Prinsesjes zagen „Assepoester
Drie
O
RUIM 10 MILLIOEN RUBBERBOMEN IN HET
BINNENLAND VAN LIBERIA
De Passiespelen in Tegelen
Bedrijfsleven in Haarlem, Kennemer-
land en Bollenstreek
aandachtig, Irene
Beatrix
peinzend na elk bedrijf,
Margriet woelwatertje
Industrialisatie blijft echter dringend
noodzakelijk
IR
Jeugd geboeid door de
sprookjesprinses
„India's politiek op
vrede gericht"
DE BENOEMING VAN
Mr. SCHOKKING
Kolonisten in N.-Guinea
vragen om hulp
Zij verschaffen Amerika de rubber en de
negerrepubliek de onontbeerlijke dollars
Een voordelig contract
voor Firestone
Dit jaar ruim 150.000 bezoekers verwacht
Miiitaire adviseurs uit
V.S. in ons land
Reorganisatie K.v.K. laat
nog op zich wachten
Illegale uitvoer naar
Oost-Europa
WOENSDAG 1 FEBRUARI 1950
PAGINA 5
Critiek van P. o. d. A.-zijde
Regeringscommissaris der
V.S.I. voor Pasundan
Engeland zal zijn rol blijx>en vervullen
Gebouw Lange Voorhout 1
in gereedheid gebracht
FRIESE STEDEN IN HET
DUISTER
Novelleprijs Amsterdam
HAARLEMSE KAMER VAN KOOPHANDEL
Grafische bedrijven
Papierfabricage
Textielbranche
Geringe afzet luxe artikelen
Beverwijkse veiling
De Visserij
De middenstand
Reeds ttfee voorstellingen
uitverkocht
Van Amerikaanse vlieg
tuigen
(Van onze verslaggever)
Baam's jeugd, was nog volop bezig het Flora Theater mm
of meer stormenderhand te „nemen", toen plotseling drie in
grijze bontmanteltjes gehulde meiskes door een zijdeur de
hall kwamen binnenwandelen. Niet iedereen had er zo gauw
erg in dat het de drie Prinsesjes van Oranje waren:: Mar
griet, ietwat verwonderd vrijmoedig in het rond kijkend
voorop, Irene, een beetje aarzelend daarachter en tenslotte
Beatrix, toch ook wel wat confuus by al die overstelpende
drukte. Het wachten was nog even op Moeder, die iets te
bespreken had met de heren van het Oranje-Comité, maar
toen mocht 't. Margriet was ook nu de eerste en klauterde
met voortvarendheid de trap op naar het balkon, de twee
oudsten deden het aanmerkelijk kalmer; zij bleven onder de
schutse van Moeder, die een wakend oogje in het zeil hield.
Op de eerste rij zaten ze naast elkaar,
Beatrix met haar vriendinnetje, Ireentje
met het hare, daarnaast een parmantig
meiske met vlechten, dat kennelijk bij
Margriet hoorde, en tenslotte de Koningin.
En daaromheen heel de luidruchtige scha
re van vele met oranje opgesierde kin-
ders: Pietje van de dokter, Gerardje van
de melkboer, Mies je van de drogist en An-
netje van de notaris. Het moest alle
maal zo „gewoon" mogelijk gaan was de
afspraak; maar, ach heden, je zult daar
met de Koningin en drie Prinsesjes een
en dezelfde kindervoorstelling bijwonen
en later niet kunnen zeggen: „Ik heb
Beatrix gezien," of „De Koningin zat
zo maar gewoon tussen de kinderen
lnWij willen maar zeggen, dat heel
de zaal beneden aanstonds op stelten
stond toen het vorstelijk gezelschap op
het balcon plaats nam en dat al die
woelige knapen en meisjes de halzen
rekten en nieuwsgierig naar boven ke
ken, tegen alle voorschriften in. Maar
die situatie veranderde ingrijpend toen
het licht uit en het doek op ging. Want
op het toneel was ook een Prinses, en
nog wel een betoverde. Aanvankelijk
was zij maar een heel onaanzienlijk
meisje, dat „Assepoester" heette en dat
haar Prins pas na een zeer drastisch in
grijpen van haar petemoei veroverde.
Ziet, en dat zijn zeer interessante
dingen om mee te beleven, ook voor
In het gym-
nastiekuurtje op
„De Werkplaats"
te Bilthoven
mochten de jari
ge Prinses Bea-
trix en haar
vriendinnetjes
schaatsen. Door
de sneeuwval
was het echter
practisch onmo-
gelijk.
meisjes die zelf Prinsessen zijn.
Beatrix luisterde en zag aandachtig
toe, nu en dan tussentijds het ge
beuren op het toneel becommenta
riërend met het kameraadje naast
haar; Ireentje leunde diep gecon
centreerd met beide armpjes op de
balustrade voor haar, stil voor zich
uit peinzend als er een bedrijf voor
bij was. En Margriet, wel, die vond
het ook prachtig; tenminste als er
wat gebeurde op het toneel, als er
gezongen of gedanst werd of als
iemand'zich heel erg opwond. Maar
op zo'n dialoog, die een beetje lan
ger duurde, had zij het kennelijk
niet begrepen. De Koningin moest
de kleine woelwater dan ook nu en
dan tot de orde roepen, als ze wat
al te rumoerig met de zitting van
de klapstoel wipte of als ze zich een
tikje te enthousiast aan de balustra
de ophief.
