Souvereiniteitsoverdracht maakt
Indonesië zelfstandig
Na drie eeuwen los van het Moederland,
nog verbonden door een Unie
EEN LANGE EN RIJKE HISTORIE IN VOGELVLUCHT
beslissingen
1949 jaar van historische
wi
Nederlandse vlag te
Batavia gestreken
ONDERNEMINGSLUST
DINSDAG 27 DECEMBER 1949
PAGINA 3
g^üll
tótöÖ&
Hedenmiddag vijf uur Java-
lijd is ie Batavia in hei voor
malige Paleis van de gouver
neur aan hei Koningsplein,
kori na de souvereiniieiis-
overdrachi in de Burgerzaal
van hei Paleis van de Dam
ie Amsterdam, in aanwezig
heid van vertegenwoordigers
uii ial van landen, een plech
tigheid van gelijke strekking
gehouden. Nadai de Hoge
Vertegenwoordiger van de
Kroon en de delegatie van
de R.I.S. via de radio geluis
terd hadden naar de rede
van Koningin Juliana ie
Amsterdam, heeft de H.V.K.
hei algemeen bestuur over
gedragen aan de Indone
sische gedelegeerden. Hij
hield een redevoering, waar
na beide partijen het proto
col ondertekenden, waarbij
de macht van de centrale
regering werd overgedragen
aan de R.I.S. Tenslotte werd
de Nederlandse vlag voor
hei Paleis gestreken en de
vlag van de nieuwe staat
gehesen. Eerst werd het Wil
helmus gespeeld, daarna het
Indonesia Raya.
v <:.r Smmm*
OVERDRACHT MILITAIR
BESTUUR
EVOLUTIE VAN GELEIDELIJKHEID
JAMMERLIJK ONDERBROKEN
Versnelde ontwikkeling
Ronde Tafelconferentie
Nieuw Guinea punt van
wrijving
Regering zwicht
Beter begrip in Amerika
Moeilijkheden stapelen
zich op
Op 1 Januari 1949 ie 0.00 uur precies, eindigde Nederland
zijn militaire actie op Java en vijf dagen later die op
Sumatra. Dat geschiedde niet, omdat hei doel, waarmede
de actie begonnen was namelijk het scheppen van een
toestand, gunstig voor een ontwikkeling, zoals Nederland
die voor Indonesië nodig achtte reeds bereikt was. Dat
Nederland hei bevel van de Veiligheidsraad om hei vuren
ie staken opvolgde, was hel resultaat van een gedwongen
afwegen der belangen, die Nederland voor zichzelf en voor
de Indonesiërs in Indonesië te behartigen had, tegenover
die, welke op internationaal gebied voor ons land op hei
spel stonden. De laatste, die verband houden mei onze
positie in de Westerse gemeenschap en in de verte zelfs
raken aan de allesoverheersende tegenstelling in hei hui
dige tijdsbestek, namelijk die tussen vrijheid en commu
nisme, werden hei zwaarst bevonden en Nederland heeft
daaruit, zij hei aarzelend, de consequentie getrokken.
Dr. Beel gaat heen
De heer Lovink hield zijn rede, enkele
ogenblikken voor hij het protocol onder
tekende. Als men, aldus de H.V.K.de
geschiedenis van Indonesië bestudeert,
uit de tijd voordat de Westerlingen in de
17de eeuw met hun schepen en donder
bussen naar de eilanden kwamen, wordt
men getroffen door de grootheid van
geest en de diepte van gedachte. Het feit,
dat uw volk vernieuwd en verjongd
kracht en geest put uit deze bronnen,
is de beste garantie voor de toekomst.
Indonesië mag op de hulp van
Nederland vertrouwen, voor het ver
sterken van de fundamenten van de
nieuwe nationale structuur, aldus
vervolgde de heer Lovink. Nederland
is altijd bereid zijn beste krachten
beschikbaar te stellen om te helpen
deze structuur te steunen.
