„USVORMING OP WEGDEK
IN DE SOVJET-ZONE
BRITSE ATOOMGELEERDE GEARRESTEERD
Franse socialisten uit de regering
Tot hoofd en hart
Winst maken
noodzakelijk
Autoverkeer naar Berlijn enige uren door
de Russen stopgezet
Defensse van de V.S.
velkcmen paraat
Grote sigarettensmokkel
ontdekt
Karl Seitz overleden
„Als R.I.S. hulp zoekt
helpen wij gaarne"
TIJDPERK DER
waterstofbom
Schuman's Duitsland-politiek de oorzaak
Het weer
Dr. Karl Fuchs verdacht inlichtingen over het
onderzoek te hebben verstrekt
Hij had toegang tot een
groot informatiegebied
Aan thee geen gebrek
H 80M8
99
Chauffeurs bemerkten niet
veel van de gladheid
Volgens Johnson binnen een
uur in actie
26 millioen Amerikaantjes
waren er mee gemoeid
Oud-burgemeester van het
„rode Wenen
Dr. Jessup verklaart:
De erkenning van Bao Dai
Gecombineerde manoeuvres
Van Nederlandse en
Amerikaanse vloot
BRANDKAST OPENGESNEDEN
Flikkerlichten op
27 overwegen
Slechts een begin
Voor de tweede maal
vlieger-weduwe
FRANSEN WILLEN VEE IN ONS
LAND KOPEN
Totaal 10.000 stuks
Prinses Wilhelmina
weer voor de radio
Smokkelauto aangehouden
mm
VERVALSING VAN BELGISCHE
BANKBILJETTEN
46 personen gearresteerd
SCHEPEN IN DE
VERDRUKKING
Kruiend ijs bij Hoorn
belemmert ven-keer
ZATERDAG 4 FEBRUARI 1950
73ste JAAiRGANG No.. 246c
mcttt t
-m ofr
lUiJON
**a*m in
w*»» *»Ht
*+Af.iHU *UM*,
*nf>\v&u
fill iii 111111
VOLKSREPUBLIEK
t M 1 1 1 I I 1 J
AANVALLEN VAN Ic
r j MAO-TSE-TUNG h
VLUCHTENDE
NATIONALISTEN
TONKIN
'HAINAN-
USSR ERKENT]
HO-TSJI-MINH
.CAMBODJA
FRANKRIJK
ERKENT
B AO-DAI
.SAIGON,
COCHIN
CHINA.
DEC 1949-
VIETNAM
ONAFHANKELIJK
De Russische autoriteiten in Duits
land zetten hun „zenuwblokkade" Tan
Berlijn onverminderd voort. Gisteravond
tegen half tien maakten zy plotseling
bekend, dat het gehele interzonale ver
keer op de autoweg naar Berlijn was
stopgezet wegens „ijsvorming op het
wegdek in de Sovjet-zone".
Even na twaalf uur werd deze blok
kade echter opgeheven. Chauffeurs, die
even voor het begin der blokkade in
Berlijn aankwamen, verklaarden niets
bemerkt te hebben van de gladheid.
Zij hadden het traject HelmstedtBer
lijn even snel kunnen rijden als midden
in de zomer.
De geallieerde Hoge Commissie in
Duitsland vat de situatie ernstig op. Te
Londen zijn door vertegenwoordigers
van de V.S., Engeland en Frankrijk
reeds intensieve besprekingen over het
vraagstuk gehouden. Er is geen commu
niqué verstrekt.
John J. McCloy, de Amerikaanse hoge
commissaris in Duitsland, is gisteravond
na een officieel bezoek van twaalf dagen
aan de V.S. teruggekeerd. Verwacht
werd, dat hij nog in Parijs zou afstappen
om met Averell Harriman te confereren.
Deze wachtte op hem op het vliegveld,
maar McCloy vloog door, zonder verdere
uitlee.
Onmiddellijk na aankomst in Frank
fort heeft McCloy schikkingen getrof
fen voor besprekingen over de Russi
sche verkeersbeperkingen. Hij ver
klaarde -in Washington verschillende
mogelijke tegenmaatregelen besproken
te hebben. „Ik kan niet zeggen waar
wli toe over zullen gaan, voordat ik
met de autoriteiten hier gesproken
heb."
McCloy zou hedenmorgen met gene
raal George P. Hays, de waarnemend
hoge commissaris, over de toestand in
Berlijn confereren. Zo nodig zou hij dan
onmiddellijk naar Berlijn gaan.
