Nieuwe Haarlemsche Courant | 1950 | 13 mei 1950 | pagina 4

MARIA in het geschreven woord

„THE BLUE LAMP"

Politiefilm in goede stijl

H

TURKIJE GAAT ZONDAG EEN NIEUWE
NATIONALE VERGADERING KIEZEN

AMERIKAANSE TOURNEE VAN
HET CONCERTGEBOUW

Echtgenote van Vogeler
bij Dean Acheson

Amerikaanse wapens in
Zeebrugge gelost

VAN HET WITTE DOEK

Wie komen er thuis
uit de West?

Deze week in Rembrandt

Republikeinse volkspartij zal de absolute
meerderheid verwerven

Gehele plan gestrand op details
Raad van Bestuur

teleurgesteld

ZATERDAG 13 MEI 1950

PAGINA 4

Palace

Luxor

Frans Hals

City

Rembrandt

Spaarne

KAMERMUZIEKAVOND
J. HOEBEN—M. BRUYEL

H.H. MISSEN OP ZONDAG

R.K. Openbare Leeszaal
en Bibliotheek

D.S.S.D.H.C.

ZANDVOORT

ZOMERCOSTUUM OP
„HOLLAND FAIR"

ZandvoortHythe

H.O.V.-concert voor de jeugd

„IK HEB NU HEEL WAT
MEER HOOP

REACTIONNAIRE NEIGINGEN
CONSERVATIEVE NAT. PARTIJ

Geen incidenten

TRYGVE LIE BIJ VISHINSKY

Scheepvaartberichten

Dat Maria sedert de geboorte van
Christus een vooraanstaande of althans
opvallende plaats heeft ingenomen in de
wereldliteratuur, moge wellicht van
zelfsprekend zijn, opvallend is het echter
ook, dat men aan dat begrip literatuur
de ruimst mogelijke betekenis moet
geven, van het simpele Marialiedje tot
het grootste meesterwerk toe. Deze twee
begrenzen als het ware, dat grote gebied
van het geschreven woord, waarin de
theoloog, de dichter en de contempla
tieve geest de figuur van Maria belich
ten, De lange litanie blijkt dan nog te
beperkt te zijn om alle stralen van de
Stella^ Maris op te vangen en telkens
weer 'breekt zich een nieuwe devotie
door om het hart die voldoening te geven,
waarom het bij de Maria-verering vraagt.

Eigenlijk zou alles, wat over Maria
in de loop der eeuwen geschreven is, te
herleiden zijn tot het eerste neerge
schreven woord, waarin zij met name
genoemd wordt, het Wees Gegroet. Al
het vplgende mag men beschouwen als
een heilig thema con variatione, maar
het illustreert tevens de behoefte om
nog eens met eigen woorden te zeggen,
welke plaats Maria bij ieder persoonlijk
in het leven inneemt. Want die plaats is
bij velen verschillend, al blijft de ver
houding van kind tot moeder dezelfde.
En dan is het ook begrijpelijk, dat niet
alleen de geleerde, maar ook de minder
geletterde mens, niet alleen de priester,
maar ook de leek, zijn gedachten en ge
voelens op papier heeft neergezet. Het
„ter herinnering aan mijn retraite" ge
volgd door een gedicht recht uit het
hart getuigt daarvan op vele plaatjes in
kerkboeken, de diepzinnige apologieën
van grote theologen, de lofzangen van
de grootste onzer dichters zijn slechts
een meer gecultiveerde vorm van dat
getuigenis.

Het bovenstaande moge een inleiding
zijn op een bezoek aan de tentoonstelling
van Marialiteratuur, die tot en met
Zondag 21 Mei in de achterzaal van
boekhandel Coebergh te Haarlem wordt
gehouden. En wij mogen hierbij wel
wijzen op het unieke karakter van deze
expositie, waar men talloze boeken en
publicaties over Maria verzameld vindt
uit alle hoeken van dew ereld, waar
onder vele uit het familiebezit van Coe
bergh. Men heeft zich bij de samenstel
ling niet beperkt tot een bepaald genre,
want niet alleen zijn de theologie en
de liturgie rijk vertegenwoordigd, maar
ook de spiritualiteit en het apostolaat
hebben een ruime plaats gekregen. Lite
ratuur over de rozenkrans en Maria-
devoties zijn daar bijeen gebracht. Kerk
boeken ontbreken uiteraard" evenmin en
hetgeen er over de plaatsen, waar Maria
bijzonder vereerd wordt, in de loop der
jaren is geschreven, ligt daar ruim
schoots voorhanden. Zo zou nog een
hele reeks genoemd kunnen worden,
legenden, spelen en liederen, maar het
zij voldoende te weten, dat de belang
stellende bezoeker rijkelijk en op alle
gebied wordt voorgelicht.

Waar wij echter nog graag op zouden
willen wijzen, is de prachtige verzame
ling Maria-afbeeldingen, die op deze be
scheiden tentoonstelling ter inzage liggen.
De samenstellers hebben zich hier zeer
veel en belangrijk materiaal kunnen
verzamelen uit de prachtige collectie,
die Joanna Coebergh gedurende vele
jaren bijeengebracht heeft en waarin
ieder land en iedere tijd op eigen wijze
de Maria-verering illustreert.

Öe film „Tromba", die deze week in
Palace vertoond wordt, toont een brok
je tragiek uit het circusleven. Trom
ba is een tijgerdompteur met Don Juan
allures, die bovendien nog aan mor
phine verslaafd is. Natuurlijk moet dit
tot een catastrophe leiden. Het moment
waarop de dompteur zijn uiteindelijke
nederlaag tegenover zijn dieren lijdt,
kan dan ook niet uitblijven.