Indien onze beide volken tezamen
deze weg gaan in een geest van vrije
wil, gelijkheid en volkomen onaf
hankelijkheid. zal alles goed zijn en
zullen wij beiden in staat zijn om in
volle mate bij te dragen tot de we
reldvrede en de wereldorde in Zuid-
Oost-Azië.
Pieter Both, eerste Gouverneur-Generaal
van Ned.-Indië (161$1614).
T jar da van Starkenborgh Slachouwer,
laatste Gouverneur-Generaal van Ned.-
Indië.
Johannes van Heutsz klom van soldaat
op tot generaal en werd tenslotte land
voogd van Ned.-Indië (19041909). Hii
stiet in 1924.
De plotselinge dood van Generaal Spoor,
opperbevelhebber van onze troepen in
Indonesië, betekende een zwaar verlies
voor Nederland.
Met een korte indrukwekkende plech
tigheid is vanochtend het militaire be
stuur van de Indonesische hoofdstad en
het federale district Batavia officieel
aan de plaatselijke commandant, luite
nant-kolonel Taswin, overgedragen. Ne
derlandse en republikeinse officieren
stonden in de houding toen de Neder
landse kolonel B- P. de Vries en overste
Taswin het protocol tekenden in aan
wezigheid van de Australische brigade
generaal C. L Prior, waarnemer van
de Ver. Naties.
De minister-president Dr. W. Drees bracht in Januari van dit jaar een bezoek
aan Indonesië. In het midden Dr. Beel, Hoge Vertegenwoordiger van de Kroon.
De openingszitting der voor-conferentie te Batavia, welke tenslotte leidde tot de ondertekening van de z.g. Van
Royen—Rum-overeenkomst
De meest recente historie van Indonesië en zyn losscheuring: van het moeder
land zal ieder het meest interesseren. Daarvan wordt op deze pagina dan ook
een afzonderlek overzicht gegeven, waarbij als vertrekpunt wordt genomen de
lste Januari van het jaar aan welks einde wij thans staan. 1949 was immers
het jaar der belangrijkste beslissingen.
Intussen achten wij het dienstig in een zeer summier overzicht, tot welks
toelichting enige hierbij afgedrukte reproducties mogen dienen, met zeven
mijlslaarzen te lopen door een eeuwenlange ontwikkeling die in zekere zin
vandaag haar beëindiging vindt, opdat men aan de hand daarvan de voor
naamste gebeurtenissen opnieuw zal kunnen zien in het raam der historie.
restitueerd bij de Conventie van Londen
in 1814.
In de vorige eeuw zet zich een ont
wikkeling in, welke tenslotte zal leiden
tot een nieuwe richting in Nederlands
koloniaal beleid: die der „ethische poli
tiek" van omstreeks 1900 tot op de hui
dige dag. Maar eerst zullen zich nog vele
experimenten voltrekken en verschil
lende troebelen moeten worden bezwo
ren. Van Raffles wordt het landrente
stelsel overgenomen (vrije handel en
vrije cultuur, doch de grondbewerkers
staan een gedeelte der opbrengst tls
huur af aan het Gouvernement, de enige
landeigenaar); Gouvern.-Gen. Van den
Bosch stelt in 1830 het z.g. Cultuurstelsel
daarvoor in de plaats (het Gouvernement
wederom als monopolist-landheer; één
vijfde van alle grond wordt gereserveerd
voor het verbouwen van exportproduc
ten ten behoeve van het Gouverne
ment) verschillende onlusten breken uit,
te beginnen met de Java-oorlog in 1825
en te eindigen met de Atjeh-oorlog van
18731904 (wie herinnert zich niet de
naam van de doortastende G.G. Van
Heutsz?).
Zowel in Indië als in het moederland
getuigt men van misnoegen over meer
dere minder wenselijke toestanden, doch
in het bijzonder over het cultuurstelsel
(in 1860 verschijnt Multatuli's Max Ha-
velaar!)- Dit cultuurstelsel wordt afge
schaft na 1863, wareneer tevens be
gonnen wordt met een agrarische wet
geving, de aanleg van spoorwegen en
het openleggen der buitengewesten.