Alles wat ik nu kan zeggen is, dat,
indien de Russische beperkingen op het
vrachtautoverkeer tussen West-Duits-
land en Berlijn blijven voortduren en
een ernstige belemmering worden, ik er
op vertrouw, dat wat wij ook nodig ach
ten er tegen -te doen, door de regering
in Washington gesteund zal worden
De Franse socialistische partij heeft
gisterayond bekend gemaakt uit het
coalitiekabinet van Bidault te treden.
Onmiddellijk na de bekendmaking van
de socialistische partij liet premier Bi
dault weten, dat deze stap hem niet zou
dwingen zijn kabinet te ontbinden. Bi
dault zeide, dat de vijf socialistische
ministers, die thans in zijn kabinet zit
ting hebben, vervangen zouden worden
door leden van de twee andere grote
partijen, die eveneens deel uitmaken
van de coalitie.
Voorts zou het debat over de vrije
collectieve onderhandelingen terstond
worden stopgezet en de regering Dins
dag een verklaring afleggen in de Na
tionale Vergadering.
De socialisten besloten uit te treden
op een partijvergadering. die gister
avond gehouden werd. Als reden voor
deze plotselinge daad werd opgegeven,
dat de partij haar steun niet kon ver
lenen aan de overeenkomst, die door de
regering werd bereikt betreffende het
uitkeren van een bonus aan dc laagst
betaalde arbeider. De bonus, die door
de regering werd goedgekeurd, was la-
,,Het verdedigingsstelsel van de V.S.
nadert thans een dergelijk peil, dat bin
nen een uur tot actie kan worden over
gegaan", aldus heeft de Amerikaanse
minister van Defensie, Louis Johnson,
tijdens een lezing voor de universiteit
yan Virginia verklaard.
Door dc eenmaking der gewapende
diensten is de defensie der V.S. in betere
vorm cn sterker dan ooit sinds de demo
bilisatie, aldus Johnson. ,.In alles wat wij
doen. zoeken wij de vrede. Er is slechts
één land ter wereld, dat een oorlog »,ot>
beginnen. Wij trachten een militaire uit
rusting te verkrijgen, waarmee wij die
aanvaller kunnen afschrikken en er
aanig van langs kunnen geven, indien
hij zich niet laat afschrikken. Joe Sta
lin zal weten, dat, indien hij iets om vier
uur begint, de strijdkrachten der V.S.
om vijf uur aan de slag zullen zijn". Ver
der verklaarde Johnson, dat er thans aan
de top een volledige samenwerking is
tussen leger, vloot en luchtmacht.
De Duitse douane heeft de grootste
sigarettensmokkel sinds het einde van
de oorlog ontdekt. Veertig personen zijn
verhoord en ongeveer 35 personen zijn
ontsnapt, naar men meent naar Oosten
rijk en België. Onder de laatsten zouden
zich de leiders der organisatie bevin
den. Het betreft hier de smokkel van
26 millioen Amerikaanse sigaretten ter
waarde van ongeveer 7.8 millioen mark.
Acht millioen sigaretten zijn op het
laatste ogenblik nog geconfiskeerd.
De sigaretten kwamen in Hamburg
aan in kisten, bestemd voor Denemarken
of Tsjechoslowakije. In pakhuizen van
de bende werd de inhoud verwisseld met
zand en de kisten werden verder ge
zonden. Later smokkelde men de siga
retten uit de haven, in vrachtauto's ver
borgen, die met tolvrije goederen waren
geladen.
Karl Seitz, die elf jaar lang burge
meester van het „rode Wenen" is ge
weest, is gistermorgen na een langdu
rige ziekte in de leeftijd van 80 jaar te
Wenen overleden.
Seitz heeft bijna vijftig jaar lang een
rol gespeeld in de Oostenrijkse politiek.
Ten tijde van de Habsburgse monarchie
was hij in 1901 lid van het Oostenrijkse
parlement. Seitz was de laatste tijd ere
voorzitter van de Oostenrijkse socialis
tische party en voor deze partij parle
mentslid.
Tweemaal werd hij gearresteerd we
gens zijn politieke overtuiging. Na de
mislukte socialistische opstand in 1934
bracht hij tien maanden in de gevange
nis door en tien jaar later werd hij door
de Gestapo gearresteerd en overgebracht
naar het beruchte concentratiekamp
Ravensbrück.
