MM
Koning Leopold bereid om tijdelijk zijn
macht aan de kroonprins over te dragen
Grote inbraak in de hoofdstad
DE „SIBAJAK" MET 950 EMIGRANTEN
OP WEG NAAR AUSTRALIË
Tof hoofd en harl
De volledige tekst van de
koninklijke boodschap
Aziz .komt voor
krijgsraad
Zal verzoenend gebaar ge
waardeerd worden?
Verdeeldheid bij de
katholieken
f 10.000.- aan sieraden gestolen
Spoedig verruiming verwacht van
scheepsgelegenheid
Koninklijke
boodschap
Mokoginta geschorst
Seretse Khama bezoekt
zijn vrouw Ruth
.Het weer.
Eén dode en zes
gewonden
MAANDAG 17 APRIL 1^50
74ste JAARGANG No. 24744
Hij mag vijf dagen blijven
Door val van p&ard gedood
PRINSES MARIJKE THUIS
Tegen een berg te
pletter gevlogen
Zes inzittenden vct\
vliegtuig gedood
ALS AFSCHEID BOTERKOEK,
SNERT EN KRENTENBOLLEN
Mortiergranaat ontploft
«UREAUX: SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544: Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postqiro 143480
Bijkantoor Beverwijk: Stumphiusstr. 45, tel. 3998
Voor klachten over de bezorging na 530
uur 's avonds 21544
Directeur: J. J. W. Boeriigter.
Hoofdredacteur: Drs. H. W. M. van Run.
Wnd. hoofdredacteur: W. Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter-
hooqte. Inqezonden mededelinqen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents Der m.m.-hooqte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opqave van
redenen te weïaeren.
ABONNEMENTSPRIJS 35 cents Der week.
f 1.52 Der maand, f 4.55 oer kwartaal.
De volledige tekst van de boodschap van Koning Leopold
aan het Belgische volk, die Zaterdagavond om kwart voor
zeven over de Belgische zender werd uitgezonden, luidt
als volgt:
„Waarde landgenoten,
Met diepe ontroering richt ik mij vandaag tot U.
Vooreerst wil ik de natie danken, omdat zy mij haar
vertrouwen heeft betuigd- en in haar meerderheid de
wens heeft uitgedrukt, dat ik de uitoefening van mijn
prerogatieven zou hervatten. Maar, hoe diep mijn vol
doening ook is, toch kan ik niet nalaten te denken aan
hen, die op 13 Maart gemeend hebben mij hun vertrou
wen niet te moeten schenken. Ik moet dus besluiten, dat
indien de meederheid der Belgen het onontbeerlijk acht
een einde te maken aan de crisis onzer instellingen, er
betreffende de oplossing verdeeldheid blijft.
Na een wekenlange crisis zijn de par
tijen. er niet in geslaagd tot een bevre
digende oplossing te komen. Van ver
schillende zijden werd mij bevestigd,
dat de mogelijkheid om een oplossing
tot stand te brengen van mij afhing.
De voornaamste verdienste van de con
stitutionele monarchie, waaraan de
meerderheid der Belgen gehecht blijft,
is. dat zij het staatshoofd boven de poli
tieke partijen stelt, zodanig, dat hij in
staat wordt gesteld de rol van scheids
rechter te vervullen op ogenblikken van
crisis, met als zijn enige zorg de belan
gen des lands.
De grondwet verbiedt mij enige be
slissing van politieke aard te nemen
zonder door een verantwoordelijke re
gering gedekt te zijn:
Wegens de ernst van de toestand meen
9c thans niet de suggesties te mogen
verzuimen, die men van mij verwacht.
Ik vraag aan alle Belgen deze sugges
ties aan te horen met de wil de een
dracht te herstellen, die slechts mei eer
bied voor de wettelijkheid zal verwe
zenlijkt worden en ook met het oprecht
verlangen naar een loyale verstandhou
ding.
