„Verschrikkelijk
belangrijk"
Van spelende tot toeschouwende mens
Schouwspel waaraan zelfs de
simpelsten zich kunnen,
verkwikken
Technische vooruitgang over
hele linie in Handbal NKS
r
n
m
a
m
m
n
m
m
m
n
m
a
n
a
a
m
Olnlt
Loje verrajer
c
JAN EVERTSEN
De laatste rijksdaalder
mm'mm.
NIEUWJAARSRAADSEL
Belg Verpoest wint te
Huissen
DCG-elftallen op
de voorgrond
Wij luisteren naar
ia
m
Halve eeaw sportleven
3
J
8
8
un
If
i£
2
'M
3
fig
S3
lp
Hf
Dri ekoni ngen fees t
Nieuwjaars
liedjes
We MAKEN
het ZELF
Samik..Wm.
lABlfl
ZATERDAG 31 DECEMBER 1949
Dai de jaarwisseling ditmaal samenvalt met de wisseling
van een halve eeuw, geeft, wat het sportleven betreft,
reden tot een voor velen waarschijnlijk allermerkwaardig
ste conclusie. Deze namelijk, dai de sportbeoefening zich in
de loop van de voorbije 50 jaar niet heeft ontwikkeld met
de geleidelijkheid en vanzelfsprekendheid van alleding,
maar dat zij als een knop in de lente is losgebarsten en een
soort revolutie heeft ontketend in de omgeving waar zij
belandde. In deze vijftig jaar immers is de aanblik van de
sport volkomen veranderd. Zie maar eens naar de foto
welke het Nederlands elftal voorstelt bij zijn eerste inter
landwedstrijd tegen België in 1905. Zie maar eens naar de
hoge hoeden en jockeypetjes, naar de besiuurslinien en
knevels en proef achter dit alles de sfeer van die tijd: aller
genoeglijkst, zelfs bij de wedstrijden van hei Nederlandse
voetbalteam. In onze tijd, gerepresenteerd door het Neder
lands elftal, zoals dat op 11 December tegen Denemarken
speelde, is er ook bij nationale, regionale of zelfs plaatse
lijke sportwedstrijden voor genoeglijkheid heel wat minder
plaats.
Erepenning N.O.C.
Euwe speelt weer remise
DAMRUBRIEK
W:
mj,
rVI
ÜI
JÉ
5*.
I
Iti Noord-Brabant zeggen
de kinderen:
Joop doet tzo...
Hoe je 't doet...
met Mascotte gaat-ie goed
40 JAAR VERKENNERIJ
IN ONS LAND
SCHAAKRUBRIEK
SU MJkJI
abcde fgh
waarden, ondanks onsportiviteit, gebrek
aan ridderlijkheid. professionalisme,
verheerlijking van de prestatie, doping,
vervlakking en wat nog meer, vinden
wij ook in de huidige sportwereld nog
honderdduizenden pur sang amateurs;
onbedorven elementen, die de vruchten
van hun sportbeoefening plukken, om
dat zij bewust of onbewust haar
wetten naleven en aldus, ondanks hun
anonimiteit of misschien wel juist
daardóór haar beste producten wor
den. Ook in deze tijd van toeschouwers.
JAN COTTAAR
En natuurlijk is er voor die genoeg
lijkheid volstrekt geen ruimte bij zoiets
verschrikkelijk belangrijks als een inter
nationale voetbalwedstrijd. Nu klaagt
men ach en wee als Abe een knietje
heeft, of Wilkes naar Italië trekt omdat
hij daar een goede boterham kan ver
dienen. Nu staan er verontwaardigde op
schriften in de krant, wanneer Roosen
burg een kans voor „open kool" heeft
laten schieten en krijten de supporters
van een vereniging zich gramstorig de
kelen hees, wanneer een scheidsrechter,
die óók maar een mens is, een strafschop
over het hoofd ziet. Nu is het niet zozeer
een „eer" en een plezier op zich, in
de eerste klas te spelen, maar het is be
langrijk voor de kas. Misschien kom je
in de krant en tenslotteja als toe
schouwer wil je toch óók waar voor je
geld.
Als toeschouwer.ligt daar niet de
kern van de hele zaak? De sport, die
er oorspronkelijk was voor de sportbe
oefenaars, is overgegaan in handen van
het publiek? Sport? Zeg maar gerust
sensatie en denk daarbij nu eens niet
alleen aan het publiek bij bokswedstrij
den of eatch of speedway. Betrek er ook
gerust de wielersport, waterpolo, korf
bal, biljarten, tennis en nog heel veel
méér takken van sport in. Zeker, er zjjn
er nog, waar de publieke invloeden ver
re worden gehouden en waar ze ook
verre blijven. Maar de regel is zo ge
worden, dat de Spelende Mens een Toe
schouwende Mens is geworden en dat de
kwaliteit van de tribunes en de koffie
kamer belangrijker is geworden dan de
eondltie van het veld, omdat de accom
modatie er tenslotte is voor de beta
lende! toeschouwer en niet voor de
speler!
