PATER
orde in
M. PUNT „verstoorde openbare
Tsjechoslowakije'
STAKING IN FRANKRIJK
RUSTIG VERLOPEN
IS
BESTRIJDERS VAN PLANTENZIEKTEN
KOMEN NOOIT KLAAR
HARDE
Herziening lonen en
kinderbijslag
Tot hoofd en hart
werkelijkheid
DE GERUCHTEN ROND
FOKKER
AUSTRALISCHE BOYCOTT OP NEDERLANDSE
SCHEPEN SPOEDIG TEN EINDE
Het weer
7 stakers gearresteerddie trachtten
werkwilligen te hinderen
Het grootste probleem van vandaag vormt
de aardappelmoeheid
Boeren zijn niet bijster
dankbaar
Hatta voorzitter van
Voorbereidingscomité?
Treinstoring op baanvak
Amsterdam—Haarlem
130.000 COMMUNISTEN GEREED VOOR DE
AANVAL OP TSJOENGKING
Lord Pakenham krijgt
geen ontslag
^ZATERDAG 26 NOVEMBER 1949
73ste JAARGANG No. 24625
MGR. BERAN „SYMBOOL VAN
DAPPERHEID EN MOED"
Actie tegen de Kerk wordt gevoerd met
grote omzichtigheid
Sleepbootpersoneel te Tandjong Priok staakt
MILITAIRE OPLEIDING IN
CANADA?
Voor troepen van de West-
Europese Unie
GEEN PASPOORT MEER?
In Benelux-verkeer
Regering stelt onderzoek in
Vertrouwen in Frans Kabinet
uitgesproken
PLANTENZIEKTEKUNDIGE DIENST BESTAAT 50 JAAR
f
li d0?rgar' zolan'J er nog 3300
verschillende keversoorten over ons
Aardappelmoeheid
Coloradokever
RUS SCHIET AMERIKAAN TE
BERLIJN NEER
Rechercheur gedood
Voorstel Vakcentrales
Verbetering noodvoorziening
voor ouden van dagen
EXTRA-WONINGEN
Voor arbeiders met
99 weekpendel"
Zondags-ryverbod
Keuze tussen nakoming
en opheffing
Troepen aan boord
„ZuideTkruis"
Tibet wil bevrijd
worden
BUREAUX: SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544: Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postqiro 143480
Bijkantoor Beverwijk: StumDhlussti. 45. tel. 3998
Voor klachten over de bezorging na 5.30
uur 's avonds 21544
Directeur: J. W. Boerriqter.
Hoofdredacteur: Drs. H. W M. van Ruft.
Wnd. hoofdredacteur: W. Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents oer millimeter-
hoogte. Ingezonden mededelinaen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
edvertentiën eventueel zonder opgave ven
redenen te weigeren.
ABONNEMENTSPRIJS 35 cents per week.
I 132 per maand, f 4.55 per kwartaal.
(Van onze verslaggever)
Zaterdag 19 November werd pater M. Punt, de overste van de paters
Calansantijnen in Tsjechoslowakije gestationneerd in Kladno door
de volksdemocratische regering uitgewezen. Hij kreeg het bevel het land
binnen drie dagen te verlaten. Als reden voor deze onheuse bejegening werd
opgegeven dat de pater „door zijn aanwezigheid de openbare orde verstoorde".
Zjjn overhaast vertrek betekende een abrupt einde van zijn tienjarig verblijf
in Tsjechoslowakije; een verblijf dat hij geheel overeenkomstig de doel
stellingen van de „Congregatie voor de Christelijke Arbeiders" geheel ten
nutte maakte voor de behartiging van de geestelijke belangen der Boheemse
werklieden. Een verblijf ook, tijdens hetwelk hij de wellicht meest drama
tische perioden uit de geschiedenis van het Tsjechische volk meebeleefde.
overheid in Tsjechoslowakije bij
haar tegenweer de grootst mogelijke
tact wordt vereist.
Pater Punt legde- er in dit verband
de nadruk op, dat men in het buiten
land niet te voorbarig moet zijn met
het verwijt, dat de houding van de
Tsjechoslo waakse bisschoppen „niet
krachtig" genoeg zou zijn en nog min
der met het constateren van „een soort
capitulatie". Met name wees hij op de
kwestie rondom de eed van trouw, die
door de Tsjechische regering van de
clerus wordt geëist.
De formule van deze eed werd opge
steld door de bisschoppen zelf. Zij be
paalden daarbij, dat de eed afgelegd
moest worden „voor God"; en zij maak
ten tevens de restrictie, dat de plech
tige gelofte van trouw niet kon inhou
den, dat de clerus verplicht zou zijn iets
te ondernemen, dat zou indruisen tegen
Goddelijk of Kerkelijk recht of tegen
de persoonlijke vrijheid.
