NEDERLAND EERT DE GEVALLENEN
IN OORLOG EN VERZET
Finse machinisten weigeren nog
steeds te rijden
w
Indrukwekkende plechtigheden op
Grebbeberg en Waalsdorper vlakte
*$01*
Wapens in Rotterdamse haven gelost
Nogmaals:
het plan-Bouma
Tol hoofd en hart
Den Helder herdenkt de
gevallenen ter zee
First sea lord Britse
vloot naar ons land
I
Staking in Argentinië
breidt zich uit
WAPENS NIET VOOR AGRESSIEVE DOELEINDEN
VRIJDAG 5 MEI 1950
o
74ste JAARGANG No. 24760
TWEE MINUTEN STILTE VIEL DONDERDAGAVOND OVER ONS LAND
(Van onze verslaggevers)
Om achl uur Donderdagavond viel een grote stilte over ons
land. Treinen en trams stopten, hei gehele verkeer stond
stil en op tal van pleinen en straten en ook op de wijde
Waalsdorpervlakie nabij Den Haag stonden duizenden
mannen en vrouwen enkele minuten zwijgend, in hun ge
dachten verwijlend bij de dierbare doden, die in de zo
wrede tweede wereldoorlog zijn gevallen. Een groots, ver
heven moment, waarbij de natie in zijn geheel verenigd
was in piëteitvolle herdenking. Tevoren hadden de duizen
den, veelal beladen mei bloemen, een „stille tocht" ge
maakt. En na de twee minuten van herdenking en inkeer
werden de bloemen als een stille en treffende hulde neer
gelegd bij de monumenten, verscheiden van aard en uit
voering, maar alle heizelfde symboliserend: dank aan hen,
die vielen voor ons vaderland.
In de Hoofdstad
Den Helder
Op Waalsdorp
«t Vught
P.T.T.
Bij volharding zullen zij voor de krijgsraad
kunnen worden gedaagd
Koningin herdenkt
gevallenen
Bij monument in Baarn
Repatriëring Duitse krijgs
gevangenen voltooid
Volgens persbureau Tass
Actie der communisten mislukt
.Het weer
EXPLOSIE VAN DERTIG
VLIEGTUIGBOMMEN
Tragisch ongeval op Sicilië
Wonlngbouwprobleem III
Verklaring minister van Oorlog en Marine
BUREAUX: SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544; Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postgiro 143480
Bijkantoor Beverwijk: Stumphiusstr. 45, tel. 3998
Voor klachten over de bezorging na 5.30
uur 's avonds 21544
Directeur: 3. 3. W. Boeriigter.
Hoofdredacteur: Drs. H. W. M. van Run,
Wnd. hoofdredacteur: W. Severin.
HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents oer millimeter
hoogte. Ingezonden mecedelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents oer m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiër. eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
ABONNEMENTSPRI3S 35 cents oer week.
1 1.52 per maand, t 4.55 per kwartaal.
Ook in de middag; waren er verschil
lende herdenkingen, zo die op de
Grebbeberg, ons nationale monument
van de strijd van Mei 1940. Hier werden,
zoals elk jaar op 4 Mei geschiedt, de
gevallenen tijdens een indrukwekkende
plechtigheid herdacht. Vele hoge mili
taire en burgerlijke autoriteiten, onder
wie de generaal (b. d.) H. G. Winkel
man en de commissaris der Koningin in
de provincie Utrecht, waren hierbij
aanwezig. Voorts waren er deputaties
van het K.N.I.L., de Koninklijke Marine,
de Koninklijke Landnzftcht, de Vereni
ging 8ste Regiment Infanterie, de bur
gerlijke strijdkrachten, de Brigade Prin
ses Irene en de luchtstrijdkrachten.
Naast het grote herinneringskruis op
het middengedeelte van het kerkhof,
hing de nationale driekleur halfstok,
Vier militairen vormden de vlagge-
Wacht
Omstreeks elf uur kondigden vier
ereroffels en vier maten van het „Wien
Neerlands Bloed", ten gehore gebracht
door de Koninklijke Militaire Kapel, de
komst aan van generaal mr. H. J Kruis,
die even later werd gevolgd door de
vertegenwoordiger van H.M. de Konin
gin en Prins Bernhard, de luit.-kol. Jhr.
