FRANS PLAN HOOFDSCHOTEL VAN
BESPREKINGEN TE LONDEN
INSTORTING VAN PUTK0STTE
GRONDWERKER HET LEVEN
Het Amerikaanse Holland viert
zijn Tulip Time Festival
Besprekingen Trygve Lie te Praag
VIS00RL0G IN HET NOORDEN HEEFT
FUNESTE GEVOLGEN
.Het weer.
Tot hoofd en hart
Amerika enthousiast; Duitsland bereid;
Engeland gereserveerd
Nederland sceptisch
Wilt u naar Parijs?
Reddingsploeg bereikte het slachtoffer
vijf minuten te laat
De kwestie-Triest
TRUMAN: Zo nodig
weer gebruik atoombom
SPOORWEGSTAKING
IN AMERIKA
Burgemeester Cremers spreekt de bewoners
via de gramofoonplaat toe
Woordenwisseling met journalisten
BESPREKINGEN OVER
EENHEIDSSTAAT
ZEEPPRIJS WORDT
VERLAAGD
Kinderbijslag ook voor
zelfstandigen
Winkeliers, venters en groothandelaren in
ernstige mate gedupeerd
KLEERMAKER WON LUISTERSPELPRIJSVRAAG
Prijsuitreiking in
K.R.0.-studio
DUBBELE LIKEUREN
LEVERT CD
DONDERDAG 11 MEI 1950
74ste JAARGANG No. 24765
STAALINDUSTRIE ONDER ÉÉN LEIDING
Ja, zei de visvrouw
Ontvoerde Griekse kinderen
terug?
Meer personeel op locomo
tieven vereist
TSJECHISCHE SEMINARIA
MOETEN DIT JAAR SLUITEN
Eén seminarie onder
regeringscontróle
MOORDENAAR VAN PATER
MULDER BEKENT
Tussen V.S.I. en Djocja
Wetsontwerp ingediend
Hirschfeld Zaterdag weer
naar Indonesië
étific //msfcrdawSc tJ
BUREAUX: SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544: Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postgiro 143480
Bijkantoor Beverwijk: Stumphiusstr. 45, tel. 3998
Voor klachten over de bezorging na 5.30
uur 's avonds 21544
Directeur: J. 3. W Boeriigter.
Hoofdredacteur: Drs. H W M. van Run
Wnd. hoofdredacteur: W. Severtn.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeier-
hoogte. Ingezonden meoedelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder oogave vari
redenen te weigeren.
ABONNEMENTSPRIJS 35 cents per week.
f 1.52 per maand, f 4.55 per kwartaal.
Vanmorgen is te Londen de belangrijke conferentie begonnen van de Grote Drie,
•je ministers van Buitenlandse Zaken van de V. S., Engeland en Frankrijk, Acheson,
®evin en Schuman. Het belangrijke en opzienbarende voorstel van Frankrijk, de
franse en Duitse staal- en stoenkolenindustrie onder een gezamenlijk gezagsorgaan
plaatsen, zou naar men in welingelichte kringen aannam vandaag zeker de
hoofdschotel vormen van de besprekingen, die met zoveel zorg zijn voorbereid, en
hie ook morgen en Zaterdag nog zullen voortduren. Andere belangrijke onderwer
pen zijn de wereldsituatie in het algemeen, Duitsland en het Verre Oosten. Robert
chuman, de Franse minister van Buitenlandse Zaken, is gistermiddag in Londen
ingekomen, om aan de conferentie van de Grote Drie deel te nemen.
De Amerikaanse minister van Buiten'
iandse Zaken, Dean Acheson, heeft gis
teren zijn instemming betuigd met het
Franse voorstel. In een verklaring
noemde hij het plan van Frankrijk een
uiterst belangrijke ontwikkeling. „Ter
wijl het voor de hand ligt, dat de analyse
en het uiteindelijke oordeel over het
Voorstel moeten wachten op de beschik
baarheid van bijzonderheden erken ik
hiet sympathie en goedkeuring de be
tekenis en de verreikende bedoelingen
Van het Franse initiatief", aldus ver
klaarde hij.