De minister van Justitie, Cepicka,
nam de formule aanvankelijk letterlijk
over. Later schrapte hij echter de woor
den „voor God", veranderde de termi
nologie „Tsjechische Staat of Republiek"
in „Volksdemocratische regering" en
verklaarde ook de genoemde restrictie
niet te willen aanvaarden.
Tot op het moment, dat hij Tsjecho-
Sinds Dinsdag j.l. verblijft pater Punt
bij familie in Heiloo. Wij troffen hem
daar aan, niet in het minst uit zijn even-
Wicht gebracht door de voortdurende
spanning van de laatste maanden, noch
door de plotselinge overgang. Rustig en
met grote bedachtzaamheid vertelde hij
het een en ander over de actuele situatie
in Tsjechoslowakije.
De „verstoring van de openbare orde",
Waarvan hij werd beticht, kon alleen
hierin bestaan hebben, zo zei de pater,
dat hij van de kansel de gelovigen had
voorgehouden vast te houden aan de
katholieke beginselen en dat hij som
mige boodschappen van de bisschoppen
Van commentaar had voorzien.
Dc actie tegen de Kerk in Tsje
choslowakije schetste pater Punt
als een, die nadat de overrom
pelingstactiek van de volksdemocra
tische overheid had gefaald met
grote omzichtigheid wordt gevoerd.
Zjj is er op gericht de katholieken
in een valstrik te lokken en hen al
dus tot openlijk verzet te provo
ceren. Hetgeen uiteraard tot gevolg
heeft, dat ook van de kerkelijke
De „Australian Waterside Workers
Federation" heeft, aldus U.P., aan de
andere vakbonden van zeelieden en ha
venarbeiders voorgesteld de boycott op
Nederlandse schepen op te heffen. Ver-
Wacht wordt, dat de volgende weck een
beslissing zal vallen.
Begin dezer week is een staking
uitgebroken onder het sleepbootper-
spneël,.in dcj)4l£".Vaji Tandjong
Vriok. Zij omvat 138 personen. Men
eist loonsverhogingen ter grootte
van ongeveer 50 pet., waardoor de
kapiteins meer dan f 1000 's maands
en de machinisten meer dan f800
's maands zouden gaan verdienen. De
looneisen zijn afgewezen. Tengevol
ge van de staking moest de „Willem
Ruys" van de Kon. Rotterdamsche
Lloyd op eigen kracht in de haven
van Tandjong Priok meren, hetgeen
zonder ongevallen geschiedde, en
verliet het troettenschip „Zuider
kruis" Vrijdagmorgen op eigen
kracht de haven.
De republikeinse minister van Voor
lichting, Samsjudin, zei op een perscon
ferentie te Semarang, dat hij in Indonesië
geen communistisch gevaar ziet en dat
er in Indonesië vrijwel geen ware com
munisten zijn. Bij een verbetering van
de economische toestand zal het huidige
schijncommunisme vanzelf oplossen.
Overigens verwacht men op het ogen
blik van communistische zijde wel op
positie, doch alleen in de legale en par
lementaire sfeer.
Samsjudin wees er verder op, dat de
samenwerking tussen Nederland 'en In
donesië alle reden tot tevredenheid
geeft. Hij heeft wat dit betreft ook goede
hoop voor de toekomst en hij verwacht,
dat na de overdracht der souvereiniteit
•lies er veel bevredigender zal uitzien.
In een verklaring van republikeinse
•ijde wordt gezegd, dat zich in de Neder-
Veldmaarschalk Sir William Slim, chef
*an de Britse generale staf, heeft te
Ottawa verklaard, dat een Canadees
aanbod tot opleiding van West-Europese
Manschappen in Canada „zeer dankbaar"
°htvangen zou worden in de betrokken
'anden. Men oppert de veronderstelling,
"at men te Ottawa deze mogeiykheid
°hder ogen ziet als deel van Canada's
'aak in het kader van het Atlantisch
''act. Slim verklaarde, dat Engeland
®"eeds een aantal officieren In Canada
heeft.
sproeiing van aardappelen tegen de
coloradokever.
landsegevangenissen in Indonesië nog
duizenden gevangenen bevinden, die in
gevolge de Van Roy en-Rum-overeen
komst en de overeenkomst tot het staken
der vijandelijkheden onmiddellijk in
vrijheid hadden moeten worden gesteld.
De correspondent van Aneta te Djocja,
die deze week naar Surakarta is gereisd,
seint, dat er in dit gebied volkomen vei
ligheid heerst. Ook in Klatan is alles
rustig. De commandant van de T.N.I.
hier heeft verklaard, dat „vreemdelin
gen" op de ondernemingen rustig hun
arbeid kunnen voortzetten.