D. J. A. A. van Ldwick van Pabst
Namens de minister van Oorlog sprak
generaal Kruis de herdenkingsrede uit.
„Wij herdenken de doden vgn de Mei
dagen van 1940", aldus de generaal, „de
doden van de Grebbeberg, de doden van
oe strijdkrachten, die nu bijna tien jaar
geleden vielen in een schier hopeloze
strijd. Thans", zo ging generaal Kruis
voort, „wordt de wereld bedreigd met
een onweer Als het losbarst moeten wij
sterk zijn en vol vertrouwen".
Nu en in de toekomst staan wij schouder
aan schouder met grote en sterke volken!
Mochten wij de grote les van Mei 1940 heb
been verstaan, dan zullen wij ons doel be
reiken. Mocht die les niet verstaan zijn,
dan zijn zij gestorven om slechts voor één
keer onze eer te redden. Moge de Almach
tige helpen", aldus besloot generaal Kruis.
„om de goede weg te vinden, moge onze
doden in vrede rusten".
Plechtig klonk hierop „Herzwunden" van
Grieg over de dodenakker waarna luite
nant-kolonel Van Lawick van Pabst na
mens de Koningin en Prins Bernhard een
krans aan de voet van het kruis legde. Ge
neraal Kruis eerde de gevallenen met een
kranslegging namens de Nederlandse rege
ring. Vervolgens werden nog verschillende
andere kransen neergelegd.
Tot slot werden twee minuten van abso
lute stilte in acht genomen, waarnj de
plechtigheid met ..Het Wilhelmus", gespeeld
door de Koninklijke Militaire Kapel, werd
besloten.
leger. Wat vogels tjilpten boven de wijde
vlakte, waarover de lange stoet trok van
Hagenaars met een paar tulpen of nar
cissen. Er waren misschien wat minder
deelnemers aan deze herdenking dan in
vorige jaren, maar men kan hun aantal
toch zeker wel op meer dan tienduizend
schatten. Indrukwekkend is deze Stille
Tocht, omdat zij inderdaad stil is en alle
woorden immers tekort schieten voor wie
waarlijk het oorlogsleed in zijn volle
diepte herdenken wil.
'S Middags vond in Den Haag naast de
Nationale herdenking in de Bidderzaal
een plechtigheid plaats bij de hoofdge
bouwen van de P.T.T., waar als vertegen
woordiger en woordvoerder van het ge
hele staatsbedrijf de directeur-generaal,
de heer L. Neher, een herdenkingsmonu
ment onthulde voor de 731 personeels
leden, die slachtoffer werden van het
verzet. Wij hebben, zo sprak de heer
Neher. gemeend dit monument, dat is
gewijd aan mensen, die in alle eenvoud
hun werk deden, ook eenvoudig te moe
ten laten zijn en wel zo, dat de over
winning van de weerstand, die het uit
moet beelden, voor ieder eenvoudig Ne
derlander duidelijk is. Enige minuten
lang roffelden de trommen en toen viel
het doek weg van de figuur, die de over
winning van de vrijheid op de tyrannie
voorstelt. Op het voetstuk van de zuil,
die deze figuur draagt, zijn de woorden
Vele duizenden Amsterdammers waren
Donderdagavond in een stille stoet van
bijkans twee kilometer lengte van de
fusilladeplaatsen in de stad naar de Dam
getrokken, maar nauwelijks was het acht
uur of het leek wel of de Dam volkomen
Zoals bekend zal lord Fraser of North
~ape, first sea lord van de Britse vloot,
vrijdag 12 Mei voor een bezoek aan ons
land aan boord van de torpedojager „Ne-
&al" te Amsterdam arriveren.
Hij zal in audiëntie ontvangen worden
öoor de Koningin en voorts een bezoek
brengen aan de Britse ambassadeur de
jninister van Oorlog, de minister van Bui
tenlandse Zaken en de chef der Marinestaf.
Voorts zal hij aanzitten aan een officiële
lunch te 's-Gravenhage en gastheer zijn op
cocktailparty aan boord van de „Ne-
r\ te Amsterdam-
De mogelijkheid bestaat voorts, dat *ord
eraser een bezoek zal brengen aan de
tharmebasis te Den Helder. De first sea lord
is de man die tijdens de oorlog met zijn
oorlogsbodem de „Duke of York" de
„acnamhorst" tot zinken bracht en «ater
s commandant van de Britse Pacificvioot
^oor Engeland het document van de over
gave van Japan ondertekende.
leeg was. Zo doodstil was het er gedu
rende de herdenking van twee minuten.
