Kader der K. V.P. momenteel
te zwaar belast
EPIC "DE noorman:
DE WERELD ROND
Is Butlin-kamp geen Butlin-kamp?
t irriYr
Geheimzinnige en on
wellevende Rus
GESTREMD
LUCHT
VERKEER
ZANDVOORT FAMILIE- EN MASSABADPLAATS
Slechts 3m H.A.
industrieterrein
Spreiding van werkzaamheden over twee jaar
In uitbreidingsplan 1050 woningen geprojecteerd
LllUJL V U
DINSDAG 3 JANUARI 1950
PAGINA 3
Vaart tweemaal Nederlands
schip aan
ZIEKENFONDSPREMIE
ONGEWIJZIGD
Hoofd Inspectie belastingen
Ambassadeur van India
prijst Amsterdam
Hulplandwachter krijgt
5 jaar
Paushulde te Leiden
BANKDIRECTEUR IN ARREST
„Oranje" Woensdag in
Amsterdam
mm
ZEER INTENSIEF GEBRUIK
VAN DE WEGEN
DE LUGUBERE VONDST
TE UITHOORN
Gebeente geen bewijs
voor misdaad
Indonesische postzegels
BRANDWEER STOND
MACHTELOOS
Geen druk op waterleiding
en slechte slangen
Mr. M. H. Hartog overleden
De import ven crème Wedgwood-
aardewerk is van heden af VRIJ!
N. F. VAN GELDEIl Co., AMSTERDAM
Verbetering in machinaal
melken?
Vrije prijzen voor gedroogde
Zuidvruchten en bananen
Dr. Plesman in observatie
EMIL JANNINGS
OVERLEDEN
'n TIP VAN BOOTZ
GEDWARSBOOMDE
(Eigen bericht)
Het party bestuur van de K.V.P. is
van oordeel, dat het kader der party
door de jaarlijks terugkerende menings-
peiling, landelijke kaderdagen in Rol-
duc, partyraadsvergaderingen en par
tycongres te zwaar belast wordt, waar
door de belangstelling voor al deze ge
beurtenissen daalt. Het stelt zich voor
bepaalde werkzaamheden over twee jaar
te spreiden, zodat bijvoorbeeld het ene
jaar landelijke kaderdagen in Rolduc
worden georganiseerd en het andere
jaar het partijcongres. In de partij
raadsvergadering van 17 en 18 Februari
in het Jaarbeursrestaurant te Utrecht
zal deze aangelegenheid behandeld wor
den.
Door een wijziging in het Algemeen
Reglement hoopt men een regeling in
de boven omschreven zin tot stand te
brengen. De wijziging houdt in, dat de
Partij voortaan „tenminste éénmaal in
de twee jaren in congres bijeenkomt
en het Partijbestuur het tijdstip be
paalt, waarop dat gebeurt". Door een
beperking van de landelijke activiteiten
der Partij komen dan tevens gelden vrij
voor de exploitatie van het Centraal
Vormingsinstituut. Het voorstel tot
stichting van dit instituut zal eveneens
op de partijraadsvergadering worden
ingediend. Het bestuur wenst voor het
Centraal Vormingsinstituut een bedrag
van ƒ32.000 uit te trekken.
Men zal zich in Februari tevens moe
ten uitspreken over een aantal voorstel
len, die door de afdelingen zijn inge
diend. Zo het voorstel van de kring 's-Gra-
venhage om de benoeming van een Ne
derlandse gezapt in Spanje te bevorde
ren. In zijn prae-advies verwijst het
partijbestuur deze zaak naar de com
missie van advies. De kring Maastricht
dringt er op aan, dat bij een nieuwe
oproep van oorlogsvrijwilligers deze in
de door hen verworven rang worden
hersteld. Het partijbestuur deelt deze
opvatting ten volle.
De agenda der Partijraadsvergadering
vermeldt voorts nog de vaststelling van
het Provincieprogram 1950. In dit pro
gram wordt er sterk op aangedrongen,
dat het provinciaal bestuur rekening zal
houden met de waarde van de gods
dienst en de godsdienstige instellingen.
Het program staat samenwerking der
De 250 ton metende uit Delfzijl afkom
stige Nederl. kustvaarder „Limfjord" is in
de Deense wateren op Oudejaarsavond
vlak voor middernacht tussen kaap Arcona
en Bornholm twee keer in aanvaring ge
weest met een Russisch schip. De eerste
keer ward er geen noemenswaardige schade
aangericht, doch toen het Nederlandse
schip, teneinde de aandacht te trekken,
seinen gaf en zijn zoeklichten in werking
stelde, reageerde het Russische vaartuig
door onverwacht de verkeerde kant .uit te
varen. Hierdoor werd de „Limfjord" ten
tweeden male geramd, waarbij haar wand
werd ingedrukt en het roer beschadigd.
Hierna stoomde het Russische schip volle
kracht vooruit en verdween. De Neder
landers konden de naam van het schip niet
vaststellen. De „Limfjord" heeft zes uur
stuurloos rondgedreven en wat water bin
nengekregen, maar werd tenslotte door een
Duits schip een Deense haven binnenge
sleept. Volgens de Nederlandse gezagvoer
der was de brug van het Russische schip
verlaten.