Het Belgische Benelux-comité ver
neemt, in tegenstelling tot in de Belgi
sche pers verschenen berichten, dat de
betrokken Nederlandse instanties op het
ogenblik overwegen het paspoort in het
mter-Bcneluxverkeer af te schaffen.
Deze maatregel zou in het eerste kwar
taal van 1950 zyn beslag krijgen.
slowakyc verliet, was het pater Punt
niet bekend, dat reeds priesters tot
het afleggen van genoemde eed waren
opgeroepen. Maar hg achtte het waar
schijnlijk, dat ieder van hen binnen
kort voor deze grote moeilükheid zou
worden geplaatst en dat daarbij con
flicten niet te vermijden zouden zijn.
„Dit wordt overigens een kwestie", zo
meende de pater, „waarbü het op
treden van iedere Tsjechische geeste
lijke individueel van grote betekenis
zal zijn."
Met diepe bewondering sprak pater
Punt tenslotte over de Aartsbisschop
Mgr. Berhn, die hij nog ontmoet had
drie dagen nadat het paleis van Zijne
Hoogwaardige Excellentie onder poli
tioneel toezicht werd gesteld. Mon
seigneur bleek door deze maatregel in
het geheel niet geïntimideerd en was
vastberadener dan ooit. „De populari
teit van de Aartsbisschop is ongewoon
groot", verklaarde de pater, „voor ne
gentig procent van het Tsjechische volk
is hij de enige man in het land, die nog
openlijk voor de waarheid getuigt, het
symbool van dapperheid en moed".
Nederlandse officieren onderzoeken wat er van de trein over is, die onlangs ten
Zuiden van Surabaja op een mijn liep. Terroristen hadden die mijn op de rails
gelegd. Bij de explosie verloren drie Indonesiërs het leven. Zeven werden gewond.
Verwachting tot Zondagavond:
In de ochtend hier en daar mist,
overigens half tot zwaar bewolkt, met
later in de Zuidelijke helft van het
land kans op enige regen. Zwakke tot
matige wind, overwegend uit Ooste
lijke richtingen. Vannacht plaatselijk
lichte nachtvorst. Morgen overdag on
geveer dezelfde temperatuur als van
daag.
Zondag: Zon: 8.1716.37; Maan:
13.45—23.04.
Maandag: Zon: 8.1916.36; Maan:
op 13.58.
In antwoord op vragen van het lid
der Tweede Kamer de heer Nederhorst
(Arb.) hebben de ministers van Verkeer
en Waterstaat, van Economische Zaken
en van Financiën medegedeeld, dat het
liun niet bekend is, dat aan personeel,
werkzaam bjj de constructie-afdeling
van de Fokkerfabrieken, ontslagen zijn
gegeven als gevolg van de inkrimping
van deze afdeling.
Aan de interne reorganisatie der
Fokkerfabrieken nemen bovenge
noemde ministers deel. Het rege
ringsstandpunt ten aanzien van een
zelfscheppende Nederlandse vlieg
tuigindustrie zal mede worden be
paald door de aanvankelijke resul
taten van deze reprganisatie.
De ministers zijn bereid, indien zij
na afweging van alle factoren tot de
conclusie moeten komen, dat voor de
zelfontwikkelende vliegtuigindustrie
niet voldoende levenskansen bestaan,
de Kamer volledig van de gronden,
waarop hun standpunt berust, in ken
nis te stellen, alvorens zodanige maat
regelen te nemen, waardoor de geno
men beslissing onherroepelijk zou wor
pen.
zy geven de verzekering, dat by de
bepaling van hun beleid ten deze de
betekenis van de zelfontwikkelende
vliegtuigindustrie voor het Nederlandse
economische leven niet uit het oog ver
loren zal worden.
De 24-uursstaking, die gisteren in
Frankrijk is gehouden, is kalm verlo
pen. De staking was, zoals hekend, uit
geroepen door de twee grote federaties
van vakbonden: de niet-communistische
Force Ouvrière (900.000 leden) en de
communistische federatie van vakhon
den C. G. T., (2.200.000 leden). De mees
te fabrieken en kantoren waren geslo
ten. Ook in de havens lag het werk
stil. Het verkeer was gedeeltelijk ont
wricht, waardoor honderdduizenden per
sonen zich te voet, per fiets of liftend
naar hun werk moesten begeven.
De winkels, kantoren en banken wa
ren echter gewoon geopend. Ook de
voedselaanvoer ondervond geen vertra
ging. De telefoon, het licht" en het gas,
functionneerden vrijwel overal normaal.
De meningen over de doeltreffendheid
van de staking waren verdeeld. „Het
was een fiasco", zei het socialistische
De Franse Nationale Vergadering heeft
hedenmorgen vroeg, na een debat van
drie dagen over de buitenlandse poli
tiek, met 334 tegen 248 stemmen een
door de leiders van dc regeringspartijen
opgestelde motie van vertrouwen in de
regering aanvaard.
