 pet., gevolgd door
56 pet. bij het personen- en bagage-
vervoer tezamen, 49 pet. bij bijzonde-
re vluchten, terwijl het postvervoer
•het 9 pet. d'e ~;nste groei vertoonde.
j. Beschouwt men de inkomsten van de
Jnbedrijven in de laatste twee aar dan
j-Phit procentueel hiervan voort uit het
Hlöbedrijf AmsterdamBatavia 37
iStlv-) pet.; Noordatlantisch lijnbedrijf
jA'onv.) pet.; lijnbedrijf Europa 16 (19)
rj; Zuidatlantisch lijnbedrijf 10 (9)
Uj lijnbedrijf West-Indië 9 (10) pet.;
Jbbedrijf Afrika 8 (4) pet. en 1 (onv.)
het lijnbedrijf Nederland,
iJ?« exploitatie-uitgaven beliepen in
l9d? f 129 millioen tegen f 84 mill, in
On Waarvan 43 pet. of ruim f 56 mill,
en ^kening kwam van salarissen, lonen
*en VerPlichte en vrijwillige sociale las-
ig?' Een bedrag van f 21 mill, werd
bul?Seven aan benzine, olie en smeer
boelen.
ni®en bijzonder zware druk op de ex-
(jjP'tatiebaten vormen de kosten van
ti„ "leiding, opleiding enz. Acht en tach-
s5. Pet. van het personeel is n.l. pas
iq ®rt de laatste vier jaar bij de K.L.M.
Jt dienst en dit heeft veel opleidings
har n noo(3zakelijk gemaakt. Ter illus-
eèn hierbij diene, dat één lesuur op
Constellation circa zestienhonderd
'den kost!
Vqo® aftrek van o.a. f 19.67 (19.61) mill.
aa„ .afschrijvingen en f2.33 (1.02) min.
f 'btrest resteer, een winstsaldo ad
ciivir °5 (132.517), waaruit 4 (onv.) pet.
hitija,®11^ w°rdt uitgekeerd op de cu-
OeW Preferente en prioriteitsaan-
1947 Incdusief het onverdeelde saldo
\v0], dan nog beschikbaar f 157.432,
vc.d bedrag wordt bestemd voor reser-
f „end cum. pref. aandelen, waar-
Vari 0,74'000 kapitaal uitstaat,
tester, j reserve voor ontwixkelings-
hiill i 3.34 mill, is afgeboekt f 2.54
verhf.t5en Scheelte van de kosten ter
hisson xTlnf van de luchtverbinding
n Nederland en Indonesië.
e directie is van mening dat een
J^hie b|n°5'mde Gouverneur van Suri-
htn 'rif' ?xc- mr- J- Klaasesz, zal aan
Seven hiertoe de wens te kennen
P®hiedort i Ministerie van Overzeese
28 o i audiëntie verlenen op 26
A uctober a.s.
ïpber "-'ntieaanvragen dienen vóór 22 Oc-
v ®st-TnaS; worden gericht aan de
c°etnri ïSC e afdeling van bovenge-
Ministerie, Plein 1 te 's-Graven-
verdere verlaging van d'e kostprijs
per geproduceerde tonkilometer mo
gelijk is door efficiency-verbetering
in alle onderdelen van het bedrijf.
„Daardoor zal het ons, naar wij ho
pen, mogelijk gemaakt worden, het
hoofd te bieden aan de sterke con
currentie in de internationale lucht
vaart, welke zich vooral uit in een
tendenz tot tariefsverlaging."
Sterke behoefte aan nieuw kapitaal
Door middel van een creaiet bij dë
Herstelbank, waarvan tot einde 1948
ruim f5 mill, werd opgenomen, is tij
delijk in de behoefte aan nieuw kapi
taal voorzien. Over 'n aanpassing van de
kapitalisatie aan de verhoogde investe
ringen en het hogere omzetvolume,
welke niet lang mee zal kunnen uit
blijven, worden besprekingen met de
regering gevoerd. De Staat neeft per
ultimo 1948 een lang lopend voorschot
verstrekt van f34.5 (27.1) mill, en de
betaling gegarandeerd van aan vlieg
tuigleveranciers afgegeven meerjarige
dollarpromessen ad totaal f 9.250.682
(13.983.000).
Bij de regeling var. de kapitalisatie
zal aflossing van de bijna f 11 mill,
schuld aan de personeelfondsen als een
der meest dringend- punten onder het
oog worden gezien.
