PRINS-REGENT KAREL GEEFT
OPDRACHT AAN LIBERAAL
SIGARENINDUSTRIE ERNSTIG
OVER TOEKOMST BEZORGD
1
H. Vader veroordeelt op
wijze huidige, immorele
scherpe
wereld
Nationaal
Dam in
Monument op
Amsterdam
Katholieken krijgen geen kans tot
vorming van regering
Devèze streeft naar een
nationale oplossing
.Het weer
Product voor de roker te duur
RAADSEL DER IN ERDING GEDAALDE
TSJECHISCHE VLIEGTUIGEN OPGELOST
West-Duitsland wil deelnemen
aan de Raad van Europa
Een zuil van twintig meter
LOUIS A. JOHNSON
Tot hoofd en hart
Magistrale opwekking tot boetvaardigheid
Het stelt echter drie voorwaarden
Critiek op schaamteloze
publicaties
KOSTEN BEGROOT OP
f 385.000
bekortte de oorlog anderhalf jaar
DERDE NACHT VAN DE
STILLE OMGANG
Amsterdam—Rijnkanaal
in 1953 gereed?
MAANDAG 27 MAART 1950
73ste JAARGANG Nó. 2472/
DE BELGISCHE KABINETSCRISIS
PRIMITIEVE STEMMETHODE
IN JOEGOSLAVIË
Met rose rubberballetjes
Mi
Accijns kan niet
worden verlaagd
Definitief plan van werkcomité
r-
Zuiden en Oosten pterk
vertegen woordigd
Pseudo-arts aangehouden
wegens oplichting
mmm
1
BUREAUX: SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544; Advertenties 21543
I Abonnementen 20800 Postgiro 143480
Bijkantoor Beverwijk: Stumphiusstr. 45, tel. 3998
(Voor klachten over de bezorging na 5.30
uur 's avonds 21544
Directeur: 3. 3. W. Boerriqter.
Hoofdredacteur: Drs. H. W. M. van Run.
Wnd. hoofdredacteur: W. Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
'ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter-
hooqte. Inqezonden mededelinqen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt rich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weiqeren.
ABONNEMENTSPRI3S 35 cents per week.
f 1.52 per maand, f 4.55 per kwartaal.
(Telefonisch van onze Belgische correspondent)
BRUSSEL, hedenmorgen.
Tegen alle parlementaire traditie in heeft de Belgische Prins-Kegent Karei
Zaterdagavond, met voorbijzien van de Katholieke Partij, de opdracht tot
vorming van een regering gegeven aan de liberale heer Devêze. Inderdaad
hebben de katholieken wettelijk gesproken geen kans gekregen een regering
te vormen, daar zowel Eyskens ais Carton Wiart enkel waren aangeduid
als informateur en de Prins-Regent niet geneigd bleek hun de vorming van
een homogeen katholieke regering toe te laten. De houding van de Prins-
Regent is des te meer verrassend wij willen geen ander woord gebruiken.
omdat de Katholieke Partij niet alleen de grootste partij is, doch boven
dien in haar streven de Koning terug te brengen bij de Volksraadpleging
58 pet. van de bevolking achter zich bleek te hebben, terwijl de mislukte
algemene staking van Vrijdag j.l. nog heeft bewezen, dat zelfs tal van
anti-Leopoldisten de drijverijen van de linkse politici afkeuren.
Welke zijn inderdaad de bedoelingen
van de heer Devèze? Hy streeft, naar
hp vandaag aan de pers verklaarde, een
nationale oplossing na, waarmee de drie
partijen zouden kunnen instemmen, of
indien dat niet lukt, zal hij overgaan tot
Kamerontbinding. En lukken zal het
niet, want de katholieken hebben van
hun kant vandaag nogmaals uitdrukke
lijk te verstaan gegeven, dat zij geen
regering zullei^steurten, die de terugkeer
van de Koning niet mogelijk maakt. Het
land schijnt thans dus op weg naar
nieuwe verkiezingen.
