EPIC DE noorman:
HOEST? S
DER ZEE ONTRUKT
tirrivr
ZUSTERS VAN O.L. VROUW VAN HET H.
HART 12 H JAAR IN SANTPOORT
Het legaat van Debora Bake
EERSTE KAMER HEEFT CRITIEK OP
VERANDERINGEN IN WETSONTWERP
Film over Noord-Oost-Polder
1 Maakt vastzittend slijm los
Wijkverpleging en onderwijs op
verschillende scholen
Toezicht op genees
middelen
Erfgenamen in opstand
Prof. Woltjer lacht om de Maatschappijschool
LllUI I'll
De malversaties bij de
Oudewaterse Bank
AARTSHERTOG KAREL VAN HABSBURG MET
PRINSES DE LIGNE GEHUWD
WOENSDAG 18 JANUARI 1950
PAGINA 3
KOPEREN JUBILEUM
De eerste maanden
Bezetting en evacuatie
Voorontwerp van wet is
spoedig gereed
SPIEGEL VAN KENNEMERLAND
De Amsterdamse bankier
Achttiende eeuw: armoede
op 't platteland
Het kapitaal geslonken
MIJN HAR DTJE5: DE CACHET,
OUDERDAG RIPPERDA-
KAZERNE
WIJZIGING LAGER ONDERWIJSWET
99
99
DEUGDELIJK STUK FILM VAN
NEDERLANDS KARAKTER
VOELT U ZICH GRIEPERIG?
PLECHTIGE OVERDRACHT
BEGIJNHOFKERKJE
GEDWARSBOOMDE
Ook de A.H.E.M. er bij
betrokken
Bruid droeg wit-satijnen japon met kant
WEER EEN SANHEDRIN?
KWESTIE-CHINA NOG NIET IN
VEILIGHEIDSRAAD
Zondag 26 Februari zal het 12Vz
jaar geleden zijn, dat de zusters van
het Gezelschap der Dochters van O.
L. Vrouw van het H. Hart in Sant
poort haar intrede deden om te be
ginnen met het geven van onderwijs
op de verschillende parochiescholen,
Daar deze dag in de Vasten valt, heeft
men gemeend het koperen feest van
de zusters te moeten vieren op Zon
dag 19 Februari. Dit is de geschiedenis
van de jubilerende Santpoortse neder
zetting van deze zusterscongregatiè:
Op 27 October 1932 benoemde de bis
schop van Haarlem de weleerwaarde
heer A. F. J. Goossens, de tegenwoor
dige herder, tot bouwpastoor van de
parochie Santpoort. In dat zelfde jaar
kwam de kerk reeds gereed, doch de
bouw van parochiescholen liet nog op
zich wachten. Pastoor Goossens wilóe
graag zusters in zijn toekomstige kleu
ter- en meisjesscholen hebben en zo
kwam hij in contact met het Gezelschap
der Dochters van O. L. Vrouw van het
H. Hart. Toen de eerste twee zusters,
moeder Liduina en zuster Marie Ceciel,
op 26 Augustus 1937 in Santpoort arri
veerden, bestond de Liduiriaschool, voor
lager onderwijs aan meisjes én jon
gens, al 'twee jaar. Daar haar klooster
nog niet gebouwd was, werden de zus
ters, wier aantal reeds binnen enkele
dagen met drie was uitgebreid, gehuis
vest in een particuliere woning tegen
over de kerk. In Mei van dat jaar was
men aan de bouw van het zusterskloos-
ter begonnen en het zou nog maanden
duren, eer de zusters zich er metter
woon zouden kunnen vestigen.
Ondanks al het behelpen, wisten zij
zich al spoedig door haar verdienste
lijk en hard werken voor Santpoort
onmisbaar te maken. Op 1 September
begonnen de zusters met de wijkver
pleging en zij hebben dit werk gedaan
tot 1 Februari 1949, toen het Wit-Gele
Kruis van Velsen het overnam. De ope
ning van de kleuterschool geschiedde
op 13 September 1937 in de parochie
zaal. Na 29 November konden de klein
tjes ondergebracht worden in de nieuwe
H. Hartschool. Doch ook reeds in die
eerste dagen bewogen de zusters zich
niet alleen op het gebied van het kleu
teronderwijs en de wijkverpleging, zij
gavenvan het begin af aan les op de
Liduinaschool en richtten een mode
vakschool vooi de grotere meisjes op.
Het was 13 December, toen het kloos
ter aan de Wulverderlaan klaar kwam.
De zeven zusters, die de parochie toen
telde, namen er die dag haar intrek.
De plechtige inwijding van Huize St
Jozef geschiedde door de toenmalige
provinciaal van de congregatie, pater
Nic. Verhoeven M.S.C., die thans mis
siebisschop is en in het buitenland ver
toeft.
in 1939 werd moeder Liduina naar een
andere plaats benoemd en kwam in
haar plaats in Santpoort zuster M. Wil-
helmien. De Santpoorters kennen deze
moeder-overste vooral als een altijd ge
dienstige en Ijflndige wijkverpleegster,
Tijdens haar verblijf in Santpoort be
stond de communiteit uit ongeveer 12
zusters.
