DADELOOGST IN IRAK
MEISJESBESCHERMING KOERST MODERN
Grote kansen voor de Nederlanders
in Liberia's hoofdstad
m:
Heemst
VERT0 TAPIJT
LOPER
I HAARBOUCLÉ
SLOWAKEN VERZETTEN ZICH TEGEN
DE RODE OVERHEERSING
Slaven werken in de
uraniummijnen
HET KATHOLIEKE
BOEK
Monrovia de modernste haven
van West-Afrika
NQUUY
fïïilïTï]
NOURY
Ede vecht om het vliegveld Deelen
5.70
BOUCLÉ LOPER
HAARDZEILÈNI
WEEFSTOF j
KATOENEN FILET
1
CRETONNE
VITRAGE
MOQUETTE TAPIJT
12.70
7.70
STOF
7.65
GOBELIN
Sabotage en absenteïsme zijn nog
steeds niet opgehouden
Tentoonstelling in
de hoofdstad
ËPITED
Dal van Euphraat en Tigris produceert
80 procent van wereldproductie
Charitatieve organisaties moeten met hun tijd
meegroeien
Efficiënte hulp aan het
alleenstaande meisje
BAND
BLAUW
BAND
Uniestatuut gereed
Suriname accoord met
interimregeling
Morphine-handelaar in
arrest gesteld
Vier K.A.B.-ers naar
Amerika
Minister is van mening, dat het bij Arnhem
moet worden ingelyfd
1.15
DONDERDAG 27 OCTOBER 1949
PAGINA 5
Dinsdagavond 7 uur officieel ope-
fel fees m s
m-
mmm
Effectieve
hulp
HOEST
SIROOP
Bij
griep
kouvatten
HOEST
SIROOP
Bij
hardnekkige
hoest en
bronchitis
23.000 tabletten gevonden
o» 3 95
40 x 70 U.
50
(Van onze correspondent)
Wanneer men tegenwoordig: over Tsjechoslowaldje spreekt, moet men
eigenlijk goed begrijpen, dat het hier om twee landen en twee volkeren
gaat. Wat kranten en persbureaux de laatste tijd publiceren, heeft be
dekking op Tsjechië, op het gebied dus van Bohemen en Moravië. Slowakije
I® geheel van de buitenwereld afgesloten en geen enkele dagbladcorrespondent
Praag krijgt toestemming om er een reis heen te maken. Tot voor een jaar
■bocht men nog in Bratislawa komen en niet verder. Maar nu is ook Bratis-
«wa, dat de hoofdstad is van Slowakije, evenals het uraniumgebied bij
jjoachimstal, voor vreemdelingen niet meer te bereiken. Dit is natuurlijk
•het zonder reden. De Praagse machthebbers hebben nog geen methode ge
bonden, om de Slowaken de baas te worden. Zij bepalen zich er daarom toe
«lowakjje van de buitenwereld af te sluiten.
De massa-arrestaties worden officieel
Verklaard door de „bekentenissen" van
oe inmiddels ter dood veroordeelde en
Geëxecuteerde dr. Szönyi in het proces-
najk en van de Joegoslavische gezant
schapsattaché Brankov. Dit is echter
Rechts een voorwendsel, want tussen de
Tsjechen en Hongaren bestaan in wer
kelijkheid geen relaties. De werkelijke
°°rzaak is meer van politieke en econo
mische aard. De in Hongarije gevolgde
sabotagemethoden worden door de Tsje
chische arbeiders met nog meer energie
megepast. De verwikkeling van het
Tsjechische vijfjarenplan stiet op steeds
Grotere moeilijkheden. Het grote Praag
se handelsblad „Hospodar" schreef, dat
het absenteïsme in de fabrieken en mij
den een schande is voor de mijnbouw-
ondernemingen, voor elke fabriek, ie
dere functionaris en iedere arbeider.
Volgens de statistieken stijgt het
aantal al of niet betaalde verloren ar
beidsuren steeds meer. Het absente
ïsme is dit jaar met 21% gestegen. Het
eerste kwartaal van 1947 werden 55
millioen arbeidsuren verzuimd. In de
overeenkomstige periode van 1948
reeds 69.3 millioen. Het eerste kwar
taal van dit jaar steeg dit aantal nog
tot 75.5 millioen uren. Het absenteïsme
steeg in 1947 liefst 37.3 Dit nu ver
mindert niet alleen de productie, maar
■Verslechtert ook de financiële uitkom
sten en heeft invloed op de ontwik
keling van de sociale verhoudingen.