Seitz was president van de voorlopige
nationale vergadering en lid van de raad
van staten na het ineenstorten van de
Habsburgse monarchie in 1918. Hij werd
in 1920 gekozen tot president van de
eerste Oostenrijkss republiek. In 1923
werd hij gekozen tot burgemeester van
Wenen, welke post hij tot 1934 bekleed
de.
In zijn elfjarige loopbaan als burge
meester van Wenen wist Seitz er in te
slagen de aandacht van de gehele wereld
op deze stad te vestigen. Hij liet grote
Woningblokken voor de Weense arbei
ders bouwen. In deze woningblokken
werd door de socialisten de strijd gevoerd
tegen de politie en het leger van Dol-
fusz in 1934.
De reizende Amerikaanse ambassa
deur, dr. Philip Jessup, verklaarde gis
teren te Djakarta, dat het een.verkeerde
uitleg zou zijn om de Amerikaanse er
kenning van Bao Dai als Amerikaanse
goedkeuring van voortzetting der kolo
niale stelsels te beschouwen. Verslagge
vers hadden gezegd, dat de erkenning in
Indonesië zou worden beschouwd als
ondersteuning van het Franse koloniale
stelsel in Azië.
„Onze politiek is er een tot steun aan
de nationalisten," zei Jessup. „Eventuele
stappen in Indo-China zullen geïnspi
reerd zijn door onze wens om de natio
nale onafhankelijkheid van Vietnam te
steunen."
Dr. Jessup weigerde iets te zeggen
omtrent de mogelijkheid van Ameri
kaanse militaire hulpverlening aan
Indonesië.
„Die zaak moet behandeld worden
by mjjn terugkeer met de minister van
Buitenlandse Zaken," zei hij.
Hij verklaarde op zeer persoonlijke
wyze de Amerikaanse voldoening op
de oprichting van de R.I.S. te delen.
Wij wensen ons niet op to dringen
noch wensen wij te dicteren, maar als
men onze hulp zoekt helpen wij gaar
ne voorzover wij kunnen.
Hulp die wij kunnen geven zal worden
uitgebreid, niet omdat wij zelfzuchtige
voordelen nastreven, maar omdat onze
béide landen veelomvattende belangen
gemeen hebben. De stabiliteit, de demo
cratie en de welvaart in beide landen zal
oratie en de welvaart in beide landen zul
len tot wederzijds voordeel strekken." Dr.
naar het tijdstip waarop de R.I.S. als
UNO-lid toegelaten zal worden.
Op de vraag of de Amerikaanse poli
tiek met betrekking tot Hongkong en
Formosa verschillend was, zei Jessuo,
dat Hongkong en Formosa geheel van el
kaar losstaande kwesties zijn. De Engel
sen zijn wettig in het bezit van Hong
kong, terwijl de status van Formosa nog
geregeld moet worden in een Japans
vredesverdrag, zei hij.
HET KRUITVAT VIETNAM
CHINESE
Een lid van het Amerikaanse Con
gress heeft voorgesteld, dat de
grondwet der Verenigde Staten zo
danig zal worden gewijzigd, dat het
mogelijk wordt plaatsvervangende
Congress-leden te benoemen, die in
staat zouden zijn onmiddellijk de
plaatsen van Amerikdanse volksver
tegenwoordigers in te nemen, die
eventueel, indien Washington door
een waterstofbom zou worden getrof
fen, om het leven zouden komen.
De indiener van het voorstel, het
democratische lid van het Ameri
kaanse Huis van Afgevaardigden
Arthur Winstead, wil dat er een
amendement op de grondwet komt,
waardoor het de president zou zijn
toegestaan de gouverneurs der sta
ten te machtigen opengevallen
plaatsen in het Congress in te ne
men, totdat de werkelijke opvolgers
zijn gekozen.
Nederlandse autoirteiten hebben met
het Ameriaanse ministerie van Defensie
preliminaire besprekingen geopend over
dc mogciykheid om gecombineerde vloot-
manoeuvres te houden in de Caraïbische
Zee in de tweede helft van Maart, aldus
werd door een diplomatiek zegsman te
Washington verklaard.
Hij zeide, dat waarschynlijk spoedig
een verklaring van Amerikaanse zijde te
wachten is. Wanneer men het eens zal
worden over de manoeuvres zullen deze
plaats vinden na de gecombineerde ma
noeuvres van de Amerikaanse, Britse en
Canadese vloot in de Caraïbische Zee.