Een bewogen tijd is ook voor ds
zusters de afgelopen oorlog geweest.
In 1942 kwamen de Duitse bezetters
vertellen, dat zij het klooster en de
scholen nodig hadden en dat allen,
die zich er in bevonden, moesten ver
dwijnen. Er zat niets anders op: de
zusters moesten haar mooie tehuis en
de nieuwe scholen verlaten. Zij von
den onderdak in Santpoort-station in
een tehuis waar, vóór de Duitsers het
verboden, Joodse kinderen werden
ondergebracht. Daar de scholen ook
bezet waren gaven de zusters, die
iedere dag per fiets heen en weer
reisden, in allerlei andere gebouwen
aan de katholieke Santpoortse jeugq
onderwijs. Eindelijk verlieten de
Duitsers het gebouwencomplex en
de zusters konden haar huis weer
betrekken. Nog 'geen jaar later het
was September 1944, dus in de tijd
van dolle1 Dinsdag moest practisch
heel Santpoort evacueren en dus ook
de zusters. Zij werden gehuisvest in
het klooster van de broeders van het
ziekenhuis St. Joannes de Deo in
Haarlem.
Daar nog verschillende families in
Santpoort waren achtergebleven, werd
in Januari 1945 weer wat onderwijs in
het dorp gegeven. De enkele zuster-,
die voor het kleine groepje kinderen
nodig waren, trokken iedere dag op en
neer tussen Haarlem en Santpoort.
Al spoedig na de bevrijding vestig
den de zusters zich weer in het dorp
en het leven en het onderwijs her
kregen hun gewone gang. In dit jaar
werd moeder Willemien opgevuld
door moeder Damiana. In 1948 vertrok
ook deze zuster en kwam in haar plaats
de tegen\«oordige moeder-overste zus
ter Hermana. De communiteit bestaat
thans uit 15 zusters. Zij bedienen de
parochiële kleuterschool, enkele klas
sen in de Bidumaschool (in de overige
klassen staan niet-religieuze leerkrach
ten) en een modevakschool. Het ligt in
het voornemen van pastoor Goossens
om zodra de omstandigheden de gele
genheid geven de Liduinaschool te
splitsen in aparte meisjes- en jongens
scholen, met aan ieder een eigen hoofd
De zusters zullen dan de gehele meis
jesschool gaan verzorgen. Daar dit
werkvermeerdéring betekent, zal het
aantal zusters, als het eenmaal zo ver
is, uitgebreid moeten worden. Doch la
ten we de feiten niet teveel vooruitlo
pen en ons nu bepalen tot het jubileum
De feestviering op Zondag 19 Fe
bruari zal bestaan in een plechtige
Hoogmis, een receptie, waarop het
parochiegeschenk, bestaande uit zes
nieuwe koorbanken voor de kapel
aangeboden zal worden, en een plech
tig Lof. Die dag zal zuster Marie Ce
ciel, de enige zuster, die de gehele
geschiedenis van het convent heeft
beleefd, tevens de dag herdenken
waarop zij voor 12 '/j jaar naar Sant
poort kwam.
(Van onze Haagse- redacteur)
De bestaande toestand met betrek
king tot de pharmaceutische wetten
wordt onbevredigend geacht. Sedert
geruime tyd zijn daarom nieuwe rege
len in voorbereiding om te komen tot
een beter toezicht op de verkoop van
geneesmiddelen.
Van de nieuwe Geneesmiddelenwet
zal allereerst een voorontwerp ver
schijnen, dat aan deskundigen en be
langhebbenden ter discussie wordt
voorgelegd. Naar wij verhemen, is dit
voorontwerp thans vrijwel gereed; het
zal waarschijnlijk vóór Maart verschij
nen.
A. P. meldt uit New-York dat Ali
Sastroamidjojo thans officieel benoemd
is tot Indonesisch ambassadeur in Ame
rika. Hij zal Vrijdag per K.L.M. in
New York aankomen.
De achttiende eeuw bracht midden-
Kennemerland geen welvaart, mede
doordat er wantoestanden bestonden op
het gebied van regerings- en belasting
zaken in het land. Een dorp als Heems
kerk heeft hieronder vooral moeten lij
den. In de tweede helft van deze eeuw
werd enige verlichting gebracht, omdat
vrijstelling van belasting werd geschon
ken, maar toen is de arme gemeente
financieel opnieuw onaangenaam ge
troffen. Daarover het volgende ver
haal.
Debora Bake, vrouwe van Assumburg,
had na haar dood in 1678 aan de ge
meente gelegateerd een som van 4000
voor de bouw van een „raad of Dorps-
huijs" en 5000 bestemd voor onder
houd van op haar kosten te bouwen
,,'t zij acht, thien of twaalf hufjsjes" ten
behoeve van arme ouden van dagen.