In de ruit van de auto ziet pnnses
Beatrix zichzelf voor zij instapt
om van de voorstelling van „Asse
poester" naar Paleis Soestdijk te
rug te gaan. (Exclusieve foto).
De andere kinderen waren, o schande,
de Prinsessen in de zaal waarachtig he
lemaal vergeten ten faveure van die
ene sprookjesprinses op het toneel. Maar
zij revancheerden zich in de pauze on
verschrokken door luidkeels te zingen,
dat „voor Koningin en Vaderland iedere
jongen meevecht."
Na de voorstelling ging het allemaal
heel snel, want het was eigenlijk al veel
te laat geworden. Ook voor een jarig
Prinsesje. De Koningin moest in de hall
nog even vlug „hartelijk bedanken voor
de uitnodiging" en toen ging het per
auto naar Soestdijk. Drie stille Prinses
jes, die de Prinses hadden gezien
Bij de opening van het parlement van
India heeft president Prasad een rede
uitgesproken over het buitenlandse en
binnenlandse beleid van India. De pre
sident sprak zijn grote voldoening uit
over de oprichting van de V.S. van In
donesië. Hij sprak de hoop uit, dat de
toestand in Azië zich zal stabiliseren
en dat de Aziatische volken met elkaar
nauw zullen gaan samenwerken.
De republiek van India, zo zeide
hy, heeft geen vijandschap of tradi
tionele rivaliteiten geërfd en mijn re
gering heeft het plan voort te gaan
met een politiek, gericht op de ver
zekering van de wereldvrede en het
voorkomen van het aangaan ener ver
bintenis, welke tot vijandschap met
enig ander land zou leiden.
Over de betrekkingen met Pakistan
zei de president, dat het enige tijd zóu
duren, voordat de pijnlijke wond, welke
ontstaan is door de gebeurtenissen in de
laatste tijd, geheeld is. „Het is de po
litiek van mijn regering dit helings-
proces op alle mogelijke manieren te be
vorderen". Hij sprak de hoop uit, dat
Pakistan het Indische voorstel voor een
non-agressie-verdrag zou aanvaarden.
|P ons verzoek heeft onze cor
respondent, die een bezoek
heeft gebracht aan Liberia,
ook nog een beschouwing geschreven
over de betekenis der rubberplan
tages van de Amerikaanse Firestone-
fabrieken. Het leek ons n.l. van be
lang na te gaan in hoeverre er in
Liberia inderdaad van volledige on
afhankelijkheid van de V.S. gespro
ken kan worden. Uit bijgaand arti
kel blijkt, dat Liberia van de Fire
stone één procent ontvangt van de
waarde van alle uitgevoerde rubber
'en dat dit bedrag het grootste deel
vormt van het Liberiaanse staatsin-
komen. Dit zegt genoeg. Het zegt n.l.
onder meer, dat een staat, zonder
het kolonialisme toe te passen, toch
wel eens in staat is alle vruchten
van het kolonialisme te plukken.
(Van onze Haagse redactie)
In de Haagse gemeenteraad zjjn he
denmorgen de algemene beschouwingen
over de gemeentebegroting begonnen
met een ernstige critiek, die de heer
Rensen, fractievoorzitter van de P. v.
d. A. uitbracht op de benoeming van
mr. Schokking tot burgemeester van
Den Haag. Het ging hier niet tegen de
persoon van de burgemeester, maar te
gen de onjuiste wijze, waarop deze be
noeming tot stand is gekomen.
De heer Rensen zei te spreken sis
vertegenwoordiger van een zeer be
langrijke groep van de Haagse bevol
king, de P. v. d. A., uit welke iemand
naar voren had moeten komen. In de
P. v. d. A. zouden zeker mensen zijn,
die tot burgemeester van Den Haag be
noemd hadden kunnen worden. De re
gering, die hiermee geen rekening heeft
gehouden, is ernstig te kort geschoten,
zo stelde de heer Rensen vast. Hetzelf
de verwijt richtte hij aan haar advi
seur. Ook oefende hij aritiek uit op
het feit, dat de burgemeesters-vacature
zolang onvervuld is gebleven.
Te Surabaja is uit Nieuw Guinea een
telegram ontvangen, waarin veszocht
werd zeshonderd kolonisten, die daar
noch huisvesting, noch voeding, noch be
staansmiddelen konden vinden, onder
dak te verschaffen. Uit Surabaja moest
men terugseinen, dat aan dit verzoek
onmogelijk kan worden voldaan.
Inmiddels zullen 4 Februari met de
„Reaal" van de K. P. M. tweehonderd
personen, merendeels van Java, zich
naar Nieuw Guinea begeven om zich
daar te vestigen.
