Overdracht
Souvereiniteit over Indonesië aan R.I.S. plechtig overgedragen
Historische gebeurtenis in het
paleis op de Dam
WIJ STUN NU NAAST ELKUR
'J
Koningin Juliana ondertekent
Acte van Bevestiging
Plechtige ceremonie in
de Burgerzaal
K.R.O. zendt overdracht
in Indonesië uit
Oost en West zagen toe
Tot hoofd en hart
Stijgende kosten van
levensonderhoud
LICHTSTORING IN HET
WESTEN DES LANDS
Stagnatie in trein- en
tramverkeer
Dagorder van de heer
Lovink
Het weer.
Kath. Jeugdbeweging I STILTE OP DE DAM TIJDENS
naar Rome pL£CHTIGHEID
Marinekapel speelt Wilhelmusen
Indonesia Raya"
DINSDAG 27 DECEMBER 1949
73ste JAARGANG No. 24650
29 December herdenkings
dag in Griekenland
(Van onze politieke redacteur)
Het moment, waarop H. M. de Koningin hedenmorgen in
het Koninklijk Paleis op de Dam de Acte van Bevestiging
der nieuwe rechtsorde tussen Nederland en Indonesië met
een sterke pennestreek ondertekende, viel even voor kwart
over tien. H. M. richtte zich daarna op van het staatsstuk,
waarover zij diep gebogen zat: een flauw trekje van ont
spanning gleed over haar gelaat. Het was doodstil in de
hoge helverlichte Burgerzaal. Een der grootste staatsdelen
in de eeuwenoude geschiedenis van Nederland was vervuld.
Nieuw geboren Unie
(Vervolg op pag. 4)
Koningin Juliana:
Taak voor jonge natie immens zwaar
Alle categorieën worden
duurder
BUREAUX- SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon Redactie 21544 Advertenties 21543
Abonnementen 20800 PostQlro 143480
Biikamoo' Beverwijk- Stumohiusstt 45. tel 5998
Voor klachten over de bezorging na 5^0
uur 's avonds 21544
Directeur: J. J. W Boerrigter
Hoofdredacteur: Drs. H W M van Run.
Wnd. hoofdredacteur! W. Severin.
IEUWE HAARLEMSGHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents oer millimeter-
hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents oer m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
ABONNEMENTSPRIJS 35 cents per week.
f 1.52 per maand, t 4.55 per kwartaal.
Terwijl het carillon van het Ko
ninklijk Paleis te Amsterdam het
Indonesisch en Nederlands volks
lied speelt, bulderen in Batavia de
saluutschoten, want zojuist heeft H.M.
de Koningin de acte van de Over
dracht der Souvereiniteit aan de ver
tegenwoordigers van de Republiek
der Ver. Staten van Indonesië over
handigd.
Een historisch ogenblik, dat in het
verleden van ons Koninkrijk zijn ge
lijke niet heeft. Indonesië is onafhan
kelijk geworden en nog -slechts door
een zwakke Unie met Nederland ver
bonden. Het Indonesische volk juicht,
in Nederland omgeeft een waas van
weemoed de sobere plechtigheid. In
dien ooit immers het „partir c'est
mourir un peu", scheiden is enigszins
sterven, een zinvolle betekenis heeft,
dan is het op dit moment, nu de In
donesische volken, na meer dan drie
eeuwen nauw met Nederland verbon
den te zijn geweest, zelfstandig hun
weg gaan.
Wij willen op deze plaats niet nog
maals op het verre of dichtbije ver
deden terugzien. Slechts dit willen
wij memoreren: drie eeuwen geleden
was Nederland een der machtigste
Rijken ter wereld, vooral ter zee,
waarvoor Engeland respect had of
waarvoor het op gevoelige wijze ge
dwongen werd respect te hebben;
thans heeft de internationale wereld,
toen ons volk na een verschrikkelijke
wereldoorlog zijn dieptepunt oereikt
had, van onze zwakheid gebruik ge
maakt haar wil, die niet geheel even
wijdig liep met die van ons volk, door
te zetten. En ook dit willen wij op
deze dag nogmaals uitdrukkelijk uit
spreken: géén mogendheid heeft zijn
koloniën zó tot weivaart gebracht als
Nederland. Wij hebben niet de inland
se bevolking grotendeels uitgeroeid,
zoals sommige andere landen, die
thans de mond vol hebben over vrij
heid en onafhankelijkheid. Wij heb-'
ben niet de kostbare producten onzer
overzeese gebieden uitsluitend ten
eigen bate uitgebuit, doch brachten
deze volken naastwelvaart ook be
schaving en cultuur. Tal van kopstuk
ken, die thans in Indonesië de leiding
hebben, studeerden aan ónze univer
siteiten.
