DE EERSTE ATOOMEXPLOSIE IN RUSLAND
GESCHIEDDE 10 JULI J.L.
Caféhouder doodgeslagen
Ilse Koch zal Zondag haar straf
hebben uitgezeten
[vÏEER
1 GEEN
WBBR
P.T.T.-ers in de rol
van detectives
bommen slechts 20 a 30 per jaar
Rode legers in
Kanton
Ontploffing in Technische
Hogeschool
ZIJ. DIE VIELEN
Zelden raakt een brief bij
Posterijen zoek
de
Een minaat voor
twaalf
Productie van „uraniam-platoniam"-
UNCIGAATBEMIDDELEN
Ernstig vuistgevecht in de hoofdstad
Beschuldigd van 29
moorden
Het weer
Ingenieur gedood en drie gewonden
Vreemde adressen
Kath. Centrale voor
hoofdarbeiders?
Tot hoofd en hart
J
ZATERDAG 15 OCTOBER 1949
73ste JAARGANG No. 24590
RUSSISCHE MAJOOR ONTHULT ATOOMGEHEIMEN
Atoomfabrieken
staan in Siberië
in kwestie Midden-Java
Uitslag NIWIN-loterij
Solex-fietsen en de voorrang
Doch zig zal opnieuw terecht staan
voor Duitse rechtbank
De toekomst van de dollar
ERRES Producten**"
zijn onveranderlijk goed l
ETALAGEVERLICHTING
OP HALVE KRACHT
BOTSING IN DE MIST
Eén dode., twee zwaar
gewonden
Ach Tante Poszie m as
jeblieft terecht te brengen
Mogelijk federatief verband
met K.A.B.
R. T. C. 1 November
beëindigd
Doorgaande treinen via
Amsterdam
MIST BELEMMERT
LUCHTVAART
BUREAUX: SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544; Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postqiro 143480
Bijkantoor Beverwijk: Stumohlusstr. 45. tel 3998
Voor klachten over de bezorging na 5.30
uur 's avonds 21544
Directeur: 3. 3. W. Boerrigter.
Hoofdredacteur: Drs. H. W M van Run,
Wnd. hoofdredacteurs W. Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents oer millimeter»
hooqte. Inqezonden mededelinqen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents oer m.m -hooqte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
ABONNEMENTSPRIJS 35 cents oer «eek,
f 1.52 per maand, f 4.55 per kwartaal.
De eerste atoomexplosie in de Sovjet-Unie heeft in het bijzijn van maarschalk
Joseph Stalin op 10 Juli van dit jaar plaats gehad in de Oest Oert-woestijn,
aldus heeft majoor Boris Siloff, gewezen officier in het Sovjet-Russische
leger, volgens het persbureau United Press aan een correspondent van Paris
Presse meegedeeld.
Majoor Siloff heeft in Juni van dit jaar Oost-Duitsland verlaten met het plan
naar Zuid-Amerika uit te wijken.
De eerste explosie was een proefneming met het eerste prototype van de
atoombom. Zij leverde bevredigende resultaten op.
letterlijke zin door gehypnotiseerd.
Hij leest zeer veel populaire brochu
res over het atoomvraagstuk, die spe
ciaal voor hem worden geschreven.
Op ongunstige rapporten reageert hij
zeer heftig. Zo is het ook te verklaren,
dat Kapitza na de mislukkingen in
1947 en de catastrofale ontploffingen
in de opslagplaatsen in Medvedovka
in ongenade is gevallen.
Gedurende de week die volgde op
de eerste explosie, werden proeven ge
nomen met twee andere prototypes, die
waren voorzien van zogenaamde „regel
bare tijdschokbuizen." Beweerd werd,
dat met dergelijke schokbuizen explo
sievertragingen van drie tot vijf etmalen
geregeld konden worden. Alle ontplof
fingen vonden plaats in het uiterste
Zuid-Oosten van de Oest Oert-woestijn,
ten Oosten van de Kaspische Zee in de
Sovjetrepubliek Kazakstan en Oesbe-
kistan. Stalin stond er op de ontploffing
mee te maken, in weerwil van de
lange treinreis. Zoals bekend reist hij
sinds geruime tijd niet meer per vlieg
tuig. Verschillende leden van het Polit
bureau, o.w. L. P. Beria, K. E. Worosji-
loff, A. I. Mokoyan en Nikolai Boelga-
nin. waren ook aanwezig.
De leiding bij het experiment had
prof. Abram Fedorowits;' Joffe, de vice-
voorzitter van de commissie voor
atoomonderzoek. Hij werd bijgestaan
door de assistenten Vaviioff, Khlovine,
Soubotine, Skobeltzyn, Zaitzeff en door
verschillende Duitse geleerden, zoals
Gustaf Hertz, Alfred Schmitt er baron
Manfred von Ardenne. Laatstgenoemde
was tijdens de glorietijd van Hitier lei
der van het bekende proefstation Pee-
nemünde.
Om een aanvang te kunnen maken
met productie van atoombommen op
grote schaal was perfectie van een pro
totype een allereerste vereiste. Daarom
kon met massaproductie pas worden be
gonnen na Juli van dit jaar.
