AMERIKA ZAL SPOEDIG
R.I.S. ERKENNEN
Cominform beraamt stichting van
Oosterse Katholieke Kerk
BINNEN EEN HALF JAAR
ER BURGEROORLOG
IS
CYCLOTRON in de hoofdstad officieel
in gebruik genomen
Met als centrum Praag
WEST-DUITSLAND EN SAARGEBIED IN
RAAD VAN EUROPA
Bevolkingsgroepen voelen zich
verraden en verkocht
Westerse Drie bespreken Duitsland,
Tito en erkenning Rood China
Van zeer groot belang voor landbouw
en veeteelt
O
Politie in
het gedrang
De demobilisatie der duizenden
Het weer
Schrijven aan comité
van ministers
trekken russen zich uit
Gewelddadige dood van
N.S.B.-ers in Suriname
Brandweerlieden waden
in vloeibare rubber
Indonesiërs kunnen Unie
desgewenst opzeggen
Republikeins kabinet
beraadslaagt
IJzeren voorwerpen in
wilde beweging
ARBEIDER GEDOOD BIJ
INSTORTING
STROPERSDRAMA IN DE
ACHTERHOEK
Tot hoofd en hart
DONDERDAG 10 NOVEMBER 1949
73sfe JAARGANG No. 24611
Grootse plannen voor nuipverlening
Fox-contract wordt herzien
Nationaliteit Indonesiërs
in Suriname
SEMINARIES TOT OPLEIDING
VAN ONECHTE PRIESTERS
„KLEINE ASSEMBLEE" ADVISEERT:
Als toegevoegd lid en dus niet in de
raad van ministers
DUITSLAND TERUG?
Zware brand in Liverpool
f25.000 op no. 18094
Hatta verklaart:
TREINAANSLAG Of»
OOST-JAVA
Beslissing uitgesteld tot
na aankomst van Hatta
KOL. SOMER UIT INDONESIË TERUG
Chaos te wachten
Beslissend keerpunt
Onaangename verrassing
Ongeluk bij Brunssum
HANDGRANAAT
ALS SURPRISE
Dader krijgt levenslang
Twee mannen gedood
Prins Bernhard doet beroep op bedrijfsleven
BUREAUX SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544 Advertenties 21545
Abonnementen 20800 Postqlro 145480
Bijkantoor Beverwijk Stumghlussti 45. tel 5998
Voor klachten over de Dezorging na 5.50
uur 's avonds 21544
Directeur: W Boerrigter
Hoofdredacteur: Drs. H W M van Run.
Wnd. hoofdredacteur: W. Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter-
hoogte. Inaezonden mededelinaen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents Der m.m.-hoogte.
De administratie behoudi zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder oogave van
redenen te weigeren.
ABONNEMENTSPRIJS 35 cents oer week.
f 1 -52 oer maand, f 4.55 oer kwartaal.
De waarnemend minister van Buiten
landse Zaken der Ver. Staten, James
Webb, heeft, naar U.P. uit Washington
meldt, op een persconferentie medege
deeld, dat de kwestie der erkenning en
eventuele hulpverlening aan Indonesië
ter hand zal worden genomen zodra een
Indonesische regering gevormd is. Hfj
liet er geen twijfel over bestaan da.
Indonesië prompt erkend zal worden
en dat de kans groot is dat het land
voor hulpverlening in aanmerking
komt. Officiële bronnen wijzen er op,
dat aan de erkenning de ratificatie van
de Haagse overeenkomst door het Ne
derlandse parlement vooraf moet gaan,
alsmede de formele aanvaarding door
de Indonesiërs
Amerikaanse officiële personen zijn
Van oordeel, dat de eerste taak van de
nieuwe regering moet zijn het kalme
ren van de extremisten, gevolgd door
economisch herstel, zodat de nieuwe re
gering een stabiele ondergrond zal krij
gen.
De functionarissen, die zich met de
Indonesische kwestie bezig houden, ver
klaren dat naast de veertig millioen
dollar aan ECA-gelden voor Indonesië
de Amerikaanse Export- en Importbank
plannen overweegt volgens welke tus
sen de vijftig en honderd millioen dol
lar beschikbaar zou worden gesteld, ter-
Wijl ook de kans van een lening der
Wereldbank aan Indonesië groot is.