De sfeer van een circus is hier tame
lijk goed weergegeven. Bovendien wor
den er attractieve staaltjes van dres-
seerkunst vertoond. Ook de muziek
vormt een passende omlijsting voor dit
niet van romantiek gespeende gegeven.

De K.F.C. zegt achttien jaar.

In het Luxor-theater kan men deze
week kennisnemen van onverkwikke
lijke situaties, die naar de titel doet
vermoeden iets uitstaande hebben
met de „gevaarlijke leeftijd". De toe
schouwer maakt weer eens een moei
zame wandeling over het platgetreden
pad der driehoeksverhouding. Deze
vindt haar oorzaak in de ontevreden
heid van een vrouw over de gedragin
gen van haar drukbezette "Echtgenoot
De medeminnaar verbergt zijn eigen
egoïsme door de tegenpartij van zelf
zucht te beschuldigen. Deze persoon
lijke visie verschaft hem een vrijbrief
voor minder fraaie gedragingen. In het
gehele filmwerk valt een zouteloze leeg
te te bespeuren, die zelfs niet ver
dwijnt in de meer gepassionneerde be
drijven. De opmerking van de veel
omstreden vrouw, dat zij zichzelf on
gelukkig maakt, is, naar onze mening,
de verstandigste uit deze hele rolprent
(Achttien jaar).

Het is geen onaardige geschiedenis,
die zich afspeelt rondom de dancing
„De Ooievaarsclub". Een knappe juf
frouw in de vestiaire redt een merk
waardig oud heertje van de verdrin
kingsdood. Het heertje wil zijn redster
anoniem belonen, terwijl hij zelf de
arme nietsnut uithangt. Complicaties te
kust en te keur. De verloofde van de
knappe juffrouw voelt zich bedrogen
en de vrouw van wie het oude heertje
gescheiden is, wint er een gelukkig le
ven mee terug. Er worden nogal wat
liedjes in deze rolprent gezongen; de
vertaling van de toch al krankzinnige
teksten is nog krankzinniger. (Achttien
jaar).

In City wordt deze week de jaarlijkse
reprise gegeven van „De Zevende
Sluier". Deze veel besproken en bewon
derde film, waarin James Mason en Ann
Todd de hoofdrollen spelen, behandelt
de geschiedenis van een meisje, dat na
een zelfmoordpoging door een dokter
onder hypnose wordt gebracht en in die
toestand naar levensgeschiedenis vertelt.
Deze zeer bijzondere film is voor perso
nen boven de 18 jaar zeer aan te
bevelen.

„The Blue Lamp", welke de komende
week in Rembrandt draait, bespraken
wij elders reeds uitvoerig. Een paar
goed bestede uurtjes zijn verzekerd.
Achttien jaar, zegt de K.F.C.

„De schat in de zilvermijn" is de titei
van de film, die in het Spaame-theater
draait en waarin Buster Crabbe de
hoofdrol vervult. In deze rolprent be
hoedt hij een heel dorp voor bankroet.
De dwaasheden van de komiek Al St.
John brengen een amusante noot in deze
spannende avonturenfilm, waarin we
ook nog een tocht door onderaardse gan
gen meemaken. Het „spookt" daar hevig
en liefhebbers van griezelfilms kunnen
du» deze week hun hart ophalen (14 j.).

Een der schoonste werken van O/otto,
de grote vernieuwer der Italiaanse
kunst, bij wie, om het breed te zeggen,
de Renaissance begint.

Wij geloven niet hier nog veel aan te
moeten toevoegen. De bezoeker, die zich
er tijd voor gunt de verschillende boe
ken en platen nader te bezien, zal de
expositie in ieder geval geestelijk rijker
verlaten dan hij er gekomen is.

De violist Jan Hoeben en Martyn
Bruyel piano hadden een ongetwijfeld
belangrijk en interessant programma sa
mengesteld voor de kamermuziekavond
die ze Vrijdagavond in het Frans Hals
museum gaven. Met twee vertegenwoor
digers uit de laat-Romantische school,
Reger en Franck, en dc hoofdrepresen
tant van het impressionisme, Claude De
bussy, vormde dit programma zeker een
goed geheel. Wat de opkomst van het pu
bliek betrof, moet men constateren dat
er toch maar weinig echte liefhebbers
van kamermuziek zijn. Dit is betreurens
waardig zowel ten opzichte van de uit
voerenden als van de mogelijkheden op
dit terrein, dat schatten van prachtige
muziek in zich bergt.

Begonnen werd met een Suite van Max
Reger. Ondanks dat deze componist ge
heel in zijn eigen tijd staat qua schrijf
wijze, grijpt hij, speciaal in zijn kamer
muziek, dikwijls terug naar de oude vor
men. Zo ook deze Suite, die bestaat uit
dezelfde dansvormen die Bach in zijn
suites bezigde. Invloeden van tijdgenoten
zijn er zeker in merkbaar, maar dit
neemt niet weg dat het zuivere en spon
tane muziek is, waar men met vreugde
naar luistert. Wel vergt het een aparte
concentratie door de soms eigenaardige
abstracte melodievorming, maar men
proeft er toch een diep sentiment van
de ras-musicus uit. De vertolking door
J. Hoeben en M. Bruyel was in vele op
zichten te loven, hoewel hier en daar de
begeleiding van de vleugel iets te zwaar
aandeed, hoezeer Bruyel zijn best ook
deed het spel transparant te houden. De
vleugel zelf als instrument werkte hier
toe echter ook niet bepaald rnede.

