PRINS-REGENT KAREL GEEFT OPDRACHT AAN LIBERAAL SIGARENINDUSTRIE ERNSTIG OVER TOEKOMST BEZORGD 1 H. Vader veroordeelt op wijze huidige, immorele scherpe wereld Nationaal Dam in Monument op Amsterdam Katholieken krijgen geen kans tot vorming van regering Devèze streeft naar een nationale oplossing .Het weer Product voor de roker te duur RAADSEL DER IN ERDING GEDAALDE TSJECHISCHE VLIEGTUIGEN OPGELOST West-Duitsland wil deelnemen aan de Raad van Europa Een zuil van twintig meter LOUIS A. JOHNSON Tot hoofd en hart Magistrale opwekking tot boetvaardigheid Het stelt echter drie voorwaarden Critiek op schaamteloze publicaties KOSTEN BEGROOT OP f 385.000 bekortte de oorlog anderhalf jaar DERDE NACHT VAN DE STILLE OMGANG Amsterdam—Rijnkanaal in 1953 gereed? MAANDAG 27 MAART 1950 73ste JAARGANG Nó. 2472/ DE BELGISCHE KABINETSCRISIS PRIMITIEVE STEMMETHODE IN JOEGOSLAVIË Met rose rubberballetjes Mi Accijns kan niet worden verlaagd Definitief plan van werkcomité r- Zuiden en Oosten pterk vertegen woordigd Pseudo-arts aangehouden wegens oplichting mmm 1 BUREAUX: SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM Telefoon: Redactie 21544; Advertenties 21543 I Abonnementen 20800 Postgiro 143480 Bijkantoor Beverwijk: Stumphiusstr. 45, tel. 3998 (Voor klachten over de bezorging na 5.30 uur 's avonds 21544 Directeur: 3. 3. W. Boerriqter. Hoofdredacteur: Drs. H. W. M. van Run. Wnd. hoofdredacteur: W. Severin. NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT 'ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter- hooqte. Inqezonden mededelinqen dubbel tarief. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte. De administratie behoudt rich het recht voor advertentiën eventueel zonder opgave van redenen te weiqeren. ABONNEMENTSPRI3S 35 cents per week. f 1.52 per maand, f 4.55 per kwartaal. (Telefonisch van onze Belgische correspondent) BRUSSEL, hedenmorgen. Tegen alle parlementaire traditie in heeft de Belgische Prins-Kegent Karei Zaterdagavond, met voorbijzien van de Katholieke Partij, de opdracht tot vorming van een regering gegeven aan de liberale heer Devêze. Inderdaad hebben de katholieken wettelijk gesproken geen kans gekregen een regering te vormen, daar zowel Eyskens ais Carton Wiart enkel waren aangeduid als informateur en de Prins-Regent niet geneigd bleek hun de vorming van een homogeen katholieke regering toe te laten. De houding van de Prins- Regent is des te meer verrassend wij willen geen ander woord gebruiken. omdat de Katholieke Partij niet alleen de grootste partij is, doch boven dien in haar streven de Koning terug te brengen bij de Volksraadpleging 58 pet. van de bevolking achter zich bleek te hebben, terwijl de mislukte algemene staking van Vrijdag j.l. nog heeft bewezen, dat zelfs tal van anti-Leopoldisten de drijverijen van de linkse politici afkeuren. Welke zijn inderdaad de bedoelingen van de heer Devèze? Hy streeft, naar hp vandaag aan de pers verklaarde, een nationale oplossing na, waarmee de drie partijen zouden kunnen instemmen, of indien dat niet lukt, zal hij overgaan tot Kamerontbinding. En lukken zal het niet, want de katholieken hebben van hun kant vandaag nogmaals uitdrukke lijk te verstaan gegeven, dat zij geen regering zullei^steurten, die de terugkeer van de Koning niet mogelijk maakt. Het land schijnt thans dus op weg naar nieuwe verkiezingen. Deze verkiezingen zijn op zichzelf ge zien de enige oplossing. Zij zijn, wat een der Staatsministers noemde, de arbi trage, waarbij de natie zich zal uitspre ken over het geschil, dat de politici ver deelt. Doch hier juist begint de manoeu vre. Het politiek