De „Hospodar" schrijft, dat het niet
Reeft of men nu al handenwringend
rondgaat en klaagt. Er moeten middelen
Sevonden worden om tot een oplossing
te geraken. De mijnbouwfunctionarissen
®n anderen, die voor de productie ver
antwoordelijk zijn, durven niet tot ont
zag over te gaan, vooral niet, wanneer
z'ch ondér de luiaards iemand bevindt,
Van wie men aanneemt dat hij invioed-
rijke protectie geniet, zodat het gevaar-
.Op 8, 9 en 10 November a.s. wordt
hi de grote bovenzaal van het Ameri-
cJbi-hotel ingang Mamixstraat te Am-
erdam, een tentoonstelling gehouden
i.an het katholieke boek in deze tijd.
initiatief tot het organiseren van
rfze tentoonstelling ging uit van de
boek- en kunsthandel „De Zaaier"
e Amsterdam, in samenwerking met
€fi 15-tal Nederlandse katholieke uitge-
,erjjen. Tevens zal een selectie van
vjdenlandse katholieke uitgaven wor-
geëxposeerd.
A.an de tentoonstelling wordt tevens
J;11 kleine expositie verbonden van Ne-
edandse religieuze kunst,
i De tentoonstelling zal voor een ieder
.asteloos toegankelijk zijn. De opening
'hdt plaats op Dinsdag 8 November,
avonds om 7 uur. Verder is de ten-
t°°fistelling geopend van 11 uur des
'Prgens tot 11 uur des avonds, met
'tzondering van de tijd voor de le
ggen.
Op Dinsdagavond om 8 uur houdt
Oabriël Smit een lezing over: „De
onbekendheid van het katholieke
boek"; na de pauze spreekt Jan
"cerends over „Oorspronkelijkheid
fh traditie in de devotionnaire
kunst". Op Woensdagmiddag 3 uur
?al Tom Bouws spreken over „Het
katholieke jeugdboek". Op Don
derdagavond 8 uur spreekt Ir. Ed-
hiond Nicolas over „De verhouding
Jjan de auteur tot de lezer" en na
Pauze Prof. Dr. J. Wils over
""et katholieke boek en de missie".
hJ^et aanbeveling van de tentoonstel-
ng werd een erecomité gevormd,
Gfaiin o.a. zitting hebben Mgr. Paolo
u bbe, Pauselijk internuntius, Mgr. G.
af J- v. d. Burg, deken van Amsterdam,
hpt eer H. Bouchette, inspecteur van
onderwijs, Paul Brand, voorzitter
oJi^t. Jan, prof. W. Asselbergs, Piet
ïiiw en verschillende andere geeste-
kek en wereldlijke autoriteiten. De-
op >,7' d- Burg zal he tentoonstelling
Na ^en vierjarige studie doen de
of °nte studenten van het „College
J West-Africa" hun eindexamen.
en groep geslaagde candidaten
de uitreiking van hun diploma.
lijk zou kunnen zijn maatregelen
tegen hem te nemen. In de mijnen is
naast de metaalindustrie het absente
isme het grootst. „Hospodar" stelt dan
diverse maatregelen tegen de saboteurs
en luiaards voor. Alle tot nu toe geno
men maatregelen, zoals intrekking van
vacantie, van toelagen en voorrechten
hebben niet geholpen.
In Hongarije heeft de overheid met
dezelfde moeilijkheden te kampen cn
omdat alle maatregelen, zoals die in
Tsjechoslowakije waren genomen, had
den gefaald, voerde men daar een sy
steem in, dat werkelijk een „succes"
voorspelt. In alle fabrieken werden
schandbordcn aangebracht. De arbei
ders, die ook maar een paar minuten te
laat kwamen, moesten zelf op het bord
schrijven: „Ik, X. Y„ ben heden dertien
minuten te laat op het werk gekomen.
Ik ben schadelijk voor het volk". Reeds
na enkele dagen daalde het aantal laat
komers en op de hierbij geplaatste foto
kan men zien, dat de beambte van een
fabriek met trots op het schandbord
schrijft: „Heden is er niemand te laat
gekomen". Iedere arbeider weet, dat
zijn naam op het hord het einde van
zijn bestaan betekent.
In Tsjechië moet men echter ook een
strijd voeren tegen het feit, dat het
aantal arbeiders zo wisselvallig is. In
de mijnen, de ijzergieterijen van de
metaalindustrie, de chemische en de
ceramische industrie waren in het ar
beidsproces van 1948 een 250.844 ar
beiders ingedeeld. Maar slechts 28.000
hunner bleven bij hun werk, een tien
de gedeelte dus. Dat betekent, dat de
arbeiders lichtere arbeid zochten en
zoveel mogelijk profijt trokken van de
financiële mogelijkheden.