In de Sonate van Debussy gaven beide
uitvoerenden veel moois te genieten.
Hierin was alles veel doorzichtiger en
ook speciaal in de verhoudingen beter
Deze Sonate van Debussy, gecomponeerd
ruim één jaar voor zijn dood, bezit een
grote vorm van schoonheid, hoewel De
bussy er geen verdere ontwikkeling van
zijn wezen, ten opzichte van het eenmaal
door hem reeds behaalde hoogtepunt in
bereikt. Het coloriet is versoberd en doet
zelfs hier en daar neo-klassiek aan. Het
is een prachtig werk waaraan men veel
genot beleefde. Tot slot na de pauze de
enige Vioolsonate die César Franck
schreef voor piano en viool in A majeur,
opgebouwd naar het cyclisch principe,
met als kiemcel de eerste nolen van het
hoofdthema uit het eerste deel. Het ge
hele werk is typisch Franck met al diens
eigenschappen in vorm. harmonie,
rhythmiek en speciaal de verheven en met
grote uitdrukking geladen cantilenes der
melodie. Dit opus stelt zware eisen aan
de uitvoerenden, die op hun best uitkwa
men in het derde deel. De zware piano
partij in het laatste deel deed hier en
daar wat afbreuk aan het spel van J.
Hoeben, die een meer sobere opvatting
van Franck had dan Bruyel. Mooi was
de toon in het derde deel, waarin beide
solisten prachtig muziek maakten. Het
aanwezige publiek was dankbaar voor
het gebodene.

JAN LAARVELD

De volgende militairen, afkomstig uit
Haarlem en omgeving, zullen per s.s.
Boskoop vanuit West-Indië morgen te
Vlissingen aankomen. Haarlem: H. van
Duuren, Emostraat 7; A. Bosman, Gier
straat 85; G. Bruning, Oranjeboom
straat 173. Haarlemmermeer: T. de Jong,
Vijfhuizerdijk 244, Vijfhuizen. Velsen: C.
Buuren, Kortenaarstraat 36. IJmuiden;

G. v. d. Pijl, Trompstraat 100. Aalsmeer:
A. Wissen. Kudelstaartseweg 289. Sassen-
heim: C. Berg, Berkenlaan 35. Bloemen-
daal: W. Horst, Asterlaan 50, Aerden-
hout. Heemstede: M. Hulschebosch, Bor-
neostraat 33; T. Schraa, Overboslaan 17.

Kathedraal St. Bavo (Leidsevaart):
6.30, 7.30, 9 (Hoogmis) en 11 uur.

H. Jozef (Jansstraat): 6.45, 8, 9.15
(Hoogmis) en 11 uur.

H. Antonius v. Padua (Nieuwe Groen
markt): 6.30, 7.30, 8.30 (Hoogmis), 10, 11
en 12 uur.

O. L. Vr. Rozenkrans (Spaarne): 6.15,
7.30, 9 en 10.30 u. (Hoogmis).

H. Joannes de Doper (Amsterdam
straat): 6.30, 7.30, 8.45 (Hoogmis), 10.30
en 11.45 uur.

Allerh. Hart van Jezus (Kleverpark
weg): 6.30, 7.45, 9, 10.30 (Hoogmis) en
12 uur.

H.H. Elisabeth en Barbara (Paul Kru-
gerstraat): 6.30, T.45, 9 (Hoogmis) en
11 uur.

H. Liduina (Rijksstraatweg): 6.30, 7.30,
8.30, 9.45 (Hoogmis) en 11.30 uur.

O. L. Vrouw van Zeven Smarten en
St. Bavo (Rijksstraatweg): 6.30, 7.30,
8.45 (Hoogmis), 10.15 en 11.30 uur.

Allerh. Drieëenheid (Bloemendaal): 7.
8.30 (Hoogmis), 10.15 en 11.30 uur.

H. Sacrament (Bloemendaal): 7.30 en
10.15 uur (Hoogmis)

O. L. Vrouw Onbevlekt Ontvangen
(Overveen): 7, 8, 9 (Hoogmis), en 10.30 u,

H. Antonius van Padua (Aerdenhout):
7.30, 9 (Hoogmis) en 11 uur.

H. Bavo (Heemstede): 7.15, 8.45, 10
(Hoogmis) en 11.30 uur.

O. L. Vr. Hemelvaart (Heemstede): 7,
8.30. 10.15 en 11.30 uur.

H. Agatha (Zandvoort): 7, 8.30 en IC
uur (Hoogmis).

H. Adelbertus (Spaamdam): 7.30 en
10 uur (Hoogmis).

Voor de liefhebbers van Engelse lec
tuur heeft de R.K. Openbare Leeszaal- en
Bibliotheek Nieuwe Gracht 70, deze
week de volgende aanwinsten:

Derek Hudson: British journalists and
newspapers.

Kate O'Brien: The land of spices. A
novel.

Stephen Spender: Poetry since 1939.

Elizabeth Bowen: The heat of the day.

G. B. Stern: A duck to water.

Clare Sydney Smith: The golden reign.
The story of my friendship with „Law
rence of Arabia".

Verder enige nieuwe Nederlandse ro
mans:

A. Keijer-De Jongste: Vroedvrouwen
school.

Tjebbo Franken: De roman van Frans
Hals binnen Haerlem's veste gedroomd.

Jo Boer: Een zachtmoedige. Roman.