In de verte blafte een hond, een sirene
loeide, het carillon van de Zuiderkerk
speelde.
Klokgelui o.a. voor het eerst van
de Beursbengel en ernstige muziek
van de Amsterdamse politiemuziekka-
pel leidden deze herdenking in, die
werd besloten met de „Last Post" en
het Wilhelmus. Het mannenkoor „Am-
stels Werkman" omlijstte met enige
liederen de declamatie dor Paul Huf
van „De achttien doden" en de toe
spraak van burgemeester d'Ailly. die
tot hernieuwde eendracht opwekte en er
op wees, dat weinig landen zo energiek
hun wederopbouw hebben aangepakt
als Nederland. „Kom, Amsterdammers,
zo besloot de burgemeester, „werp een
blik in de toekomst; met opgeheven
hoofd en rechte rug, want uw verzet in
hef verleden was iheldhaftig en vast
beraden. Aan hen, die we herdenken
zijn we verplicht te werken voor de
toekomst van land en stad."
De burgemeester, gevolgd door de
wethouders en vele raadsleden, legde
na de herdenking een krans bij het Na
tionaal Monument, waarvan de voet
spoedig bedolven werd onder een berg
van bloemen en bouquetten. aangedragen
door de urenlange stoet, die langs het
Monument defileerde.
Bij het monument van de gevallenen
op het Havenplein te Den Heider her
dachten in de morgen de Koninklijke
Marine en de Koopvaardij tijdens een
korte plechtigheid de gevallenen uit de
laatste wereldoorlog.
H.M. de Koningin en Prins Bernhard
hadden zich hierbij doen vertegenwoor
digen door de chef van het militaire
huis van H.M., vice-admiraal N. A.
Rost van Tonningen. Namens de minis
ter van Marine sprak de commandant
zeemacht Nede4and, schout-bij-nacht I.
W. Reynierse, een herdenkingsrede uit,
waarin hij in het bijzonder wees op de
offers, die de marine in de laatste we
reldoorlog heeft gebracht op alle zeeën
en langs alle kusten over de wereld.
De wnd. directeur-generaal van de
scheepvaart, m.r. J. M. Vos, wees er in
zijn rede op, dat de Koninklijke Ma
rine en de Koopvaardij in tijden van
oorlog een intense maritieme samen
werking hebben gehad, zodat deze ge
zamenlijke herdenking een juiste ge
dachte was.
Vice-admiraal Rost van Tonningen
legde hierna namens Koningin Juliana
en Prins Bernhard een krans bij het
monument, gevolgd door de comman
dant zeemacht Nederland, die dit deed
uit naam van de Koninklijke Marine,
en de wnd. directeur van de scheepvaart
namens de Koopvaardij. Tenslotte volg
de de kranslegging door tal van vereni
gingen uit kringen van marine, koop
vaardij en nabestaanden.
Acht bekkens met wilde gasvlammen
rond een vlag, die halfstok wapperde bij
een simpele gedenksteen met de cijfers
19401945, een bloemenveld in de na
tionale kleuren, vier ruwhouten kruisen
en een wacht daaromheen van oud-B.S.-
ers en militairen van verschillende ge
wapende delen dat was alles in de
frisse voorjaarsavond, daar ver weg in
de Waaisdorperviakte, waar gisteren om
acht uur precies een microfoonstem
klonk, die sprak van de kinderen, die
weer onbezorgd kunnen spelen in onze
straten en van de vrijheid, die wij trouw
zullen blijven.
Er zijn, denken wij, weinig herdenkin
gen, die zo veel indruk maken als de
Stille Tocht, die men van Den Haag uit
gaat naar de beruchte fusilladeplaats,
daar in de eens ongerepte natuur, nu nog
altijd gehavend door militaire staketsels
van de Duitsers en later van ons eigen
Een overzicht van de Stille Tocht naar
de Waaisdorperviakte in de duinen nabij
Den Haag.
gebeiteld: „Velen vielen als mannen voor
de zeis, enkelen bleven staan en zongen
de oude wijs, de oude wijs van vrijheid,
die trilt in elk levend hart". Familie
leden en ambtenaren droegen kransen
aan bij het monument.
