TRANSPORT VAN 53 BEELDEN IS
MAAR EEN PEULSCHILLETJE
HIT DOMEMN1 P11& VROUW
KOOKBOEK voor
werkende
TWEEMAAL Moederliefde
vrouwen
UNITED STATES BUSINESS
Journal 01 tommerce
Expediteur bracht voor miliioenen over
Van Oldenbarneveldt's
graf nog niet gevonden
Export naar Duitsland
stijgende
Trijntje Jans Oly, moeder der
Haarlemse klopjes
Maeghden van de Hoeck
Wilt Gij God vurig dienen, dan moet
Gij hertig eten
DONDERDAG 5 JANUARI 1950
PAGINA 5
VAN PARIJS NAAR AMSTERDAM
CONSUL TE JOHANNESBURG
HAD AUTO-ONGELUK
Geen rijvergunning voor
personenauto's
Request aan de Koningin
over dienstweigeraars
IJmuider reders richten
verzekeringmij. op
Tentoonstelling van beeld
houwwerken te Heerlen
Cultureel verdrag met
Luxemburg
NEDERLANDS SCHIP
AAN DE GROND
Alle opvarenden in
veiligheid
Hampannekoeken
voor 2 personen
Broodschotel met kaas
voor 2 personen
ZUIDERKRUIS NAAR
INDONESIË
Met 200 militairen
WELSTANDSTOEZICHT
OP BOUWONTWERPEN
In N.-Holland 1600 adviezen
aan gemeentebesturen
AGRESSIEF JOURNALIST
VEROORDEELD
Famous American Business Daily
Announces Weekly Report on
Special Introductory
Hk THE g f i* YORK
NAMECOMPANY
ADDRESS -COUNTRY
GRATIE VERLEEND
Passagierslijst Groote Beer
VERDEELDE MARKT
Beurs van New York
Beurs van Amsterdam
(Van onze speciale verslaggever)
Een vrachtauto met aanhangwa
gen van de expediteurs Vogelpoel
Noorwecgen te Amsterdam is he
denmorgen naar Parijs vertrokken
om 53 heelden van de Engelse
beeldhouwer Henry Moore op te
halen, welke van 13 Januari af in
het Stedelijk Museum te Amster
dam worden geëxposeerd. De beel
den hebben een gezamenlijk ge
wicht van 5 ton en dat is voor deze,
op het vervoer van kunst gespecia
liseerde firma, die ooit Rodin's
werken transporteerde, een peul
schilletje. Het zijn meest liggende
figuren, minder dan twee meter
lang, en dat is een prettige hou
ding en afmeting om in een vracht
auto te worden overgebracht.
Ook een speciaal politie-escorte,
anders voor vervoer van kunst
schatten voorwaarde, kon ditmaal
achterwege blijven; op buit beluste
lieden, zoals die tegenwoordig spe
ciaal in Frankrijk de wegen geor
ganiseerd onveilig maken, hebben
geen interesse voor beelden van
Moore.
Dat is wel anders geweest bij de
vele grote kunsttransporten, uitgevoerd
voor musea en particulieren, door deze
Amsterdamse expediteursfirma, meer
dan een halve eeuw op de O.Z. Voor
burgwal gevestigd, waar in het direc
tiekantoor de portretten van de negen-
tieiide-eeuwse oprichters, de heren J.
P. Vogelpoel en J. J. Noorweegen op de
hedeftdaagse bedrijvigheid neerblikken.
Hier stonden ons de heren A. J. Driest
en C. E. Dematons te woord, van wie
de eerste zich het vervoer met paard erï
wagen, ook op de lange afstand, nog
zeer goed herinnert; met dit vervoer
middel heeft men het toch bestaan nie
mand minder dan de reus Goliath te
Vervoeren, het fameuze Amsterdamse
beeld, dat nog in het Doolhof stond op
De Rijksdienst voor Oudheidkundig
Bodemonderzoek heeft, zoals onlangs
gemeld, de funderingen van de uit circa
1480 daterende vroegere kerk te Berkel
doen onderzoeken, omdat men vermoed
de dat daar het stoffelijk overschot van
de in 1619 onthoofde raadspensionaris
Johan van Oldenbarneveldt zou zijn be
graven.
Bij het openen van oude grafkelders
zijn vele skeletten gevonden en voor
nader onderzoek naar het anatomisch
instituut te Utrecht overgebracht.
Bovendien werd een steen gevonden
met het opschrift: „Mag te eeuwigen
dage niet worden opgelicht". Men
heeft deze steen verwijderd en in de
grafkelder werden drie skeletten ge
vonden. Een er van werd geïdentifi
ceerd als het overschot van Johan van
den Hoeven, heer van Berkel en Ro
denrijs, de twee andere konden niet
geïdentificeerd worden. Van een der
twee skeletten waren de halswervels
beschadigd, doch men betwijfelt ten
zeerste, of men hier met het gezochte
overschot van Johan van Oldenbarne
veldt te maken heeft.