Nederland zou voornemens zijn de
Verenigde Staten van Indonesië
voor het lidmaatschap der Verenigde
Naties voor te dragen, zodra de
nieuwe regering tot stand is geko
men. In welingelichte kringen te
Washington houdt men echter reke
ning met de mogelijkheid dat de
Sovjet-Unie in de Veiligheidsraad
van haar vetorecht gebruik zal ma
ken om de toelating van de nieuwe
Staat te beletten
Men mag verwachten dat in de eer
ste plaats ECA-gelder» ter beschikking
gullen worden gesteld voor de suiker
en olieproductie, aangezien deze door
de Amerikaanse autoriteiten als essen
tieel voor het Europese herstelprogram
Worden beschouwd
Matthew Fox, president van de Ame
rican-Indonesian Corporation, heeft naar
A. P. meldt, verklaard, dat hij bereid is
zich te schikken naar eventuele Indo
nesische wensen om zijn contract met
de Indonesische republiek te wijzigen.
Fox zei, dat de bepalingen, welke in
het oorspronkelijke contract een mono
polistisch karakter droegen, reeds lange
tijd in principe geregeld zijn tussen
premier Hatta, het Amerikaanse minis
terie van Buitenlandse Zaken en de
Indonesiërs.
Naar de heer B. van der Schroeff, lid
der Staten-delegatie naar de Ronde-Ta
felconferentie, te Paramaribo mededeel
de, is ter Ronde-Tafelconferentie het
standpunt van Suriname aanvaard met
betrekking tot de nationaliteit van de
in Suriname gevestigde Indonesiërs. Zij
zullen een optie van twee jaar krijgen
om te beslissen, welke nationaliteit zij
v.-ensen. Gedurende die tijd behouden de
Indonesiërs, die in Suriname zijn gebo
ren, de Nederlandse nationaliteit en ver
krijgen de Indonesiërs, die in Indonesië
zijn geboren, de Indonesische nationa
liteit.
De Nederlandse regering heeft toege
zegd, dat het Unieverband aan Suriname
voorlopig geen verplichting oplegt. De
uit de Unie voortvloeiende verplichtin
gen zal Nederland vrijwillig op zich
nemen, totdat Suriname vrijwillig het
besluit neemt, de bepalingen van het
Unie-statuut te aanvaarden.
Dn is net Kamp Vossenbos te Wier
den, waarvan wij berichtten in ons
blad van gisteren. Door een besluit
van de minister van Financiën dat
bepaalt, dat in dit kamp een strafinrich
ting voor jeugdige recidivisten moet
worden ondergebracht, dreigen tien
gezinnen die hier een onderkomen
vonden dakloos te worden. Van
avond ondernemen de gemeente-auto
riteiten in Wierden nog een laatste
poging om de getroffenen op enigs
zins behoorlijke wijze te helpen.
„Civilta Cattolica", een periodiek der
paters Jezuiëten, heeft in haar laatste
nummer verklaard, dat de Cominform
de vestiging van een Oosterse Katho
lieke Kerk met als centrum Praag heeft
beraamd, aldus meldt A.P. uit Vaticaan
stad.
De aanval op de R.K. Kerk in Tsje-
choslowakije, aldus het blad, is slechts
één hoofdstuk uit het grote religieuze
De 28 leden tellende „Kleine Assemblée" van de Raad van Europa heeft
gisteren eensgezind gestemd voor toelating van West-Duitsland en het Saar-
gebied als toegevoegde leden van de Raad van Europa. Dit werd gisteravond
in een communiqué meegedeeld, nadat de driedaagse zitting van de „Kleine
Assemblee" was geëindigd. Een toegevoegd lid kan zitting nemen in de
Assemblée, maar niet in de raad van ministers.
De „Kleine Assemblée" een permanente commissie, waarin alle 12 leden-
staten van de Raad van Europa zijn vertegenwoordigd heeft tevens meer
Vrijheid van handelen geëist dan het Comité van Ministers bereid is haar toe
te staan.
Het Comité van Ministers had het advies van de Kleine Assemblée gevraagd
alvorens het tot toelating van het Saargebied en West-Duitsland zou besluiten.
4. Hef Comité van Ministers zal wor
den gevraagd niet slechts zijn besluiten
aan de Assemblée te doen toekomen,
doch dit lichaam vollediger en meer
doorlopend er van op de hoogte te hou
den, wat de ministers van plan zijn te
doen en wat hun redenen hiervoor zijn.
De permanente commissie heeft gisteren
eveneens haar bezwaren opgesteld tegen
de aanbeveling van de ministers om de
economische commissie en andere per
manente commissies van de Assemblée
op te heffen.
Paul Reynaud, de voorzitter van de
Economische Commissie, verklaarde:
„Wat het Comité van Ministers ook moge
besluiten, ik ben voornemens tegen het
midden van December te Parijs een
nieuwe bijeenkomst van mijn commissie
bijeen te roepen."