In Britse kringen schijnt men het
Amerikaanse enthousiasme voor het
Franse voorstel niet te delen. Over het
algemeen toonde men zich in Engeland
gereserveerd. Men wees er o.a. op, dat
het voorstel veel studie zou vereisen.
Groot-Brittannië maakt zich klaarblij
kelijk bezorgd over de invloed, die een
vereniging van de Franse en Duitse
zware industrieën zonder enige twijfel
zal hebben op de zorgvuldig uitge
dachte economie van de Engelse socia
listische regering.
In Duitse kringen is het voorstel van
Frankrijk over het algemeen gunstig
ontvangen. De West-Duitse Kanselier,
Konrad Adenauer, en zijn politieke vol
gelingen hebben het Franse initiatief
met ware geestdrift ontvangen, hoewel
dit enthousiasme voornamelijk het be
ginsel der samenwerking geldt en de
mogelijkheden, die dit initiatief kan
openen. In Duitse industriële kringen
heeft men het Franse plan eveneens met
instemming ontvangen en noemde men
de eerste indruk „beslist gunstig".
Dit alles wil echter niet zeggen, dat
men in Duitsland zonder reserves .tegen
over het Franse plan staat. Nadrukkelijk
zijn deze geuit door de sociaal-demo
craat dr. Schumacher, wiens uitvoerig
betoog hierop neerkwam, dat een defini
tief oordeel over het plan nog niet mo
gelijk is, zolang het niet in bijzonderhe
den is uitgewerkt. Het was voorlopig
volgens Schumacher nog niet meer dan
een omlijsting, terwijl de aantrekkelijk
heid er van zal afhangen van het schil
derij, dat daarin zal worden geplaatst.
In Nederlandse kolen- en staalkringen
staat men sceptisch tegenover het plan-
Schuman. Het plan kwam als een ver
rassing eri men twijfelde of het verwe
zenlijkt kan worden.
In handelskringen had men er nog
geen mening over, doch hier en daar
was men van oordeel, dat het plan in
strijd was met de idee van vrijhandel
in Europa.
De directie van de N.V. Kon. Ned.
Hoogovens en Staalfabrieken was nog
niet geheel op de hoogte van het voor
stel van Robert Schuman.
Als kleinere producent zal ons land
eerder tot grote voorzichtigheid ge
neigd zijn, zo merkte men op. De
vraag is voorts welke rol Engeland zal
spelen. Ten aanzien van de vrijhandel
zal het plan zeer zeker zorgvuldig be
studeerd moeten worden. Men heeft
hier altijd op het standpunt van de
vrije handel gestaan en in verband
daarmee noopt het voorstel tot enige
bezorgdheid.
In een rede te Londen heeft de Ame
rikaanse minister van Buitenlandse
Zaken, Dean Acheson, gisteren opnieuw
gepleit voor het opnemen van West-
Duitsland in de kring van de westelijke
geallieerden. Hy verklaarde evenwel,
dat West-Duitsland geen passieve toe
schouwer kan zjjn, waar het gaat om zijn
eigen lot. De Duitsers zullen zelf bereid
moeten zijn volledig hun verantwoorde
lijkheden te aanvaarden, en ook datgene,
wat hun nu misschien als een risico
voorkomt, aldus Acheson.
In diplomatieke kringen is men van
mening, dat de Frans-Amerikaanse
overeenstemming een geweldige stimu
lans kan vormen by de bespreking van
het Duitse vraagstuk. Van gewoonlijk
welingelichte zijde verneemt Reuter, dat
de ministers van Buitenlandse Zaken
van de Grote Drie hun regeringen waar
schijnlijk zullen aanbevelen, West-Duits
land in de komende herfst, wanneer het
bezettingsstatuut moet worden herzien,
zelf volledig zijn buitenlandse politiek
te laten voeren.
Een oude vrouw, die op de markt voor
het Deense parlement vis verkoopt, werd
Woensdag gevraagd: „Wilt u gratis een reis
per taxi naar Parijs maken?" Natuurlijk
antwoordde ze: ja en ze maakt die reis!
De uitnodiging was namelijk afkomstig
van het dagblad „Extrabladet".
Op haar Ïiï-öaagse tocht via Duitsland, Ne
derland en België naar Parijs en terug wordt
de gelukkige vergezeld dooi4 een journalist
en een fotograaf van het blad.