De socialisten, de M.R.P., de radica
len en de meeste gematigden stemden
vóór de motie. De communisten, Gaul
listen en rechtsen stemden tegen. Er
was een vijftiental onthoudingen.
De politieke commissie der V.N. heeft
gisteren met 52 tegen 5 stemmen het
Sovjet-voorstel voor een vredesverdrag
tussen de vijf grote mogendheden ver
worpen. In dit voorstel wordt tevens de
veroordeling geëist van „oorlogsvoor
bereidingen" in de V. S. en Engeland.
(Van onze redacteur)
Vijftig jaar bestaat binnenkort de Plantenziektekundige Dienst te Wagenin-
gen. In 1899 opgericht op initiatief van prof. dr. J. Ritsema Bos, heeft zij zich
een belangrijke en waardevolle staat van dienst verworven. Het begon toen m
de laatste jaren van ae negentiende eeuw verschillende staten der V S van
Npora-Amerika ter bescherming van de eigen cultures certificaten gingen eisen
bij de invoer van plantenzendingenDie certificaten moesten garanderen dat de
planten vrij waren van ziekten. De oprichting van de Nederlandse Plantenziek
tekundige Dienst werd daarmee urgent. Die oprichting wordt 30 November
oevierd met een plechtige bijeenkomst in de aula van de Landbouwhogeschool in
Wagemngen. Het is vanwege dit bijzondere en heuglijke feit dat wij waren uitge
nodigd een bezoek te brengen aan de laboratoria van deze dienst aan de Oude
Bennekomseweg m Wagemngen, waar men ons vele leerzame, bijzondere en ook
wonderlijke dingen heeft verteld over het werk dat hier ten diïnste tan de
export en de landbouw wordt verricht. e van ae
Allereerst een stukje historie. Reeds
voor 1899 leidde prof. Ritsema Bos een
phytopathalogisch laboratorium in Am
sterdam, dat zich bezig hield met het
onderzoek van. plantenziekten.
In de jaren rond 1900 had Nederland
een belangrijke handel op Amerika in
boomkwekerijproducten en bloembol
len, zodat wij de eisen, die van over de
Oceaan aan ons werden gesteld onmo
gelijk konden negeren. Prof. Ritsema
nam de gelegenheid, die hem daarvoor
werd geboden, te baat om een oud ideaal
te verwezenlijken. Niet alleen richtte hij
een dienst op, die certificaten van ge
zondheid kon verstrekken, maar tevens
kon hij de kwekers een steun zijn bij
he.t bestrijden van ziekten en plagen
die hun gewassen bedreigden. Steeds
heeft de jubilerende dienst deze twee
ledige taak, controleren en voorlichten
me+ succes vervuld. Aan haar ontwik
keling zijn behalve de naam van prof.
dr Ritsema Bos onafscheidelijk verbon
den de namen van ir. N. van Poeteren
de directeur tot 1946. en van dr. C. J.
Briejer, op wiens schouders de leiding
thans rust.
t/it alle mogelijke en buitensporige
dingen, die men ons heeft verteld, heb
ben we de conclusie getrokken, dat zo'n
plantenziektekundige dienst nooit klaar
komt. Heeft men vandaag alle luizen,
kevers en ratten, die de oogst bedreigen,
uitgeroeid, dan duikt er morgen weer
nieuw ongedierte op. Het zal zo wel
CarJneTmem °ver de gehele wereld
bedreigen millioenen soorten ongedierte
het werk van mensenhanden.
Het grootste probleem van vandaag
vormt de aardappclmoeheid. De men
sen, die met de bestrijding hiervan bezig
zijn krijgen er grijze haren van. Deze
moeheid wordt veroorzaakt door het
aardappelaaltje, dat de wortels van het
aardappelgewas aantast en daardoor een
misgewas veroorzaakt. De groeiende
wijfjes zwellen op tot speldeknopgrote
bolletjes, gevuld met honderden eieren
en larven. Deze wijfjes sterven af, wor
den bruin en komen in de grond te
recht. Het zijn deze bruine spelde-
knopjes, die met millioenen op een
hectare kunnen voorkomen, die de
grond voor enkele jaren ongeschikt
maken voor de aardappelteelt. Dit is
allemaal erg ingewikkeld, maar de Plan
tenziektekundige Dienst weet er wel
raad mee.
In haar laboratoria zitten tiental
len meisjes, die per jaar zo onge
veer honderdduizend grondmonsters
op het aardappelaaltje onderzoeken.
En wordt er een gevonden, dan mag
de boer, van wiens grond dit mon
ster is getrokken, vooreerst geen
aardappelen meer telen. Zo'n boer
vindt dat natuurlijk niet erg prettig
en velen worden er kwaad over,
maar in dat geval staat de „sterke
arm" met de stok van een behoor-
ïyke boete achter de deur.