Zekerheid zal men pas hebben na
afloop van het onderzoek in Utrecht,
hetgeen nog Wel enige weken zal duren.
Het vermoeden bestaat, dat er nog een
tombe is op de plaats der opgravingen;
men is evenwel met de uitgravingen
reeds tot op het grondwater gevorderd
en dit grondwater durfde men niet ver
wijderen, omdat de fundering van de
bestaande kerk dan gevaar loopt.
De consul der Nederlanden te Johan
nesburg mr. J. W. A. van Hattum, is
tengevolge van verblinding door een te
genligger, 30 December met zijn auto
tussen Pretoria en Johannesburg tegen
een boom gereden. Hij werd aan de
knie gewond en zal enige tijd in een
ziekenhuis moeten doorbrengen. Het is
niet uitgesloten, dat er operatief zal
moeten worden ingegrepen. Mevrouw
Van Hattum, die naast haar echtgenoot
zat, kreeg een lichte hersenschudding
in het gelaat. Zij kon
verlaten December het ziekenhuis
Met ingang van 1 Januari j.l. worden
rijvergunningen voor personenauto's niet
in gebruik voor beroepspersonenvervoer
niet meer verstrekt.
De publicatie van deze regeling schijnt
verwarring te hebben gesticht. Het komt
de laatst(*dagen n.l. regelmatig voor, dat
houders van andere motorrijtuigen dan
genoemde personenauto's in de mening
verkeren, dat alle rijvergunningen zijn
afgeschaft.
Men wjjst ons er daarom op, dat'o.m.
de rijvergunningen voor alle bestel- en
vrachtauto's nog steeds geldig zijn, on
geacht of deze bestel- en vrachtauto's in
gebruik zijn voor eigen vervoer of voor
beroepsvervoer.
De Watch Tower Bible and Tract So
ciety" beter bekend als „De getuigen van
Jehovaheeft een request aan H.M. de
Koningin verzonden, waarin zij verzoekt
°"V PPheffing van de commissie, die de
„ecmneid!der gewetensbezwaren moet
„f,?n'leieni.wclke tegen het verrichten van
dienst worden aangevoerd. Zij
.de mogelijkheid wordt gescha-
i T nJct-militaire dienst te verrichten
S ^ng' °ok verzoekt zij om gratie
n' °P religieuze gronden wei
gerden in dienst te gaan en tot gevangen
schap zijn veroordeeld.
Het bestuur van de vereniging van
reders van vissersvaartuigen in IJmui-
dep is overgegaan tot de oprichting van
en onderlinge verzekeringmaatschappij,
emiebesparing wordt wsn van de voor-
redenen genoemd, waarom men
tot deze stap heeft besloten. De moge-
ujkheid bestaat, dat een deel van de
«sico's wordt herverzekerd. De statu-
wL van de nieuwe maatschappij, die
ljnlijk als vereniging zal worden
de l h tueerd, zullen dezer dagen aan
ledo worden voorgelezen Het aantal
schatt laat Zich voorlopiS °P 45 50
de Prinsengracht en daarna lange jaren
in het Rijksmuseum, vanwaar het ten
slotte is verhuisd naar het Waagge
bouw. Met paard en wagen werd ook
nog de grote Rembrandt-collectie, ter
waarde van 36 millioen, naar Rotter
dam gebracht, vanwaar zij met de Ba
tavier, begeleid door Marine-vaartui
gen, naar Engeland ging; op zee nam
de Britse Marine het escorte van de
Nederlandse schepen over.
Belangrijke transporten in de jongste
tijd waren o.m. het vervoer van de
kunstschatten uit de Münchener Pina-
kotheek naar Parijs en het ophalen van
de kostbaarheden „Uit de schatkamers
der Middeleeuwen" uit Brussel, zendin
gen met een geraamde waarde van meer
dan 25 millioen. De moderne transport
auto's met aanhangwagen, waarover men
daarbij beschikt, kunnen tot 30 ton ver
voeren. De landen, waar men door reist,
zorgen voor het vereiste politie-escorte,
dat in Nederland meestal uit een twaalf
tal motorrijders bestaat. De Belgen zijn
in dit opzicht het meest optimistisch,
hun escorte is zwakker dan waar ook
elders. In Frankrijk daarentegen is de
waakzaamheid extra groot.
Het vervoer van kunstschatten eist
groot vakmanschap. De embaileurs
van de firma hebben internationale
vermaardheid. Wat zjj verpakken,
schilderijen, meubelen, glaswerk, por-
celein, komt gegarandeerd heelhuids
over. Opmerkelijk is daarbij, dat mo
derne kunst in de practijk heel wat
kwetsbaarder is dan de oude.
Natuurlijk verzorgen ook museum
deskundigen in sommige gevallen het
emballeren. Voor de beelden van Moo
re bijvoorbeeld zorgt de British Coun
cil; zij staan in kratten verpakt of
eenvoudig in dekens gewikkeld, wat
een afdoende beveiliging biedt, te
wachten om opgeladen te worden. Dat
opladen is ook Weer een kunst op zich,
die gespecialiseerde vakmensen eist.
