„Nederlanders
niet ongerust
behoeven
te zijn
R.I.S. is een rechtsstaat
KORTSLUITING ZET AMSTERDAM
ZUID IN HET DONKER
K0ST0F veroordeeld tot de dood
door de strop
Tot hoofd en hart
TEGEN AUS DER FÜNTEN
DOODSTRAF GEËIST
Tien man van de „Doros"
vermist; één overleden
Butlin-kamp
Positie ambtenaren bij
overdracht
Indonesische
Commissaris
Dertien opvarenden
gered
900.000ste bezoeker
op Schiphol
Kerstkaarsjes deden
reeds dienst
Vijf beklaagden tot levenslang veroordeeld
Hoge
HEEFT GR0TEW0HL POLITIEKE ZIEKTE?
Het weer
Staten-verkiezingen op
26 April
Kwelgeest van groot formaat
Direct na de ontploffing stond het
schip in vlammen
VISHINSKY STELDE IN
1945 ULTIMATUM
DONDERDAG 15 DECEMBER 1949
73ste JAARGANG No. 24641
Staatsloterij
RADIOREDE VAN SUKARNO
- ff
99
99
„LEDEN VAN K.N.I.L. WELKOM en die van uw familie behartigen.
IN LEGER VAN R.I.S."
Boodschap tot K.N.I.L.
Rum: Eén uolk, één taal, één vaderland
ONDERTEKENING VAN VOORLOPIGE
GRONDWET DER R.I.S.
Oorzaak van defect moeilijk te vinden
Rum of Leimena?
Voorspel tot serie
zuiveringen?
U.N. O.-protestactie
Eerste handtekeningen naar
de V.N. verzonden
Voor de provincies Noord
en Zuid-H(Aland
Identiteitskaarten
van één gulden
Voor militairen, die met
de N.S. reizen
P. v. d. A. ONTSTEMD
Over benoeming burge
meester van Den Haag
Duits officier tijdens de
bezetting vermoord?
Benoeming directeur
Werkspoor
Aan koning Michael van
Roemenië
BUREAUX: SMEDESTRAAT 5 HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544; Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postalro 143480
Bilkantoor Beverwijk: Stumphiusstr. 45, tel. 3993
Voor klachten over de bezorging na 5-30
uur 's avonds 21544
Directeur: 3. 3. W. Boerrlgter.
Hoofdredacteur: Drs. H. W M. van Run,
Wnd. hoofdredacteur! W. Severia
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents oer mmimeter-
hooqte. Inaezonden mededelinaen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m.-hooote.
De administratie behoudt rich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weiaeren.
ABONNEMENTSPRIJS 35 cents oer week.
1 -52 oer maand, f 4-55 oer kwartaal.
Men heeft dezer dagen weer uit
gebreide berichten kunnen lezen
in onze courant over de vorde
ringen, welke worden gemaakt
in de voorbereiding tot het stichten van
een Butlin-kamp te Zandvoort. Wij ver
onderstellen de voorgeschiedenis, althans
in grote lijnen, bekend. Nimmer heeft
men kunnen spreken van een eensgezin
de opgetogenheid over de plannen der
voorbereidende Commissie onder voor
zitterschap van Zandvoorts burgemees
ter. Toen de eerste plannen werden ge
publiceerd, thans bijna drie jaar geleden,
had men al onmiddellijk te kampen met
velerlei tegenstand. Gedeputeerde Staten
weigerden hun medewerking, de rege
ring bleek weinig enthousiast enige
ministers hadden bezwaren van voorna
melijk sociaal-paedagogiscne aard en
van confessionele zijde deed men dui
delijk blijken van ernstige bezorgdheid
over de morele aspecten van het voor
gestelde vermaakscentrum. Doch ook de
burgerij van Zandvoort bleek niet bla
kend enthousiast. In een raadsvergade
ring van November 1947 sprak Zand
voorts vroedschap zich immers met de
kleinst mogelijke meerderheid uit voor
de vestiging van een Butlin-kamp in
haar gemeente.