Aan boord van de „Limfjord" bevond
zich een bemanning van vijf koppen. Nie
mand kreeg enig letsel. Het schip was ge
laden met stukgoederen op weg van Gdynia
naar Denemarken.
Naar blijkt uit een beschikking van de
minister van Sociale Zaken wordt de
premie voor ingevolge het ziekenfondsen-
besluit verplicht verzekerden gehand
haafd op 3.6 pet. Zoals bekend, moet de
werkgever de helft van deze premie van
het loon van de werknemer inhouden.
Het werknemersaandeel in de zieken
fondspremie blijft dus 1.8 pet. De maxi
mum inhouding bedraagt voor 1950 res-
Pectieveiyk voor maandlonen van f 260
af. voor weeklonen van f 60 af en voor
daglonen van f 10 af, f4.69, f-1.08 en f 0.18.
K-B. is de hoofdinspecteur-titulair
Rijks Belastingen. F. T. Pesman,
f°°id VaY de inspectie der belastingen
®e^°'D^enoemd tot hoofdinspec-
j l'ks Belastingen, hoofd van
de inspectie der belastingen t.e Amster
dam.
In edh radiorede voor India en Zuid-
oost-Azië bracht de ambassadeur van
India in ons land, dr. M. S. Mehta, hul
de aan Indonesië en Nederland voor de
wijze waarop zij hét Indonesische pro
bleem oplosten.
Amsterdam, aan welke stad hij de vo
rige week een bezoek bracht, noemde
dr. Mehta „een stad met een ziel en een
geweten De ambassadeur was diep on
der de indruk van de geestkracht van
de Amsterdamse kunst, godsdienst en
Persoonlijkheid, die de geschiedenis der
stad hebben verrijkt en aan het Neder
landse volk de kracht hebben gegever.
zijn welvaart en vrijheid te herwinnen.
He 32-jarige Amsterdamse ex-hulp-
landwachter P. C. is door het bijzonder
gerechtshof tot 5 jaar met aftrek van
Voorarrest veroordeeld, omdat hij in
1944 als „onderschaarleider bij de land
wacht" de vijand hulp had verleend by
het opsporen, arresteren en verhoren
van personen, die joodse landgenoten
hadden helpen onderduiken.
De vereniging „Katholiek Leiden"
belegt morgenavond in de Stadsgehoor
zaal te Leiden een plechtige bijeen
komst, die bedoeld is als een hulde
a9n Paus en Bisschoppen by gelegen
heid van het Heilig Jaar. Deze Paus-
Ulde zal door vele burgerlijke en Ker-
autoriteiten, onder wie de pau-
hjk internuntius, mgr. Paolo Giobbe,
°rden bijgewoond,
en deze avond zullen Paul de Waart
di»- pater D. A. M. Goossens O.F.M.,
w0n<Tur van de Charitas-missie, het
liisti voeren> terwijl de muzikale om-
verz°rgd zal worden door een
en ngd koor van de St. Petruskerk
v«n fir-Alma Mater-koor onder leiding
het t ü,em Mizée. Dit laatste zal o.m.
Deum van Verdi uitvoeren.
gemeenten voor, wenst de bevordering
van industrialisatie en industrie-sprei
ding en legt vooral de nadruk op de so
ciale zorg.
Het vraagt van het provinciaal be
stuur, dat het bij de vaststelling van de
tarieven der provinciale nutsbedryven
rekening houdt met de belangen der
grote gezinnen en de medezeggenschap
van het personeel in dienst der provin
ciale bedreven wèl zyn aandacht
schenkt.
Zaterdagmorgen zijn de directeur en
drie employé's van de „N.V. Oudewater-
sche Bank" gearresteerd op last van de
officier van Justitie te Rotterdam in
verband met manipulaties bij de effec
tenregistratie. De positie van de beleg
gers bij de „N.V. Oudewatersche Bank"
zou door deze arrestaties niet in het
geding komen. In de loop van Zondag
zijn de gearresteerden in vrijheid gesteld,
behalve de directeur mr. C. H. V.
Het motorschip „Oranje" van de
Stoomvaart Maatschappij „Nederland"
wordt vannacht met 900 passagiers aan
boord uit Indonesië in de haven van
Amsterdam verwacht. Met de ontsche
ping zal, behoudens onvoorziene om
standigheden, Woensdagmorgen om ne
gen uur worden begonnen.
Volgens recente publicaties van het
Centraal Bureau voor ue Statistiek zijn
de drukste wegen, die met personen
auto's worden bereden, achtereenvolgens
de wegen Den HaagRotterdam, Utrecht
De Bilt en AmsterdamBussum. In
drie jaar tijd is de verkeersintensiteit
hierop twee en een half a driemaal zo
groot geworden. Gedurende het laatste
jaar is op eerstgenoemde weg het ver
keer met twintig pCt., op de beide
andere wegen met tien pCt. toegenomen.