Het Nederlandse erkader, dat aan de
eventuele oefening zal deelnemen, zou
bestaan uit het vliegdekschip „Karei
Doorman" en verder de „Jacob van
Heemskerck", de „Johan Maurits" en de
„Van Speyk".
Het Nederlandse oefeneskader houdt
momenteel schietoefeningen in de Cura.
gaose wateren. De „Jacob van Heems
kerck" heeft aan het begin van deze
week Prins Bernhard naar Venezuela
gebracht. Aan het einde van deze week
zal de „Karei Doorman" opstomen naar
Aruba, terwijl de rest van het eskader
ligplaats zal zoeken in de haven van Cu
rasao.
In een smederij te Neerbosch bij Nijme
gen is Vrijdagmorgen een buis met
trotyl ontploft, waardoor de smederij
en een gedeelte van het woonhuis in de
lucht vlogen. De ravage in de smederij.
In de vroege morgenuren van Vrijdag
hebben inbrekers kans gezien door te
dringen in de lokaliteit van het Ge
meentelijk Energie Bedrijf aan de Zwa
nenburgerstraat te Amsterdam, waar
voor het publiek gelegenheid is gas- en
electriciteitsmunten te kopen. In deze
ruimte staat een brandkast, waarin de
munten zijn opgeborgen. Hier hadden de
inbrekers het op voorzien. Zij hebben
getracht de kast open te snijden, maar
hoewel zij een vry grote scheur iri dc
huid van de kast wisten te maken, luk
te het niet tot het binnenste door te
dringen Vermoedelijk zo deelde de
politie mede zijn de mannen in hun
werk gestoord, of waren hun pogingen
zo tijdrovend, dat zij in „tijdnood" zijn
gekomen. In ieder geval zijn de mun
ten een waarde van f 26.000 voor
de gemeente gespaard gebleven.
Naar wjj van de zijde van de A.N.W.B.
vernomen, zal thans spoedig een begin
worden gemaakt met het beveiligen van
zeven en twintig onbewaakte overwegen.
Deze zullen van een automatische flik-
kerlichtinstaliatie worden voorzien.
Het ligt in de bedoeling nog dit jaar
een tweede groep overwegen samen te
stellen, die voor beveiliging in aanrnei-
king komen. Hiermede zal dan het voor
lopige vastgestelde aantal van vijftig
overwegen zijn bereikt.
Dit betekent dat er slechts een begin
gemaakt is in de goede richting, daar
in Nederland in totaal nog 2000 spoor
wegovergangen onbewaakt zijn.
Bijzonder tragisch was het K.L.M.-
vliegtuig-ongeluk voor mevrouw N. van
der HeideGillissen, de echtgenote van
de bij de ramp met de PH/TEU om het
leven gekomen gezagvoerder, afkomstig
uit Vlissingen. Zij is n.l voor de .tweede
maal door een vliegtuigongeluk weduwe
geworden. Haar eerste echtgenoot, de
heer A. de Visser verloor nl. in 1939
het leven bij een ongeluk met een
sportvliegtuig op het strand te Vlissin
gen.
Verwachting tot Zondagavond:
Zwaar bewolkt met enkele buien
en plaatselijk flinke opklaringen.
Matige tot krachtige Zuidelyke tot
Zuid-Westelijke wind, weinig veran
dering in temperatuur.
Zondag: Zon 8.1517.34, Maan 21.06
—9.31. Maandag: Zon 8.13—17.36,
Maan 22.32—9.42.
Zeven Franse veekopers bevinden zich
op het ogenblik in Leeuwarden voor de
aankoop van in totaal 10.000 stuks vee,
meest een. en twee-jarige pinkelt. Zij
zijn reeds tot het kopen van een aantal
dieren overgegaan. Vrijdag ontvingen zij
bericht, dat in Frankrijk geen toestem
ming verleend wordt tot de invoer van
vee, dat uit plaatsen komt waar, binnen
een straal van twintig km., mond- en
klauwzeer heerst. Dit verbod heeft tot
gevolg, dat een gedeelte van het vee,
dat reeds gekocht is, niet naar Frankryk
kan worden vervoerd.
ger dan de socialisten wensten. Het
voorstel zoals thans is aangenomen door
de regering-Bidault, is een gematigd
compromis tussen de socialistische eisen
en de mening van de rechtse coalitie
partijen.