En tenslotte zijn er de douane-forma
liteiten, waarbij in letterlijke zin ber
gen van paperassen moeten worden
verzet. De douane zelf, die zijn men
sen kent, maakt weinig moeilijkhe
den. Het komt practisch niet voor,
dat er een '„pakketje" losgemaakt
moet worden. Slechts éénmaal trof
men een beambte, die erg nieuwsgie
rig was en per se bepaalde kisten ge
opend wenste te hebben, naar hij Ia-
ter toegaf louter om zijn kunstzin te
bevredigen.
Zelfs voor deze exclusieve kunstexpe
diteurs bestaan er echter grenzen. Zo
heeft men het vervoer van beelden van
prof. Bronner, meer dan vijf meter hoog,
moeten overlaten aan daartoe gespecia
liseerde steenhouwers. Deze brokken
waren te groot en stelden bijzondere
eisen. Slechts voor het verpakken dien
den de embaileurs van de firma van ad
vies. Die zouden zelfs weten hoe men
de Westertoren voor een veilig trans
port verpakken moest.
Zaterdag a.s. zal in het Stadnuis te
Heerlen de tentoonstelling van de Ne
derlandse kring van beeldhouwers, die
reeds eerder te zien was, in het park
Sonsbeek te Arnhem en in het Van
Abbemuseum te Eindhoven, worden ge
opend door burgemeester M. F. G. M.
van Grunsven. Bij die gelegenheid houdj
Hildo Krop, voorzitter van de Ned. kring
van beeldhouwers, een inleiding. Men
is voornemens de tentoonstelling nog
uit" te breiden met werk van enkele
Limburgse beeldhouwers.
Bij de Tweede Kamer is ingediend een
wetsontwerp tot goedkeuring van het te
's-Gravenhage op 26 April 1949 onder
tekende verdrag betreffende de culturele
en intellectuele betrekkingen tussen Ne
derland en Luxemburg.
Het verdrag komt in grote lijnen over.
een met de reeds eerder gesloten cul
turele verdragen. Slechts een artikel
over uitwisseling op het gebied van het
Hoger Onderwijs ontbreekt, aangezien
er in Luxemburg geen instellingen van
hoger onderwijs gevestigd zijn.
De kop van het fameuze beeld van de
Reus Goliath, een der Amsterdamse
merkwaardigheden, wordt opgeladen
voor transport naar het Waaggebouw.
Het Centraal Bureau voor de Statistiek
geeft de volgende cijfers omtrent de in- en
uitvoer:
Invoer: Uitvoer:
Het Nederlands Kankerinstituut te Am
sterdam heeft 300.000 folders laten ver
vaardigen om ons volk over de bestrij
ding van kanker in te lichten. Men zat
echter met de moeilijkheid, dat de fol
ders stuk voor stuk in een enveloppe
gestoken moesten worden, waarvoor
vrijwilligers nodig waren. Een oproep
tot de Amsterdammers had succes. In
de collegezaal van het Anthony van
Leeuwenhoekhuis in de hoofdstad zijn
thans vele vrijwilligers bijeen om de
folders van een enveloppe te voorzien.
Maand- per
gemiddelde 1000
ton
1947
1948
1949 Jan.
Febr.
Maart
April
Mei
Juni
Juli
Aug.
Sept.
Oct.
Nov.
1.379
1,992
1.498
1.269
1.632
1,770
1,678
1,977
1,750
1,850
1.826
1,743
1.615
diam. per diam.
mill, in 1000 mill,
gld. mill, ton gld.
gld.
1,3 487
2,2 613
1,9 653
2.8 644
2,2 728
0,6 684
3,0 722
0,4 741
1.9 654
4,6 687
4,8 952
355.6
413.7
464,5
401,3
475.8
438,3
427.2
442.3
410,0
390.3
407.4
434,0
451,7
4,5 1.218
5,0 1.195
157,7
226.5
317,7
245.2
282.7
255,9
272.6
311.8
284,0
296.0
318.3 5.6
377,5 4,8
399.1 5,9
mill,
gld.
2,1
3.1
2,3
2,7
3,7
1,7
3,9
3.2
3,1
5,0
In de hogere waarde van de invoer over
November komt de invloed van de deva
luatie tot uiting. Bij tal van producten, zo
als tarwe, koffie, suiker, katoen, minerale
oliën en steenkool deed zich een aanzien
lijke stijging van de importprijs voor.
Ook bij de uitvoer konden, zij het in
mindere mate, prijsstijgingen worden waar
genomen. Mede als gevolg hiervan zette
zich de toeneming van de uitvoerwaarde
ook over November voort en werd het hoge
bedrag van f399 millioen bereikt. Opmer
kelijk was de sterke stijging van de uitvoer
naar Duitsland, waardoor dit land in deze
maand onze grootste afnemer was. Deze
toeneming is een gevolg van het onlangs
met Westelijk Duitsland afgesloten handels
verdrag, waardoor er, op enkele uitzonde
ringen na, voor de Nederlandse uitvoer
naar dit gebied geen belemmeringen meer
bestaan.