Die tegenstand is in de loop der jaren
ontegenzeglijk verminderd. Ook van
katholieke zijde werd blijk gegeven van
een meer verzoenende gezindheid, nadat
de promotoren van het plan hadden ge
tracht duidelijk te maken, dat de bezwa
ren van morele en religieuze aard kon
den worden ondervangen door het geven
van bepaalde garanties. Zo werd er
enerzijds betoogd, dat men zou trachten
een zo hoog mogelijk moreel peil te
handhaven, omdat zulks ook zakelijk ge
zien in het belang der inrichting zou
zijn, en anderzijds suggereerde men de
mogelijkheid tot het afhuren van het
gehele complex door confessionele groe
pen. De priester en radio-spreker Henri
de Greeve toonde enige toenadering na
een aanvankelijk afwijzende houding en
ook de hogere geestelijkheid van het
Bisdom bleek bereid tot een welwillender
gezindheid Om de geestelijkheid hier
zoveel mogelijk te apaiseren werd inder
tijd o.a. aangevoerd, dat in Ierland een
dergelijk vacantiecentrum was ingeze
gend door een R. K. priester. Dit argu
ment dunkt ons nogal naïef. Ten eerste
behoeft onze geestelijkheid in al die
aangelegenheden, welke niet behoren tot
de overal eendere beginselen van
geloof en zeden, zich niet zonder meer
te conformeren aan de gedragslijn van
de geestelijkheid elders, en vervolgens
diept een en ander te worden bezien in
het licht der concrete omstandigheden
van tijd en plaats: de zielzorgelijke pru
dentie kan eisen, dat hier wordt afge
keurd wat ginds toelaatbaar of nuttig
mag heten
Ons blad heeft er nimmer enige twij
fel aan laten bestaan, dat het zijn be
zwaren mede richtte tegen het „angli
cisme", dat erin stak, wanneer een op
Engelse leest geschoeid vermaakscen
trum hier in Zandvoort zou worden op
gericht. De commissie van voorbereiding
heeft daarna te kennen gegeven, dat men
het Engelse systeem van de heer Butlm
in het Nederlands wilde „vertalen", o.a.
door, zoals -thans ook blijkt, een perma
nent gebouwencomplex op te richten, dat
niet het min of meer mobiele karakter
zal dragerr van cen seizoem-ontspanmngs-
centrum.
Ons bezwaar ten principale blijft zich
echter richten tegen het gevaar, dat in
de praktijk in de hand zal worden ge
werkt, wat men juist in katholieke kring
zoveel mogelijk tracht te bestrijden: de
massificering, collectivisering. indien
men wil, van het huidige maatschappe
lijke leven en dus ook van de diverse
vormen van ontspanning. De persoon
lijke eigenaard wordt hoe langer hoe
meer teruggedrongen ten gunste van
een kleurloze gelijkschakeling, met als
gevolg, dat de individuele zelfstandig
heid van inzicht en levenswijze steeds
meer dreigt op te gaan in een lijdelijk
zich laten leven binnen het kader van
doodgeorganiseerde levensvormen. Ter
zake van het voorgestelde vermaakscen
trum wordt dit gevaar eerder vergroot
dan verkleind. Wanneer men de meuren
een voor hen uit en te na gereguleerde
ontspanning biedt, met allerlei mogeluk-
heden van vermaak binnen hun bereik,
dan doodt men daardoor het eigen ini
tiatief en neemt men iedere prikkel weg
tot eigen inventie. De opvoedende waar
de van zulk een inrichting wordt daar
door hoogst twijfelachtig. De mensen
worden een willige prooi van 'n ver
maaksindustrie; zij zullen ervan wor
den afgehouden hun ontspanning in te
richten volgens eigen smaak en eigen
geaardheid.
Doch ook zakelijk gezien komt ons
het plan, zoals het laatstelijk werd om
schreven, te fantastisch voor dan dat
het volvoerbaar zal blijken. Of de En
gelse Butlin-maatschappij geld zal schie
ten is thans nog een vraag. En ten in-
dere: zullen de verblijfkosten der toe
komstige gasten niet beslist boven hot
minimum komen te liggen van wat d:e-
genen kunnen bestecHen, waarvoor de in
richting allereerst bedoeld is? Juist de
zer dagen lazen wij immers, dat op het
verleden Zaterdag te Utrecht gehouden
congres over de toekomstige ontwik
keling der vacantie-accommodatie in Ne
derland de noodzakelijkheid werd uitge
sproken van vacantieverblijven welke
hoogstens f 4.per dag zouden kosten.
Het Butlin-oord zal aan deze eis onmo
gelijk kunnen beantwoorden. En het is
op zijn minst gewaagd te veronderstel
len, dat de vakbonden hier een oplos
sing zullen bieden door een ruime sub
sidiëring.
Al evenmin is ons duidelijk waarom
het vreemdelingenverkeer in beduidende
mate zou to°oemen. Men komt toch "vel
cp de laatst? pi<«-w naar Nederland om
daar gedurende êiltge tijd te „onder
gaan" wat verre van specifiek Neder
lands is en in de vele andere landen ook
kan worden genoten.
Woensdagmorgen passeerde op het
vliegveld Schiphol de 900.000ste bezoe
ker van dit jaar de luchthavenpoort.
Het record van 1948 met zijn 750.066
bezoekers is hiermede gebroken. Het
was de heer J. Welle uit Zwartsluis
die als 900.000ste bezoeker de luchtha
ven betrad. Namens de gemeente Am
sterdam werd hem het boekwerk „Ons
Schiphol" aangeboden. Ook de K.L.M.
en A.O.A. lieten zich niet onbetuigd.
De K.L.M. verraste de heer Welle met
een fraai lepeltje en foto's; de A.O.A.
hood hem een tas en een kalender aan.