Surono, hoofdredacteur van „Adil" te
Surakarta, heeft medegedeeld, dat te So
lo thans censuur op de pers is ingesteld.
Berichten en artikelen (met uitzonde
ring van berichten van persbureaux)
worden gecensureerd door de inlichtin
gendienst van de republikeinse politie.
Na besprekingen van de minister van
Binnenlandse Zaken der V. S. I.. Anak
Agung, met het hoofd der negara Pa
sundan, heeft de regering van Pasundan
besloten bijstand te verzoeken aan de
regering der V. S. I. Anak Agung be
sloot maatregelen te treffen die o.a. be
helpen het zo spoedig mogelijk benoe
men van een regeringsieommissaris, die
namens de regering der V. S. I. zal
worden belast met het uitoefenen van
de bevoegdheden van de regering van
Pasundan.
Dinsdagavond is uit Oost Java te
Djakarta een bataljon troepen der V.
S. I. aangekomen, dat hedfcnmorgen
naar Bandung is vertrokken.
(Van onze bijzondere correspondent)
7" T oewel de bevolking van Liberia zich gevleid voelt door de hechte vriend-
schap met de Verenigde Staten, brengt dit voor hen ook wel een zekere
benauwing mee. De Liberianen verafschuwen namelijk iedere gedachte,
waarin hun land als een „kolonie" van Amerika wordt gekenmerkt.
De Verenigde Staten hebben inderdaad wat een schrijver eens genoemd
heeft „het morele protectoraat" over Liberia gevoerd, hetgeen van den beginne
reeds voortvloeide uit het feit, dat de republiek uiteindelijk, in 1847, gesticht
is door zwarten, die door de op initiatief van de „'American Colonisation Society"
in het leven geroepen organisatie hun vrijheid terugkregen.
Het was dan' ook niet zo vreemd dat in 1924, toen door geologen was gecon
stateerd dat een gedeelte van Liberia's bodem zeer geschikt was voor de
aanplant van rubberbomen, de Afncrikaan Harvey S. Firestone uit Akron (in
Ohio) het recht kreeg 4000 vierkante kilometer grond te huren „voor rubber
plantages en andere doeleinden".
Thans, na vijf en twintig jaar, heeft de Firestone-firma een 800 km2. met
rubberbomen beplant; 800 vierkante kilometerdie zonder Harvey Firestone's
komst nog een ruige wildernis zouden zijn,
Op een ochtend hebben wij de Fi-
restone-plantages bezocht. In alle vroeg
te uit de hoofdstad Monrovia vertrok
ken, hadden wij een rit voor de boeg
van 75 mijl (135 k.m.) en de door het
Liberiaanse „State Department" ter be
schikking gestelde jeep hobbelde twee
en een half uur over de enige in bin
nenlandse richting leidende weg, die
door de laatste regenval van dit seizoen
in een bijna onbegaanbaar gaten- en
keien-mozaiek veranderd was.
Een scherpe bocht bij een wegsplit
sing, twee slagbomen en een groot bord;
de ingang van de plantage. We lazen nu
in het plaatsje Harbei gekomen te zijn
en verder, dat we op „Firestone" zouden
vinden: 10.000 huizen, twee hospitalen
met 200 bedden, drie clubgebouwen,
twee golfterreinen, kerken en scholen,
een moderne telefooninstallatie (de
enige in Liberia, want ook de hoofdstad
kent geen telefoon), een 3000 kilowatt
electricitëitscentrale, een radiostation,
factorijen en tenslotte 195 mijl aange
legde weg.
Nauwelijks waren we onder de door
een zwarte wachtman opgeheven slag
boom door, of links en rechts van het
hier opvallende goede wegennet strekten
zich wouden van ontelbare rubberbomen
voor ons uit. De volwassen rubber-
.plant" lijkt veel op een berkeboompje;
dezelfde half witgespikkelde bast en een
stam van hoogstens 30 cm. doorsnee. Het
enige verschil was het kleine wit porce-
leinen of glazen bakje, dat op een af
stand van ongeveer 1 meter boven de
grond aan de boom hangt en waarin de
uit een twee centimeter brede inkerving
druppelende rubbermelk sijpelt
Deze „latex" wordt 's morgens vroeg
door een gedeelte van de 25.000 werk
zame Liberianen in emmers verzameld
en gaat dan via het „collection station"
met grote tankwagens naar de centri
fuge-afdeling, waar in grote „wasma
chines" de rubbermelk gezuiverd wordt.
En terwijl ons de werking van dit
millioenenbedrijf werd uitgelegd en wij
dit even interessante als ingewikkelde
gesjouw en gedraai van mensen en
machines bekeken, kwam telkens onge
wild de gedachte: dus zó zijn onze
rubberzolen ontstaan; zó was het begin
van wat wij fietsband noemen en hier
was de „rauwe" rubber gevormd, waar'
van men in Amerika weer de handen
voor legervrachtwagens en jeeps ge
maakt had, die op hun beurt ook in ons
land gereden hadden.
heen gebracht waren, en méér dan voor
het pionierswerk, dat hier door de eer
ste Firestone-mensen, die van een bo-
menwoestijn een plantage maakten,
hadden wij belangstelling voor de vraag,
in hoeverre de Liberiaanse staat finan
cieel van „Firestone" afhankelijk is. Of
anders gezegd: in hoeverre „Firestone"
e. q. de Verenigde Staten, de zwarte re
publiek onder financieel toezicht en
controle hadden.