gekonkel van de par tijen poogt te beletten, dat het parlement een wet toepast, die diezelfde politici hebben uitgevonden om de Koning het regeren onmogelijk te maken, doch waarvan zij, nu er in het parlement een meerderheid bestaat om de Vorst die mogelijkheid terug te schenken, de con. sequenties weigeren te aanvaarden. De Prins-Regent leent zich m.a.w. tot een daad, die poogt te beletten dat de wil van de parlementaire meerderheid tot Uiting komt. En dat bij een kwestie, waarin men juist de verbannen gehouden Vorst gebrek aan eerbied voor het par lement verwijt. Men hoeft maar de Ko ninklijke boodschappen van de laatste vijf jarpn te lezen om beter ingelicht te zijn. De manoeuvre, waartoe Prins-Regent Karei van wie reeds geruime tijd gezegd werd, dat hij de speelbal is van de linkse politici, die hem het Carlis- me naar het hoofd hebben doen stij gen zich thans schijnt te lenen, gaat echter nog verder. Zij beoogt immers ook de katholieken bij de aan staande verkiezingen in een ongun stiger positie te plaatsen. Niet alleen moeten zij de verkiezingsstrijd voeren onder voorwaarden, door hun tegen standers, die aan het bewind zullen zijn, bepaald, doch men probeert te vens de schijn te wekken, dat de ka tholieken niet bij machte zijn de Vorst terug te brengen, wat tal van kiezers dan moet doen besluiten op li beralen of socialisten te stemmen en zo blijk te geven van een voorkeur voor de abdicatie-formule. Daarentegen hoeven liberalen en so cialisten zich thans niet buiten de rege ringsformatie te houden, wat in geval van een homogeen katholiek Kabinet uitdrukkelijk betekend zou hebben, dat zij zich verzetten tegen de toepassing van de wet, die een eind maakt aan het regentschap. Dat zou vele liberale kiezers ten voordele van de Katholieke Partij kunnen beïnvloeden. Hoe onbeta melijk de manoeuvre is blijkt ook wel uit de verrassing, waarmee de Vlaamse liberale parlementsleden er Zaterdag kennis van genomen hebben. Zij noem den het een manoeuvre, waartoe zij zich nooit zouden lenen. Feit is echter, dat zij hej door hun slappe houding en hun toegeven aan de intimidatie van de linkse elementen in de Liberale Partij juist mogelijk hebben gemaakt. Na liet voorgaande zal men ook beter begrypen hoe verkeerd het is te menen, dat het heengaan van Koning Leopold de eenheid in dit land zou kunnen her stellen. Want waarom zouden de politici, die thans voor zulke middelen niet terugschrikken, dat wel doen, wanneer zijn onervaren en nog minderjarige zoon op de troon zou komen. Waarom zouden zij niet dezelfde chantagemethoden ge bruiken voor hun ware doeleinden, die eigenlijk niets met de persoon van Ko ning Leopold te maken hebben en waar van wij hier een staaltje bieden: „De terugkeer van de Koning zou de ver vlaamsing van Brussel en de Vlaamse hegemonie over heel het land aanzien lijk versterken", zoals het Brusselse Actiecomité van liet Nationaal Waals Congres in een dagorder van enkele da gen geleden klaagt. Naast Spaak, die de eenheid der Bel gen aanzienlijk had kunnen bevorderen indien hij zijn gewicht aan de andere kant in de weegschaal had willen leggen, zien wij thans ook de Prins-Regent be zig om de wettelijke Vorst in de onmo gelijkheid te houden te regeren „door toedoen van de vijand", zoal» de wet- tekst»het niet zonder bittere ironie zegt. Verwachting tot Dinsdagavond: Over het algemeen weinig bewol king met in de nanacht hier en daar nevel of mist, en op vele plaatsen lichte, op enkele plaatsen zware nachtvorst. Overdag ongeveer dezelf de temperatuur als vandaag. Zwakke tot matige, meest Noord-Oostelijke wind. Zon: 