De uitvoering van deze beschikkingen
stuitte echter, zoals het meestal gaat,
op grote bezwaren van de kant van haar
familie. Het gevolg daarvan was, dat
alles niet geschiedde, zoals de erflaatster
het wenste, en dat eerst na vele jaren,
in 1716, aan de gemeente werd uitge
keerd een som van ƒ8500, vermeerderd
met ƒ4340 en 11 stuivers aan rente ad
3 pCt., lopende vanaf de dag van de
uitspraak, d.d. 12 Maart 1699 door de
Stgten van Holland en West-Friesland
over de geldigheid van het testament
gedaan.
De gemeente had dus een voor die
tijd mooi kapitaaltje ontvangen. Daar
schout en schepenen reeds in 1705 „een
fray Heere Huys" hadden gekocht en
dit als raadhuis hadden ingericht, de
heren waren blijkbaar zeker van de
overwinning in de erfeniskwestie is
de koopsom waarschijnlijk met geld
van dit kapitaal afgelost, terwijl een som
van 9000 tegen een rente van 3 pCt.
werd uitgezet bij de familie Deutz. Im
mers sedert 1721 vinden wij in de ge
meenterekening door de gemeente-ont
vanger elk jaar op 5 Febr. verantwoord
een bedrag van 270 als „de intrest van
obligatie ten laste van Mevrouwe Deutz
Dit geschiedde elk jaar prompt tot
1734, toen het geld onder beheer kwam
van de schatrijke bankier Willem Gi
deon Deutz te Amsterdam. Althans
sedert genoemd jaar erkende deze na
dien elk jaar schuldig te zijn „ten Ge-
regte van Heemskerk de somme van
negenduijsend Guldens" tegen 3 pCt.
rente per jaar. Tot aan zijn dood in 1757
werd trouw elk jaar op 5 Februari 270
aan rente betaald.
Was Hollands welvaart- reeds lang aan
het tanen, één handel bloeide omstreeks
1728 buitengewoon, de geldhandel. Am
sterdam was meer en meer de centrale
geldhandel van Europa geworden.
Een der voornaamste bankiershuizen
te Amsterdam was in die tijd dat van
mr. Jean Deutz, vrijheer van Assendelft
en Assumburg. Diens zoon Willem Gi
deon Deutz, bovengenoemd, geboren 7
Sept. 1697, was reeds tijdens het leven
van zijn vader in diens groot handels-
en bankiershuis deelgenoot geworden.
Bij diens dood in 1719 kwam hij aan
het hoofd der zaken te staan. Vele jaren
later, in 1754, enkele jaren vóór zijn
dood, nam hij zijn oomfegger Jean
Deutz, vrijheer van Assendelft en As
sumburg, Heer van Heemskerk, Noord
dorp en Reewijk, in de zaken op, die
sedert gedreven werden onder de firma
naam Willem Gideon en Jeap Deutz.
Het huis Deutz behield tot Willem
Gidaon's dood in 1757 „het keizerlijk
Factoorschap van 't kwikzilver in Oos
tenrijk, dat wil zeggen, het was de
bankier van Oostenrijk, welk land onder
verband van het daar te verkrijgen
kwikzilver bij de heren Deutz meerdere
malen leningen sloot van 2'/, tot 3'A
millioen gulden. Maar ook andere zaken
werden gedaan, onder meer was Wil
lem Gideon te Amsterdam voornaamste
importeur van West-Indische suiker en
koffie.
Hij was dus een rijk man en woonde
op de Herengracht noordzijde, tussen
Utrechtsestraat en Amstel. Bovendien
bezat hij een fraai buiten, genaamd „De
Eult", te Baarn. Dat deze buitenplaats
wel iets schoons moet zijn geweest, blijkt
uit het feit dat zij na zijn dood werd
De achttiende eeuw was een periode
van armoede voor het platteland van
Kennemerland. Hoge belastingen,
lage inkomens. De toestand wordt
aardig getypeerd in nevenstaande ge
schiedenis van een Heemskerkse
erfenis, waarin de bekende familie
Deutz een grote rol speelde. Hoe men
schipperde met een klein kapitaal,
tekent de situatie ten voeten uit.
aangekocht door het toenmalige hoofd
der Republiek, de prinses-Gouvernante.
De 27e Juni 1757 stierf hij en bleken zijn
zaken wegens achteruitgang der West-
Indische plantages „in geëmbrouilleerde
staat" te verkeren. Het gevolg was, dat
zijn erfenis onder benefici van inven
taris door de erfgenamen werd aan
vaard.