Het dekkingspercentage, dat de vorige
maand reeds hoog was, kon nog iets stijgen
en bedroeg 88,4 pet, tegen 86.8 pCt. in
October 1919.
Het Nederlandse 2.130 ton metende s.s.
„Berkel" van de N.V. Vinke's Hout
vaart te Rotterdam, dat aan de Zweedse
Oostkust hout zou laden, is Woensdag
tengevolge van een zware sneeuwstorm
in de Botnische Golf op de Hallgrundel-
rotsen bij Nederhammm gelopen. Naar
U.P. Woensdagmiddag meldde heeft de
loodsboot „Roenskaer" de gehele be
manning, bestaande uit negenentwintig
koppen aan wal gebracht. Ook de twee
scheepshonden konden gered worden.
Het is nog niet te zeggen of de „Berkel"
als verloren moet worden beschouwd, maar
naar men meent is de toestand van het
schip vrij slecht.
Dit Engelse model is van
het prettige onkreuk
bare wollen jersey,
dat men hier in de winkels
ook al weer ziet. De Engelse
vrouwen, die practisch he
ten, zijn dol op dit materiaal
voor hun winterjurken, omdat
het zo makkelijk draagt. Het
kreukt niet in een koffer,
niet onder een zware mantel,
op reis, niet wanneer men er,
de hele dag mee op kantoor
zit.
Dit eenvoudige model heeft
de zo moderne wijde hals
(waar men van boven goed
gevuld voor moet zijn) met
een schuine omslag, een bre
de ceintuur om het middel
en de losse slip, die een der
kenmerken is van onze mid-
eeuwse mode.
Het voordeel van de losse
slip is zeker dat een overi
gens glad, strak jurkje er een
zekere zwierige gratie door
krijgt. De slip is het conjpro-
mis tussen de wijde rok van
de „new look" en de nauwe
rok van nu.
De voorjaarsmode zal voor
de Nederlandse confectie
geen opzienbarende veran
deringen brengen. Een
nieuwtje zal wellicht zijn de
rokbroek, voor sport een ge
makkelijke dracht, maar
voorbehouden voor de enke
ling. Het zéér korte manne
lijke kapsel, dat deze win
ter door vooraanstaande
kappers in Parijs werd toe
gepast, erkennen ze thans als
een vergissing. Voor de
avond wordt het verzacht
met tulle. veren en bloemen.
Al zijn de modevoorspellin
gen voor de komende halve
eeuw niet erg troostvol, wat
betreft de vrouwelijkheid in
de mode. Wat hierop geba
seerd wordt, dat de man zijn
superioriteit over de vrouw
wel zal verliezen. We zullen
afwachten.
ASTRID
Er is kortgeleden een aller
aardigst kookboek versche
nen, getiteld: „In één half
uur". De samenstelster is de
bekende mevrouw R. Lotge
ringHillebrand.
In haar voorwoord vertelt
ze wat er aan goede organic
satie nodig is om een maal
tijd werkelijk in een half uur
klaar te maken. Zo moeten
bijvoorbeeld alle ingrediën
ten aanwezig zijn, misschien
moet er vooruit iets klaar,
gemaakt worden, schoonge
maakt of in de week gezet,
moet de keuken opgeruimd
zijn en alles op zijn plaats.
Verder moet de huisvrouw
beschikken over gezond ver
stand en handige vingers.
„In één half uur" is ge
schreven in navolging van
een Frans kookboek „in tien
minuten" en is bedoeld ook
yoor alleenwonende, werken
de vrouwen, voor kampeer
ders enz. Ter illustratie van
de prettige en originele re
cepten nemen we er enkele
voorbeelden uit over.
In één half uur zijn bij
voorbeeld de volgende menu's
te bereiden:
Hampannekoeken
Vruchtenmoes
Tomatensoep
Broodschoteltje met kaas
Macaroni mgj; cornedbeef
Tomatensaus
Gebakken beschuit met ap
pelen.