De alom bekende, gevreesde en ge-
gehate Coloradokever is men thans vrij
wel de baas, maar het kost de Dienst
dan ook zes millioen gulden per jaar
om dit geelgestreepte miniatuurmonster
in toom te houden. Dan is er nog de
befaamde San José-schildluis, die een
ernstig gevaar voor de fruitteelt bete
kent. Nog ontdekt men deze parasiet in
ons land slechts op enkele plaatsen,
maar de Plantenziektekundige Dienst
heeft de handen vol om deze ziekte
buiten onze grenzen te houden. Het
zelfde is het geval met de Japanse Mei
kever, „een mooi en vriendelijk beestje"
zoals dr. Briejèr het noemde, maar ook
deze vriendelijke gast wordt door de
Dienst onmiddellijk onschadelijk ge
maakt.
Een speciaal ingerichte kamer van de
Dienst herbergt een uitzonderiyke col
lectie ratten en muizen van de kleine
dwergmuis tot de bisamrat, die erg veel
schade aan dyken en oevers kan aan
richten en waarvan men er dit jaar
reeds 750 heeft gevangen. Want ook de
muizen- en rattenbestryding vormt voor
de Plantenziektekundige Dienst een ern
stig probleem, dat met zorg wordt aan
gepakt
Och, er is zoveel dat door deze Dienst
wordt verricht. De boeren, die er door
geholpen en voorgelicht worden, zijn
niet bijster dankbaar, maar dat ver
wacht de Dienst ook niet. Men doet
alles wat momen eel mogelijk is om de
export en de land- en tuinbouw te be
schermen tegen alle plagen en ziektes,
die hagr bedreigen.
Wij willen de directeur van de Dienst
dan ook graag volgen in een dringend
beroep aan landbouwer- en exporteurs
om het vertrouwen, dat de jubilerende
Plantenziektekundige Dienst geniet, zo
groot mogelijk te maken.
kabinetslid Eugène Thomas, hoofd van
het Franse postwezen.
„De resultaten zijn zeer bevredigend",
deelde de secretaris-generaal van de
Force Ouvrière, Robert Bothereau,
mede. De president van de Force
Ouvrière zei echter, dat hij nog geen
cijférs kon verschaffen over het totale
aantal arbeiders, dat had gestaakt.
In geheel Parijs werden in totaal ze
ven stakers gearresteerd, die werkwilli
gen trachtten te molesteren'. De gearres
teerden waren bouwvakarbeiders. Zij
werden in verschillende delen van de
stad gegrepen.
Een sergeant van de Amerikaanse
luchtmacht werd gisteravond doodge
schoten door een Russische wacht, toen
hij geen gehoor gaf aan een bevel om
halt te houden. De sergeant maakte een
pleizicrritje door de buitenwyken van
Beriyn.
In een bekendmaking zeide de Amt-
rikanse autoriteiten, dat de sergeant op
zijn tocht vergezeld werd door twee
soldaten en twee meisjes. De auto
waarin het vijftal reed, stopte niet bij
de Russische controlepost, maar reed
rustig verder. De Russische wacht loste
toen een schot op de voortschietende
wagen en raakte de sergeant. Korte
tijd nadat hij in het Britse militaire
ziekenhuis was opgenomen overleed het
slachtoffer aan de verwonding. De auto
riteiten hebben terstond een onderzoek
ingesteld.
Hatta, die hedenmiddag uit Djocja in
Batavia wordt verwacht, zal o.a. ver
gezeld zijn van de Sultan van Djocja.
Beiden zullen eerst een bezoek bren
gen aan de Hoge Vertegenwoordiger
van de Kroon. Hedenavond negen uur
zal de eerste zitting van het nationale
voorbereidingscomité worden gehouden
in de Gedung Indonesia Serikat.
In Indonesische kringen, die in ver
band met het bezoek van Hatta aan
Sumatra meenden, dat hij geen lid van
het comité zou worden, verwachtte men
hedenmorgen, dat hij tot voorzitter zal
worden gekozen.
Donderdagavond zijn drie recher
cheurs na een urenlange achtervolging
slaags geraakt met twee verdachte per
sonen, die in een kampong nabij Sema
rang een huis waren binnengedrongen.
Er volgde een hevig vuurgevecht, waar
bij een rampokker werd gedood en de
andere zwaar gewond raakte, terwijl
anderzijds een van de rechercheurs om
het leven kwam.
(Van onze verslaggever)
Om ongeveer half tien vanmorgen
ontstond op het baanvak Amsterdam
Haarlem een storing in het treinverkeer,
doordat een van de dragen van het
electrische net brak. Het reizigersver
keer, dat ongeveer een half uur vertra
ging ondervond, werd ongelegd via
Uitgeest. Inmiddels werd met man en
macht gewerkt om de draadbreuk on
gedaan te maken. Een bezigheid, die
enkele uren in beslag nam.