De drukste wegen, met autobussen be
reden, zijn resp. Arnhem—Velp, Utrecht
Velp, UtrechtDe Bilt en Linne
Maastricht. De wegen met het drukste
vrachtvervoer zijn de wegen Utrecht
De Bilt, RotterdamZwijndrecht en
Den HaagRotterdam. In drie jaren
tijds is hier de gebruiksintensiteit ander
half tot tweemaal zo groot geworden.
De wegen, waarop de meeste motorrij
wielen rijden, zijn die van Utrecht naar
De Bilt en van Arnhem naar Velp. Voor
de gewone rijwielen is deze volgorde
juist omgekeerd. Het aantal wielrijders
is drie a viermaal zoveel als in 1946.
In 1948 was de verkeersdrukte van
motorrijwielen en personenauto's onge
veer anderhalf maal die van vóór de
oorlog, van vrachtauto's 1.7 en van fiet
sen 0.9 maal die van 1938. Voor 1949 zijn
deze verhoudingen nog niet bekend.
Volgens mededelingen van de districts
commandant der Rijkspolitie in de pro
vincie Utrecht is er voorshands geen
reden om aan te nemen, dat de vondst
van een geraamte onder de vloer van een
huis aan de Kromme Mijdrecht in Uit
hoorn een oude misdaad aan het licht
zou hebben gebracht.
Het huis beter misschien gezegd
krot waaronder het geraamte werd
gevonden, is tot voor kort bewoond ge
weest door een oude man, die niet meer
wel bij het hoofd was. De man is enkele
weken geleden gestorven en omdat de
woning totaal vervuild was, werd beslo
ten haar af te breken.
Hierbij zijn delen van een geraamte
gevonden, onder andere een gedeelte
van een schedel. De betrokken Justitie-
autoriteiten en ook de politiedeskundige
dr. Zeldenrust hebben ter plaatse een
onderzoek ingesteld. Hoewel nog geen
volledig resultaat van dit onderzoex
vast staat, is toch wel gebleken, dat
het gebeente ten minste vijftien jaar
oud is. Van een recente misdaad zo er
al van misdaad gesproken mag worden
is dus geen sprake aldus de dis
trictscommandant. Het is niet uitgesloten,
dat de oude man, die vroeger op het kerk
hof in de omgeving heeft gewerkt, de
beenderen vandaar heeft meegenomen
als curiositeit.
Aan de z.g. Philatelistenloketten der Post
kantoren zullen van de Indonesische fran
keerzegels van dg „Bouwkunstserie'' de vol
gende waarden verkrijgbaar worden ge
steld: 15. 20, 25, 30, 40, 45, 50, 60 en 80 sen
en 1 rupiah. De verkoopsprijs van deze ze
gels in Nederlande munt bedraagt resp.
15 20, 25 30, 40. 45, 50, 60 en 80 cent en
1.—.
Toen de souvereiniteit aan Indonesië
werd overgedragen vierde ook India deze
gebeurtenis met een korte plechtigheid,
waarbij Pandit Nehru het woord voerde.
De Nederlandse ambassadeur in India,
de heer A T Lamping, ziet men onder
zijn hoorders op de eerste rij.
Een felle brand heeft Maandagavond
omstreeks zes uur gewoed in de garage
van het transportbedrijf Tiggelaar te
Winschoten. De brand werd ontdekt
door een zoon van de heer Tiggelaar,
die een hevige explosie hoorde. Weldra
was de garage één vlammenzee. Perso
neel van het bedrijf en enkele buren
slaagden er in één van de twee in de
garage gestalde trucks uit het bran
dende perceel te slepen. De blussings-
werkzaamheden van de Winschoter
brandweer faalden, doordat er te weinig
druk op de gemeentelijke waterleiding
stond, terwijl tevens enige slangen het
begaven.
In Den Haag is op 82-jarige leeftijd over
leden mr. M. H. Hartog, oud-rechtskundig
adviseur van de Bond van Bedrijfsauto
houders in Nederland (B.B.N.).
Sfoctn cvecGuna
COT. -."„.OOWt. 1:00.0
50. Toen de achtervolgers de deuropening van de herberg van de Gele Lotus
bereikten, zagen zij de Noorman door de nauwe straat wegrennen. Hij hoorde hun
stemmen achter zich en spande zijn uiterste krachten in om weg te komen. Zij
mochten hem onder geen voortvaar de in handen krijgen; de dingen die hij te weten
was gekomen, konden de gehele toekomst van China wijzigen. Het lot van de keizer
en zijn volk hing er thans van af of hij Ming en z'n mannen er tijdig van in
kennis kon stellen. Over wat er daarna gebeuren moest durfde Eric op dat moment
nog niet te denken. De moeilijkheden waar hij thans in verwikkeld was waren reeds
voldoende om z'n aandacht volkomen bezig te houden.
Hij had de hoek van de straat nauwelijks bereikt en hoorde de snelle voetstappen
van zijn achtervolgers steeds nader komen, toen een schel gefluit plotseling zijn
oor trof. Zich omdraaiend zag hij in de schaduwen het geagiteerde hoofd van Tai, die
hem driftig wenkte.