Snelbouillon van blokjes
Gort met kaas en-uien
Kitty en Riet zijn alle
twee kinderen van wel
gestelde ouders. Beiden
zijn ze de jongsten uit een
groot gezin. Alle twee zijn
ze ruim twintig jaar en alle
twee zijn ze meer dan ge
woon moeders zorgenkinde
ren geweest. Riet is een
achterlijk kind, Kitty is
uiterlijk een flink, normaal
meisje, maar ook zij is ach
terlijk. Beide moeders hou
den van haar kinderen met
geheel haar hart en toen
Riet eens longontsteking
kreeg en de dokter vóórhaar
leven vreesde, heeft het ge
zin voor haar behoud gebe
den met een aandrang en
een vurigheid, die de bui
tenwereld verbaasde. Toch
is er een enorm verschil tus
sen deze twee. Het zou dwaas
zijn te beweren, dat de moe
der van de een harder is dan
de moeder van de ander,
maar de wijze waarop zij
haar kind proberen te hel
pen in het leven is hemels
breed verschillend. Voor
beiden is de ontdekking dat
Jiaar kind anders was dan
een ander iets vreselijks ge
weest, maar toen het besef
daarvan eenmaal was door
gedrongen, heeft de moeder
van Riet besloten, voor het
kind het gemis zo gering
mogelijk te maken. Riet ging
naar de B.L.O.-school. Toen
ze heel klein was, bracht de
chpuffeur haar met de auto;
laTer kwam er een tandem
en legde ze daarop, hetzij
met de chauffeur, hetzij met
een van haar zusjes, de grote
afstand af. Riet leerde wat
haar beperkte vermogens
haar, toestonden te leren. Nu
kan ze thuis helpen met
huishoudelijke karweitjes, ze
kan pianospelen en ze maakt
keurig handwerk voor de
missienaaikring. Ze is tevre
den en gelukkig. Ze zal nooit
in staat zijn zelfstandig door
het leven te gaan, maar ze
kan voor haar levensonder
houd werken, zelfs als ze het
niet nodig zou hebben.
De moeder van Kitty daar
entegen uitte haar medelij
den tegenover het kind ge
heel anders. Zo lang moge
lijk hield ze haar van de B.
L.O.-school vandaan. Met
alle mogelijke bijlessen werd
geprobeerd de afstand tot de
klasgenootjes zo klein moge
lijk te houden. Tegenover de
andere kinderen werd het
„zielige" jongste zusje steeds
in bescherming genomen. Bij
voorkomende gelegenheden
als verjaardag en Sinterklaas
kwamen de overdrevenste ca
deautjes voor de dag. Als
Kitty ergens geen zin in had,
behoefde ze het niet te doen.
In dwaze liefde wordt Kitty
overladen met mooie, dure
kleren, maar ze heeft niets
in haar leven wat haar vol
doening geeft. Haar moeder's
onverstandige liefde, die het
kind wilde beschermen tegen
alles, heeft haar gemaakt tot
een zielig niets, dat nergens
vreugd in vindt, terwijl ver
standige moederliefde van
Riet een blij. tevreden men
senkind maakte.
Hampannekoek en brood
schoteltje met kaas maakt
men op de volgende wijze
klaar:
1 .ei, 200 gram bloem, 3%
dL. melk, 100 gr. magere
ham of hamworst, iets noot-
muscaat, 50 gr. boter of mar
garine. Zout is niet nodig om
dat de ham zout genoeg is.
Met de ingrediënten en de
helft van de melk beslag ma
ken, daarna de rest van de
melk toevoegen. De ham in
kleine stukjes snijden en door
het beslag roeren.
In een deel van de boter
de pannekoek bakken, waar
bij men de pan liever schudt
dan met 't pannekoeksmes
werkt, omdat de koek daar.
van stuk gaat.
Al het deeg in pl.m. 4 grote
pannekoeken opbakken, de
ham daarin eerlijk verdelen,
door het beslag nog eens door
te roeren vóór het in de pan
gaat.
Wanneer men afwisseling
wenst, de ham niet door het
deeg roeren, maar bijv. eerst
twee pannekoeken bakken
waarin de ham wordt gedaan
en daarna stukjes appel door
de beide laatste koeken doen.
Eventueel de laatste panne
koeken zonder iets bakken
en er vruchtenmoes bij of op
doen of een soort vruchtensla
of compote bij de pannekoe
ken geven. Een kop koffie
smaakt na dit vet gebak heel
goed.
i
409 gr. oud brood zonder
korst, zout, peper, 3 dL. melk.
1 ei, 100 gr. kaas, 40 gr. boter
of margarine, 1 beschuit.
Het brood in kleine stukjes
kruimelen en vermengen met
het geklopte ei met zout,
peper en melk. Kaas in klei
ne stukjes snijden. Laag om
laag in een aluminium of
emaille ovenschoteltje, ge
weekt brood en kaas doen.
Op een zacht vuurtje (een
asbestplaat) warm laten wor
den.
Bij gebrek aan een oven
het bruine korstje imiteren
door vlak voor het opdoen
de bovenkant te bestrooien
met fijngewreven beschuit "en
te begieten met wat gesmol
ten boter. De boter eventueel
smelten in een schepje boven
de gasvlam.
Een detachement van de Koninklijke
Marine bestemd voor normale aflossings
doeleinden, een groep specialisten en
enkele individuele militairen van de
Koninklijke Landmacht, in totaal ruim
tweehonderd militairen, scheepten zich
Woensdagmorgen in aan boord van het
troepentransportschip „Zuiderkruis", dat
hen naar Indonesië zal brengen.
~J~\ at er eens een tijd zou komen dat de grote massa zich af zou vragen: Wat
1 was dat eigenlijk, 'n klopje?", dat hadden ze in 't begin van 1600 in
Haarlem niet gedacht. Want Trijntje Jans Oly was in alle eenvoud een
vrouw van gezag, en van „de Hoeck", waar zij de Moeder was over wel 200
Klopjes, ging veel invloed uit.