In de 508e Staatsloterij. 5de klasse,
16de lijst, is op nr. 11613 de f 10.000 ge
tallen en op nr. 13086 de f 1000 met een
Premie van f 30.000.
„Wij hebben de Nederlanders nooit gehaat. Wat wij haatten, was het Neder
landse kolonialisme, zoals wij elk kolonialisme haten," aldus president
Sukarno in een radioredevoering gisteravond gericht tot de Nederlanders, de
Indo-Europeanen en het K.N.I.L., en uitgesproken voor radio-Djocja, welke
uitzending door de radio te Batavia werd gerelayeerd. „Wat wij wilden is een
vriendschappelijke verhouding tussen de Nederlanders en de Indonesiërs in
een onafhankelijk Indonesië."
Sukarno begon met te zeggen, dat hij had gehoord van ongerustheid onder
de Nederlandse groepen in Indonesië over de komende weken. „Laat u zei
hij niet meeslepen door ongecontroleerde geruchten." Hij wees er op, dat
de R.I.S. een rechtsstaat is, dat sociale rechtvaardigheid en menselijkheid,
een der vijf beginselen van de grondwet van de staat, geen onderscheid naar
ras en huidskleur kennen en dat de constitutie het recht op bescherming aan
allen waarborgt.
I punt gekomen. De R.I.S. zal uw belanger
Als ge dienst wilt nemen, zal het leger
van de R.I.S. u met open armen ontvan
gen en zo niet, dan zullen uw rechten
worden geëerbiedigd.
Na te hebben verwezen naar de resul
taten van de R.T.C. ten aanzien van het
staatsburgerschap, naar het manifest van
November 1945 met betrekking tot de
teruggave van ondernemingen waar
bij wordt verwacht, dat door de onder
nemers rekening zal worden gehouden
met de belangen der arbeiders en
naar de bepaling in de op de Ronde-
Tafelconferentie bereikte overeenkomst,
dat geschikte Indonesische krachten in
de leiding en de staf zullen worden ge
plaatst, zei Sukarno, dat tegen niet-
staatsburgers geen discriminatie zal
worden toegepast.
Noch de Nederlanders, die ons
vroeger hebben bestreden, noch de
genen onder hen, die ons steeds
vriendschappelijk gezind zijn ge
weest, willen wij het Indonesische
staatsburgerschap opdringen.
Sukarno herinnerde er aan, dat hij
hiermede niets nieuws zeide. ..U bent
verkeerd ingelicht", zo vervolgde hij en
wees dan op het manifest van November
1945 waarin o.a. gezegd wordt: Wij
haten de vreemdelingen niet, ook niet
de Nederlanders, laat staan de Indo-
Europeanen, de Ambonezen, enz. Hij
herinnerdp verder aan zijn rede op de
eerste verjaardag der republiek, aan het
rapport van de oriëntatie-commissie-
Koets van September 1946, en zei: „Wij
hebben de wapenen niet opgenomen om
dat wij de Nederlanders haatten, doch
cmdat wij de vrijheid liefhebben." Ver
der herinnerde Sukarno aan zijn rede
voeringen op de achtereenvolgende ver
jaardagen der republiek en nadrukkelijk
herhaalde hij de passage uit de reae,
waarin hij zeide, dat de Nederlanders,
die werkelijk bereid zijn, hun krachten
in te zetten voor de R.I.S. endie vrij
van kolonialisme, eerlijk en bona fide
dat zij hun brood niet zullen kunnen
zijn, geen vrees behoeven te koesteren,
verdienen.
De verzekering van de veiligheid is
een der voornaamste plichten van de
nationale regering, zei Sukarno, die op
de Nederlanders een beroep deed om
rustig en onbevreesd te blijven en om
vertrouwen te hebben in de maatregelen
van de nationale regering. De T.N.I.
heeft bewezen, dit vertrouwen waard te
zijn. Het is de plicht van de T.N.I., om
niet vijandig te staan tegenover wie ook
en om ieders eigendommen te bescher
men. Zich in het bijzonder richtend tot
de Indo-Europeanen, zei de president:
Indonesië is uw vaderland.
Tot het K.N.I.L. richtte hij een bood
schap, waarin o.a. wordt gezegd, dat
voor degenen, die daartoe behoren, ge
legenheid bestaat toe te treden tot het
Indonesische leger om mede te werken
aan, de verdediging van het eigen vader
land en de eigen vlag. Sukarno zeide.
ieders innerlijke moeilijkheden te be
seffen. E:k keerpunt in de geschiedenis
eist geestkracht en thans is er een keef-
Zaterdag zal de nieuwe televisiezend
mast van de B.B.C. te Sutton Coldfield,
Werwickshire, officieel in gebruik wor
den genomen. Hier ziet men er een ge
deelte van. Op het betonnen voetstuk
van de 225 meter hoge zendmast is een
stalen bal met een as gemonteerd,
waarop het overige gedeelte van de zend
mast rust. Tot op 180 meter hoogte is
de mast per lift bereikbaar. Het boven
st- gedeelte van het bouwwerk is voor
zien van electrische verwarming, om
ijsafzetting te voorkomen. De actie
radius van dit nieuwe station is 80 k.m.