J. J. C. Böckling: Het kan verkeren!

M. Wierd'els-Monsma: Het lachen van
Dionusios.

Pearl Buck: Pioenroos.

De wedstrijd DSSDHC voor de vijf
de ronde om de KNVB-beker wordt in
Bloemendaal gespeeld, aanvang half
drie.

Vrijdagmiddag heeft de Stichting
„Touring Zandvoort" een exemplaar
van het nieuwe Zandvoortse zomercos-
tuum naar de Holland Fair in Philadel
phia gezonden. Maatregelen zijn getrof
fen opdat dit costuum mits dit nog
tijdig te bestemder plaatse zal zijn
tijdens de Holland Fair door een Neder
lands meisje zal worden gedragen; zij
zal zich daar belasten met de versprei
ding van de nieuwe folder van „Touring
Zandvoort". Daarna zal het costuum In
Los Anggjes dezelfde diensten bewijzen.

Tijdens de Zandvoortse sportweek,
welke van 29 Mei tot, 4 Juni a.s. wordt
gehouden, zal een groep van 45 Engelsen
uit de badplaats Hythe naar Zandvoort
komen. Dit geschiedt in het kader van
de sportuitwisseling ZandvoortHythe.
In September brengt een gezelschap
Zandvoorters een tegenbezoek aan
Hythe.

Wil Haarlem zijn muzikaal peil hand
haven en verhogen, dan zal het ook op
dit terrein de jeugd moeten zijn, die de
toekomst schraagt. En daarom is het ook
zo toe te juichen, dat onze Haarlemse
jeugd bij tijd en wijle middels de H.O.V.
met de muziek van onze grote meesters
niet alleen in contact wordt gebracht,
maar daarin ook als het ware wordt
rondgeleid om de schoonheid daarvan zo
sterk mogelijk in zich op te nemen. Men
mag immers wel verwachten dat velen
onzer jongeren toch wel deze muzkk op
een of andere wijze beluisteren, doch
belangrijker is. dat zij ook de diepe zin
of symboliek begrijpen.

Stemt het organiseren van dergelijke
concerten tot grote voldoening, groter
wordt deze nog, wanneer men ziet, dat
de Haarlemse jeugd daar zo spontaan op
reageert. Dat bleek gisteravond weer
eens te meer, toen de H.O.V. met
een populair programma het jonge pu
bliek, dat de grote concertzaal vrijwel
geheel vulde, een prachtige avond bood.

Wat het programma zelf betreft mogen
wij kort zijn, waar de uitvoering der ver.
schillende stukken reeds meerdere malen
in ons blad besproken is. De serenade
„Eine kleine Nachtmusik" had. dank zij
de bekwame leiding van Toon Verhey.
weer die schittering waarop zij als parel
onder de toondichtingen van Mozart
recht heeft. Fors, maar tot in details
afgewerkt, klonk Beethoven's Egmont-
ouverture en dat de uitvoering van Peter
van Anrooy's Piet Hein Rhapsodie bij de
H.O.V. in vaardige handen is, hebben
wij deze week nog mogen constateren.

Een programma dus waarvan de jeugd
heeft kunnen genieten, niet in het minst
door het deskundig commentaar, dat Ma-
rinus Adam bij ieder uit te voeren stuk
gaf.

Het jonge publiek vormde zo uiteraard
een dankbaar en aandachtig gehoor. Het
gulle applaus kwam recht uit het hart
De vier onuitstaanbare wezens die als
enigen onbeschrijfelijk vervelend waren,
zullen we hun gegichel maar vergeven.
Alleen hopen we ze de volgende keer niet
meer te zien.

Mevrouw Lucille Vogeler, de 32-jarige
echtgenote van Robert Vogeler, de Ame
rikaanse zakenman die door de commu
nisten in Hongarije tot 15 jaar gevan-
nisten in Hongarije tot 15 jaar gevange
nisstraf werd veroordeeld, heeft Vrijdag-
in Londen een ontmoeting gehad met
Dean Acheson en gesproken over het lot
van haar man.

Mevrouw Vogeler was zeer terneer
geslagen door het nieuws, dat het Hon
gaarse opperste hof geweigerd heeft de
gevangenisstraf van haar man te ver
anderen.

De blonde, uit België geboortige mevr.
Vogeler, was meer dan een uur in ge
sprek met Acheson. Van dit onderhoud
keerde zij opgewekt glimlachend terug.
Tegenover verslaggevers verklaarde zij:
Jk heb nu heel wat meer hoop. De Ame
rikaanse regering doet alles wat zfj kan
Ik kan op haar vertrouwen."

Zij weigerde te zeggen wat zij met
Acheson besproken had en ook of er een
plan bestaat waardoor haar man kar
vrij komen.

Mevr. Vogeler vertelde aan verslag
gevers, dat zij over haar toekomstige
plannen nog in het onzekere verkeerde.

„Ik weet nog niet wat ik ga doen. Als
het nodig is vlieg ik naar Amerika om
de president op te zoeken. In ben zeer
voldaan. Meneer Acheson was zeer
aardig voor mij en ik heb nooit kunnen
denken, dat een man, die het zo druk
heeft met wereldvraagstukken, nog zo
veel tijd voor mij over zou hebben. Ik
dacht, dat hij me maar een paar minu
ten zou kunnen ontvangen. Zo gauw
mogelijk zal ik mijn twee zoontjes in
Wenen opbellen. Zij denken, dat ik hun
vader mee terug breng uit Londen, maar
ik zal ze vertellen, dat ik met meneer
Acheson gesproken heb en dat ik vol
goede hoop ben."