De democratie steunt niet op de
macht maar wel op de instemming der
burgers met de instellingen welke zij
zich in volle vrijheid hebben geschon
ken. Zij berust op twee essentiële be
ginselen: eerbied voor de wet en aan
vaarding door allen van de verplichtin
gen uitgedrukt door de wettelijke or
ganen van de nationale souvereiniteit
met de bezorgdheid om aan de wils
uiting van de meerderheid de voorrang
te geven en om de minderheid te waar
borgen tegen het miskennen harer rech
ten. Om deze redenen, indien het parle
ment mij verzoekt de uitoefening mijner
arondweitelijke prerogatieven te her
vatten, heb ik tot plicht deze oproep te
beantwoorden en te regeren. Daarna zal
ik in contact moeten komen met al de
schakeringen van de openbare meningen
om de door jarenlange hartstochtelijke
polemiek ontroerde gemoederen tot be
daardheid te brengen, mits het herne
men mijner taak als staatshoofd ge
schiedt onder voorwaarden, die het
vertrouwen kunnen doen herleven en
de verzoening verwezenlijken.
De Indonesische radio meldde Zater
dag, dat de sultan van Djocja had be
kend gemaakt, dat Aziz voor een krijgs
raad zal verschijnen. De sultan maakte
ook de onmiddellijke schorsing bekend
Van lt.-kolonel Mokoginta, de federale
legercommandant in Oost-Indonesië, al
dus de Indonesische radio. Volgens deze
radio heeft de Sultan ook verklaard, dat
zijn regering „rapporten bestudeerde om
vast te stellen of de Oost-Indonesische
regering in de opstand betrokken was."
Een woordvoerder van de Oost-Indo
nesische regering verklaarde Zondag,
dat foto-copieën van nieuwe documen
ten, handelend over plannen voor een
revolutionnaire actie op Celebes, naar
de federale regering te Djakarta en naar
de Unci waren opgezonden. De docu
menten zouden zijn gevonden in de wo
ning van overste Mokoginta te Makas
sar.
Het Indonesische Hoge Commissariaat
te Den Haag heeft het volgende tele
gram van het Indonesische ministerie
Van Voorlichting ontvangen:
„Aziz heeft verklaard, dat hij vrij
willig naar Djakarta was gekomen en
erkende schuld. Toen hem medege
deeld werd, dat hij zou worden be
handeld als zich onvoorwaardelijk te
hebben overgegeven, aangezien hij na
de presidentiële boodschap van 13
April was aangekomen, zei hij, dat
hij de toestand begreep.
De operaties van het federale leger
worden voortgezet onder commando
van kolonel Kawilerang. de comman
dant van Noord-Sumatra. Volglens
berichten zouden verscheidene gijze
laars in Makassar gedood worden, in
dien Aziz niet zou terugkeren. Doch
dit was uiteraard door de regering
overwogen, vóórdat de minister van
Defensie het leger bevel gaf tot de
actie over te gaan. Dat zal worden
beschouwd als een consequentie van
het bevel. Het is betreurenswaardig
en droevig, maar degenen, die in deze
zaak waren betrokken, zouden geen
pardon krijgen bij de regering."
Seretse Khama, de verbannen leider
^an de Bamangwatostam, heeft van de
Britse autoriteiten verlof gekr gen zijn
Vrouw te bezoeken.
Seretse is Zondag zijn vrouw en de
Bamangwatostam komen bezoeken. Hij
Per auto van Lobatsi, op 300 km.
van Serowe, en mag vijf dagen blijven.
Een uur na middernacht, het ogenblik
waarop deze vijf dagen officieel ingin
gen, bereikte Seretse de hoofdstad. Se-
etse werd door zijn vrouw Ruth en de
homd* Van de s*3-101 hartelijk verwel-
Premier Van Zeeland na zijn terugkeer
uit Pregny met de boodschap van Ko
ning Leopold, waarin hij zijn bereidheid
om zich tijdelijk terug te trekken aan
hei Belgische volk meedeelde.
In verscheidene monarchieën, met
name in Nederland en in de Scandina
vische landen, bestaan er wettelijke
schikkingen, waarbij de vorst in be
paalde omstandigheden tijdelijk aan de
Kroonprins zijn machten kan opdragen.