Reeds de 6e September van datzelfde
jaar kreeg het gerecht van Heemskerk
van de deurwaarder bij de Hoge Raad
van Holland een uitnodiging om op de
19de September te verschijnen in het
sterfhuis, „om te zien maeken deugde-
lijken Inventaris". Het slot was, dat in
1758 van het oorspronkelijke kapitaal
ad 9000 slechts 36 pCt. of 3285
door Cornelis Deutz van Assendelft, toen
Heer van Assumburg, door het gerecht
Sfotm om Giina
63. Na de weigering vnn de keizer om het bewijs te tekenen waarmee hij afstand
van de troon deed, viel er even een doodse stilte in het vertrek. Iets van de groot-
heid van deze man, die, ondanks zijn jammerlijke toestand, niet wilde toegevën aan
hun Lage plannen, werd door elk van de aanwezigen gevoeld. „Gij kunt mij doden,"
voegde de keizer Baldon toe„doch nimmer zult ge mijn naam onder uw gevloekt
papier zien staan! Dat is mijn onherroepelijk besluit.. En vergis u niet te zeer in
rrtijn onmacht. Schijnbaar mag iedereen mij in de steek hebben gelaten, toch bezat
ik vroeger nog getrouwen, die hun leven voor mij veil hadden
„Waar zijn zij!" riep de keizerin triomfantelijk uit. „In de Toten der Tienduizend
Uiterste Smarten! Machteloos! Bah, dwaas. Op wie wilt ge nog rekenen
„Er ivas een man uit het Noorden," zei de keizer zacht. „Een blanke barbaar. Een-
maal redde hij mijn dochter Lotus van Jade. Hij is eerlijk en zonder vrees. Indien
hij wist wat mij hier dreigde
„Zwijg!" beet Baldon hem knarsetandend toe. „Geen woord meer over de Noorman!
Hij is machteloos!" Maar met een nietszeggend glimlachje onderbrak de Japanse
commandant hem.
„Het schijnt mij toe dat we van de hoofdzaak afdwalen," zei hij nasaal. „Een
blanke barbaar interesseert mij niet. Het enige wat mij belang inboezemt is uw
handtekening, welke onder dit schriftuur dient te verschijnen. Goedschiks of
kwaadschiks. Ik meen mij te herinneren dat er bijvoorbeeld steeds weer een verras
sende overtuigingskracht uitgaat van eh de geselbeul
Bij het horen van die woorden gleed er een trek van onheilige voldoening over
het gelaat van de keizerin.
Advertentie
die pijn verdrijft en kou afzet. 40 en75ct
De school K-Troepen in de Ripperda-
kazerne te Haarlem houdt op 19 Janu
ari een sportdag. Op het programma
staat zwemmen met onder andere wa-
terrugby «n waterpole tussen een Haar
lems en een Nederlands militair zeven
tal. 's Maandags beginnen de opdracht
wedstrijden. De deelnemers moeten met
telkens een minuut tussenruimte een
bepaald parcours afleggen met storm
baan, veldloop, motorrijden enz. Win
naar is hij, die in de kortste tijd zon
der fouten het parcours aflegt.
Vrijdag 20 Januari komen de ouders
naar de Kleverlaan om daar de gebrui
kelijke demonstratie van hun zoons bij
te wonen. In de kazerne wordt een kof
fiemaaltijd gebruikt en 's middags vindt
nabij het Brouwerskolkje een compag
nie-aanval plaats in samenwerking met
de Marineluchtvaartdienst. Na de* "11
dagmaltijd wordt in gebouw „Sint Ba-
vo" een viif-steden-programma ver
toond.
van Heemskerk werd ontvangen. Na
onderling overleg, mede met de sch°HJ
Jan van Coevenhoven, werd besloten dit
geld om te zetten in 8000 aan grote
prijsobligatiën van het kantoor-generaal
te 'sHage, die gekocht werden tegen
45 pCt. rentende jaarlijks slechts 1A
pCt.
Zo zag de arme gemeente ook nog
haar uitstaand kapitaaltje en dat in
die tijd tot bijna een derde vermin
derd. In 1774 was dit bedrag aan „pnjs
obilegaties\' gestegen tot 14.000 a 1.4
pCt., waarvan 2000 van de algemene
armen en in 1785 was het bedrag weer
f9000 a 2 A pCt. Het einde van al de
teleurstellingen en wederwaardigheden
was echter nog niet te overzien.
H. VAN BENTHEM
(Van onze parlementaire redacteur)
De Eerste Kamer bereidde gisteravond
wel een heel andere ontvangst aan de
wijziging van de Lager Onderwijswet
1920 dan de Tweede Kamer heeft ge
daan. In laatstgenoemde had men het
wetsontwerp in zijn oorspronkelijke staat
zwaar gecritiseerd en niet onbelangrijk
veranderd. In de Eerste Kamer criti-
seerde men die veranderingen, zodat het
minister Rutten in ieder geval beide
keren tegen zit.
Het ging hierbij vooral om het amen-
dement-Vaif Sleen, dat ook van andere
partijen steun gevonden heeft en waarbij
het principe yan het V.G.L.O. werd
vooropgesteld en het Lager Onderwijs
met een achtste leerjaar de secundaire
plaats kreeg. Voorlopig meer een prin
cipiële dan een practische verandering,
omdat er weinig V.G.L.O.-scholen zijn.
In de toekomst kan die wijziging pas
goed gaan worken. In de tweede plaats
had men dan nog de bezwaren, die de
Tweede Kamer heeft uitgesproken tegen
de instelling van een voorbereidende
klas aan de ambachtsscholen en de land
en tuinbouwscholen. In een motie van
de heer Peters had de Tweede Kamer
zich gekeerd tegen uitbreiding van dit
„experiment". Er had echter bij de so
cialistische en katholieke fractie van de
Tweede Kamer geen grote eenstemmig
heid over dC kwestie geheerst.