Haastig mijn vriend," fluisterde de kleine filosoof opgewonden, de verwonderde
Noorman meetrekkend. „Ik zag vanaf de zolder uw eh terugtocht. Ah, maar
de wijsheid weet haar pad te kiezen. Ik liet de schurkachtige waard in dc steek
om u'te hulp te snellen. Ziehier," hij duidde op een donkere vorm, welke Er'c
nadertredend als een ossenkar herkende „dit vond ik onbeheerd staan. Een
vingerwijzing der goden, nietwaar. Snel, stijg in, opdat wü deze omgeving, welke
geen denken waardig is, ontvlieden."
In het begin van de straat klonken schelle stemmen en het volgend ogenblik zag
Eric Baldon's gestalte uit de schaduwen opduiken. Hij aarzelde geen seconde. Reeds
had Tai de zweep over de ossen gelegd. Nu, terwijl Eric op de plompe kar sprpr.g.
prikte hij de dieren in de lenden, onderwijl een stortvloed van aanmoedigende
kreten over hen uitstortend. Geschrokken sprongen zij vooruit en het laatste wat
de achtervolgers waarnamen was een voortschietende kar en het hotsende geluid
van zware wielen over de ongelijke weg. Toen versmolt alles met de duisternis cn
alleen Tais stem was nog even hoorbaar: O Too; hier wordt de wijsheid door een
os geleid
Advertentie
WEDGWOOD
General Staffordshire and Wedgwood Warehouse
Prins Hendrikkade 25—27 Van Baerlestraat 40
(Van onze correspondent)
Anne Bagema, een boer uit de ge
meente Workum, heeft een verbetering
aangebracht in het machinale melken,
welke hem een productie oplevert, die
twintig procent boven de normale ligt.
Zijn uitvinding geeft een aanzienlijke
tijdsbesparing en vraagt een minimum
aan arbeidskracht. Deskundigen heten
zich zeer prijzend over de door hem be
reikte resultaten uit. Verwacht wordt,
dat de machine van Bagema binnen niet
al te lange tijd op de markt wordt ge
bracht
Met ingang van 1 Januari 1950 zijn de
maximum-verbruikersprij zen voor abriko
zen, bananen, dadels, krenten, rozijnen,
tutti-frutti, gedroogde peren en gedroogde
pruimen opgeheven.
Ngar wij vernemen, is dr A. Plesman.
president-directeur van de K.L.M., die
lijdende is aan een oogontsteking, voor
enige dagen ter observatie opgenomen
in de neurologische kliniek St. Ursula
te Wassenaar.
Emil Jannings, toneelspeler van for
maat, maar vooral door de film inter
nationaal bekend geworden, is, 63 jaar
oud, te Zinkenbach am Woifgangsee in
Oostenryk overleden.
Jannings was in Zwitserland gebo
ren, maar al jong naar Duitsland ver
huisd. Bij Max Reinhardt en diens
„Deutsches Theater" in Berlijn begon
zijn roem. Toen had hij evenwel al
veertien jaar lang over de planken van
allerlei kleine theatertjes gezworven.
Bij Reinhardt ontdekte de film hem.
Met Lodew. XIV in „Madame Dubarry"
én met Hendrik VIII in „Anna Boleyn"
was zijn naam in de filmwereld wei
gevestigd. Natuurlijk verhuisde hij toen
naar Hollywood, waar hij vier jaar lang
gevierd werd om films als „The way of
all flesh", „The street of sin", „The
sins of the fathers", maar dat hij de rug
toekeerde, toen men er tot de spreken
de film over ging. „Daar wordt te veel
in gepraat", zei hij. „Het is een al te
goedkoop vervangingsmiddel voor het
toneel". Dat belette hem niet om een
jaar later in Duitsland in een spreken
de film op te treden, dat was „Der
blaue Engel" waarmee Mariene Dietrich
Advertentie
,,'n Goed Nieuwjaar",
dat wens ik U allen,
Laat niemand Uw stemming
vergallen.
Als ge nipt aan 'n glas,
Dan merkt ge alras:
„TIP VAN BOOTZ" zal U
't beste bevallen.
Inz. Hr. F. P. H„ Bl'daal, ontv. 1 fl. TIP
Emil Jannings
beroemd werd. Dat was omtrent de tijd,
dat hij op een tournée door Nederland
met Mirabeau's „Les affaires sont les af
faires" (in Duitse vertaling) verklaarde,
dat toneelspelen hem toch nader aan het
hart lag dan optreden voor de film.
Dat belette hem niet om ongeveer ieder
jaar een film te draaien. De bekendste
daarvan zijn „Traumulus" en „De Heer
ser". Hij trok zich ook niet terug, toen
het Nazi-regiem de zaken in Duitsland
regelde. Hij liet zich zelfs benoemen tot
„Staatsacteur" en „Senator vqor de Cul
tuur", aanvaardde de „ere-ring van de
Duitse film" en de „Mussolini-beker.
In de oorlog speelde hij de titelrol m
„Oom Kruger". Na de oorlog werd hem
het spelen verboden. In 1946 is hij voor
een denazificatie-hof gezuiverd, in 1947
werd hij Oostenrijks onderdaan.