Het aanvaarden door het parlement
van dergelijke maatregelen, verwezen
lijkt in het kader onzer grondwettelijke
beginselen, zou mij in staat stellen de
uitvoering mijner prerogatieven tijdelijk
aan de Kroonprins op te dragen en in
overeenstemming met de regering aan
deze opdracht een einde te maken
wanneer ik van oordeel zou zijn dat
's lands belangen er mede gediend zijn.
Vanzelfsprekend zou ik van deze mo
gelijkheid slechts gebruik kunnen ma
ken indien dit gebaar door de grote
meerderheid met vertrouwen zou wor
den aanvaard.
Bovendien, ten aanzien van de toe
stand in het land, vergt dit de verzeke
ring dat deze opdracht zou kunnen ver
wezenlijkt worden in de kalmte en met
de loyale medewerking van alle politie
ke groepen die streven naar het behoud
van onze traditionele instellingen.
Aan alle Belgen vraag ik dringend
eendrachtig te zijn. Ik richt mij in het
bijzonder na hun opnieuw mijn diepe
erkentelijkheid te hebben betuigd tot
hen die mij sedert mijn bevrijding met
een ontroerende getrouwheid ononder
broken hebben gesteund.
Ik vraag hun zich dichter dan ooit
rond de troon te scharen. Mijn land die
nen is immers mijn opperste betrachting.
Mijn vurigste wens is dat mijn terug
keer in mijn vaderland geschieden zal
in het teken van de verzoening aller
Belgen, in een geest van solidariteit,
van nationale eendracht en van vertrou
wen in de toekomst.
God bescherme België".
(Telefonisch van onze Belgische correspondent)
Brussel, Maandagmorgen.
De boodschap van koning Leopold, waarin hij zyn even
tuele bereidheid te kennen geeft zich terug te trekken,
laat in theorie de mogelijkheid open, dat hij, ofwel af
stand doet van de troon, ofwel definitief terugkeert.
In de tussenperiode zal moeten blijken Of de verzoening
veld wint of niet, In de praktijk kan men zich echter
afvragen, of het gebaar van de koning, die zich boven
de partijen van zijn land heeft willen stellen ten koste
van de overgrote meerderheid van zijn aanhangers, in
casu de katholieke partij, deze laatste niet terdege zal
ontgoocheld hebben en of dat gebaar anderzijds door
de beide andere partijen voldoende gewaardeerd zal wor
den, zodat zij bereid zouden zijn aan een poging tot wer
kelijke verzoening, ook rond de persoon van de omstre
den koning, mede te werken. Enkele uren na het bekend
worden van 's konings boodschap is er reeds alle reden
om dit te betwijfelen.
Wij zijn daarom geneigd achter de
goede intenties, waarvan koning Leopold
blijk geeft en die ook werkelijk in ds
boodschap met al hun mogelijkheden
vervat liggen, ook een poging tot voort
gezet politiek spel te zoeken. Eenmaal de
onwil der beide partijen die zich tegen
's konings onvoorwaardelijke terugkeer
verzetten, in acht genomen, zou de bood
schap zonder achterpoortjes in een ver
dere toekomst immers niet anders dan
tot troonsafstand kunnen leiden.
Wij geloven niet alleen, dat 's Ko
nings raadgevers de eindbeslissing heb
ben willen verplaatsen naar een tacti-
scher tijdstip, waarop de agitatie van de
laatste weken aanzienlijk verminderd zal
zijn, maar dat zij tevens de tegenstan
ders van de Koning de wind uit de zei
len hebben willen nemen, door ogen
schijnlijk aanzienlijke concessies. Dit zijn
enerzijds inderdaad concessies, doch an
derzijds maken zij toch ook een zo in
grijpende wijziging noodzakelijk, dat
hiervoor alleen al grondwetsherziening
een 2/3 meerderheid en eerst en vooral
de terugkeer van koning Leopold nodig
zullen blijken. Onder het regentschap
mag deze wijziging grondwettelijk niet
plaatsvinden 'en de katholieke partij
heeft reeds te verstaaq, gegeven, dat zij
op zuiver grondwettelijk domein wenst
te blijven en hiervan geen duimbreed wil
afwijken.