Ieder jaar opnieuw is de dodenher
denking te Vught een stille, ontroeren
de plechtigheid, waaraan door velen
wordt deelgenomen. Onder de doffe to
nen der omfloerste trommels trokken
de nabestaanden der gevallenen de
meesten met bloemen naar de fusi-
ladeplaatsen, waar velen in de laatste
dagen der bezetting door de vijand zijn
vermoord. Beneden onder het eenvou
dige houten kruis, dat als een getuige
naar de hemel wees, werden vele kran
sen gelegd. Bijna tastbaar waren de
twee minuten stilte, als symbolische
hulde aan hen, die hun leven voor de
vrijheid gaven.
De heer L. Neher, directeur-gene
raal van P.T.T. onthulde Donderdag
middag bij het gebouw van het hoofd
bestuur van dit staatsbedrijf te Den
Haag een centraal monument voor de
731 leden van het personeel, die als ge
volg van de oorlog het leven lieten.
Rond het monument, dat door Hildo
Krop werd ontworpen en uitgevoerd,
verzamelden zich vele nabestaanden
der gevallenen, directieleden van P.T.T.
en vertegenwoordigers van het minis
terie van Verkeer en van de gemeente
Den Haag.
In zijn toespraak zeide de heer L.
Neher, dat dit monument het bewijs is.
dat de som van de daden der gevalle
nen door nabestaanden en oud-collega's
geëerd en gerespecteerd wordt. In vrij
wel ieder gebouw van P.T.T. van enige
omvang bevindt zich een herinnering
aan een of enigen dergenen, die door
enigerlei wijze van oorlogsgeweld om
het leven: kwamen. Krop's monument
in Den Haag.-door alle -P.T.T.-ers opge
richt ter nagedachtenis van de gestor
ven medewerkers, wil centraal deze
herinnering levend houden.
Op het erehof van de Algemene Be
graafplaats „Crooswijk" te Rotterdam
is Donderdagmorgen het door de beeld
houwer C. Schrikker vervaardigde mo
nument ter nagedachtenis van de daar
ter aarde bestelde verzetslieden ont
huid.
Namens de gemeente en het Frits Ru-
dolf Ruysfonds werden kransen aan de
voet van het gedenkteken gelegd, waar
na de nabestaanden langs het monu
ment trokken en er bloemen legden.
In Rotterdam is een herdenkings
plechtigheid gehouden in het Stadhuis,
waarna een stille tocht werd gehouden
naar de Willemsbrug. Hier werd een
gedenkteken onthuld.
Prinses Wilhelmina heeft in Apel
doorn bij het oorlogsmonument een
grote krans van prunus en seringen,
getooid met linten in de nationale kleu
ren, neergelegd.
In Groningen is een urn met as uit
de Duitse concentratiekampen geplaatst
in het Huis van Bewaring.
In Harlingen is een herdenking ge
houden van alle oorlogsslachtoffers en
militairen uit de drie Noordelijke pro
vinciën, die in en na de oorlog het
leven hebben gelaten voor het vader
land, ook in Indonesië. De herdenkings
rede werd uitgesproken door genoraal-
majoor Dürst Britt, bevelhebber van
het vierde district.
Voorts zijn er in tal van plaatsen
monumenten onthuld, zo te Zwolle
Delft, Gouda, Schaesberg en Laren.
Tenslotte is ook op het Engelse oor
logskerkhof bij Nijmegen een doden
herdenking gehouden. De Engelse le
geraalmoezenier D. Tasker sprak een
rede uit, waarin hij zijn grote dank
uitsprak aan de bevolking van Nijme
gen voor de bijzondere zorg besteed
aan de graven.
De Finse regering heeft gisteren besloten om de 2000 machinisten die voor
militaire dienst opgeroepen zijn, onder militair commando te stellen en elkeen
die weigert, orders uit te voeren voor een krijgsraad te doen verschijnen.
Hiertoe werd gistermorgen overgegaan na een zitting van het kabinet, nadat de
meeste dienstplichtigen zich op hun verzamelplaatsen hadden gemeld, doch nog
steeds weigerden het werk op de treinen te hervatten. Dinsdag ^zijn 4500 ma
chinisten in staking gegaan voor betere pensioenen. Tweeduizend van hen
beneden de 40 jaar werden Woensdag door de regering in militaire dienst ge
roepen „teneinde de vitale transporten te verzekeren".