Hierbij dient te worden vermeld,
dat het pensioenfonds circa f 25 mil
lioen bedraagt. De gebouwen zijn on
derpand voor de schuld aan het pen
sioenfonds. Zodra deze bij de nieuwe
kapitalisatie zal zijn afgelost, zal het
mogelijk zijn, teneinde de liquiditeits
positie te verbeteren, in overweging
te nemen, de gebouwen, evenals dit
in de V.S. veelal wordt gedaan, aan
verzekeringmaatschappijen als beleg
ging over te doen en weer van deze
instellingen in huur over te nemen.
Op de aanschaffingsprijzen van de
vloot en andere gebruiks-activa werd'
tot eind 1948 voor belangrijke bedragen
afgeschreven, zoals uit onderstaar de
cijfers blijkt (in duizenden guxdens):
Balans
Aanschaff.pr. Afschrijv. uit. 1948
Vliegtuigen,
motoren, etc. f92.265 132.810 f 59.4-5
Gebouwen 24.274 4.632 19.642
Voertuigen 3.083 1.277 1.811
Werkt, en
gereedsch. 4.443 1.716 2.727
Inventaris 12.688 4.287 8.401
Vloot en personeel
In 1948 werden behalve de reeds eer
der ingebruik genomen vier u 749 Lock
heed Constellations, overgenomen van
het Ned. Ind. Gouvernement, aan de
vloot toegevoegd nog één L749 LC, zes
Douglas DC-6 en zeven Convair-vlieg-
tuigen, alsmede vijf tweedehands Dou
glas C 54-B vliegtuigen. Verkocht wer
den boven de boekwaarde één Douglas
DC-4 en één Douglas C 54A vlieg
tuig. Bij Prestwick ging een Lockheed
Constellation verloren, terwijl 'n zwaar
beschadigde Douglas DC-4 werd afge
voerd. Eind 1948 waren nog in bestel
ling één LC, een Douglas DC-6 en vijf
Convair-vliegtuigen, welke alle inmid
dels zijn afgeleverHet merendeel der
Douglas C 47-A vliegtuigen, op de
Europese lijnen vervangen door Con
vair-vliegtuigen, is thans voor verkoop
Het Centraal Station te Amsterdam,,
zoals dit vóór zestig jaar door Pierre
Cuypers, in samenwerking met A. L.
van Gendt, werd voltooid. Het gebouw
van de Pakketpost aan de uiterste Oos
telijke vleugel, naar ontwerp van Jos.
Cuypers, dateert uit de twintiger jaren.
bestemd; zij zijn alle geheel afgeschre
ven op residuwaarde.
Einde 1948 waren 13.957 man perso
neel in dienst, van wie 4550 in het bui
tenland. Onder her: waren 392 vliegers,
300 radio-telegrafisten, 228 boordwerk
tuigkundigen, 132 stewardessen en 145
stewards en vliegende koks.
In 1949 kon tot een beperking van
het personeel worden overgegaan als
gevolg van het meer ingewerkt -a-
ken, een centralisatie van kantooi-
ruimte en een algemene verhoging
van de efficiency.
De devaluatie zal een verhoging van
de kosten met zich meebrengen, welke
voor 1950, inclusief afschrijvingen, doch
exclusief benzine en olie, op f 25 mil
lioen wordt geraamd. Deze verhoging
zal gedeeltelijk door tariefsverhoging,
gedeeltelijk door bezuinigingen moeten
worden gecompenseerd.
Brengt de wild doorgevoerde deva
luatie grotere activiteit, dan zullen de
omzetten vermeerderen. Invoering van
straalvliegtuigen zou hier en daar voor
de K.L.M. mogelijk zijn, maar de grond-
organisatie is nog niet klaar.
Voor de commissie voor de gewapende
diensten van het Amerikaanse Huis van
Afgevaardigden heeft admiraal William
Blandy, bevelvoerder over de Ameri
kaanse Atlantische vloot, als zijn me
ning te kennen gegeven, dat de natio
nale veiligheid ernstig in gevaar ge
bracht zou worden door de voorgestelde
inkrimping van de vloot en groter ge
bruik van de B 36. Volgens Blandy had
den de lange-afstandbommenwerpers en
de atoombom als wapens tegen een po
tentiële agresaor aan waarde ingeboet
doordat Rusland blijkbaar de atoombom
nu ook bezat.
„De marine moest beschikken over
grote en snelle vliegtuigmoederschepen
met een groot offensief vermogen," zo
betoogde Blandy.