Verwachting tot Vrijdagavond;;
Droog en zonnig weer met een
zwakke tot matige wind tussen Noord
en Oost. Ongeveer dezelfde tempe
raturen als vandaag.
Zon: 4.52-20.22; Maan: 3.24—15.38.
De inwoners van Brooklyn in de Ver
enigde Staten hebben gisteren met ang
stige
spanning de pogingen gevolgd van
een reddingsploeg van meer dan hon
derdvijftig personen, di^ in koortsach
tige haast trachtte een negen en veer-
'*>g -jarige grondwerker te bevrijden,
die door een instorting, in een zeven
hieter diepe put, tot aan zijn oksels
°nder het puin bedolven zat. Na 27 uur
eh 5 minuten bekneld te hebben geze
ten is het slachtoffer tengevolge van
°ververmoeidheid en ernstige brand
wonden overleden. Vijf minuten later
slaagden de leden van de reddingsploeg
er in, hem te bevrijden. Een pater, met
*ie hij zeer goed bevriend was, is in
de put afgedaald, om hem de laatste
Sacramenten toe te dienen.
Aanvankelijk was het slachtoffer, Do-
mmick Atteo, vol goede moed. Hij
schertste met journalisten en persfoto
grafen en sprak zijn vrouw moed in.
f-'Jn toestand verergerde echter, toen de
zuurstof die naar beneden gepompt
"jas tot ontploffing kwam, doordat
_dh zoon een brandende sigaret in de
Pdt liet zakken. De ontploffing deed
van meer aarde en steen naar beneden
WniP en bezorgde Atteo ernstige brand-
ho t. n aan gezicht en armen. Hierop
Hot een dokter, die zich in de put
en .z,akken- het slachtoffer morphine
heeft -dplasma toegediend, maar het
k f'T met meer mogen baten. Politie en
weer hadden de zoon van Atteo
te„ ^ars?hawd, geen brandende sigaret-
n m de put te laten zakken.
Radiografisch, overgebrachte foto van
de grondwerker te Brooklyn in de zeven
meter diepe put.
Mosje Pijade, een invloedrijk lid van
het Joegoslavische Politburo, is naar
Londen vertrokken om de Joegoslavi
sche zaak bij de raad van ministers van
Buitenlandse Zaken te verdedigen als
Italië de kwestie-Triest aan de orde
stelt, aldus verneemt A.P. nit betrouw
bare bron.
Inmiddels heeft een officiële Joegosla
vische woordvoerder verklaard, lat
Joegoslavië het standpunt handhaaft,
dat de toekomst van Triëst geregeld
dient te worden door rechtstreekse on
derhandelingen tussen de twee landen.
Joegoslavië is bereid alle door
Griekse opstandelingen naar Joego
slavië gevoerde kinderen, van wie de
ouders nog in Griekenland wonen, uit
te leveren, aldus verneemt U.P. uit
betrouwbare bron. Een en ander zou
besproken zijn tijdens een conferentie
van de Griekse premier Piastiras met
de Joegoslavische zaakgelastigde in
Athene.
Er bevinden zich thans nog twaalf
duizend Griekse kinderen in Joegosla
vië, die daarheen gevoerd werden ge
durende de Griekse burgeroorlog.
President Truman heeft gisteren ver
klaard, dat hij niet zou aarzelen voer de
tweede maal in de wereldgeschiedenis
de atoombom te gebrniken, wanneer hij
dat noodzakelijk zon achten. Hij ver
klaarde dit in Pocatello, waar hij een
decreet ondertekende, dat de oprichting
van een „Nationale wetenschappelijke
stichting" voor de bevordering van het
wetenschappelijk onderzoek inhoudt.
Hij verklaarde verder, dat dit decreet
de V. S. in de gelegenheid zal stellen
hun voorsprong inzake de wetenschap
pelijke ontwikkeling te behouden en er
toe zal bijdragen „op nog krachtiger
wijze voor de vrede te werken".
Achttienduizend stokers en machinis
ten van vier grote Amerikaanse spoor
wegmaatschappijen zijn gistermorgen in
staking gegaan. Zij eisen een grotere
personeelsbezetting op de locomotieven.