Toegegeven, dat de ontwikkeling van
het sportleven, zoals die hierboven is
geschetst, min of meer voor de hand
lag. De zegswijze „brood en spelen"
moge dan danig versleten zijn, de vraag
ernaar is dat niet. En wat lag de opper
vlakkige, niet graag denkende en ge
deeltelijk ook niet ontwikkelde massa
beter dan dit kijkspel zonder andere
diepte dan die van een gemakkelijk vast
te stellen, zuiver technische en pas later
maar dan ook veel minder begrepen!
tactische ontwikkeling? De vraag
naar een schouwspel, waaraan zelfs de
simpelsten zich naar hartelust konden
verkwikken, heeft de sport tenslotte ook
in deze vorm haar betekenis gegeven,
betekenis inderdaad, want men kan niet
ontkennen dat zij. sociaal gezien, een
zeer belangrijke functie heeft gekregen
in het maatschappelijk bestel
Tenslotte, om zelfs maar de schijn te
vermijden, dat wij het huidige sport
leven slechts zien als de ruïne van het
geen de Grieken er in hun gezondste
jaren van maakten, nog dit: ondanks
alle misbruiken en wantoestanden, on
danks ongewenste verschuivingen van
De Belg Verpoest heeft gisteren in
het damtournooi te Huissen de laatste
partij tegen zijn rivaal Gordijn remise
gespeeld, waardoor de Belg juist vol
doende kreeg om als overwinnaar uit
het tournooi te voorschijn te komen.
De uitslagen van de laatste ronde
luidden: Gordijn (Den Haag)Verpoest
(Antwerpen) 11; Dionis (Frankrijk)
Guignard (Zwitserland) 11; Van
Dijk (Wageningen)Van Aalten (Huis
sen) 11; Olsen (Rotterdam)Ham
(Rotterdam) 20.
De eindstand luidt: 1. Verpoest (Bel
gië) 11 pnt.; 2. Gordijn (Den Haag) 10
pnt.; 3. Van Dijk (Wageningen) 9 pnt.;
4. en 5. Guignard (Zwitserland) en Van
Aal ten (Huissen) 7 pnt.; 6. Ham (Rot
terdam) 6 pnt.; 7. en 8. Dionis (Frank
rijk) en Olsen (Rotterdam) 3 pnt.
Kolonel C. F. Pahud de Mortanges,
voorzitter van het Nederlands Olympisch
Comité, reikte op de Kerst vergadering
van leraressen en leraren in lichame
lijke opvoeding aan de voorzitter, de
heer J. M. J. Korpershoek de erepen
ning van het NOC uit.
In de tweede ronde van het interna
tionaal schaaktournooi te Hastings speel
de onze landgenoot dr. Euwe remise
met de 17-jarige Amerikaan Larry Evans.
Fenny Heemskerk behaalde een over
winning op Grushkhova (Tsjech.) in het
schaaktournooi te Moskou en bezet
thans de twaalfde plaats.
(Van onze handbalmedewerker)
Niettegenstaande de nog steeds heer
sende moeilijkheden van terreinen en
kleedgelegenheden valt het op, wanneer
men zich de revue van de eerste helft
der handbalcompetitie NKS laat pas
seren, dat de handbalsport zich naast
een grote bloei op een technische voor
uitgang mag verheugen. De grote vlucht,
die deze sport het laatste jaar heeft ge
nomen. ging gepaard met een grote toe
wijding aan techniek en tactiek en het
daarbij gevoegde enthousiasme van de
beoefenaars deden het eerste verloop
van de competitie door een ongekende
spanning kenmerken.
Niet alleen in de eerste afdelingen is
er sprake van verdeelde kansen voor de
vier. vijf verenigingen, die de kopgroep
uitmaken, doch de lagere klassen onder
vonden ook de kentering, dat niet een
enkele vereniging met kop en schou
ders boven andere uitstak zoals vorig
jaar. Gevreesde elftallen als Cito bij de
dames. Jong Leven bij de heren, maken
nu een twijfelachtige indruk vergeleken
met de prestaties van andere elftallen.
Beide zijn in de afgelopen maanden
sterk op de achtergrond gedrongen en
hebben plaats gemaakt voor nieuwe
sterren aan het firmament. Bij het al
gehele overzicht treden onmiddellijk de
prestaties van de DCG-elftallen op de
voorgrond: de elftallen van deze ver
eniging hebben in alle damesafdelingen
een toonaangevende plaats. Haar junio
ren leidden met een maximum-winst en
de onderstaande gegevens laten zien,
dat ook haar tweede en derde elftal er
gunstig voor staan. Het gedegradeerde
VDO doet het nu beter dan in de vorige
competitie; het staat thans met één punt
achterstand op de tweede plaats.
Tweede damesafdeling.