Zullen liberalen en socialisten wer
kelijk hun houding wijzigen? Wij ge
loven van niet. De laatsten hebben wel
iswaar Spaak als onderhandelaar, doch
in hun pers kon men Zondagmorgen
reeds lezen, dat het er in de eerste
plaats op aan komt, te weten voor hoe
lang koning Leopold denkt terug te
kèreh, m.a.w. wanneer de troonsaf
stand zal volgen. Spaak heeft opdracht
daarop aan te sturen en zonder garan
ties in dat opzicht zijn de socialisten
blijkbaar niet bereid tot enig accoord.
Zij beschouwen de boodschap van de
Koning vooral als een toegeven aan
hun chantage-methodes en een teken
van zwakheid.
De liberalen van hun kant willen er
voor alles zeker van zijn. dat de
Koning zijn macht werkelijk en on
middellijk na zijn terugkeer aan de
kroonprins zal overdragen, en zij wen
sen eveneens garanties betreffende de
meerderheid, die de Koning zal be
hoeven om zelf eventueel opnieuw
effectief te kunnen regeren. Het lijkt
ons onwaarschijnlijk, dat zij van hun
oorspronkelijke doelstelling, die neer
kwam op een bescheiden terugtrekking
van Koning Leopold, thans zouden af
wijken.
Van katholieke zijde wijst men in de
eerste plaats alle verantwoordelijkheid
voor de huidige toestand van de hand.
Sommigen zijn sterk gekant tegen de
koninklijke suggestie, die zij ongrond
wettelijk noemen. De meningen schijnen
echter verdeeld, en in zoverre kan men
de opzet van hun tegenstanders, om de
katholieke partij te splitsen, tot op
zekere hoogte geslaagd achten. In een
Zondag uitgegeven communiqué heeft
de partij intussen te verstaan gegeven,
dat zij de boodschap zal bestuderen in
de geest door de Koning gewenst, doch
ook met de bekommernis, trouw te blij
ven aan de nationale instellingen. De
andere partijen schijnen er echter op
aan te sturen de suggestie van de
Koning zonder grondwetswijziging ten
uitvoer te brengen, doch dit ~ou dan
nog niet een grondwettelijke regeling
zijn evenals de wet van Juli 1945, die
koning Leopold 5 jaar lang in de on
mogelijkheid heeft gehouden te regeren
„door toedoen van de vijand", die overi
gens op dat tijdstip reeds gecapituleerd
had. De komende weken kunnen nog
verrassingen brengen.
Hei drama van boven gezien. De man
van A.N.P.-foto had er genoeg van om
alleen maar Belgische aanvallen en
reddende Kraaks in alle mogelijke stan
den te vereeuwigen. Hij klauterde in een
vliegtuigje en deed het zó.
Luchtopname A.N.P.-foto).
Verwachting tot Dinsdagavond:
Meest zwaar bewolkt met af en toe
enige regen of motregen. Aanvanke
lijk matige tot krachtige Zuidelijke
wind, later tijdelijk afnemend en ver
anderlijk. 's Nachts minder kond
Morgen overdag ongeveer dezelfde
temperatuur als vandaag.
Zon: 5.38 - 19.42; - Maan: 5.45 - 21.25
Prinses Elizabeth heeft op Malta legeroefeningen bijgewoond. Kanonniers staan
rond haar tot vuren gereed. De prinses amuseert zich.
Zaterdagavond omstreeks kwart over
elf is, terwijl de bewoners afwezig wa
ren, ingebroken in het perceel West
einde 311 hoog te Amsterdam. De die
ven hebben een buit ter waarde van
ongeveer f 10.000 aan kostbare sieraden
meegenomen.
De inbrekers zijn het huis binnenge
komen via een plat dak. Zij boorden
gaten in de raamkozijnen en zagen
daarna kans de ramen te openen. Een
alarminstallatie, die begon te werken,
werd door hen van de wand gerukt.
De bewoner van het pand, een bont
handelaar, heeft onmiddellijk na de
ontdekking van de inbraak de politie
van het bureau Stadhouderskade ge
waarschuwd. Nog in de loop van de
nacht is het onderzoek begonnen. Tot
nog toe echter zonder direct resultaat.