Allengs werd bij gebrek aan arbei
ders in deze bedrijven de productie
in toenemende mate geremd.
De regering vond geen andere uitweg
dan het organiseren van een algemene
razzia, om aan de nodige arbeidskrach
ten te komen. Het proces tegen Rajk
gaf de regering de mogelijkheid hiertoe.
De mensen werden om „politieke" rede
nen in arrest gesteld, om de „economi
sche" nood tegen te gaan. Zonder over
drijving kan men zeggen, dat het hie"
faat om een slavenmarkt. Alleen wor-
en.de slaven niet betaald en zelfs wor
den hun de resten van hun geringe
eigendommen ook nog afgenomen. De
mensen in Tsjechië schrikken al, wan
neer de postbode hun brieven bezorgt.
De overheid houdt er n.l. nogal van,
om brieven met de volgende inhoud te
zenden: „U wordt tot arbeid voor het
welzijn van het volk in de mijnen
verplicht". De geadresseerde kan dan
kiezen tussen mijnarbeid en de vlucht.
Deze „uitgenodigde" arbeiders krijgen
een zeer hoog loon.
mam
Dat is bjj de politieke gevangenen
heel anders. De gevangenen uit Slo
wakije worden naar het kamp Wikma-
r.ow gebracht, dat vier kilometer van
Joachimstal ligt. Over de arbeidsverhou
dingen in de uraniummijnen beschikken
wjj over betrouwbare berichten, die wel
haast ongelooflijk klinken. De daar te
werk gestelde gevangenen weten, dat
zjj in deze mijnen hun leven zullen
moeten eindigen. Een politieke verzets
beweging bestaat in Slowakije niet, om
dat er daartoe geen mogelijkheden be
staan. De regering voert derhalve een
grote strijd tegen de saboteurs in fa
brieken cn mijnen, die zij echter niet
de baas kan worden. Deze feiten kan
zij niet erkennen en daarom legt zij er
zich op toe, om „samenzweringen" te
ontdekken, teneinde de bevolking vrees
aan te jagen. Het Tsjechische volk hoopt
door ineenstorting van het economische
leven zijn vrijheid te herwinnen. De re
gering daarentegen denkt door midde!
van deze koude oorlog op de arbeiders
en boeren vat te krijgen.
'.es
Het zogenaamde „Schandbord" in
een Hongaarse fabriek. Wie te laat
komt moet zijn naam op het bord
schrijven. De tekst luidt: „Gij bouivt
mede aan het socialisme. Schand
bord voor telaatkomers. Heden
kwam niemand te laat." Dit laatste
zal wel de reden zijn waarom een
foto hiervan in dr- Ho -marse kran
ten verschijnen kon.
mmt
October is dadelmaand in Irak. Een i betreft ongeveer 20% beneden die van
brandende zon boven de valleien aan het vorige jaar blijft. De oorzaak h:er-
de benedenloop van Tigris en Euphraat, I van is de schade, die is aangericht door
m ktexrmi, fcrtöite
a safes Ar* «gpetttn ja»*
tt<S
y-,vj
(Van onze verslaggeefster)
T~~\ r komt nu een kleine groep Oostenrijkse meisjes in ons land, die als huis-
ri. houdelijke hulp worden toegewezen aan gezinnen met minstens drie kleine
kinderen, vertelt mevrouw Ko. LuijckxSleijfer ons. Sinds vijftien maanden
is deze ervarene landelijk secretaresse van de R.K. Meisjesbescherming en met
geweldig élan tracht ze het werk, dat na de bezetting een algehele inzinking
vertoonde, op te halen en te activeren.
Deze proef, want meer is dit experiment nog niet, gaat geheel uit van
Sociale Zaken in Den Haag, maar de Meisjesbescherming heeft nauw contact met
deze afdeling der arbeidsbemiddeling, omdat het typisch haar taak is het alleen
staande meisje, zeker als ze een vreemde is in de plaats waar ze komt, op te
vangen en een houvast te geven, waardoor ze niet in haar eenzaamheid tot dingen
gaat komen waar ze later spijt van heeft. (Tussen haakjes, laat nu niet iedere
huismoeder die hulp behoeft trachten zo'n Oostenrijks meisje te krijgen,
want de zaak is geheel in handen van de gewestelijke arbeidsbureaux en de
aanvraag is veel groter dan het aanbod).
en geen Huiselijkheid (denk aan meisjes
in hotels en cafetaria's) die zullen, als
ze tenminste tot de goedwillenden be
horen, dankbaar zijn voor een toegesto
ken hand. Maar omdat het leven zich zo
gewijzigd heeft in z'n omstandigheden
en z'n tempo, is het goed dat het roer
wordt omgegooid in deze in ons land
zeven en veertig jaar bestaande vereni
ging, waarvan thans mevrouw E. Krijns
—ten Braak, vrouwelijk arts in Hilver
sum, presidente is.