DCG
8
6
1
1
13
26— 8
VDO
8
4
4
0
12
9— 4
St. Sebastianus
9
4
3
2
11
8— 5
O DOS 2
8
5
0
3
10
20—12
Thecla
7
3
1
3
7
11—16
Ambon 2
9
2
2
5
6
6—12
VIDO 2
7
2
1
4
5
11—16
ODIN
5
1
1
3
3
6—12
Cito 2
7
0
1
6
1
4—16
ZATERDAG
HILVERSUM IL 415 m. - Na 18 uur
ook 245 en 1875 m. - KRO: 18.00 Pro
menade-orkest, 18.15 journalistiek over
zicht. 18.30 Promenade-orkest. 13.00
nieuws. 19.15 actualiteiten. 19.25 Katho
liek Thuisfront, 19.30 ensemble Organo-
Ia. 19.45 schaken. 19.50 W.-Indisch com
mentaar. 20.00 nieuws. 20.05 gewone
man, 20.12 zang en piano, 20.15 Lichtba
ken. 20.40 lichte orkestwerken. Inter
mezzo: Nieuwsjaarsgroet door soldaat m
Indonesië. 21.00 Negen heit de klok. 22.00
„Weet u het?". 22 10 met de KRO-micro-
foon door 1949, 23.00 nieuws, 23.15 Ger
de Roos. 23.45 koor. 23.50 Te Deum. Ge
bed bij de jaarwisseling. 24.00 Nieuw
jaarstoespraak door prof. dr. J. B. Kon.
voorzitter KRO. Nieuwjaarsgroet door
soldaat in Indonesië. Klaas van Beeck
en orkest. NCRV: 0.30 toespraak, 0.45
Paisacaglla, 1.00 gewijde muziek, 1.30
Mozart.
HILVERSUM 1 301 m. - VARA: 18.00
strijdkr. VPRO: 19.15 klankbeeld, 19.30
Kerkdienst, 20.55 Sluiting door dr. Spel
berg. VARA: 21.00 „Een jaar draait
voorbij". 22.00 socialistisch commentaar,
22.15 cabaret, 23.00 nieuws, 23.15 accor
deon. 23.28 Stradiva-sextet, 23.50 koor
zang en voordracht. 0.00 klokgelui, 0.02
toespraken. AVRO: 0.30 strijdkr., 1.00
gram.
ZONDAG NIEUWJAAR
HILVERSUM I. 301 m. - Vanaf heden
zendt de KRO uit over Hilversum I, 301
m. - NCRV: 8.00 nieuws. 8.15 Branden-
burgs concert. IKOR: 8.30 Vroegdienst.
KRO: 9.30 nieuws, 9 45 Hallé orkest, 9.55
Inleiding op 10.00 Hoogmis. 11.30 Weens
Philh orkest, 11.40 Aan het begin van
het Bach-jaar. 12.15 Apologie. 12.35 pia
no. 12 40 lunchconcert. 12.00 Zonnewij
zer, 13.00 nieuws, 13.20 lunchconcert.
13.45 „Uit het boek der boeken", 14.00
Franse vocale muziek, 14.30 Schatten uit
de wereldliteratuur. 15.00 harp en viool,
15.30 Musica Sacra, 15.55 groeten van
zeevarenden, 16.15 sport, 18.30 Vespers.
NCRV: 17.00 Kerkdienst. 18.30 regerings-
ultz.. 19.00 kamerkoor. 19.15 bijbellezing,
19.30 nieuws. KRO: 19.45 actualiteiten,
19.52 boekbespreking. 20.05 gewone man.
20 13—22.45 Uit en thuis. 20.12 Zilver
vloot. 20.37 „Een snoezig avondje", 21 00
Zevenklapper, 31.14 De bruiloft van
Kloris en Roosje, luisterspel, 22.00 kruis-
klankpuzzle, 22.17 zang en orgel, 32.43
Avondgebed,
concert.
23.00 nieuws, 23.15 avond-
HILVERSUM II. - Na 16.00 uur ook
245 en 18 75 m.- VARA: 8.00 nieuws,
8.18 gram., 9.15 toespraak. VURO: 10.00
Wijdingswoord, 10.15 koorplaten. IKOR:
10.30 Nieuwjaarsdienst. VPRO: 11.45 We
reldkerk. AVRO: 12.00 Nieuwjaarsbood
schap. 12.30 Zondagclub. 12.45 Pierre
Palla, 13.00 nieuws, 13.15 mededelingen,
13.20 Hugo de Groot en orkest, 13.50
„Even afrekenen", 14.00 Slavische dans,
14.05 boekenhalfuur, 14.30 Concertge
bouworkest. 15.20 filmpraatje, 15.35 Ho
tel Continental, 16.30 sport. VPRO: 17.30
Nieuwjaarstoespraken. 17.50 orgel, 17.15
nieuws. 18.30 Godwin en Silberman. 19.00
luisterspel. AVRO: 20.00 nieuwe, 20.15
actualiteiten. 20.15 Nabucco, opera van
Verdl, 21.45 klankbeeld, 22.15 Surinaam
se volksmuziek, 22.30 cabaret, 23.00
nieuws. 23.15 Rhythm. Club, 23.35 Disco-
varia.