Toen de staking uitbrak werden nog
onderhandelingen gevoerd met regerings-
bemiddelaars.
Op de netten van de overige spoor
wegmaatschappijen ontstonden opstop
pingen, omdat verscheidene firma's
spoedopdrachten gaven tot het verzen
den van hun goederen langs de lijnen,
waarop niet gestaakt wordt.
Overal in de V. S. worden door de
zware industrieën voorbereidingen ge
troffen om de productie te verlagen in
verband met de spoorwegstaking.
Vliegtuigmaatschappijen en busonder
nemingen hebben hun personeel uitge
breid ten einde de talrijke pasagiers te
kunnen helpen die door de staking ge
dupeerd worden.
De Midland Steel Products Cy in Cle-
v®.^nd heeft de werkzaamheden tot vier
vijfde gereduceerd. In West Penssylvania
zullen verschillende kolenmijnen ge
sloten worden.
De Tsjechische regering heeft besloten al
le katholieke seminaria op één na In dé
komende herfst te Sluiten, aldus meldde de
katholieke nieuwsdienst van het Aartsbis
dom Wenen gisteren.
De nieuwsdienst deelde mede dat
vanaf de komende herfst in Tsjechoslo-
wakije priesterstudenten alleen nog maar
zonden kunnen studeren aan het seminarie
te Tmava in Slowakije, hetgeen door de
regering gecontroleerd wordt.
Intussen deelt men in kerkelijke kringen
mede, dat in alle volksdemocratieën derge
lijke plannen voorbereid worden of reeds
ten uitvoer zijn gebracht. In Hongarije zijn
alle seminaria reeds gesloten terwijl in an
dere landen dergelijke maatregelen voorbe
reid worden, aldus meldt U. P:
Volgens op het Vaticaan ontvangen in
lichtingen is het PlO-Instituut, een opvoed
kundige inrichting van de Jezuïten te
Pees, door de Hongaarse politie bezet. De
politie heeft-verder de zusters van de orde
van Notre Dame uit hun huizen in Pees
verdreven.
Een van de twee Indonesiërs, die ge
arresteerd zjjn in verband met de moord
op pater D. Mnlder O.F.M., heeft «en
bekentenis afgelegd. De verkoop van de
eigendommen van het slachtoffer heeft
hem f2000 opgebracht.
v%>T>n)n uwJ.te V^le3ende vleugel van de Amerikaanse luchtmacht, de Northrop
YRB-49a, die door zes straalmotoren wordt voortgedreven, heeft de eerste proef
vlucht gemaakt
Trygve Lie, die vandaag met een Rus
sisch lijntoestel van Praag naar Moskon
zou vertrekken, heeft gisteren in de
Tsjechische hoofdstad besprekingen ge
voerd met Vliem Siroky, de Tsjechoslo-
waakse minister van Buitenlandse Za
ken. Op zijn reis naar Moskou wordt
Lie vergezeld door de assistent-secreta-
ris-gcneraal voor de aangelegenheden
inzake de Veiligheidsraad, de Rus Zits-
jenko. Men verwacht, dat zijn aanwezig
heid de missie van Lie aanmerkelijk zal
vergemakkelijken.
Gisteravond heeft Trygve Lie zich op
een persconferentie in Praag nogal op-
Naar Aneta uit Djakarta meldt, zijn
Woensdag informele besprekingen over
de vorming van de eenheidsstaat tussen
minister-president Hatta en Hakim en
Susanto, respectievelijk vice-minister-
president en minister van Binnenlandse
Zaken der Republiek Indonesia (Djocja)
begonnen.
Het volkscongres te Medan van
aanhangers van een Indonesische
staat op federatieve grondslag, heeft
met algemene stemmen een resolutie
aangenomen, waarin geëist wordt,
dat Oost-Sumatra zijn positie als
deelstaat van de V.S.I. behoudt en
dat de gebieden Zuid-Asahan en
Labuan Batu in de negara blijven
opgenomen.
Naar wij vernemen, hebben alle con
suls in Surabaja aan hun resp. regerin
gen om bescherming gevraagd van de
Europese wijken.