Gisteravond trad in delEerste Kamer
de verdeeldheid der meningen eerst
recht aan het licht. De socialistische
senator Kramer was er in het geheel
niet van overtuigd, dat de voorberei
dende klasse niet aan de eisen van al
gemene vorming zou voldoen. Hjj acht
te zulk een klas een prachtige oplos
sing voor de moeilijkheid, dat de jeugd,
die naar de ambachtsschool wil, maar
nog te jong is, gedwongen is eerst een
jaar op de Lagere School te blijven of
naar een V.G.L.O.-school te gaan. Hij
wil gelijke kansen voor beide instel
lingen, maar geen kunstmatige beper
king voor een van beide.
De heer Wendelaar IV.V.D.) sprak in
dezelfde geest, al was hij niet helemaal
gerust op het algemeen vormend karak
ter van de voorbereidende klas. Ook de
katholieke spreker Van Velthoven laakte
de Tweede Kamer, omdat zij zulk een
eenzijdige kijk op de kwestie had ont
wikkeld. Zij heeft naar zijn mening de
belangen van de industrialisatie niet be
grepen.
Overigens toonde hij zich voorshands
niet zujk een warm voorstander van de
„Maatschappijschool", zoals men de V.G.
L.O.-school wel noemt. Hij twijfelde er
tenminste nog aan ot die Maatschappij
school wel zo is ingesteld op het volle
leven. En prof. Woltjer, die alles, maar
dan ook alles van het onderwijs weet,
oordeelde het nu juist zo goed, dat deze
wetswijziging ruimte aan verschillende
schooltypen wilde geven. Over de Maat
schappijschool moest hij, voorzover het
zijn hooggeleerde mogelijk is, bijna la
chen. Die school is bestemd voor leer
lingen van het laagste intelligentiepeil
en nu wil men daar juist de kunstzinnig
heid van de jongelui gaan bevorderen.
De Tweede Kamer werd op deze avond
weer eens door alle senatoren beknord.
Advertentie
223^25
SSH
~J~ f erman van der Horst, van wie wij o.a. „Het bijster land van Veluwen
hebben bewonderd, heeft in opdracht van de Regeringsvoorlichtingsdienst
een film vervaardigd over de droogmaking en het in cultuur brengen van
ae Noord-Oost-Polder. De film werd gemaakt bij Multifilm, die een goed tech
nisch product pleegt af te leveren, al is de strijd met de s-klank in het Haarlemse
Kenaupark nog niet tot een triomfantelijk einde gekomen.
Mr. Landré van. de Regeringsvoorlich
tingsdienst heeft de film bij een voor
stelling voor genodigden van een inlei
ding voorzien, waarin hij behalve aan
maker en Multifilm ook dank bracht
aan allen, die op een of andere wijze
hebben bijgedragen tot het welslagen
der onderneming. En zo hebben we
dus een nieuwe Nederlandsefilm, die
zowel op normale als smalle band ver
krijgbaar is en waarvan de vertoning
ongeveer vijf en dertig minuten in be
slag neemt. Lang genoeg en niet tè
lang. Want over de drooglegging en de
cultivering van een grote polder valt
wel veel te zeggen, maar volledigheid
is noch gewenst noch noodzakelijk, als
het er om gaat een bezielde samenvat
ting te geven van wat de werkzaam
heden betekenen. Droogleggen, draine
ren, greppels graven, modder vervoe
ren en over dorpen praten, die er nog
niet zijn of die door het meer Flevo
overspoeld zijn, kan slechts aantrekke
lijk zijn. wanneer men zich weet te
beheersen en het pars pro toto met ef
fect weet toe te passen.
Het c^ige bezwaar tegen de film
van Van der Horst nu bestaat juist in
dat tikje tekort aan geestdrift, dat de
film op een hoger niveau had kunnen
brengen. Wat Ivens die nuchtere
cameraman wist te bereiken in de
driftige ogenblikken van het aller
laatste dichten van de dijk, heeft die
cameraman plotseling tot filmer ge
maakt. Die geestdrift treft men bi.i
Van der Horst te weinig aan, al is
zij niet helemaal afwezig. Maar daar
tegenover staat een degelijkheid en
een vakkundigheid, die men niet on
derschatten moet, die misschien de
oorzaak van het tekort aan geestdrift
zijn. hetgeen eigenlijk alleen maar
zeggen wil, dat al die eigenschappen
op een goede dag wel eens konden
samengaan in een perfecte film, even
degelijk als vervoerend, want reeds
nu onderscheidt zich Van der Horst
van menig Nederlands filmwerk,
waarin alleen maar degelijkheid te
bewonderen valt.
Door en door Nederlands is het on
derwerp van „Der zee ontrukt", door en
door Nederlands ook de manier, waarop
Van der Horst werkt. Hij is helder en
duidelijk, handhaaft het evenwicht tus
sen totaal en détail en maakt een
voor Nederlandse begrippen sober
Aavertentie
Bent U huiverig, voelt U zich niet prettig?