Deze verkiezingen zijn op zichzelf ge
zien de enige oplossing. Zij zijn, wat een
der Staatsministers noemde, de arbi
trage, waarbij de natie zich zal uitspre
ken over het geschil, dat de politici ver
deelt. Doch hier juist begint de manoeu
vre. Het politiek gekonkel van de par
tijen poogt te beletten, dat het parlement
een wet toepast, die diezelfde politici
hebben uitgevonden om de Koning het
regeren onmogelijk te maken, doch
waarvan zij, nu er in het parlement een
meerderheid bestaat om de Vorst die
mogelijkheid terug te schenken, de con.
sequenties weigeren te aanvaarden. De
Prins-Regent leent zich m.a.w. tot een
daad, die poogt te beletten dat de wil
van de parlementaire meerderheid tot
Uiting komt. En dat bij een kwestie,
waarin men juist de verbannen gehouden
Vorst gebrek aan eerbied voor het par
lement verwijt. Men hoeft maar de Ko
ninklijke boodschappen van de laatste
vijf jarpn te lezen om beter ingelicht
te zijn.
De manoeuvre, waartoe Prins-Regent
Karei van wie reeds geruime tijd
gezegd werd, dat hij de speelbal is van
de linkse politici, die hem het Carlis-
me naar het hoofd hebben doen stij
gen zich thans schijnt te lenen,
gaat echter nog verder. Zij beoogt
immers ook de katholieken bij de aan
staande verkiezingen in een ongun
stiger positie te plaatsen. Niet alleen
moeten zij de verkiezingsstrijd voeren
onder voorwaarden, door hun tegen
standers, die aan het bewind zullen
zijn, bepaald, doch men probeert te
vens de schijn te wekken, dat de ka
tholieken niet bij machte zijn de
Vorst terug te brengen, wat tal van
kiezers dan moet doen besluiten op li
beralen of socialisten te stemmen en
zo blijk te geven van een voorkeur
voor de abdicatie-formule.
Daarentegen hoeven liberalen en so
cialisten zich thans niet buiten de rege
ringsformatie te houden, wat in geval
van een homogeen katholiek Kabinet
uitdrukkelijk betekend zou hebben, dat
zij zich verzetten tegen de toepassing
van de wet, die een eind maakt aan
het regentschap. Dat zou vele liberale
kiezers ten voordele van de Katholieke
Partij kunnen beïnvloeden. Hoe onbeta
melijk de manoeuvre is blijkt ook wel
uit de verrassing, waarmee de Vlaamse
liberale parlementsleden er Zaterdag
kennis van genomen hebben. Zij noem
den het een manoeuvre, waartoe zij zich
nooit zouden lenen. Feit is echter, dat
zij hej door hun slappe houding en hun
toegeven aan de intimidatie van de
linkse elementen in de Liberale Partij
juist mogelijk hebben gemaakt.
Na liet voorgaande zal men ook beter
begrypen hoe verkeerd het is te menen,
dat het heengaan van Koning Leopold
de eenheid in dit land zou kunnen her
stellen. Want waarom zouden de politici,
die thans voor zulke middelen niet
terugschrikken, dat wel doen, wanneer
zijn onervaren en nog minderjarige zoon
op de troon zou komen. Waarom zouden
zij niet dezelfde chantagemethoden ge
bruiken voor hun ware doeleinden, die
eigenlijk niets met de persoon van Ko
ning Leopold te maken hebben en waar
van wij hier een staaltje bieden: „De
terugkeer van de Koning zou de ver
vlaamsing van Brussel en de Vlaamse
hegemonie over heel het land aanzien
lijk versterken", zoals het Brusselse
Actiecomité van liet Nationaal Waals
Congres in een dagorder van enkele da
gen geleden klaagt.
Naast Spaak, die de eenheid der Bel
gen aanzienlijk had kunnen bevorderen
indien hij zijn gewicht aan de andere
kant in de weegschaal had willen leggen,
zien wij thans ook de Prins-Regent be
zig om de wettelijke Vorst in de onmo
gelijkheid te houden te regeren „door
toedoen van de vijand", zoal» de wet-
tekst»het niet zonder bittere ironie zegt.
Verwachting tot Dinsdagavond:
Over het algemeen weinig bewol
king met in de nanacht hier en daar
nevel of mist, en op vele plaatsen
lichte, op enkele plaatsen zware
nachtvorst. Overdag ongeveer dezelf
de temperatuur als vandaag. Zwakke
tot matige, meest Noord-Oostelijke
wind.