De Sovjet-Un.< beschikt thans over
twee „atomische mengsels", n.l. het
normale mengsel, d.w.z. uranium 235 en
Plutonium, een „tweede mengsel", dat
oestaat uit thorium en brevium. Niet-
'egenstaandë alle Russische pogingen
omvatten de uraniurareserves van de
bovjet-Unie minder dan een derde van
die oer Angelsaksische -anden. Wel
mag aangenomen worden, dat de Sovjet-
Unie de grootste thoriumreserves van
de wereld bezit.
Het staat vrijwel vast, dat Rusland per
jaar niet meer dan twintig a dertig „ura-
nium-plutonium"-bommen kan produce
ren. lie productie van „thorium-brevi-
um"-bommen daarentegen zal een hoogte
van ca. 150 per jaar bereiken. Daarbij
moet echter niet uit het oog worden ver
loren, dat laatstgenoemde bommen bij lan
ge na niet zo krachtig zijn als de „gewo
ne" atoombom, die Japan op de knieën
heeft gebracht.
In weerwil van allerlei publicaties moet
worden gezegd, d?t de Sovjet-Unie geen
bommen gefabriceerd volgens het zgn. wa
terstofprincipe bezit.
Ten tijde van mijn verblijf in Centraal-
Azië en Siberië, aldus Siloff, heb ik verno
men dat onze contraspionnagedienst, die
zijn hoofdkwartier heeft in Tasjkent, ver
schillende malen meldingen heeft ontvangen
over vliegtuigen van onbekende nationali
teit, die over gebieden vlogen welke
„atoominstallaties" bezaten.
Men ontdekte, dat de vliegtuigen uit de
richting van de Iraanse grens kwamen en
dat zij hun koers over de verschillende
centra van atoomonderzoek zodanig namen,
dat zij in opklimmende reeks alle stadia van
het onderzoek passeerden. Misschien zijn ze
opgestegen van een vliegveld in Iran, mis
schien ook kwamen ze van Bahrein, waar
Zoals bekend de Amerikaanse luchtmacht
een sterke basis heeft.
In Siberië bevinden zich drie op
slagplaatsen voor atoom-grondstoffen,
speciale fabrieken voor het vervaar
digen van atoombommen en montage
werkplaatsen. Stalin heeft de opperste
leiding bij de productie van atoom
bommen bij het atoomonderzoek, maar
in feite berust de leiding bij zijn twee
onmiddelijke medewerkers, Lavrenti
Beria voor de politieke zjjde en
prof. Joffe voor de wetenschap
pelijke zijde. Stalin wordt er in
Het schijnt wel zeker dat de Duitse
geleerden in theoretisch opzicht niet ge
lijkwaardig waren aan Kapitza, die een
leerling is van Rutherford, of Joffe en
de andere vooraanstaande Russische
atoomgeleerden. Toch hebben de Duit-
sers, en in het bijzonder baron Von
Ardenne, zich kundige technici getoond,
die in minder dan twee jaren veel heb-
oen bijgedragen tot de perfectie van
de atoombom.
De Sovjet-Unie heeft in haar commu
niqué niet erkend, dat de explosies van
10 en 17 Juli 1949 proefnemingen met
atoombommen waren, omdat dan zou
zijn bevestigd, dat Rusland geen voor
raad atoombommen bezat. De leiders
van de Sovjet-Russische regering heb
ben steeds gevreesd, dat een conflict
voortijdig zou kunnen ontstaan, indien
de tegenpartij zou weten, dat de Sov
jet-Unie geen atoombommen in voor
raad had.
De UNCI heeft, aldus meldt U.P. uit
Batavia, bekend gemaakt, dat zij aan
de Nederlanders en de Indonesiërs
voorstellen zal overleggen in een po
ging de impasse te doorbreken over de
vaststelling van contrólezones op Java
en Sumatra.
Een republikeins woordvoerder heeft
medegedeeld, dat de republikeinen
vasthouden aan hun eis, dat de Neder
landse strijdkrachten zich moeten te
rugtrekken uit de voormalige republi
keinse gebieden op Midden Java.
Oost-Java blijft het gebied, waar de
meeste spanning heerst. De toestand al
daar boezemt de republikeinse regering
de grootste bezorgdheid in.
Dat is de kern van de nota, die de
republikeinse minister van landsverde
diging heeft doen toekomen aan de
H.V.
Vrijdagavond heeft een vechtpartij in
het café „Mexico City" in de Warmoes
straat te Amsterdam tot gevolg gehad,
dat de 24-jarige G„ van beroep kok,
in de buurt beter bekend als „Haagse
Appie", de 52-jarige caféhouder R. heeft
doodgeslagen.