Misschien hebt U griep onder de leden, die
U door tijdig Togal te nemen kunt voor
komen, 'althans sterk matigen. Togal kan U
op de been houden! Togal is onschadelijk
voor hart, nieren en maag. Bij apothecic
en drogist 0.83 2.08 7.94.
In tegenwoordigheid van Z. H. Exc.
de Bisschop van Haarlem, katholieke
autoriteiten en vertegenwoordigers van
katholieke verenigingen der stad, za<l
het zo fraai gerestaureerde Begijnhof
kerkje Zondagavond plechtig aan de
Katholieken van Amsterdam worden
overgedragen.
door
PATRICK PURCELL
Vertaling
JOHANNA PERENBOOM
27
„Hoor eens, het heett geen zin om
kwaad te worden, Joe" zei hij bezorgd.
•Ik bedoel echt geen kwaad kerel".
Maar ik kwam, toen mijn grootvader
log leefde, vaak in Dublin om vee te
kopen en te verkopen, en daar vertel
den ze me eens een keer, dat het aan
Was tussen Esther en jou".
„Wat heb je er verdomme mee te
blaken?" siste ik, met gedempte stem
°m nieuwsgierige oren er buiten te hou
den „Zijn het mijn eigen zaken niet?"
„Neen, ik heb er niets mee te maken,
Joe, helemaal niets. Hoewel je toch zien
kon, dat ik je alleen maar even een
yrlendschappelijke raad wou geven.
Het heeft geen zin, dat iemand zich nog
extra moeite gaat geven om een meisje
als Esther Hanrahan weg te gooien. Zo'n
vrouw vind je heus niet onder iedere
kruisbessenstruik! Weet je niet blik
sems goed dat, als jij probeert om haar
Meehawl aan elkaar te helpen, ze
hem nemen zal, al was net alleen maar
om jou te ergeren?"
Ik keek hem aan.
„Nou, kerel, daar is het me toch juist
om te doen, om die twee aan elkaar te
helpen".
„Weet jé het wel zeker, Joe?"
„Ja natuurlijk, heel zeker".
Een eindweegs de oprij riep mijn oom
op gemelijke toon. Mc Auliffe kwam
een stap dichterbij en probeerde in de
zachte duisternis mijn gezichtsuitdruk
king te lezen.
„Ik weet niet.... ben je er wel zo
zeker van, Joe? Als ik dat gedacht had,
zou ik mijn zotte mond niet open ge
daan hebben". Toen lachte hij. ,,'t Is
verschrikkelijk jammer, Joe Doyle, dat
je zo goed tegen drank kunt. Als je je
gek aan'zou stellen, net als ik, dan zou
iedereen wel weten, waar hij aan toe
was"
Hij lachte nog eens en ging al weer
terug naar de wagen, vóór ik de kans
had gehad hem te vrager., wat deze
laatste geheimzinnige opmerking te be
tekenen had.
Ik keerde mij om, mijn oom acntern«i.
Trok Tommy McAuliffe mijn oprecht
heid bij deze huwelijksaanzoek in twij
fel? Was ik eigenlijk wel oprecht? Ik
had niet de morele moed mij zelf die
vraag te stellen.
VIJFDE HOOFDSTUK
In die vruchtbare dalen tussen de
Walsh Mountains en de zilveren Suir
kan men aan iemands huis gewoonlijk
wel zien, tot welke stand God hem heeft
geroepen. Thady Hanrahan was de eige
naar van de grootste boerderij in dit
gedeelte van het graafschap en in over
eenstemming met die hoge rang had
Thady zelf, of misschien Seaneen, zijn
vader, of misschien Seaneens vader,
Mairtin Ruadh, het passend geoordeeld
de ingang tot zijn huis te verfraaien
met twee grote pilaren van ruwgehou-
wen graniet; zij leken hem meer geëi
gend dan de gebruikelijke poortposten.
En achter die pilaren begon niet het
met gras begroeide laantje vol wagen
sporen van zo veel boerderijen, maar
een oprit met een bocht, waar men bij
na tot aan zijn enkels wegzakte in de
beste kwaliteit Tramore-grint.
Al waren de Hanrahans van Team-
pallpparig ook nog zulke grote boeren,
hun „boerenwoning met erf en toebe
horen", zoals ze op de verkopingen
zeggen, verschilde toch helemaal niet
van honderden andere in het Suirdal.
Met krakende stappen ging je die
brede oprij door met zijn verwulfsel
van breedvertakte eiken, je ging de
laatste hoek om, taktvol gemaskeerd
door een oude iep,, en dan ontdekte je
daar vóór je ogen niet het huis met pi
laren, dat de weidse ingang beloofd
had, maar een uitgestrekt boerenerf,
dat, voorzover ik door het donker tu
rend beoordelen kon, alleen in grootte
verschilde van mijn eigen bescheiden
boerenplaats daar beneden op Carrig-
michael.