De Stichting van de Arbeid deelt o.a.
mede:
Door het uitstellen van de voorgeno
men regeringsmaatregelen betreffende
de huurverhoging, de verhoging van de
personele- en de omzetbelasting en de
verlaging van de loon- en inkomsten
belasting richt het overleg zich thans in
hoofdzaak op de gevolgen van de stij
ging van de kosten van levensonder
houd, welke hoofdzakelijk door de de
valuatie veroorzaakt wordt.
Zoals reeds is medegedeeld, hebben het
N.V.V., de K.A.B. en het C.N.V. bij de
Stichting van de Arbeid concrete com
pensatievoorstellen ingediend. Deze voor
stellen bevatten: de bereidverklaring
van de Nederlandse arbeidersbeweging
op constructieve wijze mede te werken
aan het in evenwicht brengen van de
betalingsbalans, het nastreven van vol
ledige werkgelegenheid en het opvoeren
van de productie; herziening van de
lonen, de kinderbijslag en de noodvoor
ziening ouden van dagen per 1 Januari
a.s.
Hierop wordt van de zijde der werk
geversorganisaties geantwoord, dat zij
alvorens te komen tot een definitieve
conclusie, eerst het oordeel van de re
gering wensen te vernemen.
De voorstellen van de Vakcentrale zijn
onmiddellijk ter kennis van de regering
gebracht. Verzocht is hierover begin vol
gende week een spoedbespreking te hou
den.
De minister van Wederopbouw en
Volkshuisvesting heeft besloten voor
1950 een beperkt aantal woningen ter
beschikking te stellen ten behoeve van
gehuwde mannelijke werknemers, die
werkzaam zijn in bedrijven met 10 of
meer arbeiders en in de plaats van te
werkstelling in de kost zijn, omdat zij
wegens de grote afstanden tot hun woon
plaats niet dagelijks heen en wee^kun-
nen reizen (zgn. „weekpendel"). Deze
extra-woningen zullen slechts worden
toegewezen ten behoeve van werkne
mers, wier plaats van tewerkstelling in
een andere provincie is gelegen dan hun
woonplaats.
De minister heeft voorts aan de pro
vinciale besturen verzocht, ter be
strijding van de „weekpendel" binnen
de provincie uit het provinciale woning
contingent een tijdelijk aantal woningen
te reserveren.
Door ondernemingen en bedrijven
(met uitzondering van de metselsteen-
en dakpannenindustrie), die 1 November
1949 tien of meer werknemers (mannen
of vrouwen) in dienst hadden en het
komende jaar vermoedelük zullen hou
den, kan een aanvraag worden inge
diend.
In het Voorlopig Verslag van de
Commissie van Rapporteurs uit de
Tweede Kamer voor de begroting van
Verkeer en Waterstaat, wordt aandacht
gewijd aan de Rijnvaart, waar nog
steeds geen eenheid en overeenstem
ming bestaat. Dit zou alleen niet be
reikt zyn. omdat één enkele onderne
ming te Rotterdam zou weigeren mede
te werken. Is, aldus vroegen verschil
lende leden, een ingrijpen van over
heidswege tegen deze onderneming niet
mogelijk?
Er is voorts critiek op de minister,
die zich er, aldus een aantal leden,
angstvallig van onthoudt de principiële
vervoers- en verkeerspolitiek aan te
snijden Waarom, aldus wordt gevraagd,
onthoudt de bewindsman zich er stelsel
matig van grote, principiële lijnen aan
te geven.
Vele leden vragen voorts: Is de mi
nister niet van mening, dat ten aanzien
van het Zondagsryverbod een keuze
moet worden gedaan tussen een straffe
nakoming en controle op de naleving
van dit voorschrift en een algehele op
heffing er van."
Tenslotte nog twee opmerkingen, over
de K.L.M. en de wegenbouw. Wat de
K.L.M. betreft, vele leden komt het
voor, dat bij deze maatschappij royaal
met geld wordt omgesprongen. Is het
waar,, dat aan adviseurs duizenden gul
dens worden uitbetaald? Betreurt
wordt dat dit jaar, evenals vorig jaar,
slechts 12% millioen voor de bouw van
wegen is uitgetrokken. Dit betekent, dat
de wegenaanleg vrijwel stilstaat.
Hedenmorgen is het troepentransport
schip „Zuiderkruis" uit Batavia naar
Nederland vertrokken met aan boord
het derde garde-regiment „Prinses Ire
ne", het tweede regiment veldartillerie
en contingenten van de militaire poliite,
de marine en de mariniers.