Later heeft Michael McDermott, de
bijzondere assistent van Acheson, in een
verklaring meegedeeld, dat Acheson
mevr. Vogeler er van verzekerd heeft
„dat de Amerikaanse regering haar diepe
bezorgdheid deelt en voortgaat de zaak
van haar man met de meeste nauwkeu
righeid gade te slaan. Zij zal verder
voortgaan hem op alle mogelijke manie
ren bij te staan, trachten toegang tot
hem te krijgen en zijn vrijlating en te
rugkeer naar Amerika te bewerkstel
ligen.

Rusland. De Britse treiler „Etruria" is
door de Russische autoriteiten vrijgege
ven. Dit geschiedde nadat de Britse am
bassade te Moskou een boete van 300 roe
bel had betaald. Het schip werd opgebracht
wegens vissen in Russische wateren.

Twee Deense vissersboten die door de
Russen op de Oostzee waren aangehouden
en twee weken zijn vastgehouden, zijn gis
teren eveneens vijgegeven.

et aantal politiefilms in alle denk
bare filmlanden is langzamer
hand onbeperkt geworden, wan
neer we onaer politiefilms ook die wer
ken willen verstaan, die de bedoeling
hebben een beeld te geven van het werk
en het wezen der politie, of die nu ge
heim dan wel in het openbaar haar func
tie uitoefent

Niet lang geleden hebben wij nog een
en ander verteid over de Amerikaanse
film „Spionnage in Lakeview", waarbij
de Amerikaanse geheime dienst zo'n
grote rol speelt en aan deze film zouden
we kunnen toevoegen „De straat zonder
naam", die eveneens de Amerikaanse
politie in actie brengt, maar beide films,
hoe interessant ook, zijn niet vrijge-
bleven van sensatie en de schietpartijen
nemen vrolijk deel aan de handeling.

Niet aldus in „The blue Lamp", waar
in de Britse reserve en de Britse humor
op hun beurt aanwezig zijn. Hier gaat
het allerminst om sensationele zaken en
toch is de film pakkender dan beide
genoemde Amerikanen bij elkaar. De
bedoeling van Dearden is blijkbaar twee
voudig geweest: hij wilde de Engelse
politie laten zien in haar gedragingen
thuis en in dienst, zonder omslag, zon
der make-up en hij tracht ons (en de
Engelse autoriteiten) duidelijk te ma
ken, dat een ongewapende politieman
niet veel, ja, te weinig in te brengen
heeft tegen een gewapende zware
jongen.

Hoe gevaarlijk die afwezigheid van
wapenen is, blijkt de laatste jaren
meer dan ooit, want sinds de oorlog zijn
er in de wereld van de misdaad nogal
wat amateurs op pad, die niet weten,
wanneer zij schieten moeten en wan
neer zij hun handen in hun zakken
moeten houden. En dan wordt het
voor de politie een hard gelag. Dan
schiet er niet veel anders meer over
dan kampjes, zij het met kloppend
hart en gespannen zenuwen, op de
gevelde revolver toe te wandelen en
maar af te wachten, wat de onbedreven
boef gaat doen. Is hij een man van
het vak, dan zal hij de psychologie

van de moed verstaan, in het andere

geval zal hij schietenhetgeen

hem door geen fatsoenlijke schurk
ooit vergeven zal worden.

Tot welke consequenties zulke toe
standen leiden, geeft de film helder er
boeiend te zien. Dat wij die trieste con
sequenties als zeer menselijke momenten
ervaren, danken we aan de voortref
felijk getekende achtergrond, waar de
politiemannen zich in dienst en bij moe-

Potitie en misdadiger in de film „The Blue Lamp"
Basil Dearden.

der de vrouw thuis bewegen. Een hele
boel kleine karweitjes heeft de Bobby
op te knappen: burenruzietjes, weer
spannigheid bij de groentenboer, die
zijn kar verkeerd plaatst, gemoedelijke
waarschuwinkjes aan gevaar lopende
meisjes, allemaal van die kleine dingen,
waarin de politie soms succes, soms ho
nende mislukking oogst. En met einde
loos geduld hoort de brigadier een oude
dame aan, die haar hondje kwijt is, ter
wijl een tafel verder de afschuwelijkste
moord aan de orde wordt gesteld.

Zo zit de film „The blue Lamp" vol
kleine en grote zaken, die alle hun bij
drage leveren in het drama, dat nu eens
tragisch, dan weer komiek verloopt,
maar een totaal oplevert, dat aan dui
delijkheid en menselijkheid niets te
wensen overlaat. Basil Dearden heeft de
film met groot ge
voel voor de betrek
kelijkheid der din
gen gemaakt. Hij
houdt een documen
taire stijl vol, die
afgewisseld wordt
met dramatische

handelingetjes,
doch die opzichzelf
even dramatisch
werkt als de zo.
genaamde speel-
scènes. Nergens

gaat de film zich te
uiten. Er heerst
een voortdurende
controle, die het
drama voor zich
zelf doet spreken.
Kortom: Dearden
heeft een bijzon
der onderhoudende
film gemaakt, die
nergens de goede
smaak geweld aan
doet. Hij geeft bo
vendien een wijs
lesje in *e film
compositie, die le
vende beelden op
roept uit een ge
voelige associatie
en een vindingrij
ke afwisseling.

De titel van de
film duidt op de
blauwe lantaarn,
die de ingang der
Engelse politiebu
reaus siert

16 Mei zal in Kapelle in Zeeland de Algemene Franse Begraafplaats officieel geopend worden. De stoffelijke resten
van tweehonderd vierendertig Franse militairen zijn door de zorg van de Nederlandse regering naar dit kerkhof
overgebracht. Op de begraafplaats staal een monument, waarin de namen van in ons land gevallen Fransen zijn gegrift.