Veertien dagen is Emil Jannings ziek
geweest. Donderdag is hij katholiek ge
worden.
Gisteren landde op het vliegveld van
Neurenberg een K.L.M.-Dakota, hetgeen
het begin betekent van een regelmatige
dienst op deze Beierse stad, door K.L.M.
en Sabena te onderhouden.
Drie vluchtelingen int Tsjechoslowa-
kije, die bij hun vlucht een Tsjechische
douane-officier hadden neergeschoten,
zijn gistermorgen door de Oostenrijkse
politie gearresteerd en aan de Russische
autoriteiten uitgeleverd.
De Australische regering heeft aan Joe
goslavië en Roemenië voorstellen gedaan
betreffende de vestiging in Australië
van 25.000 Griekse kinderen, die zich op
het ogenblik in verschillende landen van
Oost-Europa bevinden. De minister van
Buitenlandse Zaken, Percy Spender, ver.
klaarde hieromtrent, dat de Joegoslavi
sche minister van Buitenlandse Zaken
heeft goedgevonden de kinderen, welker
ouders zich reeds in Australië bevinden,
naar dat land te laten gaan.
De Roemeense regering heeft niet ge
reageerd op het Australisch voorstel.
Pandit Nehroe, de eerste minister van
India, heeft het woord gevoerd op de
jaarvergadering van het Indische weten
schappelijke congres in aanwezigheid
van talrijke buitenlandse geleerden, on
der wie het echtpaar JoliotCurie. De
minister verzocht de geleerden en tech
nologen van de gehele wereld zijn land
te hulp te komen bij het opvoeren van
zijn levensstandaard.
De Franse geleerde Georges Claude,
die wegens collaboratie met de Duitsers
tot levenslange gevangenisstraf was ver.
oordeeld, is gisteren onder borgtocht
vrijgelaten. Aan Claude was ten laste
gelegd, dat hij de Duitsers geholpen had
bij het vervaardigen van vliegende bom
men. De straf van deze tachtigjarige ge
leerde was onlangs reeds verlaagd tot
tien jaar.
Wegens de slechte toestand van zyn
gezondheid zal het koning Gustav van
Zweden niet mogelijk zijn op 11 Januari
de plechtige opening van het parlement
bij te wonen. Hij zal bij deze plechtig
heid door kroonprins Gustav Adolf ver
vangen worden, die voor die gelegenheid
als regent zal fungeren.
De Poolse generaal Micczyslaw Wong-
rowski is uit zijn ambt van directeur
van de politieke opvoeding in het Poolse
leger ontheven. Wongrowski was vroe
ger Pools militair attaché te Londen. Hij
zal bij het reservekader worden inge
deeld, waar hij zich aan politieke werk
zaamheden buiten het leger zal wijden,
aldus een regeringsmededeling.
Honderden Italiaanse boeren hebben
gisteren in kleine groepjes tal van boer
derijen in de Po-vallei bezet. 25 perso
nen werden door de politie gearresteerd,
die met jeeps was toegesneld om de in
vasie van de landerijen tegen te gaan.
Advertentie
Wanneer verkoudheid
de ademhaling belem
mert, maakt
MENTHO-REX
Verkoudheidszalf
de luchtwegen weer
vrij.
Men schrijft ons:
In Zandvoort is men enigszins ver
wonderd over de bezwaren, welke thans
opnieuw door landelijke jeugdorganisa
ties worden ingebracht tegen de stich
ting van een groot vacantie-verblijf voor
1500 personen in Zandvoort. De aldaar
gangbare mening kan in de volgende
punten worden samengevat:
1. Men bestempelt deze plannen ten
onrechte met de naam Butlin-kamp. De
heer Butlin zal de eerste zijn om toe te
geven, dat de plannen van de Neder
landse architecten niet te vergelijken
zijn met die van zijn „camps", die een
semi-permanent karakter dragen. Het
gebouwencomplex te Zandvoort vol
doet aan alle eisen van soliditeit, welke
aan permanente gebouwen langs de
kust worden gesteld. Het kan vergeleken
worden met hotel-bouw.
2. De opzet van de Zandvoortse plan
nen is meer in overeenstemming met de
eisen van versobering, welke men nu
gedwongen is ook aan hotel-bouw te
stellen. Een hotel van de traditionele
vorm en inrichting kost momenteel
16000 per bed, waardoor exploitatie
onmogelijk rendabel is te maken. De
hotel-gasten zullen hun eisen dus moe
ten verminderen om tot aanvulling van
het grote tekort aan hotelaccommodatie
te komen. Dit tekort is geen Zandvoorts
verschijnsel, maar doet zich in het ge
hele land voor. In Amerika heeft men
deze versobering reeds lang ingevoerd,
men kent daar bijvoorbeeld apparte
menten-hotels, welke comfortabel doch
niet luxueus zyn. Dit beginsel wordt
ook in de Zandvoortse plannen doorge
voerd en daardoor kunnen de kosten
worden teruggebracht tot ƒ4000 per bed.