Vertegenwoordigers van de Bond van
Werkgevers en de vakbond in Finland
zijn overeengekomen vandaag besprekin
gen te beginnen over een nieuwe loon-
overeenkomst ten einde een algemene
staking op Maandag te voorkomen.
Het Finse parlement heeft de regering
meegedeeld, dat het mobilisatiebevel on
wettig is. Politieke waarnemers voorspel
len de val van de regering, indien zij dit
bevel handhaaft en de stakers voor een
militair tribunaal brengt.
Hierna kwam een formeel ultimatum
van de Finse vakbond aan het kabinet
om vóór Zondag aan de looneisen te
voldoen. Bij weigering zou Maandag
een algemene staking uitbreken.
De regering heeft gisteren eveneens
besloten om: De dienstplichtige machi
nisten in kazernes onder te brengen, hen
van uniformen te voorzien en hun soldij
te "betalen met gezinstoelagen en om als
bemiddelaarster op te treden tussen de
werkgevers en de vakbond bij onder
handelingen over de lonen die onmid
dellijk moeten beginnen.
Woordvoerders voor de stakers hebben
verklaard, dat deze alle werk willen
doen maar niet op treinen.
Intussen is gisteren de vierde Sovjet
burger sinds de Sovjet-nota van Decem
ber over „oorlogsmisdadigers" door
Finland aan de Sovjet-autoriteiten uit
geleverd, aldus verneemt V. Puit
Helsinki, Het is de 32-jarige Romanov
die sedert 1942 onder de naam Raunio
in Finland leefde. Zijn naam kwam niet
voor op de lijst van de 55 vermeende
oorlogsmisdadigers welke bij de Sovjet
nota gevoegd was, doch de Finse autori
teiten waren van mening dat hij be
hoort tot de groep welke, in overeen
stemming met het vredesverdrag, aan de
Sovjet-Unie dient te worden uitgeleverd.
In tegenwoordigheid van vele autori
teiten zijn gisteren op de Grebbeberg
bij Rhenen allendie in de Tweede
Wereldoorlog tijdens de strijd zijn
'evallen, op plechtige wijze herdacht.
Een overzicht tijdens de plechtigheid
gedurende de rede van generaal mr.
H. J, Kruis, Chef van de Generale
Staf.
(Van onze correspondent)
H.M. Koningin Juliana en de twee
oudste prinsessen hebben Donderdag
avond in Baarn aan de herdenking van
de gevallenen bij het monument op het
Stationsplein deelgenomen. Onder de
tonen van „O Haupt voll Blut und
Wunden" legde H.M, om precies acht
uur een grote witte krans bij het mo
nument, waarna ook zij met haar twee
dochters de twee minuten stilte in acht
nam.
Het Russische persbureau Tass heeft gis
teravond gemeld, dat de repatriëring van
Duitse krijgsgevangenen thans is voltooid.
In een bekendmaking, welke door radio-
Moskou werd uitgezonden, deelde het pers
bureau mede, dat de laatste groep van
17.538 krijgsgevangenen naar huis was ge
stuurd.
Sinds de capitulatie van Duitsland waren
1.880.960 Duitse krijgsgevangenen gerepa
trieerd alsmede 58.103 krijgsgevangenen van
andere nationaliteit.
Van de Duitse krijgsgevangenen, die nog
in de Sovjet-ünie zijn, waren er 9.717 ver
oordeeld wegens ernstige oorlogsmisdaden,
terwijl van 3.815 personen de zaak nog in
'onderzoek was, 14 zijn er nog achtergeble
ven wegens ziekte. Zij zullen naar huis ge
zonden worden, zodra zij hersteld zijn.
Men zal moeten afwachten, of deze
Kussische cijfers kloppen met die van
de geallieerden.