Er doen echter hardnekkige geruch
ten de ronde, dat men Robert Schuman
als minister van Buitenlandse Zaken
aan de dijk wil zetten vanwege zyn be
handeling van de betrekkingen met
Duitsland.
De socialistische ministers, die ont
slag genomen hebben, zijn: Binnenland
se Zak.en: Jules Moch; Arbeid: Pierre
Segelle; Openbare Werken: Christian
Pineau; Handel en Industrie: Robert
Lacoste; Verbindingen: Eugène Thomas.
Ook enkele staatssecretarissen, onder
wie Max Lejeune (ministerie van Oor-
logj hebben ontslag genomen.
H. K. H. Prinses Wilhelmina zal Zon
dag a.s. ongeveer 18.10 uur het woord
richten tot de jeugd tijdens de Sluitings-
dienst van de jaarlijkse conferentie van
de Nederlandse Oecumenische Jeugdraad
die dit weekend in het Hervormd Ly
ceum te Amsterdam wordt gehouden.
Deze sluitingsdienst wordt door het
IKOR uitgezonden van 17.5018.30 (Hil
versum I, 301 m.). De wereldomroep
zendt de rede van H. K. H. uit in het
Nederlands, Engels, Frans. Spaans, Afri
kaans en enkele andere talen.
Op de weg ChaamBaarle-Nassau
kwam dezer dagen even na middernacht
een luxe-auto uit België, die weigerde
voor de commiezen te stoppen. Direct
werd door een verderop gelegen post
een metalen prikband van zwaar kali
ber over de weg getrokken. Hierdoor
kwam de auto tot stilstand. De ambte
naren vonden een nog weinig gebruikte
auto stampvol met tapijten ter waarde
van circa f 3700 in totaal en bovendien
een partij nylons en sigaretten. De
smokkelaars wisten in het donker te
ontkomen. De auto is vermoedelijk van
Belgische oorsprong.
Hatta heeft een nota aan de Sovjet
minister van Buitenlandse Zaken ge
zonden, waarin uitdrukking wordt ge
geven aan de bereidwilligheid van In
donesië, onderhandelingen te openen ter
zake van de vestiging van diplomatieke
betrekkingen tussen de twee landen, al
dus verneemt U.P. te Djakarta.
Dr. Karl Fuchs, één van de wetenschappelijke leiders van het grote Britse
atoomcentruin te Harwell, is gearresteerd wegens het verstrekken van irj-
lichtingen over het Britse atoomonderzoek. Bij het voorlopige verhoor, dat
gisteren voor het gerechtshof in Bow Street in Londen gehouden werd, werd
bepaald, dat dr. Fuchs, die in Duitsland geboren werd, zich 10 Februari voor
het gerecht zal moeten verantwoorden.
Fuchs wordt ten laste gelegct in Februari 1945 in Amerika en in 1947 in
Engeland aan een persoon „onbekende inlichtingen betreffende het atoom
onderzoek meegedeeld te hebben, welke mogelijkerwijze direct of indirect van
nut kunnen zyn voor een vyand."
voorzitter van de
voor atoomenergie,
De commissie voor atoom-energie van de V. S. heeft een der methodes onthuld om
waterstof-atoombommen te maken. Links ziet men een doorsnee-foto van een
electrostatische generator, de 5 millioen volt Argonne van De Graaff. De electri-
sche lading is in het binnenste van de huls aangebracht en geïsoleerd tegen de
ontlading door stikstof bij een druk van 27 kg. per c.m. Deze stikstof bevindt zich
vrt de buitenste huls, die een doorsnee heeft van 2 meter. Foto rechts: Hoe een
tekenaar zich de werking van de waterstofbom voorstelt, waarbij de „super-
slerke"-atoombom dienst doet als „lucifer" om de ketting-reactie in de waterstof
atomen in te leiden. De waterstofbom gebruikt de energie, losgelaten wanneer
atomen van lichtelementen, zoals waterstof en lithium, zich onder intense hitte
verbinden om nieuwe zwaardere elementen te vormen.
De 38-jarige Brit
se atoomgeleerde
Fuchs had, na^r de
Amerikaanse com
missie voor atoom
energie gisteren in
een verklaring mee
deelde, toegang tot
een groot informa
tiegebied inzake de
meest vitale wapens.