Maar genoeg hierover. Wij willen
nu in de toekomst zien en herinneren
aan de woorden van H. M. de Konin
gin in haar Kerstboodschap: „Wij heb
ben allen de langs democratische weg
tot stand gekomen besluiten te aan
vaarden, onverschillig of gij van oor
deel zij t, dat Indonesië al lang of nog
lang niet rijp is voor haar onafhanke
lijkheid en hoe bezorgd en zwaar uw
hart ook is." Dat onze bezorgdheid
voor de toekomst groot is, hebben wij
vaak genoeg laten blijken. Heel Azië
is in gisting. De Aziatische volken
worden zich bewust van eigen kracht,
maar tegelijk zien wij de twee mach
tigste mogendheden in volle wapen
rusting gereed staan om zich politiek
en economisch in die uitgestrekte ge
bieden een zo'n krachtig mogelijke
positie te verwerven. Zullen de in
heemse volken zich daartussen staan
de weten te houden of zullen zij een
lijdensweg moeten gaan als nu tien
tallen jaren lang het Chinese volk?
Laten wij ons echter op deze derde
Kerstdag, twee dagen na het vredes
feest bij uitstek, niet aan al te som
bere gedachten overgeven. Heel zeker
is er voor Nederland, hoe zwak de
band met Indonesië voortaan ook nog
is, een kans aan de opbouw van dit
eilandenrijk mede te werken. En heel
bijzonder voor ons katholieken. Het
valt niet te ontkennen,, dat vele Indo
nesische leiders zich nauw met het
socialisme verwant voelen. Niet zon
der reden hebben de socialisten in
Nederland het nauwste contact met
een Hatta en Sjahrir en Palar trach
ten te onderhouden. Niet zonder reden
hebben zij Java en Sumatra over
stroomd met socialistische lectuur om
de ontvankelijke geesten daar met de
materialistische leer te doordrenken.
Het zal 'n erezaak voor ons katholieken
zijn nóg meer dan in het verleden de
Nederlandse en Inlandse clerus in
deze gebieden op alle mogelijke wij
zen te blijven steunen. Doen wij dit
niet, dan zullen deze volken een maar
al te gemakkelijke prooi voor het com
munisme worden.
Op deze 27ste December 1949 krijgt
ons Koninkrijk een ander aanzien. De
geschiedenis zal later oordelen of deze
dag een zegen zal zijn voor beide
broedervolken. Bidden wij, dat God
inderdaad het Nederlandse volk en de
millioenen Indonesiërs zal zegenen op
dit historisch ogenblik. „Bij deze sou-
vereiniteitsoverdracht laten wij iets
los en zij ontvangen iets, namelijk
onze erkenning van wat ieder volk
immers in zijn diepste wezen wenst
en immers ook door geen Nederlander
een ander in wezen wordt misgund,"
aldus sprak onze Koningin.
Er is een scheiding, eén klove mis
schien, tussen het kleine land aan de
Noordzee en het tropische eilanden
rijk in het Verre Oosten. Maar dat is
ons aller hoop, dat deze scheiding
beide volken toch weer samenbrengt
in een geheel nieuwe orde, die een
synthese bedoelt te zijn tussen het
Verleden en de Toekomst en waarvoor
het Huis van Oranje-Nassau méér
moge betekenen dan louter een sym
bool.
Moge déze verwachting bewaarheid
worden.
29 December zal in geheel Grieken
land een dag van nationale rouw zijn
wegens het wegvoeren door de Griekse
partisanen van 27.000 Griekse kinderen
naar communistische Oost-Europese lan
den, waar zij een speciale communisti
sche opleiding krijgen.