„Op Woensdag, 14 December, ver
klaren wU, vertegenwoordigers der re
geringen van de republiek-Indonesië
en de deelstaten in B.F.O.-vcrband, in
vergadering bijeen in het gebouw
Pegangsaan-Oost 56, te Batavia, dat de
regeringen van de republiek-Indonesië
en de deelstaten, na bestudering en
overweging van het ontwerp voor een
voorlopige grondwet, inhoudende de
constitutie voor de R.I.S., dat aanvaard
is door de delegaties van de republiek-
Indonesië en de deelstaten te Scheve-
ningen, op Zaterdag 29 October, ac-
coord gaan met het ontwerp van de
voorlopige grondwet, inhoudende de
constitutie van de R.I.S. op basis van
de bevoegdheid, ons gegeven door onze
respectieve regeringen. Wij onderteke-
Het Nationaal Voorbereidingscomité
heeft een bekendmaking uitgegeven,
waarin o. m. gezegd wordt, dat op de
dag van de overdracht in afwachting
van verdere beslissingen van de regering
der R.I.S., alle burgerlijke ambtenaren
onder wie ook de politie, die op het
tijdstip van de souvereiniteitsoverdracht
werkzaam is bij de voorlopige federale
regering, ambtenaren worden van de
organen en diensten der R.I.S. en als
zodanig hun verantwoordelijkheden blij
ven uitoefenen. Burgerlijke ambtenaren,
onder wie de politie in dienst van rege
ringen en besturen der deelgebieden,
blijven hun verantwoordelijkheden uit
oefenen in de betrokken deelgebieden
in overeenstemming met de regeringen
en besturen van die deelgebieden. Ieder
is verplicht deze ambtenaren in de uit
oefening van hun taak te erkennen.
De strijdkrachten der R.I.S. zullen
optreden in opdracht van de nationale
Indonesische regering der R.I.S. De po
litie van de deelgebieden zal optreden
in opdracht van de regeringen en bestu
ren dier deelgebieden. De Nederlandse
troepen van land- en zeemacht zullen
niet optreden behoudens op uitdrukke
lijk verzoek van de regering der R.I.S.
en met goedkeuring van de regeringen
of besturen der betrokken deelgebieden,
indien hulp nodig mocht zijn ter ver
zekering van de orde en veiligheid.
nen deze acte als bewijs van accoord-
bevinding."
Aldus luidt de tekst van het docu
ment, dat Woensdagavond in het pand
Pegangsaan-Oost 56, waar president Su
karno in 1945 de onafhankelijkheid
proclameerde, ondertekend werd door
zestien vertegenwoordigers van de re
publiek en de Bijeenkomst Federaal
Overleg.
De voorzitter van 'het Nationale Co
mité van Voorbereiding, drs. Moh. Rum.
hield vooraf een redevoering. „Wij zijn
heden bijeen door de genade van de
Almachtige en het is derhalve met een
gevoel van diepe dankbaarheid, dat ik
u op^ deze historische plaats verwei-
Met deze grondvfcet, zo vervolgde
Rum, kunnen wij tegenover de we-
1 reld en tegenover óns zelf bewijzen
dat het besef, één volk te zijn, met
een taal en één vaderland, sterk en
onoverwinnelijk in ons leeft en ons
de kracht geeft om de idealen van
de natie te verwezenlijken.
Zijn toespraak beëindigend, zei Rum:
„Moge God ons de kracht geven voor
de zware taak, welke ons wacht."
(Van onze verslaggever)
De bewoners van Amsterdam-Zuid
hebben Woensdagavond alvast hun kerst
kaarsjes moeten gebruiken voorzover
de voorraad strekte om zich licht te
verschaffen. Want ten tweeden male heeft
een defect onderstation van het G.E.B.
hen in het donker gezet, de meesten
bijna de gehele avond. Het was ditmaal
het onderstation aan de Karperweg, dat
niet meer werkte.
Met man en macht heeft de staf van
het G.E.B. Woensdagmiddag en -avond
de uitgevallen stadsdelen overgeschakeld
op andere onderstations, maar omdat
Amsterdam practised geen reserve heeft,
was dat uitermate moeilijk en één wijk
kon dan ook pas overgeschakeld worden,
nadat de topbelasting omtrent het mid
dernachtelijk uur weer was beëindigd.
