„USVORMING OP WEGDEK IN DE SOVJET-ZONE BRITSE ATOOMGELEERDE GEARRESTEERD Franse socialisten uit de regering Tot hoofd en hart Winst maken noodzakelijk Autoverkeer naar Berlijn enige uren door de Russen stopgezet Defensse van de V.S. velkcmen paraat Grote sigarettensmokkel ontdekt Karl Seitz overleden „Als R.I.S. hulp zoekt helpen wij gaarne" TIJDPERK DER waterstofbom Schuman's Duitsland-politiek de oorzaak Het weer Dr. Karl Fuchs verdacht inlichtingen over het onderzoek te hebben verstrekt Hij had toegang tot een groot informatiegebied Aan thee geen gebrek H 80M8 99 Chauffeurs bemerkten niet veel van de gladheid Volgens Johnson binnen een uur in actie 26 millioen Amerikaantjes waren er mee gemoeid Oud-burgemeester van het „rode Wenen Dr. Jessup verklaart: De erkenning van Bao Dai Gecombineerde manoeuvres Van Nederlandse en Amerikaanse vloot BRANDKAST OPENGESNEDEN Flikkerlichten op 27 overwegen Slechts een begin Voor de tweede maal vlieger-weduwe FRANSEN WILLEN VEE IN ONS LAND KOPEN Totaal 10.000 stuks Prinses Wilhelmina weer voor de radio Smokkelauto aangehouden mm VERVALSING VAN BELGISCHE BANKBILJETTEN 46 personen gearresteerd SCHEPEN IN DE VERDRUKKING Kruiend ijs bij Hoorn belemmert ven-keer ZATERDAG 4 FEBRUARI 1950 73ste JAAiRGANG No.. 246c mcttt t -m ofr lUiJON **a*m in w*»» *»Ht *+Af.iHU *UM*, *nf>\v&u fill iii 111111 VOLKSREPUBLIEK t M 1 1 1 I I 1 J AANVALLEN VAN Ic r j MAO-TSE-TUNG h VLUCHTENDE NATIONALISTEN TONKIN 'HAINAN- USSR ERKENT] HO-TSJI-MINH .CAMBODJA FRANKRIJK ERKENT B AO-DAI .SAIGON, COCHIN CHINA. DEC 1949- VIETNAM ONAFHANKELIJK De Russische autoriteiten in Duits land zetten hun „zenuwblokkade" Tan Berlijn onverminderd voort. Gisteravond tegen half tien maakten zy plotseling bekend, dat het gehele interzonale ver keer op de autoweg naar Berlijn was stopgezet wegens „ijsvorming op het wegdek in de Sovjet-zone". Even na twaalf uur werd deze blok kade echter opgeheven. Chauffeurs, die even voor het begin der blokkade in Berlijn aankwamen, verklaarden niets bemerkt te hebben van de gladheid. Zij hadden het traject HelmstedtBer lijn even snel kunnen rijden als midden in de zomer. De geallieerde Hoge Commissie in Duitsland vat de situatie ernstig op. Te Londen zijn door vertegenwoordigers van de V.S., Engeland en Frankrijk reeds intensieve besprekingen over het vraagstuk gehouden. Er is geen commu niqué verstrekt. John J. McCloy, de Amerikaanse hoge commissaris in Duitsland, is gisteravond na een officieel bezoek van twaalf dagen aan de V.S. teruggekeerd. Verwacht werd, dat hij nog in Parijs zou afstappen om met Averell Harriman te confereren. Deze wachtte op hem op het vliegveld, maar McCloy vloog door, zonder verdere uitlee. Onmiddellijk na aankomst in Frank fort heeft McCloy schikkingen getrof fen voor besprekingen over de Russi sche verkeersbeperkingen. Hij ver klaarde -in Washington verschillende mogelijke tegenmaatregelen besproken te hebben. „Ik kan niet zeggen waar wli toe over zullen gaan, voordat ik met de autoriteiten hier gesproken heb." McCloy zou hedenmorgen met gene raal George P. Hays, de waarnemend hoge commissaris, over de toestand in Berlijn confereren. Zo nodig zou hij dan onmiddellijk naar Berlijn gaan. Alles wat ik nu kan zeggen is, dat, indien de Russische beperkingen op het vrachtautoverkeer tussen West-Duits- land en Berlijn blijven voortduren en een ernstige belemmering worden, ik er op vertrouw, dat wat wij ook nodig ach ten er tegen -te doen, door de regering in Washington gesteund zal worden De Franse socialistische partij heeft gisterayond bekend gemaakt uit het coalitiekabinet van Bidault te treden. Onmiddellijk na de bekendmaking van de socialistische partij liet