Nederlandse militairen hielpen
Westerling bij zijn vlucht
msTi
Menigte van 30.000 man eist
opheffing deelstaat O.-Java
w
VOOR DE OORLOG REDER; NU GROENTEBOER
Het goede boek
Hoe wordt Westerling
beoordeeld?
Onmiddellijke aansluiting bij de
republiek Djocja verlangd
Vergi
issing kostte zes mensen in
lestoestel het leven
Tot hoofd en hart
HITLER DURFDE REEDS IN 1938 HET
RISICO VAN EEN OORLOG AAN
Houding van Sovjet-Unie
niet duidelijk
Dr. Hirschfeld betuigt zijn spijt bij Indonesische
minister-president Hatta
Bedieningsfout bij stil
zetten van één motor
Het weer.
Uit documenten blijkt, dat hij niet blufte
4\
MEERDERHEID VAN LABOUR SLECHTS 7 ZETELS
Bisschop van Neosolir
geëxcommuniceerd
STEEDS MEER STAALVERWERKENDE BEDRIJVEN
IN DE V.S. MOETEN SLUITEN
Aantal werklozen over de 180.000
Trieste gevolgen van merkwaardige politiek van
het Nederlands Beheersinstituut
DINSDAG 28 FEBRUARI 1950
73ste JAARGANG No. 24704
Spanning tussen V.S.I.
en „Djocja"
Onderzoek Raad voor de Luchtvaart
n j
Omgekomen Nederlanders
terug in ons land
CONFERENTIE UNIEMINISTERS
OP 20 MAART?
Rum hoopt op lening van
Nederland
GEWIJZIGDE POLITIEKE VERHOUDING IN ENGELAND
nn CONSERVATIEF
Attlee brengt verslag aan
de koning uit
Vier vredesvoorstellen
aan Rusland
Door Praag benoemd zonder
toestemming van Rome
SNELLE LIQUIDATIE VEREIST
VAN DE BEHEERSVLOOT
Christus'
naam
uit
de schoolboeken
In het door de Russen be
zette deel van Duitsland
BUREAUX: SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544; Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postqiro 143480
Bijkantoor Beverwijk: Stumphiusstr. 45, tel. 3998
Voor klachten over de bezorging na 5.30
uur 's avonds 21544
Directeur: 3. 3. W. Boeriiqter.
Hoofdredacteur: Drs. H W M. van Run.
Wnd. hoofdredacteur: W. Severin.
IEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter-
hooqte. Inqezonden mededelinqen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m.-hooqte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiër eventueel zonder opqave van
redenen te weiqeren.
ABONNEMENTSPRI3S 35 cents oer week,
f 1.52 per maand, f 4.55 per kwartaal.
Met de opvoering van Jef Heyen-
dael's drama „Armada" in de
Amsterdamse Stadsschouwburg
en het daarop gevolgde feest, dat de
ietwat zonderlinge, schoon werkelijk
heidsgetrouwe, naam van „Schrijvers
bal" draagt, werd verleden week Vrij
dag de Boekenweek voor het jaar
1950 ingeluid.
Het is langzamerhand tot een in
haar algemeenheid zinvolle traditie
geworden, dat telken jare één week
wordt gewijd aan de propaganda van
het goede boek. Zowel de algemene
zin dezer traditie als de vage omschrij
ving „het goede boek" behoeft enige
nadere verbijzondering om de harte
lijke instemming te verwerven van
een uit hoofde zijner levensbeschou
wing kritisch publiek liever ge
zegd: van een publiek waarvan men
een gefundeerd kritische houding om
die reden mag veronderstellen.
Wij stellen de voor iedereen duide
lijke waarheid voorop, dat het boek
sedert eeuwen behoort tot de voor
naamste cultuur-uitingen van de ge
civiliseerde mens. Het boek is het
middel bij uitstek om gedachten en
gevoelens evengoed als de producten
ener scheppende verbeelding neer te
leggen in een duurzame en liefst
schone vorm. Zovaak het een beschrij
ving levert van enige feitelijkheid, zal
het, om aan het peil van leerboek,
telefoongids of spoorboekje te ontstij
gen, deze werkelijkheid eerder moe
ten oproepen in een persoonlijke vorm
dan vlakweg uittekenen als een repro-
duceermachine. Een boek, dat enigs
zins beantwoordt aan zijn eerste doel:
de mededeling van iets wetenswaar
digs, en daarbij de schone, althans ge-
nietelijke, vorm niet verwaarloost, zal
altijd het in zijn algemeenheid nut
tige effect hebben van te strekken
tot verrijking van de menselijke geest.