Spaak, de voorzitter van de permanen
te commissie, verklaarde aan het einde
van de zitting zeer tevreden te zijn
over de resultaten.
Bij de stemming over toelating van
het Saargebied onthielden de Franse
Socialist Guy Mollet en de Deense socia
list Jakobson zich. De onthouding van
Mollet gaf de oppositie weer van de
franse socialistische partij tegen de re-
ëeringspolitiek ten opzichte van het
Saargebied.
.De brief, die de Permanente Commis
sie aan het Comité van Ministers wil
hoen toekomen, omvat de volgende pun
ten:
1. De commissie is het met de minis
ters eens, dat toelating van Oostenrijk
Prematuur is.
2. Een overeenkomst met de ministers,
bereikt door officieuze besprekingen met
he Franse minister van Buitenlandse
Zaken, Schuman, dat de Assemblée in de
Praktijk het recht heeft haar eigen
Sgenda op te stellen.
3. Via het Comité van Ministers zal
aan de regeringen moeten worden ge
vraagd binnen een bepaalde termijn een
beslissing te nemen over een Europees
laspoort.
Het Duitse dagblad „Abendpost" be
richtte gisteren, dat Russische troepen
11 de Sovjet-zone van Duitsland terug
trokken worden. In het bericht wordt
«ezcgd, dat de laatste tijd Russische mi-
airen 'snachts per trein geëvacueerd
.orden uit het gebied van Eisenach in
u "ringen. Van het bericht was geen
evestiging te verkrijgen.
h,?? advocaat-generaal mr. E. Grünberg
"it aan cIg
hat het
tie NTciies^^sSuriname geïnterneer-
QPpP, CJiJ. \JlUUUClg
heem afn de Sunnaamse pers medege-
dat het onderzoek naar de dood
1 he destijds in Suriname gi
t>ö tï-S B.-ers Oldenbarnevelt en Van
title dle biJ een Poging tot ontvluch-
is Sp don neergeschoten, thans zo ver
van dat kan worden gesproken
8eïr,tfen misdrijf. Dat de twee andere
bffers n®erden' die samen met de slacht-
°htsn Ult het interneringskamp waren
\vee"apt en ook samen met hen weer
*erd^Werden gevangen genomen, niet
*aalr> j neergeschoten, zou zijn veroor-
<en w oor.bloot toeval, n.l. doorda4 er
*t»tom?l?e^ing was opgetreden in een
matisch wapen.
In een zeventien meter hoog pakhuis
m de haven van Liverpool heeft van
nacht een brand gewoed, die zo hevig
was, dat de brandweerlieden tot over
hun enkels in de gesmolten rubber
moesten waden. Tegen middernacht
hadden veertien brandweerlieden ver
wondingen opgelopen en was driekwart
van het gebouw door de vlammen aan
getast. In het pakhuis waren duizenden
tonnen rubber en andere belangrijke
goederen voor de export bestemd, op
geslagen.
De weg langs het pakhuis was een
zee van gesmolten rubber, bijna een
halve kilometer lang. Acht uur lang
hebben meer dan 250 brandweerlieden
aan het blussen van de brand gewerkt.
Op een gegeven moment kwamen er
vijf kranen van twee ton naar beneden
roet een klap, die gebouwen in de om
trek deed schudden. Te middernacht
vielen er nog twee kranen van het dak
van het pakhuis en namen een gedeelte
van de muur mee. Zes schepen, die in
de haven gemeerd lagen, werden uit de
gevaarlijke zone gesleept. Zelfs niet ten
gevolge van bombardementen tijdens
de oorlog hebben in de haven ooit zulke
zware branden gewoed.
De in het pakhuis opgeslagen goede
ren vertegenwoordigen, voigens een of
ficiële schatting, een waarde van 1.500.000
pend sterling.
In de 508ste Staatsloterij vierde klasse
tweede lijst, is de f 25.000 gevallen op
18094.
programma van de Cominform, dat in
het begin van dit jaar in Karlsbad uit
gewerkt werd.
Tsjechoslowakije werd gekozen, omdat
dan niet alleen het centrum in Praag ge
vestigd kon worden, maar ook omdat
„pater" Josef Plojhar, minister van
volksgezondheid is bij de communis
tische regering.
Van de zijde van het Vaticaan wordt
verklaard, dat een geheel netwerk van
seminaries opgericht is om onechte
priesters op te leiden, ten enidc verwar
ring onder de katholieke geestelijkheid
en het volk te stichten. Dit maakt deel
uit van een programma op lange ter
mijn van de Cominform om de R.K.