En dan blijkt, dat Liberia wel vaart
bij deze rubberexploitatie.
Nog lang niet is al het door Harvey
Firestone gehuurde grondgebied be
bouwd. Van de 4000 K.M.2 zijn er eerst
800 in „gebruik", doch hierop heeft men
reeds 10.500.000 bomen geplant, die ge
zamenlijk een jaarlijkse opbrengst van
50.000.000 pond rubber opleveren.
De dringende „rubber-eis", zoals men
dat in Liberia noemt, die de Ameri
kaanse oorlogsfabrikanten gedurende en
vóór de laatste oorlog lieten horen,
dfeed „Firestone" onder hoogspanning
werken. En hoe meer dé afgelopen oor
log haar hoogtepunt naderde, hoe meer
materiaal de geallieerde legers nodig
hadden, zoveel te meer zwarte tappers
werden in Liberia aangeworven, zoveel
harder draaiden de centrifuge-machines
in Harbel. En zoveel te groter was
„Firestone's" omzet.
Door dit alles zijn de plantages in
Liberia's binnenlanden een goed-geor-
ganiseerde, goed-lopende en buitenge
woon winstgevende onderneming ge
worden.
Ten bewijze hiervan en tevens van
het grote voordeel, dat voor het land
aan de plantages gelegen is, het vol
gende voorbeeld.
In 1947. twee jaar na de oorlog dus,
stortte „Firestone" circa 600.000 dollar
in de Liberiaanse schatkist voor pacht,
belasting en 's lands aandeel in de
waarde van alle uitgevoerde rubber-
Wanneer men dan weet, dat dit aan
deel slechts één procent bedraagt, dan
is wel de fantastisch grote omzet en op
brengst van „Firestone" bewezen.
Daarnaast werd ons, zowel in ver
trouwelijke als openlijke gesprekken
door drie verschillende hoge Liberiaanse
regeringsautoriteiten medegedeeld, dat
dit door de Firestone-plantages betaalde
bedrag van het staatsinkomen „een zeer
groot deel en voor het land derhalve een
goudmijntje" was.
Niet te verwonderen, dat wy van
iedere Liberiaan, regeringsambtenaar
of gewoon burger, niets dan lof over
„Firestone" hoorden en dat het State
Department in Monrovia zelfs een extra
Newsbulletin aan ons plantagebezoek
wijdde!
Voor de schatkist ieder jaar 600.000
dollar, naast dit werk voor 25.000 Libe
rianen de exploitatie van een enorm
groot gebied en, rond de plantages,
langzamerhand een zekere welvaart
onder het volk, dat zijn de resultaten
voor Liberia van de Firestone-concessie.
En zolang dit bedrag, waarop men
ieder jaar weer vast rekenen kan, niet
minder wordt, zal Liberia er zich wel
voor wachten de gegeven huur-concessie
terug te trekken of de stiefmoeder Ame
rika kriegel te maken.
En de Verenigde Staten weten maar
al te goed hoe Liberia die dollars van
node heeft en daarom een tegenstribbe
len van hun eisen achterwege zal laten.
Want als net móét, kan Amerika nog
altijd wel zijn rubber ergens anders
vandaar halen.
Maar Liberia zijn dollars niét!
(Van onze redacteur)
Op 21 Mei worden in Tegelen en Oberammergau gelijktijdig de premières van
de Passiespelen gegeven. Van die datum af zullen op alle Zaterdagen en Zonda
gen van de volgende vier maanden honderdduizenden naar beide dorpen trekken
Om te gaan zien naar de vertolkingen van honderden mannen en vrouwen, jon
gens en meisjes, die zich reeds vele maanden op hun grote taak hebben voor
bereid. Het Midden-Limburgse dorpje Tegelen verwacht voor de zeven en dertig
uitvoeringen, die in het prachtige theater in de „Doolhof" worden gegeven, meer
dan 15(1000 bezoekers. Vier jaar geleden waren het ruim 115.000 mensen, die er
de Passiespelen bijwoonden.
Doch méér dan voor al deze machine
rieën, die vanuit het buitenland hier-
In de dezer dagen ondertekende over
eenkomst tussen de Verenigde Staten
en Nederland voor wederzijdse defen
sieve bijstand is ook een bepaling op
genomen, dat beide landen over en weer
personeel zullen ontvangen, dat namens
zijn regering op de uitvoering van de
overeenkomst zal toezien en dat facili
teiten zal genieten, die „van redelijke
aard zijn en geen overbodige last ver
oorzaken". Bedoeld personeel zal in zijn
betrekkingen met het land, waaraan het
is toegevoegd, optreden als behorende
tot de ambassade. Voor Nederland heeft
mr. Sydney O'Donoghue, ambassaderaad
en financieel medewerker van de am
bassadeur der Verenigde Staten, de lei
ding van hetgeen met het Noord-At
lantische Pact verband houdt.