premier Bi dault weten, dat deze stap hem niet zou dwingen zijn kabinet te ontbinden. Bi dault zeide, dat de vijf socialistische ministers, die thans in zijn kabinet zit ting hebben, vervangen zouden worden door leden van de twee andere grote partijen, die eveneens deel uitmaken van de coalitie. Voorts zou het debat over de vrije collectieve onderhandelingen terstond worden stopgezet en de regering Dins dag een verklaring afleggen in de Na tionale Vergadering. De socialisten besloten uit te treden op een partijvergadering. die gister avond gehouden werd. Als reden voor deze plotselinge daad werd opgegeven, dat de partij haar steun niet kon ver lenen aan de overeenkomst, die door de regering werd bereikt betreffende het uitkeren van een bonus aan dc laagst betaalde arbeider. De bonus, die door de regering werd goedgekeurd, was la- ,,Het verdedigingsstelsel van de V.S. nadert thans een dergelijk peil, dat bin nen een uur tot actie kan worden over gegaan", aldus heeft de Amerikaanse minister van Defensie, Louis Johnson, tijdens een lezing voor de universiteit yan Virginia verklaard. Door dc eenmaking der gewapende diensten is de defensie der V.S. in betere vorm cn sterker dan ooit sinds de demo bilisatie, aldus Johnson. ,.In alles wat wij doen. zoeken wij de vrede. Er is slechts één land ter wereld, dat een oorlog »,ot> beginnen. Wij trachten een militaire uit rusting te verkrijgen, waarmee wij die aanvaller kunnen afschrikken en er aanig van langs kunnen geven, indien hij zich niet laat afschrikken. Joe Sta lin zal weten, dat, indien hij iets om vier uur begint, de strijdkrachten der V.S. om vijf uur aan de slag zullen zijn". Ver der verklaarde Johnson, dat er thans aan de top een volledige samenwerking is tussen leger, vloot en luchtmacht. De Duitse douane heeft de grootste sigarettensmokkel sinds het einde van de oorlog ontdekt. Veertig personen zijn verhoord en ongeveer 35 personen zijn ontsnapt, naar men meent naar Oosten rijk en België. Onder de laatsten zouden zich de leiders der organisatie bevin den. Het betreft hier de smokkel van 26 millioen Amerikaanse sigaretten ter waarde van ongeveer 7.8 millioen mark. Acht millioen sigaretten zijn op het laatste ogenblik nog geconfiskeerd. De sigaretten kwamen in Hamburg aan in kisten, bestemd voor Denemarken of Tsjechoslowakije. In pakhuizen van de bende werd de inhoud verwisseld met zand en de kisten werden verder ge zonden. Later smokkelde men de siga retten uit de haven, in vrachtauto's ver borgen, die met tolvrije goederen waren geladen. Karl Seitz, die elf jaar lang burge meester van het „rode Wenen" is ge weest, is gistermorgen na een langdu rige ziekte in de leeftijd van 80 jaar te Wenen overleden. Seitz heeft bijna vijftig jaar lang een rol gespeeld in de Oostenrijkse politiek. Ten tijde van de Habsburgse monarchie was hij in 1901 lid van het Oostenrijkse parlement. Seitz was de laatste tijd ere voorzitter van de Oostenrijkse socialis tische party en voor deze partij parle mentslid. Tweemaal werd hij gearresteerd we gens zijn politieke overtuiging. Na de mislukte socialistische opstand in 1934 bracht hij tien maanden in de gevange nis door en tien jaar later werd hij door de Gestapo gearresteerd en overgebracht naar het beruchte concentratiekamp Ravensbrück. Seitz was president van de voorlopige nationale vergadering en lid van de raad van staten na het ineenstorten van de Habsburgse monarchie in 1918. Hij werd in 1920 gekozen tot president van de eerste Oostenrijkss republiek. In 1923 werd hij gekozen tot burgemeester van Wenen, welke post hij tot 1934 bekleed de. In zijn elfjarige loopbaan als burge meester van Wenen wist Seitz er in te slagen de aandacht