Zon: 6.26—19.06.
Gisteren gingen de Joegoslaven naar de
stembus. De verkiezingen voor het 620 le
den tellende Joegoslavische parlement wer
den begunstigd door schitterend weer, waar
door de kiezers in grote getale zijn opge
komen. Wanneer de uitslag bekend zal zijn
kan nog niet gezegd worden, maar aan het
resultaat wordt niet getwijfeld. Er is geen
andere keus dan ja of neen, voor of tegen
de regering van het „Volksfront" van maar
schalk Tito. Het „Volksfront", dat dus geen
officiële oppositie heeft, zal waarschijnlijk
95 pet. van het totaal aantal stemmen op
zich verenigen. De regering heeft deson
danks een intensieve campagne gevoerd,
kennelijk met het doel een zo groot mogelij
ke opkomst te verkrijgen, om hiermede aan
Oost-Europa te bewijzen, dat zij de volledige
steun van de bevolking heeft.
Buitenlandse verslaggevers hadden per
missie te gaan en te staan waar zij wil
den, en ieder stemlokaal stond voor hen
optn. Voor zover men kon nagaan ging
de stemming volkomen eerlijk, zonder dat
enige pressie op de stemming werd uit
geoefend.
De manier van stemmen is nogal primi
tief. Bij het stembureau ontvingen de kie
zers een roze rubberballetje, dat in een van
de twee stembussen gegooid moest worden.
Door het balletje in een keurig groen ge
schilderde stembus te werpen, steunden de
kiezers het „Volksfront" van Tito. Een ver
veloze stembus was bestemd voor hen, die
hun stem tegen de regering van Tito wens-
ten uit te brengen. Het is verboden bij het
stemmen te laten blijken, hoe men stemt.
Zondag zijn te Zutfen twee enkel-sporige bruggen over de IJssel verwijderd en is
een dubbelsporige brug ingevaren, een karwei, dat uiterste nauwkeurigheid en
vakmanschap vereist. Hier aanschouwt men het moment, waarop de dubbelsporige
brug haar plaats van bestemming bereikte. Links de voetbrug.
(Van onze specialp verslaggever)
In de centra van de Nederlandse sigarenindustrie te Eindhoven, Kampen,
Valkenswaard, Veenendaal en in de grensstreek, maakt men zich ernstig
zorgen over de toekomst Van het bedrijf. De verkoopsprijs van duurdere
sigaren is niet meer in overeenstemming met de koopkracht van de Neder
landse rokers. Het gevolg is, dat er steeds minder sigaren worden afgenomen;
alleen de goedkopere soorten van 12 tot 15 cent worden grif gekocht, daarvan
zou de industrie bij wijze van spreken niet genoeg kunnen leveren. Op de
fabricage van deze soorten wordt echter door het bedrijf geld toegelegd,
zodat hier de omzet van duurdere kwaliteiten tegenover moet staan.
Nu deze verkoop snel terugloopt, is de situatie onhoudbaar geworden. Een
verlaging der accijnzen wordt als enige uitkomst beschouwd, maar deze is
door het Departement van Financiën afgewezen. Het aantal werklozen in
het bedrijf is sedert December j.l. van 300 tot bijna 5.000 gestegen op een
totaal van 16.000 arbeidskrachten. Gevreesd moet worden, ddt een belangrijk
deel van de industrie zal komen stil te liggen.
i
(Telegrafisch van onze Romeinse correspondent)
In een ongekend indrukwekkende toespraak heeft Z.H. Paus Pius XII gister
middag, op Passiezondag, in de overvolle St. Pieter, op zeer scherpe wyze
de huidige, immorele wereld veroordeeld, die hij schuldiger noemde dan ooit,
omdat het geweten van de mensen juist nu beter verlicht is dan ooit.
Z.H. de Paus deed aan het eind van zijn toespraak een magistrale opwekking
tot boetvaardigheid, en herinnerde er de christenheid van heel de wereld
aan, hoezeer deze boetvaardigheid past bij de viering van het Heilig Jaar.
40.000 gelovigen, voor een groot
gedeelte pelgrims en op het St.