Wat waren ze eigenlijk, die Klopjes of Clopjes, waar Eugenie Theissing ons
zo gevoelig van weet te vertellen? Al reeds in de 15e eeuw wordt het woord
„Ctopje" meermalen aangetroffen, dus nog vóór de reformat ie. De bewering,
dat deze naam zou zijn ontleend aan een latere taakvervulling der „Clopjes".
n.l. om de gelovigen „op te kloppen" voor de in het geheim gelezen H. Mis,
schijnt dus niet juist. Wel is het mogelijk, dat het levende begrip van dit woord
zich later in die zin heeft gewijzigd.
Intussen traden de Clopjes het meest op de voorgrond in de tijd, dat de kloos
ters in de Noordelijke Nederlanden verboden waren. Vrome maagden, die zich
geroepen voelden hun leven aan God te wijden zonder nog de kloosterlijke staat
te willen (of te kunnen) omhelzen, verenigden zich om, samen wonende, een
„vergaderinghe" te vormen, welke zich stelde onder de hoede van een zelf
gekozen Priester-Overste en een Moeder-Overste.
Deze „vergaderinghe van clopjes" be
stonden dus naast de kloosters. Het
meest typerende ervan was misschien
wel dat zij uiting gaven aan die oeroude
Nederlandse eigenschap: de vrijheids,
drang. Een Clopje beleefde uit vrije wil
en in eigen zelfstandigheid de kuisheid,
ae geestelijke armoede en de gehoorzaam
heid (aan de overste), die de klooster
lingen zich oplegden door strenge open
bare geloften.
De „Vergaderinghe" die zich wel het
meest bekendheid heeft verworven, is
die van „d e Ho e c k" geweest in Haar
lem, welker behuizing gelegen heeft tus
sen 't Krom en de Bakenessergracht.
Hiervan maakte Trijntje Jans Oly
gedurende bijna 50 jaar deel uit, eerst
als Clopje en later gedurende vele jaren
als Moeder. Over het leven van de aan
haar hoede toevertrouwde geestelijke
dochters schreef zij drie boeken, welke
alle drie nog bestaan. Zij deed dit aan
de hand van preken, gehouden bij de
uitvaart van een gestorven Clopje, waar.
bij de Priester-Overste een levensbe
schrijving placht te geven van de over
ledene, en voegde hieraan toe wat zij
wist uit eigen geheugen. Dit alles
schreef zij tot stichting en onderrichting
der Clopjes, die zoals zij zeide, „de voor
beelden van haars gelijken beter korden
navolgen dan veel waf in de levens der
1 Heiligen voorkwam".
Wanneer men leest over „Clopjes" en
men hoort een naam als „Trijntje Jans
Oly", dan hoede men zich voor tweeërlei
vergissing. Ten eerste waren de conven
ten der Clopjes geen asylen voor onscha
delijke vrome vrouwtjes, die zich met
roerende devotelijkheden onledig hiel
den, doch levende middelpunten van een
sterk en rigoureus geestelijk leven in
Noord- en Zuid-Holland. De leden van
zulk een convent waren voor het me
rendeel jonge en heldhaftige vrouwen,
menigmaal voortkomend uit de eerste
families in den lande („van treffelijke
oudereidR. Ten tweede late men zich niet
misleid* door de thans nogal volks, ja
water-en-vuur-vrouw-aohtig, aandoende
naam van Trijntje Ja^s Oly. Deze
Trijntje was n.l. een v uw van hoge
beschaving en goede eruditie, had
een welversneden pen en was afkomstig
uit een vooraanstaande Amsterdamse fa
milie. Inmiddels ware deze verduidelij
kende en waarschuwende toevoeging
overbodig geweest, wanneer de nederig
heid van Trijntje haar er niet van had
weerhouden te doen als haar broer, die,
behorend tot de clerus, ziin naam naar
de gewoonte dier dagen deftiglijk ver-
humaniseerde tot „Oleus".
De Clopjes droegen een eenvoudig
zwart kleed en een bijzonder hoofdhul
sel. Zij betrachtten de uiterste eenvoud
zoowel in de behuizing als in het voedsel.
Zoo schrijft Trijn Jans Oly over het leven
van Maria Cornelia van Veen, dochter
van den Pensionaris van Leiden, die als
Clopje bij haar te wonen kwam; „Zij, die
delicate spijs gewend was, mocht nu eten
een stuk roggebroot, wat wortelen in
hpt water gesoden, ofte sop in sout water
gfeweeckt, een weinig vet daerover, ende
so navenant". Bij alle aansporing tot so
berheid werd echter toch aangedrongen
om te zorgen voor goede Voeding. Een
der geestelijke Moeders, bezorgd om de
jonge maagden, had tot spreekwoord;
„Wilt Gij God vurig dienen, dan moet
Gij hertig eten."....
Wat deed nu een Clopje den lieven
langen dag en waarin bestaat het nut,
dat de Kerk van haar gehad heeft?