Het grote keerpunt kondigt zich reeds
aan: Indië niet langer een winstobject,
doch een land waartegenover Nederland
zedelijke plichten heeft, om het te be
schaven en op te voeden tot voortgaand
zelfbestuur mi grotere autonomie. De
Ieder Nederlander herinnert zich van
zijn schoolbanken, dat de weergaloze
ondernemingslust van Nederlandse
scheepvaarders en handelslieden leidde
tot de eerste tochten naar de Indische
Archipel in het eind der 16de eeuw. Een
handelsvloot onder leiding van Cornelis
Houtman slaagde er voor 't eerst in
Indië te bereiken in 1596. In de jaren
rond 1600 werden diverse zogenaamde
„compagnieën" opgericht, met geen an
dere dan commericiële bedoelingen,
welke elkaar fel beconcurreerden. Spoe.
dig ontbrandde de strijd met Portuge
zen en Engelsen, welke ertoe leidde, dat
de verschillende kleine compagnieën zich
verenigden tot de O.-Indische Com
pagnie, om daardoor sterker te staan te
genover de vijandelijke concurrenten.
Uit die dagen herinnert zich iedereen
de naam van Jan Pieterszoon Goen, de
vierde Gouverneur-Generaal der O.I.C„
een doortastend en onverzettelijk man.
Wat hij tot stand bracht is bewonderens.
waardig. De manier waarop dit ge
schiedde komt ons thans echter beden
kelijk voor. Reeds in 1680 is de Com
pagnie de voornaamste macht op Java-
Zij wordt echter ontbonden in 1799,
waarna de Ned. Staat al haar bezit
tingen in schulden overneemt. Wanneer
Nederland dan in de eerste jaren der
vorige eeuw wordt ingelijfd bij Frankrijk
en derhalve het Indische Staatsbezit
overzee tegelijkertijd, vinden de Engel
sen daarin een aanleiding om in 1811
Java te veroveren en een eigen Lui
tenant-Gouverneur (Raffles) aan te stel
len. Uit eenzelfde soort van eigenbelang
wordt het grootste deel der Nederlandse
koloniën door Engeland echter weer ge-
min of meer egoïstische doelstellingen
van de vroegere particuliere handels
ondernemingen (de Compagnieën) wor
den vervangen door de idealen van een
zich van zijn verantwoordelijkheid be
wuste koloniserende Staat. In de Troon
rede van 1901 worden die zedelijke ver
plichtingen met zoveel woorden erkend.
In 1906 wordt het volksonderwijs inge
voerd; tussen 1920 en 1930 verrijzen er
hogescholen te Bandoeng en Batavia; er
wordt hard gewerkt aan de culturele
emancipatie van het Indische volk.
Ook staatkundig voltrekt zich een evo
lutie. In 1917 wordt de Volksraad inge
steld en in 1922 wordt het woord „Kolo
niën" uit de Grondwet geschrapt. Indië
is niet langer een bezitting van de Ned.
Staat, doch maakt voortaan deel uit van
rechtsgemeenschap, genaamd het Ko
ninkrijk der Nederlanden dat heden
uiteenvalt.
Intussen doen zich omstreeks 1910 de
eerste nationalistische stromingen voor,
soms extremistisch en uiterst links ge
tint, soms ook met een constructieve ge
zindheid. Reeds in 1925 ontmoet men de
namen van Hatta en Soekarno.
Dan, midden in een evolutie van hoop.
volle geleidelijkheid, breekt voor Neder
land de jongste oorlog uit, waarin Indië
betrokken wordt op 8 Dec. 1941 na de
Japanse overval op Pearl Harbour. Men
herinnert zich de spoedige bezetting van
Java en de slag in de Java Zee, waar de
dappere Schout bij nacht Doorman sneu
velde. In de tijd daarna krijgt het natio
nalisme opnieuw zijn kansen buiten Ne
derland om en tijdens een aan ons en
de geallieerden vijandig bewind.