Pietersplein bevonden zich 30.000
mensen, voor wie binnen geen plaats
was. De Heilige Vader werd om vijf
uur in een plechtige en indrukwek
kende processie de basiliek binnen
gedragen. Hij werd begroet door ne
gen kardinalen. In de kerk waren
verder een groot aantal bisschoppen
aanwezig en vrijwel alle leden van
het diplomatieke corps, aldus meldt
A.P.
Het raadsel rond de drie Tsjechische
Dakota's, die Vrijdag kort na elkaaar op
het Amerikaanse vliegveld Erding, bij
Miinchen, zijn gedaald met in totaal vijf
en tachtig passagiers aan boord, is op
gelost. Zeven anti-communistische leden
van de bemanning zijn er de oorzaak
va.n, dat de vliegtuigen aan deze zijde
van het ijzeren gordijn geland zijn, in
plaats van in Tsjechoslowakije. Of er
ook passagiers bij het copiplot waren
betrokken is niet bekend.
Van de-vijf en tachtig Tsjechen heb
ben er acht en vijftig de voorkeur aan
gegeven naar hun vaderland terug te
keren, slechts zes en twintig verkozen
als vluchtelingen voor het communisme
in Duitsland te blijven. Katherine Kos-
mak, assistent-attaché van de Ameri
kaanse ambassade te Praag, bevond zich
ook in een van de toestellen. Zij is in
middels reeds per vliegtuig naar Praag
vertrokken. Buiten haar bevonden zich
geen buitenlanders onder de passagiers.
Twee Dakota's zijn vrijwillig door
de bemanning aan de grond gezet,
maar de piloot van het andere vlieg
tuig, die een overtuigd communist
bleek te zijn, moest door de overige
leden van de bemanning met een re
volver worden bedreigd, alvorens
hij zich bereid verklaarde met zijn
kist op „kapitalistische" bodem te
landen. Deze piloot, Jozef Klesnil, is
een van de vijf leden van de beman
ning, die onvrijwillig naar Duits-
De West-Duitse kanselier, dr. Konrad
Adenauer, heeft de geallieerden op de
hoogte gesteld van de voorwaarden,
waarop Duitsland aan de Raad van
Europa wil deelnemen. Adenauer heeft
de Amerikaanse. Franse en Britse Hoge
Commissaris verzocht de verzekering te
willen geven, dat de toelating van de
Saar tot de Raad van Europa, hangen
de het vredesverdrag met Duitsland,
voorlopig is, dat de geallieerden vervol
gens Duitsland formeel zullen uitnodi
gen aan de Raad Van Europa deel te
nemen en dat de federale republiek
toestemming krijgt een waarnemer te
zenden naar de zittingen van de Raad
van ministers, waarin West-Duitsland
nog niet zou worden opgenomen.
Naar A.P. meldt, heeft een zegsman
van het Franse ministerie van Buiten
landse Zaken het „verrassend en spijiig"
genoemd, dat het Duitse voorstel voor
publicatie is vrijgegeven. Toen men
hem vroeg naar zijn mening over de
Duitse voorwaarden, verklaarde hij
dat hij punt één logisch achtte, punt
twee gewenst en punt drie in strijd met
het statuut van de Raad van Europa.
De geallieerden hebben de West-
Duitse legering Zondag doen wéten,
dat zij het .Duitse verzoek om zich te
laren vertegenwoordigen in het minis
ter-comité van de Raad van Europa,
naar hun drie regeringen zullen door
zenden, zo heeft het verbindingsbureau
van de West-Duitse regering bij de
Hoge Commissie volgens Reuter mede
gedeeld.
De geallieerden verklaarden, dat zij
genegen waren twee van de drie Duit
se verzoeken in te willigen, aldus het
buerau. Dit, zo wordt verder gezegd,
betekent, dat de geallieerden Duits
land schriftelijk om toetreding tot de
Raad van Europa zullen verzoeken en
tevens zullen garanderen, dat het
medelidmaatschap van de Saar slechts
tijdelijk is en afhankelijk van i een
Duits vredesverdrag.
Het West-Duitse verbindingsbureau
verklaart, dat de hoge commissie het
derde Duitse verzoek als een kwestie
beschouwt die buiten haar competentie
valt. Dit verzoek behelst, dat Duitsland
waarnemers in de Raad van ministers
wenst te hebben. Een beslissing hierom
trent zou derhalve aan de regeringen
te Londen, Washington en Parijs wor
den overgelaten.