MAANDAG
HILVERSUM L 301 m. - NCRV: 7.Ö0
nieuws. 7.15 woord voor de dag. 7.30
8.30 zendersluiting, 8.30 nieuws, 8.40 Te
Deum. 9.00 weerrapporten. 9.03 muziek
bij het werk, 9.15 zieken, 9.30 familie-
competitie. 10.00 Ravel, 10.30 Morgen
dienst, 11.00 balletsuite, 11.20 voordracht,
11.40 Spaanse volksliederen, 12.10 lunch
concert, 12.30 mededelingen, 12.33 Bach,
13.00 nieuws, 13.15 kamerorkest, 14.00
schoolradio, 14.35 Boston Prom.-orkest,
14.45 kleuters. 15.00 „De kleine siertuin".
15.30 Tsjechisch orkest, 15.45 bijbelle
zing, 16.3017.30 zendersluiting, 17.30
orgel, 17.45 regeringsuitz.
HILVERSUM n. 415 m. - Vóór 10 uur
ook 245 m. en na 17.30 uur ook 245 en
1875 m. - AVRO: 7.00 nieuws. 7.15 Young
en orkest. 7.308.30 zendersluiting, 8.30
nieuws, 8.40 ochtendblad* 9 90 weerrap
porten. 9.03 gram., 9.30 waterstanden,
9.35 vrouw, 9.40 dansmuziek. 10.00 Mor
genwijding, 10.15 arbeidsvitaminen, 10.50
zang, 11.00 „Op de uitkijk". 11.15 orgel
en carillon, 12.00 „Lichte noten, blijde
tonen". 12.30 mededelingen, 12.33 Spion
netje. 12.38 Rhythm, club. 13.00 nieuws,
13.15 Karmonetto. 13.50 Ink spots, 14.00
Italiaanse liederen, 14.20 Wat gaat er
om in de wereld, causerie, 14.40 Amster
dams trio, 15.15 Bonbannlère, 16.00 Mu
sicalender, 16.3017.30 zendersluiting,
17.30 padvinders, 17.45 Maria Zamora.
In de vierde afdeling hebben vooral
The Victory en TOB 2 een gunstige in
druk gemaakt en kunnen voor DCG nog
heel lastig zijn.
Vierde damesafdeling.
.5 29— 7
.0 23—12
9 14— 9
6 10— 7
6* 11— 5
3 8—16
3 6—16
0 0—7
0 2—24
DCG 4 8 7
Thecla 2 7 5
The Victory 2 6 4
TOB 2 4 3
DOP 2 7 4
VDO 2 7 1
Wilskr. Sport 3 8 1
Cito 3 10
Wilskr. Turn. 2 6 0
In de Kring Kennemerland Zaan
streek is Vitesse in de eerste' afdeling
nog steeds de leidende club. Zonder eni
ge twijfel kan men dit elftal als kam
pioen aanwijzen, ofschoon dit kampi
oenschap niet onaantastbaar is geble
ken. Dé verrassing in deze afdeling was,
wél het gepromoveerde DSO, dat in het
begin wedstrijd op wedstrijd won, tot
dat het in zijn ren naar de eerste plaats
gestuit werd door Vitesse, dat de kra
nige Vijfhuizers de eerste en tot nu toe
enige nederlaag toebracht. Uit de stand:
Vitesse 7
DSO 8
8
7
7
6
5
14
14
8.
6
5
1
0
38— 6
25—13
12—12
10—11
15—15
2—20
6—31
rol DSO
ADO
TYBB
Leonidas
DEM
Blauw Zwart
blijkt wel, welke voorname
speelt. DEM en Blauw Zwart laten het
er wel bij zitten in dit seizoen; de laat
ste is nog steeds puntloos en dit, terwijl
het van alle elftallen de meeste moeite
aan Vitesse bezorgde. In de middenmoot
heerst nog spanning tussen Leonidas,
TYBB en ADO. Het nieuwe jaar gaat
voor deze elftallen in met een strijd om
de derde plaats, waarvoor zij evenveel
kansen hebben.
iiiiitmiiitiiiiiimiiiimtitiiiiiiiimmif
2 verliespunten wegens niet opkomen.
Problemen voor geoefende oplossers;
serie van Joh. v d. Boogaard te Nuland.
No. 1752: Zw. 12 st. op 1, 8, 9, 10, 12, 13,
15, 16. 31. 32. 36. .45. Wit 12 st. op 17, 19,
21, 24, 29, 30, 34, 40, 43, 47, 48, 50.
No. 1753: Zw. 13 st. op 2, 7, 10, 12, 17, 21,
22, 27, 28. 29, 30, 32, 35 Wit 12 st. op 13, 18,
19. 36, 38, 39, 41, 42, 43, 44, 45, 50.