(Van onze Rotterdamse redactie) I waar zij de arbeiders met spandoeken
Toen gisteravond om zes uur een en pamfletten tot staken poogden aan
aanvang gemaakt werd met het lossen j te zetten. De politie trachtte hen te ver-
van de Amerikaanse wapens, die met de spreiden maar telkens kwamen ze weer
Empire State van de States Marine terug. Een van de vele vrouwen die
Corporation te New York naar Rotter- ZjC'1 onder de demonstranten bevond,
dam vervoerd werden, was alles in en 1 kwam in aanraking met een agent,
rondom de Rotterdamse haven rustig. I waarop een der mannen riep: „Pas op.
Een boot van de rivierpolitie patrouil- 1 dit is een moeder van zes kinderen!" De
leerde in dc Lekhaven, waar het ruim
achtduizend ton metende schip ligt. De
Rotterdamse politie hield vanaf half zes
de Keilestraat, die de toegang tot de
haven vormt, hermetisch afgesloten-
Zoals wij gisteren reeds berichtten,
hebben communistische onruststokers
getracht een havenstaking onder de
arbeiders te veroorzaken. Reeds vroeg
ir, de morgen, direct na aankomst van
het schip, trokken ongeveer honderd
„vredesbetogers" naar de Lekhaven
Verwachting tot Zaterdagavond:
Over het algemeen veel bewolking
met plaatselijk enige regen en iets
hogere temperaturen dan vandaag.
Zon 5.02—20.12. Maan 1.20—7.46.
Zwakke tot matige wind, hoofdzake
lijk uif Noordelijke richtingen.
De arbeiders in de Argentijnse vlees-
conservenfabrieken hebben met ingang
van middernacht een staking afgekon
digd.
Met uitzondering van drie kleine fa
brieken. welke door de regering wor
den geëxploiteerd, zullen hierdoor alle
vleesconservenfabrieken komen stil te
liggen. Automatisch houden hiermede
ook de leveringen voor de export op.
Nu ook de havens reeds door een
slaking stil liggen zou het aantal stakers
in Argentinië door deze nieuwe actie
op 260.000 komen,
Een enorme ontploffing van zware
vliegtuigbommen heeft gisteren te Bico-
coa bij Catania (Sicilië) het leven geëist
van 12 arbeiders. Ongeveer 70 mensen
werden gewond en in de ziekenhuizen
opgenomen. Dertig, elk 1000 kilo wegen
de bommen, gingen de lucht in. Een ar
beider van de fabriek, welke de bommen
had gekocht om de explosieve stoffen
voor civiele doeleinden te gebruiken, was
bezig een van de bommen te demonteren,
toen de ramp geschiedde. De lijken van
de slachtoffers liggen bedolven onder een
grote massa puin.
agent duwde de vrouw echter terug en
antwoordde laconiek: „Wat doet die
vfouw dan hier, als ze zes kinderen
heeft." Op een bepaald ogenblik zag
de politie zich echter genoodzaakt 15
vrouwen en enige mannen te arresteren
en in een gereedstaande overvalwagen
te zetten. Zij werden naar het bureau
van politie overgebracht. Een commu
nist, die zich hiermede bemoeide, kreeg
een sabelhouw, terwijl ook andere be
togers rake klappen kregen.
De troep trok toen af naar het Mar-
coniplein, waar gepost werd. Bestuur
ders van vrachtwagens en trams werden
tot staken aangezet. Ook bij het aan
meldingsbureau voor havenarbeiders
aan de Jobshaven zag de politie zich
genoodzaakt een charge uit te voeren.
Andere betogers trokken de verschil
lende bedrijven langs om tot staking
aan te zetten. Tegen elf uur was alles
echter weer rustig en had de politie de
controle over alle rumoerige punten.
Gedurende de verdere dag hebben zich
geen ongeregeldheden meer voorge
daan.
Het enige succes, dat de oproer
kraaiers geboekt hebben, is een staking
van enige havenarbeiders in de Merwe-
dehaven, die een half uur duurde. En
zie hier dan het resultaat van de dema
gogie en dreigementen van de Eerste
en Tweede Kamerleden en van de
communistische acties en betogingen
tegen het lossen van wapens. De Rot
terdamse havenarbeiders hebben zich
er inderdaad weinig van aangetrokken
en gevolg gegeven aan de adviezen van
hun bonden.
De wapenlading is 450 ton groot. Er
is luchtdoelgeschut bij, verschillende
soorten infanteriewapens, materiaal
van allerlei soort voor verbindingsdien
sten en tenslotte munitie.