3. Het is een algemeen verschynsel,
dat de exploitatie van een hotel-op-zich
niet rendabel is te maken. In grote bad
plaatsen kent men dan ook de zoge
naamde horizontale exploitatievorm,
waarbij in één onderneming zijn onder
gebracht zowel de verlies gevende hotel
exploitatie als de beter renderende be
drijven: café's, restaurants, amuse
mentsinrichtingen e. d. In deze zin zal
ook in het Zandvoortse vacantie-ver
blijf (men noemt het geen Butlin-kamp
en ook geen hotel) van een horizontale
exploitatie kunnen worden gesproken.
4. Als men aan het onder 2 en 3 ge
stelde niet wil voldoen, zullen er de eerste
jaren in Zandvoort geen hotels en aan
verwante bedrijven worden gesticht.
Zandvoort zal dus gedoemd zijn een
gehavende badplaats te blijven en daar
mede zijn de belangen van de recreatie
behoevende inwoners van Amsterdam
en Haarlem niet gediend.
Een burger van Zandvoort geeft
hier zijn visie weer op het veelbe
sproken vacantieverblijf, dat meest
al met de naam van Butlin-kamp
wordt betiteld. Wij hebben daaraan
onlangs een niet bijzonder enthou
siaste bespreking gewijd. Her hier
bij gepubliceerde artikel heeft een
welwillender, i.e. een apologetische
toon. Daar wij het terwille van een
juiste oordeelsvorming en uit hoofde
van journalistieke objectiviteit nut
tig vinden, dat woord en weder
woord beide worden gehoord, geven
wij de ons aangeboden commentaar
onverkort weer, zonder echter ons
reeds eerder geformuleerd oordeel
prijs te geven. Wel zijn wij gaarne
bereid een deel van onze bezwa
ren in zoverre te laten vervallen
als de feiten, waarop zij zijn ge
grond, anders zullen komen te lig
gen dan oorspronkelijk te voorzien
was.
5. De bezwaren tegen het in dit ver
blijf tot uiting komende verschijnsel van
massaficering zijn erg overdreven; de
horizontale exploitatie en de versobe
ring, welke in de- opzet is aangebracht
(de eetzaal telt b.v. 750 plaatsen, zodat
de 1500 gasten daarvan in twee groepen
gebruik moeten maken), maakt een
zekere mate van „geleide" vacantie-
besteding noodzakelijk. De individuele
vryheid wordt echter op geen enkele
wijze beperkt.
6. Er is nu eenmaal een grote categorie
van personen, die het op prys stellen,
dat hun vacantie voor hen georganiseerd
wordt en die een week-zonder-zorgen
een groter genot vinden, dan een op
eigen initiatief ondernomen en zelf uit
gevoerde vacantiereis.
7. Inderdaad kan allerwege een grote
vervlakking worden geconstateerd en
het is goed. dat de jeugdbeweging daar
tegen ageert. Met een protest-actie als
tegen het Zandvoortse vacantie-verblijf
bereikt men het gestelde doel niet (be
seft men wel de mogelijkheden tot cul
turele verheffing, welke een dergelijke
onderneming biedt?).
8. De vervlakking is een maatschap
pelijk verschijnsel, dat nog in de hand
wordt gewerkt, bijvoorbeeld door de
zouteloze nonsens-programma's van de
radio (negen heit de klok, moeder s pa-
rapluie en bontedinsdagavondtrein)
Welke actie voeren de jeugdorganisaties
daartegen?
By het ter visie gelegde ontwerp-
uitbreidingsplan voor Zandvoort zijn
uitvoerige toelichtingen gevoegd; hier
aan wordt het volgende ontleend:
Zandvoort blijft tengevolge van zijn
ligging een „massa-badplaats" met over
wegend eendaags bezoek, waar de be
volking van Amsterdam en Zuid-Kenne-
merland des Zondags en in de zomer-
vacantie haar ontspanningsgelegenheid
moet vinden. Daarnaast behoudt Zand
voort zijn functie van „familie-bad
plaats" met meerdaags bezoek. De be
hoeften voor beide soort badplaatsen
zyn verschillend, maar dit vraagstuk
kan te Zandvoort goed worden opgelost
door het Noordelijk deel van de bad
plaats te bestemmen vor massaal be
zoek (nabijheid van spoor- en tramsta
tion. aansluitend aan Zeeweg en Zand
voortse laan) en het Zuidelijk deel voor
de rustiger familiebadplaats (nabijheid
van de duinen der Amsterdamse water-
door
PATRICK PURCELL
Vertaling
JOHANNA PERENBOOM
14.
Waterford, waar de jonge mannen van
ïeken eu spoorwegen dromen, waar
ze, pfa„S? ,°Y<rr het weekeinde en dansen
en voetbalelftallen, want hun ogen zijn
niet meer bij de rivier en hun harten
n;et "Beer op zee. Over de glorie van do
Bei esfords gaat dc zon onder en de faam
van de Malcolmsons is maar een hoofd
stuk geweest, oen stralend hoofdstuk,
dat al lang tot vergetelheid is vertild; en
wat is er van de Meaghers gebleven 'dan
een strijdvaan en een zilveren zwaard
tegen een koude muur en de verrafelde
herinnering aan een zilveren tong en
een duistere tragische legende over voor
vallen, die zich op de brede wateren van
de verre Mississipi hebben afgespeeld?