Wanneer Indonesië van het Japanse
juk is bevrijd, blijken helaas de voor
waarden te ontbreken om een geleide
lijke zelfstandigmaking te bewerkstel
ligen, zoals deze was toegezegd in de
beroemde koninklijke rede van Decem
ber 1942. Men kent de lange lijdensweg
van onderhandelen, politieel ingrijpen
en internationale interventie. Een lij
densweg, schadelijk voor Nederland en
Indonesië evenzeer. Als mijlpalen zullen
ieder voor ogen staande overeenkomst
van Linggadjati van M Maart 1947, de
Renville-overeenkomst en de twee poli
tiële acties.
Vandaag is het einde daar. Moge het
tevens een nieuw begin zijn van een
durende samenwerking, al lijken de kan
sen daarop vooralsnog niet groot.
gekomen. In deze toestand kwam een
aanzienlijke verbetering, nadat op
Augustus de regeringen van Nederland
en de Republiek het „einde van de toe
stand van het conflict" hadden gepro
clameerd
Op 23 Augustus werd in de Haagse
Ridderzaal de R.T.C. geopend.
Tijdens de daarop volgende onderhan
delingen, die gevoerd werden in de be
slotenheid der verschillende ingestelde
commissies, bleken twee hindernissen
moeilijk te overwinnen: de kwestie van
de toekomst van Nieuw-Guinea en het
vraagstuk der financiële afwikkeling
Desondanks kwam men, mede dank zij
de bemiddeling van de U.N.C.I. en een
bijeenkomst van de Centrale Commi?
sie op het neutrale gebied van het Cha
teau de Namur in België, tot een alge
heel accoord, dat in de vorm van eer
voorlopige constitutie van de R.I.S., een
verdrag van souvereiniteitsoverdracht.
een Unie-statuut, aangegaan tussen het
Koninkrijk der Nederlanden en de R.I.S
op basis van een vrijwillig en gelijk
waardig deelgenootschap met gelijke
rechten, en een gehele serie afspraken
op economisch, militair, politiek en di
plomatiek terrein, op 2 November op de
plenaire slotzitting van de R.T.C. be
kend werd gemaakt. In iets meer dar
twee maanden tijd waren besluiten van
historische betekenis genomen.
Onopgelost is nog de kwestie Nieuvr-
Guinea; daarover zal men binnen een
jaar een besluit moeten nemen. Het :s
ongetwijfeld een probleem met vele ha
ken en ogen, maar indien in de komen
de maanden blijkt, dat de nieuwe sa
menwerking tussen Nederland en de
R.I.S. behoorlijk functionneert, behoeft op
dit punt een bevredigend vergelijk niet
tot de onmogelijkheden te worden ge
rekend.
Vandaag geschiedde in een sobere
plechtigheid de souvereiniteitsover
dracht, waardoor de banden die
Nederland en Indonesië als moeder
land en kolonie eeuwenlang hebben
verbonden, definitief worden door
gesneden. Bij alle strijd die in de
loop van de na-oorlogse jaren over
de Indonesië-kwestie is gevoerd, be
denke men wel, dat degenen, die
zich steeds tegen souvereiniteits
overdracht hebben verzet, zulks
nooit op egoïstische gronden hebben
gedaan, maar slechts uit vrees, dat
de Indonesiërs nog te onervaren voor
volledig zelfbestuur zouden zijn. Het
is de vrees voor een chaos in Indo
nesië, waarbij slechts de communis
ten wèl zouden varen.
Met duizenden tegelijk kwamen onze militairen in het najaar van 1949 naar huis.