De afgezanten van Tsang Kai Sjek
zpn gisteren per vliegtuig uit Hongkong
naar Tsjoengking vertrokken, na tever
geefs gepoogd te hebben de waarnemen
de president van China, Li Tsjoeng Jen,
er toe te bewegen zijn werkzaamheden
te hervatten. Volgens de afgezanten heeft
Li beloofd, voorlopig niet naar de V. S.
te zullen gaan.
De Chinese nationalisten hebben gis
teren versterkingen naar het front ge
zonden ten einde de aanval van drie
kanten door de communisten op Tsjoeng
king te stuiten. De aanvallers worden
geschat op 130.000 man. Ongeveer 95.000
comm. soldaten zijn geconcentreerd in
Fowling ongeveer 90 kilometer ten
Noord-Oosten van de Jangtse en in
Nanchoean 80 kilometer ten Zuid-Oos
ten daarvan. Zij staan onder leiding van
generaal Lin Piao, die beschouwd wordt
als de beste communistische generaal
Een ander leger van 35.000 man rukt op
uit de provincie Kweitgjau onder bevel
van generaal Lioe Po Tsjeng. Zij heb
ben Toengtzoe, 150 kilometer ten Zuiden
van Tsjoengking, veroverd.
Volgens radio Peiping heeft de ..leven
de Boeddha" van Tibet, de twaalfjarige
Pantsjen Lama, een beroep gedaan op
de Chinese communisten „Tibet te be
vrijden". De communistische leiders Mao
Tse Toeng en generaal Tsjoe Teh heb
ben verklaard overtuigd te zijn, dat hun
leger en regering „zeker deverlangens
van de Tibetaanse bevolking kunnen
bevredigen", aldus de radio. De Pantsjen
Lama. diedezezomer als geestelijk leider
van Tibet in de tempel met gouden koe
pel te Koemboem (Chinese provincie
Tsjinghai) werd aangesteld, is in balling
schap wegens oppositie van de Dalai
Lama, tijdelijk hoofd van de natie.
Als men zijn tijd goed weet te ge-
i^bruiken, heeft men altijd tijd genoeg^
(Van een bijzondere medewerker)
Wie dag na dag de plicht en het
voorrecht heeft kennis te nemen
van de vele vraagstukken, waar
mee de gewone man te worstelen heeft,
verbaast het niet als hij onverschillig
heid ziet groeien. De kunst van het luis
teren gaat in belangrijkheid ver uit bo
xen die van het spreken. Zo waren we
dezer dagen toehoorder in een vergade
ring, waar een vakbondsbestuurder had
gesproken over plichten en rechten van
de arbeider in verband met de sociale
rechtvaardigheid. De inleider had be
paald een knap betoog geleverd en o.a.
een voortreffelijke uiteenzetting gegeven
van wat nu feitelijk sociale rechtvaardig
heid is. Een geïnteresseerd publiek had
naarstig aantekeningen zitten maken en
na afloop van de causerie was men in
groepsbespreking gegaan, waarna van
elke groep een woordx'oerder de gerezen
moeilijkheden aan de inleider zou voor
leggen. Deze studiemethode op arbeiders
ontwikkelingsavonden vindt steeds meer
toepassing en getuigt van de wil om de
problemen te gaan beheersen. Het \-alt
op dit soort avonden steeds op, dat de
xragen zo uitstekend worden geformu
leerd. al mag het (natuurlijk) niet voer
wonderen, dat men vooral bij strak theo
retische discussies bijna steeds de nei
ging heeft om het verhandelde in de
sfeer van het concrete te trekken.
Op deze bewuste avond nu weigerde
een van de woordvoerders de gerezen
vragen te stellen met de opmerking: ..Ik
kom wel luisteren, maar vragen stel ik
niet meet;, want het helpt je toch niks."
Maar dat nam de inleider niet. „M n
goeie vriend, de vragen, die je niet wilt
stellen, zijn waarschijnlijk de meest be
langrijke. Maar houdt ze maar voor je
en vertel ons alleen, waarom je geen
vragen meer wenst te stellen
Welnu, toen barstte de ellende van
een gezin met niet verdienende kinde
ren los, toen kwamen de klachten van
een arbeider naar voren, dat men steeds
meer praat over verantwoordelijkheids
zin, noodzaak van toenemende produc
tie, meer uitvoer, herstel betalingsbalans,
lagere consumptie, gemeenteklasindeling,
nationale versobering, enz., enz. „Ik ben
geen communist mijnheer de voorzitter,
en ze hoeven bij mij niet aan te komen
met het smoesje dat de vakbond niks
meer waard is. Ik weet als landarbeider
heel goed, dat m'n loon op het ogenblik
meer dan twee maal zo hoog is als vóór
de oorlog. Ik weet wat kinderbijslag be
tekent, ik heb eindelijk ook eens vacan-
1 ie, ik ben in een pensioenfonds; ik weet,
dat we dat allemaal mede aan de vak
beweging te danken hebben. Maar wilt
u mij 'ns vertellen wat ik op het ogen
blik met f 37.50 per week met 6 kinderen
moet doen? Dat is het bedrag wat ik
schoon per week in m'n vingers krijg.