6.26—19.06. Gisteren gingen de Joegoslaven naar de stembus. De verkiezingen voor het 620 le den tellende Joegoslavische parlement wer den begunstigd door schitterend weer, waar door de kiezers in grote getale zijn opge komen. Wanneer de uitslag bekend zal zijn kan nog niet gezegd worden, maar aan het resultaat wordt niet getwijfeld. Er is geen andere keus dan ja of neen, voor of tegen de regering van het „Volksfront" van maar schalk Tito. Het „Volksfront", dat dus geen officiële oppositie heeft, zal waarschijnlijk 95 pet. van het totaal aantal stemmen op zich verenigen. De regering heeft deson danks een intensieve campagne gevoerd, kennelijk met het doel een zo groot mogelij ke opkomst te verkrijgen, om hiermede aan Oost-Europa te bewijzen, dat zij de volledige steun van de bevolking heeft. Buitenlandse verslaggevers hadden per missie te gaan en te staan waar zij wil den, en ieder stemlokaal stond voor hen optn. Voor zover men kon nagaan ging de stemming volkomen eerlijk, zonder dat enige pressie op de stemming werd uit geoefend. De manier van stemmen is nogal primi tief. Bij het stembureau ontvingen de kie zers een roze rubberballetje, dat in een van de twee stembussen gegooid moest worden. Door het balletje in een keurig groen ge schilderde stembus te werpen, steunden de kiezers het „Volksfront" van Tito. Een ver veloze stembus was bestemd voor hen, die hun stem tegen de regering van Tito wens- ten uit te brengen. Het is verboden bij het stemmen te laten blijken, hoe men stemt. Zondag zijn te Zutfen twee enkel-sporige bruggen over de IJssel verwijderd en is een dubbelsporige brug ingevaren, een karwei, dat uiterste nauwkeurigheid en vakmanschap vereist. Hier aanschouwt men het moment, waarop de dubbelsporige brug haar plaats van bestemming bereikte. Links de voetbrug. (Van onze specialp verslaggever) In de centra van de Nederlandse sigarenindustrie te Eindhoven, Kampen, Valkenswaard, Veenendaal en in de grensstreek, maakt men zich ernstig zorgen over de toekomst Van het bedrijf. De verkoopsprijs van duurdere sigaren is niet meer in overeenstemming met de koopkracht van de Neder landse rokers. Het gevolg is, dat er steeds minder sigaren worden afgenomen; alleen de goedkopere soorten van 12 tot 15 cent worden grif gekocht, daarvan zou de industrie bij wijze van spreken niet genoeg kunnen leveren. Op de fabricage van deze soorten wordt echter door het bedrijf geld toegelegd, zodat hier de omzet van duurdere kwaliteiten tegenover moet staan. Nu deze verkoop snel terugloopt, is de situatie onhoudbaar geworden. Een verlaging der accijnzen wordt als enige uitkomst beschouwd, maar deze is door het Departement van Financiën afgewezen. Het aantal werklozen in het bedrijf is sedert December j.l. van 300 tot bijna 5.000 gestegen op een totaal van 16.000 arbeidskrachten. Gevreesd moet worden, ddt een belangrijk deel van de industrie zal komen stil te liggen. i (Telegrafisch van onze Romeinse correspondent) In een ongekend indrukwekkende toespraak heeft Z.H. Paus Pius XII gister middag, op Passiezondag, in de overvolle St. Pieter, op zeer scherpe wyze de huidige, immorele wereld veroordeeld, die hij schuldiger noemde dan ooit, omdat het geweten van de mensen juist nu beter verlicht is dan ooit. Z.H. de Paus deed aan het eind van zijn toespraak een magistrale opwekking tot boetvaardigheid, en herinnerde er de christenheid van heel de wereld aan, hoezeer deze boetvaardigheid past bij de viering van het Heilig Jaar. 40.000 gelovigen, voor een groot gedeelte pelgrims en op het St. Pietersplein bevonden zich 30.000 mensen, voor wie binnen geen plaats