Ir. Vos, directeur van het G.E.B., ver
telde, dat plotseling kortsluiting was
ontstaan in dg hoofdschakelaar met de
bekende vuurverschijnselen. Een tech
nische fout moet als oorzaak aangemerkt
worden. De schakelwacht kon deze vuur
verschijnselen, die alleen de isolatie heb
ben aangetast, snel blussen. Het perso
neel van het onderstation zat juist koffie
te drinken. De stroom werd terstond uit.
geschakeld. Radio en stofzuigers vielen
uit, de dame, die bij de kapper onder de
droogkap zat, kon niet meer electrisch
geholpen worden, een paar buurtbios-
copen gelastten hun voorstelling af.
Hoewel men terstond aan het nerstel-
werk is begonnen, zaten de meests be
woners in Zuid des avonds nog in het
donker. In de pikdonkere straten ook
de straatverlichting werkte niet zag
men de vlammetjes van kaarsjes en car-
bidlantaarns. Sommige bewoners ge
bruikten autoaccu's of „knijpkatten",
kortom het was weer als in de honger
winter.
Successievelijk heeft men de wijken
van het getroffen Zuid weer des avonds
ingeschakeld en men hoopte het defecte
onderstation nog tijdig gerepareerd te
hebben, zodat het vandaag weer kon
werken.
Dat is hard nodig, zo zeide ons ir. Vos,
want Amsterdam kan op het ogenblik
geen onderstation missen. Hij kon voor
het defect geen verklaring vinden. Het
gebeurde in een betrekkelijk nieuw sta
tion, zodat van langdurige slijtage van
onderdelen geen sprake kan zijn en mid.
den op de dag, toen de topbelasting nog
lang niet was bereikt.
Hoewel de electriciteitsvoorzfening van
Het Bulgaarse opperste gerechtshof
heeft gisteren Traicho Kostof, de vroe
gere vice-premier van Bulgarjje, wegens
verraad veroordeeld tot de dood door
de strop.
Tot levenslange gevangenisstraf wer
den veroordeeld:
Ivan Stephanof, oud-minister van Fi
nanciën; Nikolas Natsjev, vroeger vice-
president van de economische en finan
ciële commissie van de staat, Ivan Ge-
vrenof, oud-directeur van de rubber
industrie, Ivan Toetef, oud-hoofd van de
I buitenlandse handel en Nikolas Pavlof,
oud-minister van Wederopbouw.
De benoeming van de Indonesische
Hoge Commissaris voor Nederland zal
Pas geschieden, nadat de regering der
H I S. gevormd is. De benoeming wordt
volgende week verwacht. A.P. meldt, dat
als candidaten voor de post de namen
genoemd worden van Moh. Rum, voor
zitter van het Nationaal Voorbereidings
comité en J. Leimena, de republikeinse
minister van Gezondheid.
Max Petitpierre, die sedert 1944 Zwit
sers minister van Buitenlandse Zaken
is geweest, is heden met een grote
meerderheid in Stacnderat zowel als
Nationalrat tot bondspresident voor het
jaar 1950 gekozen.
Het met Amerikaanse vergunning
verschijnende Berlijnse blad „Tages-
spiegel" bericht, dat de Oost-Duitse
premier Otto Grotewohl en zjjn echtge
note getracht hebben zich van het leven
te beroven.
Het blad schrijft, dat de poging tot
zelfmoord werd gedaan na een beris
ping van de Russische ambassadeur
Gregory Poesjkin, die Grotewohl per
soonlijk aansprakelijk gesteld zou heb
ben voor het mislukken van een snelle
Sovjetisering van Oost-Duitsland.
Grotewohl, van wie gezegd wordt, dat
hij bij de Russen in ongenade is geval
len, wordt, naar de Oost-Duitse rege
ring heeft meegedeeld, in een Russisch
militair hospitaal verpleegd voor een
lichte influenza.
De Westelijke bladen schrijven ech
ter, dat Grotewohl's ziekte een meer
politiek karakter draagt en dat hij ten
gevolge van langdurige schermutselin
gen met zijn plaatsvervanger, de oude
communist Walter Ulbricht, aan een
zenuwinstorting lijdt.
In weerwil van de officiële medede
lingen uit Oost-Duitse bron staat het
vast, dat in de gezondheidstoestand
van minister-president Otto Grotewohl
nog geen „verbetering" is getreden. De
Sovjet-Russische ambassadeur Poesjkin
heeft Grotewohl aangeraden, voor ver
dere behandeling van zijn ziekte naar
Moskou te gaan en zich daar in een sa
natorium door een Sovjet-Russische
specialist te laten behandelen. Naar uit
de beste bron verluidt, heeft Otto Gro
tewohl dit voorstel tot nu toe nadruk
kelijk van de hand gewezen.
Het liberale Zweedse blad „Expres
sen" schrijft: „Grotewohls plotselinge
ziekte is ongetwijfeld het voorspel tot
een serie zuiveringen zoals de proces
sen tegen de voormalige Hongaarse mi
nister van Buitenlandse Zaken Rajk en
de Bulgaarse premier Kostof. Grote
wohl was voor de Russen bruikbaar
toen hij de leiding voerde bij de fusie
van de sociaal-democratische en com
munistische partyen in 1947, doch thans
hebben zy genoeg van hem".