Er zijn echter meerdere soorten van
verrijking. Niet iedere vorm van meer
weten, meer kennen, meer ervaren en
ondergaan behoeft een verrijking te
betekenen in de goede zin van het
woord. Er is ook nog zoiets als een
ballastvorming; wij bedoelen een ver
werving van kennis omtrent het men
selijke, het niet-menselijke en het on
menselijke, alsmede een ondergaan
van stemmingen en aandoeningen,
waardoor de menselijke geest eerder
wordt belemmerd dan gesteund in het
geraken tot een ware verrijking. En
die ware verrijking kunnen wij het
best omschrijven als een v e r e d e -
ling van de geest.
Dit uiteindelijk doel van het boek,
althans van het genre, waarvoor deze
week een loffelijke propaganda wordt
bedreven, mag niet uit het oog wor
den verloren "bij het leveren van een
doorslaggevende rechtvaardiging voor
deze propaganda en zal richtinggevend
moeten zijn bij de bepaling van wat
nu eigenlijk een „goed boek" is. Een
reclame-actie in het wilde weg voor
alles wat er geschreven wordt, is even
onzinnig als het gelijkelijk aanprijzen
van melk, honing en vergif.
Niet ieder ding is mededelenswaar-
óig, niet alles verdient onze ontroe
ring, niet ieder boek is goed. De grote
vraag is wat precies het richtingge
vende criterium dient te zijn. Dit in
het bestek van een kort dagbladarti
kel te leveren is ondoenlijk. Met enige
principiële aanwijzingen zal moeten
worden volstaan, daarbij vooropge
steld, dat wij spreken als katholiek tot
katholieken.
Bij de bepaling van wat een goed
boek is, schijnt het niet onzinnig
uit te gaan van een nadere be
schouwing omtrent het beste boek:
het boek der boeken, dat wij Bijbel
noemen. Daarin ligt vervat de verlos
sende waarheid, welke in staat is de
gehele mensheid tot een op zijn minst
draaglijke samenleving te inspireren
en ieder individueel bedoelt te voeren
langs vaste en feilloze wegen tot zijn
doel en oorsprong: God, in Wien zijn
volledig geluk besloten ligt. Ieder boek
dient eigenlijk deel te hebben in
welk een geringe mate en in een som
tijds hoezeer versluierde vorm dan
ook aan deze waarheid en deze
gerichtheid op het bovenmenselijke.
Het minste wat wij kunnen vragen is,
dat het daaraan althans niet in de
v/eg zal staan.
Men begrijpe ons goed: wij willen
geenszins het heiligenleven verheffen
tot hét specimen van verheffende lit
teratuur! Wij willen ook niet zeggen,
dat ieder boek een religieuze inslag
moet hebben. Maar wij willen wel be
weren, dat welke lectuur dan ook uit
drukkelijk of stilzwijgend zich zal
hebben te voegen naar de waarheid,
welke ons in de vorm van een heils
boodschap werd gegeven. Wat bewust
daartegen indruist is verwerpelijk,
schaadt slechts en baat voor de
willekeurige lezer in geen enkel
opzicht.
Wij leven in een genadeloze tijd.
Wij leven daarom ook in de tijd van
het genadeloze boek, dat niet terug
schrikt voor naakte werkelijkheids
verbeelding en bijna wrede openhar
tigheid. Hoe genadeloos het naar de
menselijke zin van dit woord ook
moge zijn, indien het even eerlijk en
waarheidsgetrouw rekening houdt
met de Genade in de bovennatuurlijke
zin van het woord, zal het niet licht
verwerpelijk mogen heten. Men denke
in dit verband aan de boeken van
Graham Greene.
Wie veilig wil koersen en niet in staat
of in de gelegenheid is met voldoende
kennis van zaken rijp en groen op
voorhand te onderscheiden, richte
zich naar de voorlichting van katho
lieke zijde. Die is er in allerlei vor
men. Niet het minst wordt deze,
door de daad zelf van het uitgeven en
verspreiden van een boek, gegeven
door de katholieke uitgeverijen ven
boekhandels. Het katholieke boek ver
dient een grotere belangstelling dan
het in feite geniet. Gelet op de publi
caties, waarin gedurende deze dagen
propaganda wordt gemaakt voor het
boek in het algemeen, schijnt het niet
overbodig aan een aansporing tot het
lezen van het goede boek de hoop
Le verbinden, dat bij dat alles het
beste boek niet zal worden vergeten.
