„Sukarno wilde niet bemiddelen
R.T.C. IN SLOTFAZE AANGELAND
COMMUNISTENLEIDERS IN
AMERIKA VEROORDEELD
Herderlijk schrijven van
Tsjechisch Episcopaat
Wereldvrede door Wereldfederatie
ZIJ, DIE VIELEN
Vijf jaar en zeer
hoge boete
Salarisverhogingen moeten
geweigerd worden
Achtjarige jongen
„erft" een fortuin
Mobilisatieslachtoffers opgelicht
„Diplomatieke goudsmokkelaar" wil
Ned. handlangers niet aanbrengen
Jungle in de lucht
Tot hoofd en hart
Neutraliteit
Abdulgani richt verwijten tot de Nederlanders
Critieke situatie blijft
bestaan
R.A.F.-band in ons land
Nova Espero"
FRIESLAND IN HET
DONKER
Belangrijke vorderingen gemaakt; moeilijkste
punten N.-Guinea en schuldenregeling
Vredesonderhandelingen
in China?
Het weer
Godsdienstvervolging
in de V.N.
TROUW MAG NU
BELOOFD WORDEN
Vakbondbestuurders
naar de V.S.
J
ZATERDAG 22 OCTOBER 1949
73ste JAARGANG No. 24596
99
BRITSE BEZUINIGINGEN
Storing in Pirovincicud
Electriciteitshedrijf
Slotzitting op of
1 November
voor
Sovjet-agenten gearresteerd
Nederland wenst aanneming
van resolutie
Mijn cliënt is een heerzegt zijn advocaat
Woudenberg komt voor
Raad van Cassatie
Voorzitter in arrest; hij had twee
auto's en kampeerwagens
BUREAUX: SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544: Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postqiro 143480
Bijkantoor Beverwijk: StumDhiusstr. 45. tel. 3998
Voor klachten over de bezorging na 5.30
uur 's avonds 21544
Directeur: J. W. Boerrigter.
Hoofdredacteur: Drs. H. W M. van Run«
VS/nd. hoofdredacteur: W. Se ver in.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
'ADVERTENTIETARIEF 28 cents oer mmtmeter-
hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
ABONNEMENTSPRIJS 35 cents per week.
f 1.52 per maand, f 4.55 per kwartaal.
..Sukarno heeft nooit een telegram
haar de R.T.C. gezonden, waarin hij
Verklaard zou hebben alles te doen, wat
in zijn vermogen ligt, om de huidige
moeilijkheden op Oost-Java op te los
sen," aldus heeft Abdulgani, de waar
nemend republikeinse minister van
Voorlichting, aan de correspondent van
Aneta te Djocja verklaard. „De repu
bliek zal zeker trachten te bewerkstel
ligen, dat handelingen der Nederlanders,
die de situatie vertroebelen, worden
beëindigd. Wij kunnen slechts tot een
oplossing van de huidige moeilijkheden
komen, indien de tweeduizend republi
keinse krijgsgevangenen met hun wa
pens onmiddellijk worden vrijgelaten,
zoals dit is voorgesteld door de repu
bliek in de centrale gemengde commis
sie."
Ten aanzien van ae spanning op Oost-
Java verklaarde Abdulgani, dat, zolang
,.de Nederlanders hun houding niet ver
beteren, de critieke situatie zal blijven
bestaan."
Gevraagd naar de mogelijkheid van
een derde militaire actie, zei de minis
ter: „Ik wil u er op wijzen, dat de Ne
derlanders zelf niet geloven, dat het
staakt het vuren tot vrede zal leiden."
Naar aanleiding van het bezoek van
Palar aan Nehru wees Abdulgani er op,
dat de „republikeinse regering voort
durend nauw contact heeft met de lan
den van de conferentie te New Delhi,
in het bijzonder wanneer de situatie in
Indonesië gespannen is." Hij herinnerde
san de bezoeken van minister Sjamsud-
din te Cairo en van Maramis in India.
De militair H. Harmsen, die 20 Juli
j.l. als vermist werd opgegeven, is 17
October bij zijn onderdeel te Sibolga
teruggekeerd. Hij was destijds na over
schrijding van de demarcatielijn ge
vangen genomen.
Het onderhoud met Pandit Nehru was
„zeer bevredigend", verklaarde Palar te
New York aan Aneta. Tijdens het on
derhoud bracht Palar, op verzoek van
Moh. Hatta, aan Nehru een verslag uit
over de voortgang van de Ronde Tafel
conferentie.
De heer Johan Ariks, vertegenwoor
diger van de „Nieuw Guinea-actie", is
uit Batavia per vliegtuig op Schiphol
aangekomen.
(Van onze Haagse redactie)
Met enige vertraging vanwege het
slechte weer kwam gisteren tegen het
middaguur de Central Band van de
R.A.F. op het vliegveld Valkenburg aan.
Drie Dakota's met de zestig muzikanten,
waaruit deze militaire kapel en dans-
band bestaat, en een Dakota volgeladen
met muziekinstrumenten streken achter
eenvolgens op het vliegveld neer. Wing-
commander A. Sims, leider van de band,
werd begroet door kolonel-vlieger S.