Piloten van de Tsjechische Dakota's, die
op het Amerikaanse vliegveld Erding
bij München geland zijn De piloot
rechts moest met een pistool gedwongen
worden; hij wil weer terug.
land zijn gebracht en die besloten
hebben weer naar Tsjechoslowakije
terug te keren.
Onder de passagiers bevond zich ook
do president van de Tsjechische lucht
vaartmaatschappij. De Tsjechische con
sul, ór. Ernst Steiner, heeft aan de
Amerikaanse autoriteiten verzocht, een
van de drie ontvoerde vliegtuigen van
de Tsjechoslowaakse luchtvaartmaat
schappij vrij te geven, om de passagiers
en de leden van de bemanning die dit
willen de gelegenheid te geven hiermee
naar Praag terug te keren. Wat er ge
beuren gaat met degenen die blijven is
nog niet bekend.
Z. H. de Paus riep de gelovigen op
te bidden voor de christelijke vernieu
wing van de wereld, die vrijwel geheel
wordt overspoeld door een golf van
moreel verval, aldus meldt A. P. uit
Vaticaanstad.
De opkomende vloed van de in het
geheim en in het openbaar bedreven
zonden, aldus Z.H. de Paus, dreigt de
Zièlen geheel met modder te besmeu
ren en alle gezonde sociale levensregels
te ondermijnen. Deze dag, waarop over
oe gehele wereld boete wordt gedaan,
voorziet in waarheid in de meest drin
gende behoefte van de gemeenschap,
waarin wij leven.
Onze eeuw wordt gekenmerkt door
zonden, die voorbije eeuwen wellicht
nooit hebben gekend.
Dc H. Vader leverde scherpe critiek
op „de reeks van schaamteloze en mis
dadige publicaties, waarin de ondeugd
en de misdaad worden aangeprezen. De
publicatie van schaamteloze geschriften
noemde de Heilige Vader een winst
gevend bedrijf, dat zich ten doel stelt
de laagheid en de lelykheid van de
zonde te bedekken met dc glans van
de acsthetica en dat op schandelijke
wijze speculeert op de ziekciykc nei
ging tot grove sensatie."
Z.H. de Paus leverde critiek op „het
opzettelijk opwekken van de hartstoch
ten, het wegnemen van alle remmen
die voortkomen uit de elementaire eer
bied voor openbare zeden en het open
baar decorum, de inbreuk die ge
maakt wordt op de huwelijksband,
de opstandigheid ten aanzien van het
openbaar gezag, de zelfmoord en de
geringe eerbied voor het leven van an
deren", alle euvels van onze tijd.
„Wij vermanen U", aldus de Heilige
Vader, „om uw gedachten en werken te
richten op boetedoening, zodat door u
en uw zonen en dochters, die verspreid
zijn over de gehele aarde, de eerste
stappen worden gedaan om te komen
tot een doeltreffend moreel herstel van
de mensheid."
Z.H. de Paus eindigde zijn toespraak
met een speciaal gebed om „brood voor
armen, onderdak voox* de zwervers,
arbeid voor de werklozen, saamhorig
heid voor de landen en vrede voor de
wereld."
De St. Pieter was geheel gevuld met
De prijzen van de tabak worden
door de werldmarkt bepaald en
zyn na de devaluatie nog verder
gestegen. Bezuinigng in de be-
bedrijfsvoering zelf is tot het uiterste
doorgevoerd, o.m. door vorming van een
kartel, waarbij de fabrikanten alleen
onder rembours afleveren, teneinde
renteverlies en dubieuze posten te voor
komen, geen reclame maken, geen extra
kortingen toekennen en de verpakkings-
kosten zoveel mogelijk drukken. Aan
de lonen en sociale lasten valt niet te
tornen, dus blijft als enige mogelijkheid
nog een voor het grote publiek betaal
bare sigaar op de markt te brengen,
een verlaging van de accijns.