Waterford, Urbs Intacto, de ongerepte
en onaantastbare stad, die nu vredig in
de beschutte zonneschijn ligt na al het
zwoegen van de drukte van bezige eeu
wen, die de langzame uren verslaapt in
weerwil van het gedrein van de onte
vreden rivier die zucht en steunt langs
zo menige verlaten kade. Waterford, de
stad van de schepen, die nu de stad van
de schimmen is.
Voor Waterford heb ik een diepe ach
ting en in mijn hart een grote deernis,
maar Waterford is niet de stad, die ik
liefheb.
Neen, mijn stad ligt bij de helder»
Nore, een gelukkige stad, die gezellig is
gemaakt door de voorbijtrekkende jaren,
een stad van torenspitsen en scholen en
heiligheid, de rustige en hoofse stad van
St Canice en St. Kieran. Een stad uit de
oude tijd, die reeds haar cultuur en haar
privileges had, toen Dublin nog maar
een Engelse vesting aan de Liffey was
en Belfast enkel een onzekere naam in
de school van de toekomst.
Onder de steden is Kilkenny mijn eei-
ste en enige liefde, het Kilkenny van de
heiligen en deugdzame groten, het Kil
kenny van dc scholen en de geleerd»
groten, het Kilkenny van de Confedera
tie, van de Pale en Ierland's laatste ge
zamenlijke inspanning om de oude dagen
weer terug te brengen, die onherroepe
lijk voorbij waren.
En er zijn ook nog andere Kilkenny's:
de oude stad van de clans, met wallen
uit leem en vlechtwerk omgeven, in de
dagen toen MacGiolla Pradaig vorst van
Ossory was en het koningschap niet de
droom van een dwaas, maar een pluk-
rijpe vrucht; of het Kilkenny van de
gilden, van de Shees en de Comerfords
en de Rothes, de zonderlinge, benauwde
stad van de Middeleeuwen, die Petro-
nella van Meath, de kamenierster van
Vrouwe Alice Kyteler, op de brandsta
pel bracht, omdat ze haar ziel aan de
duivel verkocht had, de arme Petronella
van Meath, wier ongelukkige ziel geen
rust vindt tot op de oordeelsdag.
En verder was daar het Kilkenny, dat
van vreugde schreide, toen het Rinuc-
cini, de nuntius van de Paus, die uit
Rome was gekomen, begroette, een Kil
kenny waar de harten heftig sloegen
voor geloof en vrijheid, toen het hem
door Irishtown zag rijden om in de Sint
Canicekathedraal te gaan danken voor
zyn behouden aankomst en niemand
wist, dat de paarden van Cromwell nog
eens in het schip van dezelfde kathe
draal zouden staan stampen en hinniken.
Hier ging Jonathan Swift op 6chool,
mpt zyn scherpe en bewolkte brein, en
Congreve, om wiens vrijpostige blijspe
len heel Engeland lachte, en de edele
Berkeley, de bisschop en wijsgeer.
Hier daalde de liefde over Tom Moore,
de gladde rijmer, die toch zo menige
snaar in onze Ierse harten doet klinken,
Tom Mooré die naar zijn Bessie dong
en haar voor zich won ir. dat betoverde
land ginds langs de rivier, voorbij de
klaar weerspiegelde Ormonde-torens. En
in later dagen onderwees hier ook
Sheehy-Skeffington, die om de gril van
een dwaas in Dublin sterven moest, en
dat vrolijke Jantje-plezier, Tom Mac-
Donagh, die vallen zou voor een execu-
tiepeleton en wiens gebeente in de onge
bluste kalk zou verteren, omdat hij naar
een zekere Pearse geluisterd had.
Een aloude stad, Kilkenny, een stad
die haar oude dag met ere draagt en
niet verslonst.' Een stad die geen acht
slaat op de Tijd, een stad wier herinne
ringen geen dromen maar geschiedenis
zijn, de met tranen overstroomde en van
lachen fonkelende geschiedenis van Gael
en Gall.
En daarom was ik bepaald een ge
lukkig man, toen ik op die Maartse Zon
dagmiddag in mijn allerliefste stad
kwam om er in de hurling-finale van
het graafschap te spelen. Tim Donovan,
stevig geklemd tussen zijn twee johge
zonen, zat achter in mijn oude, maar
taaie Morris; ik zelf zat aan het stuur,
met naast me die altijd jeugdige en al
tijd praatlustige veteraan, Malachy Cor
coran.
Aan Matilda, zijn vrouw, had het niet
gelegen, dat Malachy ons vergezelde,
want ze had met hand en tand gevoch
ten om hem veilig thuis te houden, on
der haar vleugels. Ze had opgespeeld en
gepleit en beloofd, maar met een onbe
zonnen veronachtzaming van haar drei
gementen en een prachtige minachting
voor haar beloftes was hij ondanks Ma
tilda meegekomen.