Mante, voorzitter van het „Van Weerden
Poelman-fonds", onder wiens auspiciën
deze band een tiendaagse tournée door
Nederland zal gaan maken. Drie nieuwe
bussen van de luchtstrijdkrachten reden
voor en daar kropen de mannen van de
RAF snel in, schuilend voor stortregens
en wind.
De Britse premier Clement Attlee en
zijn voornaamste medewerkers hebben
gisteravond, aldus A. P., overeenstem
ming bereikt over een aantal bezuini
gingen van naar schatting 200 tot 300
millioen dollar in totaal. Maandag zal
de premier de bezuinigingen in het La
gerhuis bekend maken.
ff
(Van onze Haagse -edactie)
De wereld is één land; de mensheid
is één volk. Dat is de leuze, die de Uni-
versala Ligo, de universele bond voor
wereldfederatie, in zijn banier geschre
ven heeft. „Wij zijn verplicht iets te
doen tegen het gevaar van de vernieti
ging der beschaving, dat de wereld be
dreigt. Er zal geen vrede zijn, zolang
ieder land onafhankelijk blijft, elk met
zijn eigen belangen, regeringen en le
gers. Contracten, allianties of bonden
kunnen oorlog niet voorkomen. Het
probleem is alleen op te lossen door 'n
wereldfederatie, waarin elke natie zijn
eigen taal, wetten en gewoonten kan
behouden. Maar daarnaast een wereld
regering met een internationaal politie-
leger". Een nieuwe wereld zonder dou
anen en passen, zonder oorlogsbedrei
ging, met één munteenheid en één ge
meenschappelijke tweede taal, dat is
Een zware vrachtauto geladen met veer
tien ton boter raakte in Indiana (Ame
rika) in brand. De bestuurder was niet
in staat de vlammen met zijn blus
apparaat te doven en zo moest hij
toezien, dat zijn gehele kostbare lading
in brand vloog en zijn auto letterlijk
in de boter gebraden werd.
(Van onze correspondent)
Een storing bij het Provinciaal elec-
triciteitsbcdrijf in Friesland heeft Vrij
dagavond de gehele provincie in het
donker gezet. Te ongeveer zes uur zat
Friesland zonder stroom en pas om zeven
uur ging geleidelijk het licht weer aan,
maar het duurde tot tien voor half acht
eer de stroomlevering geheel hervat kon
worden.
Er zijn drie categorieën van overeenkomsten, die waarschijnlijk deze maand
hls definitieve resultaten van de Ronde-Tafelconferentie zullen worden ge
sloten, aldus verneemt het A.N.P. In de eerste plaats zal het charter van de
souvereiniteïtsoverdracht met het daaraan beantwoordende charter van over
name door de R.I.S. in de plenaire slotzitting van de conferentie worden
vastgesteld. Deze zitting zal, naar verwacht wordt op of vóór 1 November
Borden gehouden. Voor het einde van de conferentie zullen voorts een aantal
afzonderlijke overeenkomsten worden aangegaan houdende voorzieningen
voor de overgangsperiode tot aan de overdracht der souvereiniteit en eventueel
voor de eerstvolgende periode na de overdracht, voorzover wettelijke regelin-
rfnca van (1<l E.l.S. nog niet tot stand zijn gekomen. De derde categorie van
nocoöranten wordt Revormd door het Unie statuut en de daaraan toegevoegde
XT"? ,°P militair, financieel economisch, sociaal en cultureel gebied en
Op gebied der buitenlandse betrekkingen.
In de financieel-economische subcom
missies is met betrekking tot het vraag
stuk der buitenlandse handelsaccoorden
overeenstemming bereikt. Deze overeen
stemming houdt in. dat de beide Unie-
bartners gecoördineerd zullen optreden
b'j het sluiten van handelsovereenkom
sten met Europese landen.
De bestaande handelsovereenkomsten
sullen door de R.I.S. worden overgeno
men. De subcommissie, die de concessie
andere contractuele verplichtingen
behandelt, is nog niet geheel tot over
eenstemming gekomen. De moeilijkheden
betreffen de transferregelingen by scha
deloosstellingen in geval van nationali
satie. De Nederlanders wensen, dat in
dat geval het bedrag der schadeloosstel
ling onmiddellijk en in zijn geheel zal
Borden overgemaakt aan de eigenaren
'h Nederland. De Indonesiërs willen wel
algehele schadeloosstelling geven, maar
S'ch het recht voorbehouden het tempo
en het bedrag van overmaking naar Ne
derland te regelen overeenkomstig de
Volgens mededeling van Reuter uit
Gewoonlijk betrouwbare Chinese bron te
Hongkong, zijn afgezanten uit Hongkong
Vertrokken met een aanbod van de Chi
nese communisten ter heropening van de
Vredesonderhandelingen met de Natio
nalisten.