Met de Atlantis, die omstreeks 7 Maart
Amsterdam wordt verwacht, repatrië
ren het 4e en 6e eskadron pantserwagens
15 en 16 A.A.T.
De Nederlandse Hoge Commissaris in Indonesië, dr. Hirschfield, en de staats
secretaris van Oorlog, mr. Foekema Andreae, hebben de Indonesische premier
Hatta bezocht om de kwestie-Westerling te bespreken. In een bekendmaking
van het ministerie van Voorlichting der V. S. I. wordt letterlijk gezegd: „Dr.
Hirschfeld speet het ten zeerste, dat Westerling met de hulp van enkele Neder
landse militairen uit Indonesië had kunnen vluchten. Het onderzoek wordt voort
gezet en, 'binnen enkele dagen zal het resultaat aan de regying der R. I. S.
ter kennis worden gebracht."
Het A.N.P. heeft zich in verband
met de arrestatie van Westerling
gewend tot prof. mr. J. A. van
Hamel, voorzitter van de Vereni-
niging voor Internationaal Recht,
die verklaarde voor een eventuele
uitlevering door Nederland aan
Indonesië geen rechtsgrond te zien.
De bepalingen ter R.T.C. bevatten
dit niet.
Wel kan worden gezegd, dat de
Unie-verhouding op dit gebied zekere
consequenties van samenwerking tussen
de regeringen medebrengt. De rechten
der individuen moeten evenwel ook
worden gehandhaafd. Een uitleverings
recht, dat vanzelf uit de Unieverhouding
zou voortvloeien, is er niet. Afgezien
hiervan gelden natuurlijk de bepalin
gen van ons eigen strafwetboek, krach
tens welke Nederlanders hier te lande
kunnen worden veroordeeld wegens
bepaalde strafbare handelingen, buitens
lands begaan.
Een ander punt, aldus prof. Van Ha
mel, is de uitlevering door Engeland
aan Indonesië. Dit laatste land heeft
nog geen uitleveringstractaat met
Groot-Brittannië of zijn koloniën geslo
ten. Ook bij afwezigheid van zulk een
verdrag zullen van Engelse zijde onge
twijfeld de algemene rechtsbeginselen,
die internationaal inzake uitlevering
wegens strafbare feiten erkend zijn,
worden toegepast.
Dan zou het een punt van betekenis
kunnen worden, of Westerling er zich
op beroept, dat de hem ten laste ge
legde feiten moeten worden opgevat als
misdrijven van politieke aard. Het lijkt
waarschijnlijk dat hij dii verweer zal
aangrijpen. Wordt echter aangeno
men. dat strafbare handelingen van
Westerling in Indonesië van overwe
gend commune aard zijn, dan zal er
grond voor uitlevering worden aan
genomen. Wordt hij als overwegend
politiek delinquent beoordeeld, waar
schijnlijk niet.
De eerste partij speelgoed, een geschenk van de Amerikaanse kinderen aan de
kinderen in Europa, is heden met de American Defender" in Rotterdam aan
gekomen, Een gedeelte van de eerste kist wordt door de burgemeester van Rot
terdam, mr. Oud, onder weeskinderen uit 's-Gravenhage verdeeld.
De drie Prinsesjes amuseren zich kos
telijk in de sneeuw van Sankt Anton.
Op deze foto ziet U Prinses Margriet,
die tussen de skilessen door even voor
de fotograaf poseerde.
Een menigte van dertig duizend man
heeft Zondagochtend op initiatief van
het „Front Nasional Pamuda" in het
stadion van Surabaja een demonstratie
gehouden voor de opheffing van de ne
gara Djawa Timur. Na deze demonstra
tie trok men naar de ambtswoning van
de commissaris der V.S.I. op Oost-Java,
Samadibun, waar enige ravage werd
aangericht, evenals in het daarnaast
gelegen secretariaat der negara en in
een politiepost.