No. 1754: Zw. 13 st. op 1, 7, 8, 9; 11, 13,
15, 17 30, 31, 34, 36, 45. Wit 13 st. op 16,
20, 22, 25, 28, 32, 33. 39, 43 46, 48, 49, 50.
Wit speelt en wint; oplossingen kunnen
ingezonden worden tot uiterlijk half Ja
nuari as.
Opgelet!!! In probleem No. 1747 dat
2 weken geleden verschenen is, moet het
zwarte stuk op 7 vervallen.
OPLOSSINGEN
Serie van Joh. v. d. Boogaard te Nuland.
No. 1728 34—30, 7, 30, 36—31, 29, 40, 23, 2,
5 en wint.
No. 1729 39—33, 34—29, 39, 22, 38, 42, 29,
9, 2. 2 en wint.
No. 1730: 40, z35, 37—32, 37, 34, 22, 1, z26,
10, 6, 42 en wint.
Prachtige composities met verrassende
ontledingen waaraan de oplossers weer heel
wat genoegen beleefd hebben.
VOOR BEGINNERS
No. 82 van A. Eetgerink te Amsterdam
jé.
:3555
ÜP
Éi
-
Wit begint en wint; oplossingen van de
nummers 81 en 82 kunnen tegelijk ingezon
den worden, liefst per briefkaart, tot 15
Januari a.s. Zoals gewoonlijk worden er
onder de inzenders van goede oplossingen
enige damwerkjes verloot.
Alle correspondentie en oplossingen te
zenden aan B. H. M. Stevens, Eikenlaan 36,
Heemstede.
OPLOSSINGEN NUMMERS 77 en 78
Nummer 77 van Jopi Ritzen te Heerier-
heide heeft als eerste werk gekozen een
probleempje waarin na het slagwerk een
klassiek motief overblijft; nl. het 465 mo
tief. Het wordt aldus verkregen: 28—23,
19x28, 29—24 20x29, 34x1, 45x46, 1x5 en
wint. Aardig gedaan Jopi!
Nummer 78 van J. Hondeman te Amster
dam is ook een eerste resultaat van naar
stig proberen. De oplossing luidt aldus:
26—21, 17x37 28x17 37x23 33x4, 24x44, 49x40,
35x44, 1712, 7x18, 4x50 en zwart sneuvelt
vlak voor de eindstreep I
Na de inleidingszet loopt het bijna van
zelf en is vergissen bijna niet mogelijk. Na
men van oplossers en prijswinnaars in de
volgende rubriek.
iiiinmiiiiiiiiiiiiiiiitiiMiiiiiiiiiiHiiiiii
oiniiiiiiinmurmiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiifc
ÜiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiniimB
Dat is „loden verrader" en
is de naam van een houten
beeld dat vele jaren geleden
op de boeg van een Neder
lands zeilschip prijkte.
Vroeger versierde men de
(houten) zeilschepen met een
of andere menselijke of dier
lijke voorstelling. Zo hadden
vele Oost-Indië-vaarders een
leeuw als schegbeeld (dat is de
benaming voor zo'n beeld aan
de boeg; dus voor aan het
schip). Het schegbeeld „loden
(eigenlijk rode) verrader" was
geen fraai, maar beslist een
lelijk beeld; een onbeholpen,
uit hout gesneden, menselijke
figuur. In de vorige eeuw
vloog het schip bij Curacao
door een ontploffing in de
lucht. Een gedeelte (borst
beeld) spoelde op het strand
aan en kort daarna werd
het beeld aan een Curacaose
familie verkocht en het beeld
werd in de tuin gezet. Toen
kort daarop een Nederlands
oorlogsschip te Curagao aan
kwam, haalde men een grapje
uit door het beeld uit de tuin
te halen en naar het schip te
brengen, want, zo zeide men,
het beeld behoorde aan de
Nederlandse marine. In Ne
derland aangekomen vond men
dat niet goed en met een vol
gend oorlogsschip werd het
beeld teruggebracht. Maar
sindsdien is de „Loden ver
rader" alsmaar op en neer aan
het reizen! De familie in Cura
gao en de Marinemensen willen
elk op hun beurt het beeld be
zitten, d.w.z. als het beeld te
Curagao was, probeerden de
Nederlandse marinemannen het
te pakken te krijgen, maar die
familie, ook niet mis, stopte
het beeld weg. De Jantjes, op
hun beurt, speurden net zo
lang (meestal door listen te
gebruiken) tot ze wisten waar
het verstopt was en dan
ja dan was het een echte sport
om de „loje verrajer" aan
boord te krijgen, dat kun je
begrijpen. En meestal lukte
dat, maar steeds werd bij een
reis naar Curagao het beeld
weer teruggegevenwerd
weer goed weggestopt...... en
toch weer, zelfs als men dacht
dat de „Loden verrader" ge
heel onvindbaar was, bleek bij
l - 'V:. <-■ f,™., J
vfym - l t*.