Wij, Nederlanders, voegde de heer
Lovink hieraan toe, zijn niet alleen gas
ten in uw land, maar ook vrienden in
uw huis. In deze hoedanigheid zullen wij
weten hoe wij onze voorrechten als gas
ten en vrienden moeten waarderen en
hoe wij moeten handelen in overeen
stemming met de wensen voor het geluk
en de welvaart van uw volk en uw land.
Moge vrede heersen, moge de rijst
overvloedig groeien en moge het land in
kracht toenemen, aldus besloot de H.V.K.
Al zeer spoedig bleek, dat de Neder
landse Regering voor de internationale
druk gezwicht was en een nieuwe poli
tiek van verzoening wenste te spelen,
waarvan vooral dr. Van Royen de expo
nent was. Deze „deviatie" leidde in
sommige politieke kringen tot hevige te
genstand. Het conflict spitste zich zo
danig toe, dat de katholieke minister
van Overzeese Gebiedsdelen, mr. Sassen,
besloot af te treden, toen zijn visie op
het te voeren beleid geen steun vond in
het kabinet. Een kabinetscrisis stond op
het punt uit te breken en zou waar
schijnlijk ook zyn uitgebroken als de
Het sluiten van een overeenkomst
is één ding, de uitvoering ervan
is een ander en soms nog veel
moeilijker ding. Terwijl Mohammed
Rum op 10 Mei verklaarde, dat de te
rugkeer van de Republikeinse autoritei
ten naar Djokja in 12 dagen mogelijk
zou zijn, bleken daarvoor in werkelijk
heid even zovele weken nodig te zijn.
Er was in de eerste plaats de noodzaak
van een civiele evacuatie uit de gebie
den, waaruit onze troepen zich zouden
terugtrekken. Vele Indonesiërs hadden
daar tijdens de bezetting met de Neder
landers samengewerkt en terecht meen
de men dezerzijds, dat men deze mensen
de gelegenheid moest geven, zich desge
wenst aan eventuele represailes van de
zijde van de T.N.I. te onttrekken. Van
de mogelijkheid van evacuatie, die 9
Juni voltooid was, maakten niet minder
dan 45.000 mensen gebruik. De terugtrek
king van onze troepen uit het sultanaai
eindigde 30 Juni en op 6 Juli eindelijk
konden Sukarno, Hatta en de overige
Republikeinse leiders naar hun haard
steden terugkeren. Inmiddels had minis
ter Van Maarseveen een kort bezoek
aan Indonesië gebracht, was er voor
lopige overeenstemming bereikt over de
op de Ronde Tafelconferentie te behan
delen punten en waren Republikeinen en
het B.F.O. overeengekomen, vóór de
R.T.C. een in'ter-Indonesische conferen
tie ter bepaling van een gemeenschap
pelijk standpunt te houden.
Ongeveer tegelijk met de terugkeer
der Republikeinen in Djokja voltrok
zich in Amerika een gelükkige veran
dering in de stemming ten aanzien van
ons land. Tot op dat ogenblik had men
in de V. S. steeds de indruk gehad, dat
Nederland slechts moeilijk afstand van
zijn positie van koloniale mogendheid
kon doen en zich, waar dit maar enigs
zins mogelijk was, tegen het vrijheids-
streven der Indonesiërs verzette. Dit
had geleid tot harde woorden van Ame
rikaanse senatoren aan ons adres en be
dreigingen met intrekking van de
Marshall-hulp. Het was derhalve een
uitstekend idee van onze regering, een
groep vooraanstaande Amerikaanse
journalisten uit 'te nodigen, in Neder
land en Indonesië eens een onderzoek
in te stellen naar de ware stand van
zaken
Vrijwel unaniem gaven deze Ameri
kaanse voorlichters als hun indruk weer,
dat het de Nederlanders wel degelijk
ernst was met het geven van de vrijheid
aan Indonesië en dat eventuele beden
kingen daartegen slechts voortvloeiden
uit de vrees, dat de Indonesiërs mis
schien nog te onervaren zouden zijn, om
ten volle van hun vrijheid te kunnen
profiteren. Tevens spraken enigen van
hen de overtuiging uit, dat de U.N.C.I
in haar rapporten aan de Veiligheids
raad niet steeds de onpartijdigheid had
betracht, die men van een dergelijk li
chaam had mogen verwachten en daar
door aan de positie der Nederlanders in
bepaalde opzichten kwaad had gedaan.