Generaal Hwang Tsji Han zou enige
j geleden per vliegtuig naar Kwai-
VeA l11 Noord-Westen van Hongkong,
v trokken zijn om de communistische
Baarden aan de nationalistische ge-
Wbm Tsjoen Sji, vertrouwd mede-
Ovc u van President Li Tsoeng Jen,
eP5J brengen. Hwang fungeerde reeds
ran ^aar als middelaar bij het ar-
pejferen van vredesonderhandelingen te
la, mg- Hij was voorheen de persoon-
pSi rp vertegenwoordiger van generaal
Zi„. jflPong Sji in Hankow, doch voegde
de communisten toen de onder-
aelingen in Peking mislukten.
Verwachting tot Zondagavond:
P„V"or Zeeland, Holland, Friesland
®n de Waddeneilanden: Over het
•ngemeen tameiyk veel bewolking
e nu en dan buien, sommige met
«nweer en enkele met hagel. Matige
ut krachtige Zuid-Westelijke wind.
«einig verandering in temperatuur.
*oor het overige deel van het land:
Veil end bewolkt met slechts enkele
ersprejd optredende buien en vooral
««hurende de nacht flinke opkla-
ZiVu.®1?;, Meest mat'Sc wind tussen
drJ^ st en Zuid. Weinig veran-
r,ng in temperatuur.
8 04On,d,afZon I16-1T-32. Maan
u, "'33. Maandag: Zon 7.1817.30
Iaan 9.41—17.54.
deviezenpositie van het land. Over een
transferregeling van gelden van salaris-
sen en pensioenen is overeenstemming:
bereikt
De commissie, bestaande uit de
heren Hirschfeld, Djuanda en Indra-
kusuma, is met het werk begonnen.
Alle partijen hebben zich bereid ver
klaard het schuldenbedrag van deze
commissie te aanvaarden. De com
missie hoopt het a.s. weekeinde met
haar werkzaamheid gereed te
komen.
De staatkundige commissie heeft nog
geen overeenstemming bereikt over het
vraagstuk Nieuw-Guinea. De desbetref
fende werkgroep heeft geen oplossing
kunnen vinden. Wel hebben partijen ge
constateerd, dat een partij haar stand
punt zal moeten prysgeven, maar in dat
geval zal de andere partij toezeggen de
doelstellingen van de wederpartij te ver
wezenlijken. In Indonesische kringen
hoorden wij de suggestie, dat in prin
cipe zou worden vastgesteld, dat Nieuw-
Guinea tot de R.I.S. hoort. Men zou dan
na de R.T.C. nadere overeenkomsten met
Nederland kunnen sluiten met betrek
king tot de economische ontwikkeling
en bestuursvoering op Nieuw-Guinea,
De regering maakt bekend, dat
tot haar leedwezen de volgende
verliezen in Indonesië zijn gerap
porteerd:
Koninklijke Landmacht:
Gesneuveld 30 Juli, na vermis
sing: Soldt. 1ste klasse J. Dijkstra,
l.nr. 250305086, afkomstig uit Oost-
dongeradeel.
Gesneuveld 9 October: Soldaat H.
Korsten, l.nr. 280831700, afkomstig
uit Schijndel (N. Br.).
Sldt. J. W. de Waal, l.nr. 280106240,
afkomstig uit Zoelen (Gld.).
Koninklijk Ned. Jnd. Leger:
In de periode van 2 t.m. 8 Octo
ber geen verliezen.
Dat zij rusten in vrede.
waarin Nederland dan uiteraard een
groot aandeel zou hebben.
Het Unie-statuut is thans bijna gereed
Er is nog enige discussie over regeling
van het burgerschap. De voorlopige con
stitutie van de R.I.S. is geheel gereed.
Zij zal Maandag aan de republikeinse
delegatie in haar geheel ter goedkeuring
worden voorgelegd en Dinsdag aan de
B.F.O.. waarna de tekst onmiddellijk aan
de Nederlandse delegatie zal worden
overhandigd.
De militaire commissie is eveneens
met haar werkzaamheden gereed ge
komen. Ook voor de kwestie van de te
rugtrekking der Nederlandse troepen is
een accoord bereikt. Nederland zal
trachten de terugtrekking aanmerkeiyk
te bespoedigen door het charteren van
buitenlandse schepen voor troepentrans
porten naar Nederland.
Naar waarnemers ons mededelen is de
conferentie thans definitief in haar laat
ste fase getreden, waarin nog slechts
twee belangrijke problemen op een op
lossing wachten, Nieuw-Guinea en de
schuldenregeling. Naar Indonesische op
vatting zijn de overige nog niet opge
loste problemen niet van dien aard, dat
de duur van de conferentie er door zal
worden verlengd. De Indonesische ge
delegeerden overwegen de mogelijkheid
om daags na de slotzitting met extra
vliegtuigen naar Indonsië te vertrekken.
Gisteren is te New York uitspraak
gedaan in het proces der elf Ameri
kaanse communistische leiders. Tien
hunner hoorden zich door rechter Ha
rold Medina vgf jaar gevangenisstraf
en een boete van tienduizend dollar toe
bedelen. De elfde, de voorzitter van de
communistische partij in de staat New
York, Robert Thompson, kreeg drie jaar
en eveneens een boete van tienduizend
dollar.