A. P. verneemt in Djakarta, dat twee-
en-zestig personen uit de gevangenis in
Klaten op Midden-Java zijn uitgebroken.
(Van onze Rotterdamse redactie)
Met ingang van vandaag zal zo deel
de men ons mede, een der Nederlandse
zeepfabrieken de prijs van het dubbel-
stuk zeep voor huishoudelijk gebruik,
dat 33 cent kostte, tot 29 cent verlagbn
Deze prijsverlaging van 4 cent per dub-
belstuk is mogelijk geworden door een
grotere rationalisatie en grotere pro
ductiviteit. Men heeft een belangrijke
verbetering weten toe te passen van
de ziedmethode. Het ziedproces, dat
voorheen tien dagen in beslag nam
duurt thans slechts drie dagen.
Men deelde ons verder nog mede dat
de handel schadeloos gesteld zal wor
den op de voorraden, die hy op het
moment, dat de prijsverlaging ingaat,
heeft.
gewonden over het optreden van enkele
verslaggevers van Tsjechische kranten
en persbureaux van de volksdemocratieën.
De secretaris-generaal weigerde ant
woord te geven op een aantal vragen,
die gesteld werden door de correspon
dent van het Nieuw Chinese Nieuws
agentschap, omdat de correspondent wei
gerde de Kwomintang anders te noemen
dan de „reactionnaire kliek".
De bom barstte, toen een correspon
dent van Telepress, het Cominform
Nieuwsbureau, hem verschillende malen
onderbrak om er op te wijzen dat de
communistische vredesactie door de V. N
erkend moest worden. Hierna verklaar
de Lie, dat de persconferentie naar zijn
mening geen „politieke debatingclub"
was. „Wanneer u dit niet met mij eens
bent, geef ik op geen enkele vraag meer
antwoord en verlaat ik de zaal", waar
schuwde Lie. Hierop wijzigden de aan
wezigen hun houding en de verdere con
ferentie had een rustig verloop.
By de Tweede Kamer is ingediend
een wetsontwerp, waarin de noodrege-
ling voor een kinderbijslag voor zelf
standigen wordt voorgesteld De rege
ring is er van uitgegaan, dat een grens
van f 2000 per jaar voor een gezin met
drie kinderen in het algemeen redelijk
Is te achten. Een zelfstandige met drie
kinderen, die een inkomen heeft van
f 2100 per jaar, komt niet voor deze
kinderbijslag in aanmerking. Zodra dit
kindertal stijgt komt deze zelfstandige
financieel in dezelfde omstandigheden
te verkeren als een zelfstandige met een
inkomen van f 2000. Daarom wordt
voorgesteld de inkomensgrens per kind
met f 100 per jaar te doen oplopen en
in overeenstemming met deze oplopende
grens de kinderbijslag niet van het der
de kind, doch telkens van een volgend
kind af te verstrekken.
De bedragen van de toe te kennen
kinderbijslag dienen volgens de re
gering gesteld te worden op de helft
van het bedrag, dat thans de loon
arbeider ontvangt, dat is dus 23 cent
voor het derde en 28 cent voor de
volgende kinderen.
De ministers van Sociale Zaken en
Financiën willen de uitvoering van
deze noodkinderbijslagregeling voor
zelfstandigen aan de Raden van Arbeid
opdragen Bij de definitieve verzeke-
ringsregeiing zullen waarschijnlijk de
nieuwe bedrijfsverenigingen met de uit
voering worden belast.
Geschat wordt, dat deze voorlopige
voorziening het Rijk 15 millioen per jaar
zal kosten. Het laat zich aanzien, dat
met de totstandkoming ener definitieve
regeling op de grondslag van premie
betaling en de voorbereiding van de
invoering dezer regeling een drietal
jaren gemoeid zal zijn. In verband hier
mede is de werking der onderhavige
noodregeling beperkt tot een tijdsduur
van ten hoogste drie jaren. Het streven
van de ministers is er op gericht, de
definitieve regeling op korter termijn
tot stand te doen komen.