Westelijke geallieerde functionarissen
hebben het bericht van de „Tagesspie-
gel" tegengesproken.
Volgens Duitse bronnen, die in con
tact staan met kringen van de Oost-
Duitse regering en van de Russische
controlecommissie, verwacht men, dat
Grotewohl in het begin van het ïjieuwe
jaar zijn werkzaamheden zal hervatten
Met de terdoodveroordeling van de
Bulgaarse vice-premier Kostof onder
meer „wegens spionnage voor Tito"
oeantwoordde gisteren het Opperste
Gerechtshof te Sofia de uitspraak van
het gerechtshof te Serajewo, dat vorige
week tien Wit-Russen wegens spion
nage voor de Sovjet-Unie tot zware ge
vangenisstraffen veroordeelde. De Or
thodoxe priester Alexej Krisko kreeg
11 jaar, Xenia Komad 3 jaar gevange
nisstraf
Dinsdag heeft het Uno-Actie-Comité
een schrijven gericht aan de Verenigde
Naties, waarin het officiëel mededeling
doet van het protest van een milliocn
Nederlanders tegen de schending van
de goddeiyke en menselijke rechten in
Oost-Europa. De handtekeningen zün
eveneens op 12 December naar de Ver
enigde Naties verzonden.
Niet aan de zetel, maar aan zijn
werk en liefde voor het geheel kan
y^men zien wie een ware leider is. J
Tot 15 jaar gevangenisstraf werden
veroordeeld:
Tsonioe Tsontsjef, oud-gouvemeur van
de nationale bank, Blagoi Hadzipansof,
voormalig ambassaderaad van Joego
slavië te Sofia, en Boris Kristof, vroeger
handelsraad te Moskou.
Vassil Ivanovski, oud-president van
de Macedonische culturele vereniging te
Belgrado, kreeg 12 jaar en Ilya Baitza-
lief, oud-ambtenaar, 8 jaar.
Allen waren beschuldigd van verraad
door deelneming aan een complot om
Bulgarije van Rusland los te scheuren
en het bij Joegoslavië te doen inlijven
in een anti-Sovjet-Balkanfederatie.
De aanklager had de „zwaarste straf"
voor alle beklaagden geëist.
Er bestaat geen beroep tegen de von
nissen die geveld werden door een ge
rechtshof, bestaande uit drie rechters en
vier juryleden, die door het Bulgaarse
parlement werden gekozen.
In de Roemeensche hoofdstad zijn gis
teren drie van de vier beklaagden, die
onlangs wegens verraad ter dood ver
oordeeld werden, geëxecuteerd.
Het presidium van het hoogste ge
rechtshof had de gratie-verzoeken van
de drie veroordeelden verworpen.
De Roemeense vice-premier Gheor-
ghiu Dej richtte gisteren een oproep tot
de leden van de Roemeense arbeiders
partij, om een nieuwe zuivering te hou
den oritier de partijleden, ten einde der
gelijke „monsters" als Laszio Rajk in
Hongarije en Traicho Kostof in Bulga
rije te ontmaskeren.
Amsterdam en het daarop aangesloten
Gooi tengevolge van de storing maar
even onderbroken is geweest, heeft dit
toch enkele lastige gevolgen gehad. Alle
electrische klokken bleven n.l. stilstaan
ën Hilversum II moest haastig op de
noodbatterij overschakelen. Overigens
maar voor een ogenblik, want de nor
male stroomlevering was zeer snel weer
hersteld.
Hedenmorgen zat een groot gedeelte
van Amsterdam-Zuid weer in het don
ker. Dit keer echter om een plezieriger
reden. Men had namelijk het defect in
het onderstation hersteld en schakelde
de wijken successievelijk weer hierop
over. Enige uren waren daarmee echter
gemoeid.
Verwachting tot Vrydagavond:
Matige en in de kuststreken aan
vankelijk nog krachtige wind uit
Westelijke richtingeh. Zwaar bewolkt
met opklaringen en enkele buien.
Voornamelijk in de Noord-Westeiyke
helft van het land iets zachter.
Zon: 8.42—16.29; Maan: 4.29—13.16.
Naar het A.N.P. verneemt, is besloten
de verkiezingen voor de colleges van
Provinciale Staten van Noord-Holland
en Zuid-Holland te houden op Woensdag
26 April.
De candidaatstelling is in alle provin
cies, krachtens de wetteiyke bepalingen,
op de tweede Dinsdag in Maart.
De procureur-fiscaal bij het Bijzonder
Gerechtshof in Amsterdam, mr. J. Be
sier, eiste Woensdagavond de doodstraf
tegen SS Hauptsturmführer Aus der
Fünten, chef van de voormalige Zcn-
tralstelle für Jüdische Auswanderung,
die hij schetste ais „een massamoorde
naar en een kwelgeest van groot for
maat".