Zou ik timmerman zijn of metselaar,
dan verdiende ik minstens vier gulden
per week meer. Of als ik helemaal geen
vak had geleerd en nu duvelstoejager
xvas op een of andere grote fabriek, dan
kwam ik met f 45.per week thuis. En
vertel me nu niet dat ik geen vakman
ben. Ik heb m'n diploma boomkweker,
diploma van de landbouwschool en ik
maak zo nodig tekeningen voor tuinaan
leg. Met hart en ziel ben ik vakman,
maar omdat het bedrijf van m'n baas
nu toevallig m een 5e klas-gemeente is
gevestigd, moet ik maar proberen het
met een paar rijksdaalders minder te
doen dan een x'akgenoot, die een uur
lopen verder woont. En als we vragen:
doek nu eindelijk die gemeenteklassen
eens op, dan krijgen we niet anders te
horen dan: de bond bestudeert het vraag
stuk, of er is een regeringscommissie
nodig. Ik gun de ministers best een hoog
salaris, ze doen belangrijker werk dan
wij. Maar niemand denkt er toch aan
om eerst eens vijf jaar te studeren over
de vraag of zo'n salarisverhoging van de
ministers nodig is? Maar als het om een
kleine en naar mijn mening rechtvaar
dige verbetering voor arbeiders gaat, dan
moet er jaren worden gestudeerd. Men
spreekt over nationale versobering.
Moet ik daar misschien ook nog aan
meedoen? Het vlees is vrij en het bier
is weer best. Maar ik blijf koud van
allebei. Wat ik in strijd acht met de
sociale rechtx'aardigheid, mijnheer de
voorzitter, dat is het verhaal van die
nationale versobering. En nou xx*il ik
nog eens herhalen dat ik geen commu
nist ben en niemand wil opruien. Maar
als ik het gezicht van mijn vrouw en
de armoe van m'n kinderen zie, dan
zal ieder begrijpen dat een mens bitter
gestemd wordt. Heus ik kan best zien,
dat er mensen zijn die méér dan genoeg
slappe was bezitten, maar ik acht het
een eis van sociale rechtvaardigheid, dat
op de eerste plaats ieder genoeg heeft.
Hoe beroerd ik het ook vind, ik kan
het niet langer verantwoorden om elke
week 65 cent van mijn loontje af te
breken voor de bond, je moest me maar
als lid schrappen."
In spanning wachtten we op het ant
woord van de inleider. Vakman, die hij
was. kostte het hem niet al te veel
moeite zijn opponent ervan te overtui
gen. dat het zeker niet aan de vakbe
weging ligt, dat er nog verschillende
aanwijsbare sociale onrechtvaardighe
den in Nederland bestaan. Niet alleen
in de arbeiderswereld, maar in gelnke
zin en mate ex'eneens in die x'an
de kleine middenstand en de ambte
naar en bediende met het lagere inko
men. Eveneens bracht hij zijn opponent
tot het inzicht, dat bedanken voor de
x'akbeweging NU, wel een zeer ernstige
fout zou zijn, maar erkennen moest hij
dat de nationale x'ersobering voor het
belangrijkste deel tot nu toe werd op-
gevangen door de man met een inkomen
onder de f5000 ondanks de geweldi
ge belastingdruk op de hogere en hoge
inkomens.
Op de man af gevraagd verklaarde hij
gedecideerd, dat er naar zijn persoon
lijke mening zeker niet aan een nieuwe
loonronde zal zijn te ontkomen indien
de verwachte" prijsstijgingen doorzet
ten. Maar opmerkelijk was, dat ook in
deze vergadering waar we herhalen
het op een zeer nuchtere en verstan
dige wijze over de ernstige moeilijkhe
den van geheel ons vaderland werd
gesproken, duidelijk werd erkend en
eveneens bereidheid werd gevonden om
aan de noodzakelijke stijging van de na
tionale productie n."ee te werken Alleen,
men eiste, en hiermede ziin we het met
de hier sprekende arbeiders volkomen
eens, dat de resultaten van 'verhoogde
productie op enigerlei wijze ook ten
goede zullen komen aan de werkers in
het productieproces: de mensen met het
kleine inkomen, waarx'an er velen thans
in practisch onhoudbare toestanden ver
keren.
Volgens welingelichte kringen te Lon
den heeft Attlee gisteren besloten de
minister voor Burgerluchtvaart, Lord
Fakenham, niet te ontslaan wegens zgn
tegenspraak op de bevindingen van het
hof, dat een onderzoek naar de oorza
ken x7an de ramp met de „Ngmegen"
had ingesteld.