(Van onze correspondent)

ISTANBOEL, Mei 1950.

De Turkse kiezers zullen Zondag a.s. ter stembus gaan om 487 afgevaardig
den te kiezen voor de Nationale Vergadering. Er is door de verschillende
partijen een felle verkiezingscampagne gevoerd, doch het is wel zeker, dat
de republikeinse volkspartij, de partij van Kemal Ataturk, opnieuw de absolute
meerderheid zal verwerven, ofschoon zij wellicht enkele zetels zal moeten afstaan
aan de democratische partij, die uit de eerste is voortgekomen en die eveneens
gebaseerd is op de leerstellingen van Ataturk. In de oude Kamer telde de rege
ringspartij 410 zetels, de democratische partij 33, de nationale partij 20, terwijl
enkele zetels bezet werd^p door onafhankelijken. De republikeinse volkspartij
heeft sinds 1927 de macht in handen en was tot 1944 de enige politieke partij in
Turkije. Het is mogelijk, dat de nieuwe Nationale Vergadering zich zal transfor
meren in een constituante als de twee voornaamste partijen op dit punt tot over
eenstemming komen. Beide partijen, die samen over de twee-derde meerderheid
die door de grondwet geëist wordt voor grondwetsherziening, beschikken zijn
voor een herziening van de grondwet. Bij de nieuwe grondwet zou voorzien wor
den in de instelling van een Senaat, waame de Kamer zichzelf zou ontbinden
en nieuwe verkiezingen zou uitschrijven.

dens een recente bijeenkomst van de
ultra-conservatieve nationale partij be
klaagde prof. Rassit er zich over, dat de
regering de manifestatie van patrioti-
sche en nationalistische gevoelens ter ge
legenheid van de begrafenis van maar
schalk Tsjakmak had bestempeld als
reactionnaire propaganda. Hij zeide het
te betreuren, dat men geen nationale
rouw had afgekondigd bij de dood van
de maarschalk.

Maarschalk Tsjakmak is naast Kemal
Ataturk en om dezelfde reden een der
meest markante persoonlijkheden ge
weest van het nieuwe Turkije.

In het gehele land wordt een levendige
verkiezingscampagne gevoerd, waarbij
de verschillende partijen met tegenge
steld politiek standpunt elkaar echter
respecteren. Wel zijn er enkele nationa
listische en religieuze demonstraties ge
weest, die de communisten hebben trach
ten uit te buiten, echter zonder succes.

Om een dergelijke reactie, die bezig
zou zijn te herleven, van het begin af
aan de kop in te drukken, hebben de
twee grote partijen een gemeenschappe
lijk front gevormd. Het is niet de be
doeling aan de stembus samen te wer
ken, doch wel gezamenlijk op te tre
den tegen de extremistische stromingen
van links en rechts, die zich de laatste
tijd onder de dekmantel der verkiezings
campagne hebben gemanifesteerd. Toch
heeft het enige verbazing gewekt, dat
beide partijen, terwijl de verkiezings
campagne in volle gang was, in een ge
meenschappelijke verklaring de kuipe
rijen van de extremisten, die erop ge
richt waren om de politieke en sociale
instellingen van het land in discrediet te
brengen, aan de kaak te stellen. In het
communiqué van de democratische partij
werd daaraan nog toegevoegd, dat zij
alle maatregelen, die de regering gedu
rende de verkiezingscampagne daar
tegen zou nemen, goed zou keuren.

Beide genoemde partijen hebben de
Gnlangs gestichte conservatieve nationale
partij, die onder haar oprichters o.a.
maarschalk Fevzi Tsjakmak, een vriend
van Ataturk, telde, openlijk beschuldigd
van reactionnaire neigingen. De begrafe
nis van de maarschalk had aanleiding
gegeven tot luidruchtige demonstraties,
die als nationalistische propaganda ge
kenschetst werden. De kwestie is. dat
sinds het regiem meer liberaal geworden
is de voorstanders van het ancien régime
en de religieuze leiders, die door het
nieuwe bewind in de eerste jaren van
de radicale hervormingen van Ataturk
van hun oude voorrechten beroofd wa
ren, hebben geprobeerd uit de nieu
we situatie profijt te trekken, teneinde
hun verloren prestige te herwinnen.

Zjj hadden dus gehoopt onder de dek
mantel der verkiezingscampagne hun
reactionnaire activiteiten te kunnen her
vatten en eventueel troebelen te veroor
zaken.

Hodja's, ulema's en vroegere derwisjen
hebben geprobeerd ook de studenten en
mensen zonder politieke voorkeur, onder
wie zich een aantal communistische
provocateurs gemengd hadden, aan te
trekken. Aan het hoofd van deze reac
tionnaire beweging staan enkele invloed
rijke persoonlijkheden, onder wie de
vroegere afgevaardigde prof. Rassit. Tij-

De eerste Amerikaanse wapens voor
België, zijn gisteren zonder incidenten
te Zeebrugge gelost, onder zware be
waking van de gendarmerie. De twee
rnjjl lange kade, waaraan het vracht
schip de „Uso", gistermorgen meerde,
was geheel afgesloten door prikkel
draadversperringen die door meer dan
honderd zwaar gewapende gendarmes
bewaakt werden.