was. De Heilige Vader werd om vijf uur in een plechtige en indrukwek kende processie de basiliek binnen gedragen. Hij werd begroet door ne gen kardinalen. In de kerk waren verder een groot aantal bisschoppen aanwezig en vrijwel alle leden van het diplomatieke corps, aldus meldt A.P. Het raadsel rond de drie Tsjechische Dakota's, die Vrijdag kort na elkaaar op het Amerikaanse vliegveld Erding, bij Miinchen, zijn gedaald met in totaal vijf en tachtig passagiers aan boord, is op gelost. Zeven anti-communistische leden van de bemanning zijn er de oorzaak va.n, dat de vliegtuigen aan deze zijde van het ijzeren gordijn geland zijn, in plaats van in Tsjechoslowakije. Of er ook passagiers bij het copiplot waren betrokken is niet bekend. Van de-vijf en tachtig Tsjechen heb ben er acht en vijftig de voorkeur aan gegeven naar hun vaderland terug te keren, slechts zes en twintig verkozen als vluchtelingen voor het communisme in Duitsland te blijven. Katherine Kos- mak, assistent-attaché van de Ameri kaanse ambassade te Praag, bevond zich ook in een van de toestellen. Zij is in middels reeds per vliegtuig naar Praag vertrokken. Buiten haar bevonden zich geen buitenlanders onder de passagiers. Twee Dakota's zijn vrijwillig door de bemanning aan de grond gezet, maar de piloot van het andere vlieg tuig, die een overtuigd communist bleek te zijn, moest door de overige leden van de bemanning met een re volver worden bedreigd, alvorens hij zich bereid verklaarde met zijn kist op „kapitalistische" bodem te landen. Deze piloot, Jozef Klesnil, is een van de vijf leden van de beman ning, die onvrijwillig naar Duits- De West-Duitse kanselier, dr. Konrad Adenauer, heeft de geallieerden op de hoogte gesteld van de voorwaarden, waarop Duitsland aan de Raad van Europa wil deelnemen. Adenauer heeft de Amerikaanse. Franse en Britse Hoge Commissaris verzocht de verzekering te willen geven, dat de toelating van de Saar tot de Raad van Europa, hangen de het vredesverdrag met Duitsland, voorlopig is, dat de geallieerden vervol gens Duitsland formeel zullen uitnodi gen aan de Raad Van Europa deel te nemen en dat de federale republiek toestemming krijgt een waarnemer te zenden naar de zittingen van de Raad van ministers, waarin West-Duitsland nog niet zou worden opgenomen. Naar A.P. meldt, heeft een zegsman van het Franse ministerie van Buiten landse Zaken het „verrassend en spijiig" genoemd, dat het Duitse voorstel voor publicatie is vrijgegeven. Toen men hem vroeg naar zijn mening over de Duitse voorwaarden, verklaarde hij dat hij punt één logisch achtte, punt twee gewenst en punt drie in strijd met het statuut van de Raad van Europa. De geallieerden hebben de West- Duitse legering Zondag doen wéten, dat zij het .Duitse verzoek om zich te laren vertegenwoordigen in het minis ter-comité van de Raad van Europa, naar hun drie regeringen zullen door zenden, zo heeft het verbindingsbureau van de West-Duitse regering bij de Hoge Commissie volgens Reuter mede gedeeld. De geallieerden verklaarden, dat zij genegen waren twee van de drie Duit se verzoeken in te willigen, aldus het buerau. Dit, zo wordt verder gezegd, betekent, dat de geallieerden Duits land schriftelijk om toetreding tot de Raad van Europa zullen verzoeken en tevens zullen garanderen, dat het medelidmaatschap van de Saar slechts tijdelijk is en afhankelijk van i een Duits vredesverdrag. Het West-Duitse verbindingsbureau verklaart, dat de hoge commissie het derde Duitse verzoek als een kwestie beschouwt die buiten haar competentie valt. Dit verzoek behelst, dat Duitsland waarnemers in de Raad van ministers