Vlootadmiraal William Halsey zei ten
overstaan van de commissie, dat in de
reoente oorlog in Europa gebleken was,
dat het bombarderen van steden wei
nig invloed heeft op de bewegingen
van de legers op de begane grond. „Het
was een vergissing te denken, dat de B 17
en later de B 29 door massa-aanvallen
op steden militair voordeel konden be
halen, tot in enige verhouding stond tot
de kosten, die deze bombardementen
meebrachten," verklaarde Halsey.
Met betrekking tot de zware bom
menwerper van het type B 36, die het
dispuut tussen de vloot en de lucht
macht, dat door de commissie behan
deld wordt, heeft gaande gemaakt, zei
admiraal Halsey: „Ik geloof, dat er in
ons arsenaal plaats is voor d'e beste
bommenwerpers, die er bestaan."
Kapitein A. A. Burke, op het ogen
blik assistent-chef van operaties bij de
marine, diende een verzoek in, om
voort te mogen gaa met de bouw van
het supervliegdekschip, dat atoombom
menwerpers zou kunnen vervoeren. De
kiel voor dit schip was reeds gelegd,
toen het plan voor de bouw door de
minister van defensie, Louis Johnson,
werd ingetrokken.
Admiraal Coniolly, commandant van
de Amerikaanse Oost-Atlantische en
Middellandse-Zeevloot, heeft %*or de
Huiscommissie van de Amerikaanse
strijdkrachten verklaard, dat Amerika
minder schepen bezit dan het in geval
van oorlog alleen al in Europa nodig
zou hebben.
Nieuwe en verbitterde aanvallen te
gen de Westelijke mogendheden en
grootspraak, dat Rusland „nu een derde
deel van de wereld bestuurt" en de
atoombom bezit, werden vandaag door
de Hongaarse prosecutor uitgesproken
tijdens de behandeling in hoger be
roep van de zaak tegen de Hongaren
Laszlo Rajk en vijf van zijn mede-
beklaagden, diefde vorige maand we
gens hoogverraad veroordeeld werden.
De zitting vond plaats in een kleine
gerechtszaal te Boedapest, die geheel
gevuld was met advocaten en politieke
waarnemers. Dit is de laatste instantie
en de beklaagden verschijnen er niet,
tenzij hun aanwezigheid door het Hof
geëist wordt.
Voor het uit vijf leden bestaande Hof
eiste de aanklager, Imre Lakatos, dat
naast de drie, die reeds ter dood ver
oordeeld werden, de hoogste straf ook
opgelegd zou worden aan Lazar Bran-
kov, voormalig Joegoslavisch diplo
maat, en Paul Justus, voormalig com
munistisch lid van het Hongaarse par
lement. Zij waren beiden tot levens
lang veroordeeld.
Na de rede door de verdediging werd
de zitting verdaagd tot Vrijdag negen
uur Ned. tijd. Dan zullen de vonnissen
uitgesproken worden.
De plaatsvervangers van de vier mi
nisters van Buitenlandse Zaken zgn
Woensdag opnieuw bijeengekomen voor
bespreking van het vredesverdrag met
Oostenrijk.
In diplomatieke kringen te New York
verwondert men zich over de onderling
afwijkende verklaringen van Bevin en
Acheson ten aanzien van de besprekin
gen over het vredesverdrag met Oosten
rijk. Bevin heeft namelijk bij zijn te
rugkeer uit Amerika te Southampton
in de loop van Woensdag verklaard, dat
bij deze besprekingen slechts weinig
voortgang was gemaakt. Dean Acheson
zou echter, volgens een mededeling van
Tom Connally, de voorzitter van de
Amerikaanse senaatscommissie voor
buitenlandse betrekkingen, op een be
sloten bijeenkomst van de commissie
melding gemaakt hebben van „aanzien
lijke vooruitgang" bij de besprekingen
over het verdrag met Oostenrijk.
Acheson zou er aan toegevoegd heb
ben, dat de kwesties van de Donau-
scheepvaart, de herstelbetalingen en de
eigendom van Duitse activa in Oosten
rgk nog geregeld moesten worden.
Acheson had verder volgens Connally
verklaard, dat de Verenigde Staten en
de Sovjet-Unie informeel overeenge
komen waren, dat aan Oostenrgk zgn
grenzen van voor de oorlog, „zoals ze
waren voordat Hitier binnenviel", ge
laten zouden worden.