Voordat men met het lossen begon
had een korte officiële plechtigheid
plaats, tijdens welke de Amerikaanse
ambassadeur en de waarnemende minis
ter van Defensie, Deveze, het woord
voerden.

Een afdeling van de Belgische lucht
macht gafac te de presence boven de
haven en een Belgische torpedoboot-
jager loste zeventien saluutschoten.

Trygve Lie, de secretaris-generaal van
de V.N., heeft gisteren gedurende ander
half uur gesproken met de Russische
minister van Buitenlandse Zaken, Andrei
Vishinsky. Lie was vergezeld door de
assistent-secretaris van de V.N., de Rus
Zitsjensko. Over het onderhoud, dat op
het Russische ministerie van Buitenland
se Zaken gevoerd werd, zijn geen bij
zonderheden bekend.

Terwijl de verkiezingscampagne in vol
le gang was heeft het dagblad Imbret
het orgaan van de nationale partij, een
fel artikel tegen de regering gepubliceerd
dat ondertekend was door Euat Argha
een der nationalistische leiders. Het ar
tikel dat als titel had: „De honden huilen
en de uilen jammeren" werd als op
standig beschouwd. De schrijver en de
uitgever van de krant, die beiden candi-
daat stonden voor de verkiezingen, zijn
gearresteerd en zij zullen met een hon
derdtal andere personen, onder wie poli
tici, religieuze leiders en studenten
terecht moeten staan op beschuldiging
van reactionnaire activiteiten.

Het is een feit, dat alle politieke par
tijen de studenten van de universiteiten
van Istanboel en Ankara en van de hoge
scholen hebben proberen te winnen. De
grote meerderheid der studenten is voor
stander van de door Ataturk ingevoerde
hervormingen. Maar overal kunnen reac-
tionnairen binnendringen en zij kunnen
zelfs in de meest progressieve organi
satie moeilijkheden veroorzaken. Om de
kwaadwillige geruchten tegen te gaan
heeft de Turkse studentenorganisatie een
manifest uitgegeven, waarin de politieke
manoeuvres, die ten doel hebben de stu
denten in de politieke strijd te betrek
ken, veroordeeld worden.

Om elk misbruik van nationale em
blemen als de landsvlag, de halve maan
en van godsdienstige teksten als verzen
uit de Koran, theologische uitspraken en
in het algemeen van teksten in Arabische
letters te voorkomen hebben de politie
autoriteiten het gebruik hiervan tijdens
de gehele verkiezings-campagne verbo
den.

Naar aanleiding van berichten van
de zijde van National Concerts and Ar
tists Corporation te New York, waaruit
blijkt dat deze instelling de voorgeno
men tournee door de Verenigde Staten
van Amerika en Canada van het Con
certgebouworkest als afgelast be
schouwt, deelt de raad van bestuur van
het Concertgebouw N.V. mede, dat hij
met grote teleurstelling van deze pu
blicaties alsmede van een hierop ge
volgd telegram heeft kennis genomen
en geeft terzake de volgende uiteenzet
ting.

Aanvankelijk is er, dank zij het con
certbureau J. Beek te 's-Gravenhage,
wiens vertegenwoordigster tijdens een
bezoek aan New York in December 1949
(op onbaatzuchtige wijze) de mogelijk
heden van een concertreis van he*
Concertgebouworkest door de Verenig
de Staten van Amerika en Canada heeft
willen onderzoeken, contact gefeest
tussen de National Concerts and Artists
Corporation (N.C.A.C.) en het bestuur
van het Concertgebouw N.V., waarbij in
grote trekken overeenstemming werd
bereikt voor het maken van een tour
nee door de Verenigde Staten en Ca
nada.

Bij de nadere uitwerking hiervan,
die noodzakelijk was om tot een de
finitieve overeenstemming te komen
van de vastgelegde beginselen, bleek
dat de verschillen tussen de partijen
te groot waren om werkelijk tot een
definitieve overeenstemming te gera
ken.

De moeilijkheden, die de overeenstem
ming in de weg stonden, betroffen o.a.
het reisschema, de garantiesom en de
verzorging der orkestleden.

Mede op aandrang van verschillende
zijden heeft, toen de onderhandelingen
op 8 Maart 1950 waren vastgelopen, de
raad van bestuur van het Concertge
bouw N.V. één zijner leden afgevaar
digd naar New York om alsnog te
trachten de onderhandelingen zo moge
lijk weer op gang te brengen, daar het
gevoelen hier bestond dat de voorge
nomen tournee als culturele missie voor
de goodwill van Nederland in de Ver
enigde Staten en Canada bijzonder be
langrijk geacht moest worden.

Dat een concertreis van een Euro-
ropees orkest van enige vermaardheid
door de Verenigde Staten en Canada
zeer hoge eisen van artistiek en orga
nisatorisch beleid stelt, is na de deels
droeve ervaringen, die men in de
Verenigde Staten sinds de oorlog op
dit gebied heeft gehad, stellig ook
voor de N.C.A.C. geen geheim meer.

De raad van bestuur is dan ook uiter
mate teleurgesteld dat de onderhande
lingen, die tot tweemaal toe door het
Concertgebouw werden hervat, en die
uitsluitend ten doel hadden een succes
volle tournee te bevorderen, thans zo
abrupt door N.C.A.C. zijn afgebroken.

In een persconferentie te New York
heeft de rechtskundige adviseur van
het Concertgebouw verklaard, dat een
van de voornaamste oorzaken van de
gerezen moeilijkheden is het verschil
van opvatting over de betekenis van
het woord „garantie", een woord dat
blijkbaar in Amerika en Nederland ver
schillend wordt geïnterpreteerd.