Kerk in de Sovjetlanden te elimineren.
De Vaticaanse Radio heeft in recente
uitzendingen de katholieken in de lan
den achter het IJzeren Gordijn gewaar
schuwd voor de seminaries, waarvan er
een in Lwow (Polen) is.
Er is nog- weinig bekend over hetgeen
de Cominform doet, maar verklaard
werd, dat jonge „priesters" (naar men
denkt een 500) een lange en intensieve
opleiding ontvangen in Latijn, wijsbe
geerte, theologie en de Marxistische
leerstellingen.
Hatta heeft, naar A. P. meldt, op een
persconferentie te Cairo verklaard, dat
de Unie desgewenst door de Indonesiërs
zou kunnen worden opgezegd.
Naar A. P. meldt, is bij Modjokerto,
ten Zuidwesten van Surabaja, een trein
op een mijn gelopen. Bij de ontploffing,
die hierop volgde, werden drie Indo
nesiërs gedood en zeven gewond.
Rum heeft in een vergadering van het
republikeinse kabinet verslag uitge
bracht over de resultaten van de Ronde-
Tafelconferentie. Naar de correspondent
van Aneta uit officiële republikeinse
kringen vernam, zal het kabinet de
ter conferentie getroffen regelingen
aanvaarden. Men verwacht echter, dat
het nemen van een beslissing zal wor
den uitgesteld tot na aankomst van
Hatta.
De correspondent van Aneta vernam
verder uit leidende kringen van de
Masjumi, dat ook de Masjumi de rege
lingen uiteindelijk zal aanvaarden. Met
betrekking tot Nieuw-Guinea verklaar
de men in deze kringen, dat het op
nemen van Nieuw-Guinea in de R.I.S.
een belangrijk punt vormt in het pro
gramma der Masjumi.
Twee Chinese luchtvaartmaatschap
pijen. die in totaal ongeveer tachtig
vliegtuigen in dienst hebben, zijn giste
ren naar de communisten overgelopen.
Het wordt in Indonesië een chaos. De
stemming is verbitterd. Binnen een half
jaar is er burgeroorlog. Men heeft het
gevoel, dat het Nederlandse volk zowel
door zyn kranten als door zijn regering
zeer slecht is voorgelicht en daarom
nimmer tot een reactie tegen het beleid
van de regering is gekomen. Aldus sprak
een zeer sobere en pessimistische kolo
nel dr. J. H. Somer, gewezen hoofd van
de militaire inlichtingendienst in Indo
nesië, die Woensdag met de „Oranje"
in Amsterdam arriveerde. Hij deelde
mede, dat de naar zijn mening funeste
gang van zaken van de laatste tijd hem
noopte ontslag te nemen als chef van de
inlichtingendienst, daar hij zich niet
langer met het regeringsbeleid kan ver
enigen.
„De TNI kan de situatie onmogelijk
beheersen", aldus kolonel Somer. Een
accoord van de sultan van Djocjakarta
met de communisten heeft de activiteit
van deze laatste opgeschort. Zodra echter
de souvereiniteitsoverdracht zal hebben
plaatsgevonden zal met name de Murba,
de partij van Tan Malakka, niet aarzelen
tot revolutionnaire daden over te gaan,
waarbij, zoals gewoonlijk, de kleine man
de dupe zal worden.
Kolonel Somer stelt zich op het stand
punt, dat de Van Royen-Rum-overeen-
komst het beslissende keerpunt is ge
weest. Deze overeenkomst, zo zei hij,
dreef de federalisten in de armen van
Sukarno en verspeelde de stevige positie,
die dr. Beel ten opzichte van de federa
listen had opgebouwd.
Een tweede oorzaak behalve het
communistische gevaar die kolonel
Somer zag voor de z. i. te verwachten
chaotische toestand, is de houding van
de Ambonnezen, de Timorezen en de
Menadonezen, de minderheden van de
Grote Oost.
De ministers van Buitenlandse Zaken van Frankrijk, Groot-Brittannië en de
V.S. hebben gisteren gedurende zeven uur geconfereerd over „hun gemeen
schappelijke politiek in Duitsland" en andere buitenlandse aangelegenheden.
Er werd evenwel geen definitief besluit genomen.
De ministers zijn hedenmorgen om 11.30 uur weer bijeengekomen.
In het korte communiqué, dat na de twee zittingen van gisteren werd uit
gegeven, stond, dat „bevredigende vooruitgang gemaakt was" bij de be
sprekingen. Een Amerikaanse zegsman zei, dat de gehele toestand in Duits
land punt voor punt wordt besproken.