In de verklaring
werd gezegd, dat
Fuchs van Decem
ber 1943 tot Juni
1946 als lid van de
Britse atoom-missie
in de Ver. Staten
aan de ontwikke
ling van de atoom
bom was verbon
den. Oorspronkelijk werkte hij aan een
gas-diffusie-proces in New York. Dit
proces was een van de drie processen,
welke werden uitgewerkt voor de af
scheiding van uranium 235 uit het na-
tuur-uranium. Het gas-diffusie-proces
wordt als het belangrijkste beschouwd.
Het hoofd van de Amerikaanse re
cherche, J. Edgar Hoover, zou gisteren
aan Amerikaanse senatoren hebben mee
gedeeld, dat Fuchs in het bezit was van
gegevens betreffende de hydrogeen-bom.
Hoover was gisteren als getuige aanwe
zig by een geheime vergadering van de
subcommissie voor de .toewyzingen van
dc Amerikaanse Senaat.
Senator Brien Mcmahon (democraat),
Congresscommissie
heeft meegedeeld,
dat de commissie luitenant-generaal Les
lie Groves, in de oorlog hoofd van het
Amerikaanse atoombomproject, heeft
gedagvaard Zaterdag voor de commis
sie te verschijnen in verband met de
arrestatie van Fuchs op beschuldiging
van het verraden van geheimen over
het atoomonderzoek. Groves zal zijn
verklaringen achter gesloten deuren af
leggen. Senator Mcmahon noemde ge
neraal Groves „in eerste instantie ver
antwoordelijk voor de veiligheid'.' De
senator deed de mededeling na een be
sloten vergadering van zijn commissie
en de Amerikaanse commissie voor de
atoomenergie.
Senator Tom Cannally, voorzitter van
de Amerikaanse senaatscommissie voor
buitenlandse zaken en lid van de Con
gresscommissie voor atoomenergie, heeft'
aan de pers verklaard, dat de toestand,
ontstaan in verband met de arrestatie
van Fuchs, „ernstig" is.
Sommige Congressleden betoogden,
dat er bij het onderzoek, dat op het
ogenblik in Groot-Brittannië gaande is,
waarschijnlijk atoomspionnage aan het
licht zal komen, van veel grotere af
metingen dan de atoomspionnage, die
vier jaar geleden in Canada werd ont
dekt.
Na de zaak van dc valse honderdgul-
denbiljctten. de valse Marken, de valse
tou risten cheques cn dc valse Franse
benzinebons. is (hans eveneens een zaak
van valse Belgische bankbiljetten van
fr. 500 aan het licht gekomen en op
nieuw is gebleken, dat hierbij personen
betrokken ziin, die reeds gearresteed
waren voor de andere feiten van ver
valsing.
Zo hebben met deze nieuwe affaire
eveneens te maken A. P., tekenaar uit
Schaarbeek, G. J. R„ caféhouder uit
Luik, die reeds enkele maanden gevan
gen zitten, Nora D.. een Engelse, die
door haar huwelijk Nederlandse is ge
worden en thans woonachtig is te Brus
sel, werd indertijd bij de zaak der valse
honderdguldenbiljetten op vrije voeten
gesteld. Daar zij betrokken blijkt te zijn
bij de valse bankbiljetten van fr. 500
heeft, de politie haar opnieuw aange
houden. Het totale aantal gearresteer
den in deze vervalsingen op grote
schaal bedraagt thans
Ook het ijs tn de Hollandse IJssel
is aan het kruien geslagen en de
druk van het ijs is zo groot, dat de
gemeerde schepen gevaar lopen
tegen de basalten schoeiing om
hooggedrukt te worden en lek te
slaan. (Exclusieve foto)
Aan de Zuidkust van West-Friesland
is het ys in het IJsselmeer vanmiddag
beginnen te kruien by dc dorpen Schel
linkhout, Wijdenes en Venhuizen. Bij
de Nek in dc buurt van Schellinkhout
vormden zich door de wind metershoge
ijsbarrières. Later begonnen de schotsen
tegen de glooiing van de dyk op te
kruien. De weg, die over de kruin loopt
was daardoor al spoedig versperd en de
busdiensten moesten worden omgelegd.
Grote ijsmassa's schoven over de dijk
heen en stortten dan aan de andere
kant naar beneden.
De postboot NesHolwerd, die Vrij
dagmorgen een poging waagde om na
elf dagen het vasteland te bereiken, is
hierin niet geslaagd. Een brede strook
van anderhalve kilometer ijs langs de
kust van Ameland belemmerde de over
tocht. Na grote moeite is men er in ge
slaagd het ijsveld te doorbreken en tot
op 300 meter van de Holwerder steigers
te komen. Aan boord bevinden zich vijf
oassagiers en de post van twee dagen.