Een marineman toont de „Loje Verrajer"
vertrek van het schip dat de
matrozen, zodra men een eind
van de wal was, triomfantelijk
het beeld aan de verbaasde
Curagaoers toonden. En dan
ging het Weer naar ons land. In
1947 werd het beeld voor het
laatst naar Nederland gebracht
en in het najaar van 1949
bracht de kanonneerboot „Van
Speyk" de „Loden verrader"
weer naar Curagao. Zullen we
er nog meer van horen?
In sommige streken wordt
het Driekoningenfeest door de
jeugd gevierd met optochten
(in Vlaanderen met grote Ko
ningsstoeten, die meestal des
avonds rondtrekken en waarbij
inzamelingen voor de missies
worden gehouden) en met
kaarsjesspringen, waarbij een
Driekoningenkaars in de vorm
van een driepuntige vork wordt
gebruikt. Bekend zijn ook de
vele Driekoningenliederen, het
Driekoningenbrood met een
erwt of boon er in: verder het
in Vlaanderen en Zuid-Neder
land nog zeer gebruikelijke
Koningtrekken, waarbij de ko
ning van het feest wordt aan
geduid door het trekken van
een erwt of boon.
Op nieuwjaarsdag gingen kin
deren en ook wel groten, langs
de huizen onder het zingen van
toepasselijke liedjes met de be
doeling om wat geld op te
halen. Zo zong mén onder
andere:
Nieujaarken, ik sta hier buiten,
Ik heb een korfken
en het wil niet sluiten
Ik heb een mesken
en het wil niet snijden
Ik heb boter
en het wil niet braden
Ik zie een koekje
en ik kan het niet kopen
Geef mij een stuiver
en laat mij lopen.
of;
Op Nieuwjaarsavond,
De bakker sloeg zijn wijf
Al met de hechte palen,
Zo deerlijk op haer lijf,
Het wijf kroop in de oven
De bakker achterna,
Zij waren zodanig bestoven,
Ik wens u een zalige nieüwejaer
(Slot)
Toch zou vader gelijk krij
gen. We zouden er inderdaad
een rijksdaalder bij verliezen.
Maar op een heel andere ma
nier dan vader zelfs gedacht
had. Het werd een heel treu
rige geschiedenis. Jullie, weten,
dat in de laatste oorlog de
Duitsers hier de baas waren.
Die Duitsers hadden een vre
selijke hekel aan de Joden. Ze
werden opgepikt, uit hun hui
zen gehaald en naar Duitsland
gebracht. En dat gebeurde
meestal heel onverwacht. Nog
niets vermoedend had Japie op
een Maandagmorgen zijn rijks
daalder weer geleend
Het was de laatste keer, dat
we Japie gezien en gehoord
hadden. Vrijdags kwam hij de
rijksdaalder niet terug bren
gén.
„Misschien komt hi) Maan
dag wel."
Maar vader schudde het
hoofd. „Neen, jongens," zei
die, „het zal wel heel wat an
ders wezen. De Joden worden
overal opgepikt.
Is Japie ook naar Duitsland
gevoerd en daar gedood? We
weten het niet. Maar nu, zo
veel jaren na de. oorlog, heb
ben we nog steeds nie.ts meer
van hem gehoord.
We treuren niet om die ene
rijksdaalder, die hij geleend en
niet teruggebracht heeft We
zijn overtuigd, dat hij hem
nie.t terug heeft kunnen bren
gen. We hadden er graag tien
en meer rijksdaalders voor
over gehad, als Japie wel was
teruggekomen.
Want Japie had een klein
plaatsje in ons hart veroverd.
We zullen Japie nooit verge
ten.
De „Drie Koningen met de Ster",
zoals Felix Timmermans die
tekende
Een van de. bekende namen
in de. geschiedenis van het Ne
derlandse zeewezen is die van
Jan Evertsen. 3 Januari is het
250 jaar geleden, dat deze
vlootvoogd te Vlissingen werd
geboren. Zijn geschiedenis
toont op dé meest treffende
wijze aan, hoe iemand aanhou
dend zijn plicht doen en zijn
leven wagen kan in dienst van
het vaderland, om tenslotte
slechts wantrouwen, haat en
ondank te oogsten. De teleur
stellingen, die Evertsen bij
herhaling ondervond, zouden
menigeen moedeloos hebben
gemaakt, maar op hem had
den zij niet die. uitwerking.
Zodra hij overtuigd was een
roeping ten algemenen nutte
te kunnen vervullen, volbracht
hij die met toewijding, zonder
te vragen of men hem daar
voor belonen zou. En van be
lonen was meestal geen spra
ke; integendeel, na de laatste
dienst,, door hem aan het land
bewezen. Werd hij behandeld
alsof hii een misdaad had be
gaan. Geldelijk voordeel had
Jan Evertsen, noch zijn familie
ooit genoten, en toch, toen men
hem na die slechte behande
ling opnieuw voorstelde aan
een gevaarlijke zeetocht deel
te nemen, antwoordde hij: „Ik
verlang niets liever dan he.t
land te dienen en zo nodig
mijn leven voor hét vaderland
op te offeren, evenals mijn
vader, mijn zoon en vier van
mijn broers dit hebben ge
daan."