„We moeten ons veel meer instellen
op het preventieve werk", zegt mevrouw
Luijckx, we zoeken dan ook intensief
contact met katholieke en niet-katho-
lieke organen die raakpunten hebben
met de onze en we moeten uit de ver
borgenheid treden. Zeker, het werk is
dikwijls van zeer vertrouwelijke aard,
denk aan de ongehuwde moeders, maai
van doel, opzet, werkwijze en bestaan
de preventieve hulpdiensten moet ieder
een op de hoogte zijn".
Charitatieve organisaties moeten mee
groeien met hun tijd. De oningewijde,
die van meisjesbescherming hoort,
denkt aan een naïef plattelandsmeisje
dat met een grote koffer verloren staat
aan het grote-stads-station en door een
juffrouw met geelwitte band in veilige
naven wordt geloodst. Heeft het mo
derne. geëmancipeerde meisje, dat van
aanpakken weet, nog we] bescherming
nodig? Bescherming is misschien niet
het meest gelukkige woord in deze tijd,
maar het leven is voor velen niet min
der hard dan vroeger en de alleen
staanden die een moeilijk bestaan heb
ben van hard werken, weinig comfort
Voorop bljjft dan ook staan de ef
ficiënte hulpverlening aan het alleen
staande meisje. Om haar in een nieu
we woonplaats huisvesting te geven,
of onderdak in de vacantiemaanden,
zjjn de elf tehuizen in de verschillen
de steden, wier aantal men doende is
uit te breiden door opbouw van de
door de oorlog verwoeste en enige
nieuwe. De bemiddelingsbureaux aan
deze tehuizen verbonden .bemiddelen
in hoofdzaak huishoudelijk personeel
hoewel men hier en daar de wens
hoort uiten dat, bij de toenemende in
dustrialisatie, ook meisjes in fabrie
ken via deze bureaux geplaatst zou
den kunnen worden. Wat voorlopig
moeilijk te verwezenlijken zal zijn
omdat deze bureaux van de Meisjes
bescherming in tegenstelling tot de
(Van een bijzondere correspondent)
MONROVIA, October.
Cape Mesurado, 6 - 19'N. - 10 - 49'W." Zo staat in het „Handbook for Africa"
officieel de plaats aangegeven waar Monrovia, de hoofdstad van Liberia,
ligt. Deze stad met de grootste en modernste haven van West-Afrika is de
voornaamste handelsplaats van het land. De haven, welke door de Amerikanen
gebouwd is en een bedrag van 20 millioen dollar kostte, werd in Juli 1948
geopend en is toegankelijk voor de grootste zeeschepen. Men vindt er de laatste
moderne laad- en losinstallaties en de regering spaart kosten noch moeite deze
goede outillage te handhaven. Bijna dagelijks kan men er schepen zien uit ons
eigen vaderland, uit Italië, Engeland, tAmerika, terwijl onlangs het eerste Zwit
serse schip hier binnenliep. Een onafgebroken reeks van voedsel, kleding en
gebruiksvoorwerpen wordt door deze schepen de wal opgespoten, terwijl zij op
hun terugtocht palmpitten, rubber, rijst of koffie laden
De geïmporteerde goederen vinden via
een brug over de Mesurado-rivier hun
weg naar de stad. De eerste straat die
men, van de haven komende, inrijdt, is
de Waterstreet, de Kalverstraat van
Monrovia. Aan beide zijden vindt men,
dicht tegen elkaar gebouwd, de „stores"
en opslagplaatsen van de handelslieden
en het zal geen bezoeker van Monrovia
ontgaan, dat de Hollandse store van de
Oost-Afrikaanse Compagnie, kortweg
de O.A.C., de bestverzorgde en meest-
gesorteerde is.
De O.A.C., die hier reeds een kleine
honderd jaar gevestigd is en er sinds de
aanvang met een steeds toenemende om
zet handeldrijft, staat thans bij afwezig
heid van de hoofdagent, onder leiding
van de heer L. P. Huigens, die tevens
Consul-Generaal van Nederland a.i. is;
een kleine steviggebouwde man met
grijs haar en een kwieke loop, die reeds
20 jaren hier woont, 24 uur per dag
werkt en soms maanden achter elkaar
geen Zondag kent. Hij is het over wie
men van alle 20 landgenoten die hier
wonen, slechts lof hoort.