De andere tien waren: Eugene Den
nis, secretaris-generaal van de partij,
John Gates, hoofdredacteur van de Dai
ly Worker, Benjamin Davis, gemeente
raadslid van New York, Jack Hatcher,
nationale secretaris voor educatie, Hen
ry Winston, nationale secretaris voor
organisatie, John Williamson, secretaris
voor vakbondzaken, Gilbert Green, voor
zitter van de partij in Illinois, Carl Win
ter, voorzitter in Michigan, Gus Hall,
voorzitter in Ohio, en Irving Potash,
vice-voorzitter van de nationale bond
van arbeiders in de bont- en lederin
dustrie en lid van de Nationale Raad
van de partij.
Thompson kreeg een milder vonnis
dan zijn medebeklaagden omdat rech
ter Medina rekening had gehouden
met het feit, dat Thompson het Dis
tinguished Service Cross had ontvan
gen wegens zijn heldhaftige leiding
van de 32ste infanterie-divisie tijdens
de Buna-campagne op Nieuw-Guinea.
Door tegen de overigen vijf jaar -uit
te spreken, deelde de rechter de maxi
mumstraf uit die de Smith-wet thans
aanwijst. Aanklager John McGohey had
voor alle elf beklaagden tien jaar ge
vraagd het maximum volgens de wet
zoals die gold ten tijde dat de dagvaar
ding werd uitgegeven. Dat was in Au
gustus 1348, doch een maand later modi
ficeerde het Congress de maximum
strafmaat voor samenzwering tot vijf
jaar.
De Russische handelsmaatschappij
„Amtorg" is gisteren te Washington
aangeklaagd de wet op de registratie
van buitenlandse agenten overtreden te
hebben. De zes betrokken ambtenaren,
met uitzondering van één, die zich in de
Sovjet-Unie bevindt, zijn inmiddels ge
arresteerd.
Leden van de toewijzingscommissie
van de Amerikaanse Senaat stellen op
het ogenblik een onderzoek in naar een
bericht, dat zeven vertegenwoordigers
van de Chinese communistische rege
ring in Augustus naar de V.S. zijn ge
komen. Vernomen wordt, dat de immi
gratiedienst op verzoek van de commis
sie het bericht controleert, ofschoon het
departement van Buitenlandse Zaken
heeft meegedeeld, dat het „niets weet
over de afgifte van een visum aan be
kende Chinese communisten".
De Algemeene Vergadering der V.N
besprak Vrijdagavond de resolutie van
haar politieke commissie om het Inter
nationale Hof van Justitie advies te vra
gen over de kwestie van de schending
der menselijke rechten in Hongarije.
Bulgarije en Roemenië. In een rede van
ongeveer een kwartier zette mr. Van
Heuven Goedhart het standpunt van de
Nederlandse delegatie uiteen. Hy vroeg
de Algemene Vergadering om met alle
middelen die in haar bereik lagen een
eind te maken aan de godsdienstvervol
ging in Hongarije, Bulgarge en Roeme
nië. De Nederlandse gedelegeerde her
innerde aan het protest, dat de Katho
lieke Arbeidersbeweging met haar
300.000 leden aan de Algemene Vergade
ring heeft toegezonden. De veroordeling
van de gebeurtenissen in Roemenië,
Hongarije en Bulgarge. die In dit pro
test wordt uitgesproken, wordt gedeeld
door 90 pCt. van de Nederlandse bevol
king en een groot deel van West-Europa.
De Nederlandse delegatie is van me
ning, dat de resolutie moet worden aan
genomen door een overweldigende meer
derheid. Geen lid van de Verenigde Na
ties, dat met oprechte gevoelens het
Handvest heeft ondertekend, kan een
afwijzend standpunt innemen in deze
aangelegenheid. Laat daarom onze stem
luid zijn en laat de Algemene Vergade
ring niet bang zijn voor haar verant
woordelijkheden.
Op een geheime bijeenkomst van het Tsjechische episcopaat, die verleden
week in Praag is gehouden, is een herderlijk schrijven opgesteld, dat via het
ondergrondse koerierssysteem, in het leven geroepen nadat de regering de
kerkelijke pers en de verspreiding van herderlijke brieven had verboden, aan
de priesters is toegezonden.
In dit herderlijk schrijven geven de bisschoppen aan hun priesters opdracht
om de salarisverhogingen, die hun ingevolge de nieuwe kerkwet wordt ge
boden, te weigeren.
„Het zou een grove inbreuk zijn op
onze liefde tot de naaste, indien wij
thans, in een tijd, waarin zo velen van
onze broeders lijden, materiële voor
delen zouden aanvaarden.... Laten wij
niet vergeten, dat als wij het Koninkrijk
Gods en zijn gerechtigheid zoeken, de
Almachtige God ons niet zal verlaten en
zal zorgen, dat wij niet omkomen van
hongerzo luidde de brief van de
bisschoppen.