Men verklaarde voorts dat de minis
ters overeen kwamen vandaag hun bij
eenkomst te eindigen, mogelijk na nog
een enkele ochtendzitting.
Naar een Britse woordvoerder zei,
zal Bevin morgen naar Engeland terug
vliegen.
Volgens welingelichte zijde wilden
alle drie ministers de demontage van
Duitse fabrieken stopzetten.
Diplomatieke bronnen berichtten,
dat de ministers „voorlopig overeen
stemming inzake Duitsland hebben be
reikt.
Vandaag zou Duitsland nog eens ter
sprake komen, echter alleen om een
verklaring erover op te stellen.
In het communiqué staat, dat Bevin,
Acheson en Schuman met de Hoge
Commissarissen voor Duitsland „een
aantal problemen van gemeenschappe
lijk belang, met name de algemene lijn
van hun gezamenlijke politiek in
Duitsland", behandeld hebben.
De Amerikaanse minister van Buiten
landse Zaken Acheson zal Zondag een
bezoek aan Bohn brengen.
Acheson zal het ontbijt met dr. Kon
rad Adenauer, de West-Duitse kanse
lier, gebruiken. Verder staat op zijn
programma een bezoek aan prof. Theo-
dor Heuss, de president van de West-
Duitse Federale Republiek.
Tijdens zijn kort bezoek zal Acheson
de gast van de Amerikaanse Hoge
Commissaris John McCloy zijn.
Van welingelichte zijde werd ver
klaard dat de drie ministers uitvoerig
over economische zaken gesproken
hebben.
Tevens werd besproken de mate
waarin de drie Westelijke mogendheden
maarschalk Tito zullen steunen in zijn
strijd tegen het Kremlin, alsook de
mogelijke erkenning van communistisch
China.
Een beslissing over de al of niet er
kenning van een communistisch China
werd voor de zitting van vandaag ge
reserveerd.
In verband met de eventueel aangaan
de Duitsland te nemen beslissingen zijn
de Nederlandse minister van Buiten
landse Zaken, mr. D. Stikker en dr
Hirschfeld heden per vliegtuig naar Pa
rijs vertrokken. Men verwacht daar ook
de ministers van Buitenlandse Zaken van
België en Luxemburg.
Deze mensen, zo zei hij, voelen zich
letterlijk verkocht en verraden en zullen
zich nimmer neerleggen by een bestuur
van Java uit.
In de toekomst ziet kolonel Somer
namelijk de republiek Djocja, d. w. z.
de Javanen, als de heersers en hij acht
het uitgesloten, dat de 39 andere volken
van de archipel zich bij deze overheer
sing zullen neerleggen.
De Chinese invloed in Indonesië acht
kolonel Somer uiterst gevaarlijk. Het
communisme onder de Chinezen breidt
zich uit als een rode vlam en daar de
Chinezen in de Indonesische wereld een
volkomen onmisbare economische fac
tor vormen zij zijn de middenstand
legt hun politieke overtuiging een
zeer belangrijk gewicht in de schaal.
De republiek Djocja zo vervolgde
kolonel Somer ziet het communis
tische gevaar wel, doch leeft in de over
tuiging het te kunnen beheersen. Maar
dit zal 'n idee fixe blijken.
De economische verhouding Neder
landIndonesië zal in de toekomst een
zeer onaangename verrassing opleveren,
zo zeidc de kolonel tot slot. De Republik
Indonesia Serikat heeft straks grote
hoeveelheden materiaal nodig, locomo
tieven, bruggen, textiel, voedsel en wat
dies meer zij; goederen, welke Neder
land niet zal kunnen leveren en die dus
voornamelijk met dollars en ponden ge
kocht zullen moeten worden. Om dit te
kunnen doen moet Indonesië zich dus
tot Amerika en het Engelse gemenebest
wenden.
Daartegenover staat, dat Nederland
een stroom van mensen zal krijgen, die
zich niet langer in Indonesië zullen kun
nen handhaven of thuis voelen.
Met zeer grote waardering sprak de
kolonel over wijlen generaal Spoor,
wiens dood hij doorslaggevend noemde.
De generaal had n.L. naar zijn mening,
veel van de volgens hem gemaakte fou
ten kunnen voorkomen. Alle geruchten
over een gewelddadige dood zijn onzin,
zo zeide de kolonel. De generaal was
oververmoeid en is gestorven aan een
embolie als gevolg van een operatie, die
hij enkele jaren te voren had onder
gaan.