Volgens opgave van de bestolene,
ons verstrekt door de politie, bestaat uit
buit van de inbrekers uit: twee platina
armbanden, waarvan één bezet met 80
brillianten en de andere met elf. vier
kant gezet, ter waarde van 4700 te
zamen; een zijden bandje met platina
kastje, waarin een horloge hoort, dat
in reparatie is, eveneens afgezet met
brillianten, ter waarde van 1200; een
gouden schakelarmband, vier gouden
ringen met paarlen en brillianten, te
zamen ter waarde van ƒ2000, een ring
in de vorm van een strikje met een
robijn, twee grote en vijf kleine brillian
ten, eveneens ter waarde van 2000, en
tenslotte een Kodak 8 m.m. opname
apparaat en een Kodak fototoestel met
foudraal en Compursluiter.
Een slipjacht georganiseerd door de
Groninger rij- en jachtclub, aangevuld
met landelijke ruiters uit Drente, had
Zaterdagmiddag een tragisch verloop.
Bij de eerste run. die werd ingezet
achter de Koninklijke meute, in de
buurt van het Drouwener Zand, viel
de burgemeester van Anloo, de heer
Willinge Prins, van zijn paard. Een
meerijdende arts kon slechts de dood
constateren. De jachtrit werd onmiddel
lijk afgebroken.
(Van onze correspondent)
H K H. Prinses Wilhelmina heeft Zater
dag'Prinses Marijke, die tijdens het verblijf
der Koninklijke familie in het buitenland
bij haar op Het Loo logeerde, persoonlijk
op Soestdijk teruggebracht.
Een beetje ontgoocheld kijkt Kraak
naar de bal, die uit het net is terugge
kaatst en aan zijn voeten is komen lig
gen. Aan de voeten van de meester, die
het Nederlands elftal Zondagmiddag in
Deurne heeft gered van een heel wat
triestere nederlaag dan de 20, die het
scoringbord thans aangaf. Juichend
heft op de achtergrond een Belg beide
armen in de lucht, Mermans, als wij het
goed begrijpen. Ja, de Belgen hadden
reden tot juichen. Maar wij, Nederlan
ders wij hebben de armen ook ten
hemel geheven, maar zitten nu met de
handen in het haar. De vierde nederlaag
in successie. De vierde interland zon
der één Nederlandse goal. Op pagina 4
ervaart de lezer wat onze sportredacteur
<>rvan denkt.
Een Brits vier-motorig Halifax ver
keersvliegtuig van de charter-maat
schappij „World Air Carriers", is Zon
dagmorgen op weg van Schiphol naar
Brindisi in Zwitserland tegen de Noor
delijke helling van de Hogant-berg te
pletter gevlogen. De bemanning vijf
Britten en de passagier een Italiaan
kwamen om het leven.
(Van onze Rotterdamse redactie)
De minister van Sociale Zaken, mr. A. M. Joekes, heeft Zaterdagmiddag de
925 Nederlandse emigranten, die met de „Sibajak" van de Kon. Rotterdamse
Lloyd naar Australië vertrokken, uitgeleide gedaan. Hij sprak hen niet op
officiële wijze toe, maar hij begaf zich, samen met enige hoofdambtenaren
van zijn departement, onder hen. Tussen de koffers en pakken sjouwende
witkielen, de vaders en moeders met kinderen; tussen heel die bonte be
drijvigheid van een schip, dat over enkele uren een grote reis begint, heeft
de minister de „Sibajak", dat als eerste emigrantenschip in 1950 naar
Australië vertrekt, doorkruist. Tevoren ontving hij de pers, om bij een kopje
koffie wat over emigratie te praten.
Het grote knelpunt bij de emigratie
is nog steeds de scheepsgelegenheid.
De minister kon echter mededelen, dat
men bezig is deze te verruimen. Hij
verwacht dan ook dat er meer schepen
voor emigranten beschikbaar zullen
komen.
De berichten van Australische immi
granten, die tot de minister doorge
drongen waren, zijn alle zeer gunstig.
Van de emigranten zelf had hem tot
dusver nog geen enkele klacht bereikt
Ook de Australische en Nieuw-Zee-
landse autoriteiten waren zeer te spre
ken over de wijze, waarop de Neder
landers zich gedroegen en aanpakten.