van de gehele wereld op deze stad te vestigen. Hij liet grote Woningblokken voor de Weense arbei ders bouwen. In deze woningblokken werd door de socialisten de strijd gevoerd tegen de politie en het leger van Dol- fusz in 1934. De reizende Amerikaanse ambassa deur, dr. Philip Jessup, verklaarde gis teren te Djakarta, dat het een.verkeerde uitleg zou zijn om de Amerikaanse er kenning van Bao Dai als Amerikaanse goedkeuring van voortzetting der kolo niale stelsels te beschouwen. Verslagge vers hadden gezegd, dat de erkenning in Indonesië zou worden beschouwd als ondersteuning van het Franse koloniale stelsel in Azië. „Onze politiek is er een tot steun aan de nationalisten," zei Jessup. „Eventuele stappen in Indo-China zullen geïnspi reerd zijn door onze wens om de natio nale onafhankelijkheid van Vietnam te steunen." Dr. Jessup weigerde iets te zeggen omtrent de mogelijkheid van Ameri kaanse militaire hulpverlening aan Indonesië. „Die zaak moet behandeld worden by mjjn terugkeer met de minister van Buitenlandse Zaken," zei hij. Hij verklaarde op zeer persoonlijke wyze de Amerikaanse voldoening op de oprichting van de R.I.S. te delen. Wij wensen ons niet op to dringen noch wensen wij te dicteren, maar als men onze hulp zoekt helpen wij gaar ne voorzover wij kunnen. Hulp die wij kunnen geven zal worden uitgebreid, niet omdat wij zelfzuchtige voordelen nastreven, maar omdat onze béide landen veelomvattende belangen gemeen hebben. De stabiliteit, de demo cratie en de welvaart in beide landen zal oratie en de welvaart in beide landen zul len tot wederzijds voordeel strekken." Dr. naar het tijdstip waarop de R.I.S. als UNO-lid toegelaten zal worden. Op de vraag of de Amerikaanse poli tiek met betrekking tot Hongkong en Formosa verschillend was, zei Jessuo, dat Hongkong en Formosa geheel van el kaar losstaande kwesties zijn. De Engel sen zijn wettig in het bezit van Hong kong, terwijl de status van Formosa nog geregeld moet worden in een Japans vredesverdrag, zei hij. HET KRUITVAT VIETNAM CHINESE Een lid van het Amerikaanse Con gress heeft voorgesteld, dat de grondwet der Verenigde Staten zo danig zal worden gewijzigd, dat het mogelijk wordt plaatsvervangende Congress-leden te benoemen, die in staat zouden zijn onmiddellijk de plaatsen van Amerikdanse volksver tegenwoordigers in te nemen, die eventueel, indien Washington door een waterstofbom zou worden getrof fen, om het leven zouden komen. De indiener van het voorstel, het democratische lid van het Ameri kaanse Huis van Afgevaardigden Arthur Winstead, wil dat er een amendement op de grondwet komt, waardoor het de president zou zijn toegestaan de gouverneurs der sta ten te machtigen opengevallen plaatsen in het Congress in te ne men, totdat de werkelijke opvolgers zijn gekozen. Nederlandse autoirteiten hebben met het Ameriaanse ministerie van Defensie preliminaire besprekingen geopend over dc mogciykheid om gecombineerde vloot- manoeuvres te houden in de Caraïbische Zee in de tweede helft van Maart, aldus werd door een diplomatiek zegsman te Washington verklaard. Hij zeide, dat waarschynlijk spoedig een verklaring van Amerikaanse zijde te wachten is. Wanneer men het eens zal worden over de manoeuvres zullen deze plaats vinden na de gecombineerde ma noeuvres van de Amerikaanse, Britse en Canadese vloot in de Caraïbische Zee. Het Nederlandse erkader, dat aan de eventuele oefening zal deelnemen, zou bestaan uit het vliegdekschip „Karei Doorman" en verder de „Jacob van Heemskerck", de „Johan Maurits" en de „Van Speyk". Het Nederlandse oefeneskader houdt momenteel schietoefeningen in de Cura. gaose wateren. De „Jacob van Heems kerck" heeft aan het begin van deze week Prins