Alle bioscopen, theaters en amuse
mentsgelegenheden zullen gesloten zijn,
everlals de kantoren, winkels en fabrie
ken
Ook het verkeer zal 24 uur stilgelegd
worden.
Dit was het hoogtepunt in deze ceremo
nie, waarvoor de groten van het Rijk en de
hoogste vertegenwoordigers van de jonge
staat daarginds hedenmorgen bijeen waren
gekomen. Een stille, in de aanvang bijna
angstig beklemmende plechtigheid, toen er
nog slechts weinig licht brandde en men de
grote lege ovale tafel no^zag met een gou
den inktstel in het* midden, de stukken in
stapeltjes voor de plaats van de secretaris
van de ministerraad, de wachtende stoelen,
het een tikje gedwongen binnen komen van
de genodigden, de leden van de Staten-Ge-
neraal maar van de oppositie uitsluitend het
Anti-Revolutionnaire Tweede Kamerlid de
heer Meyerink en het C.H. Eerste Kamer
lid, prof. De Zwaan en anders niemand
uit deze kringen. Verder waren daar de
leden van de Raad van State, de leden van
het corps diplomatique, de secretarissen-
generaal, de secretaris-generaal van de Unie
en de adjunct secretaris-generaal, ook prof.
Beel en ir. Neher, de meesten van hen, die
in de voorbije jaren hun taken hebben ver
vuld en hun rollen gespeeld in het Indo
nesische drama, dat «hier zijn verzoening
en ontknoping ging beleven.
Men ontmoette elkapder, men sprak
wat op gedempte toon meer om zich een
houding te geven dan omdat men er
sterke behoefte aan had met elkander
te spreken en men voelde het als een
opluchting, toen de grote lichten aan
gingen en men met goed fatsoen zijn
plaatsen kon gaan innemen.
Het was dan tegen tien uur, toen de
deelnemers aan de overdracht binnen
traden uit een zijgalerij: ae ministers, de
leden van de Indonesische delegatie, de
directeur van het Kabinet der Koningin,
de presidenten der beide Kamers, de
vertegenwoordigers van Suriname en de
Nederlandse Antillen, de secretaris van
de ministerraad. In het midden bleef
slechts de verhoogde zetel open van
H. M. en rech't daartegenover de zetel
voor Prins Bernhard. Precies tien uur
toen het carillon had geslagen stond dr.
Drees op om met enkele woorden de
voorlezing van het eerste protocol in te
leiden. Het werd dan voorgelezen door
dr. Prinsen. Er blijkt uit, dat de nieuwe
rechtsorde, overeenkomstig de besluiten
van de R.T. C. en overeenkomstig het
eerste lid van artikel 211 van de Grond
wet door het Koninkrijk der Nederlan
den en de tot de republiek toetredende
gebieden is aanvaard. Voorts is in dit
protocol de bevoegdheid van de Indone
sische delegatie tot de vertegenwoordi
ging van de Republiek der Verenigde
Staten vastgelegd. Het werd getekena
door de minister-president en de minis
ter-president van Indonesië alsmede door
de minister van Overzeese gebiedsdelen.
Dan verlieten minister-president
Drees, minister Van Maarseveen en de
beide Kamervoorzitters prof. Kranen
burg en mr. Korstenhorst de Burgerzaal
om in de Troonzaal de Koningin te
ontmoeten.
Enkele ogenblikken later gingen de
vleugeldeuren van de Troonzaal wijd
open, de stem weerklonk „De Konin
gin!" en binnen schreed de stoet, aan
het hoofd tussen de minister-president
en de minister van Overzeese Gebieds
delen Koningin Juliana in een zwart flu
welen robe, van boven openhangend zo
dat een gedempt kleurige blouse zicht
baar werd, het hoofd gedekt met een
kleine zwarte hoed met zwarte veer.
Daarachter de Prins der Nederlanden in
zwarte gala-uniform lopend tussen de
beide Kamerpresidenten, vervolgens de
hofstoet. Iedereen rees op bij deze vor
stelijke binnenkomst.