Daar links, zei ik bij mezelf, dat is de
schuur, lang en hoog. Het zou me mei
verwonderen, als Thady zijn zaaihaver
in de droge veiligheid van die schuur -
vliering bewaarde. Daarachter, donker
in de laagte, het varkenskot, en daar
achter natuurlijk de trots van ïeaer boe
renerf, een mooie mesthoop. Die lange
streep van witkalk, onaerbroken door
deuren, dat zouden wel de koeienstallen
zijn; daarnaast, het dichtst bij het huis,
de paardenstal. Ik hoorde er de paar
den stampen en kappen en schuifelen,
ik hoorde ook het zachte gebrie6 van
een merrie. Tegenover mc, voorzover je
af kon gaan op het schijnsel, dat hel
flauwe sterrenlicht op de doffe massa's
deed vallen, lag het melkhuis; daarnaast
de kippenhokken, die nu suisden van
slapend zwijgen, terwijl een eindje ver
der op het erf grauw de koepels van de
hooischelven opdoemden.
„Zeg, voor we binnengaan...." riep
ik Malachy toe, toen wij de poort van
het erf bereikt hadden.
„Wat mankeert er nu weer aan?'
vroeg hij gemelijk.
„Zeg, die oude ruzie tussen Taddy en
mijn vader. Wat doen we daar mee?"
„Nou? Wat we daar mee doen? Waar
om zou jij erover beginnen als zij het
niet doen? Kom kom, maak geen sla
pende honden wakker. Dat is allemaal
vergeven en vergeten."
,,'t Is mogelijk," antwoordde ik. „Ik
waarschuw je alleen vmaar, dat, voor
wat voor boodschap we nu ook geko
men zijn, ik niet van plan ben om Thady
Hanrahan z'n hakken te gaan likken."
„Och, vergeet dat toch", antwoord-
de hij.
Wij zwegen terwijl wij het erf opgin
gen. Nu gleed niet langer het gladde
grint onder onze voeten, maar sloegen
onze hielen een holle klank uit een pad
van harde cement. Zwijgend schoven wij
langs de lichtstraal, die geel door het
keukenluik naar buiten schoot, en zwij
gend stonden wij stil voor de deur van
Hanrahan.
Het was geen landelijke halve deur,
zo'n halve deur, die de kippen buiten
en de kleuters binnen houdt, zo'n halve
deur waar een buurman in het voorbij
gaan overheen komt leunen om een
praatje te maken, waar het zonlich;
door naar binnen stroomt, waar do
turfrook uit kringelde in die harde da
gen, toen een schoorsteen en een ven-
eter'raam luxe-dingen waren, die alleen
de Ieren ontzegd werden.
Neen, dit was een echte voordeur, ge
schikt voor iedere bankdirecteur of voor
een caféhouder die stil was gaan leven.
Een echte voordeur, met een klopper
en een bel en een heuse brievenbus, of
schoon alleen vreemden op de gedachte
zouden komen om te kloppen of te bel
len, en Paddy de postbode nooit snappen
2ou, waarom je brieven in een gat in
de deur zou duwen, wanneer je ze in
een ruime keuken kon afgeven, waar je
een tijdje van de dag kon doorbrengen
en het nieuws kon bespreken.
(Wordt vervolgd)
gebruik van de commentaar en van de
muziek, die de onlangs te vroeg over
leden Koos van der Griend heeft ge
componeerd met goed inzicht voor de
functie van de muziek tussen of achter
de filmbeelden, zoals hij placht te doen.
En wat de commentator betreft moet
me even van het hart, dat hij de woor
den „Noordzee", „vlag" en „eggen" niet
moet uitmaken voor ..Noordzéé", „flag"
en „echen". want dat 1 ij k t wel deftig,
maar dat i s fout. En wat de titel aan
gaat. had men gerust minder stijf kun
nen spreken van „Aan de zee ontrukt"
Maar overigens een deugdelijk stuk
film van Nederlands karakter over een
belangrijk Nederlands onderwerp ge
maakt met dezelfde aandacht als de re
portage uit het dagblaa De Tijd, dat dan
ook ergens in de film bemoedigend op
de camera toekomt. Dbg.
Rietoogst in de Noord-Oost-Polder';
détail uit de film, „Der zee ontrukt"
van Herman van der Horst.
De zich in arrest bevindende directeur
van de N.V. Oudewatersche Bank, mr.
C. H. V., blijkt ook directeur te zijn van
de Algemene Handel- en Import Maat
schappij (A.H.I.M.), zo heeft het verde
re onderzoek, geleid door de Officier
van Justitie, mr. R. Grasso. uitgewezen.
In 1941 kocht mr. C. H. V. deze maat
schappij, die in 1931 was opgericht, als
een z.g. „lege N.V.". Volgens het han
delsregister had deze maatschappij een
kapitaal van 100.000.waarvan
25.000.was volgestort. Van een obli
gatielening groot 100.000.zijn pand
brieven in omloop. Deze maatschappij
heeft een belangrijke vordering op de
failliete inboedel van de N.V. Oudewa
tersche Bank. Mr. Grasso kon nog niet
mededelen in hoeverre de A.H.I.M. bij
het faillissement betrokken was. De
A.H.I.M., die in Utrecht was gevestigd,
had oorspronkelijk ten doel handelsbe
drijven aan te kopen, hierin deel te ne
men of te financieren.