Op het ogenblik bereidt men de komst
voor van de eerste groep technische ad
viseurs uit de Verenigde Staten. Ten
behoeve van deze adviseurs wordt het
gebouw Lange Voorhout 1 in gereed
heid gebracht.
Dinsdagavond zijn verschillende plaat
sen in het Zuidelijk deel van Friesland
in het duister komen te zitten. Heeren
veen, Sneek Bolsward en Joure waren
geheel van stroom verstoken. In Leeu
warden ging het licht enkele seconden
Uit. maar gloeide onmiddellijk daarop
Weer aan Eerst om kwart over acht was
3e storing opgehevsn.
De Novelleprijs 1949 van de gemeente
Amsterdam, groot f 1000, is toegekend aan
«losef Cohen voor zijn novelle ..De tocht
van de dronken man". Een eervolle vermel
ding werd toegekend aan R. Blijstra voor
de novelle ..Hoogtevrees"
De bekroonde novelle van Josef Cohen
onderscheidt zich, volgens het jury-rapport,
door het uitgewerkte beeld van een door
velerlei complexen ontwricht leven. De
Schrijver heeft een interessante poging ge-
f*aan, de „monologue interieur" in een wer
kelijke handeling in te lassen.
De jury bestond uit Henriëtte van Eijck,
j. van Heugten S.J. en C. J. Kelk.
In de loop van de komende maanden
^Ullen afgevaardigden van meer dan
dertig bij de internationale schaakfede-
T^tie aangesloten bonden te Kopenhagen
1,1 congres bijeenkomen. Onder meer
de match om het wereldkampioen-
Schap schaken in 1951 ter sprake komen.
minister van Binnenlandse Zaken,
Teulings. zal a.s. Donderdag voor
korte vacantie naar het buitenland
J^trekken. Hij wordt 17 dezer terug-
6t"wacht.
De Raad van Bijstand van het kantoor Haarlem der Kamer van Koophandel
en Fabrieken voor Noord-Holland vergaderde gisteravond onder voorzitter
schap van de heer 'J. J. Swens. In zyn uitvoerige openingsrede wees de voor
zitter op de veranderde economische verhoudingen, op de Benelux, een komen
de West-Europese federatie, de Marshall-hulp, de Unie met de Republiek In
donesia en de devaluatie van de gulden.
De industrie is vrijwel de enige mogelijkheid in ons land, aldus spreker, om
meer werkgelegenheid te verschaffen. Industrialisatie is dan ook ongetwijfeld
dringend noodzakelijk. Maar dient' de huidige belastingpolitiek dan niet zodanig
gewijzigd te worden, dat tje omstandigheden voor deelname aan uitbrei
ding (b.v. kapitaal) aantrekkelijker gemaakt worden? De zware fiscale en so
ciale lasten en de nog steeds grote administratieve verplichtingen maken het
moeilijk, zelfs by gedegen zakenkennis en goed koopmanschap, zich aan de ver
anderde situatie in het zakenleven aan te passen. Nog meer vrijheid is dan ook
gewenst.
werden zowel goederen- als personen
wagens afgeleverd.
De voorzitter betreurde het, dat het
wetsontwerp betreffende de reorgani
satie der Kamer van Koophandel en
Fabrieken, in Juni 1949 in de Tweede
Kamer gebracht, nog steeds niet in wer
king is getreden. Wij zullen wel tot
1 Januari 1951 geduld moeten hebben
vooraleer Haarlem weer een enigszins
gereorganiseerde zelfstandige Kamer
zal hebben.
Vervolgens deed de voorzitter enige
mededelingen over het verloop der za
ken in de bedrijven op allerlei gebied
in het district. Wat de metaalnijver-
n?id betreft mag de uitbreiding van
onze nationale hoogoven met ere ge
noemd worden. Er werden topprestaties
bereikt, de productiecijfers overtroffen
alle vorige en de exportresultaten mo
gen zeer gunstig genoemd worden.
De industrieën voor het vervaardigen
van hekwerktuigen waren het gehele
jaar overvloedig van opdrachten voor
zien, terwijl ook de nog uit te voeren
orders een bezetting van de fabrieken
nog geruime tijd verzekerden. De mate
riaalvoorziening veroorzaakte minder
moeilijkheden dan dit gedurende de
laatste jaren het geval was, alhoewel
Je levering van electrische uitrustingen
voornamelijk door de Nederlandse in
dustrie veel tijd vergde. De Haarlemse
industrie heeft energiek medegewerkt
aan de herbouw van het zo gehavende
voertuigenpark van de Ned. Spoorwe
gen. Voor genoemd vervoersbedrijf
Bij de grafische bedrijven was duide
lijk merkbaar, dat de handel, de indu
strie en de scheepvaart weer zijn over
gegaan tot het maken van reclame in
velerlei vorm als gevolg van het feit,
dat de periode van de schaarste-eco
nomie tot het verleden behoort. Hoe
wel het emissiebedrijf zich in 1949 wei
nig heeft kunnen ontplooien, waren er
bij *een Haarlems speciaalbedrijf voor
het vervaardigen van geldswaardige
papieren nog tal van opdrachten uit te
voeren.