wenst te hebben. Een beslissing hierom trent zou derhalve aan de regeringen te Londen, Washington en Parijs wor den overgelaten. Piloten van de Tsjechische Dakota's, die op het Amerikaanse vliegveld Erding bij München geland zijn De piloot rechts moest met een pistool gedwongen worden; hij wil weer terug. land zijn gebracht en die besloten hebben weer naar Tsjechoslowakije terug te keren. Onder de passagiers bevond zich ook do president van de Tsjechische lucht vaartmaatschappij. De Tsjechische con sul, ór. Ernst Steiner, heeft aan de Amerikaanse autoriteiten verzocht, een van de drie ontvoerde vliegtuigen van de Tsjechoslowaakse luchtvaartmaat schappij vrij te geven, om de passagiers en de leden van de bemanning die dit willen de gelegenheid te geven hiermee naar Praag terug te keren. Wat er ge beuren gaat met degenen die blijven is nog niet bekend. Z. H. de Paus riep de gelovigen op te bidden voor de christelijke vernieu wing van de wereld, die vrijwel geheel wordt overspoeld door een golf van moreel verval, aldus meldt A. P. uit Vaticaanstad. De opkomende vloed van de in het geheim en in het openbaar bedreven zonden, aldus Z.H. de Paus, dreigt de Zièlen geheel met modder te besmeu ren en alle gezonde sociale levensregels te ondermijnen. Deze dag, waarop over oe gehele wereld boete wordt gedaan, voorziet in waarheid in de meest drin gende behoefte van de gemeenschap, waarin wij leven. Onze eeuw wordt gekenmerkt door zonden, die voorbije eeuwen wellicht nooit hebben gekend. Dc H. Vader leverde scherpe critiek op „de reeks van schaamteloze en mis dadige publicaties, waarin de ondeugd en de misdaad worden aangeprezen. De publicatie van schaamteloze geschriften noemde de Heilige Vader een winst gevend bedrijf, dat zich ten doel stelt de laagheid en de lelykheid van de zonde te bedekken met dc glans van de acsthetica en dat op schandelijke wijze speculeert op de ziekciykc nei ging tot grove sensatie." Z.H. de Paus leverde critiek op „het opzettelijk opwekken van de hartstoch ten, het wegnemen van alle remmen die voortkomen uit de elementaire eer bied voor openbare zeden en het open baar decorum, de inbreuk die ge maakt wordt op de huwelijksband, de opstandigheid ten aanzien van het openbaar gezag, de zelfmoord en de geringe eerbied voor het leven van an deren", alle euvels van onze tijd. „Wij vermanen U", aldus de Heilige Vader, „om uw gedachten en werken te richten op boetedoening, zodat door u en uw zonen en dochters, die verspreid zijn over de gehele aarde, de eerste stappen worden gedaan om te komen tot een doeltreffend moreel herstel van de mensheid." Z.H. de Paus eindigde zijn toespraak met een speciaal gebed om „brood voor armen, onderdak voox* de zwervers, arbeid voor de werklozen, saamhorig heid voor de landen en vrede voor de wereld." De St. Pieter was geheel gevuld met De prijzen van de tabak worden door de werldmarkt bepaald en zyn na de devaluatie nog verder gestegen. Bezuinigng in de be- bedrijfsvoering zelf is tot het uiterste doorgevoerd, o.m. door vorming van een kartel, waarbij de fabrikanten alleen onder rembours afleveren, teneinde renteverlies en dubieuze posten te voor komen, geen reclame maken, geen extra kortingen toekennen en de verpakkings- kosten zoveel mogelijk drukken. Aan de lonen en sociale lasten valt niet te tornen, dus blijft als enige mogelijkheid nog een voor het grote publiek betaal bare sigaar op de markt te brengen, een verlaging van de accijns. De omzet van de -sigarenindustrie, die vroeger gemiddeld 134 millioen sigaren per maand bedroeg, is thans gedaald tot 60 millioen, ondanks het