In het midden van de tafel zette zich
dan de Koningin en zij had nu aan haar
rechterzijde drs. Mohammed Hatta en
aan de linkerzijde dr. Drees. Rechts van
Hatta zal sultan Hamid met de overige
gedelegeerden, links van minister-presi
dent Drees mej. Tellegen. directeur van
het Kabinet der Koningin, dr. Prinsen
de secretaris van de ministerraad, dan
de Nederlanddse ministers, mr. Van
Maarseveen het eerst. Tegenover H. M.
Prins Bernhard, geflankeerd door de
Kamervoorzitters, die weer aan hun zij
den hadden de vertegenwoordigers van
Suriname en de Antillen.
Dr. Drees leidde dan het tweede pro
tocol in, dat bestond uit de voorlezing
van de Acte. van Bevestiging. Opmerk
zaam luisterde H. M. Dan legde mej.
Teilegen haar de Acte voor. Zij ontdeed
haar rechterhand van de zwarte hand
schoen, haalde een vulpen uit haar klei
ne tasje, schroefde die los en boog zich
diep over het papier. Men zag een
krachtig schrijfgebaar, hef onherroepe
lijke feit was geschied. Onmiddellijk
volgde de ontertekening van de Acte
in de Indonesische taal. Ook de minister
president .en minister Van Maarseveen
contrasigneerden terstond. Om niet te
veel tijd te verliezen met storende onder
tekeningen zouden de andere autoritei
ten de Acten eerst later, na afloop van
de ceremonie, ondertekenen.
Na enkele minuten kon dr. Drees de
voorlezing van de Acte van Souvereini-
teitsoverdracht en erkenning leiden.
Ook die werd voorgelezen, ook die werd
door H. M. ondertekend met bet char
ter van souvereiniteitsoverdracht, het
Uniestatuut en' de overgangsovereen
komst: de nieuwe geboren Unie had
haar geboortebewijs gekregen. Maar nu
was het ook de beurt aan Mohammed
Hatta om aan de handeling deel te
nemen. Op uitnodiging van dr. Drees
sprak hij, alvorens de verklaring van
aanvaarding, die iri de Acte van Souve
reiniteitsoverdracht volgt op de onder
tekening door. Koningin en ministers, te
tekenen, de volgende verklaring uit:
„Uwe Majesteit, het is mij als leider
der delegatie van de republiek der Ver
enigde Staten van Indonesië, een grote
eer én een waar genoegen, hierbij na
mens de Republiek der Verenigde Sta
ten van Indonesië, de souvereiniteit over
Indonesië te aanvaarden, op de voet van
de zoëven door de secretaris der Ne
derlandse delegatie voorgelezen Acte
van Souvereiniteitsoverdracht- Ik koes
ter de hoop, dat de betrekkingen tussen
beide landen, welke hierdoor, in de Unie
verbonden, op een voet van volkomen
gelijkheid, vrijheid en vrijwilligheid ko
men te staan, zich zullen ontwikkelen
in die zin, welke zal leiden tot de wel
vaart en het geluk van onze beide vol
keren."
Drs. Hatta heeft deze woorden helder
en naar het uiterlijk onbewogen uitge
sproken. Dan gaat hij zitten en plaatst
ook zijn naam op het stuk.
Nu rest nog slechts de rede, die de
Koningin zal houden, de tweede daad,
die Zij als Hoofd van de Unie zal stel
len. De eerste was de bevestiging van
de nieuwe rechtsorde, de tweede is nu
haar persoonlijke daad: haar woorden,
waarmee zij het bestaan van de Staat
Indonesië en de Unie tussen Nederland
en Indonesië zal inluiden.
Koningin Juliana heeft hedenmorgen bij de plechtige overdracht der souverei
niteit de volgende rede gehouden:
De aanvaarding van haar souvereiniteit door de jonge staat, dë Republiek
der Verenigde Staten van Indonesië, alsmede het afstand doen daarvan door
het Koninkrijk der Nederlanden, en het aangaan van een Unie, is één van
4de meest aangrijpende en ingrijpende gebeurtenissen van deze tijd die aan
grijpt enerzijds door de onnatuurlijkheid van een verloop als dit, en ander
zijds doordat nooit duidelijker naar voren is gekomen de diepe sym
pathie der beide volken voor elkaar. Niet langer staan wij gedeeltelijk
tegenover elkander. Wij zijn nu naast elkaar gaan staan, hoezeer
ook geschonden en gescheurd en vol van de littekens van wrok en spijt.