De geleidelijke verbetering in de
grondstoffenpositie heeft de mogelijk
heid om papier te fabriceren gunstig
beïnvloed. De afzet van het Nederland
se papierproduct heeft in binnen- en
buitenland een vlot verloop gehad Na
dat in het eerste halfjaar bij de afnemers
enige terughoudendheid was ontstaan
tengevolge van de verwachte prijsdaling
van het papier, welke prijsverlaging
ook in Juli is ingetreden, ontstond
sindsdien, in het bijzonder na de deva
luatie, een grote vraag naa r het pro
duet. De Nederlandse prijzen zijn zo,
dat in de meeste gevallen met het bui
tenland goed kan worden geconcurreerd
De gang van zaken in de textielin
dustrie is bevredigend te noemen. Dank
zij de beschikbare Marshallgelden was
men ook in deze tak van nijverheid in
staat over te gaan tot het aanschaffen
van nieuwe, moderne machines. In de
kousen industrie betreurt men het, dat
de overheid nog steeds geen Marshall-
dollars beschikbaar heeft kunnen stellen
voor de invoer van nylongarens. Voor
de import van dergelijke garens is men
dus afhankelijk van de z.g. vrije dollars,
die echter zeer moeilijk te verkrijgen
zijn, terwijl de uit deze garens gefabri
ceerde kousen dan weer moeten worden
gereexporteerd. Hierdoor komt dit zo zeer
begeerde product in uiterst geringe
mate op de Nederlandse markt. Wat er
komt is dan nog voor het groots'e deel
afkomstig van „zwarte" importen. Men
acht het in de kousenindustrie dan ook
dringend noodzakelijk de reëxportver-
plichting 'te doen vervallen.
De omzetten in zeep namen gedurende
het jaar 1949 toe. Geheel in overeen
stemming met de verminderde koop
kracht van het Nederlandse volk namen
echter de omzetten in de luxe artikelen,
als eau de cologne en parfumerieën, af.
De omzetten in cacao- en chocolade
producten in binnen- en buitenland
hebben die van 1948 overtroffen. Ten
aanzien van de export kan in het bij
zonder melding worden gemaakt van
de grote vraag van Engelse zijde in
het laatste kwartaal van het afgelopen
jaar. Enerzijds was de opheffing van
de distributiebepalingen van invloed op
de afzet van cacao- en chocoladepro
ducten, anderzijds gaf echter de voor
lopige Benelux-overeenkomst aan Bel
gische fabrikanten de gelegenheid hun
producten op de Nederlandse markt te
brengen.
De export van bloembollen werd in
het afgelopen jaar groter en zal het be
drag van ƒ80.000.000 dicht benaderen, zo
niet overschrijden. Deze vergroting is
voor een deel te danken aan de export
naar Duitsland, met welk land, na vele
moeilijke onderhandelingen de normale
handel is hervat. Door de devaluatie
van de gulden is de export naar Ame
rika niet verhoogd. Met de Amerikaan
se importeurs is overeengekomen, dat
de pryzen der bloembollen in dollars
niet lager gesteld zullen worden dan
vóór de devaluatie.
Wat de kwekerij betreft kan vermeld
worden dat de opheffing van de sane
ringsmaatregelen voor de hyacinten
geen slechte gevolgen heeft gehad, al
is het voorgekomen, dat een enkele va
riëteit, waarvan te veel was, tot zeer lage
prijzen in het binnenland verkocht
werd en de wet van vraag en aanbod
niet langer gecamoufleerd werd door
een surplusfonds, dat alles opkocht en
financierde, wat niet te plaatsen was.
De oogst van tulpen was goed. Merk
waardigerwijze zijn vele eerste klas
tulpen overgebleven, vooral in de
grootste maat. Een bewijs, dat de ex-'
port thans vooral goedkopere soorten
verlangt. Narcissen en veel bijgoedarti
kelen zijn goed verkocht. De belang
stelling voor de mechanisatie in het
bloembollenbedrijf blijft bestaan, doch
de uitwerking ervan is en blijft moei
lijk, daar door de structuur van de
gronden zware machines in de bollen
streek onbruikbaar zijn. Iets nieuws op
het gebied van bedrijfsmechanisatie is
de bloembollentelmachine, waarmee de
afgelopen herfst gedemonstreerd werd
en die het volgend jaar, wanneer de
seriebouw kan plaatsvinden, ongetwij
feld de export van bloembollen wel
zal vergemakkelijken en bespoedigen.
De omzetten van de Beverwijkse
tuinbouwveiling bedroegen in 1949 aan
aardbeien 1.162.400.90 en aan groenten
1.842.794.47. Totaal ƒ3.005.195.37 (vorig
jaar ƒ3.514.896.92). Er was in 1949 een
algemene teruggang in de prijzen merk
baar. Dit spreekt het sterkst bij de
aardbeien. De omzet liep in vergelijking
met 1948 ca. ƒ14.000 terug, terwijl het
aangevoerde kwantum in 1949 ca.