Naast de Nederlanders worden de
handelszaken gedreven door Engelsen,
Fransen, Zwitsers, Libanezen en twee
Russen. De Liberianen zelf, van wie
velen kleine stores in het achterland
hebben, komen hier hun waren kopen,
die dan per vrachtwagen vervoerd wor
den naar hun dorpen, want spoorwegen
kent dit land niet.
Was het twaalf jaar geleden met hét
onderwijs droevig gesteld, thans besteedt
de regering hieraan jaarlijks een tien
maal zo groot bedrag, terwijl in een jaar
het aantal lagere scholen steeg van 162
tot 222.
Een van de door de Liberianen meest
gewaardeerde school in Monrovia is die
der Katholieke Missie, onder leiding van
Ierse paters van de „Orde der Afrikaan
se Missieën". De lokalen zijn, hoewel te
klein, fris en zindelijk en sinds enige tijd
beschikt men ook over voldoende
schoolbanken; met trots vertelde een
van de onderwijzende paters mij, dat
ook de zoon van president Tubman deze
school bezoekt.
Naast vele kleine scholen in het bin
nenland, die ik zag en die gewoonlijk
bestaan uit een open schuur met ban
ken, valt in Monrovia zelf direct het
mooie gebouw op van de „College of
West Africa", hetgeen men kan verge
lijken met een lyceum bij ons. Deze
school, gesticht door een Amerikaanse
Methodistische Missie orde, die als eer
ste zendelingengroep in 1839 naar Libe
ria kwam, beschikt over zeer moderne
onderwijsmiddelen, terwijl haar biblio
theek voor de beste van Europa niet
onderdoet. De leerkrachten bestaan uit
Amerikaanse en Liberiaanse onderwij
zers, die in de morgenuren van 8 tot 1
uur les geven aan 260 leerlingen, 's Mid
dags worden de klassen door een an
dere school gehuurd, die zelf geen lo
kalen heeft.
Na een 8-jarige lagere school, blijven
de leerlingen gedurende 4 jaren op het
„College" en zijn dan klaar om in
Amerika een universiteit te bezoeken.
Verschillende van hen kwamen later
weer terug om de vergaarde kennis op
hun beurt aan jongere landgenoten over
te dragen.
De kinderen gaan slechts naar school,
wanneer zij door de ouders gestuurd
worden. Het gevolg is, dat in een klas
kinderen van 8 en 16 jaar naast elkaar
zitten. Voor de lagere school betalen de
ouders 10 en voor het lyceum 15 dollar
per jaar. Het ontbrekende tekort
wordt door subsidies van de regering
aangevuld.
Geheel aan de buitenkant van de
stad legt men thans de laatste steen
aan het „Liberia College"; een mo
dern en groot gebouw, voor een deel
reeds in gebruik genomen en geheel
onder Liberiaanse leiding. Een van
de leerkrachten, prof. Dempster, is
tevens hoofdredacteur van de hier om
de veertien dagen verschijnende
krant „The Liberian Age".
Was Monrovia dat haar naam te
danken heeft aan de vroegere Ameri
kaanse president Monroe een tiental
jaren geleden nog een stad, die lang
zaam tot ontwikkeling kwam, thans
zou men bijna kunnen zeggen, dat de
vooruitgang dagelijks waarneembaar is.
En al worden er, zoals overal waar ge
werkt wordt, soms fouten gemaakt,
naar mijn mening ligt hier voor vele
Nederlanders een ongehoorde kans, op
voet van gelijkheid met de Liberianen.
te gaan samenwerken, zowel tot voor
deel van het Nederlandse en het Libe
riaanse economische leven, als van de
werkers individueel.
arbeidsbureaux (met welke ze overigens
uitstekende relaties onderhoudt) gra
tis moeten werken.
Velen kennen van „de Meisjesbe
scherming" hoofdzakelijk het stations-
werk. Dit is in zoverre gemoderni
seerd, dat het veel beweeglijker is, en
zijn activiteit bij seizoendrukte ook
vooral richt op drukbezochte bad- er
grensplaatsen.