Helaas waren dertien van de Ameri-
i kaanse journalisten niet in staat hun
i bevindingen volledig te publiceren: zij
kwamen op tragische wijze om het leven
i bij de ramp van de „Franeker" bij Bom
bay op 12 Juli.
De order „staakt het vuren" van de
Veiligheidsraad had weliswaar geleid
tot het inachtnemen door beide partijen
van zekere status-qyo-lijnen, maar had
geenszins een einde gemaakt aan de
vijandelijkheden. Voortdurend hadden
Indonesische eenheden getracht, het
door de Nederlanders bezette gebied te
infiltreren en bij de stad Surakarta was
het zelfs eens tot een formele veldslag
Jan Pieterszoon Coen, vierde Gouver
neur-Generaal 1619. Siet ende
eonsidereert doch, wat een goede cou-
ragie verwach."
Zo snel als men het zich in Den Haag
had voorgesteld, zou alles echter niet in
zijn werk gaan. Weliswaar verklaarde
het B.F.O. zich onmiddellijk bereid aan
een Ronde Tafelconferentie deel te ne
men, maar de Republikeinen, wier
hoofdstad, Djokja, door de Nederlandse
troepen bezet was en wier leiders nog
altijd geïnterneerd waren, dachten er
anders over. Eerst moest de Republiek
hersteld worden en de Republikeinse lei
ders op hun oude posten zijn terugge
keerd, vóór men aan onderhandelen wil
de denken. De daaruit voortvloeiende
impasse werd doorbroken door een Ca
nadees voorstel, overgenomen door de
Veiligheidsraad, waarin op een vóór
conferentie tussen Nederlanders en Re
publikeinen, onder toezicht van de
U.N.C.I., aangedrongen werd. Neder
landers zowel als Republikeinen ver
klaarden zich bereid, deze aanwijzing
cp te volgen en op 14 April konden bei-
V. V. D. en de C. H. U. de plannen van
de .Kath. fractieleider in de Tweede Ka
mer hadden willen steunen. Nog bij de
jongste discussies in de Kamer over do
souvereiniteitsoverdracht «s deze kwes
tie uitvoerig ter sprake gekomen.
Een overzicht van de gebeurtenissen
over het afgelopen j"aar, die hun hoogte
punten vonden in de Ronde Tafelconfe
rentie in Den Haag en de overdracht der
souvereiniteit in Amsterdam, toont aan,
dat Nederland, zo het zich in zijn poli
tiek al heeft laten leiden door de macn-
tige vrijheidsstroom, die Azië overspoelt,
en de buitenlandse in het bijzonder
Amerikaanse opinie, toch niet op be
paalde ogenblikken teruggeschrokken is
voor het nemen van souvereine beslui
ten, wanneer het er om ging een ont
wikkeling te voorkomen, die weliswaar
door de Veiligheidsraad en de Indone
siërs gewenst werd, maar volgens Ne
derlandse mening catastrofale gevolgen
gehad zou moeten hebben. In het begin
van het jaar was de situatie voor Ne
derland geenszins gunstig. In de Veilig
heidsraad hing ons een resolutie boven
het hoofd, die dreigde de .Nederlandse
positie in Indonesië onmiddellijk on
houdbaar te maken; in geheel Amerika
deed de leuze „Cut off Marshall aid to
the Dutch" (staakt Marshall-hulp aan
de Nederlanders) opgeld; de Amerikaan
se vertegenwoordiger bij de V. N., dr
Jessup, beschuldigde Nederland van
breuk van het V. N.-Handvest; de
K.L.M. werd geboycot en moest grote
omwegen maken om Batavia te berei
ken; en in New Delhi had Pandit Neh-
roe, Azië's machtigste niet-communisti-
sche staatsman, een Aziatische conferen
tie bijeengeroepen, waarvan Nederland
weinig aangename besluiten had te ver
wachten. Desondanks verklaarde dr. v.