De omzet van de -sigarenindustrie,
die vroeger gemiddeld 134 millioen
sigaren per maand bedroeg, is thans
gedaald tot 60 millioen, ondanks het
feit, dat dc doorsnee kwaliteit nage
noeg weer vooroorlogs is. Dit vcr-
schünsel is naar het oordeel der fa
brikanten geen feevolg van 'n veran
derde smaak van het rokend publiek,
dat voor een deel de sigaar ontrouw
zou zijn geworden; men wijst in dit
verband op de onverzadigbare vraag
naar de goedkoopste soorten, daaraan
echter zonder evenredige afname van
duurdere kwaliteiten niet onbeperkt
worden voldaan. Men zon daarom de
accijns op sigaren, dat sinds 1939 van
Louis Arthur Johnson, do Amerikaan
se minister van Defensie, die do confe
rentie in Den Haag zal bijwonen, stu-
ciecrde aan de universiteit van Virginia,
ging daarna in de advocatuur cn diende'
tijdens dc eerste wereldoorlog als ka-
p:tein der infanterie van het Ameri
kaanse leger in Frankrijk. Hij behoorde
tot dc organisatoren van het na 1918 op
gerichte „American Legior.dc vereni
ging van oorlogsveteranen. In '32 was hij
daarvan commandant.
In 1937 werd Johnson benoemd tot ,.as-
sistent-secretary of war". Toen in 1940
Harry H. Woodring aftrad als minister
van Ooi-log, werd Johnson's benoeming
als zodanig verwacht Maar omdat pre
sident Roosevelt een twee-partijenkabi-
net. wenste" koos hij dc republikein
Stimson. Omstreeks deze tijd kende men
in de V. S. twee stromingen. Dc ene was
de overtuiging toegedaan, dat het voor
bereiden van de verdediging een diplo
matieke fout zou zijn; de andere meende,
dat het mobiliseren van militaire cn in
dustriële macht dc beste methode was
om oorlog te vermijden, omdat dan geen
agressor de Verenigde Staten zou 'dur
ven aanvallen. Johnson behoorde rot
deze laatste groep. Een half jaar, nadat
hij uit rcgcringsdienst was getreden om
zi.in advocatenpraktijk te hervatten, ge
schiedde dc aanval op Pearl Harbour,
die tengevolge had. dat Johnson's voor
stellen volledig werden aangenomen.
In 1949 volgde hij James Forrestal op
als minister van Defensie. Bij die gele
genheid zeide hij: „Toen George
Washington het departement van Oorlog
oprichtte, noemde hij het een „vredes-
instelling". Kracht betelcent vrede" In
1940 propageerde hij de productie
op grote schaal van B-17 bommenwer
pers en bereidde de mobilisatie van de
industrie voor, door missies van de
strijdmacht naar duizenden Amerikaanse
fabrieken te zenden, om te bekijken hoe
deze voor oorlogsproductie konden wor
den gebruikt. Hij ontwierp een schema
var, de conscriptie, dat later als basis
voor de „selective service act" diende.
Minister Johnson had er niets op tegen,
dat men hem tijdens een oefentocht met
de „Franklin Roosevelt" fotografeerde,
terwijl hij in een vrolijke bui zijn pet
achterste voren op had.
Robert Patterson, die onderminister
van Oorlog was gedurende de tweede
wereldoorlog, zei in 1946, dat Johnson's
vooruitziende blik de oorlog met 18
maanden had bekort.
In zijn studietijd was Johnson een goed
bokser en worstelaar. Hij is gehuwd en
heeft twee dochters.
De Nationale Monumenten Com
missie voor Oorlogsgedenktekens deelt
mede, dat het Nationaal Monument
op de Dam in Amsterdam geplaatst
zal worden waar thans een plantsoen
het voorlopig monument omzoomd.
Dit plantsoen zal vervangen worden
door een bestrating gelijk aan die voor
het Koninklijk p^jeis. Wij hebben dit
onlangs reeds in het'kort gemeld.
Het monument zal -bestaan uit een
grote in doorsnee ellipsvormige zuil,
die meer dan twintig nieter hoog zal
zijn. Deze zuil wordt geplaatst op een
verhoogd plateau, dat weer het mid
delpunt is van cirkelvormige brede
treden. De „urnengalerij" zal een sec
tor van een dezer cirkels zijn. Beel
den en een viaggemast completeren
het geheel.