Wellicht het moeilijkste maai
verreweg het belangrijkste werk, dat het
meest stimulans behoeft, is het stads
onderzoek. De gemeentelijke „Bevol
king' stuurt regelmatig lijsten naar de
950 correspondentschappen en 64 plaat
selijke afdelingen der vereniging, die
stuk voor stuk met de nieuw aangeko
men meisjes contact opnemen en polsen
hoe de morele en godsdienstige omstan
digheden zijn waarin ze moeten werken
en leven. Grote steden nebben hiervoor
vaste, gesalarieerde maatschappelijk!
werksters. De Meisjesbescherming, die
overigens financieel moet drijven op
giften en hetgeen de beminde gelovigen
op de collecteschaal leggen, (alleen het
stationswerk wordt met 2000 gesub
sidieerd) kan hiervoor putten uit een
fonds van een grote gift die Amerika
na de bezetting schonk „ter dekking
van morele schade"!
Logisch is, dat bij de veelvoudige ge
organiseerde bemoeiing, die ieder indi
vidu tegenwoordig geniet, de Meisjes
bescherming voor haar „beschermelin
gen" telkens zal aanhaken bij stands-,
vak- of groepsorganisaties. eventueel
contact zal opnemen met een sociale
werkster van de fabriek, of zich in ver
binding stellen met de jeugdbeweging,
vrouwelijke studiecentra. K.A., enz Zij
is dan ook vlak voor de sociaal-cha
ritatieve centra!
Zo tracht e.en plaatselijke afdeling
op het ogenblik samen met de K. A.
in een groot stadshotel tot een kern
groep te komen.
„Wij voelen ons als een spin in het
grote web der sociaal-charitatieve be
moeiing, ijverig speurend naar draden
van aanraking en knooppunten van
overleg," zegt mevrouw Luijckx.
„Omdat wij internationaal georga
niseerd zijn, werken we ook zo uit
stekend met het buitenland samen.
We helpen per week minstens twee
a drie Nederlandse meisjes, die in
Engeland, Frankrijk of België in de
huishouding willen gaan werken,
de taal te leren. Neen. veel buiten-
landsen komen niet hier, wie wil
onze taal leren? Die Oostenrijksen
is een ander geval. Neen, met Duitse
meisjes wil men hier volstrekt nog
niet beginnen. Er is hier wel een
grote groep Poolsen, die in Twente
in de industrie werken De meesten
zijn katholiek, ze hebben dan ook
een eigen aalmoezenier toegewezen
gekregen."
Een andere zijde van het werk der
Meisjesbescherming is de zorg voor de
ongehuwde moeder en haar kind. In
de negen uitstekend geoutilleerde, door
haar opgerichte, katholieke doorgangs
huizen krijgen moeder en kind. vol
gens moderne inzichten, wat ze behoe
ven. Wij willen hier een getal noemen
om de huishoudelijke werkgeefsters
toch te doordringen van de verant
woordelijkheid die ze hebben tegen
over het alleenstaande meisje, dat bij
hen dient en welljcht geen vriendinnen
heeft. De statistiek van Limburg van
die de gemiddelde dagelijkse maximum
temperatuur opvoert tot boven de 190
graden Fahrenheit, stooft de vruchten
van de dadelpalmen rijp en kleurt ze
amber-bruin. De dadels van de meer dan
35 millioen dadelpalmen van het land
worden deze maand geplukt. Meer dan
80% van alle dadels ter wereld komt uit
Irak. De laatste drie jaren werd uit de
haven van Basrah aan de Ferzische Golf
gemiddeld per jaar meer dan 200.000 ton
naar het buitenland verscheept en nog
eens ongeveer 100.000 ton wordt in het
binnenland geconsumeerd.
Dadels zijn een van de belangrijkste
exportartikelen van Irak cn in sommige
jaren het belangrijkste Hun export
waarde wordt geraamd op meer dan 16
millioen dollar per jaar.
Reeds in de oudste tijden van Irak's
geschiedenis heeft men ei dadels gecul
tiveerd. Uit kleitafeltjes. gevonden bij
archaeologische opgravingen, blijkt, dat
er 4000 jaar geleden 50 soorten dadels
bekend waren. Thans zijn er meer dan
300. Het is dan ook geen wonder, dat in
het koninklijke wapen van Irak een
groep dadelpalmen voorkomt.
De palmboom is evenwel niet uitslui
tend voedselproducent. Hij bewijst de
mens nog tal van andere diensten. Zijn
hout is ongeveer de enige brandstof in
het overigens boomloze land. Zijn tak
ken leveren het materiaal voor matten
en daken en de taaie vezels van de bast
kunnen worden gebruikt voor de ver
vaardiging van touw.