Deze documenten vertegenwoordigen een resultaat, dat in beide landen langs
democratische weg tot stand is gekomen. Beide landen voelen zich sterk en
veerkrachtig genoeg om een nieuw begin te maken, in een samengaan van Oost
en West. De verwonderde wereld ziet dit aan, en constateert, dat, hier en thans,
door deze beide landen, haar diepste begeren, haar vredeswil wordt verwe
zenlijkt.
Wij vertrouwen voor de toekomst op al die goede en ware elementen van wat
voor overtuiging ook, uit beide volkeren, zoals die op deze aarde nog steeds de
pioniers voor betere tijden gebleken zijn zij het ook dat die soms tijdelijk
worden miskend, en zelfs soms elkaar aanvankelijk niet vinden.
Onmeetbaar groot is de voldoening van een volk, dat zijn vrijheid verwezen
lijkt ziet hoe immens zwaar dë taak ook is, die deze jonge natie zich op de
schouders.tilt.-Ir. Nederland slaat men dat met bezorgdheid gade Maar op dit
ogenblik en op deze plaats wil ik uitdrukkelijk constateren, dat in Nederland
iedereen met het beginsel van overdracht der souvereiniteit in
stemt En ik doe een beroep op allen loyaal in Tiet nieuwe bestel mee te werken.
Nederland staat tot helpen klaar, zodra en wanneer Indonesië daar om vraagt.
Er spruit hier hulpvaardigheid voort uit een diepgewortelde verbondenheid.
Het is een voorrecht, deze daad van overdracht der souvereiniteit te ver
richten, tegenover de geschiedenis, of beter gezegd voor het aangezicht Gods,
Die weet, waarom dit samengaan in vrijheid niet eerder en ook niet later werd
bereikt, en Die het falen kent der generaties, maar Die óók ziet, of wij kunnen
dienen in het plan voor de gang der mensheid. Moge dit thans zo zijn
Het momentdat H. M. Koningin Juliana
de acte der overdracht van de souverei
niteit ondertekent. Links naast haar mi-
nister-president, dr. W. Drees. Rechts de
minister-president der R.I.S. Mohammed
Hatta en Sultan Hamid II.
De door het C. B. S. samengestelde
reeksen prijsindexcijfer van het gezins-
yerbruik zijn thans voortgezet met in
dexcijfers per 15 Nov. 1949. Zij vertonen
een stijging ten opzichte van die per 15
Oct. 1949. Het totaal-indexcijfer volgens
huishoudrekeningen April 1948Maart
1949, steeg van 197 tot 202 en dat volgens
huishoudrekeningen 1935'36 van 217
naar 221.
De belangrijkste prijsstijgingen vonden
in de groep voedingsmiddelen plaats. Zo
stegen de prijzen van rundvlees tenge
volge van de qpheffing van de subsidie
op rundvlees.
Hiertegenover stond een verlaging van
de prijzen van varkensvlees. Voorts ste
gen de prijzen van peulvruchten, koffie
thee. kaas, eieren, groenten en fruit
waardoor het indexcijfer voor voedings
middelen steeg van 233 tot 242.
Bij de niet-voedingsmiddelen begon
het prijsverloop de gevolgen van de de
valuatie te vertonen. Kleding en schoe
nen stegen in prijs, hetgeen tot gevolg
haad. dat de indexcijfers voor kleding
en schoeisel opliepen met resp. 1.9 en
2.2 pet.
ntlHIIIIIIHIIilllimillillllltilllllllMIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIMIIII
Tengevolge van een technische sto
ring in de verbinding tussen de Zuid-
Hollandse koppellen en het Haagse pro
ductiebedrijf is de stroomvoorziening in
de Zuid-Hollandse gemeenten Den Haag,
Leiden, Wassenaar. Delft en Voorburg
vanmorgen omstreeks tien minuten over
acht tot half tien gestoord geweest. In
al deze plaatsen ging het licht uit. Van
8.17 tot 8.50 stond het electrisehe trein
verkeer tussen Den Haag en Voorscho
ten en tussen Den Haag en Voorbnrg
stil.