27 October zal het jubileumschilderij,
dat Antoon van Welie voor de Raad van
State vervaardigde, aan dit college wor
den overgedragen. Voor deze overdracht
werd een erecomité gevormd onder voor
zitterschap van jhr. mr. F. Beelaerts van
Blokland, vice-voorzitt-er van de Raad
van State.
Bijdragen voor dit, als nationaal hulde
blijk aan ons vorstenhuis bedoelde schil
derij, kunnen met vermelding voor het
doel gestort worden op de giro van
de Twentse Bank te Den Haag (giro
1417). Het schilderij is op het ogenblik
geëxposeerd in de kunsthandel St. Lucas
aan de Zeestraat te Den Haag.
vatten in een rapport, dat daarna het
bestuur aanleiding zou geven tot een
grondig onderzoek. Overeengekomen
werd bovendien, dat de acteurs door
zouden spelen tot 15 October. Zij wer
den, zegt de verklaring, evenwel per
24 September ontslagen, omdat zij te
gen de stichting ageerden.
T.a.v. de financiële moeilijkheden, in
de zomermaanden ontstaan, zegt het
bestuur, dat zij het gevolg zijn van de
bestaande subsidieregelingen, waardoor
het Rijk slechts een subsidie geeft van
50 pet. van het tekort; de grote gezel
schappen genieten bovendien nog be
langrijke gemeentelijke subsidies, die
het Zuid-Nederl. Toneel mist, omdat
het aangewezen is op spelen in de pro
vincie, zodat de helft van het tekort
uit particuliere bijdragen moet worden
gedekt.
Uit het acteurs-rapport en uit deze
verklaring is de conclusie te trekken,
dat er in het Zuid-Ned. Toneel weder
zijdse grieven bestaan, die in een dag
blad niet uitvoeriger, dan wij tot dus
verre deden, behoeven te worden be
handeld. Maar wij menen, dat het ter-
wille van het katholieke beroepstoneel
van belang is, dat deze kwestie inder
daad grondig en onpartijdig wordt on
derzocht.
De actie van Henri de Greeve heeft
ook haar weg gevonden naar de vele
Hongaren die gedwongen zijn geweest
hun land te verlaten en in den vreemde
hun toevlucht te zoeken. Een grote
groep van Hongaren, die in Montevi
deo onderdak heeft gevonden, heeft
een aantal handtekeningen gestuurd om
deze te voegen bij het algemeen pro
test tegen de vervolgingen in Oost-
Europa.
De Katholieke Middelbare scholen
in Nederland zullen eveneens aan de
protestactie deelnemen. De leerlingen
hebben hun eigen protest, waarvan wij
de tekst hier laten volgen:
„Ondergetekendenstuderende
aan: (naam van de school) pro
testeren met klem tegen de onder
drukking en verkrachting der ele
mentairste menselijke rechten in de
aan de Sovjet-Unie en haar satellie
ten onderworpen gebieden.
Met name protesteren wij tegen
dë talloze en verregaande inbreuken
op de zelfstandigheid en rechten der
kerkgenootschappen in de landen van
Midden- en Oost-Europa, tegen de
achter het „IJzeren Gordijn" heer
sende godsdienstvervolging en tegen
de verkrachting der rechten van ge
zin en kerk inzake opvoeding en
onderwijs.
Zij verzoeken de V. N. alle ter be
schikking staande middelen aan te
wenden tot bestrijding van stelsels,
die gevaarlijk geacht moeten wor
den voor de totstandkoming^ en het
behoud' van de wereldvrede."
Het gaat over het algemeen uitste
kend met de Haarlemse clubs in de
voetbalcompetitie. Wel spelen zij niet
overal een vooraanstaande rol, maar
men heeft toch maar terdege rekening
te houden met de Haarlemse vertegen
woordigers. Haarlem speelt ondertussen
wel een voorname rol en de kans is niet
denkbeeldig dat de Roodbroeken na
Zondag a.s. de leiding in hun afdeling
zullen nemen.
Daarvoor is in de eerste plaats een
overwinning van Haarlem zelf over
A.D.O. nodig, hetgeen we onder de ge
geven omstandigheden zeer zeker mo
gen verwachten, maar om aan de kop
te komen moet Sparta minstens één
punt verspelen en daar zou dan V.S.V.
voor moeten zorgen. En dat zou toch
zeer goed mogelijk kunnen zijn!