(Van een bijzondere medewerker)
Ons artikel „Het plan-Bouma biedt
geen oplossing voor woningpro
bleem" heeft naast instemming
ook reacties ontlokt aan lezers, die de
indruk kregen, dat wij niet voldoende
oog hebben voor de grote nood. welke
uit het woningtekort is ontstaan en dat
wij, met een zekere onaandoenlijkheid
voor de sociale kant vari dit probleem,
dit hoofdzakelijk bezien uit het oogpunt
van financiering.
Hiertegen moeten wij met klem op
komen: als wij tegen het plan-Bouma op
financiële gronden gebaseerde bezwaren
naar voren brengen, dan doen wij dat
niet, omdat wij de ideële belangen
achterstellen bij de materiële, maar
omdat het algemeen belang eist, dat de
zaken ook die. welke de woningbouw
aangaan zuiver worden gesteld en het
Nederlandse volk niet onjuist wordt
voorgelicht omtrent de aard en de ge
volgen van bepaalde maatregelen op het
gebied van de woningbouw.
En dat is nu juist ons bezwaar tegen
het plan-Bouma" of liever gezegd tegen
de „Beschikking verminderde bijdragen
woningwetbouw 1950", welke van de
..stunt-Bouma'' het gevolg is. In de cir
culaire welke de minister over deze
beschikking aan de gemeentebesturen
zond. lezen wij onder meer: „Bij deze
bijzondere regeling staat voorop het be
perken van de bouwkosten. Het zal dan
ook slechts mogelijk blijken met de in
uitzicht gestelde jaarlijkse bijdragen de
exploitatie-begroting te doen sluiten, in
dien, de woningen kunnen worden ge
bouwd voor een lagere prijs dan tot dus
ver gangbaar was. Om de gewenste be
perking van de bouwkosten te bereiken
zal de uitvoering van de woningen so
ber moeten zijn. doch er dient voor te
worden gewaakt dat in deze richting
niet verder wordt gegaan dan redelijk
toelaatbaar is te achten."
Hierdoor wordt de suggestie gewekt,
dat de woningen volgens het plan-
Bouma zóveel goedkoper zijn. dat dien
tengevolge de rijksbijdrage van f 390.
tot f 120.per jaar kon worden terug
gebracht. Dit zou mogelijk zijn als de
bouwkosten ruim f5000.— lager zouden
liggen dan die van de normale woning
wetwoningen. Deze suggestie is evenwel
onjuist, en daartegen richt zich ons grote
bezwaar. Het was aanvankelijk erg
moeilijk een juist inzicht te krijgen
in de wijze, waarop men de exploitatie-
opzet voor het plan-Bouma heeft op
gesteld. Vele cijferaars zijn aan het reke
nen geslagen en van hen stamt de uit
drukking ,,de goocheltent van Bouma".
Wij danken wethouder A. W. H. de
Kok van Bussum die ons een zeer
lezenswaardige verdediging van het
standpunt der voorstanders van het
plan-Bouma zond (wij hopen daarom
trent later nog iets te publiceren)
voor de cijfers, welke hij ons ter be
schikking stelde en waardoor wij het
verschil in exploitatiekosten kunnen
verklaren.
In een antwoord op vragen van het
Tweede-Kamerlid--Andriessen heeft de
minister van Wederopbouw en Volks
huisvesting medegedeeld dat de bouw
kosten van de woningen in het plan-
Bouma bedragen f 27,30 per m3.
Voor normale woningwetbouw lig
gen de bouwkosten ongeveer op f 31.50
per m3. Het verschil van f 4,30 per m3.
betekent een besparing van f 1000.
voor een kleine arbeiderswoning.- Dit
klopt met de cijfers welke de heer Kok
verstrekt. In Bussum is een complex
normale arbeiderswoningen in aanbouw
waarvan de bouwkosten rond f 8800.
bedragen tegen f 7800.voor die van
de woningen in het plan-Bouma. Geen
besparing dus van f 5000 op de
bouwkosten, doch rond f 1000.
Hoe komt men nu niettemin toch tot
die belangrijke besparing op de rijks
bijdrage in de exploitatiekosten?
Voor de normale woningbouw wordt
een fictieve rente van 4% ten laste
van de exploitatierekening gebracht,
voor het complex van 40 woningen der
halve 4% van f 8800 f 352 per jaar.