In zijn werkkamer op het stadhuis hield
Haarlems burgemeester Cremers een in
drukwekkend grote sleutel in zijn hand,
die drie jaar geleden door het plaats
je Holland in 't Amerikaanse Michigan
geschonken was. Voor hem kleurde op
het bureau een tiental tnlpen en daar
mede is eigenlijk de sfeer cetekend aan
de overigens gemoedelijke plech
tigheid, die komen zon.
Zoals wellicht bekend viert het
Amerikaanse Holland ieder jaar het
traditionele Tulip Time Festival, dat
eigenlijk de band moet onderhouden
van de in origine Hollandse bewoners
met de lage landen aan de zee. Het is
al gewoon geworden, dat ieder jaar
een onvervalst Ho-llands pierement
voor de nodige vrolijkheid op het
festival zorgt. Zo is er ook dit jaar
voor gezorgd, dat het festijn een zo
veel mogelijk Hollands karakter heeft.
Daaraan ontbreekt het dan ook niet,
want wie ooit in de gelegenheid is ge
weest de voorbereidselen tot het fes
tival gade te slaan, heeft het niet moei
lijk gehad de vaderlandse deugden
daarbij te onderkennen. Gekleed naar
in Amerikaanse ogen Hollandse
kledij worden de straten danig schoon
gemaakt en de bewoners hebben er op
gestaan, dat daarvoor speciaal Amster
damse bezems zouden worden gebruikt.
Het was uiteraard moeilijk om ook het
water uit ons Holland te betrekken,
maar de symboliek wist hier wel raad.
waar een fles „Zuiderzeewater de oce
aan werd overgebracht om zo nog
enigermate in stijl te blijven. Kortom,
ge kunt het nog niet zo gek prakkeze-
ren, of de Hollandse Amerikanen had
den er een oplossing voor.
Zo was het dan ook op verzoek
van de American Overseas Airlines,
dat Haarlems burgemeester, mr. P.
O. F. M. Cremers, de bewoners van
over de Oceaan toesprak, welke
woorden op een gramofoonplaat wer
den vastgelegd. De plaat zal door de
A.O.A. naar Amerika worden gevlo
gen en de boodschap van de burge
meester zal over de radiozender van
dat HoUand worden uitgezonden.
In zijn toespraak, die mr. Cremers
zowel in het Nederlands als in het
Engels hield, uitte deze allereerst zijn
voldoening ovet het feit. dat hij tot
deze groet in de gelegenheid was ge
steld, omdat Haarlem toch het Cen
trum is van de bloembollencultuur. Dit
alleen achtte hij nog geen reden tot
een stevige band. veeleer was daar nog
het Nederlands, dat beide bevolkings
groepen met elkaar verbonden houdt.
De burgemeester sprak als zijn ver
wachting uit, dat de bewoners van
Michigan ongetwijfeld goede burgers
van de Verenigde Staten zouden zijn
met hun eigen leefwijze, maar het
stemde hem tot vreugde, dat aloude
tradities en specifiek vaderlandse deug
den waren bewaard gebleven. „Als gij
feestend door uw straten trekt", zo
zeide hij, „dan viert gij het feest van
een stukje Holland. Als gij u uitdost,
dan grijpt gij naar een rijk verleden".
Mr. Cremers herinnerde daarna aan
de grote sleutel en zeide naar aanleiding
daarvan: „Dit geeft mij het gevoel van
uw medeburger te zijn en daar ga ik
trots op". Hy besloot zyn toespraak
dan ook met de beste wensen voor de
vrienden aan de overzijde van de
oceaan en met een persoonlijke groet
voor burgemeester Harry Harrington
Haarlems burgemeester tijdens zijn toespraak. In zijn hand houdt hij de sleutel,
die in 1947 ten geschenke werd gegeven.
(Van onze correspondent)
Er woedt nu reeds zes weken een
visoorlog in het Noorden. De groothan
delaren en venters leveren tegen hun
normale prijzen, de visverkopers, die
hun vis regelrecht uit IJmuiden betrek
ken, leveren ver beneden die prijzen
Het zijn de z.g. „visboksers" die de vis
in overstelpende hoeveelheid op de
markt gooien, tegen pryzen, zo buiten
iedere redelijke calculatie, dat vishande-
Het bestuur van de N.R.U. mitsgaders
de luisterspelregisseurs van de vier om
roepverenigingen en de literaire advi
seurs waren gistermiddag in de ont
vangstzaal van de K.R.O.-studio bijeen
voor de prijsuitreiking aan de winnaars
van de N.R.U.-luisterspelprijsvraag.