Nu het eerste schaap bij R.C.H. over
de dam is mogen we verwachten, dat
de tweede overwinning niet lang op
zich zal laten wachten en nu 't Gooi op
bezoek komt, lijkt ons de kans groter
dan ooit, ondanks het feit dat de Hil
versummers Zondag j.l. zo'n fraaie
prestatie leverden. E.D.O. gaat weder
om een zware strijd tegemoet. Nu tegen
S.V.V. in Schiedam, maar de ploeg van
Schijvenaar behoeft aan het resultaat
nog lang niet te wanhopen. Tussen
haakjes, indien men Schijvenaar, aan
genomen dat de internationaal weer fit
is, eens tot zijn oude liefde liet terug
keren, n.l. aanvallende spil en de
kleine Karpes, die als mid-half toch wel
faalt, weer rechts-half zette, zou de
voorhoede dan niet de zo nodige steun
ontvangen, waardoor E.D.O. in 1941
eerste klasser werd en twee jaar gele
den afdelingskampioen kon worden?
Het valt licht te proberen, E.D.O.!
Stormvogels liet zich Zondag j.l. le
lijk de kaas van het brood eten en een
volledig herstel tegen W.F.C. is abso
luut nodig, willen de IJmuidenaren hun
kansen op de bovenste plaats niet ver
spelen.
Velsen heeft Zondag j.l. het eerste
puntje verspeeld, maar dat lijkt ons nu
juist een stimulans om tegen de op be
zoek komende Alkm. Boys eens flink
van leer te trekken. Wij rekenen al
thans zeker op een overwinning. Maar
minder gerust zijn we over V.V.E., dat
bij het sterke D.C.G. op bezoek moet,
maar A.D.O. daarentegen kan bij D.T.S.
mogelijk een kostbaar puntje wegka
pen. Vitesse zal in Haarlem bij de nieu
we derde klasser D.I.O. geducht op z'n
tellen moeten passen, maar D.E.M. kan
zich thuis ten koste van K.V.V. wel
handhaven.
Grote belangstelling wordt verwacht
aan de Spanjaardslaan, waar good old
H.F.C. de tegenstander van good old
H.B.C. is. Dat belooft wat! Het vijfde
gelijke spel H.F.C.? T.Y.B.B. speelt z'n
laatste wedstrijd aan de Rijksstraatweg
en zorgt dus vanzelfsprekend voor een
overwinning tegen R.K.A.V.V.
Aan het vierde klasse-front is de strijd
ongemeen fel en vooral de ontmoeting
S.J.C.—A.S.C. is van 't allergrootste be
lang. Door een zege zou de St. Jeroens-
club aan de leiding komen en dank zij
het terrein-voordeel kon dit wel eens
gebeuren ook. Dan zou b.v. Teylingen
ook weer uitstekende kansen krijgen,
aangenomen dat dit elftal van Archipel
wint en V.V.S.B. heeft thuis tegen Hil-
legom ook wel een klein kansje. B.S.M.
in de uitwedstrijd tegen Docos echter
niet.
D.S.S. en I.E.V. krijgen het resp. te
gen Swift en Rivalen niet makkelijk en
met een gelijk spel van beide zouden
we reeds tevreden zijn. Onze Gezellen
speelt de lastige wedstrijd tegen N.E.A.
en evenals N.A.S. dat thuis tegen
D.VAV. in het veld komt, zullen de
Haarlemse vertegenwoordigers goed voor
de dag moeten komen om met ook
maar één winstpuntje huiswaarts te
kunnen keren.
Bij de overige Haarlemse derde klas-
sers zien we Schoten van J.O.S. win
nen, maar Bloemendaal in Hoorn van
Hollandia verliezen. Terrasvogels heeft
echter een goede kans tegen A.P.G.S.
en Kinheim kan thuis tegen Alw. For
ward toch minstens wel een gelijk spel
bereiken. Of Kennemers echter bij
Z.S.G.O. succes zal behalen menen we
te moeten betwijfelen en voor Halfweg
zijn de vooruitzichten bij G.V.O. ook
al niet bepaald gunstig. Hillinen kan
in Hillegom van Roodenburg winnen.
O.H.C.-beker: Hoofdd. Boys— OG2;
Z'meeuwen 4EHS2. IA: ADO 2DSK,
Haarlem 3ABeverwijk 2; DIO 2RCH
4; SpaarndamStormvogels 3. IB: Con
cordiaSpaarnevogels, Heemstede-DEM
2; Haarlem 4—HFC 3; RCH 5—Kinheim
2; Waterloo—EDO 4.