De priesters moeten de salarisverho-
Heinrich Steinworth, de diplomaat
van Costa Rica, die te Parijs gevangen
zit op beschuldiging van goudsmokkel,
heeft laten vragen om een borgtocht
voor hem vast te stellen. Steinworth
ging op 29 September de gevangenis in,
vier dagen nadat de douane 25 kg. goud
had geconfiskeerd bij zijn aankomst te
Parijs van Schiphol af.
Steinworth is een apotheker uit Ge-
nève en gedelegeerde bij de We
reldgezondheidsorganisatie te Genève.
Hij reisde op een Costerigaans di
plomatiek paspoort, toen zijn goud
op 25 September geconfiskeerd werd.
Hem was toen toegestaan om onmiddel
lijk naar Genève door te reizen, doch
een paar dagen later was hij terugge
roepen voor een verhoor en op 29 Sep
tember de gevangenis ingestuurd.
De advocaat zegt, dat Steinworth naar
Parijs terugkeerde, omdat hij geloofde
door zijn diplomatieke pas gedekt te
zijn, die hem accrediteerde bij het
hoofdkwartier van de Wereldgezond
heidsorganisatie. Het Franse ministerie
van Buitenlandse Zaken besliste echter,
dat zijn diplomatieke immuniteit niet
geldig was in Frankrijk. Aan het minis
terie van Financiën is verzocht om de
voorwaarden voor de confiscatie vast te
stellen, doch er is nog geen antwoord
ontvangen.
Zijn advocaat Sarret zegt, dat de Cos-
taricaanse diplomatieke missie in Pargs
„morele steun" aan Steinworth geeft. De
advocaat weigerde commentaar te ver
lenen op de weigering van Steinworth
om de namen te onthullen van de per
sonen van wie hg het goud in Neder
land had overgenomen. Mgn cliënt in
een heer Hij wenst niet, dat deze men
sen in moeilijkheden geraken, zo merk
te Sarret op.
gingen weigeren „nu tienduizenden ge
lovigen uit hun huizen zijn gehaald en
honderdduizenden lijden in gevangenis
sen en arbeidskampen".
De bisschoppen veroordeelden in
hun schrijven in het bijzonder de twiee
bepalingen, opgenomen in de nieuwe
kerkwet, n.l. dat alle kerkelgke be
noemingen en financiële en adminis
tratieve aangelegenheden onder toe
zicht van de staat worden gesteld en
op de tweede plaats, de vestiging van
een nieuw ministerie voor kerkelijke
aangelegenheden.
„Beide maatregelen," aldus de bisschop
pen, „zijn in lijnrechte tegenspraak met
de goddelijke rechten van de Kerk."
Ingevolge de nieuwe kerkwet moeten
de priesters ook trouw zweren aan de
„volksdemocratische regering".
In het herderlijk schrijven wordt de
priesters opgedragen, om voor het afleg
gen van een eed toestemming te vragen
aan de bisschoppen. Er werd op gewe
zen, dat de opdracht van het Vaticaan
luidt, dat Tsjechische priesters slechts
trouw mogen beloven aan de republiek
en het welzijn van het volk.
De Tsjechoslowaakse regering heeft
gisteren een employé van de Ameri
kaanse ambassade gearresteerd en een
andere employé uitgewezen, omdat zij
de leiding zouden hebben van een spion-
nagecomplot „tegen de veiligheid" van
Tsjechoslowakge.
In een in scherpe bewoordingen ge
stelde nota aan de Amerikaanse ambas
sade verklaarde het ministerie van Bui
tenlandse Zaken over „onbetwistbare
bewijzen" van deze beschuldigingen te
beschikken. Deze bewijzen steunen op
de bekentenissen van de Tsjechische
leden van de beweerde organisatie, die
allen gearresteerd zijn.
„Zorg voor zestig emmers water,
twintig pond vlees, tweehonderd kilo
gemengde groente en twee balen
hooi", was de boodschap die de
K.L.M.-gezagvoerder Verhey uit Cal
cutta voor Schiphol stuurde. Daar
kwam hij aan! Hij had aan boord 400
apen, drie tijgers, een cobra van
zeventien voet lengte, vier luipaarden
en arie panters en last not least....
vier olifanten, waarvan er drie min
stens 600 kilo wegen. En dan de lucht
in dat vliegtuig.... Het vloog een
paar uur later door naar Amerika.
H. J. Woudenberg, de leider van het
Nationaal Arbeids Front in bezettingstijd
en liquidateur van het N.V.V., zal 30 No
vember voor de Bijzondere Raad van
Cassatie terecht staan. Hij was door het
Bijzonder Gerechtshof te Amsterdam
veroordeeld tot levenslang
het grate doel van de Universala Ligo.
Over dée wereldfederatie en veeral
over die ene gemeenschappelgke taal,
het Esperanto, hebben ons mevr. J. Is-
brnckerDirksen en één van de gebroe
ders Smith verteld. Als morgen bet En
gels tot wereldtaal wordt verklaard,
zeggen zg, dan stappen wg onmiddellijk
van het Esperanto af; wg zijn hens geen
fantasten. Maar aangezien dat nu een
maal niet gebeurt, blijven wg er aan
vasthouden. Deze vinding van de Pool
dr. L. Zamenbof staat gelgk met de uit
vinding der boekdrukkunst. Zij is het
middel om' de wereld weer één te ma
ken, om de mensheid op te voeden tot
het wereldburgerschap.