De betogers voerden talrijke borden
mede, waarop geëist werd: Opheffing
der negara, aansluiting bij de republiek
Indonesia (Djocja), terugtrekking van
de Nederlandse troepen en gelijkheid in
distributie. Andere borden vermeldden:
Wij zullen de Nederlandse schulden niet
betalen. Er werden enkele redevoeringen
gehouden, waarin o.a. de leden van het
parlement der negara werden betiteld
als „agenten van het Nederlandse im
perialisme". Er werd een resolutie voor
gelezen, waarin wordt gezegd: „Een
massa-bijeenkomst van het volk van
Surabaja, bijgewoond door 30.000 man,
neemt met algemene stemmen, als zijnde
de wil van het volk te Surabaja, het vol
gende aan: Zonder het tot stand komen
van federale wetten af te wachten,
wordt opheffing dér negara geëist. Het
parlement van Oost-Java wordt niet lan
ger erkend als volksvertegenwoordiging
en de door dit parlement genomen be
slissingen zijn onwettig. Het gezag van
de commissaris der V.S.I. voor Oost-
Java wordt niet erkend. Geëist wordt,
dat Oost-Java onmiddellijk een pro
vincie van de deelstaat republiek In
donesia zal worden en dat er een re
publikeins gouverneur zal worden be
noemd. De vertegenwoordigers der V.S.I.
worden niet erkend en alle door hen
gehouden besprekingen en genomen be
sluiten worden ongeldig verklaard.
Nadat de resolutie was voorgelezen
trokken de betogers in gelid, zingend
en spreekkoren vormend, naar de ambts
woning van Samadibun. In zijn hoe
danigheid van vertegenwoordiger der
regering van de deelstaat Djocja zei Du-
lawnowo, dat hij de wensen van de be
volking van Surabaja aan Djocja zou
doorgeven, doch hij verklaarde tevens:
„De negara Oost-Java is gisteren reeds
opgeheven. Wat zich hier zojuist heeft
afgespeeld, is onjuist, u hebt mij te
leurgesteld".
Met twaalf tegen vijf stemmen heeft
de gemeenteraad van Djakarta de door
de „Fractie Nasional" ingediende motie
tot opheffing van het federale district
Djakarta en aansluiting bij de republiek
Indonesia verworpen.
„Het is waar, dat er enige spanning
heerst tussen de regering der V.S.I. en
de regering der republiek Indonesia
(Djocja) vanwege het tekort aan con
tact en het verschil van optreden", aldus
heeft de minister-president van de re
publiek Indonesia, Halim, te Djocja aan
Aneta medegedeeld. Halim zei, dat deze
toestand vele oorzaken heeft, waaronder
het ontslag nemen van vele hoge amb-
De Raad voor de Luchtvaart heeft een
onderzoek ingesteld naar de ongelukken
met de twee-motorige Beechcraft PH—
UDT en PH—UDI, die in April en Mei
1949 verongelukten.
De UDT werd bij een noodlanding op
6 Mei, kort na de start van Welschap
(Eindhoven), ernstig beschadigd. 26
April stortte de UDI b(j een nachtvlucht
kort na de start van Schiphol neer. Bij
dit ongeluk kwamen alle zes inzittenden
om het leven, 'n instructeur van de Rijks
luchtvaartschool, de Engelsman Bender,
een radiotelegrafist en drie leerlingen.
Aangezien deze ongelukken zeer veel
overeenstemming vertoonden, werden zij
tezamen behandeld.
Tal van getuigen werden gehoord. Bij
onderzoek is gebleken, dat de instruc
teurs van beide vliegtuigen lieten oefe-
Ergens is er plaats voor iemand om
iets te doen.
nen met het vliegen op één motor kort
na de start. Hiertoe werd het gas van
een motor afgesloten en de schroef in
„vaanstand" gebracht, waardoor deze
sohroef stil ging staan. Diverse deskun
digen zijn het er over eens, dat er be-
dieningsfouten zijn gemaakt, waardoor
beide propellers in vaanstand zijn ge
bracht en ook de werkende motor af
sloeg. De knoppen voor deze manoeuvres
zitten namelijk vlak bij elkaar. Bij beide
ongevallen schijnt men zich vergist te
hebben. Voor deze bedieningsfouten, die
op betrekkelijk geringe hoogte, doch op
veilige snelheid, gemaakt werden, her
steld waren, was zoveel hoogte verloren,
dat de UDT nog een noodlanding kon
maken, doch de UDI jammerlijk verging.
De Raad doet 27 Maart uitspraak.
Te Amersfoort is opnieuw een transport
aangekomen met de stoffelijke resten van
honderdvijftien in Oost-Duitsland overleden
Nederlandse oorlogs- en terreurslachtoffers.