Wat betreft de stemming onder de
Nederlandse troepen, deze noemde de
kolonel zeer gedrukt. Er is geen sprake
van, zo zeide hij, dat de Nederlandse
troepen nog geschikt zijn om het fede
rale leger eventueel te züner tijd te
helpen in de strijd tegen communisti
sche benden.
Verwachting tot Vrijdagavond:
Wisselend bewolkt met voorname
lijk in de Noordelijke helft van het
land nog enkele buien. Matige en
langs de kust aanvankelijk nog krach
tige wind tussen Zuid-West en West.
Ongeveer dezelfde temperatuur als
vandaag.
Zon: 7.52—16.56; Maan: 20.45—13.40.
(Van onze verslaggever)
Gistermiddag is het cyclotron, dat de Philipsfabrieken in de Watergraafsmeer
naby Amsterdam hebben gebouwd, officieel overgedragen aan het Instituut
voor Keruphysisch Onderzoek. Talryke autoriteiten en vertegenwoordigers
van de wetenschap, ook uit het buitenland, waren daarbij aanwezig. Het
Amsterdamse cyclotron is het machtigste instrument dat op dit ogenbiik in
Europa bestaat. Een derde gedeelte van de dag fabriceert het radio-actieve
stoffen voor de industrie en ziekenhuizen, terwijl er verder wetenschappeiyke
proeven mee genomen worden.
Het zij ten overvloede nogmaals ver
meld dat men er geen atoombommen
mee kan maken zoals in de Amster
damse gemeenteraad werd gevreesd!
wel stoffen, die als basis van een atoom
bom kunnen dienen. Ook is hier de oude
droom der alchemisten verwezenlijkt:
men kan er ook kunstmatig goud mee
fabriceren. Dat goud is volkomen iden
tiek met „echt" goud, alleen vele malen
duurder, zodat de fabricage de moeite
niet loont. Toch bespaart het cyclotron
ons vele deviezen, want tot nu toe
moesten de radio-actieve stoffen uit het
buitenland worden ingevoerd, waar ze
via een „uraniumzuil" werden voortge-
oracht. Het cyclotron nu kan niet alleen
het merendeel van deze radio-actieve
stoffen in voldoende mate produceren,
maar ook andere, die met via een ura
niumzuil kunnen worden voortgebracht
en voorts nog z.g. kortlevende, die bij
een lang transport (b.v. overzee) hun
werking verliezen. Men heeft er nieuwe
elementen in doen ontstaan, die in de
natuur niet voorkomen en de voorma
lige gasfabriek, waar nog korte tijd ge
leden het onkruid groeide en alleen
kale muren zonder dak overeind ston
den, is nu een centrum geworden van
vele wetenschappelijke en practische
onderzoekingen.
Bezichtigt men het cyclotron en
men kent er geen geheimen voor de
buitenwereld! (wel bordjes met „le
vensgevaarlijk") dan valt het op hoe
weinig spectaculair het is. Het bestaat
grotendeels uit een donkerblauw ge
schilderd juk, opgebouwd uit zware
stalen blokken, die al in de oorlog wer
den gegoten, door de Duitsers op hun
„onderduikadres" in Gorinchem ontdekt,
naar Duitsland versleept en van daar
oehouden weergekeerd. Tussen dit juk
hangen boven elkaar twee grote stalen
lichtblauw geschilderde polen.
Tussen de polen is een geelgeschilder-
de doos, waarin dan de radio-activiteit
wordt opgewekt. De resultaten van
deze radio-activiteit zijn weinig spec
taculair. We hebben slechts een gras
sprietje gezien, dat radio-actieve phos
phor opzoog.
Een z.g. Geigenteller, die radio-acti
viteit constateert, bewees het. En daar
mee is die Geigenteller doorlopend be
zig, want ook alle cosmische stralen in
de wereldruimte worden er mee opge
vangen, zodat alsmaar een rood lampje
aanflikkert als zo'n straal passeert.
Bij het cyclotron raken horloges onklaar.
Men moet ze derhalve in bewaring
geven.
Men mag nimmer lange tijd in de
nabijheid van het cyclotron blijven,
want dat is gevaarlijk voor de gezond
heid. Bovendien raken horloges onklaar
IJzeren voorwerpen in de kleding dei
bezoekers worden wild bewogen. Onze
sigarenaansteker danste tenminste in
onze zak!
Voor landbouw en veeteelt is het cy
clotron zeer belangrijk. Het fabriceert
b.v. radio-actieve kobalt, dat van grote
betekenis is voor de bestrijding van
veeziekten, voorts radio-actieve phos
phor, waarmede het opnemen van kunst
mest door planten kan worden nage
gaan. Prof. dr. C. J. Bakker en dr. ir.