De voorlopige hechtenis van de ge
arresteerde directeur is met dertig da
gen verlengd. De procuratiehoudster van
de bank, die de vorige week in Oude
water is gearresteerd, is naar het Huis
van Bewaring te Rotterdam ovefge-
bracht.
Op het historische kasteel van Beloeil
in de Belgische provincie Henegouwen
is door kardinaal Van Roey, aartsbis
schop van Mechelen, gisteren het huwe
lijk ingezegend van aartshertog Karei
van Habsburg. zoon van wijlen keizer
Karei en keizerin Zita van Oostenrijk,
en prinses Yolande, dochter van de prins
dk Ligne, de ambassadeur van Belaië
te New Delhi en de prinses de Ligne
Aartshertog Karei werd als vijfde kind
op 10 Maart 1918 te Baden bij Wenen
geboren. Na de revolutie van 1918 bleef
de keizerlijke familie in Oostenrijk tot
het verbanningsbevel van April 1919
haar dwong naar het buitenland te ver
trekken.
Aartshertog Karei studeerde te Leu
ven rechten en politieke wetenschap
pen en promoveerde te Quebec.
Vier Belgische detectives waren aan
wezig in verband met de hoge waarde
van de juwelen, die door de vorstelijke
gasten werden gedragen
De stoet werd geopend door een lijf
wacht in rood met gouden uniformen
en een hoofdbedekking met vederbos
sen. Vervolgens kwamen de eregasten,
vier en dertig paren uit alle rangen van
de Europese adel. Vóór de bruid liep
de kleine prinses Eawigede Ligne ge
kleed in ^en wit-satijnen jurkje.
De bruid droeg een wit-satijnen
bruidsjapon, met kant versierd. Vijf
pages droegen haar sleep.
De bruid liep aan de arm van haar
vader, prins Eugene de Ligne.
Hoornsignaien ko iligden het vertrek
van de stoet van het kasteel aan. Lang
zaam schreed men naar het kleine ge
meentehuis in het centrum van het
dorp. Een grote menigte dorpsbewoners
en andere belangstellenden stond aan
weerszijden geschaard. De hoofdstraat
van het dorp was versierd met sparren,
die speciaal voor de plechtigheid ge
plant waren. De straat was verder ge
heel geïllumineerd. In het gemeente
huis waren rode wandkleden en gobe
lins aangebracht.
Op het kasteel van Beloeil konden de
2500 dorpsbewoners, zoals in de feodale
tijd, gratis bier en broodjes krijgen.
De dorpscafé's deden goede zaken.
Voor vensters op de eerste verdieping
werd Van 600 tot 1000 francs betaald om
het bruidspaar door de dorpsstraat van
en naar het kasteel te zien gaan.
Gistermiddag is het bruidspaar per
auto naar Parijs vertrokken voor een
kort verblijf. Later gaat het bruidspaar
per vliegtuig naar New York, waar de
aartshertog, die voor een maatschappij
in non-ferro metalen werkt, een flat
heeft op de Fifth Avenue.
Uit New York zal het bruidspaar
drie weken op huwelijksreis gaan naar
Palm Beach in Florida. De aartshertog,
die 'een en dertig jaar oud is, leerde
zijn vrouw in 1934 kennen. Zij studeer
den toen beiden op een Belgische
school. In 1946 zagen zij elkaar voor
het eerst na de oorlog weer terug. In
1949 werd tot het huwelijk besloten.
De Israëlische minister van godsdienst,
Rabbi I. L. Maimon, heeft gisteren op een
bijeenkomst van Rabbi's verklaard, dat vol
gens hem het Sanhedrin de Joodse na
tionale raad en Opperste Gerechtshof, dat
tot 425 jaar na Christus bestaan heeft weer
moest worden opgericht.
Hij zei, dat hij deze kwestie 50 jaar
lang had bestudeerd en dat er geen en
kel religieus bezwaar was tegen de her
benoeming van een Sanhedrin.
Het zou moeten bestaan uit 71 leden,
waarvan 23 permanente leden, die in Je
ruzalem zouden moeten zetelen. Het hof
zou het hoogste gezag bezitten in religieuze
zaken.
De Joegoslavische afgevaardigde in de
Veiligheidsraad heeft gisteren verzocht
om een voorrangsbehandcling van de
Sovjet-Russische eis tot uitsluiting van
de Chinese nationalistische gedelegeer
de Tsiang, doch dit verzoek werd door
de raad verworpen met zeven stemmen
tegen één en twee onthoudingen.
Dr. Tsiang, die deze maand voorzitter
van de raad is, zeide, dat de Sovjet-
Russische motie als derde punt op de
agenda stond en zou worden behandeld
als zij aan de beurt was.