Omstreeks 9 uur voor zover thans
bekend, want de politie heeft de ver
horen nog niet beëindigd is de dader,
die toen al sterk onder invloed van
drank verkeerde, het café binnengeko
men met een vriend, die vaak harmonica
speelt en ook die avond zijn instrument
bij zich had. De caféhouder, die geen
muziekvergunning heeft, verzocht de
gasten niet te spelen, omdat hij anders
moeilijkheden met de politie zou kun
nen krijgen. Dit verzoek was de Tieren
niet welgevallig. Bovendien was „Appie"
reeds in een bijzonder slecht humeur,
omdat de buffetjuffrouw, met wie hij
enige tijd zeer goed bevriend was ge
weest, geen verdere prijs op zijn atten
ties stelde. De caféhouder, die ernstige
moeilijkheden zag komen, ging naar bui
ten om de hulp van de politie in te roe
pen. Op straat nam een burger op zich
naar het bureau te gaan en de café
houder keerde naar zijn zaak terug.
Toen hij het café oinnenkwam pakte
de kok hem vast, gooide hem in een
hoek en sprong boven op hem. G. be-
(Van onze Haagse redactie)
De trekking van de tweede Niwin-
loterij, waarvan de opbrengst bestemd
is voor de welzijnsverzorging der mi
litairen in Indonesië, heeft dezer dagen
te. Amsterdam plaats gevonden. De
hoofdprijs, een luxe auto, merk Ci-
troën, is gevallen op no. 672972. De
tweede prijs, een jaar gratis leven, viel
op no. 215471. De gelukkige bezitter
van lot no. 923003 kan een hoender
park komen afhalen.
De klachten van het motorwegverkeer
over het voorrang nemen van de popu
laire gemotoriseerde fietsen (Velo- So
lex en andere) nemen, naar de KNAC
bericht, hand over hand toe. Bestuur
ders ven vrachtauto's, bussen, personen
auto's en motorfietsen kunnen dikwijls
niet tijdig onderkennen, dat zij met zulk
een motorvoertuig te doen hebben,
waardoor grote risico's ontstaan en on
gelukken niet zullen uitblijven.
De KNAC raadt daarom bestuurders
van rijwielen met motor dringend aan,
zolang de regel „snel verkeer gaat voor
langzaam rijverkecr" bij kruispunten
en dergelijke in ons land van kracht
blijft, zich ook bij de voorrang te ge
dragen als fietsers en dus snelverkeer
voorrang te verlenen.
Ilse Koch, de beruchte misdadige fi-
Suur uit het concentratiekamp Buchen-
^a|d, zal Zondag om middernacht haar
yonnis van vier jaar wegens oorlogs
misdaden hebben uitgezeten. Doch
Maandagochtend zullen de Duitse auto-
'teiten komen opdagen bjj de door de
nierikanen bestuurde gevangenis te
Landsberg in Beieren, waar Adolf Hit-
r „Mein Kampf" schreef, en Ilse mee-
emen naar hun eigen gevangenis te
eh bij München. Daar moet zij
proces voor de Duitse rechtbank
«wachten, waarin zij beschuldigd zal
orden van 29 moorden en honderden
wandaden begaan te Buchenwald.
Sedert het Amerikaanse leger haar in
11 /P r 1945 oppakte in een straat te
^Udwigsburg is zij steeds een bron van
mst en felle critiek geweest. Ilse en an
dere beulen van Buchenwald kwamen
n de lente van 1947 voor de Amerikaan-
dV°T, er' Het proces had tot resultaat
geraJw levensl,a"g kreeS en tijdelijk
g raakte zij in het vergeetboek, tot zij
j-p Sevangenis verwisselde voor het zie-
Onu!iV!S van Landsberg, waar zij een
Wettige zoon het leven schonk. Doch
de beruchte weduwe van SS-kolonel
Karl Koch was nog niet aan het eind
van haar latijn en werd aanleiding tot
de felste critiek die ooit over de Ame
rikaanse bezetting was uitgegoten.
Op 8 Juni 1948 wijzigde generaal Lu
cius Clay, op advies van rechtskundigen
van het leger, haar vonnis in vier jaar
gerekend vanaf de dag van haar arres
tatie. Clay en zijn rechtskundigen wa
ren tot de conclusie gekomen dat er
geen bewijs was, dat Ilse mensenhuid had
gebruikt voor het vervaardigen van
schemerlampjes enz. en dat zjj niets an
ders op haar kerfstok had dat zulk een
zware straf als levenslang rechtvaar
digde.
Wekenlang werden Clay en het leger
door de Amerikaanse en Europese kran
ten gekastijd en er kwam tenslotte een
Senaatscommissie van onderzoek, die
een nieuw proces adviseerde, hetzij door
het leger of door een Duitse autoriteit.
Als gevangene is Ilse later geen pro
bleem meer geweest. Zij gebruikte haar
vrije tijd om Engels te leren en hield
zich ook verder buiten moeilijkheden.
Het leger zal desniettemin blij zijn haar
kwijt te raken, zo blij, dat verwacht
wordt dat de gevangenisautoriteiten
haar Maandag voor dag en dauw aan
haar landgenoten zullen overgeven.
werkte R. dusdanig met zijn vuisten,
dat deze laatste vrijwel onmiddellijk
aan de gevolgen overleed. Cafébezoe
kers, onder wie de harmonicaspeler,
hebben nog getracht de vechtenden te
scheiden, doch het mocht hun niet ba
ten. Vrijwel onmiddellijk nadat het on
geluk was gebeurd, kwamen de ge
waarschuwde politieagenten het café
binnen. Te laat helaas. Zij konden niet
anders doen dan G. arresteren.