De dadelpalm gedijt in de vette bodem
van de tweelingrivieren van het land
onder de hoge temperaturen, die er elk
jaar vijf, zes maanden achtereen heer
sen. Het water van de rivieren levert
via een ingewikkeld bevloeiïngssysteem
het noodzakelijke vocht. De dadelcom
missie een regeringslichaam, dat de
dadelcultuur controleert heeft gerap
porteerd, dat de oogst van 1949 van beste
kwaliteit is, maar wat de hoeveelheid
De moeilijkheden, die nog bestonden
omtrent de uiteindelijke tekst van het
linie-statuut, zijn thans geheel uit de
weg geruimd, aldus verneemt het A.N.
F. Het vraagstuk van de wederzijdse
uitoefening der burgerschapsrechten is
ia deze zin opgelost, dat tussen de Unie-
partners geen noemenswaardig verschil
zal worden gemaakt in de behandeling
van elkanders burgers. Als er wel een
verschil van betekenis moet worden ge
maakt, zal dit gebaseerd zijn op redenen
van nationaal belang of gemotiveerd
moeten worden door de noodzaak eco
nomisch zwakke groepen van eigen
burgers te beschermen.
Aan het Unie-statuut zal voorts wor
den toegevoegd een opsomming van de
algemeen menselijke rechten en vrijhe
den, welke partijen op zich nemen te
waarborgen. In negentien punten wor
den in dit bijvoegsel een aantal rech
ten en vrijheden opgesomd, ontleend
aan de „declaration of human rights"
van de Verenigde Naties.
insecten.
Van de vele soorten, die gekweekt
worden, worden slechts weinige uitge
voerd. Het is vooral de dadel van Bas
rah, welke wordt gekweekt in het Zui
den, waar Tigris en Euphraat zich tot
een grote stroom verenigen, die belang
rijk en zeer geschikt is voor de export-
Drie jaar geleden heeft de dadelcom
missie een Britse firma een concessie
verleend, op grond waarvan deze het
recht heeft, alle Basrah-dadels af te ne
men tegen een vaste prijs. Deze conces
sie loopt af met de oogst van 1949 en er
kan thans een bod op de toekomstige
dadeloogsten worden gedaan.
De dadelpalm begint vruchten op te
leveren vier of vijf jaar nadat hij is ge
plant. De bevruchting van de vrouwe
lijke palm die haar vruchten draagt
in trossen, welke maar weinig kleiner
zijn dan bananentrossen geschiedt in
het begin van April met de hand.
Volgens dadeldeskundigen bevat de
vrucht alle elementen van een evenwich
tige voeding. Zij is het ^ïoofdvoedsel van
duizenden Arabieren in Irak.
De Staten van Suriname hebben tot
dc gouverneur het verzoek gericht de
regering telegrafisch mede te delen, dat
zij instemmen met het nieuwe ontwerp
voor de interim-regeling voor Suriname
Zij vragen evenwel in de tekst een
viertal wijzigingen aan te brengen en
schrapping van de bepaling, dat vreem
delingen hun kiesbevoegdheid behouden,
omdat de rechten van de vreemdelingen
zullen worden geregeld na de regeling
der nationaliteit en het derhalve niet
gewenst is, deze overgangsbepaling te
handhaven. Een der voorgestelde wijzi
gingen houdt in, dat voor een wijziging
in de verdeling der kieskringen, „ten
minste tweederden" in plaats van „twee
derden" der stemmen vereist is.
Maandagavond heeft de Bossche po
litie in samenwerking met de Amster
damse recherche en ambtenaren van het
bureau tot bestrijding van de handel
in verdovende middelen te Den Haag
een inval gedaan ten huize van een
zekere v. d. L„ waarbij een hoeveelheid
van 23000 tabletten morphine in beslag
werd genomen, die destijds uit een En
gelse dump is gestolen. Bovendien wer
den er nog een stengun en een 9 mm.
pistool, beide met patronen, in beslag
genomen, v. d. L. is in verzekerde be
waring gesteld.
Dertien vooraanstaande figuren uil
de Nederlandse vakbonden zullen, zo
als reeds gemeld, een studiereis van
ongeveer vier a vijf weken naar de
Verenigde Staten maken Van de K.
A. B. zullen aan deze reis deelnemen:
J. Palmen, Katholieke Miinwerkers-
bond; J. J. de. Wit, Katholieke Bond
van Handels-, Kantoor- en Winkelbe
dienden; F. Brussel, Katholieke Bond
van Fabrieksarbeiders; A. H V. van
Lijf, Katholieke Bond van Technici.
het vorig jaar wijst uit, dat er van de
118 ongehuwde moeders 56 in huis
houdelijke dienst waren en 12 fabrieks
arbeidster.