Bernhard naar Venezuela gebracht. Aan het einde van deze week zal de „Karei Doorman" opstomen naar Aruba, terwijl de rest van het eskader ligplaats zal zoeken in de haven van Cu rasao. In een smederij te Neerbosch bij Nijme gen is Vrijdagmorgen een buis met trotyl ontploft, waardoor de smederij en een gedeelte van het woonhuis in de lucht vlogen. De ravage in de smederij. In de vroege morgenuren van Vrijdag hebben inbrekers kans gezien door te dringen in de lokaliteit van het Ge meentelijk Energie Bedrijf aan de Zwa nenburgerstraat te Amsterdam, waar voor het publiek gelegenheid is gas- en electriciteitsmunten te kopen. In deze ruimte staat een brandkast, waarin de munten zijn opgeborgen. Hier hadden de inbrekers het op voorzien. Zij hebben getracht de kast open te snijden, maar hoewel zij een vry grote scheur iri dc huid van de kast wisten te maken, luk te het niet tot het binnenste door te dringen Vermoedelijk zo deelde de politie mede zijn de mannen in hun werk gestoord, of waren hun pogingen zo tijdrovend, dat zij in „tijdnood" zijn gekomen. In ieder geval zijn de mun ten een waarde van f 26.000 voor de gemeente gespaard gebleven. Naar wjj van de zijde van de A.N.W.B. vernomen, zal thans spoedig een begin worden gemaakt met het beveiligen van zeven en twintig onbewaakte overwegen. Deze zullen van een automatische flik- kerlichtinstaliatie worden voorzien. Het ligt in de bedoeling nog dit jaar een tweede groep overwegen samen te stellen, die voor beveiliging in aanrnei- king komen. Hiermede zal dan het voor lopige vastgestelde aantal van vijftig overwegen zijn bereikt. Dit betekent dat er slechts een begin gemaakt is in de goede richting, daar in Nederland in totaal nog 2000 spoor wegovergangen onbewaakt zijn. Bijzonder tragisch was het K.L.M.- vliegtuig-ongeluk voor mevrouw N. van der HeideGillissen, de echtgenote van de bij de ramp met de PH/TEU om het leven gekomen gezagvoerder, afkomstig uit Vlissingen. Zij is n.l voor de .tweede maal door een vliegtuigongeluk weduwe geworden. Haar eerste echtgenoot, de heer A. de Visser verloor nl. in 1939 het leven bij een ongeluk met een sportvliegtuig op het strand te Vlissin gen. Verwachting tot Zondagavond: Zwaar bewolkt met enkele buien en plaatselijk flinke opklaringen. Matige tot krachtige Zuidelyke tot Zuid-Westelijke wind, weinig veran dering in temperatuur. Zondag: Zon 8.1517.34, Maan 21.06 —9.31. Maandag: Zon 8.13—17.36, Maan 22.32—9.42. Zeven Franse veekopers bevinden zich op het ogenblik in Leeuwarden voor de aankoop van in totaal 10.000 stuks vee, meest een. en twee-jarige pinkelt. Zij zijn reeds tot het kopen van een aantal dieren overgegaan. Vrijdag ontvingen zij bericht, dat in Frankrijk geen toestem ming verleend wordt tot de invoer van vee, dat uit plaatsen komt waar, binnen een straal van twintig km., mond- en klauwzeer heerst. Dit verbod heeft tot gevolg, dat een gedeelte van het vee, dat reeds gekocht is, niet naar Frankryk kan worden vervoerd. ger dan de socialisten wensten. Het voorstel zoals thans is aangenomen door de regering-Bidault, is een gematigd compromis tussen de socialistische eisen en de mening van de rechtse coalitie partijen. Er doen echter hardnekkige geruch ten de ronde, dat men Robert Schuman als minister van Buitenlandse Zaken aan de dijk wil zetten vanwege zyn be handeling van de betrekkingen met Duitsland. De socialistische ministers, die ont slag genomen hebben, zijn: Binnenland se Zak.en: Jules Moch; Arbeid: Pierre Segelle; Openbare Werken: Christian Pineau; Handel en Industrie: Robert Lacoste; Verbindingen: Eugène Thomas. Ook enkele staatssecretarissen, onder wie Max Lejeune (ministerie van Oor- logj hebben ontslag