2A: Beverwijk 3—Bl'daal 3; VI. Vogels
3—Geel Wit; HFC 4—VSV 4; Kinheim 3
TYBB 2; Kennemers 4Spaarnestad.
2B: Hillegom 2—RCH 6; Halfweg 2—
Haarlem 6; VI. Vogels 2—Van Nispen;
Z'meeuwen 5HFC 5. 2C: Velsen 3
Schoten 4; WB 3—TYBB 3: Kennemers
6Terrasvogels 2; Ripperda 2DCO 2;
VVE 2—WH. 2D: EDO 5—Hillinen 2;
DSS 2—HBC 3; VogelenzangDIO 3;
SVY—Haarlem 5; THB 2—Kennemers 5.
3A: Beverwijk 4ADO 3; Kinheim 4
—DEM 3; Waterloo 2—IEV 2; Velsen 4
Stormvogels 3; WE 3VSV 5. 3B:
EDO 6Vog.zang 2; Spaarnestad 2
Koofdd. Boys B. 2; HBC 4—Hillegom 3.
3C: Concordia 2Heemstede 2; Geel
Wit 2DSB. 3D: TYBB 4Schoten 5;
EDO 7—IEV 3. 3E: Halfweg 3—NAS 2;
BSM 2HBC 5. 3F: OG 3DSS 3; DEM
4—WD 2.
4A: ADO 5—Kinheim 6. 4B: Hillegom
6Concordia 3: BSM 3DSOV; ETO 3
Van Nispen 2. 4D: TYBB 6—EDO 9: SVY
4—Geel Wit 5. 4E: DIOS 2NAS 3. 4F:
ADO 4Velsen 5; Kennemers 7IEV 4;
DEM 5—Kinheim 5. 4G: Spaarndam 3—
DSS 4 Z'meeuwen 8OG 4; EDO 10
TYBB 5. 41: Schoten 8—TYBB 7; WH 3
OG5.
Jeugd A: Terrasvog. aHaarlem a;-
Schoten aStormvogels a; DEM a—
TYBB a; ADO a—EDO a. B: Kinheim a
Z'meeuwen a; HBC aHFC a; Ken
nemers aBeverwijk a; DSS aVelsen
a; RCH a—VSV a; K'land—WE a.
Junioren: A: Geel Wit aDSS b: OG
a—ADO b; NAS a—DEM b; HBC b—
TYBB b. C: DIOS a—BSM a; Van Nis
pen aConcordia a; DSOV aHoofdd.
B. a; HBC cVogelenzang a. F: DSS c
ADO c: Geel Wit b—DEM d: OG b—Vel
sen c. I: Vog.zang bBSMb; Van Nis
pen bConcordia b. K: OG cDSS d;
SHS a—Geel Wit c.
Adspiranten: B: HBC aBSM a; Van
Nispen aHoofdd. B. a.; Concordia a
DIOS a. D: Geel Wit a—ADO a: Velsen
a—DSS a; OG a—DEM a; WE a—TY
BB a G: Velsen bDSS b; OG bDEM
b; Geel Wit b—HBC b; TYBB b—Vel
sen c. J: Velsen dIEV a: ADO cVel
sen c; DEM c—DEM e; DEM f—ADO b;
DEM d—DEM g. L: HBC d—BSM b;
Van Nispen bConcordia c; Concordia
bDIOSb; HBC cConcordia d. N: OG
c—HBC e; DSS c—Geel Wit a: NAS b
TYBB d: TYBB e—Velsen f. S: DSS d
—Geel Wit d; TYBB i—TYBB g; TYBB
hVelsen h; DSS eSHS a.
Krachtens een door drie Amerikaanse
uitgevers met de ECA gesloten garantie
contract, waardoor zij in staat zullen
zijn een gedeelte van hun ontvangsten
aan buitenlandse valuta uit de verkoop
van publicaties in het buitenland te
converteren in dollars, zal Nederland
meer Amerikaanse boeken ontvangen
De Curtis Publishing Co en de Bantam
Books Incorporated, die tot de contrac
terende firma's behoren, hebben het
voornemen boeken te verkopen in Ne
derland, Italië en West-Duitsland.
Deze tentoonstelling is weer een
geval, waarin de schilder het an
deren moeilijk maakt positieve
dingen over zijn werk te zeggen, omdat
de uitingsvorm, waarvan hij zich be
dient, zo individueel is, dat deze
slechts voor hem en misschien voor
enige over de aardbol verspreide geest
verwanten mede is te beleven.