Prijswinnaars in de strikte zin des
woords waren de heren P. Molengraaf
uit Overschie en Manuel van Loggem
uit Amsterdam niet. Van de 127 inzen
dingen werd geen enkel bekroond, doch
de spelen van genoemde auteurs waren
toch zo verdienstelijk, dat zij voor uit
zending in aanmerking kwamen. Als er
kenning en aanmoediging schonk de
N.R.U. hen het honorarium van 2000,
dat voor de winnaar beschikbaar was.
De voorzitter van de N.R.U., prof. Kors,
sprak zijn grote waardering uit over de
originaliteit en de geschiktheid van „Het
pad der wildernis", van de eerste prijs
winnaar, de heer Molengraaf. Het spel
van de heer Van Loggem, „Tijl", had
meer literaire kwaliteiten doch was in
originaliteit de mindere. De beslissing
van de jury was in beide gevallen una
niem.
De programmacommissaris van de
N.R.U., de heer Broeksz, was verheugd
dat het begrip voor de speciale eisen,
welke het luisterspel stelt, in breder
kringen bekendheid begint te krijgen.
Ondanks het grote aantal inzendingen
was men aanvankelijk niet hoopvol ge
stemd na de ervaringen, welke men
reeds vroeger had opgedaan. Dat „Het
Menig mens maakt zich zelf bela
chelijk door zijn volkomen gemis
aan begrip voor de juiste verhou
dingen.
Ipad der wildernis" door een leek in het
vak was geschreven, was voor alle jury
leden een grote verrassing. Doch ook
het aantal spelen, dat voor discussie in
aanmerking kwam, was groter dan te
voren. Er is nog steeds een grote be
hoefte aan oorspronkelijke Nederlandse
hoorspelen. Te veel moet nog een be
roep worden gedaan op de buitenlandse
productie. Het spel van de heer Van
Loggem zal bij een komende nationale
feestdag wórden uitgezonden. Deze
schrijver heeft reeds voor de oorlog er
varing opgedaan met het schrijven van
luisterspelen.
Het doorlezen van de 127 inzendingen
was geen sinecure voor de uit 10 leden
bestaande jury onder leiding van de
heer E. Bomli. Ook de minst geschikte
inzendingen werden door minstens drie
leden doorgelezen. Gemiddeld nam elk
der leden een 50 spelen voor zijn reke
ning. De regisseur van het spel, de heer
Léon Povel, kreeg het spel eerst negen
dagen voor Koninginnedag toegewezen.
In ijltempo is door de acteurs en door
de componisten Hugo de Groot en zijn
dochter Else van Epende Groot aan
de voorbereiding gewerkt. Enkele
scènes, o. m. van een parade en van de
strijd in het oerwoud, werden in het
marinekamp Loosdrecht opgenomen. De
commandant kapitein ter zee Dobbenga
verleende alle medewerking en ook de
matrozen, die zich plotseling tot figu
rant zagen gepromoveerd, hadden een
eindeloos geduld in het herhalen van de
exercities voordat alles op de plaat vast
lag. De uitzending zelf heeft veel lof
geoogst. In Augustus zal een herhaling
worden gegeven.
De 32-jarige kleermaker uit Overschie
P. Molengraaf, die zich plotseling om
ringd zag door alle bekende figuren van
de Omroep, was door het resultaat aller
minst van zijn stuk gebracht. „Misschien
schrijf ik wel nooit meer iets behoor
lijks", was zijn bescheiden oordeel. „Het
eerste jaar zet ik in ieder geval geen
pen meer op papier". De heer Molen
graaf had zich tot nu toe bepaald tot
het schrijven van enkele bescheiden bij
dragen aan weekbladen in de buurt.