De Nationale Monumenten Commissie
heeft de taak, voor zover het betreft
het oprichten van een Nationaal Mo
nument in handen gelegd van „het
werkcomité voor het tot stand brengen
van een Nationaal Monument op de
Dam te Amsterdam", welk comité onder
voorzitterschap van de burgemeester
van Amsterdam, mr. Arn. J. d'Ailly
staat.
Dit werkcomité heeft zich de mede
werking weten te assumeren van de
beeldhouwer John Radecker, die tn
nauwe samenwerking met de architect
J. J. P. Oud eén vooropig ontwerp voor
het op te -richten monument heeft ge
maakt.
Teneide het op te richten monument
zo effectief mogelijk te benutten in de
Dam-ruimte, zal het gesitueerd worden
op de plaats van het Damplantsoen,
maar het plantsoen zal worden opgeof
ferd en na ophoging worden vervangen
door een bestrating van dezelfde soort
als die, welke voor het plein voor het
Koninklijk paleis is aangebracht. Op de
ze wijze kan dc Dam tot een ^root plern
worden gemaakt, wparover het verkeer
trekt, maar dat niet meer door het ver
keer in tweeën wordt gedeeld. Om aan
deze uithoek van de Dam verder een
grote, belangrijkheid te geven, in te
genstelling tot de schamele positie, die
deze nu in het Dambeeld inneemt, is
de kern van het op te richten monument
uitgebeeld als een grote, in doorsnede
ellips-vormige zuil. die meer dan twin
tig meter hoog zal zijn en die boven
dien nog verhoogd geplaatst zal wor
den op een niveau, dat ongeveer één
meter boven het Dam-niveau zal lig
gen. Ook hierdoor zal tegenover het.
paleis een, natuurlijk ondergeschikt,
maar toch belangrijke tegenwaarde
v/orden geschapen, die het bèeld van de
Dam harmonischer zal maken en die
het doodse karakter van deze uithoek
beoogt weg te nemen. Ter ondersteu
ning van deze bedoeling zal de zuil
worden aangebracht op een verhoogd
platau, dat bet middelpunt is van cir
kelvormige, zeer brede treden, die er
geleidelijk heen leiden.
De „urnengalerij", welke de elf
provinciale urnen zal moeten bevat
ten. alsmede de urn uit Indonesië,
maakt de beweging van de treden
Vnede en is een sector van een der-
cirkels. Deze urnerigalery is opgevat
als een eenvoudige, dikke muur, waar
in bergplaatsen voor de urnen. Ten
einde deze rij van urnen zó aesthe-
tisch moglijk in het geheel op te ne
men, zullen de urnen door fraaie
sluitstukken met wapens en inscrip
ties worden afgeschermd. De wand
van de „urnengalerij" zal ingehakte
opschriften krijgen.
De zuil, die het middelpunt van het
monument vormt, zal worden ver
vaardigd van veredeld beton, waar
door een nobele en strakke vorm kan
worden benaderd.
Links en rechts komen de beelden,
die het verzet symboliseren. In het mid
den wordt de ellende van de oorlog uit
gebeeld. Boven deze beelden 'zal een
vrouwen-figuur de overwinning symbo
liseren. De beeldengroep lost naar bo
ven op in een vlucht duiven.
Voor de cirkelvormige verhogingen
staat links en rechts een massief bas-
ment. waarop een leeuw. In het midden
richting Koninklijk paleis zal een
deel van dc bestrating over de treden
heen met iets meer reliëf in het be
stratingsmateriaal worden uitgebeeld
als een loper waarover men* zich bij
plechtigheden naar het monument zal
kunnen begeven.
Met het doel om het desbetreffende
gedeelte van de Dam tot een levend on
derdeel van het totale toekomstige Dam
plein te maken, hebben de ontwerpers
zich aan de achterzijde op het trottoir
enige bomen gedacht. Verlevendiging
met enige typisch Amsterdamse café
terrasjes zou daar welkom zyn.