De gebr. Smith hebben dit voorjaar
met hun zelfgebouwd zeiljachtje, de
„Nova Espero" een sensationele oceaan-
tocht gemaakt van Canada naar Enge
land. In het verhaal, dat zij daarover
vertellen, horen wij van stormen en
prachtig weer, van walvissen en zwaard
vissen en verder van alle gevaren, die
er op zee in een zeilbootje te beleven
zijn. Zij hebben plannen voor het stich
ten van een kolonie in Canada, die zij,
evenals hun zeiljacht. Nova Espero"
Nieuwe Hoop zullen noemen. Het
wordt een kolonie van honderd vijftig
mensen, die in de geest van wereldvre
de door wereldfederatie zullen samen
werken. Ook in andere landen zullen
dergelijke gemeenschappen komen.
Stemmingen voor een wereldparlement
en een ontwerp voor een wereldwet
staan verder op het programma van
deze wereldfederalisten, die samenwer
ken met de „Movement for World Fe
deral Governement".
(Van onze correspondent)
De kleine, acht-jarige David Jan de
Kadt, die met zijn grootvader en pleeg
moeder in een huis aan de Parklaan te
Bussum woont, is niet in het minst ge-
imponeerd door de aandacht van de
wereldpers, welke plotseling op hem ge
vestigd is, nu hij een bedrag van 30.000
dollar, nog altgd meer dan een ton in
Hollandse guldens, rijker geworden is.
Integendeel, net als alle andere jon
getjes van zijn leeftijd speelt hij braaf
met zijn speelgoed en kijkt licht ge
ïnteresseerd op, wanneer een bezoeker
zich meldt.
Gisteren hebben wij het bericht reeds
in een deel van onze oplage gemeld.
Hij is zich nergens van bewust, want
zijn verstandige grootvader, de 81-jarige
heer A. de Kadt, heeft hem niets ver
teld, omdat hij wenst dat zijn kleinzoon
in alle eenvoud zal opgroeien.
Enigszins verrast is grootvader wel,
want de nogal opgeblazen fortuin-affaire
heeft in wezen niet zoveel te betekenen.
Het geldt hier immers geen erfenis, zo
als beweerd werd. De nog in leven zijn
de grootvader van moeders zijde van de
kleine David, de oude heer Polak in
Palo Cito, Californië, heeft bij voorbaat
een deel van zijn grote bezit vastgezet
op de kleine David.
David's vader bekleedde de functie
van chemicus aan een coöperatieve in
stelling en David's moeder, mr. Bertha
Polak, genoot bekendheid als advocate.
Het gezin woonde vreedzaam in Leeu
warden totdat de oorlog uitbrak en de
ouders het slachtoffer werden van de
rassen-hysterie van het Herrenvolk. De
kleine David, die toen nog slechts en
kele jaren oud was, ontsnapte aan deze
furor Germanicus, en geniet thans de
toewijdingsvolle zorgen van zijn pleeg
moeder en grootvader. Hij is een wees
jongen en al het fortuin, dat waarschijn
lijk nog eens zijn deel zal worden, kan
toch nooit opwegen tegen het onherstel
bare verlies dat hem in de oorlog werd
toegebracht. Hopenlijk is hij zich ook
hiervan thans nog niet ten volle bewust.
Het ligt in de bedoeling, dat vertegen
woordigers der drie vakcentralen in ons
land, een studiereis gaan maken naar de
Ver. Staten. De uitnodiging hiertoe is
uitgegaan van de E.C.A.-missie, die een
voorstel in deze zin aan Washington
heeft voorgelegd. Hangende de goedkeu
ring door de Amerikaanse regering, kan
nog niet worden meegedeeld, wanneer
de reis wordt gehouden. Gedacht is aan
de maand November.
Vertegenwoordigers van de Katholieke
Arbeiders Beweging (K.A.B.), het Chris
telijk Nationaal Vakverbond (C.N.V.) en
het Nederlands Vakverbond (N.V.V.)
zouden aan deze studiereis deelnemen.
Van de zijde van de K.A.B. zijn aange
wezen de heren F. Brussel, A. van Lijf.
J. Palmen en J. van Eijbergen.
Bij K. B. van 20 October is met in
gang van 1 November benoemd tot bur
gemeester van Enkhuizen de heer A.
Admiraal (A.R.) wethouder van Zaan
dam.
Op last van de Officier van Justitie
te Leeuwarden werd 4 October beslag
gelegd op de boekhouding van de
„Bond van Mobilisatie-invaliden en
hunne nabestaanden", en van de stich
ting „De Nederlandse Soldaat", beide
gevestigd ten huize van P. de Boer te
Drachten. Dit optreden ging gepaard
met het verzegelen van het kantoor.