'n Clopje was verplicht, haar eigen
kost te verdienen. Had zij geld, zoo
bestond toch de verplichting, hetzij
door handwerken, door naaien of der
gelijke, eigen inkomsten te vergaren,
en deze inkomsten voor het algemeen
nut te besteden. Doordat dus allen door
eigen kracht zichzelf onderhielden,
viel het standsverschil goeddeels weg
Natuurlijk werd er veel tijd besteed
aan het gebed. In Haarlem ging men
om 4 a 5 uur 's ochtends naar de Kerk,
er werden de Getijden gelezen en soms
de H. Mis opgedragen. De Clopjes, die
met uit werken gaan de kost verdien
den, konden natuurlijk minder tijd be
steden aan 't gebed, dan zij die thuis
in de vergaderinghe bleven en aldaar
hun werk hadden.
Veel hebben de Clopjes gedaan voor de
priesters die in die dagen vaak hevig onder
de kerkvervolging leden. In het openbaar
mocht de H. Mis niet worden opgedragen;
de Clopjes stelden hun huis beschikbaar
om aldaar het Misoffer op te dragen. Dat
zij veel overlast ondervonden door het in-
en uitlopen der kerkgangers en de verden
king die ze zich steeds weer op de nals
haalden, spreekt vanzelf. De Clopjes wer
den ook gebruikt om de priesters onder
ling in contact te houden.
Clopjes waren er, zoals gezegd, uit alle
standen. Uit de Friese adel kwamen een
tijdlang zoveel Clopjes voort, dat de Friese
jonkers zich beklaagden dat er geen brui
den genoeg meer voor hen beschikbaar
waren. Ook uit de betere burgerkringen,
rijke kooplieden en zelfs hogere ambtena
ren. die als Katholiek toch al een moeilijk
leven hadden, kwamen er veel. (Vondel's
dochter Anna was ook een Clopje). En dan
waren er ook vele dochters van arbeiders
en eenvoudige middenstanders die zich als
Clopje grote verdiensten hebben verwor
ven. Het mag gerust gezegd worden, dat
het voortbestaan der Katholieke Kerk in
de 17e eeuw voor een goed deel aan de
Clopjes te danken ls. Zij beschermden en
dienden de priesters, zij stelden steeds weer
geld beschikbaar om de grote boeten te be
talen, die er geëist werden ais men op t
opdragen der H. Mis betrapt werd: zij
wisten geld te vinden voor de steekpen
ningen die er nodig waren; zij haalden de
mensen bij elkaar als het H. Misoffer werd
gevierd; zij hielden scholen en kost
scholen, waar arm en rijk, eenvoudig en
deftig (zelfs de dochters van de Keurvorst
van de Pfaltz waren enige tijd op de kost
school van de Culemborgse Clopjes), door
hen gevormd werden tot de Katholieke
vrouwen der toekomst. Steeds door kwa
men uit die scholen nieuwe Clopjes voort.
Gedeputeerde Staten van Noord-Holland
stellen voor aan de adviescommissie der
Noordhollandse gemeenten voor bouwont
werpen en uitbreidingsplannen te Amster
dam met ingang van 1950 een bijdrage te
verlenen in het tekort cfer exploitatiereke
ning tot een maximum van f 10.000.—.
De commissie heeft tot taak voor het
uiterlijk aanzien der bouwwerken in alle
Noordhollandse gemeenten, die geen eigén
schoonheidstoezicht hebben, te zorgen. In
1948 gaf zij zestienhonderd adviezen. Bin
nenkort zal deze adviescommissie haar
werkzaamheden beëindigen ten behoeve van
een stichting met hetzelfde doel.
Er zal regionaal gewerkt worden zoals
reeds in West-Friesland en de Zaanstreek
geschiedt.
Veertien dagen geleden stond voor de
Haarlemse Rechtbank terecht een 73-jari-
ge journalist, die in „De Vrije Socialist"
beledigende opmerkingen over de politie
had gemaakt. Daar de Officier van Justitie
van verdachte geen martelaar wilde ma
ken, eiste hij een geldboete van f 30 en
een maand voorwaardelijke gevangenisstraf.
Vanmorgen deed de Rechtbank uitspraak
in cfeze zaak en het bleek, dat zij er het
zelfde over dacht. Zij veroordeelde de jour
nalist conform de eis.
Advertentie
al ging dit soms met omwegen. Toen de
12-jarige Grietje Barentz schrijft Trijn
Jans Oly door de Priester-Overste werd
aangesproken of zij geen zin had om 'n
maagdeken te worden, antwoordde zij bij
dehand: „Men kan wel ealig worden al is
men geen maegd". Doch later kwam /ij tot
andere gedachten en na enkele jaren kwam
zij wonen in de Haarlemse Vergaderingne.
Nog lang in de 18e en in de 19e eeuw
hebben de Clopjes zich gehandhaafd.
Schaepman's kindermeisje was een Clopje.