300.000 kg. hoger was dan in het vorige
jaar, zulks als gevolg van selectie en
uitbreiding van de teelt.
Het probleem van de wateronttrek
king aan de grond is in Kennemerland
wel zeer urgent. Tuinders op vocht-
houdende gronden en zij, die een be
vloeiing hebben aangelegd, verheugden
zich in een goed aardbeienjaar; vele
tuinders op verdroogde gronden heb
ben van de aardbeien slechts de halve
oogst gehad.
De groentenpryzen lagen over het
algemeen lager dan in 1948.
Het jaar 1949 is voor de IJmuidense
trawlvisserij een zeer slecht jaar ge
worden. De steeds stijgende kolenprijzen
en de verhoging van de prijzen van de
andere materialen maakten het voor de
vloot als geheel onmogelijk renderend
te varen. Op het gebied van de haring
visserij werd tussen alle rederijeneen
innige samenwerking bereikt. Door een
stelsel van minimumprijzen kon markt-
ordenend worden opgetreden, terwijl de
haring, die deze prijzen niet behaalde,
werd afgeleverd aan de conservenfabrie-
ken voor export. Van het overschot
werd vismeel gemaakt.
Wil Nederland zich na een economi
sche eenwording van West-Europa
staande houden tegenover de ons om
ringende visserylanden, welke landen
Allemaal over een na de oorlog gemo
derniseerde vloot beschikken, dan zal
de vernieuwing van de vloot niet lang
meer mogen uitblijven.
De aanvoer en de opbrengst van ver
se zeevis waren in 1949 hoger dan in
1948. De export naar Engeland onder
ging een aanzienlijke uitbreiding. De
vishandel heeft veeleer nadeel dan
voordeel ondervonden van de sterk
naar voren gebrachte liberalisatie van
de handel.
In de loop van het afgelopen jaar ls
de positie van vele winkeliers, am
bachtslieden en kleine nijveren moei
lijker geworden. Verschillende oorzaken
hebben daartoe geleid. De koopkracht
van een groot gedeelte van het Neder
landse volk is minder geworden en als
gevolg daarvan zijn de omzetten in
vele gevallen gedaald. De sociale las
ten zijn daarentegen sterk gestegen.
In zijn slotwoord trok de voorzitter
de conclusie, dat het over het alge
meen in de industrie goed ging, dat hel
voor de tuinbouw- en middenstands-
bedrUven moeilijker werd en dat de
toestand van de visserij zeer penibel
was.
Het behoeft geen betoog, dat de voor
bereiding van deze massale en indruk
wekkende opvoeringen onnoemelijk veel
werk met zich meebrengt. Daartoe wordt
er thans een secretariaat ingericht
een wit geboüw, Grotestraat 39 waar
een zestal personen een ruime dagtaak
wacht! Reeds thans stromen stapels
brieven met aanvragen voor plaatsen in
de „Doolhof" binnen uit alle delen van
h'et land, maar ook van ver over onze
grenzen. Vooral in Amerika blijkt een
enorme belangstelling voor het Passie
spel in Tegelen te bestaan. Vele Ameri
kanen, die gedurende het Heilig Jaar
Rome wensen te bezoeken, overwegen
via Tegelen te gaan. De Algemene Ver-
eeniging voor Vreemdelingenverkeer en
de K.L.M. hebben met het secretariaat
in Tegelen de handen vol om alle aan
vragen uit het buitenland te verwerken.
In vrijwel alle belangrijke "dagbladen
over de gehele wereld verschenen arti
kelen over de voorbereidingen van de
Passiespelen en een paar dagen geleden
nog ontving het secretariaat de mede
deling, dat enige Amerikanen de werk
zaamheden in ogenschouw komen ne
men.
Ook in Duitsland, Engeland, Frank
rijk en speciaal in België bestaat grote
belangstelling voor alles wat in het
Limburgse dorp wordt verricht. Daar
om is voor de Engels sprekende be
zoekers de tekst van Pater Jac.
Schreurs in het Engels vertaald en
men overweegt nog een Franse en een
Duitse versie uit te geven.
Deze verheugende mededelingen ma
ken ogenschijnlijk weinig indruk op al
diegenen, die in Tegelen daadwerkelijk
aan het Passiespel werken. Daar heerst
grote rust en men gaat gestaag voort
alles voor de 21e Mei in gereedheid te-
brengen.