In die tijden, toen de kinde
ren in de wieg gewekt werden
door het donderen van het ge-
„Nuuwe Jaorke Zoete
't- Vaarke hee vier voete
Vier voete en ene staert,
't Kopke is wel 'n worstje waert-
D'er is nog wel 'n goeje vrouw,
Die nog wel wat geve zou,
Lang zal ze leve,
Veul maag ze geve,
Honderd jaor naor deze dag,
Hoop ik da-ze nog leve mag!"
En wij, Hanny en Harry van
de Jeugdkrant, wensen jullie
allemaal: gelukkig, voorspoedig
en Zalig Nieuwjaar.
Het is aardig om zelf nieuw
jaarskaarten te maken. Je koopt
een vel steyig, wit en glad
papier én knipt daar enige
kaarten (briefkaartformaat) uit.
Wel, nu heb je niets anders te
doen dan er een mooie bloe-
menvaas of mand op te tekenen
(met bloemen er in). En mooi
te kleuren. Daar hoef je heus
geen tekenaar yoör te zijn, dat
kan iedereen. Leuker is om de
bloemen er op te plakken, dat
wil zeggen, je knipt van ge
kleurd papier bloemen en
blaadjes (zo eenvoudig moge
lijk) en die plak je in de vorm
van een bloemenbouquet boven
de vaas (die ook opgeplakt kan
zijn). Wij geven hier een paar
voorbeelden, het spreekt van
zelf dat ieder naar eigen goed
dunken dergelijke kaarten kan
maken. Wij wensen jullie alle
maal.een gelukkig, voorspoedig
en zalig Nieuwjaar.
schut, was het waarlijk geen
wonder, dat een hele familie
zich aan de krijgsdienst wijd
de Jan Evertsen had ook nau
welijks de wieg verlaten, toen
hij reeds door zijn vader mee
genomen werd aan boord, om
op het dek rond te kruipen!
Wij veronderstellen dat hij la-
Jan Evertsen
ter wel naar school gezonden
is, maar veel heeft hij in elk
geval nie.t geleerd, zoals blijkt
uit taal en stijl van zijn brie
ven. Als zeeman stond hij ech
ter zo goed aangeschreven, dat
hij reeds in 1622, toen Jan pas
twee en twintig jaar telde, tot
commandant werd benoemd
van een oorlogsschip.
Jullie weten misschien wel,
dat in de eerste, dagen van de
republiek de zeemacht nog
niet zo goed in orde was als
later, en dat de weinige oor
logsschepen de handen vol
hadden, om de talrijke zeero
vers, die Het Kanaal onveilig
maakten, in bedwang te hou
den. Jan Evertsen had ruim
zijn deel in de talrijke ge
vechten met de kapers en wist
er zich altijd eervol doorheen
te slaan. Wij zullen jullie niet
vermoeien om over al die ge
vechten iets te vertellen, maar
wel volgende week over de
gang van zaken tegen het eind
van zijn leven.
nieuwe
Advertentie
Ja, je hebt ran die men
sen, die spelen met de
rook. De kringetjesblazers
en andere „rook-artisten".
Meestal zijn dat de lui,
die met extra zorg hun
shag en. vloeitjes kopen
en die dan ook zeggen:
In 1950 zullen de Nederlandse verkenners
het feit gedenken, dat veertig jaar geleden
de eerste padvinders in ons land aarzelend
begonhen met het door Lord Baden Po
well geconcipieerde spel van verkennen te
spelen. In verband daarmede staan een aan
tal jubileum-evenementen op het program
ma. Reeds staat vast, dat de viering zal
culmineren in een Nationaal Kamp van de
Verkenners van de Vereniging „De Neder
landse Padvinders" en van „De Verkenners
van de Katholieke Jeugdbeweging".
LADDERWEDSTHIJD Oplossing
van de tweezet nr. 919 van G. H. Dre-
se, The Problemist, Maart 1938. 1. Rd4.
Een voorbeeld van cross-check-matver-
andering, gecombineerd met halfpin. In
de diagramstelling volgt op 1Pe6
onv. t. 2. Pd6 mat en 1Rc5 t, 2.
Pxc5 mat. Na de sleutelzet: 1Pe6
onv.t, 2. Pf6 mat. 1Pxd4 t, 2. Pd6
mat en 1Rc5 t, 2. Pxc5 mat. Wij
ontleenden het probleem aan „Probleem
componisten V" van Dr. M. Niemeijer.
Keurig.
Probleem nr. 922 van N. IJ. J. Tcrmaat.
Eerste publicatie.
Wit geeft mat in twee zetten.
Oplossingen binnen drie weken te zen
den aan Jos. Duvergé, Binnen Brou
wersstraat 40, Amsterdam-C.