Volgens Agefi heeft Joseph Lawrence,
bekend New-Yorks bankier, vice-presi
dent van de Empire Trust, verklaard,
dat de Associatie van bankiers van de
provincie Maine niet verwonderd zou
zijn indien de V. S. binnen de eerste
twee jaren de dollar zouden devalue
ren. Lawrence voorziet een toeneming
van de staatsschuld met 8 a 10 milliard
dollar binnen het huidige financiële
jaar en met misschien nog meer in het
daarop volgende, jaar.
Verwachting tot Zondagavond:
Zwaar bewolkt met opklaringen en
op slechts enkele plaatsen enige lich
te regen. Matige, langs de kust af en
toe vrij krachtige wind, hoofdzakelijk
tussen Zuid en Zuidwest. Overdag
iets minder zacht.
Zondag: Zon 7.06—17.45. Maan on
der 16.05.
Maandag: Zon 7.0717.43. Maan
0.26—16.24.
Van officiële nationalistische zijde te
Hongkong verneemt Reuter, dat Chi
nese communistische legers Kanton gis
teravond zijn binnengedrongen. Er heb
ben geen incidenten plaats gevonden.
Alle nationalistische regeringspersonen
hebben de stad verlaten. De verbindin
gen tussen Kanton en Hongkong zijn
door de communisten verbroken.
Twee vooraanstaande communistische
functionarissen, die enige tijd te Hong
kong zijn geweest, zijn door de regering
van Peking in een hoge regeringspositie
te Kanton benoemd, aldus een gewoon
lijk betrouwbare Chinese bron.
Het Britse riviervaartuig „Fatshan".
dat het laatste schip is, dat gisteren uit
Kanton is vertrokken, is heden, volko
men bezet met personen, die op het
laatste ogenblik besloten de stad te ver
laten, te Hongkong aangekomen. Onder
de uitgewekenen bevinden zich acht
tien vreemdelingen, merendeels van
Britse nationaliteit.
Bij het vertrek van de „Fatshan" le
verden opgewonden Chinezen verwoed
slag in hun pogingen aan boord te ko
men. De orde werd echter hersteld door
doelmatig optreden van leden van de
Kantonnese politiemacht die op haar
post is gebleven. Aan boord van de
„Fatshan" lagen en sliepen overal men
sen. De dekken van de tweede en lagere
klassen waren volledig overdekt door
de Chinese passagiers en hun bagage.
Evenals gedurende het afgelopen win
terseizoen, zal het verboden zijn om in
het aanstaande winterseizoen in de
spitsuren etalageverlichting te ontste
ken, met dien verstande, dat onder be
paalde voorwaarden aan winkeliers
kan worden toegestaan gedurende de
spitsuren hun winkel- en etalagever
lichting voor de helft in gebruik te ne
men, waarmede een belangrijke verbe
tering is verkregen, vergeleken met het
vorige jaar, zo deelt de persdienst van
het ministerie van Economische Zaken
mede.
Voor het tot stand komen van deze
gunstige regeling was het nodig, dat het
bedrijfsleven zelf de controle op de na
leving der regeling ter hand nam. De
organisaties van de detailhandel heb
ben, gelet op het detailhandelsbelang
dat hiermede gemoeid is en in de over
tuiging, dat de overgrote meerderheid
deze regeling loyaal zal nakomen, deze
taak op zich genomen.
De leiding van de controle zal berus
ten bij een landelijke commissie voor
de etalageverlichting.
Vrijdagmiddag omstreeks twee uur is
in de Wieringermeer een ernstig ver
keersongeval gebeurd, dat een dode en
twee zwaargewonden heeft geëist.
Op de Nieuwe Rijksweg nabij Wie-
ringerwerf naderde uit de richting van
de Afsluitdijk een vrachtauto van de
pluimveehandel H. D. en Zn. uit Hoog
woud. De wagen reed ondanks een
dichte mist met een vrij hoge snelheid
en botste tegen een, wegens pech, langs
de kant geparkeerd staande melktank
wagen.
De cabine van de vrachtauto werd
totaal ingedrukt en het gelukte eerst
met behulp van snijbranders de inzit
tenden te bevrijden. Toen bleek de 51-
jarige D. D. uit Abbekerk reeds te zijn
overleden. De twee andere inzittenden
van de vrachtauto, de 49-jarige H. D.
en de 24-jarige Th. D„ beiden eveneens
uit Abbekerk, werden met zware ver
wondingen naar een ziekenhuis in Den
Helder overgebracht.
Giuseppe Cuccinella, luitenant van het Si-
ciliaanse bandietenopperhoofd Salvatore
Giuliano, en elf andere bendeleden, onder
wie een vrouw, zijn gisterochtend gevangen
genomen na een bloedig vuurgevecht in Pa
lermo en omgeving, zo maakte de Italiaanse
politie gisteren bekend.