De huidige stand van de arbeids
markt 87.000 werklozen, van wie er
31.647 in de D.U.W. zijn ondergebracht
noemde de minister bevredigend en
dit nog te meer, daar er ruim 70.000
gedemobiliseerden zijn teruggekomen.
Hiervan stonden er einde Maart slechts
2802 als werkzoekend op de arbeidsbu-
reaux ingeschreven. Dit wijst er op.
dat de demobilisanten inderdaad op hun
vroegere plaatsen kunnen terugkeren.
Toch blijft de toestand op de arbeids
markt voor zekere groepen de niet-
of weinig-geschoolden en de boeren
zoons en landarbeiders moeilijk. Dit
leidt e.r dan ook toe, dat er enige dui
zenden weg moeten. Het aantal aanvra-
Voor de geestelijke verzorging van
de Katholieke emigranten aan boord
van de „Sibajak" reist pater Van Me-
chelen S.M. uit Den Bosch mee. In
Australië zal hij die taak overdragen
aan pater Maas S.V.D., die, zoals wij
reeds berichtten, met de geestelijke
nazorg voor de immigranten is belast.
Pater van Mechelen reist n.l. door
naar zijn missiegebied, de Salomons
eilanden, waar hij reeds achttien jaar
werkzaam is. Dit missiegebied, dat
uit twee vicariaten bestaat, telt thans
ongeveer 14000 katholieken.
Hij vertelde hierbij, dat men hoopt in
1950 naar Australië 6000, en naar Nieuw-
Zeeland 1000 Nederlanders te laten
emigreren. Het aantal emigranten naar
deze landen is sinds 1946 sterk toegeno
men en de belangstelling zowel van Ne
derlandse als van Australische zijde is
bijzonder groot. Een groot voordeel is
de gelukkige omstandigheid, dat
Australië en Nie.uw-Zeeland ook onge
schoolde werkkrachten willen opnemen
De opvarenden van de „Sibajak" be
staan dan ook voor ruim de helft uit
ongeschoolde arbeiders, wier overtocht
grotendeels door de regering wordt be
kostigd. In dit verband wee.s de minis
ter er op, dat door de overheid geen
enkele pressie tot emigrerc.i wordt uit
geoefend. De adspirant-emigrant heeft,
wanneer hij hiervoor geschikt bevon
den is, de beslissing tot emigratie vol
komen in eigen hand. De regering ver
leent in vele. gevallen wel een belang
rijke steun, maar van iedereen wordt
een eigen bijdrage verlangd.
Het zoeken van een bestaan elders
door vele Nederlanders noemde
minister Joekes een verschijnsel,
dat er op wijst, dat er in Nederland
nog mannen en vrouwen zijn, die
er de voorkeur aan geven het 'land
te verlaten, liever dan hier een be
staan te lelden, waarbij zij telkens
op de randen van de bestaansmo
gelijkheid lopen. Hij noemde dit
een even verheugend als gezond
streven, dat echter grote moed co
vasthoudendheid eiste.
I Zonder moeite geen voldoening. Wie I
I de kern foil eten, zal de bast van
de noot moeten kraken. J
gen om te emigreren beloopt op het
ogenblik een getal van 20 a 30.000 per
sonen.
Nu we dan toch met cijfers bezig Zijn.
met de „Sibajak" varen 20.515 jaren
uit het vaderland weg. Hieruit heeft
men voor ons weten af te leiden, dat
de leeftijd van de gemiddelde emigrant
22 jaar is. Dit komt enerzijds vanwege
het grote aantal kinderen 250 bene
den 12 jaar anderzijds vanwege hei
feit, dat de gemiddelde leeftijd der
volwassenen 30 jaar is. Over kinderen
gesproken: het gezin van Mossevelt
de vader is assuradeur heeft het
mooiste rijtje van het hele schip, n.l. 9,
8, 7, 6, 4, 3, 2 en 1 jaar.' Met de ruim
570 mannen en de 350 vrouwen zal er
op de „Sibajak" de woorden zijn van
de minister aan phonetische diversi
teiten geen gebrek zijn!