Dr. ALJECHIN: MIJN BESTE
SCHAAKPARTIJEN 1924—1937.
Wedstrijd te Bern 1932.
Colle-opening.
Wit: Aljechin. Zwart: S. Flohr.
1. d2—d4, d7d5; 2. Pgl—f3, Pg8—f6;
3. e2e3, e7—e6; 4, Rfld3, c7c5; 5.
c2e3, Pb8c6; 6. Pbl—d2, Dd8—c7; 7.
0—0, Rf8e78. Ddl—e2, 0—0; 9. e3—
e4, döxe4, 10. Pd2xe4, c5xd4; 11.
Pf3xd4, Pc6xd4; 12. c3xd4, Pf6xe4;
13. Rd3xe4, f7f5; (Maar van hier
af overschat Flohr zijn stelling be
slist, en dit doet hij zeer zelden. Na
het eenvoudige 12Rd7; 13. Df3,
Rc6 ware het natuurlijke resultaat re
mise geweest.) 14. Re4f3, Re7f6; 15.
Tfl—dl, Tf8d8; 16. Rel—e3, f5—f4?,
(Zelfmoord. Maar ook na 't betrekkelijk
betere 16g5; 17. h3—De7; 18. Tacl
zou het spoedig duidelijk zijn gewor
den, dat de witte d-pion alleen veroverd
zou kunnen worden ten koste van een
Horizontaai: 1. volgens de aard; 8. Bij
bels persoon; 12. pers. voorn.; 13. baard;
14. water in Zuid-Holland; 16. uitroep van
pijn; 17 expositie; 21. water bij Amsterdam;
22. zeewier; 24. lofdicht; 25. metaal; 26.
triangulatie; 36 ambtshalve (afk.); 37.
dwaas; 38. deel van het jaar; 39. water in
Friesland; 40. Romeinse geschiedschrijver;
41. heimelijk voorraden inslaan.
Verticaal: 1. buiten het huis in de
kost doen; 2. populaire benaming van een
bekend geallieerd legeraanvoerder; 3. Euro-
verdere en beslissende compromitte
ring van zwart's stelling) 17. Talcl,
Dc7—d6; 18. 3e3—d2, Rf6xd4; (Deze
pion is vergiftigd, gelijk uit het ant
woord blijkt. Maar ook 18. Tb8; 19.
a3!, dreigende 20. Rb4 enz., was reeds
praktisch hopeloos.) 19. Rd2a5! Td8
d7; (Indien de toren de d-lijn verlaat,
wint dadelijk 20. Dc4!) 20. Tdlxd4!,
(De overtuigende weerlegging van
zwart's ultra-materialistisch streven in
deze partij.) 20Dd6xd4; 21. De2x
e6t, Td7—f7; 22. Tclxc8t; Ta8xc8; 23.
De6xc8, Tf7—f8; 24. Dc8xb7, Tf8—e8; 25.
h2—h3, Dd4c5; 26. Ra5—c3, Dc5—e7;
27. Rf3d5t, Kg8—h8; 28. Db7xe7, Zwart
geeft het op.
De annotaties zijn zeer verkort,
Dankend voor dé gelukwensen die wij
van vele lezers mochten ontvangen,
wensen wij hun een Zalig Nieuwjaar.
peaan; 4. Spaanse rivier; 5. krantenjongen;
6. gezwind; 7. aanw. voorn.; 9. vis; 10. vad
sig; 11.' amnestie verlenen; 15. noot; 18. niet»
nieuws (Lat 19. handel; 20. verhaal, be
rustende op de volksoverlevering; 23. woon
schip; 27. staaf; 28. pers. voorn.; 29. boe
renkiel; 30. in orde (afk.); 31. opleidings
instituut voor officieren (afk.); 32. Bijbels
persoon; 33. verkeerd; 34. gesloten; 35. ont
kenning.
Inzendingen tot en met Dinsdag 10 Ja
nuari aan Het Kasteel van Aemstel (afd.
Prijsraadsel), N.Z. Voorburgwal 6573, Am
sterdam.
OPLOSSING 17 December:
AM BI T I E U S
REEKONETM
I NIMMERP I
SOMABTDOM
I TEMOOSLO.
CABALSLOS
OPROAB I O A
GU IRLANDE
C INKMD IEB
ELKFUTEGO
SOFASELAN
SOFETSBUN
I K P R A A LW E
E I E P N S EM T
I NTEGRAAL
Na loting werden de prijzen toegekend
aan: F. Lurvink, Dintelstraat 56, Amster
dam; H. de Wit, Sloterdijkstraat 6, Amster
dam; A. J. van de List, Piekéstraat 52,
Noordwijk; H. de Bruin, Kerklaan 35, La
ren (N.-H.); M. J. de Boer-Moone, Zand-
voortselaan 154, Post Aerdenhout; J. van
de Meulen, Elzenplein 60, Haarlem.