Zoals gewoonlijk stond de tong van
de oude roddelaar geen moment stil. Hij
moest altyd maar kankeren en kleine
ren en hoe verder we van huis weg
kwamen en hoe verder hij uit de scha
duw van Matilda raakte, hoe levendiger
en onuitstaanbaarder hij werd.
„Verdorie, Doyle", was hij na een paar
minuten al bezig, „je bent toch een ke
rel, die het verdraaid gek gestuurd
heeft. Je bent nog erger dan ik ooit
gedacht had, en sakkerjen, dat wil wat
zeggen. Jaren en jaren achter elkaar
heb je je tot aan je nek, tot over je
oren begraven m die paar roeden met
koolstronken, in die boerderij van je,
en nooit heb je ook maar een sikkepit
gedaan om te laten zien dat er meer
leven in je zat dan in een voze raap,
nooit heb je iets aan sport of ontspan
ning gedaan. Heb ik daar geen gelijk in,
Tim Donovan? Heb ik er geen ge
lijk in?"
Een van de jongens giechelde. Tim
Donovan hield zich gedekt en liet een
vaag gebrom rond zijn Adamsappel
spelen.
„Ik héb gelyk, Tim Donovan. En jij
weet bliksem goed dat ik gelijk heb,
maar je durft het niet te zeggen uit
angst om de arme omadhawn te beledi
gen. Potdorie, ik heb zo'n gelijk met
wat ik zeg! En nooit was er het kleinste
lachje uit je te krijgen, Doyle, neen, en
nooit het kleinste pestliedje. Verdomd,
we waren te goed om eens iets te zeg
gen!"
Hij hield even op om zyn pijp aan te
steken.
„En nu, potverhierenginter, spook ]e
al byna een week als een halve gek om
de boerderij heen en grijnst en gaapt
naar je eigen schaduw, alleen omdat nog
grotere ezels dan jyzelf je gevraagd
hebben om voor hen te hurlen!"
Hij spuwde, droog.
„Grotere ezels, zeg ik? Verdomd, daar
kon ik nog wel eens aan twyfelen!
(Wordt vervolgd)
leiding). Hiertussen ligt het badplaats-
centrum, dat het gehele jaar in bedrijf
kan blyven.
Industriële ontwikkeling is, als zijn
de bezwaarlyk te combineren met bloei
als badplaats, voor Zandvoort niet na
gestreefd. Wel is een beperkt industrie
terrein. bedoeld voor de verzorging der
bevolking en om seizoenwerkloosheid op
te vangen, ter grootte van 314 ha. ten
Noord-Oosten van het dorp geconcen
treerd. De „Corodex"-fabrieken nemen
hier reeds 1 ha. van in beslag. Aanbe
volen wordt slechts die industrieën te
Zandvoort te laten stichten die gebruik
maken van reeds te Zandvoort aanwe
zige arbeidskrachten en zo mogelijk
zelfs in hoofdzaak in het winterseizoen
werken.
Het plan geeft gelegenheid voor de
bouw van pl.m. 1050 nieuwe wonin
gen. pl.m. 500 middenstandswonin
gen en pl.m. 250 villa's. Bij een woning
bezetting van a 4 personen is er dus
ruimte voor 3600 a 4000 nieuwe inwo
ners. Bovendien geeft hqt voor flatwo
ningen bestemde terrein aan de Noord
zijde van de Zandvoortselaan nog woon
ruimte voor enkele honderden inwo
ners. Los van het uitbreidingsplan staat
het wederopbouwplan-Friedhoff, dat de
gehele kuststrook beheerst en waarin
ook een aantal woningen is geprojec
teerd
In de zomer van 1948 werd door Ge
deputeerde Staten van Noordhoiland
reeds een uitbreidingsplan voor Zand
voort ontworpen. Hiertegen zijn even
wel verschillende bezwaren uitgebracht
welke er toe hebben geleid dat een
nieuw ontwerp is gemaakt. De belang
rijkste wijziging is wel deze dat de aan
de Julianaweg geprojecteerde school
vervalt zodat de Stolbergweg niet be
hoeft te verdwijnen. Het villapark -
Kostverloren is ongewijzigd in het plan
opgenomen. Voorzien is een doortrek
king van de Emmaweg langs de Ge
reformeerde kerk. Het wandelpark-Kost-
verloren blijft intact.
De bouw van middenstandswonin
gen en villa's is geprojecteerd aan de
Oostzijde van de Kostverlorenstraat en
van de Brederodestraat, te beginnen
aan beide zijden van de Zandvoortse
laan. ongeveer ter hoogte waar nu de
verlengde Dr. C. A. Gerkestraat op die
laan uitkomt.
De uitbreiding van de algemene be
graafplaats gaat in Oostelijke richting
tot nabij de spoorlyn.
Ten Noorden van de begraafplaats }s
een wijk voor arbeiderswoningen gepro
jecteerd, die eerst tot stand kan komen
als de rioolwater-zuiveringsinstallatie
gereed is gekomen en daardoor de rl-
oolwaterbassins opgeruimd kunnen wor
den.