De kisten staan in het centrum van de
Óienst van Identificatie en Berging te
Amersfoort opgebaard. Zij zullen van hier
worden vervoerd, hetzij naar een door de
nabestaanden aangewezen begraafplaats (ter
bijzetting in een particulier graf), dan wel,
eveneens op verlangen der nabestaanden,
naar de Centrale Begraafplaats van de
Oorlogsgravenstichting te Loenen op de Ve-
luwe.
tcnaren van het ministerie van Binnen
landse Zaken der V.S.I: De hoofdzaak is
echter de langzame afhandeling door de
Indonesische regering van de kwestie
van samenvoeging der verschillende
daerahs met de republiek Indonesia. Ha
lim zei, dat de enige weg om de alge-
mene moeilijkheid uit de weg te ruimen
de spoedige vorming van een eenheids
staat is. Hü kondigde een conferentie
aan tussen de regering der V.S.I. en
die der republiek.
Vrijdag zijn te Garun en Blitar (Oost-
Java) gevechten uitgebroken tussen het
T.R.I.P. (studentenleger) en de brigade-
Surahmat. De oorzaak was waarschijn
lijk, dat volgens opdracht van de mili
taire gouverneur van Oost-Java, het stu
dentenleger door genoemde brigade zou
worden vervangen, waarmede het
T.R.I.P. niet eens was.
Het ligt in de bedoeling dat de mi
nistersconferentie in het kader van de
Nederlands-Indonesische Unie, die 20
Maart zal moeten beginnen, rond een
week zal duren, aldus heeft de Indone
sische Hoge Commissaris Rum ver
klaard.
Hij bevestigde dat het zijn plan is 15
Maart naar Indonesië te vertrekken,
teneinde de conferentie bij te wonen,
en ongeveer twee weken in Indonesië te
verblijven, alvorens op zijn post terug
te keren. Als eventuele punten van
bespreking noemde Rum o.m. de scheep
vaartovereenkomst en de Indonesische
pensioenen aan in Nederland woonach
tige personen (zoals reeds ter R.T.C.
bepaald werd) en voorts het regle
ment van orde, de instructie voor het
Uniesecretariaat, Nieuw-Guinea en ten
slotte allerlei financieel-economische
problemen.
Omtrent de mogelijkheid van een
Nederlandse lening aan Indonesië ver
klaarde de Hoge Commissaris te ho
pen, dat Nederland spoedig zal kunnen
besluiten een lening aan Indonesië te
verstrekken, als begin en als demon
stratie van de wens en wil van Neder
land tot samenwerking met Indonesië.
Verwachting tot Woensdagavond:
Vrijwel overal droog weer met
enkele overdrijvende wolkenvelden.
Over het algemeen weinig wind. In
de nacht en vroege ochtend op de
meeste plaatsen lichte en hier en
daar matige vorst. Overdag ongeveer
dezelfde temperatuur ais vandaag.
Zon 7.27—18.19.
Documenten van Hitler's departement van Buitenlandse Zaken, die heden
onder Amerikaans-Brits-Franse auspiciën zijn gepubliceerd, wijzen uit, dat
Duitsland in 1938 vastbesloten was een oorlog te risqueren om zijn aanspra
ken op het Tsjechische Sudetengebied te verwerkelijken.
De buitgemaakte documenten over de Tsjechoslowaaks-Duitse betrekkingen
van October 1937 tot September 1938 geven blijk van een toenemende vast
beslotenheid bij Hitier om het Tsjechisch-Duitse geschil „op te lossen", on
verschillig of dit tot een wereldoorlog zou leiden.
Blijkens de notulen van de conversa
tie, die de Duitse staatssecretaris van
Buitenlandse Zaken. Von Weizsacker,
met zijn minister had, verklaarde Von
Ribbentrop: „Zo nodig zullen wij een
algehele corlog met de Westelijke mo
gendheden zelfs op dit ogenblik ris
queren en winnen zullen wij het ook".
Von Weizsacker, die deze notulen op
21 Juli 1938 dateerde, merkte hierbij op,
dat hij het met deze conclusie niet eens
was.
Een op 19 Augustus gedateerde en
ongesigneerde notitie, die door de re
dacteuren van de uitgegeven documenten
aan Von Weizsacker wordt toegeschre
ven, luidt: „Gedurende een gesprek met
rijksminister Van Ribbentrop op 19
Augustus zette hij tegenover mij
uiteen, dat de Führer vastbesloten was
de Tsjechische kwestie op te lossen
door geweld van wapenen. Hij noemde
half October als de laatst mogelijke
datum, wegens de technische moeilijk-
LABOUR
LIBERAAL
OVERIG
NIET GEKEND
«cum
VPELT^SÖSS]
(Telefonisch van onze Londense
correspondent)
Londen, hedenmorgen.