Naar aanleiding van de geruchten, die zich
in de afgelopen week hebben verspreid, dat
de thee-invoer in de naaste toekomst zon
worden stopgezet als gevolg van een-tekort
aan buitenlandse betaalmiddelen, vernemen
wij uit kringen van de thee-importeurs en
fabrieken, dat een schaarste aan thee in
de naaste toekomst niet te verwachten is.
Het zal zelfs mogelijk zijn de door rant-
socnverlaging afgedwongen vermindering
van het koffiegebruik op te vangen, door
een consumptievermeerdering van thee.
Als wij niet verbitterd, zijn en te i
veel aan ons zelf denken, is iedere
dag een feest. J
BUREAUX: SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
(Telefoon: Redactie 21544; Advertenties 21543
(Abonnementen 20800 Postqiro 143480
Bijkantoor Beverwijk: Stumphiusstr. 45, te!. 3998
(Voor klachten over de bezorqirtq na 5.30
uur 's avonds 21544
Directeur: 3. 3. W. Boerriqter.
Hoofdredacteur: Drs. H. W. M. van Run.
Wnd. hoofdredacteur: W. Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per mitlimeter-
hooqte. Inqezonden mededelinqen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opqave van
redenen te weiqeren.
ABONNEMENTSPRIJS 35 cents per week,
f 1.52 per maand, f 4.55 per kwartaal.
(Van een bijzondere medewerker)
Wanneer de man, die gebukt gaat
onder gebrek aan koopkracht,
de financiële rubrieken van
zijn dagblad soms toevallig eens
doorkijkt, verbaast hij zich regelmatig
over de gemaakte millioenenwinstcn
van tal van ondernemingen. Verder
dan de kop leest hij als regel deze be
schouwingen niet. Hem interesseert niet
de stand van de effecten ter beurze Hii
gaat niet na hoe de vermelde millioe-
nenwinst is tot stand gekomen, dat is
immers toch niet voor hem. Inmiddels
blijft het in zijn hoofd nadreunen als
het Evangelie over de 12 x 12.000 ge
tekenden; bij de onderneming van Jan
sen zoveel millioen winst, bij de on
derneming van Pietersen zoveel mil
lioen winst enz. enz. En in het gesprek
met werkmakkers en in de discussie ter
vergadering komt het telkens weer te
rug: Er worden zoveel millioenen
winsten gemaakt, maar het gaat ons de
neus voorbij. Geen wonder dat volks-
verieidendë opportunisten gebruik ma
ken èn van het feit dat inderdaad grote
winsten vaak gemaakt worden èn dat
er spanning is tussen lonen en prijzen
om de tegenstellingen toe te spitsen,
teneinde daardoor de verhoopte maat
schappelijke onrust te vergroten. Een
tijd lang had de vlek op de Nederland
se pers, bijgenaamd De Waarheid, een
dagelijkse rubriek van grote winsten in
ondernemingen. Het communistische
Kamerlid Haken heeft getracht in de
vergadering van 22 December 1949
der Tweede Kamer ditzelfde rubriekje
door te zetten met de opmerking: „Ik
heb hiernaast een lijstje van de ge
stegen prijzen, een lijstje over de win-
sien, die in het laatste boekjaar zijn
gemaakt, en daaruit blijkt, dat een en
veertig grote ondernemingen en con
cerns alle belangrijk grotere winsten
hebben gemaakt dan in de voorafgaan
de jaren het geval is geweest, zodat
verschillende daarvan met de uitbeta
ling van de dividenden reeds aan het
plafond zitten." Als voorbeeld haalde
hij de AKU aan. het kunstzijdebedrijf
te Arnhem, dat het vorig jaar (bedoeld
was waarschijnlijk 1948). een winst
maakte van ƒ24.000.000.dat was
3.000.000.meer dan het jaar eerder.
„Maar", aldus zijn rhetorische vraag.
..wat hebben de arbeiders van de AKU
in de fabriek daarvan gemerkt? Nog
niet zó veel".