genomen. H. K. H. Prinses Wilhelmina zal Zon dag a.s. ongeveer 18.10 uur het woord richten tot de jeugd tijdens de Sluitings- dienst van de jaarlijkse conferentie van de Nederlandse Oecumenische Jeugdraad die dit weekend in het Hervormd Ly ceum te Amsterdam wordt gehouden. Deze sluitingsdienst wordt door het IKOR uitgezonden van 17.5018.30 (Hil versum I, 301 m.). De wereldomroep zendt de rede van H. K. H. uit in het Nederlands, Engels, Frans. Spaans, Afri kaans en enkele andere talen. Op de weg ChaamBaarle-Nassau kwam dezer dagen even na middernacht een luxe-auto uit België, die weigerde voor de commiezen te stoppen. Direct werd door een verderop gelegen post een metalen prikband van zwaar kali ber over de weg getrokken. Hierdoor kwam de auto tot stilstand. De ambte naren vonden een nog weinig gebruikte auto stampvol met tapijten ter waarde van circa f 3700 in totaal en bovendien een partij nylons en sigaretten. De smokkelaars wisten in het donker te ontkomen. De auto is vermoedelijk van Belgische oorsprong. Hatta heeft een nota aan de Sovjet minister van Buitenlandse Zaken ge zonden, waarin uitdrukking wordt ge geven aan de bereidwilligheid van In donesië, onderhandelingen te openen ter zake van de vestiging van diplomatieke betrekkingen tussen de twee landen, al dus verneemt U.P. te Djakarta. Dr. Karl Fuchs, één van de wetenschappelijke leiders van het grote Britse atoomcentruin te Harwell, is gearresteerd wegens het verstrekken van irj- lichtingen over het Britse atoomonderzoek. Bij het voorlopige verhoor, dat gisteren voor het gerechtshof in Bow Street in Londen gehouden werd, werd bepaald, dat dr. Fuchs, die in Duitsland geboren werd, zich 10 Februari voor het gerecht zal moeten verantwoorden. Fuchs wordt ten laste gelegct in Februari 1945 in Amerika en in 1947 in Engeland aan een persoon „onbekende inlichtingen betreffende het atoom onderzoek meegedeeld te hebben, welke mogelijkerwijze direct of indirect van nut kunnen zyn voor een vyand." voorzitter van de voor atoomenergie, De commissie voor atoom-energie van de V. S. heeft een der methodes onthuld om waterstof-atoombommen te maken. Links ziet men een doorsnee-foto van een electrostatische generator, de 5 millioen volt Argonne van De Graaff. De electri- sche lading is in het binnenste van de huls aangebracht en geïsoleerd tegen de ontlading door stikstof bij een druk van 27 kg. per c.m. Deze stikstof bevindt zich vrt de buitenste huls, die een doorsnee heeft van 2 meter. Foto rechts: Hoe een tekenaar zich de werking van de waterstofbom voorstelt, waarbij de „super- slerke"-atoombom dienst doet als „lucifer" om de ketting-reactie in de waterstof atomen in te leiden. De waterstofbom gebruikt de energie, losgelaten wanneer atomen van lichtelementen, zoals waterstof en lithium, zich onder intense hitte verbinden om nieuwe zwaardere elementen te vormen. De 38-jarige Brit se atoomgeleerde Fuchs had, na^r de Amerikaanse com missie voor atoom energie gisteren in een verklaring mee deelde, toegang tot een groot informa tiegebied inzake de meest vitale wapens. In de verklaring werd gezegd, dat Fuchs van Decem ber 1943 tot Juni 1946 als lid van de Britse atoom-missie in de Ver. Staten aan de ontwikke ling van de atoom bom was verbon den. Oorspronkelijk werkte hij aan een gas-diffusie-proces in New York. Dit proces was een van de drie processen, welke werden uitgewerkt voor de af scheiding van uranium 235 uit het na- tuur-uranium. Het gas-diffusie-proces wordt als het belangrijkste beschouwd. Het hoofd van de Amerikaanse re cherche, J. Edgar Hoover, zou gisteren aan Amerikaanse senatoren hebben mee gedeeld, dat Fuchs in het bezit was van gegevens betreffende de