Gisteren kwamen nog drie verkie
zingsuitslagen binnen uit Schotland. De
conservatieven wonnen twee zetels en de
liberalen één. De stand is nu:
Labour 315
conservatieven 296
liberalen 9
anderen 3
Speaker 1
De meerderheid van Labour over alle
partijen is dus nu teruggelopen tot
zeven. Op 9 Maart komt de laatste ver
kiezingsuitslag.
Attlee confereerde gisteren gedurende
het grootste gedeelte van de dag met de
kopstukken van het afgetreden kabinet
en bracht om zes uur in de avond een
bezoek aan de koning, vermoedelijk om
officieel verslag uit té brengen over de
verkiezingen en om de koning op de
hoogte te stellen van voorgenomen ka
binetsveranderingen. In politieke krin
gen neemt men aan, dat Attlee op grond
van de precaire meerderheid niet zal
cvergaan tot ingrijpende wijzigingen in
zijn kabinet en dat de meeste ministers
gehandhaafd zullen blijven op hun oude
posten.
heden, die het gebruik van het lucht-
wapen op latere tijd beperken".
Ofschoon deze feiten de overeenkomst
van München niet meer of minder ge
rechtvaardigd maken in het licht van
de gebeurtenissen, die er op gevolgd
zijn, schijnen zij af te rekenen met de
theorie, dat Hitier slechts blufte en dat
een eerzame vrede zonder strijd en zon
der concessies toen mogelijk was ge
weest. v
De documenten werpen geen helder
licht op de houding van de Sovjet-
Unie bij de crisis van München. De
talrijke berichten over een Sovjet-Rus-
sisch-Roemeense overeenkomst, waar
bij de Sovjet-Unie werd toegestaan
vliegtuigen naar Tsjechoslowakije te
brengen, blijven onbevestigd. De Duitse
ambassade te Moskou berichtte op 29
September 1938, dat de Sovjet-Unie
weigerde een beroep op Duitsland en
Tsjechoslowakije te doen, zoals Roose
velt had gedaan. De Sovjet-Unie was
echter voorstander van een internatio
nale conferentie.
Dr. Robert Kempner, voormalig
plaatsvervangend hoofdaanklager in het
proces tegen oorlogsmisdadigers te Neu
renberg, beweert, op grond van docu
menten en besprekingen met Duitse en
geallieerde diplomaten, dat in de oorlog
vier belangrijke voorstellen voor een
afzonderlijke vrede tussen Hitier en
Stalin waren gedaan. Deze verklaring
is vervat in 'n artikel van dr. Kempner
in het niet-officiële tijdschrift „United
Nations World".
Kempner zei, dat de voorstellen wer
den gedaan na de Amerikaanse landing
in Afrika in 1942, bij het begin van het
geallieerde offensief tegen Tunesië in
de lente van 1943 en twee voorstellen
in hetzelfde jaar door bemiddeling van
Japan en Zweden.
Radio Vaticana maakte gisteravond
in een uitzending in de Tsjechische
taal bekend, dat het Tsjechische epis
copaat een rondschrijven heeft verzon
den waarin de katholieke geestelijkheid
wordt medegedeeld dat Jan Dechet
(diocees Neosollo, Tsjechoslowakije) met
ingang van 17 Februari j.l. is geëxcom
municeerd. Dechet is zonder de in
stemming van het Vaticaan door de
Tsjechische regering „aangesteld tot bis
schop" van Neosolio.
Het rondschrijven, dat de handteke
ningen droeg van alle Tsjechische bis
schoppen en aartsbisschoppen, bevatte
verder het verzoek~aan de regering de
benoeming ongedaan te maken.
Opnieuw hebben Amerikaanse staal-
verwerkende bedrijven moeten sluiten
of huil werkzaamheden moeten inkrim
pen, zulks als gevolg van de staking der
Amerikaanse vetkoolmynwerkers, waar
door opnieuw duizenden werkloos zijn
geworden. Het aantal werklozen, als ge
volg van deze staking, is nu de 180.000
gepasseerd.