„Ik voor mij", zo zei mr. Besier in zijn
requisitoir, „bezie Aus der Fünten ais
de practische, feitelijke en dagelijkse
leider van de Zentralstelle für Jüdische
Auswanderung, die het mogelijk heeft
gemaakt, dat de Duitse anti-Joodse
maatregelen ten uitvoer werden gelegd.
Ik zie hem als één der voornaamste or
ganisatoren en leiders van de razzia's".
T.a.v. het ontruimen van het krank
zinnigengesticht „Het Apeldoornse Bos"
constateerde hij: „Het optreden hier
was zó afgrijselijk en onmenselijk, dat
het letterlijk niet onder woorden te
brengen is".
En de procureur-fiscaal vervolgde: „Tk
geloof wel te mogen zeggen, dat deze
twee procesdagen hebben uitgewezen,
dat Aus der Fünten de dood van tien
duizenden Joden op zijn geweten heeft".
Mr. Besier zei er van overtuigd te
zijn. dat Aus der Fünten evenals zijn
medewerkers precies wist, welk lot de
Joden te wachten stond. „Deze Joden,
mijnheer de president", aldus de procu
reur-fiscaal, „waren mensen, zoals u en
ik en zeker niet een minderwaardig
soort levende wezens, dat men straffe
loos kan vertrappen". Dé verdediger,
mr. J. K. M. Mathuyzen, schilderde de
verdachte als een soort „van vlees ge
worden potlood", een fantasieloos mens,
met een stel hersenen als een kaartsys
teem. „Ik heb getracht", zo zeids hij.
„achter de denkwijze van dit Duitse
brein te komen. Toen ik hem over zijn
houding tegenover de Joden vroeg, ver
telde hij me: ze hebben het me altijd
zo voorgehouden".
„Wie zijn die z e?" had mr. Mathuyzen
gevraagd en het antwoord was geweest:
„Zij, die sinds jaar en dag het gif in
mijn jonge oren hebben gespoten".
(Van onze correspondent)
Zoals wij reeds meldden, zal er met
ingang van 1 Januari 1950 bij de N.S.
betreffende het militairenvervoer een
nieuwe regeling van kracht worden. De
legitimatiebewijzen, welke buiten de
Spoorwegen om door de militaire auto
riteiten werden uitgereikt, verliezen na
deze datum hun geldigheid en moeten
worden vervangen door identiteitskaar
ten. welke de Spoorwegen tegen beta
ling van f 1.per jaar ter beschik
king stellen.
Voor belangt ebbenden zij medege
deeld. dat er behoudens de extra be
taling van f 1.in feite voor hen
weinig zal veranderen. De uitreiking der
legitimatiebewijzen blijft de taak der
militaire administratie doch deze zal dit
voortaan doen namens de N.S.
De Spoorwegen krijgen op deze wijze
een nauwkeuriger overzicht over het
aantal te vervoeren militairen, terwijl
tevens de controle eenvoudiger zal
blijken.
Het totale verliescyfer van de scheeps
ramp van de „Doros" van de K.N.S.M.,
die Maandag ten Noorden van de Baha-
maeilanden is geëxplodeerd en gezon
ken, bedraagt elf. Behalve de acht over
levenden, die door de „Sparrows Point"
zijn opgepikt en met een vliegtuig van
de Amerikaanse kustwacht te Miami
in Florida aan land zijn gebracht, zijn
Vt oensdag nog vqf opvarenden gered. Zij
dreven rond in een reddingboot en zijn
aangetroffen door de „Williamsburg" ten
N. van San Salvador. Er waren eerst
zes man in de reddingboot, maar één van
hen, de kok, wiens naam De Bruyn Roo
senburg luidt, is intussen op zee aan
de gevolgen van ernstige brandwonden
overleden, en over boordgezet. Van de
vier-cn-tnwitig opvarenden worden er
nog tien vermist. Aangenomen mag wei
worden, dat zij zqn omgekomen. Dertien
opvarenden zijn gered en één. de kok, is
overleden.
Het schijnt dat slechts één Nederlan
der is gered, R. Helmer, de eerste ma
chinist. De bemanning bestond voor het
grootste deel uit Curagaoenaars en Zuid-
Amerikanen.
Intussen heeft een vliegtuig van de
Amerikaanse kustwacht de brandende
romp van het schip gevonden. Het vlieg
tuig meldde: Geen overlevenden waarge
nomen
Een aangrijpend relaas van de ramp
vertelde een der geredden. „Er heerste,"
zei Edward- Amzand, die uit Suriname
komt, „na de ontploffing aan boord een
volkomen verwarring. Eén der opvaren
den rende als een levende fakkel over
het dek en sprong, gillend van pijn, in
de kokende zee. In twee tellen was het
gebeurd," zei hij. Hij was dadelijk na de
ontploffing naar de machinekamer ge
rend en had daar alles in vlammen ge
vonden. „Toen ik aan dek stond, zag ik
vier mannen in het water liggen," zei
hü verder. „De kok rende, van top tot
teen brandend, over dek en sprong in
een reddingboot."