In Luxemburg confereren de ministers van de Beneluxlanden. De Nederlandse
ministers, mr. D. U. Stikker, dr. W. Drees en mr. P. Lieftinck.
In het gebouw voor werktuig- en
scheepsbouwkunde der Technische
Hogeschool aan de Nieuwe Laan te
Delft heeft zich Vrijdagmiddag om
streeks half vijf een ontploffing voor
gedaan. Ir. H. M. Meier Mattern,
werkzaam bij Philips en gedeta
cheerd te Hilversum, werd gedood,
drie personen werden gewond.
Van de zijde van de Philipsfabrie-
ken vernemen wij, dat de ingenieur
en enkele assistenten proeven namen
met een physisch-technische meetop
stelling, ten einde verscheidene ver
schijnselen ten behoeve van de hete-
luchtmotor te onderzoeken en te be
studeren. Bij deze experimenten is
door tot nu toe onverklaarbare oor
zaak 'n onderdeel van deze meetop
stelling geëxplodeerd. Men tast over
die oorzaak vooralsnog in het duis
ter, omdat reeds maandenlang met
de meetopstelling, een motor van
ongeveer veertig p.k.. is geëxperi
menteerd.
De Delftse politie deelde mede, dat,
voorzover de feiten haar bekend waren,
zich in het laboratorium een explosie
met een daar in onderzoek zijnde appa
ratuur had voorgedaan. Hierbij werd de
Philips-ingenieur Meier Mattern door
rondvliegende stukken zodanig aan het
hoofd gewond, dat hij kort nadien in 't
Oude en Nieuwe Gasthuis te Delft is
overleden. Van de drie assistenten, die
de proefneming bijwoonden, werd de
25-jarige monteur J. van G. uit Dor
drecht ernstig aan een arm gewond. Hij
is ter verpleging in het gasthuis opge
nomen. Een andere technicus kon, nadat
een hoofdwond in het ziekenhuis was
gehecht, huiswaarts keren; de derde
De regering maakt bekend, dat
tot haar leedwezen de volgende ver
liezen in Indonesië zijn gerappor
teerd:
Koninklijk Ned. Ind. Leger:
Overleden 26 Sept. 1949 aan zijn
op 22 Sept. bekomen verwonding:
Men. soldt. 2e kl. inf. O. Antwo,
stbnr. 262405003, afkomstig uit In
donesië.
Gesneuveld 27 Sept. 1949:
Soldt. 2e kl. inf. Apandi, stbnr. K
34822702, afkomstig uit Indonesië.
Men. korpl. inf. J. Kikis, stbnr.
112101001, afkomstig uit Indonesië.
Gesneuveld 29 Sept. 1949:
Amb. soldt. 2e kl. K. Lapalonga,
stbnr. 2718200003, afkomstig uit
Indonesië.
Amb. soldt. 2e kl. L. Pattiasina,
stbnr. 262421001, afkomstig uit In
donesië.
Kon. Landmacht:
Gesneuveld soldt. Ie kl. B. de
Vries, lgnr. 251114168. afkomstig uit
Vroomshoop (gem. Den Ham).
Dat zij rusten in vrede.
(Van onze verslaggever)
-r-^ en mens leert het al op de lagere school. Dat in vroeger eeuwen de brief
pv aan Boerhaave, slechts geadresseerd met de summiere aanduiding:
„Boerhaave, Europa" tóch nog terecht kwam. De tegenwoordige P.T.T.
nu worstelt óók met het probleem van zeer onvolledige of zeer singuliere
adresaanduidingen en meestal zijn de desbetreffende missives gericht aan
minder bekende lieden dan geneeskundigen van wereldfaam. Om precies te
zün: op het hoofdpostkantoor in Amsterdam komen gemiddeld ruim 1800
brieven per dag binnen die eigenlijk om de een of andere reden onbestelbaar
zijn.
Wat niet wil zeggen, dat al die epis
tels nu maar direct met een onvrien
delijk „adres onbekend" retour naar de
afzender worden gezonden. Bij lange na
niet. Een speciale afdeling, bestaande
uit zeven geroutineerde P. T. T.-ers,
breekt er zich iedere dag weer opnieuw
het hoofd over, of het tóch niet mogelijk
is de brieven hun uiteindelijke bestem
ming te doen bereiken. En veelal blijkt
het mogelijk.
Soms hebben de heren van de „onbe
kende stukken" het niet al te moeilijk.
Soms kennen ze het juiste adres uit
hun hoofd, want zoals gezegd: het zijn
oude rotten in het vak, die allen als
besteller zijn begonnen en die stuk voor
stuk al meer dan 30 jaar bij de P. T. T.
„meelopen". Zo weten ze bijvoorbeeld
wel dat een brief voor een firma aan
de Noorderkanaalweg in Amsterdam be
stemd moet zijn voor dezelfde firma aan
de Noorderkanaalweg in Rotterdam
Zelfs weten zij, onder bepaalde omstan
digheden, dat met Revierenstraat eigen
lijk Riouwstraat bedoeld wordt. En zij
zijn goedschiks genoeg om, wanneer een
brief aan een notaris niet juist geadres
seerd blijkt, er de beroepenlijst op na te
slaan. Ook zijn zij bereid om het ont
brekende adres op een brief, gericht aan
de Bond van Nederlandse Plattelands
vrouwen (telefonisch) op te vragen bij
het secretariaat van de Nederlandse
Vrouwenbeweging. Niets is hun teveel.