De derde week van de nationale vet-
(Van onze Rotterdamse redactie)
Vóór de oorlog reder; nu groenteboer. Eertijds een welvarende Rijnschipper;
nu sluiswachter, of parlevinker, of bouwvakarbeider, of een ander vak of
beroep, dat totaal vreemd is aan het bedrijf, dat de getroffen Nederlandse
particuliere Rijnvaarder vóór de oorlog uitoefende. Dat zijn de gevolgen van
een door het Nederlands Beheersinstituut gevoerde politiek, die in het geheel
geen rekening heeft gehouden met de belangen der particuliere reders, aldus
vernemen wij van de zijde der Nederl. Particuliere Rijnvaartcentrale. Alles
raakten de reders, die getroffen werden, kwijt: hun schip, dat voor hen tege
lijk hun woning en hun kostwinning betekende. Het overgrote deel van hen
heeft daarvoor, thans na vijf jaren bevrijding, nog niets teruggekregen. Men
heeft de grote kans voorbij laten gaan om deze mensen de mogelijkheid te
geven hun bedrijfje weer op te bouwen.
de Nederlandse Staat het recht op
vergoeding erkent en rekening hou
dend met allerlei na-oorlogse factoren,
zoals prijsstijgingen en verhoogde so
ciale lasten, ingevolge de wet op de
materiële oorlogsschade aan de reders
een bijdrage levert, die neerkomt op
ongeveer een derde Van de kosten
voor de aanschaf van nieuwe schepen.
Gesteld nn, dat de particuliere reder
in staat is zoveel geld bij te leggen,
dat hij inderdaad kan overgaan tot de
aanschaf van een schip, dan nog zou
dit funeste gevolgen hebben, daar de
Nederlandse Rijnvloot eigenlijk al te
groot is.
Enige grote rederijen, die financieel
draagkrachtiger zijn, hebben inderdaad
nieuwe schepen gebouwd. We krijgen
door deze onjuiste politiek dus hier de
figuur, dat, terwijl er een hele beheers-
vloot ter beschikking ligt, toch bevor
derd wordt, dat er nieuwe, dure schepen
gebouwd worden. Het behoeft intussen
geen betoog, dat de getroffen particu
liere reder niet hoeft te denken aan
nieuwe aanschaf. Velen van hen zijn
noodgedwongen over moeten gaannaar
andere beroepen; anderen wachten nog
hoopvol maar wel haast zeker tevergeefs
op de vervulling van een illusie.
Wanneer men met de beheersvloot de
oorlogsschade van de particuliere reders
had afgewikkeld, hadden minstens 200
getroffenen van de lijst afgevoerd kun-
Honderden vaartuigen zijn tijdens de
oorlog verloren gegaan; vele zijn er b.v.
achtergebleven in de Russische zone van
Duitsland. Zowel de grote rederijen als
de particuliere schippers werden hier
door ernstig getroffen; de laatsten uiter
aard het meest. Nederland kreeg echter
na de bevrijding de beschikking over
een vrij aanzienlijke Rijnvloot, voor
malig Duits bezit, die krachtens het Be
sluit Vijandelijk Vermogen onder toe
zicht kwam van het Beheersinstituut.
Dit instituut heeft de grote rederijen, die
relatief minder getroffen waren, in ster
ke mate bevoordeeld, doordat het hen
in staat stelde schepen van de beheers
vloot bij tientallen te kopen of te huren.
De particuliere reders kregen niets. De
vordering, die zij hebben op de Neder
landse Staat krachtens de wet op de
materiële oorlogsschade, had niet een
voudiger ingelost kunnen worden dan
door het geven van een schip van de
beheersvloot. Talrijke schippers hebben
hierom gevraagd, echter zonder resul
taat. Het Beheersinstituut stond op het
standpunt, dat de beheersschepen en bloc
verhuurd of verkocht moesten worden.
Deze merkwaardige politiek wordt
nog geaccentueerd door het feit, dat
I nen worden. De binnenvaartschade be
loopt een bedrag, dat tussen 15.000.000
en 20.000.000 ligt. De geblokkeerde
waarde van de beheersvloot bedraagt
ongeveer hetzelfde bedrag. Hier was dus
een ideale voorwaarde voor de afwik
keling der oorlpgsclaims geschapen. Het
Beheersinstituut liet die kans voorbij
gaan.