feit, dat dc doorsnee kwaliteit nage noeg weer vooroorlogs is. Dit vcr- schünsel is naar het oordeel der fa brikanten geen feevolg van 'n veran derde smaak van het rokend publiek, dat voor een deel de sigaar ontrouw zou zijn geworden; men wijst in dit verband op de onverzadigbare vraag naar de goedkoopste soorten, daaraan echter zonder evenredige afname van duurdere kwaliteiten niet onbeperkt worden voldaan. Men zon daarom de accijns op sigaren, dat sinds 1939 van Louis Arthur Johnson, do Amerikaan se minister van Defensie, die do confe rentie in Den Haag zal bijwonen, stu- ciecrde aan de universiteit van Virginia, ging daarna in de advocatuur cn diende' tijdens dc eerste wereldoorlog als ka- p:tein der infanterie van het Ameri kaanse leger in Frankrijk. Hij behoorde tot dc organisatoren van het na 1918 op gerichte „American Legior.dc vereni ging van oorlogsveteranen. In '32 was hij daarvan commandant. In 1937 werd Johnson benoemd tot ,.as- sistent-secretary of war". Toen in 1940 Harry H. Woodring aftrad als minister van Ooi-log, werd Johnson's benoeming als zodanig verwacht Maar omdat pre sident Roosevelt een twee-partijenkabi- net. wenste" koos hij dc republikein Stimson. Omstreeks deze tijd kende men in de V. S. twee stromingen. Dc ene was de overtuiging toegedaan, dat het voor bereiden van de verdediging een diplo matieke fout zou zijn; de andere meende, dat het mobiliseren van militaire cn in dustriële macht dc beste methode was om oorlog te vermijden, omdat dan geen agressor de Verenigde Staten zou 'dur ven aanvallen. Johnson behoorde rot deze laatste groep. Een half jaar, nadat hij uit rcgcringsdienst was getreden om zi.in advocatenpraktijk te hervatten, ge schiedde dc aanval op Pearl Harbour, die tengevolge had. dat Johnson's voor stellen volledig werden aangenomen. In 1949 volgde hij James Forrestal op als minister van Defensie. Bij die gele genheid zeide hij: „Toen George Washington het departement van Oorlog oprichtte, noemde hij het een „vredes- instelling". Kracht betelcent vrede" In 1940 propageerde hij de productie op grote schaal van B-17 bommenwer pers en bereidde de mobilisatie van de industrie voor, door missies van de strijdmacht naar duizenden Amerikaanse fabrieken te zenden, om te bekijken hoe deze voor oorlogsproductie konden wor den gebruikt. Hij ontwierp een schema var, de conscriptie, dat later als basis voor de „selective service act" diende. Minister Johnson had er niets op tegen, dat men hem tijdens een oefentocht met de „Franklin Roosevelt" fotografeerde, terwijl hij in een vrolijke bui zijn pet achterste voren op had. Robert Patterson, die onderminister van Oorlog was gedurende de tweede wereldoorlog, zei in 1946, dat Johnson's vooruitziende blik de oorlog met 18 maanden had bekort. In zijn studietijd was Johnson een goed bokser en worstelaar. Hij is gehuwd en heeft twee dochters. De Nationale Monumenten Com missie voor Oorlogsgedenktekens deelt mede, dat het Nationaal Monument op de Dam in Amsterdam geplaatst zal worden waar thans een plantsoen het voorlopig monument omzoomd. Dit plantsoen zal vervangen worden door een bestrating gelijk aan die voor het Koninklijk p^jeis. Wij hebben dit onlangs reeds in het'kort gemeld. Het monument zal -bestaan uit een grote in doorsnee ellipsvormige zuil, die meer dan twintig nieter hoog zal zijn. Deze zuil wordt geplaatst op een verhoogd plateau, dat weer het mid delpunt is van cirkelvormige brede treden. De „urnengalerij" zal een sec tor van een dezer cirkels zijn. Beel den en een viaggemast completeren het geheel. De Nationale Monumenten Commissie heeft de