Ev«en voor half negen bleven de stads
trams en de trams van en naar Leiden en
Delft van de Haagse Tramwegmaat
schappij staan. Ruim een uur later was
het verkeer weer normaal.
Ook een gedeelte van Noord-Holland
n.l. de Zaanstreek-Noord- is vanmorgen
enige tijd. van ca. kwart over acht tot
kwart voor negen, van electrisehe stroom
verstoken geweest.
Precies 8.14 ontstond er n.l. een ern
stige storing in het 50.000 Volt schakel
station van de centrale van het Pro
vinciaal Electriciteitsbedrijf te Velsen.
Daardoor werden de vier in bedrijf
zijnde turbo-generatoren geheel buiten
werking gesteld, evenals de koppelver
bindingen met de andere afzonderlijk
gekoppelde centrales.
Het gevolg daarvan was dat het ge
hele net van' het P.E.N., waaronder
Amsterdam, Haarlem, Heemstede en
het Gooi echter niet ressorteren, zonder
spanning was. Met man en macht werd
eraan gewerkt om de storing weer op
te heffen en nadat de oorzaak was op
gespoord. stond omstreeks 9 uur het
net weer onder spanning.
De Hoge Vertegenwoordiger van de
Kroon, de heer Lovink, heeft in een
dagorder tot de Nederlandse troepen
o.m. gezegd, dat hun taak in Indonesië
geëindigd is. Schikkingen worden ge
troffen, opdat de troepen zo snel moge
lijk hniswaarts kunnen keren.
Verwachting tot Woensdagavond:
Half tot zw aar bewolkt met in het
Noorden van het land plaatselijk enl-
I ge lichte regen, elders overwegend
I droog weer. In het binnenland meest
matige, aan de kust vrij krachtige
wind tussen Zuid-West en West. Aan
houdend zacht weer.
Zon: 8.48—16.35. Maan: 12.43—1.37.
Ter gelegenheid van het Heilig Jaar
organiseert de Kath. Jeugdbeweging
„Jong Nederland" (bisdom Roermond)
van 5 tot en met 16 April een bedevaart
naar Rome. Reeds meer dan tweehon
derd aalmoezeniers en leiders hebben
zich gemeld om aan deze bedevaart te
kunnen deelnemen. Op Paaszaterdag
arriveren de pelgrims en er zijn rege
lingen getroffen, dat de aalmoezeniers
en leiders op het Hoogfeest van Pasen
de plechtige H.H. Diensten in de Sint
Pieter kunnen bijwonen.
Hedenavond van 19.15 tot 19.25 uur zendt
de K.R.O. onverkort de souvereiniteits
overdracht in Indonesië uit.
Van 22.30—22.45 zendt de K.R.O. een ver
korte herhaling uit van de souvereiniteits
overdracht in Nederland.
Z. H. Paus Pius XII slaat met zijn uit goud, ivoor en zilver vervaardigde hamer op het kruis in het midden van de
Heilige Deur. Driemaal klinkt de slag van de hamer. Dan gaat de deur open. Het Heilig Jaar is begonnen.
(Van onze speciale verslaggever)
De Keizerin van Europe, het keizerlijk gekroonde Amsterdam, heeft vanmor
gen haar grote dochter uitgehuwelijkt aan de Vrijheid. Toen de carillons van
de stad en alle torenklokken het uur van tien hadden gespeeld en geslagen,
was dit het historische, laatste uur van het Nederlands Imperium; dc souve-
reiniteitsoverdraicht, de trouwplechtigheid zouden wij willen zeggen, had op het
Paleis van de Uam, dit Huis, dat zich de burgers dezer stad ooit bouwden, een
aanvang genomen. Er was deze morgen in de atmosfeer van het winterse Am
sterdam een opmerkelijke stilte; ogenschijnlijk verschilde deze dag in niets van
zoveel andere, feestelijkheid noch rouw manifesteerden zich, maar wel was er
iets van inkeer en bezinning bjj de mensen, die aan hun dagelijkse arbeid gin
gen.
betrad hij het Paleis door de Zuidelijke
deur naast de Vierschaar, waar even te
voren de Koningin en de Prins waren
binnen gegaan Hare Majesteit gekleed
in een bruine bontmantel, de Prins in
de generaalsuniform van de Blauwe Hu
zaren. Onophoudelijk reden van half ne
gen af de auto's voor met ministers.