Dat de particuliere rederijen voorrang
hadden moeten hebben vanwege de ma
te van gedupeerdheid schijnt bij dit al
les eenvoudig niet in overweging geno
men te zijn. Maar niet alleen hierom,
ook om wille van economische motieven
zou het beter geweest zijn, dat niet de
grote rederijen, maar de kleine reders
van de beheersvloot gedeeld hadden. De
grote rederijen zijn meestal dochter
ondernemingen van Duitse maatschap
pijen, zodat de revenuen van deze sche
pen niet in Nederland blijven. Bij de
particuliere reders zou dit wel het geval
zijn geweest. Verder zou het economisch
meer verantwoord zijn, dat de groep
der reders dezelfde omvang als vóór de
oorlog blijft behouden.
Het ministerie van Verkeer schijnt
hier weinig aan te kunnen doen. Dit
departement behoorde n.l. niet tot de
ondertekenaars van het Besluit Vijande
lijk Vermogen, dat destijds te Londen
genomen werd. Zou men toen gemeend
hebben, dat Rijnschepen niet tot het
vijandelijk vermogen konden behoren?
Er schijnt echter een ommekeer te zul
len komen. Er is n.l. een interdeparte
mentaal overleg gaande, dat tot doel
heeft richtlijnen vast te stellen voor de
liquidatie van vijandelijke vermogens.
Bij de particuliere reders leeft de hoop
weer op, want, zo heet het: met alle om
standigheden zal rekening gehouden
worden.
Men zal echter zeer haastig moeten
zijn. Met een snelle liquidatie van de
beheersvloot kan slechts voorkomen
worden, dat van Duitse zijde het niet
geliquideerd zijn van die vloot als voor
wendsel gebruikt wordt om voormalige
Duitse bezittingen terug te vragen. Het
gevaar is dan niet denkbeeldig, dat Ne
derland deze vloot inderdaad terug zal
moeten geven, want als de Duitsers gaan
zeuren
koolmijnwei-kersstaking is begonnen.
In vele Amerikaanse staten veroorzaakt
de staking ongerief.
Inmiddels is gisteren voor het fede
rale gerechtshof te Washington het pro
ces begonnen tegen het onder leiding
van John Lewis staande Verenigde
Vakverbond der Amerikaanse Mijnwer
kers. dat beschuldigd wordt van „ge
ringschatting van het hof". In de aan
klacht wordt verklaard, dat het vakver
bond geen gehoor heeft gegeven aan
een opdracht van een Amerikaans fe
deraal gerechtshof, om geen staking uit
te roepen, terwijl het toen de staking
eenmaal een feit was geworden, er niet
in slaagde zijn 372.000 leden weer aan
het werk te krijgen.
De voor het vakverbond pleitende ad
vocaten verklaarden, dat het niet schul
dig was aan het ten laste gelegde. De
advocaten voerden aan dat de mijnwer
kers als individuele personen in staking
waren gegaan en dat het vakverbond
zelf niets met de staking van doen had.
Het Verenigde Vakverbond der Ame
rikaanse mijnwerkers heeft afstand ge
daan- van het recht om een jury over
de al dan niet rechtmatigheid van zijn
optreden te doen oordelen. De voorzit
ter van het federale gerechtshof zal
over de waarde der getuigenissen oor
delen en het vonnis wijzen.
Otto Dibelins, Protestants Evangelisch
bisschop van Berlijn en Brandenburg,
zeide gisteren dat de naam van Jezus
Christus verwijderd is uit alle school-
leerboeken in Oost-Duitsland. Dibelius
die voorzitter is van de Raad van de
Duits Evangelische Kerk, zeide dat de
nieuwe schoolboeken de periode waar
in Christus verondersteld wordt ge
leefd te hebben, als een economische
revolutie uitleggen.
Dibelius vertelde op een lunch van
Duitse en buitenlandse correspondenten
dat de geestelijkheid in de Sovjet-zone
onder voortdurende druk staat. Hij zei
de dat geen „censuur" op de preken be
staat, doch dat ze na het uitspreken
door de communisten en Sovjets onder
de loup„ worden genomen.
Dibelius zeide dat de Russen aanvan
kelijk gepoogd hebben censuur op alle
preken in te stellen. Na krachtig pro
test zowel van protestantse als van
katholieke zijde, moesten zij daar
van evenwel afzien.
Maarschalk Tito heeft in een toespraak op
een congres van het Servische volksfront
onder meer bevestigd, dat de oppositiepar
tijen deel zullen mogen nemen aan de al
gemene verkiezingen, welke 26 Maart zul
len worden gehouden.