Zij snuffelen in een kaartsysteem met
adreswijzigingen, zij spellen het „He
renboekje", de Telefoongids of een
enorm dik boek met een lijst van aan
geslotenen bij de Girodienst uit. En in
laatste instantie roepen zij het Bevol
kingsregister te hulp. Alles om maar te
vermijden dat het stuk onder de fatale
catagorie „onbekend" moet worden ge
rangschikt.
Maar soms wordt het deze opoffe
ringsgezinde P.T.T.-ers toch wel bar
moeilijk gemaakt. Het gebeurt dat zij
voor schier onoplosbare puzzles wor
den geplaatst. Zo moeten zij maar
weten, dat met „lowiebotterstraat" de
Louis Bothastraat wordt bedoeld en
dat de heer, die zijn missive voorziet
van het adres Vanossetaartestraat ver
wacht, dat zijn epistel in de Van Os-
stadestraat terecht komt; zij moeten
begrijpen, dat achter de Zelotenbon-
bonstraat de Charlotte de Bourbon
straat schuil gaat en dat de Italiaan,
die zijn Hollandse vriend in de Nedici
Oper Sta schrijft, er gerust op is, dat
de Nederlandse P.T.T. wel begrijpt,
dat zij in
wezen
de Huidekoperstraat moet
Vast Kologrammastraat is Vasco d.
Gamastraat, begrijpt u? Lang Hoekstraat
is een meer populaire benaming voor
Lanceloetstraat en Vespucci moet er ge
noegen mee nemen, dat de naar hem
vernoemde straat wordt aangeduid als
Visebischstraat.
De heren van de afdeling „onbeken
de stukken", inventief als detectives en
fantasierijk als dichters, ontwarren het
allemaal. Zij komen er achter. Zij be
grijpen ook, dat A Gatendekenstraat
feitelijk Agatha Dekenstraat op zijn pho-
netisch is.
En zijn struikelen zelfs niet over
een toch niet al te doorzichtige adres
aanduiding als Leoutrechttheodoor-
mariannastraat, waarmee een kenne
lijk niet zeer intelligente man de Lut-
mastraat bedoelde. Ter nadere ver
klaring zij hierbij vermeld, dat de
desbetreffende heer het adres telefo
nisch had opgekregen
Wilt u nog meer? Wel, laatst was er
iemand, die zich tot de Bond van Mo-
belle Sasi Slagt Offers richtte, in de
verwachting, dat de Bond van Mobili
satieslachtoffers er meer van zou horen.
En hij kreeg nog zijn zin ook.
Dank zij de onvolprezen afdeling „on
bekende stukken" van de P.T.T., die dag
en nacht pal staat voor het falende
(schrijvende) mensdom. Ook al werkt
niet iedereen zo tederlijk op haar ge
moed als die dame, die op haar slecht-
geadresseerde brief schreef: „Ach Tante
Pos zie 'm alsjeblieft terecht te bren
gen"...—
kwam er met slechts lichte verwondin
gen en de schrik af.
Het hoge laboratoriumgebouw was in
dichte mist gehuld, toen de ontploffing
geschiedde. Opgeschrokken door de
dreunende *slag snelden van alle kanten
employé's van het laboratorium toe om
hulp te bieden. Zij troffen bij een uit
zijn voegen gerukte muur tussen ver
splinterde resten van de box. waarin
de luchtmotor proefdraaide, de zwaar
en licht gewonden aan. Met ter plaatse
aanwezige verbandmiddelen werd eerste
hulp geboden. Vervolgens werden de
politie en de geneeskundige dienst ge
waarschuwd, die snel ter plaatse waren.
Voor Meier Mattern mocht hulp niet
meer baten. Het parket in Den Haag
werd op de hoogte gesteld. De plaats
des onheils is direct onder bewaking ge
steld. Het stoffelijk overschot van ir.
Meier Mattern is door de politie in be
slag genomen.
In de komende dagen zal door des
kundigen van de Technische Hogeschool
en van Philips onder leiding van de
justitie een onderzoek naar de oorzaak
van de ontploffing worden ingesteld. Dit
onderzoek zal worden bemoeilijkt door
het feit, dat de meetapparatuur zwaar
beschadigd en gedeeltelijk versplin
terd is.
Men vraagt zich af of het ongeluk is
te wijten aan een constructiefout van
de meetopstelling of dat men de hete-
luchtmotor op een te hoog toerental
heeft laten draaien. Het was bekend, dat
men proeven omtrent de capaciteit van
de motor nam.
(Van onze correspondent)
Naar wij vernemen zullen spoedig be
langhebbende organisaties overleg ple
gen over een eventuele oprichting van
een Katholieke Centrale voor hoofd
arbeiders. Aan dit overleg zullen o.a.
deelnemen vertegenwoordigers van de
ARKA en de organisaties van mijnbe-
ambten, waarvan de Katholieke Vereni
ging van Mijnbeambten, die 83% van de
georganiseerde mijnbeambten vertegen
woordigd, de belangrijkste is.