In Australië bestaat woningnood.
Daarom nemen drie gezinnen hun eigen
huis mee; in de laadruimte liggen n.l.
3 demontabele woningen. Andere emi
granten hebben hun motorfiets meege
nomen en één heeft er aan de Lloyd
geschreven: „Ik ga met vrouw en 2-ja-
rig zoontje weg. Ik heb voor hen een
kist getimmerd van 3 kubieke meter.
Is dat voldoende.?"
Over al die passagiers zal kapitein C.
Goedewaagen hef gezag voeren en hij
kan dan meteen tonen wat waard is;
het is n.l. zijn eerste reis als gezagvoer
der. De passagierslijst vermeldt vrijwel
alle denkbare en zelfs pndenkbare
beroepen. Een klejne greep; landarbei
der en jalouzieënmaker; timmerman en
loonsproeier; bakker en luchtfotograaf:
schilder en schaapherder; kruidenier en
masseuse.... De heer Moussault. chef
van de civiele dienst van de Lloyd,
heeft, de vertrekkende Nederlanders een
aardige attentie ten afscheid bereid
Voor de laatste dag in Nederland kre
gen zij echte Nederlandse snert en een
echte Nederlandse koffietafel met bo
terkoek en krentebollen te eten. Op de
tafeltjes stonden de bloemen van Ne
derland: tulp en hyacint
Reeds lang waren velen in België en
daarbuiten tot de conclusie geko
men, dat alleen koning Leopold
zelf het kluwen van partij-politiek en
politieke intrige zou kunnen ontwarren,
dat sinds de volksraadpleging zodanig
ineengevlochten en verward was, dat de
politieke leiders geen uitweg meer za
gen. Met grote spanning werd daarom de
radio-boodschap van koning Leopold te
gemoet gezien. De koning zou het verlos
sende woord kunnen spreken en de Gor
diaanse knoop doorhakken om daarmee
een oplossing van nationale verzoening
te brengen, waardoor dc politieke harts
tochten tot rust gebracht zouden worden
en weer rustig overleg tussen de ver
schillende politieke partijen mogelijk zou
worden.
De velen echter, die verwacht hadden,
dat de koning een resoluut besluit :n
welke zin ook zou hebben genomen,
voelen zich teleurgesteld door de bood
schap van de koning. Want deze heeft
inderdaad slechts een aantal suggesties
gegeven in welke richting een oplossing
gezocht kan worden, 's Konings tegen
standers blijven echter beducht voor on
verwachte manoeuvres en zijn aanhan
gers zien in de koninklijke suggesties de
eerste stap in de richting van een on
voorwaardelijke abdicatie en een desa
vouering van zijn trouwste voorvechters.
Wat de koning precies wil is overi
gens niet helemaal duidelijk. Men kan
uit zijn boodschap lezen, dat hij het
parlement verzoekt een wet aan te ne
men. waardoor het hem mogelijk wordt
tijdelijk zijn bevoegdheden over te dra
gen aan de kroonprins. Daarna zou de
koning door het parlement moeten wor
den teruggeroepen, waarbij echter zekere
voorwaarden zouden moeten worden ge
steld „die het vertrouwen kunnen doen
herleven en de verzoening verwezen
lijken." De koning zou dan. eenmaal te
rug in het land. zijn prerogatieven tijde
lijk kunnen overdragen aan de kroon
prins. om later eventueel met goed
keuring van de regering aan deze
opdracht weer een einde te maken
„wanneer ik van oordeel zou zijn. tiat
's lands belangen ermee gediend zijn
De koning zegt echter uitdrukkelijk,
dat hij van deze laatste bevoegdheid al
leen gebruik zal maken indien dit ge
baar door de grote meerderheid met
vertrouwen wordt aanvaard.
Objectief beschouwd is deze verkla
ring van de koning inderdaad een grote
concessie aan zijn tegenstanders. Want
leeft de koning zijn eigen voorstel naar
de geest- na, dan betekent dit. dat hij
slechts tijdelijk zelf da macht 'n handen
zal nemen en deze vervolgens zal over
dragen aan prins Boudewijn. Het zal dar
verder geheel van de partijen afhangen
of de koning nog ooit meer zelf de
macht in handen zal nemen.