taak, voor zover het betreft het oprichten van een Nationaal Mo nument in handen gelegd van „het werkcomité voor het tot stand brengen van een Nationaal Monument op de Dam te Amsterdam", welk comité onder voorzitterschap van de burgemeester van Amsterdam, mr. Arn. J. d'Ailly staat. Dit werkcomité heeft zich de mede werking weten te assumeren van de beeldhouwer John Radecker, die tn nauwe samenwerking met de architect J. J. P. Oud eén vooropig ontwerp voor het op te -richten monument heeft ge maakt. Teneide het op te richten monument zo effectief mogelijk te benutten in de Dam-ruimte, zal het gesitueerd worden op de plaats van het Damplantsoen, maar het plantsoen zal worden opgeof ferd en na ophoging worden vervangen door een bestrating van dezelfde soort als die, welke voor het plein voor het Koninklijk paleis is aangebracht. Op de ze wijze kan dc Dam tot een ^root plern worden gemaakt, wparover het verkeer trekt, maar dat niet meer door het ver keer in tweeën wordt gedeeld. Om aan deze uithoek van de Dam verder een grote, belangrijkheid te geven, in te genstelling tot de schamele positie, die deze nu in het Dambeeld inneemt, is de kern van het op te richten monument uitgebeeld als een grote, in doorsnede ellips-vormige zuil. die meer dan twin tig meter hoog zal zijn en die boven dien nog verhoogd geplaatst zal wor den op een niveau, dat ongeveer één meter boven het Dam-niveau zal lig gen. Ook hierdoor zal tegenover het. paleis een, natuurlijk ondergeschikt, maar toch belangrijke tegenwaarde v/orden geschapen, die het bèeld van de Dam harmonischer zal maken en die het doodse karakter van deze uithoek beoogt weg te nemen. Ter ondersteu ning van deze bedoeling zal de zuil worden aangebracht op een verhoogd platau, dat bet middelpunt is van cir kelvormige, zeer brede treden, die er geleidelijk heen leiden. De „urnengalerij", welke de elf provinciale urnen zal moeten bevat ten. alsmede de urn uit Indonesië, maakt de beweging van de treden Vnede en is een sector van een der- cirkels. Deze urnerigalery is opgevat als een eenvoudige, dikke muur, waar in bergplaatsen voor de urnen. Ten einde deze rij van urnen zó aesthe- tisch moglijk in het geheel op te ne men, zullen de urnen door fraaie sluitstukken met wapens en inscrip ties worden afgeschermd. De wand van de „urnengalerij" zal ingehakte opschriften krijgen. De zuil, die het middelpunt van het monument vormt, zal worden ver vaardigd van veredeld beton, waar door een nobele en strakke vorm kan worden benaderd. Links en rechts komen de beelden, die het verzet symboliseren. In het mid den wordt de ellende van de oorlog uit gebeeld. Boven deze beelden 'zal een vrouwen-figuur de overwinning symbo liseren. De beeldengroep lost naar bo ven op in een vlucht duiven. Voor de cirkelvormige verhogingen staat links en rechts een massief bas- ment. waarop een leeuw. In het midden richting Koninklijk paleis zal een deel van dc bestrating over de treden heen met iets meer reliëf in het be stratingsmateriaal worden uitgebeeld als een loper waarover men* zich bij plechtigheden naar het monument zal kunnen begeven. Met het doel om het desbetreffende gedeelte van de Dam tot een levend on derdeel van het totale toekomstige Dam plein te maken, hebben de ontwerpers zich aan de achterzijde op het trottoir enige bomen gedacht. Verlevendiging met enige typisch Amsterdamse café terrasjes zou daar welkom zyn. De kosten van het vervaardigen van het monument worden begroot op f 385.000. De Nationale Monumenten Commissie voor Oorlogsgedenktekens, heeft aan het werkcomité voorlopig een bedrag van f 150.000 voor de oprichting van het Nationale Monument in het vooruitzicht gesteld. Dit bedrag zal voor dc oprichting van het geschetste Natio nale Monument niet voldoende zijn. Er worden maatregelen beraamd welke de totstandkoming van het gedenkteken mogelijk zullen moeten maken. 