Toen hij van de prijsvraag hoorde nam
hij in een overmoedige bui de beslissing
De voorzitter van de N. R, U., prof. Kors O.P., overhandigt in de ontvangstzaal
van de K.R.O. de tweede prijs van de N.R.U.-luisterspelprijsvraag aan Manuel van
Loggem. Rechts zittend de eerste-prijswinnaar, de heer P. Molengraaf uit
Overschie.
mee te dingen. Enkele maanden lang
beluisterde hij nauwkeurig alle hoor
spelen en trachtte zich het eigen idioom
van het luisterspel eigen te maken. Over
het onderwerp, de guerillastrijd van een
groep van Nederlandse soldaten in het
oerwoud van Nieuw-Guinea tegen de
Japanners, kon hij ook bij het Bureau
Oorlogsdocumentatie weinig gegevens
bemachtigen. Om zich de sfeer van de
oerwoudstrijd eigen te maken, sprak hij
met rimboestrijders en las enige boeken.
De uitwerking gaf echter blijk, dat de
heer Molengraaf op dit gebied bekwaam
heden bezit. Prof. Kors verzekerde hem,
dat nieuwe spelen van zijn hand bij de
N.R.U. welkom zullen zijn. „Wees er
echter van verzekerd, dat het tweede
spel de meeste moeite zal baren", voegde
de heer Broeksz hier nog aan toe.
De Hoge Commissaris in Indonesië,
dr. H. M. Hirschfeld, zal Zaterdag per
KLM weer naar Indon.esië vertrekken.
Bij K.B. is de heer D. J. F. de Man
benoemd tot ambtenaar van de buiten
landse dienst in bijzondere dienst aan
het Hoge Commissariaat te Djakarta.
Hij treedt op als hoofd van de afdeling
Voorlichting.
De staatssecretaris van Oorlog, mr.
W. H. Fockema Andreae, is Woensdag
avond uit Indonesië in ons land terug
gekeerd.
laar met winkel groothandelaar en ven
ters gezamenlijk hun armen in een wan-
hoopsgehaar ten hemel slaan.
Als voorbeeld diene de situatie in Gro
ningen. De vismarkt op het Zuiderdiep
breidt zich hoe langer hoe meer uit. In
één dag, de marktdag, wordt heel Gro
ningen volgezet met vis. Aanvankelijk
verweerde de bonafide nandel zich. Men
ging naast de boksers staan en ver
kocht voor dezelfde prijs. Dit moest
gaan met schade, die gezamenlijk dooi
allen gedragen zou worden. Thans ech
ter is dit reservefonds uitgeput.
Geen venter durft meer vis te kopen
om met zijn kar uit te venten.
„Ik heb 27 jaar voor vrouw en elf
kinderen mijn brood verdiend. Nu kan
ik geen droog brood meer verdienen",
zegt een van de oudste venters van
Groningen. Hij laat ons het dagresultaat
van zijn arbeid zien: een gulden en zes-
en twintig centen.
Zo zijn er honderd erkende venters
alleen in Groningen.
„Ik heb een grote vishandel. Een win
kel met een diepvriesinrichting. Tot
voor enkele weken werkte ik met twee
getrouwde knechten. De knechten zijn
ontslagen. Ik kan het met een jong
maatje nog gemakkelijk af'. Dit zegt de
eigenaar van een der grootste viszaken
in Groningen. Hij is niet de enige.
„Als ik alleen met de vis moest han
delen, kon ik mijn tien man wel gedaan
geven. Deze ontwikkeling is funest". Dit
zegt een groothandelaar. Met de handen
in de zakken staan een aantal visventers,
die anders vis bij hem kochten, te sta
ren naar de honderdtallen vrouwen die
zich om de visboksers verdringen.
De huisvrouwen, ook die uit de pro
vincie voor wie de boderijders bestel
lingen meenemen, zijn de enigen die wel
varen bij deze gang van zaken.
Overigens kan hier gesproken worden
van een failliet van de vakgroep en een
afbraak van bonafide handeL. Want nooit
zal een bonafide handel het kunnen
bolwerken tegen deze „vrije-prüs-bok-
sers" die zonder de vaste lasten die een
winkel met zich meebrengt, zonder re
kening te houden met de dure verlan
gens van de Warenkeuring en de nauw
gezette controle van de belastinginstan
ties kunnen werken.
Advertentie
«eto 1690
WAT LEVERT LEVERT IS GOED