Het woord is thans aan het parlement.
Zal dit zich bereid tonen, de wet te
aanvaarden, waardoor de koning zijn
prerogatieven tijdelijk kan overdragen
aan de kroonprins? En zal het daarna
bereid zijn, de koning terug te roepen
in goed vertrouwen, dat de vorst zich
zal houden aan de suggesties, die hij in
zijn boodschap aan de natie heeit ge
daan?
Het is thans nog moeiiijK ie zeggen hoe
het uiteindelijke standpunt der partijen
zal zijn en. het is voor de partijleiders
zeker niet eenvoudig hun standpunt
ten opzichte van de vage suggesties, die
alle wegen openlaten, te bepalen.
In katholieke kringen was men echter
niet zeer verheugd met de koninklijke
boodschap. Zij zien er een desavouering
in van het standpunt der katholieken,
die steeds de onvoorwaardelijke terug
keer van de koning hebben geëist, en zij
voelen zich in de steek gelaten door de
man. voor wie zij zich steeds volledig
hebben ingezet.
De socialisten echter blijven argwa
nend. Wel zien zij in, dat de koning
bereid is concessies te doen, doch zij
achten de koninklijke boodschap te
vaag en wijzen er op, dat de koning tot
tweemaal toe het woord tijdelijk heeft
gebruikt, waar de socialisten het liefst
het woord onvoorwaardelijk hadden
gezien. Zij zijn dan ook beducht, dat de
koning, als hij eenmaal terug is in zijn
land. zal gaan schipperen om onder zijn
eigen voorstellen, uit te komen. Zij er
kennen echter dat in de koninklijke
suggesties de mogelijkheid van een op
lossing ligt opgesloten en zij tonen zich
dan ook niet ongenegen, om op deze
nieuwe basis de onderhandelingen voort
te zetten.
Het meest voldaan tonen zich nog de
liberalen. Ook zij zien echter wel in dat
de koninklijke boodschap vaag is en
zij hebben er dan ook op gewezen dat
deze enige verduidelijking behoeft, doch
zij zien in de suggesties van de koning
toch de^eersle stap in de ricjiting van
een oplossing van de koningskwestie
in nationale zin.
Het blijft voorlopig dan ook nog ge
heel een open vraag of de drie grote
partijen elkaar op deze nieuwe basis
zullen vinden en of België eindelijk
genezing zal vinden voor de smartelij
ke kwaal, die zijn bestaan de laatste
jaren heeft vergald.
Zondagmiddag is de koopman J. van
Peer te St. Willibrord (N.-B.) tengevol
ge van een hevige ontploffing gedood.
Zijn vrouw werd zeer zwaar gewond en
verkeert in levensgevaar, evenals een
kennis, de heer D. Jaspers, die bij de
ontploffing in de kamer aanwezig was.
Voorts zjjn nog vier personen gewond.
Van Peer had in zijn kleine woning
een flinke hoeveelheid munitie verza
meld. die hij tijdens werkzaamheden
op het land had gevonden. Toen Zon
dagmiddag een kennis op bezoek kwam,
was Van Peer juist bezig zijn verzame
ling te bekijken. De bezoeker waar
schuwde hem voorzichtig te zijn met
een mortiergranaat, die hij in zijn han
den hield. Van Peer antwoordde, dat
deze munitie uitgewerkt was en liet
plotseling het explosief uit zijn handen
vallen dat met een luide knal uit
een spatte.
De gevolgen waren ontzettend. De 38-
jarige Van Peer en zijn vrouw werden
deerlijk verminkt aan armen en benen,
terwijl de overige vijf in dc kamer aan
wezige personen verwondingen oplie
pen. De heer Van Peer is later over
leden. De nog niet genoemde gewonden
zijn de I2-jarige Antoon van Peer,
mevr. J. Heeren-Jaspers, de heer A.
Heeren en de heer J. Jaspers.
In het schuurtje achter de woning
heeft de rijkspolitie nog een hoeveel
heid munitie gevonden die in beslag
werd genomen.