Bij het werk van Heyboer hebben
we aan dit verschijnsel nogal aandacht
besteed. Toch kan dit soort exposities
opgevat als kennisgeving en verant
woording aan de gemeenschap van de
gebeurtenissen op het atelier mits
niet te veeltallig, met interesse gezien
worden. Voor de minder goede ver
staander: het is een vrijwel interne
kwestie, die pas voor de gemeenschap
belangrijk wordt als de schilder ze
heeft opgelost, al mag de gemeenschap
uiteraard benieuwd zijn naar de stand
van zaken tussentijds.
Een sympathiek gebaar van Arnold
Reemer, een oud-stadgenoot, is de po
ging om in een drietal op elkaar aan
sluitende stellingen aan het begin van
de catalogus een soort van transforma
tor te geven, die de bezoeker vaardig
moet maken dit werk en dat van
zijn soortgenoten met een geestelijk-
schone lei te ontvangen.
Deze geschreven inleiding, zij moge
juist of onjuist zijn, is in ieder geval
hoogst-concreet en -generaliserend ge
formuleerd; dit in tegenstelling tot het
in kleur geschrevene, dat genummerd
en getiteld de expositie uitmaakt.
„Niets heeft een objectieve waarde,"
aldus de exposant, „tenzij in handel,
nijverheid of politiek!" Wij menen ons
echter te kunnen indenken, dat er za
ken zijn, waaronder zeker verhevene,
die zelfs een absolute waarde bezitten.
Als wij mogen aannemen, dat Ree-
mer's werk niet gerekend dient te wor
den tot de nijverheid, noch tot handel
of politiek, dan heeft ook zijn werk
geen objectieve waarde en is, weer
volgens de inleiding, „afhankelijk van
het vermogen tot waarderen".
De titels van zijn werkstukken zijn
volkomen subjectief. Wat heeft het
voor zin een kleur en vormspeling een
„verklarende" titel te geven als „kin-
derfuga" of „contrapunt"? Voor het
publiek heeft deze indicatie immers
generlei waarde, omdat hij hetzelfde
„vermogen tot waarderen" niet bezit
als de maker van zo'n meest individuele
eruptie.
Twee schilderijen heten „metamor
phose" voor derden is, nuchter be
zien, ieder nummer een metamorphose:
n.l, van de algemeen erkende verschij
ningsvorm. Dat men „aan zichzelf ver
plicht is het vermogen tot waarderen
op te voeren", kunnen wij met de phi-
losophische schilder eens zijn. He.t
„opvoeren" sluit echter niet in de ont
wikkeling in éne richting, zodat bij het
opgevoerde vermogen tot waarderen
toch een on-vermogen kan blijven be
staan tot het waarderen van zeker
werk.
Moge de schilder overtuigd zijn van
het (voor hem) enig mogelijke van deze
uitdrukkingsvorm, het publiek zal deze
trant van uitbeelden niet zien als het
enig-waarde-hebbendë, maar als één
van de vele varianten op experimen
ten, die misschien waarde voor de
ontwikkeling der beeldende, kunst blij
ken te bezitten. De tijd zal, zoals steeds,
een natuurlijke zeef blijken te zijn en
doorlaten wat te licht bevonden is.
Op de brede basis ener algemeen-
aesthetische waardering zijn er voor de
nie.t te enghartige bezoeker zeker enige
bekoorlijkheden te beleven. Nieuwe
gezichtspunten vermocht Reemer in
deze collectie nog niet te openen. Voor
hem privé zou nochtans deze uitspat
ting van vormende waarde kunnen
blijken te zijn, n.l. om tot concretere be
paling der dingen te. komen; dit werk
immers ontstaat, zoals méér betoogd,
uit gebrek aan de meest elementaire
levenszekerheden.
Intussen wacht het niet-onverschillige
publiek met welwillende reserve op de
dingen, die eventueel komen gaan en
waaruit blijkt, dat de. schilder met de
eigen conflicten in zoverre in het reine
is, dat hij zich een levensbeschouwing
heeft opgebouwd, dan wel een bestaan
de heeft aanvaard. Van dat moment af
zal hij in ruimere kring treden.
Zijn mede-exposant Wim Comman
deur blijft in zijn beste dingen op een
breder terrein van appreciatie, waarbij
vergeleken „de boer" en de z.g. „com
positie" grapjes zijn, die als zodanig
ontmaskerd, gewaardeerd kunnen wor
den.