Voor de Bouma-woningen evenwel de
werkelijke rente van 3'/t van
f 7800 f 253,50: een rentebesparing
dus" van rond f 100.per jaar. De be
langrijkste „besparing" op het exploi
tatietekort blijkt echter te liggen in de
hogere huur welke voor de Bouma-wo
ningen wordt gevraagd. De heer De Kok
deelde ons mede dat de huur voor de
40 normale woningen f 5.98 per week
bedraagt, doch dat deze huur f 8,89
zou bedragen indien voor dit complex
de verminderd» rijksbijdrageregeling
toepassing zou hebben gevonden. Daar
door zou het exploitatietekort met rond
f 145.per jaar zijn verminderd.
ij komen dus tot de conclusie dat
de vermindering van de rijks
bijdrage voor de woningen vol
gens het plan-Bouma voor meer dan
de helft veroorzaakt wordt door
huurverhoging, voor ongeveer een
vierde deel door het berekenen van
de werkelijk verschuldigde rente e n
voor nog geen vierde deel
door de verminderde bouw
kosten. Zachtjes gezegd: men legt bij
deze zaak toch wel erg veel nadruk
op de lage bouwkosten; het grootste
deel der voor het rijk verkregen
besparing spruit voort uit de wijze vm
financiering en exploitatie!
(Vervolg op pag. 3 zevende kolom)
Amerika. De Commissie voor de
Strijdkrachten van het Amerikaanse
Huis van Afgevaardigden heeft gisteren
een verlenging van de dienstplicht met
twee jaar goedgekeurd.
IA Is er moeilijkheden overwonnen
moeten worden, kan men ervaren
wat men waard is.
!U I
tn
De minister van Oorlog en van Ma
rine, mr. W. F. Schokking, heeft de vol
gende verklaring uitgegeven: Het eerste
schip met Amerikaanse wapenen is Don
derdag in Rotterdam gelost.
27 Januari van dit jaar werd het ver
drag tot wederzijdse hulpverlening in
zake verdediging tussen Nederland en
de Ver. Staten van Amerika gesloten.
Hierbij hebben de Ver. Staten zich be
reid verklaard ons land evenals andere
landen, welke zich bij het Atlantisch
Pact hebben aangesloten te helpen
bij de voorziening van wapenen en uit
rusting.
Deze wapenhulp is een logisch uit
vloeisel van Nederlands aansluiting bij
het Noord-Atlantisch Pact. Immers bij
dit pact hebben twaalf vredelievende
mogendheden zich aaneengesloten en be
loofd elkander bij te staan, wanneer
een agressor hen zou aantasten.
Deze wapenen zijn niet bedoeld om
agressieve doeleinden te dienen. Ne
derland was en is een vredelievende
natie, die niet anders wenst dan in
vrede en vriendschap met alle volke
ren te leven. Maar mocht deze vrij
heid worden aangetast, dan zijn wij vast
besloten met alle middelen de agres
sie af te weren. Het is dus nuttig dit
uitdrukkelijk vast te stellen juist op
deze dag, waarop wij onze doden uit
oorlog en verzet herdenken. (De ver
klaring is Donderdag afgelegd. Red.)
Het lossen der wapenen is vlot ge
schied. Dit is een bewijs, dat het Neder
landse volk beseft, waar zijn belangen
liggen. Nieuwe wapenzendingen zullen
volgen. Dit betekent echter niet, dat Ne
derland nu op zijn lauweren kan gaan
rusten. Het bewapeningsvraagstuk is
met deze wapenzendingen niet opgelost.
De Amerikaanse hulp betekent een waar
devolle aanvulling op onze eigen krachts
inspanning. Nederland zal evenwel zelf
het leeuwenaandeel moeten leveren en
zal zich offers moeten getroosten, wil
het geen gewillige prooi voor een even
tuele agressor zijn.
Grote dank zijn wij verschuldigd aan
het Amerikaanse volk, dat ons op zo
genereuze wijze tegemoet komt in onze
materiële moeilijkheden.
Laten wij ons deze hulp waardig tonen
en laten wij van onze bereidheid blijk
geven om offers te brengen voor de op
bouw van een krachtig defensieapparaat
ter bescherming van de Westerse be
schaving en van onze vrijheid.