Kamerleden, hoge militaire autoriteiten,
ambassadeurs, gezanten en verdere ge
nodigden. Motoren der motorpolitie
ronkten af en aan. Bij aankomst van de
minister-president, dr. Drees, speelde de
.Marinekapel de eerste maten van het
Wien Neerlands Bloed.
Opmerkelijk vooral was de stilte op
de Dam zelf, waar reeds vroeg belang
stellenden zich hadden opgesteld, be
trekkelijk gering in aantal. Onder hen
was ook een groep Indonesiërs en al die
bruine en blanke gezichten, die op dit
uur de Oosterse en Westerse gedachten
verborgen, bleven zwijgzaam en strak.
Ergens wapperde een vlag. En hoog was
de lucht vol pluizige, zon-doorlichte cu
muluswolken, waartussen het blauw van
de hemel kierde. Van het tympanon on
der de koepel zag de gekroonde Am
sterdamse stedemaagd, omstuwd van
haar hofstoet van eenhoorns, leeuwen,
tritonen en dolfijnen, op het Damplein
neer waar op de kleine steentjes een
detachement matrozen de erewacht had
betrokken en de Marinekapel 6tond op
gesteld. Enkele minuten voor negen
reed de koninklijke auto voor, die
H. M. de Koningin, in gezelschap van
Prins Bernhard, naar het Paleis bracht.
De erewacht presenteerde het geweer en
de muziek speelde het Wilhelmus. Om
tien minuten over negen zwenkte de
auto met de rood-witte vlag de hoek
van de Paleisstraat om en werd Mo
hammed Hatta, de leider der Indonesi
sche delegatie, begroet met het Indo
nesia Raya, dat op dit historisch ogen
blik voor het eerst op de Dam weer
klonk.
Het Indonesisch volkslied, gespeeld
door de Marinekapel en waarvan de
melodie wel zeer Westers aandeed, werd
door de Indonesiërs tussen het publiek
op de Dam meegezongen. Zij juichten
ook Hatta toe, nadat deze de erewacht
geïnspecteerd had, waarbij de muziek
het Colonel Bogey van Sousa ten gehore
bracht. Hatta was gekleed in een don
kere jas en droeg een das en handschoe
nen van parelgrijze kleur. Begroet dooi
de ceremoniemeester in groot uniform
Wisheid wordt veelal uit leed ge-
\boren.
Bij dit alles zag het publiek zwij
gend toe. Van tijd tot tijd liet de Ma
rinekapel vrolijke marsmuziek horen,
roffelden de trommen en klonk het ijl
georgel van de pijpers. De mensen ke
ken naar de auto's en de vlaggen die zij
voerden: Nederlandse, Indonesische en
die van het Corps Diplomatique. Een
opmerkelijke verschijning was de ge
zant van India met goudgele tulband
en nauw-sluitende witte broek onder
de lange zwarte jas. Enkele Indonesiërs
droegen de zwart-fluwelen petji. Van
al die officiële persoonlijkheden, die
haastig over de uitgelegde loper langs
de lakei »n livrei het paleis betraden,
gingen de blikken van het publiek tel
kens omhoog langs de gevel van het
gebouw tot de koepel, waar de Konink
lijke standaard zich flauw ontplooide
en het koggeschip telkens zwenkte op
de wind, die uit het Westen kwam. Er
vloog een duif voor het fronton langs.
Achter de glas-in-lood vensters brand
den de kaarsenkronen.
Even vóór tien uur, nadat alle geno
digden waren binnen gegaan, klonk de
stem van de radio-omroeper door de
luidsprekers, die aan het balcon en op
de Dam waren aangebracht. De wacht
rukte in en het publiek luisterde toe.