En zo zijn we weer terug bij de pre
ventieve zorg. Inderdaad is het gehele
terrein van werkzaamheid, met de veel
soortige zorg en dë verschillend ge
richte nazorg, zeer uitgebreid en is de
bemoeiing even levend en gevarieerd
als 's mensen leven zelf. Hebben wij
respect voor degenen die er zich kor
daat en belangeloos aan geven.
(Van onze redacteur)
In de jaren van de Duitse bezetting
ontbrandde er een luchtoorlog boven
het door de bezetter aangelegde vlieg
veld Deelen. Na de bevrijding, toen de
geallieerden dit terrein gebruikten voor
hun overtollig legermateriaal, barstte er
een miniatuur-oorlog los tussen de po-
litietroepen, die het bewaakten, en een
legertje dieven. Thans is een nieuwe
strjjd begonnen. Ditmaal tussen de ge
meente Ede enerzijds en de minister van
Binnenlandse Zaken, Gedeputeerden van
Gelderland en de Rijksdienst voor het
Nationale Plan anderzijds, waarbij het
vliegveld Deelen opnieuw de twistap
pel is.
In Mei van dit jaar gaf de minister van
Binnenlandse Zaken te kennen, dat het
hem beter voorkwam het gehele gebiea
rond Deelen bij Arnhem te voegen. Ge
deputeerde Staten van Gelderland na
men hetzelfde standpunt in. Zij stelden
een nog ingrijpender grenswijziging
voor, waarbij ook het vliegveld Teriet,
dat voor tweederden tot het gebied van
Ede behoort, bij Arnhem gevoegd wordt.
Ook het oude gehucht Deelen zou dan
maar bij Arnhem moeten worden inge
lijfd. De directeur van de Rijksdienst
voor het Nationale Plan kwam tot de
conclusie, dat, daar het in de bedoe
ling ligt bij het vliegveld Teriet een
complex gebouwen (hangars, werk
plaatsen, leslokalen en een restaurant)
op te richten en voorts de meeste be
zoekers van het zweefvliegveld Teriet
uit Arnhem zullen komen en personeel
en leerlingen op Arnhem zijn aangewe
zen, een grenscorrectie ten voordele van
Arnhem noodzakelijk was.
De gemeente Ede neemt tegen deze
argumenten sterk stelling in een advies
dat overmorgen door Ede's raad zal wor
den behandeld en naar alle waarschijn
lijkheid door dit college zonder man
keren zal worden onderschreven. Hierin
merkt het Edese gemeentebestuur o.a.
op, dat het niet in kan zien, waarom een
dergelijk ingrijpende grenswijziging,
waarbij Ede niet minder dan 1200 ha.
zou moeten afstaan, noodzakelijk is. Ede
meent dat het argument, dat het gehucht
Deelen geheel op Arnhem is georiën
teerd, zeer relatief is. Ook wijst men
op het verleden, waarin nimmer van
moeilijkheden sprake is geweest, toen de
Arnhemse Zweefvliegtuigenclub op Ter-
let oefende. Ook in de toekomst stelt
de gemeente zich garant voor een volle
dige en krachtige medewerking. Moch
ten de vliegvelden Deelen en Teriet
zich ontwikkelen, zoals de directeur voor
het Nationale Plan voorziet, dan zullen
door Ede tijdig alle nodige maatrege
len getroffen worden. Daar komt bij dat
van het gehele vliegveld Deelen, ter
grootte van 250 ha., nauwelijks 1 ha. op
Arnhems gebied ligt. Het vliegveld Ter-
let strekt zich slechts een derde over
het Arnhemse territoir uit.
Het zou meer voor de hand liggen da*
het 150 ha. grote Arnhemse gebied bij
de 1200 ha. van Ede gevoegd zou wor
den. Hierdoor zou de grens van Ede en
Arnhem langs de Hooiweg komen te
liggen en verlegd worden tot de grens
van Rozendaal, waardoor tevens een
grenswijziging met deze gemeente over
bodig zal zijn. B. en W. van Ede zijn
op grond van het bovenstaande van
mening, dat zij geen medewerking kun
nen verlenen aan de bovengenoemde
grenswijziging.
■miHIIUilltillMrtlHIIIIIIUIIIIIIUIIIHItniN
uawMuiuiiiiu
I TOO om. breed
I T«
s
divers* ÓMfins 45
iWfi kwaUUoH 120 65 1
cm. braad
Giesgorddnitof 90
■chtiQi bioam» C 90
«iris 1 30 cm. br. s
prima woL la terra,
i beige en groen.
i 70 cm. breed
ia direr se kleuren
I 50 om
130
I HAARLEM
KRUISSTRAAT 11
TELEFOON 11491