Minister mr. J. in 't Veld, toevallig in
New York aanwezig, woonde in zijn
kwaliteit van bestuurslid van het Con
certgebouw de persconferentie bij.

De lange duur der onderhandelingen
had de moeilijkheden doen toenemen,
zeide hij, aangezien in geval de tournee,
niet zou doorgaan er andere concerten
in de onderhavige periode zouden moe
ten worden gearrangeerd.

Het Concertgebouw drong daarom ten
slotte aan op een beslissing binnen een
week en dat bleek onmogelijk. Het leek
de minister utigesloten, dat de tournee
voor 't volgend seizoen nog zou kunnen
worden geregeld en hij sprak de hoop
uit, dat een betere oplossing zou kun
nen worden gevonden voor een tournee
in 1951, die dan rustiger zou kunnen
worden voorbereid. Spreker zeide gaarne
te willen zien, of hij tijdens zijn toeval
lige aanwezigheid in de Verenigde Sta
ten nog iets zou kunnen bijdragen tot
oplossing van de kwestie.

Naar aanleiding van berichten, dat de
N.C.A.C. voornemens zou zijn een proces
tegen het Concertgebouw te beginnen,
merkte de minister op dat de juridische
positie van de N.C.A.C. hem daarvoor
zeer zwak voorkwam.

AAGTEKERK 12 te Rott., AALSDUK 12
bij K. Race. AALSUM 12 te Antw., AAR-
DIJK 12 bij Ouessant. ABBEKERK 12 n.
Fremantle, ALCOR 12 n. Las Palmas, AL-
DEGONDA 12 n. Pladju, ALETTA 10 te P.
Swettenham, ALHENA 12 bij K. St. Vin
cent, ALPHARD p. 11 Lissabon, ARENDS-
KERK 12 n. Sydney, ARKELDIJK 12 te
Rott., ARNEDIJK 12 n. Rott., AVERDIJK
12 n. Tampa, BLITAR p. 12 Socrota,
BLOEMFONTEIN 12 bij K. Frio, BOSKOOP
12 bij Ouessant, BRITSUM 12 n. Monrovia,
CELEBES p. 12 Minicoy, CERONIA 12 te
Paltend, CLAVELLA 12 bij Brisbane, CLEO-
DORA 12 te Miri, CORILLA 10 te Surabaja,
COTTICA 12 bij Barbados. DELFLAND p.
ia K. San Thome, DRENTE 12 n. San
Francisco, EDAM 12 te New York, ERlNNA
12 n. Singapore, ESSO ROTTERDAM 12 n.
Aruba, GAROET 12 n. B. Pappan, GENE
RAL M HERSEY 12 bij Ceylon, GOOI
LAND p. 12 K. Verd. Eil., GROOTEKERK

12 n. Antwerpen, HECUBA 12 te Rott.,
HERCULES 12 n. A'dam, HERSILLIA 12 te
Paramaribo, INDRAPOERA 12 v. Aden n.
Belawan, -JAGERSFONTEIN 12 te Zanzi
bar, JOH. v. OLDENBARNEVELT p. 12
Burlings, JOOST v. d. VONDEL p. 12 Royal
Souvereign, KAMERL1NGH ONNES p. 12
Gibraltar, KEILEHAVEN 12 bij Ouessant,
KOTA INTEN 12 te Ambon, LARENBERG
p. 12 Ouessant, LEKKERKERK 12 v. Ge
nua, LEMSTERKERK 12 te Khorramshar.
LEOPOLDSKERfc 12 n. Basrah, LEUVE-
KERK 12 n. Ras el Machiaal, LIEVE VROU-
WEKERK 12 n. Aden, LINGE 12 bij Mes
sina n. Genua, LOENERKERK 12 te Colom
bo, LOPPERSUM 12 te Bona, MAASHAVEN

13 te Lagos, MAASLAND 12 bij St. Catha-
rina eil., MADOERA p. 12 K. Carbon, MEN
TOR p. 12 Almeria, MERWEDE 13 te Rott.,
MUIDERKERK 12 bij Messina, MURENA 1'
n. Kaapstad. MIJDRECHT 12 bij St. Pauls
Rock, NIEUW AMSTERDAM 12 bij SciUE-
ONDINA 15 te Grangemouth, ORANJE j"
bij Manawa, PAPENDRECHT 12 bij Malta-
PAULA 17 te Singapore, PERNA 13
Kaapstad. PRINS WILLEM III p. 12 Star
Point, PRINS WILLEM IV 12 n. Montreal

SA-

Point, PRINS

v. Antw., RIDDERKERK 13 te Tanga,
LAW ATI 12 bij Nantqchet, S ARAN GAN
n. P. Swettenham, SCHIE 12 n. A'dam,
BA JAK 12 bij Fremantle, SLAMAT l3
Calcutta, SLOTERDI.TK 12 te SemaranB-
SOESTDIJK 12 bij S. Miguel, »TA£
DORDRECHT 12 te Civitavecchia,
MAASTRICHT p. 13 K. Palos, STAD SCtUJ^
DAM 12 te Antwerpen, STRAAT MALA^_
KA 13 te Singapore, TABINTA p. 12 Berien
ga eil TALISSE p. 12 Terceira, TARIA
tali Kangeroe eil., T7! US 12 op de EIoe.

VEENDAM 12 bij K. Race, WATERMAN

n. Semarang, WINSU.M 12 bij Finisterr
WINTERSWIJK 12 n. Rio de Janeiro v.
kar, ZIJPENBERG 12 te Savona