F. A Heyn zijn de ontwerpers van dit
cyclotron, dat al in 1942 op stapel stond
Woensdagmiddag had bij het graven
van een sleuf voor het leggen van een
riool op de provinciale weg van Bruns
sum naar Amstenrade een instorting
plaats, waarbij de arbeider Hamachei
uit Kaalheide het leven verloor en een
andere arbeider naar het ziekenhuis
moest worden vervoerd.
Eerst werd de arbeider Tempelman
uit Kerkrade door de instortende grond
bedolven. Toen zijn collega Hamachet
hem te hulp wou komen kwam er een
tweede instorting, tengevolge waarvan
H., die gehuwd is en vader van vijf
kinderen, vrijwel op slag werd gedood
T. bleek slechts licht gewond te zijn.
Van de zijde van de staatsmijnen
werd medegedeeld, dat een dergelijke
plotselinge grondinstorting niet het ge
volg kan zijn van de aanwezigheid van
mijngangen
Het Gerechtshof te 's-Hertogenboscb
heeft uitspraak gedaan in de appèlzaak
contra G. M. te Raamsdonkveer, wie dc
bomaanslag in Juli 1947 te Breda ten
laste wordt gelegd alsmede poging tot
doodslag, daar hij met een als surprise
verpakte handgranaat zijn vroegere ver
loofde poogde te doden. In deze zaak
werd ook in hoger beroep door de ad
vocaat-generaal levenslang geëist. Het
gerechtshof veroordeelde hem conform
de eis.
Er heerst een zekere onrust en ont
stemming in de gemeentelijke po-
litie-corpsen. Volgens de thans gel
dende regelen wordt de sterkte van de
gemeentelijke politie-corpsen niet meer
zoals vroeger door de burgemeester be
paald (die daarvoor dan de nodige cre-
dieten van de gemeenteraad moest vra
gen) doch door de ministers van Bin
nenlandse Zaken en van Justitie. Dit is
mede een gevolg van het feit dat bet
rijk heeft toegezegd de politiekosten
aan de gemeenten te vergoeden.
In het vorige en het lopende jaar
hebben die Ministers voor de gemeenten
met eigen politie de sterkte van het
corps vastgesteld: voor de meeste ge
meenten betekende dit een aanmerke-
ijke vergroting van de sterkte dier
corpsen. Eensdeels gold hierbij hei mo
tief van een versteviging van het ge-
zagsapparaat. anderdeels de wens om
de gedemobiliseerde oorlogsvrijwilligers
een emplooi te geven en betrouwbare
elementen aan de corpsen toe te voegen.
Deze uitbreiding van de corpsen heeft
in vele gemeenten nauwelijks haar be
slag gekregen en nu komt van hoger
hand de mededeling dat het poli'ie-per-
soneel op korte termijn men spreekt
van 1 Januari 1950 aanmerkelijk
moet worden verminderd. Het schijn*
hier te gaan om ontslag van 900 oolitie-
mannen. Als motief wordt aangevoerd:
bezuiniging op de overheidsuitgaven.
Hieromtrent wordt nog enige geheim
zinnigheid betracht (blijkbaar om het
terzake nog in gang zijnde overleg niet
te verstoren) doch naar onze mening
zijn bij deze maatregel grote algemene
en bijzondere belangen betrokken welke
het gewenst maken, dat daarop ie aan
dacht wordt gevestigd.
Het wil ons voorkomen, dal het
landsbelang niet wordt gediena met
een zó sterke en zó overhaaste vermin
dering van de sterkte van het gezags-
apparaat. Men kan een toenemende on
veiligheid in ons land constateren Bo
vendien is deze maatregel moet tijk te
rijmen met de van overheidswege be
gunstigde en noodzakelijke arbeid van
het Nationaal Instituut voor steun aan
het wettig gezag, welke er toe heeft ge
leid dat in talrijke gemeenten reeds 'n
behoorlijk corps vrijwillige hulppolitie
aanwezig is.
ok het belang van het personeel
wordt bij de voorgestelde maat
regel niet voldoende in acht ge
nomen. Om tot de noodzakelijKe in
krimping van personeel te komen zul
len ouderen moeten worden gep'-nsion-
neerd of op wachtgeld gesteld, doch dit
kan slechts in beperkte mate geschie
den omdat men het personeel met de
langste ervaring niet op grote schaal
kan ontslaan zonder ernstige scnade
voor de dienst. Daarom zullen veJe jon
geren ontslagen moeten worden Dat
zijn hoofdzakelijk oorlogsvrijwilligers
die na gedurende enkele jaren met
inzet van hun leven het vaderland te
hebben gediend meenden thans een
bestaan te hebben gevonden en in vele
gevallen op die basis een gezin nebben
gesticht. Zij worden nu bedreigd met
werkloosheid en zullen na een norte
wachtgeldperiode zonder inkomsten zijn
Nog afgezien van het onrecht nat die
mensen wordt aangedaan, nu de door
de overheid gewekte verwachtingen
niet vervuld worden, stellen wij de
vraag of men wel inziet welke gevaren
er in schuilen om deze actieve mensen
te duperen en te verbitteren.