Het vermoeden bestond, dat met de
gelden uit beide genoemde instellingen
door leden en andere toevertrouwden
op niet verantwoorde wijze werd omge
sprongen enerzijds, terwijl anderzijds
er aanwijzingen bestonden, dat P. de B.
een inkomen genoot, dat niet in over
eenstemming was met de door hem aan
de fiscus verstrekte gegevens.
De in beslag genomen boeken
werden onderzocht. De boekhouding
bleek chaotisch te zijn. Daar verder
bleek, dat De B. twee luxe auto's
en twee z.g. kampeerwagens tot zgn
beschikking had, werden op 15 dezer
De B. en zgn jeugdige boekhouder
gearresteerd en in verzekerde be
waring gesteld. De rechtercommis
saris heeft inmiddels van beide de
bewaring bevolen.
Het onderzoek wordt voortgezet. De
controle van de boeken is zeer moei
lijk, daar veelal in het geheel niet blijkt,
wie bedragen bij De B. heeft gestort,
om verder van de grootte van die be
dragen maar niet te spreken. Verder is
gebleken, dat er talrijke uitgaven uit
de kas zijn gedaan ten behoeve van bet
huishouden, en andere particuliere uit
gaven van De B. en zijn vrouw. Zo
werd f 800.besteed voor nieuwe
vloerbedekking in De B.'s woning en
een gelijk bedrag om een nichtje te ia-
ten studeren. De kasboeken zgn overi
gens over vele maanden in het geheel
niet meer bijgehouden.
Vermelding verdient tenslotte, dat Sc
laatste maanden vrij hoge bedragen hij
De B. inkwamen, tengevolge van de in
het najaar van 1948 door de Staten-Ge-
neraal ingevoerde wet, welke aan mo
bilisatieslachtoffers uit de jaren 1914/
1918 uitkeringen tot soms belangrijke
sommen toekende. De Boer, die bezol
digd voorzitter, directeur, administra
teur, procuratiehouder, propagandist *>n
feitelijk ook nog financieel controleur
van de bond en de stichting is, had na
aanneming van die wet van de leden
bedongen, dat zij niet minder dan 15
pet. van door eder hunner verworven
uitkering in de bondskas zouden stor
ten. Wat dit in feite betekent wordt
duidelijk als men weet dat sommige uit
keringen verscheidene duizenden Gul
dens belopen.
Betracht de toegevendheid, die gij
verlangt, ook van uw kant.
(Van een bijzondere medewerker)
De verschijningsvorm der menselijke
samenleving beweegt zich in
steeds opgaande lijn. Deze stelling
is niet alleen bewijsbaar uit de feitelijke
historische ontwikkeling, maar ligt even
zeer in de natuur der dingen besloten.
Ja, reeds in het woord van God zelf: Be
heers de aarde en ma3k haar aan U on
derdanig, ligt de conclusie voor de hand,
dat de mens practisch niet anders kan
dan naar vervolmaking streven. Elke be
langrijke periode in de cultuurhistorie
kan opnieuw getuigen: nooit zagen we
een tijdperk met een zo geweldige voor
uitgang. In natuurtechnisch opzicht was,
menen we, de omgroei van het stenen
naar het bronzen tijdperk van ongeveer
gelijk revolutionnaire zin als straks de
omschakeling van benzine naar atoom
energie zal blijken.
Niet alleen op het gebied van de tech
niek plant zich deze ontwikkeling voort,
maar, en daar komt het ten slotte op
aan. onder bepaald opzicht beginnen
steeds grotere groepen van mensen, die
voorheen practisch niet meedeelden in
welke vooruitgang dan ook, werkelijk
deel te hebben aan de sociale vooruit
gang. Is b.v. het totstandkomen van een
wet, die aan arbeiders medezeggenschap
kan gaan verlenen in de sociale en eco
nomische aangelegenheden van bedrijf
en onderneming, niet min of meer revo-
lutionnair in de tot heden gekende sociale
orde?
Maar ook in ander opzicht profiteren
de hier bedoelde mensen mede van de
vorderende vervolmaking: ook aan de
hand van andere verschijnselen kunnen
we het bestaan van een voortdurend op
gaande lijn vaststellen. De in geld uit
drukbare loonsom wordt (over periodes
gezien) steeds hoger en de van tijd tot
tijd; optredende loondalingen zijn niet
anders dan de pas terug in de bekende
springprocessie. Het aantal artikelen, dat
tot de werkelijke levensbehoeften van
practisch elke mens wordt gerekend,
neemt sterk in aantal toe; de leeftijd,
waarop de jonge arbeider tot het deel
nemen aan het arbeidsproces wordt toe
gelaten, wordt langzamerhand hoger;
steeds meer wordt van jongelui, die zich
een baan willen, veroveren, het bezit
van één of meer diploma's vereist en
parallel daarmee gaat het verlangen om
steeds meer te zijn en (niet ongunstig be
doeld) meer te bezitten.