De heer Thijssen, reeds van de eerste
opvoering in 1932 af regisseur, vertelt
ons over het enthousiasme van zijn spe
lers. „Nog nooit,' zos zegt hij, „hebben
mijn mensen van groot tot klein zich zo
gegeven als ditmaal, zij dwingen daar
mede mijn volste respect af." Hij vertelt
ons over zijn werkwijze tijdens de repe
tities, die onmiddellijk na de rolverde
ling op Witte Donderdag van het vorige
jaar zijn begonnen. Tot November repe
teerde hij met zijn 500 spelers in de
openlucht en in Maart begint hij op
nieuw in de „Doolhof". Verschillende
scènes zijn reeds klaar en wachten op
het oordeel van een beroepsregisseur,
die men op een van de laatste repetities
zal uitnodigen. Twee maal per week
krijgen de spelers spraakles. Een zeven
tal dames werkt belangeloos aan de ver
vaardiging van nieuwe costuums, die zijn
gemaakt volgens adviezen van de Nij
meegse kunstenaar en Palestinakenner
Piet Gerrits, die de H. Land Stichting
bouwde en verfraaide.
Het prachtige theater in de „Doolhof"
ondergaat voorts enige belangrijke uit
breidingen. Daartoe zijn grote stukken
belendende grond aangekocht, waarop
thans een nieuwe beplanting wordt aan
gebracht en een nieuwe ingang aange
legd. Achter het toneel komt een grote
warande voor de spelers, die niet op het
toneel zyn. Er zal een restaurant worden
gebouwd, dat tevens dienst zal kunnen
doen als repetitielokaal. Aan uitbreiding
van het aantal zitplaatsen kan evenwel
nog niet gedacht worden. Momenteel telt
het theater ruim 4500 zitplaatsen.
Ook de acoustiek zal verbeterd wor
den. In 1946 kon men grote gedeelten
van de muziek van Hubert Cuypers niet
horen. Dat zal niet meer voorkomen.
Door het aanbrengen van een nieuwe
Philips-geluidsinstallatie kunnen ook de
verschillende scènes versterkt worden,
wanneer de wind in de verkeerde hoek
zit. Charles Eyck tenslotte zal in de zaal
van het Sanhedrin enige schilderingen
aanbrengen.
Zo is Tegelen» bezig, druk bezig. Het
gehele dorp draagt bij tot het welslagen
van de taak, die het zich heeft gesteld.
Een zware, maar schone en verheven
taak; het Lijden van Christus te vertol
ken. Elke Zaterdag en Zondag tussen
21 Mei en 17 September zullen, zoals
Maria, in de Passiespelen.
gezegd, de opvoeringen van het Passie
spel gegeven worden en bovendien nog
op het feest van Maria Hemelvaart,
Dinsdag 15 Augustus. Reeds zijn de uit
voeringen van 11 Juni en 6 Augustus
uitverkocht. Een derde speelmiddag is
reeds bijna volgeboekt en duizenden
plaatsen zijn verkocht voor volgende uit.
voeringen. De Zaterdagen van Juni en
Juli zijn voornamelijk bestemd voor de
schoolgaande jeugd onder leiding van
hun onderwijzers. De voorstellingen be
ginnen om twee uur precies en eindigen
omstreeks half zeven. Extra treinen en
bussen zullen rijden.
Van ambtelijke zijde is in Washington
meegedeeld, dat bij verscheidene Ame
rikaanse maatschappijen thans een on
derzoek wordt ingesteld naar illegaal
vervoer van Amerikaanse vliegtuigen,
vliegtuigmotoren en onderdelen naar
Oost-Europese landen. Ambtenaren van
de departementen van Buitenlandse Za
ken en Justitie zouden met het onder
zoek bezig zijn.
Naar ambtenaren verklaarden, is on
langs op verzoek van het State Depart
ment door de Zwitserse regering een
zending van dertien Amerikaanse moto
ren voor DC-3 vliegtuigen, bestemd voor
het communistische Tsjechoslowakije,
vastgehouden. De ambtenaren deelden
voorts mede, dat in Frankrijk en België,
in samenwerking met de regeringen van
deze landen, Poolse agentschappen voor
Amerikaanse motoren en onderdelen ge
sloten zijn. Niettegenstaande de zeer
scherpe controle waren de Poolse en
Tsjechische regerings-luchtvaartmaat-
schappijen er toch in geslaagd „voor
verscheidene duizenden dollars aan
vliegtuigonderdelen" te bemachtigen.
Naar gemeld wordt, heeft de Tsjechi
sche luchtvaartmaatschappij dringend
behoefte aan onderdelen teneinde haar
in Amerika vervaardigde DC-3's in de
lucht te houden.
De dertien DC-3 motoren, die aan de
Zwitserse grens zijn tegengehouden, zijn
door „schijnmaatschappijen" door Bel
gië en Zwitserland vervoerd. Zij zijn
geleverd door Amerikaanse concerns,
die verklaard hadden, dat de motoren
voor West-Europese afnemers waren be
stemd. Verscheidene directieleden van
deze concerns zijn op het State Depart
ment ontboden om te worden onder
vraagd over hun aandeel in de illegale
handel. Ook wordt een onderzoek inge
steld bij een aantal maatschappijen, die
naar aanvragen voor exportvergunnin
gen hebben ingetrokken toen zij te we
ten kwamen, dat de overheid had ont
dekt dat de te verzenden vliegtuigen
aan Oost-Europese landen zouden worden
doorgeleverd.