hydrogeen-bom. Hoover was gisteren als getuige aanwe zig by een geheime vergadering van de subcommissie voor de .toewyzingen van dc Amerikaanse Senaat. Senator Brien Mcmahon (democraat), Congresscommissie heeft meegedeeld, dat de commissie luitenant-generaal Les lie Groves, in de oorlog hoofd van het Amerikaanse atoombomproject, heeft gedagvaard Zaterdag voor de commis sie te verschijnen in verband met de arrestatie van Fuchs op beschuldiging van het verraden van geheimen over het atoomonderzoek. Groves zal zijn verklaringen achter gesloten deuren af leggen. Senator Mcmahon noemde ge neraal Groves „in eerste instantie ver antwoordelijk voor de veiligheid'.' De senator deed de mededeling na een be sloten vergadering van zijn commissie en de Amerikaanse commissie voor de atoomenergie. Senator Tom Cannally, voorzitter van de Amerikaanse senaatscommissie voor buitenlandse zaken en lid van de Con gresscommissie voor atoomenergie, heeft' aan de pers verklaard, dat de toestand, ontstaan in verband met de arrestatie van Fuchs, „ernstig" is. Sommige Congressleden betoogden, dat er bij het onderzoek, dat op het ogenblik in Groot-Brittannië gaande is, waarschijnlijk atoomspionnage aan het licht zal komen, van veel grotere af metingen dan de atoomspionnage, die vier jaar geleden in Canada werd ont dekt. Na de zaak van dc valse honderdgul- denbiljctten. de valse Marken, de valse tou risten cheques cn dc valse Franse benzinebons. is (hans eveneens een zaak van valse Belgische bankbiljetten van fr. 500 aan het licht gekomen en op nieuw is gebleken, dat hierbij personen betrokken ziin, die reeds gearresteed waren voor de andere feiten van ver valsing. Zo hebben met deze nieuwe affaire eveneens te maken A. P., tekenaar uit Schaarbeek, G. J. R„ caféhouder uit Luik, die reeds enkele maanden gevan gen zitten, Nora D.. een Engelse, die door haar huwelijk Nederlandse is ge worden en thans woonachtig is te Brus sel, werd indertijd bij de zaak der valse honderdguldenbiljetten op vrije voeten gesteld. Daar zij betrokken blijkt te zijn bij de valse bankbiljetten van fr. 500 heeft, de politie haar opnieuw aange houden. Het totale aantal gearresteer den in deze vervalsingen op grote schaal bedraagt thans Ook het ijs tn de Hollandse IJssel is aan het kruien geslagen en de druk van het ijs is zo groot, dat de gemeerde schepen gevaar lopen tegen de basalten schoeiing om hooggedrukt te worden en lek te slaan. (Exclusieve foto) Aan de Zuidkust van West-Friesland is het ys in het IJsselmeer vanmiddag beginnen te kruien by dc dorpen Schel linkhout, Wijdenes en Venhuizen. Bij de Nek in dc buurt van Schellinkhout vormden zich door de wind metershoge ijsbarrières. Later begonnen de schotsen tegen de glooiing van de dyk op te kruien. De weg, die over de kruin loopt was daardoor al spoedig versperd en de busdiensten moesten worden omgelegd. Grote ijsmassa's schoven over de dijk heen en stortten dan aan de andere kant naar beneden. De postboot NesHolwerd, die Vrij dagmorgen een poging waagde om na elf dagen het vasteland te bereiken, is hierin niet geslaagd. Een brede strook van anderhalve kilometer ijs langs de kust van Ameland belemmerde de over tocht. Na grote moeite is men er in ge slaagd het ijsveld te doorbreken en tot op 300 meter van de Holwerder steigers te komen. Aan boord bevinden zich vijf oassagiers en de post van twee dagen. Naar aanleiding van de geruchten, die zich in de afgelopen week hebben verspreid, dat de thee-invoer in de naaste toekomst zon worden stopgezet als gevolg van een-tekort aan buitenlandse betaalmiddelen, vernemen wij uit kringen van de thee-importeurs en fabrieken, dat een schaarste aan thee in de naaste toekomst niet te verwachten is. Het zal zelfs mogelijk zijn de door rant- socnverlaging afgedwongen vermindering van het koffiegebruik op te vangen, door een consumptievermeerdering van thee. Als wij niet verbitterd, zijn en te i veel aan ons zelf denken, is iedere dag een feest. J BUREAUX: SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM (Telefoon: Redactie 21544; Advertenties 21543 (Abonnementen 20800 Postqiro 143480 Bijkantoor Beverwijk: Stumphiusstr. 