We zijn ons ervan bewust, dat we by
deze ongeordende opsomming van „voor
uitgangsverschijnselen" ook zouden kun
nen voegen 'n lijst van „achteruitgangs
verschijnselen". Hierbij is te denken aan
de dalende godsdienstzin in het alge
meen, b.v. aan het feit. dat het percen
tage Nederlanders, dat openlijk zegt niet
meer tot enig Kerkgenootschap te willen
behoren, in pl.m. 70 jaar steeg van 0,3%
tot ruim 17% (dalende godsdienstzin is
bovendien geen Nederlands, zelfs geen
West-Europees, maar een wereldver
schijnsel). We moeten ook denken aan
de vermaterialisering in het algemeen,
aan het schrikbarend toenemende aantal
echtscheidingen, het groeiend getal
zedendelicten, de veel te vrije omgang
tussen mannen en vrouwen, maar boven
al aan het feit dat wat zonde is voorzien
wordt van een a priori verontschuldi
gend predicaat: ziekelijkheid, modem,
enz. Het is vaak alsof wij Poels weer
horen spreken gelijk in 1921 op het Ar
beiderscongres in Nijmegen: „De tijd der
godsdienstoorlogen is voorbij. Theologi
sche vraagstukken laten in onze dagen
de massa's koud. Waar de Kerk in onze
tijd nog wordt vervolgd, daar is aan die
vervolging van de Kerk voorafgegaan
een jarenlange strijd tegen de Christe
lijke levensopvatting en zijn dus de vol
ken tevoren reeds ontkerstend."
Nu wordt deze ontkersteningsactie
vaak met zo uitermate geraffineerde
middelen gevoerd, dat velen beslist
niet in de gaten hebben waar het eigen
lijk om gaat. Verdraagzaamheid, door
braak, gemoderniseerde aanpassing zijn
andere termen geworden voor vervlak
king, ontkerstening en zedelijk bederf.
Wij zijn ons ervan bewust met heel
het voorgaande betrekkelijk weinig
„nieuws" te hebben gebracht en me
nig „modem" mens zal er dan ook wel
schouderophalend aan voorbijgaan:
weer zo'n leuterkous van een conserva
tief, die niet wil inzien dat de vooruit
gang in het denken niet valt te stui
ten. O, dat willen we heus en we wil
len er aan meewerken op alle moge
lijke en toelaatbare manieren, maar
boven alle technische vooruitgang staat
voor ons de naar Gods beeld gescha
pen en voor God bestemde mens. En
als er de dreiging is dat de door God
gewilde, orde in de war wordt ge
stuurd, als er gevaar is dat die mens
zijn doel niet overeenkomstig Gods wil
zal bereiken, dan moet steeds opnieuw
niet alleen worden gewaarschuwd,
maar vooral aan middelen worden ge
werkt, die het gevaar zullen keren en
positief omzetten in besliste hulpmid
delen.
Tot de vooruitgangsverschijnselen re
kenen we het feit, dat de arbeider in
de onderneming steeds meer de erken
ning ondervindt, dat hij ook als leve
rancier van de arbeid mens is en blijft.
Dat de ondernemer in het besef dat
ook een onderneming een gemeen
schap is (zij het een werkgemeen
schap op de eerste plaats) pogingen
onderneemt de gemeenschapszin, die nu
eenmaal bij een gemeenschap onaf
scheidelijk behoort, aan te kweken,
heeft onze volle instemming. Maar dat
men gemeenschapszin tot synoniem van
neutraliteit maakt, daarvan zijn we
niet alleen verklaarde tegenstanders,
maar we wensen dit verschijnsel als
een dreigend gevaar en één van de
meest geraffineerde ontkersteningsme-
thoden te signaleren.
Nemen we als voorbeeld het feit, dat
meerdere grootondememingen ver
schillende van hun personeelsleden pe
riodiek in de gelegenheid stellen z.g.
volkshogeschoolweken mede te maken.
Op het begrip Volkshogeschool zelf ho
pen we volgende week nader terug te
komen. Het bestaan ervan, dat wil
len we wel reeds zeggen, rekenen we
weer tot de toe te juichen ontwikke
lingsverschijnselen. Maar waarom zou
tot het wezen van de volkshogeschool
de neutraliteit behoren. Dat moet men
ons nog duidelijk maken In ieder ge
val hebben we thans niet het feit te
maken, dat, indien ondernemers perso
neelsleden aansporen aan zulke weken
deel te nemen en daarvoor vaak veel
geld over hebben, zij hun „klandizie"
bij uitsluiting geven aan neutrale insti
tuten. Dit mogen de katholieken niet
zonder meer aanvaarden. Toegeven
op dit terrein is gebrek aan vechtlust,
is een tekort aan verantwoordelijkheids
zin tegenover het heden en de toe
komst. Terecht schrijft het zo juist ver
schenen jaarverslag van de Katholieke
Volkshogeschool Drakenburgh te Hil
versum:
„Het wezen van de volkshogeschool
is: vormingsinstituut te zijn."
Welnu, een vormingsinstituut ver
eist een levensbeschouwelijke grond
slag. Kleurloosheid in dezen moei tot
vervlakking voeren.