We hebben er geen behoefte aan met
De Waarheid of met dezelver vertegen
woordiger in discussie te treden. Dat
is toch maar water naar de zee dra
gen. Maar omdat we weten dat vele
mensen met een kleine beurs het niet
verstaan dat er zulke grote winsten
worden gemaakt, gaan we op dit
vraagstuk hier in. Wij willen ons hier
bij voorstanders bekennen van het ma
ken van winst. Een bedrijf, dat zonder
winst te maken draait, is ten dode op
geschreven. Minister v. d. Brink, de
heer Haken beantwoordende. stelde
onmiddellijk: „Wanneer men dergelijke
gegevens in een debat wenst te han
teren. is het zaak dat men nauwkeurig
te werk gaat. En daarbij de bijbehoren
de gegevens zoals kapitaalsinvesterin
gen, reservevorming e.d. mede aan de
orde stelt. Vervolgens zou ik de ge
achte afgevaardigde er op willen Wij-
zen dat van een winst als hier ge
noemd minstens de helft naar mijn
ambtgenoot van financiën haar weg
vindt."
Na zulk een opmerking zegt de ge
wone man onwillekeurig: „Nou allah,
dan blijft er nog een slordige cent over
voor een vrolijke avond. Waar blijft
mijn portie?" Daar draait het natuurlijk
steeds om. Wij menen ons ontslagen
te mogen achten van een bewijsvoe
ring voor de noodzakelijkheid van
winst voor elke onderneming, klein of
groot. Het woord Winst heeft, vooral
de laatste decennia, een gevoelswaarde
gekregen van extra overschot wat men
boven het normale inkomen nog eens
ontvangt. Dit is natuurlijk onjuist. In
de economie geldt als winst zonder
meer het verschil tussen de kosten
van een product en de opbrengst. Zou
nu de ondernemer deze „winst" geheel
als inkomen beschouwen, waaruit hij
dus zijn particuliere uitgaven kan be
strijden, dan zou dit per se moeten be
tekenen dat hij nooit een cent kan be
steden voor vernieuwing van zijn ma
chines. of voor uitbreiding van het be
drijf. Het eerste zou hem in zeer korte
tijd in een onmogelijke concurrentie
positie brengen en feitelijk de onder
gang van het bedrijf betekenen. Aan
het tweede, uitbreiding van het bedrijf
of de onderneming. zijn geweldige
maatschappelijke belangen verbonden
We moeten hierbij vooral letten op het
feit, dat een ondernemer wel veel ani
mo kan hebben in de uitbreiding van
zijn bedrijf: hij moet dit ook hebben
wil hij met succes er aan werken,
maar het is niet de enige, het is niet de
voornaamste reden waarom bedrijfs-
uitbreiding noodzakelijk is. Een heel
simpel rekensommetje toont aan dat
het bedrijfsleven in het algemeen
voortdurende uitbreiding behoeft, een
voudig omdat er steeds meer mensen
komen die behoefte hebben aan de
producten der bedrijven.
Men kan willekeurig een greep doen
in de voorbeelden. Onze bevolking
neemt jaarlijks toe met meer dan hon
derd duizend personen. Plaatsen boven
honderd duizend inwoners rekenen wij
in Nederland tot de grote gemeenten.
Welnu, alleen deze bevolkingstoename
betekent dat we in feite ieder jaar
een stad. geschikt voor bewoning
voor honderd duizend mensen, moeten
bijbouwen. Maar in zo'n stad is on
middellijk behoefte aan kerken, scho
len, ziekenhuizen, openbare nutsgebou-
wen, ja zelfs aan een gevangenis.
En al die nieuwe mensen moeten
worden gekleed en gevoed en om dat
te kunnen doen zijn weer produceren
de bedrijven noodzakelijk. Uitbreiding
van bedrijven mag derhalve nimmer
worden gezien als een particulier be
lang van een of andere ondernemer. Dat
bet particulier belang er mede door
wordt gediend, is een uitermate belang
rijke bijkomstigheid. Het algemeen wel
zijn blijft in dezen praevaleren. Maar
de textielfabrikant die aan zijn ma
chinepark nieuwe machines wil toe
voegen heeft daar geld voor nodig en
dat geld moet uit zijn eigen onder
neming komen. Hij moge een lening
sluiten voor de direcie financiering,
rente en aflossing zal hij op tijd moe
ten kunnen opbrengen. Nu berekende
minister v. d. Brink in zijn bekende
industrialisatierapport dat voor elke
arbeider die een plaats in het produc-
(Vcrvolg op pag. 3 eerste kolom)
In de provincie van Charlevois, die 190
kilometer ten Noorden van Quebec is ge
legen, zijn uitgebreide uraniumlagen aange
troffen. Een gebied ter oppervlakte van
15.000 acres is afgepaald.