Alberdingk Thijm ging op de lering bij 'n
Clopje, en Pater van Meurs had zelfs niet
zulke beste herinneringen aan een der laat
ste Clopjes uit Nijmegen. Toen echter de
congregaties der kloosterlingen zich meer
en meer gingen wijden aan de actieve
dienst, toen zij meer en meer scholen gin
gen openen en ziekenhuizen, was de tijd
gekomen voor de Clopjes om te verdwij
nen; het instituut had zijn plicht gedaan.
Toch zijn er Clopjes geweest tot zelfs in de
20ste eeuw, een der laatste Clopjes van
Tilburg stierf in 1932. In elk geval wete
Katholiek Nederland, dat het aan deze vrij
willige bruiden van Christus, deze vrou
wen, die als echte Nederlandsen uit vrije
wil plichten op zich namen en die tot het
uiterste vervulden, veel te danken heeft.
C. DROSSAERSv. MOORSEL.
Including Price Quotations on
Practically Every Commodity
Now, every week, you can have a
complete, accurate, summarized
report of the latest, significant U.S.
business developments. The vast
oportorial and fact-finding resour
ces of the 121-year-old Journal of
Commerce are at work throughout
the business world to bring you
this report.
„Report on UNITED STATES
BUSINESS" will promptly and
reliably inform you of new trends
methods sudden market chan
gespricesinventoriesimports
and exports textilesfood
chemicalspetroleum vital bu
siness developments and new
profit-making opportunities.
Offer—3 Months—13
64 Pork Row, How York 15, Now York, K.JA
Please send me your „Weekly Report on United States Business" for
three months, for which I will pay $13. It is understood that the letter
will be sent AIR-MAIL to me each Friday.
O Check here if you prefer a full year at 50
H-4
Bij K. B. is gratie verleend aan A.
Breed, tot de doodstraf veroordeeld bij
sententie van het bijzonder gerechtshof
te 's-Gravenhage De doodstraf is ver
anderd in levenslange gevangenisstraf.
Op de bureaux van ons biaa ligt de
passagierslijst ter inzage van het troe-
pentransportschop Groote Beer, dat ver
moedelijk 9 Januari te Amsterdam zal
arriveren.
AMSTERDAM, 4 Jan. 1950
De handel ter beurze was vandaag over
het geheel kalmer dan gisteren. Overeen
komstig de verwachting waren de omzet
ten in certificaten van Amerikaanse waar
den gisteren belangrijk toegenomen en heb
ben 1464 stuks bedragen, tegen 353 stuks
eergisteren toen slechts in enkele soorten
noteringen tot stand kwamen. Vergeleken
bij gisteren was de affaire in éeze fondsen
vandaag echter kleiner.
Op de locale markt lagen cfe Indon. waar
den goed prijshoudend tot vast in de markt.
Amst. Rubber verliet de markt met een
koerswinst van 2 d 3 pet.
Bij de minder courante cultuuraand tra-
dt.i aand. Basir Pogor op de voorgrond en
boekten een koerswinst van bijna 10 pet.
op 70. De scheepvaartmarkt was goed prijs
houdend met kleine koerswinsten van 1 a
2 pet. De locale markt was min of meer
verdeeld met kleine afwijkingen naar bei
de zijden.
Ind. Bankaand. waren over het geheel
wat zwakker. Nutsbedrijven lagen verdeeld
in de markt. De staatsfondsenmarkt gaf
slechts kleine afwijkingen te zien naar
beide zijden. De dollar-lening bleef prijs
houdend dogh dollarobligaties Philips kon
den nog een kleine knerewino* „on
pet-
4/1
3/1
Anaconda Copper
29%
28%
Bethlehem Steer
32%
31%
Chrysler Corp
67%
66%
General Electric
42%
42%
General Motors
72
70%
Hudson Motors
14%
13%
Kennecott Copper
51%
50%
Montgomery Ware
55%
54%
North American Cc
19%
19
Radio Corp
12%
12%
Republic Steel
24%
23%
Shell Union Oil
37%
37%
Southern Pacific
51%
50%
Southern Railway
36%
35%
Tidewater
22%
22%
U'.S Steel
27
26%
(Niet-officiële Koersen)
Vorig
slot
3 li Nederi 1948
3-3'/, Nederland 1947
3 Ned 82-64 bel fac
Inschr Grtbk "46 3 pCt
Nea. Handel Mij een
A K O
tan Berkels Patent
Calve-Delft eert
Van Gelder
Kon Hoogovens een
Unilever cert-
Ned. Kabel
Philips
Kon Petroleum
Amsterdam" Rubbei
Holl Amerika Lijn
Kon N. Stoomb MM
Nea scneepv Unie
H.V.A
Dell MM eert
100%
9813
99%
98%
164
187%
117%
145>4
155%
197
242%
297
170%
295
152
161
151%
165
193
slot
4/1
100%
"3 >4
99ji}
97%gb
183%
188% gb
117
146gb
155
196%
243%
295
233
295%
152%
162
129%
152 %gb
166%
152*.