De plechtigheid der souvereiniteitsover
dracht was begonnen; het Nederlandse
Imperium en Amsterdam in 't bijzonder
schonken hun grote, zelfstandig gewor
den dochter aan de Vrijheid, die haar
was toegezegd.
Klokslag veertien minuien over tien
kondigde de omroeper aan. dat H. M.
de Koningin Haar handtekening had ge
zet onder de acte van souvereiniteits
overdracht. Een nieuwe staat was gebo
ren. Het was of de stilte op de Dam
een ogenblik in intensiteit toenam. Maar
direct daarna weerklonk voor de eerste
maal in het hart van Nederland, de kreet
die aan de verkropte gemoederen van
de vrij talrijke Indonesiërs lucht moet
geven: „Leve de Republiek". Zjj
werd aangeheven door een klassiek-
Oosterse jongeman, een „petje" op het
hoofd, en zij werd overgenomen door
zijn landgenoten, nog slechts enkele mi
nuten onderdanen van een nieuwe staat.
Van de staat, waarvan zü gedroomd en
waarvoor zij wellicht gevochten hadden.
De eerste die hun toesprak was Ko
ningin Juliana. Want ineens klonk de
gedragen stem van Hare Majesteit over
het plein. Zij sprak woorden van diepe
•ernst, woorden die op dit ogenblik uit
gesproken, iedereen. Nederlander en In
donesiërs er van doordrong, dat er toch
nog e>en band was die verenigde. Een
gedachte, die allen gelijkelijk ontroerde.
En na de Koninklijke rede begon daar
het carillon op het Paleis een krachtig-
vrolijke melodie te klingelen: het Indo-
nosische volkslied. Meester-beiaard tor
Vincent ontlokte het aan zijn gecompli
ceerd instrument alsof hij het al jaren
speelde. Van onwennigheid getuigde al
leen de reactie van het Nederlandse pu
bliek, dat in kennelijke onwetendheid
verkerend, zich afvroeg wat die muziek
nu betekenen moest. Het voelde zich pas
weer thuis toen even later net „Wilhel
mus" weerklonk.
Daarmee was de plechtigheid afgelo
pen. Even later gingen de deuren van
het Paleis open om de eerste bezoekers
uit te laten. Uit de Paleisstraat naderde
een stoet van glanzende auto's, waarin
de vertegenwoordigers van de verschil
lende landen plaats namen.
En toen kort daarop de motoren van
de politie en M. P. het plein op daver
den begreep een ieder, dat een groot mo
ment was aangebroken.
Inmiddels was ook een grote zwarte
auto, getooid met de rood-witte Indone
sische vlag voorgereden. Een charmant
Indonesisch meiske. een bouquet van
rode en witte tulpen in de hand, kwam
toegesneld. Zij was de eerste die dr.
Mohammed Hatta, premier van de sou-
vereine Republiek, hulde bracht, toen
deze onder luide toejuichingen van zijn
landgenoten de trappen van het Paleis
afkwam. Tegelijk zette de marinierskapel
nogmaals het Indonesisch volkslied in,
dat geestdriftig werd meegezongen en
door de Nederlanders met ontbloot noofd
werd aangehoord; achter de president
bevonden zich op het bordes de Neder
landse Ministers, Drees, v. Schaik en Van
Maarseveen. die tezamen met mr. Kor-
tenhorst, de voorzitter van de Tweede
Kamer, met gulle welwillendheid toeza
gen bij dat eerste huldebetoon dat hel
vrije Indonesië in Holland bracht aan
een van zijn voornaamste gezagdragers.
De wacht van de Mariniers presen
teerde het geweer toen dr. Hatta in zijn
wagen in vlot tempo het plein afreed.
gevolgd door de Nederlandse premier,
dr. Drees. Successievelijk verwijderden
zich alle andere ministers en autori
teiten.
Op het Paleis bleef met haar gemaal
achter H.M. Koningin Juliana, het Hoofd
an de Unie tussen het Koninkrijk der
Nederlanden en de Verenigde Staten
van Indonesië.