Deze organisatie heeft geweigerd
een binding aan te gaan met de K.A.B.,
daar zij van mening is, dat de belangen
van haar leden niet naar behoren kun
nen worden behartigd in K.A.B.-ver-
band. Wel zou een eventueel op te
richten Centrale voor hoofdarbeiders,
die ongeveer 80.000 leden zou kunnen
tellen, in federatief verband met de
K.A.B. kunnen samenwerken.
Naar de mening van de Katholieke
Vereniging van Mijnbeambten zou een
aansluiting bij de K.A.B. met de bedoe
ling daardoor mede invloed te kunnen
uitoefenen op de samenstelling van de
Sociaal Economische Raad, geen zin
hebben, daar de mijnbeambten dan toch
als een quantité négligeable zouden wor
den beschouwd.
„Besloten werd, dat Vrijdag 21 Octo
ber a.s. alle commissies en subcommis
sies van de R.T.C. een gespecificeerd
verslag zullen uitbrengen aan de Cen
trale Commissie in het licht van het
door alle commissies na te streven doel
om de conferentie op 1 November a.s.
te beëindigen", aldus werd medege
deeld in een communiqué van het se
cretariaat-generaal der R.T.C., Vrijdag
middag na de vergadering van de Cen
trale Commissie uitgegeven.
Voorts werd medegedeeld, dat in
deze vergadering door de drie voor
zitters der commissie voor sociale aan
gelegenheden verslag over de stand
der werkzaamheden is uitgebracht aan
de Centrale Commissie.
(Van onze verslaggever)
Naar wij van de zijde van de Spoor
wegen vernemen, is het de bedoeling,
zo mogelijk het volgend jaar al, de
treinen AmersfoortAmsterdam door
te trekken naar Alkmaar en de treinen
UtrechtAmsterdam naar Haarlem, zo
dat overstappen op deze trajecten in
het C. S. te Amsterdam overbodig zal
worden.
De zware mist, die Vrijdagavond over
een deel van ons land hing, heeft aan
zienlijke stagnatie veroorzaakt in het
luchtverkeer. Ten eerste werden alle
voor gisternacht geprojecteerde vluch
ten geannuleerd of uitgesteld.
De machine die Vrijdagavond op
Schiphol uit Brussel zou binnenkomen,
is op het Brusselse vliegveld blijven
staan. Twee lijnvluchten van de K.L.M.
van Amsterdam naar Parijs en Lon
den zijn Vrijdagavond niet uitgevoerd.
Het toestel van de British European
Airways uit Hamburg is wel op Schip
hol geland, doch is niet naar Londen
doorgevlogen. Het K.L.M.-toestel naar
New York is normaal vertrokken.
(Van een bijzondere medewerker)
Het is al vele jaren geleden, dat wij
voor het eerst van ons leven de
uitdrukking „Het is vijf minuten
voor twaalven" hoorden bezigen als een
verdediging voor een te nemen sociale
maatregel. Het was tijdens de verdedi
ging van de op komst zijnde wet-
Aalberse, welke de arbeiders de 8-uren-
dag zou schenken. Lang reeds had
den arbeióersleiders en ruim cenkende
politici gepleit voor wettelijke beper
king van de dagelijkse arbeidsduur. Te
genover deze pleidooien stonden even
hartstochtelijk, even fel bewogen de
Philippica's der tegenstanders: Gij gaat
van de arbeiders luiaards maker, en
drinkebroers. Gij gaat het economisch
leven ontwrichten door zo enorm veel
kostbare arbeidsuren te bestemmen tot
tijden voor luieren.
Desondanks kwam de wet er door en
is zij in de loop van de jaren geble
ken een zegen te zijn, niet alleen voor
de arbeiders, die daardoor kans kregen
aan nog iets anders te denken dan aan
werken en slapen, maar die daardoor
ook aan hun persoonlijkheidsvorming
op andere en meer directe wijze aan
dacht konden gaan schenken. Het
drankmisbruik onder de arbeiders nam
tengevolge van de arbeidswet-Aalberse
eerder af dan toe. Deze mensen immers
gingen toen veel meer zichzelf ontdek
ken en hebben onder leiding van hun
organisaties bewonderenswaardige pres
taties geleverd. Wie de arbeidersstand
van 30 jaar geleden met de huidige ver
gelijkt, merkt de enorme vooruitga; J,
ook in cultureel opzicht. Zeker, hier
hebben tal van factoren samengewerkt,
maar wie de betere volkswonmg, de
smaakvoller inrichting, de uitgebreider
deelname aan algemeen vormend' on
derwijs, het bezoek van arbeiders aan
concerten, tentoonstellingen en schouw
burgen als een geheel durft te zien,
weet dat deze evolutie in de beschaving
mede werd mogelijk gemaak door de
verschafte meerdere vrije tijd. Zeker,
er hebben zich ook talrijke excessen
voorgedaan. En die vinden nog plaats. Er
is zelfs juist in verband met de vrije tijd
steeds meer sprake van het vrijetijds-
probleem. Maar dat men dit probleem
durft stellen is een bewijs, dat ook
in dit opzicht leiding wordt gegeven en
in toenemende mate goede resultaten
mogen worden verwacht.