Royen op 14 Januari in de Veiligheids
raad, dat Nedeiland niet bereid was zijn
troepen uit de bezette Republikeinse ge
bieden terug te trekken en evenmin
reeds kon overgaan tot vrijlating dei-
Historisch moment bij uitstek: de ondertekening van de overeenkomst van
Linggadjati 25 Maart 1947.
politieke geïnterneerden Sukarno,
Sjahrir en Hadji Agus Salim zaten op
Sumatra, Hatta, en anderen op Banka
omdat daaruit ons inziens de chao<
moest voortvloeien. Wel verklaarden
wij ons bereid tot het instellen van een
interimregering, het organiseren van
verkiezingen en de overdracht van de
souvereiniteit in de loop van 1950.
Op 6 Januari was intussen de minis
ter-president dr. W. Drees naar Batavia
vertrokken, waar hij verschillende be
sprekingen opende met de leiders van
de B. F. O. en Sjahrir. De zwaar be
wolkte hemel klaarde iets op. De Azia
tische conferentie te New Delhi narn
een vrij gematigde houding tegenover
Nederland aan en de Veiligheidsraad
ging niet verder dan het aannemen van
een resolutie, waarin vrijlating der Re
publikeinse leiders, vorming van een
interim-regering, het organiseren van
verkiezingen en overdracht van de sou
vereiniteit vóór 1 Juli 1950 werden ge
last. Tegelijk werd de C.v.G.D. veran
derd in de U.N.C.I., een lichaam met
veel uitgebreider bevoegdheden. Dr. v.
Royen antwoordde hierop, dat Neder
land de resolutie zou nakomen, voor
zover dit met zijn verantwoordelijkheid
in overeenstemming te brengen was.
de delegaties, de een onder leiding van
dr. Van Royen, de ander onder die van
Mohammed Rum, bijeenkomen. Drie
weken later was men tot overeenstem
ming gekomen: herstel van de Repu
bliek in het Sultanaat Djokja en deel
neming van de Republikeinen aan de
R.T.C. Het accoord kreeg bekendheid
onder de naam „Van Royen-Rumstate-
mentV
Aan de Hoge Vertegenwoordiger van
de Kroon, dr. Beel,, gingen de -Neder
landse concessies te ver en daarom bood
hij zijn ontslag aan, hetwelk hem ver
leend werd. Tot zijn opvolger werd be
noemd de secretaris-generaal van Bui
tenlandse Zaken, de heer A. H. J. Lo
vink.
Een groot verlies in die dagen trof
de Nederlanders in het overlijden vai'
generaal Spoor (25 Mei), de comman
dant van onze troepen in Indonesië,
die zijn uiterst delicate taak steeds
had vervuld op een wijze, die hem
de hoogachting van vriend en vijand
had verschaft en hem bij „onze jon
gens" in Indonesië tot een uitermate
populaire figuur had gemaakt.
Een oude afbeelding van een deel der Compagnie-vloot voor Jacatra (Batavia).
Het departement van Overzeese Ge
biedsdelen werd overgenomen door de
eveneens Kath. minister Van Maarse
veen, die tot dan toe zowel het ministe
rie van Justitie als dat van Binnen
landse Zaken beheerd had. Daarop stond
niets meer in de weg aan het afleggen
van de reeds enige malen uitgestelde
regeringsverklaring: een Ronde Tafel
conferentie, waaraan alle partijen zou
den deelnemen, op 12 Maart in Den
Haag te houden en overdracht van de
souvereiniteit aanmerkelijk vroeger dan
1 Juli 1950.