45, te!. 3998 (Voor klachten over de bezorqirtq na 5.30 uur 's avonds 21544 Directeur: 3. 3. W. Boerriqter. Hoofdredacteur: Drs. H. W. M. van Run. Wnd. hoofdredacteur: W. Severin. NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT ADVERTENTIETARIEF 28 cents per mitlimeter- hooqte. Inqezonden mededelinqen dubbel tarief. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte. De administratie behoudt zich het recht voor advertentiën eventueel zonder opqave van redenen te weiqeren. ABONNEMENTSPRIJS 35 cents per week, f 1.52 per maand, f 4.55 per kwartaal. (Van een bijzondere medewerker) Wanneer de man, die gebukt gaat onder gebrek aan koopkracht, de financiële rubrieken van zijn dagblad soms toevallig eens doorkijkt, verbaast hij zich regelmatig over de gemaakte millioenenwinstcn van tal van ondernemingen. Verder dan de kop leest hij als regel deze be schouwingen niet. Hem interesseert niet de stand van de effecten ter beurze Hii gaat niet na hoe de vermelde millioe- nenwinst is tot stand gekomen, dat is immers toch niet voor hem. Inmiddels blijft het in zijn hoofd nadreunen als het Evangelie over de 12 x 12.000 ge tekenden; bij de onderneming van Jan sen zoveel millioen winst, bij de on derneming van Pietersen zoveel mil lioen winst enz. enz. En in het gesprek met werkmakkers en in de discussie ter vergadering komt het telkens weer te rug: Er worden zoveel millioenen winsten gemaakt, maar het gaat ons de neus voorbij. Geen wonder dat volks- verieidendë opportunisten gebruik ma ken èn van het feit dat inderdaad grote winsten vaak gemaakt worden èn dat er spanning is tussen lonen en prijzen om de tegenstellingen toe te spitsen, teneinde daardoor de verhoopte maat schappelijke onrust te vergroten. Een tijd lang had de vlek op de Nederland se pers, bijgenaamd De Waarheid, een dagelijkse rubriek van grote winsten in ondernemingen. Het communistische Kamerlid Haken heeft getracht in de vergadering van 22 December 1949 der Tweede Kamer ditzelfde rubriekje door te zetten met de opmerking: „Ik heb hiernaast een lijstje van de ge stegen prijzen, een lijstje over de win- sien, die in het laatste boekjaar zijn gemaakt, en daaruit blijkt, dat een en veertig grote ondernemingen en con cerns alle belangrijk grotere winsten hebben gemaakt dan in de voorafgaan de jaren het geval is geweest, zodat verschillende daarvan met de uitbeta ling van de dividenden reeds aan het plafond zitten." Als voorbeeld haalde hij de AKU aan. het kunstzijdebedrijf te Arnhem, dat het vorig jaar (bedoeld was waarschijnlijk 1948). een winst maakte van ƒ24.000.000.dat was 3.000.000.meer dan het jaar eerder. „Maar", aldus zijn rhetorische vraag. ..wat hebben de arbeiders van de AKU in de fabriek daarvan gemerkt? Nog niet zó veel". We hebben er geen behoefte aan met De Waarheid of met dezelver vertegen woordiger in discussie te treden. Dat is toch maar water naar de zee dra gen. Maar omdat we weten dat vele mensen met een kleine beurs het niet verstaan dat er zulke grote winsten worden gemaakt, gaan we op dit vraagstuk hier in. Wij willen ons hier bij voorstanders bekennen van het ma ken van winst. Een bedrijf, dat zonder winst te maken draait, is ten dode op geschreven. Minister v. d. Brink, de heer Haken