De geredden bevinden zich, op
d° olieman Balai, die ernstige brandwon
den heeft spgelopen, na, in goede wel
stand.
„Als men tegen deze man gezegd had",
zo betoogde de raadsman, „dat de
schoorsteenvegers en de groenteboeren
in Europa een gevaar voor de Duitse
oorlogvoering opleverden, dan had deze
man zonder twijfel het vuur uit zijn
schoenen gelopen om Europa van dit
soort „verderfelijke" mensen te verlos
sen. Het was immers alles voor Duits
land".
„Een Duits brein is anders ingericht",
aldus de verdediger, „dan het onze; het
loopt over rails. Men kan er wissels en
stopseinen in zetten. En wat is het Duit
se hart? Een Duits hart klopt op de pa
ragrafen van de wetboeken en als er
geen paragrafen meer zijn, houdt fcet
op te kloppen. Dit alles heeft het mo
gelijk gemaakt, dat deze winkelbedien
de uit Oberhausen geworden is tot de
verdachte, die thans voor u staat".
Aus der Fünten zag na het pleidooi
af van het laatste woord.
De president bepaalde de uitspraak
op 27 December aanstaande.
De 'federatie Den Haag van de Partij
van de Arbeid heeft haar ernstige ont
stemming uitgesproken over het feit,
dat bij de benoeming van een burge
meester van Den Haag geen rekening is
gehouden met de politieke samenstel
ling van de bevolking en dat blijkbaar
welbewust niet tot benoeming van een
lid van de Partij van de Arbeid in ge
noemde functie is overgegaan, ondanks
het feit dat deze partij over voor dit
ambt geschikte candidaten beschikt.
Vorig jaar hebben arbeiders, die her
stelwerkzaamheden verrichtten aan een
vloer in een woning op een hofje aan
de Goudse Rijweg te Rotterdam, delen
van een menselijk geraamte gevonden.
Gelet op het aantal beschadigingen van
enkele beenderen, nam men aan, dat
het slachtoffer door geweld om het le
ven was gebracht.
De politie heeft thans aanwijzingen,
dat het geraamte zou zijn van een
Duitse officier, die omgang had met de
dochter van een der daders, waartegen
deze ten zeerste gekant was. De man
moet met een of ander voorwerp op het
achterhoofd of de nek vermoord zijn.
In de op 29 Dec. te houden buitenge
wone algemene vergadering van aan
deelhouders der Werkspoor N.V. staat
op de agenda de benoeming van «en
nieuwe directeur. Voor deze functie zal
de heer Ir. W. H. van Zoest worden
voorgedragen. De heer Van Zoest was
reeds procuratiehouder en hoofdinge
nieur.
Volgens de toenmalige Roemeense
minister van Buitenlandse Zaken, Con-
stantin Visoianu, heeft Andrei Vishins-
kv, de Russische minister van Buiten
landse Zaken, koning Michaël van Roe
menië in 1945 in een ultimatum bevo
len, de regering van generaal Nicholas
Radescu te ontbinden.
Visoianu heeft de bijzonderheden van
dit ultimatum uiteengezet in een memo
randum aan Warren Austin, leider van
de Amerikaanse delegatie bij de V.N.
die tqdens de jongste zitting der Alge
mene Vergadering door Vishinsky werd
uitgedaagd, feiten te verstrekken inza
ke het „sprookje" van ten ultimatum.
Visoianu verklaart aanwezig te zijn
geweest bij een gesprek tussen Vishins
ky en koning Michaël en stenografische
aantekeningen te hebben gemaakt. 27
Februari 1945 zou Vishinsky de koning
gezegd hebben, dat hij een andere re
gering moest vormen van „vertegen
woordigers van waarlijk democratische
partijen en partijlozen". De koning ant
woordde, dat de Roemeense regering
was samengesteld uit vertegenwoordi
gers van 'alle democratische partyen.
De volgende' dag eiste Vishinsky het on
middellijk aftreden van de regering.
Toen de koning tegenwierp, dat hij
eerst de leiders der politieke partijen
moest raadplegen, zou Vishinsky met
de vuist op tafel geslagen en gezegd
hebben: „Ik wens uw antwoord, nu di
rect". Hierop verliet hq de kamer en
sloeg de deur zo hard dicht, dat de
kalk van de muur viel, aldus Visoianu
in dit memorandum. Nadat de koning
noodgedwongen Radescu had ontslagen,
verscheen Vishinsky opnieuw in het
paleis en deelde mee, dat de Sovjet
regering wenste, dat Petru Groza de
leiding van de nieuwe regering zou
hebben. „Daarna werd de regering sa
mengesteld op de Sovjet-ambassade",
zo besluit het memorandum.