12 'A percent op 27 percent is ge bracht, verminderd willen zien tot 9 percent. Bij de Departementen van Economische en Sociale Zaken heeft men begrip gevonden voor de moei lijkheden van het bedrijf, op Finan ciën meent men echter het verzoek zelfs niet in overweging te kunnen nemen omdat men in het kader van de Benelux reeds met België over unifi catie der accijnzen tot overeenstem ming is gekomen. Van de zijde der industrie wijst men er echter op, dat er in België gelijke moeilijkheden in de sigarenindustrie zijn gerezen en dat men op dezelfde gronden in West-Duitsland reeds tot accijnsverlaging is overgegaan. Verder beroept men zich op het feit, dat het verloonde bedrag in de sigarenindustrie 80 percent bedraagt van de netto kost prijs, terwijl dit bij kerftabak- en siga rettenindustrie slechts 20 percent be draagt. Zijn er in het productieproces per 1.000 kg. verwerkte tabak in de sigarenfabricage 38 meest oudere arbei ders betrokken, voor kerftabak en siga retten is dat resp. 5 en 4. Wanneer geen maatregelen worden getroffen, ziet het er donker uit voor de Nederlandse siga renindustrie en moet men vrezep, dat een groot deel van de bedrijven, waar van er enkele reeds tijdelijk gesloten zijn, ten dode is opgeschreven. (Van onze verslaggever) Weer hebben in de nacht van Zater dag op Zondag 25.000 Nederlandse ka tholieke mannen de Stille Omgang in Amsterdam gemaakt. Met 18 extra trei nen en zeer vele autobussen kwamen zij uit geheel Nederland. Onder hen be vonden zich drieduizend Limburgers en duizend Volendammers. Haarlem kwam in extra-trams met drie groepen, te- samen 2100 man sterk. Vooral het Oos ten en het Zuiden was sterk vertegen woordigd: 1000 Stille Ommegangers uit Arnhem. 1250 uit Den Bosch en omge ving, 1000 uit Zwolle en daar tussen door 1000 uit Delft en het Westland en 1200 uit Friesland. Kleine groepjes wielrijders en wandelaars hadden somtijds zeer verre tochten achter de rug. Doordat de treinen uit Zwolle en Leeuwarden een half uur vertraging hadden, (o.a. door een defect aan een locomotief te Amersfoort), ontstond er soms enige opstopping, maar in het al gemeen is de Stille Omgang ook deze derde nacht vlot verlopen. De minister van Verkeer en Water staat, mr. D. G. W. Spitzen, heeft tydens een lunch, aangeboden door de buiten landse persvereniging in Nederland, in het Internationaal Cultureel Centrum te Amsterdam medegedeeld, dat men hoopt in 1953 de werkzaamheden aan het AmsterdamRijnkanaal geheel te voltooien. De werken, die thans nog resten, rijn de verbreding van het huidige kanaal, voor zover dit deel uitmaakt van het nieuwe tracé, voorts de aanleg van poortvoorzieningen en de bouw van een aantal kunstwerken, waaronder de in aanbouw zijnde sluis bij Tiel, die het kanaal met de Waal zal verbinden. Een zijtak van/het kanaal naar de Lek bij Vreeswijk ter lengte van bijna 4 km. is inmiddels gereed gekomen. Op verzoek der Haagse politie is te Nij megen aangehouden de 29-jarige H. J. K., ex-medisch student, die in verschillende plaatsen in ons land oplichtingen heeft ge pleegd. Hij gaf zich uit als arts en wist tal van mensen geld afhandig te maken, onder voorwendsel o.m. dat dit moest die nen, om een practijk te beginnen. Men vergeeft gemakkelijker een I vijand dan een vriend. J i

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1950 | | pagina 1