beantwoordende. stelde onmiddellijk: „Wanneer men dergelijke gegevens in een debat wenst te han teren. is het zaak dat men nauwkeurig te werk gaat. En daarbij de bijbehoren de gegevens zoals kapitaalsinvesterin gen, reservevorming e.d. mede aan de orde stelt. Vervolgens zou ik de ge achte afgevaardigde er op willen Wij- zen dat van een winst als hier ge noemd minstens de helft naar mijn ambtgenoot van financiën haar weg vindt." Na zulk een opmerking zegt de ge wone man onwillekeurig: „Nou allah, dan blijft er nog een slordige cent over voor een vrolijke avond. Waar blijft mijn portie?" Daar draait het natuurlijk steeds om. Wij menen ons ontslagen te mogen achten van een bewijsvoe ring voor de noodzakelijkheid van winst voor elke onderneming, klein of groot. Het woord Winst heeft, vooral de laatste decennia, een gevoelswaarde gekregen van extra overschot wat men boven het normale inkomen nog eens ontvangt. Dit is natuurlijk onjuist. In de economie geldt als winst zonder meer het verschil tussen de kosten van een product en de opbrengst. Zou nu de ondernemer deze „winst" geheel als inkomen beschouwen, waaruit hij dus zijn particuliere uitgaven kan be strijden, dan zou dit per se moeten be tekenen dat hij nooit een cent kan be steden voor vernieuwing van zijn ma chines. of voor uitbreiding van het be drijf. Het eerste zou hem in zeer korte tijd in een onmogelijke concurrentie positie brengen en feitelijk de onder gang van het bedrijf betekenen. Aan het tweede, uitbreiding van het bedrijf of de onderneming. zijn geweldige maatschappelijke belangen verbonden We moeten hierbij vooral letten op het feit, dat een ondernemer wel veel ani mo kan hebben in de uitbreiding van zijn bedrijf: hij moet dit ook hebben wil hij met succes er aan werken, maar het is niet de enige, het is niet de voornaamste reden waarom bedrijfs- uitbreiding noodzakelijk is. Een heel simpel rekensommetje toont aan dat het bedrijfsleven in het algemeen voortdurende uitbreiding behoeft, een voudig omdat er steeds meer mensen komen die behoefte hebben aan de producten der bedrijven. Men kan willekeurig een greep doen in de voorbeelden. Onze bevolking neemt jaarlijks toe met meer dan hon derd duizend personen. Plaatsen boven honderd duizend inwoners rekenen wij in Nederland tot de grote gemeenten. Welnu, alleen deze bevolkingstoename betekent dat we in feite ieder jaar een stad. geschikt voor bewoning voor honderd duizend mensen, moeten bijbouwen. Maar in zo'n stad is on middellijk behoefte aan kerken, scho len, ziekenhuizen, openbare nutsgebou- wen, ja zelfs aan een gevangenis. En al die nieuwe mensen moeten worden gekleed en gevoed en om dat te kunnen doen zijn weer produceren de bedrijven noodzakelijk. Uitbreiding van bedrijven mag derhalve nimmer worden gezien als een particulier be lang van een of andere ondernemer. Dat bet particulier belang er mede door wordt gediend, is een uitermate belang rijke bijkomstigheid. Het algemeen wel zijn blijft in dezen praevaleren. Maar de textielfabrikant die aan zijn ma chinepark nieuwe machines wil toe voegen heeft daar geld voor nodig en dat geld moet uit zijn eigen onder neming komen. Hij moge een lening sluiten voor de direcie financiering, rente en aflossing zal hij op tijd moe ten kunnen opbrengen. Nu berekende minister v. d. Brink in zijn bekende industrialisatierapport dat voor elke arbeider die een plaats in het produc- (Vcrvolg op pag. 3 eerste kolom) In de provincie van Charlevois, die 190 kilometer ten Noorden van Quebec is ge legen, zijn uitgebreide uraniumlagen aange troffen. Een gebied ter oppervlakte van 15.000 acres is afgepaald.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1950 | | pagina 1