Het is onze innige overtuiging, dat
deze wet ook een zegen is geweest voor
het economische leven. De arbeidspres
tatie wetenschappelijke prestatie
metingen hebben dit overduidelijk aan
getoond neemt sterk af, wanneer li
chamelijke of geestelijke vermoeidheid
optreedt.
Zuiver zakelijk gezien derhalve is het
van betekenis een arbeider niet langer
tot bepaalde verrichtingen te dwingen
dan zijn lichamelijke constitutie toelaat.
Het loon dat hij voor de overige uren
eventueel zou ontvangen is hij, behou
dens uitzonderingen, niet in dezelfde
mate waard.
Wij dachten aan dit alles, toen we
Donderdag in de bladen kennis
namen van het aanvaarden door
de Tweede Kamer van de wet op de
Publiekrechtelijke Bedrijfsorganisatie.
Dat deze wet niet met algemene stem
men is aanvaard, mag geen verwonde
ring wekken. Ook thans, zoals 30 jaar
geleden bij de arbeidswet, zoals 70 jaar
geleden bij het Kinderwetje Van Hou
ten, staat de vermanende vinger van
het behoudsgezinde element waarschu
wend geheven: Gij gaat de arbeiders
over het paard tillen, gij gaat ze een
plaats geven, die hun rechtens niet toe
komt, gij gaat het gezag in bedrijf en
onderneming ondermijnen.
Daarnaast of daar tegenover staan de
arbeidersleiders en de politici, die in de
verwezenlijking van dit brok katholieke
maatschappijleer een uitermate belang
rijke bijdrage zien in de vestiging van
de sociale vrede, welke weer voorwaar
de is voor een algemeen welzijn, dat een
peil dient te bereiken overeenkomstig
de door God gewilde orde.
Het viel ons bij de behandeling van
deze zaak in de Tweede Kamer een
beetje tegen, dat de eerste woordvoer
der van de Katholieken volstond met
te zeggen: dat hij dit ontwerp van wét
enthousiast had ontvangen. Het ware
juister geweest, indien hij, evenals de
heer Nederhorst van de P. v. d. A. de
zaak wilde zien uit de socialistische ge
zichtshoek, onmiddellijk had gesteld
deze zaak te willen zien in het licht der
Katholieke maatschappijbeschouwing.
Er is voldoende over deze zaak ge
schreven, waardoor het publiek met de
grote inhoud en de wezenlijke strekking
van het ontwerp bekend kan zijn en
het is niet onze bedoeling daarover iets
te zeggen.
Evenmin hebben we er behoefte aan
in overdreven juichklanken uit te bar
sten bij het aanvaarden van deze wet.
Wij hoorden van een Arbeidersvereni
ging, die de vlag op het gebouw had ge
zet en een grote feestelijke bijeenkomst
ter viering van dit inderdaad heuglijk
gebeuren ging organiseren. Er is vanzelf
sprekend wel reden tot juichen. En we
kunnen het slechts betreuren, dat vele
grote voorvechters van de gedachte der
medezeggenschap, waarbij we met diepe
eerbied denken aan figuren als Henri
Hermans, Aalberse en Angenent, deze
dag niet meer mochten beleven. We
denken met oprechte eerbied ook aan
de pionier der medezeggenschap prof.
dr. Veraart.
Waar we evenwel nadrukkelijk voor
zouden willen waarschuwen, dat is, dat
bij de arbeiders de gedachte zou worden
gewekt, dat met het totstandkomen van
de P.B.O. eindelijk het geneesmiddel
voor alle maatschappelijke kwalen gaat
worden toegepast. We zouden de verge
lijking willen trekken met de komst van
een kind. Ook dan is er feest in huis,
ook dan wordt er getracteerd op beschuit
met muisjes, maar dan begint de taak
van de ouders van dat kind een mens te
maken, dat hopelijk een sieraad zal zijn
voor gezin en maatschappij. Dit kost
offers, dit kost moeite en zorg. dit vor
dert op de allereerste plaats grote ver
antwoordelijkheidszin. Als dit wetsont
werp ook door de Eerste Kamer zal
worden aanvaard, gaat een stuk sociale
rechtvaardigheid worden tot een stuk
wettelijk geregelde rechtvaardigheid.
Maar aan de wieg van dit kind staan
politieke en sociale leiders, neen, staan
alle deelnemers aan het productie
proces, als ouders en voogden. De uiterst
belangrijke beslissing, die door de Twee
de Kamer werd genomen, moge aanlei
ding zijn tot juichen, zij moet op de al
lereerste plaats aanleiding zijn tot ern
stige bezinning op een grote verantwoor
delijkheid, die staat te worden gelegd
ook op de schouders der arbeiders.
Ontevredenheid is vaak een uiting
van gebrek aan moed.