Gelet op het feit, dat de beoogoe be
zuiniging tengevolge van de uit te ke
ren wachtgelden slechts geleidelijk zal
kunnen worden bereikt, menen wii dat
het van wijs beleid zal getuigen, de in
krimping van het politie-apparaat
gesteld dat men daar per se toe wil over
gaan door afvloeiing te doen geschie
den. Wellicht dat men dan snelier de
eoogde bezuiniging kan verkrijgen.
Tenslotte dit. Het is niet onmogelijk,
dat de ten opzichte van de politie geno
men maatregel de voorloper is van een
algemene campagne tot bezuiniging op
het overheids-apparaat. Het overheids
personeel dat hiervan zeker de ge
volgen zal ondervinden heeft ?i recht
op dat met zijn belangen rejeenine wordt
gehouden en dat geen onrechtvaar
digheden worden begaan. He4 doet
enigszins kapitalistisch aan als men op
korte termijn een groot aantal werk
nemers gaat ontslaan. Van een zich
progressief noemende regering meet ten
deze een zekere zorgvuldigheid ten op
zichte van de belangen van de over
heidsdienaren worden verwacht
In de nacht van Dinsdag op Woensdag
hebben in de Veldhoek tussen Ruurlo
en Zelhem de vader en zoor L. bij een
stropersdrama het leven verloren.
De 59-jarige D. L. en diens oudste
zoon beiden uit Varseveld, waren in
het veld, toen zij werden aangehouden
door een wachtmeester van de Rijks
politie uit Ruurlo. die met een jachtop
ziener het tweetal had aangetroffen.
Een van de stropers zou daarbij zijn ge
weer in de aanslag hebben gebracht
en gericht op de wachtmeester, die
daarop een schot loste uit zijn revolver.
De kogel trof de oudste stroper, <üe
daarop vrij spoedig overleed. De andere
is waarschijnlijk op zijn vlucht zodanig
gevallen, dat hij eveneens het leven
verloor. Uitgemaakt moett nog worden,
op welke wijze de zoon zijn einde heeft
gevonden.
In samenwerking met de Nationale
Demobilisatieraad, waarvan Prins Bern
hard voorzitter is, heeft de N. C- R. V.
Woensdagavond een uitzending gegeven
om de aandacht te vestigen op het vraag
stuk, dat zich hier te lande voordoet,
r in snel tempo vele duizenden mili
tairen uit Indonesië zullen terugkeren.
Deze uitzending is ingeleid door Prins
Bernhard die o.m. het volgende zei:
Zoals u zult weten, houdt de Nationale
Demobilisatieraad zich nu al meer dan
twee jaar bezig met de vraag, hoe een
vlot verloop van de herplaatsing in de
burgermaatschappij van de militairen,
I Velen vergeten vaak. dat alles in de
schepping er is om hen een beetje
gelukkig te maken.l
die uit Indonesië terugkeren, kan wor
den bevorderd. Tot nu toe behoeven wij
over de gang van zaken niet ontevreden
te zijn. Circa 90 pet. van hen, die tot
1 Juli van dit jaar gedemobiliseerd wer
den, vond weer zijn bestemming. In
de eerstvolgende maanden komen ech
ter verscheidene tienduizenden in een
betrekkelijk snel tempo terug, juist in
de tijd van het jaar. dat de seizoen
invloeden zich bij de werkzaamheden
doen gelden. Ook valt er buitendien een
lichte kentering op de arbeidsmarkt
waar te nemen. De herplaatsing van
hen, Jie nu gaan komen, zal daarom niet
vanzelf gaan.
Wij allen, heel het Nederlandse volk,
doch in het bijzonder zij, die werk te
vergeven hebben, zullen daarbij een
handje moeten helpen. Zij, die dit doen,
zullen er zeker geen spijt van hebben.
De ervaringen met degenen, die terug
kwamen, zijn goed, zelfs heel goed. Daar
om durf ik met klem er bij u op aan
te dringen, ook uw deel te verrichten
van de taak, welke ons aller taak is.