Uit bijna elk van zijn werken blijkt
dat hij eerbied voor het materiaal
heeft en zich hierdoor laat inspireren
tot de vorm.
„Twee figuren" en één der dierfigu
ren krijgen door de compositie een an
der soort abstractie. „De Tors" bewijst
zeer duidelijk, dat hij het vermogen
heeft zijn eerlijke bedoelingen vast te
omlijnen en wel met een zodanig
algemeen-erkende elegance, dat zijn
bedoelingen grijpbaar blijven voor e«n
breed publiek. Zijn beeldingsvorm
blijft hierdoor als ontroeringsbron
niet verstoken van werkzaamheid.
Haarlem: HaarlemADO, TYBBRKAW,
HFCHBC, DIOVitesse, SchotenJOS,
DCOHeemskerk, VVDTHB.
Heemstede: RCH't Gooi.
Halfweg: NAS—DVAV.
Hillegom: Hillinen—Roodenburg.
Sassenheim: Teylingen—Archipel.
Noordwijkerhout: VVSBHillegom.
Noordwij kSJCASC
BloemendaalDSSSwift,
Santpoort: VelsenAlkm. Boys, Terras-
vogelsAPGS.
Velsen: Stormvogels—WFC.
Beverwijk: DEM-KVV, Kinheim—Alw.
Forward.
Voor het kampioenschap eerste klas
se groot biljart kader 47/2, dat van 10
tot en met 13 November in De IJsbreker
te Amsterdam zal worden gespeeld, zijn
slechts zes inschrijvingen binnengeko
men, n.l.: A. Mol, S. van Lochem, Chr.
Lankhof, allen Amsterdam; P. Kruithof
(Barendrecht), C. Baarents (Goes) en
J Franken (Tilburg).
'Uit de finale van het kampioenschap
tweede klasse zullen door het bestuur
van de Ned. Biljart Bond nog twee can-
didaten worden aangewezen.
Ook deze winter wordt een waterpolo
kringcompetitie gespeeld naast de cen
trale competitie en de bekercompetities
van de K.N.Z.B.
Door de kringpolocommissie zijn óe
zeventallen als volgt ingedeeld:
Heren, afdeling I: DWR 1, DWT 1,
HVGB1 HPC 1, Haarlem 1, Neresus 1
en VZV 1; afö. II: DWR 2. HVGB 2,
Haarlem 2, HPC 2 en VZV 2; afd. III:
DWT 2, HVGB 3, Haarlem 3, HPC 3 en
HZV 1; afd. IV: DWT 3, HVGB 4, Haar
lem 4, HPC 4 en VZV 3.
Dames, afd I: DWR 1, DWT 1, HVGB
1, HPC 1, IJaarlem 1 en VZV 1; afd. II:
DWT 2, DWR 2, HVGB 2, Haarlem 2 en
VZV 2.
Jongensadspiranten: DWT, pWR,
HVGB a, HVGB b, Haarlem, HPC en
VZV.
Meisjesadspiranten: DWT a, DWT b,
DWR a, HVGB a, HVGB b, Haarlem en
VZV.
De afdeling I heren speelt een hele
competitie, de overige afdelingen spe
len een halve competitie.
De wedstrijden van de adspiranten
worden op de oefenuren van de betref
fende verenigingen gespeeld. De thuis
wedstrijden van VZV worden op Za
terdagavond in Velsen en die van Ne-
zeus op Dinsdagavond in Zaandam ge
speeld. De overige wedstrijden worden
op Zaterdagavonden in het Sportfond-
senbad te Haarlem gespeeld.
Evenals bij Bondscompetities moet
voorlopig volgens de zogenaamde oude
spelregels worden gespeeld, dit in ver
band met de omscholing van de
scheidsrechters en ook daar d'e juiste
vertaling van de nieuwe spelregels nog
niet officieel bekend is. De wintercom
petitie begint op Zaterdag 22 October.
Resultaten van Zondag 9 October:
le prijs (f 10.A. Boots-Groeneveld,
Dr. Schaepmanstr. 116, Haarlem, 8 pnt.
2e prgs (f7.50): A. Schouws, Ooster-
streng 17, Heemskerk, 7 pnt.
3e prijs (f 5.J. A. ten Wolde, Paul
Krugerstraat 37, Haarlem, 7 pnt.
4e prgs (f 2.50)J. Philips, Joh. Ver-
hulstweg 23, Bloemendaal, Post Sant
poort-Station, 7 pnt.
Zeven inzendingen met 7 pnt. werden
uitgeloot.