De kosten van het vervaardigen van
het monument worden begroot op
f 385.000. De Nationale Monumenten
Commissie voor Oorlogsgedenktekens,
heeft aan het werkcomité voorlopig een
bedrag van f 150.000 voor de oprichting
van het Nationale Monument in het
vooruitzicht gesteld. Dit bedrag zal voor
dc oprichting van het geschetste Natio
nale Monument niet voldoende zijn. Er
worden maatregelen beraamd welke de
totstandkoming van het gedenkteken
mogelijk zullen moeten maken.
12 'A percent op 27 percent is ge
bracht, verminderd willen zien tot 9
percent. Bij de Departementen van
Economische en Sociale Zaken heeft
men begrip gevonden voor de moei
lijkheden van het bedrijf, op Finan
ciën meent men echter het verzoek
zelfs niet in overweging te kunnen
nemen omdat men in het kader van de
Benelux reeds met België over unifi
catie der accijnzen tot overeenstem
ming is gekomen.
Van de zijde der industrie wijst men
er echter op, dat er in België gelijke
moeilijkheden in de sigarenindustrie
zijn gerezen en dat men op dezelfde
gronden in West-Duitsland reeds tot
accijnsverlaging is overgegaan. Verder
beroept men zich op het feit, dat het
verloonde bedrag in de sigarenindustrie
80 percent bedraagt van de netto kost
prijs, terwijl dit bij kerftabak- en siga
rettenindustrie slechts 20 percent be
draagt. Zijn er in het productieproces
per 1.000 kg. verwerkte tabak in de
sigarenfabricage 38 meest oudere arbei
ders betrokken, voor kerftabak en siga
retten is dat resp. 5 en 4. Wanneer geen
maatregelen worden getroffen, ziet het
er donker uit voor de Nederlandse siga
renindustrie en moet men vrezep, dat
een groot deel van de bedrijven, waar
van er enkele reeds tijdelijk gesloten
zijn, ten dode is opgeschreven.
(Van onze verslaggever)
Weer hebben in de nacht van Zater
dag op Zondag 25.000 Nederlandse ka
tholieke mannen de Stille Omgang in
Amsterdam gemaakt. Met 18 extra trei
nen en zeer vele autobussen kwamen
zij uit geheel Nederland. Onder hen be
vonden zich drieduizend Limburgers en
duizend Volendammers. Haarlem kwam
in extra-trams met drie groepen, te-
samen 2100 man sterk. Vooral het Oos
ten en het Zuiden was sterk vertegen
woordigd: 1000 Stille Ommegangers uit
Arnhem. 1250 uit Den Bosch en omge
ving, 1000 uit Zwolle en daar tussen door
1000 uit Delft en het Westland en 1200
uit Friesland. Kleine groepjes wielrijders
en wandelaars hadden somtijds zeer
verre tochten achter de rug.
Doordat de treinen uit Zwolle en
Leeuwarden een half uur vertraging
hadden, (o.a. door een defect aan een
locomotief te Amersfoort), ontstond er
soms enige opstopping, maar in het al
gemeen is de Stille Omgang ook deze
derde nacht vlot verlopen.
De minister van Verkeer en Water
staat, mr. D. G. W. Spitzen, heeft tydens
een lunch, aangeboden door de buiten
landse persvereniging in Nederland, in
het Internationaal Cultureel Centrum
te Amsterdam medegedeeld, dat men
hoopt in 1953 de werkzaamheden aan
het AmsterdamRijnkanaal geheel te
voltooien.
De werken, die thans nog resten, rijn
de verbreding van het huidige kanaal,
voor zover dit deel uitmaakt van het
nieuwe tracé, voorts de aanleg van
poortvoorzieningen en de bouw van een
aantal kunstwerken, waaronder de in
aanbouw zijnde sluis bij Tiel, die het
kanaal met de Waal zal verbinden. Een
zijtak van/het kanaal naar de Lek bij
Vreeswijk ter lengte van bijna 4
km. is inmiddels gereed gekomen.
Op verzoek der Haagse politie is te Nij
megen aangehouden de 29-jarige H. J. K.,
ex-medisch student, die in verschillende
plaatsen in ons land oplichtingen heeft ge
pleegd. Hij gaf zich uit als arts en wist
tal van mensen geld afhandig te maken,
onder voorwendsel o.m. dat dit moest die
nen, om een practijk te beginnen.
Men vergeeft gemakkelijker een I
vijand dan een vriend. J
i