BAST0GNE"
Von Rundstedt's offensief
uitmuntend verfilmd
Duitse vakverbondsleiders bezinnen
zich op Pauselijke rede
GOUDEN VOLKSSIERADEN
y/
Meisjes van Middelbare Scholen
besteedden hun vacantie nuttig
Vacantia
I aanbieding
TAFELZEIL
WEEFSTOF
I MOLTON DEKENS
3 98
SPREIEN*
12.
BOUCLÉ LOPER
ostwald
Privé-problemen in privé-taal voor
de kunstliefhebber?
Geslaagd initiatief
van U. V V.
Meningsverschil over interpretatie van
resoluties van Bocham
ZATERDAG 10 JUNI 1950
PAGINA 4
H.H. MISSEN OP ZONDAG
Onderwijzersexamen
S i
I WASECHTE
TAFELKLEEDJES
ioo x ioo 75
l IH. SMYRNA
VLOERKLEEDJES
75
99
,V:.
Frans Hals
Luxor
Palace
City
Spaarne
Toonkunst-orkest
Onder leiding van Marinus
Adam
AARDBEIENSEIZOEN
INGELUID
Dinsdag nu officieel
eerste exportveiling
ZANDVOORT
Verplaatsbare muziektent
B. en W. zien demonstratie
en gaan tot aankoop over
Loop der bevolking
Training in Zandvoort
B(j een expositie van
André Volten
O
- i
EERSTE VRIJE WONINGEN
IN DOKKUM
Rijksbijdrage f 125 per jaar
in plaats van f400
Tentoongesteld in
Utrecht
Verleden jaar zomer nam de Unie
voor Vrouwelijke Vrijwilligers te Haar
lem in samenwerking met het Geweste
lijk Arbeidsbureau het initiatief om
meisjes van de Middelbare Scholen, die
hun vacantie nuttig wilden besteden,
enige weken in het volle leven te plaat
sen. Op een avond in de winter kwamen
enige tientallen meisjes in de aula van
de H.B.S.-A bijeen om verslag te doen
van haar werkzaamheden als hulp in de
huishouding, kinderverzorgster, hulp In
de ziekenhuizen, op kantoor e.d.
Op deze avond vertelden ook vaders
en moeders, wat zü over de actie dach
ten of wat rij hadden ondervonden en
daarbij kwam de humor dikwijls om de
hoek kijken.
Het is toen gebleken, dat deze proef
(men heeft dit werk kortaf aangeduid
als „vacantiebezigheden") als volkomen
geslaagd mag worden beschouwd en dat
deze meisjes, voor het eerst zelfstandig
werkzaam op plaatsen, waar zij later
voorgoed zullen werken, hun teveel aan
energie spuiende in huishoudens en bij
kinderen, hier grote voldoening van
hebben ondervonden.
En niet alleen voldoening. Het hono
rarium voor deze werkzaamheden ont
vangen heeft veel meisjes in staat ge
steld hun eigen vacantiegenoegens te be
kostigen, sportuitrustingen te kopen e.d.
Uit de aard der zaak konden de mevrou
wen op deze avond niet uitgenodigd
worden (de meisjes hadden dan waar
schijnlijk minder vrij-uit gesproken!)
om iets van haar ervaringen met deze
opgroeiende jeugd te vertellen, maar de
vele telefoontjes, die tijdens en na deze
geboden werkzaamheden werden ont
vangen, hebben ons de overtuiging ge
geven, dat men zeer zeker met dit werk
moet doorgaan en dat het van beide
kanten alleszins een succes is geweest.
Nu reeds worden aanvragen ontvan
gen om hulpen voor de maanden Juni,
Juli of Augustus, ook zijn er al meisjes
die zich beschikbaar hebben gesteld,
maar de grote stroom moet nog komen.
Wij zouden de verschillende mevrouwen
en werkgevers willen verzoeken: wacht
U niet te lang met Uw aanvrage, zodat
wij tijdig een schema van onze beschik
bare krachten kunnen maken, 't Geldt
ook hier als overal elders: „de rechte
man op de rechte plaats", cn daar is
heel wat. passen en meten voor nodig.
Men doet steeds z'n best het beschik
bare materiaal te rangschikken naar
aanleg, leeftijd, religie en bekwaamheid,
zodat er bijtijds een volledig overzicht
KATHEDRAAL ST. BAVO (Leidsevaart)
6.30, 7-30, 9 (Hoogmis) en 11 uur.
H. JOZEF (Jansstraat): 6.45, 8, 9.15 (Hoog
mis) en 11 uur.
H. ANTONIUS VAN PADUA (Nieuwe
Groenmarkt): 6.30, 7.30, 8.30 (Hoogmis), 10,
11 en 12 uur.
O. L. Vr. ROZENKRANS (Spaarne): 6.15,
7.30. 9 en 10.30 u. (Hoogmis).
H. JOANNES DE DOPER (Amsterdam
straat): 6.30. 7.30. 8.45 (Hoogmis), 10.30 en
11.43 uur
ALLERH. HART VAN JEZUS (Klever-
parkweg): 6.30, 7.45, 9, 10.30 (Hoogmis) en
12 uur.
H.H. ELISABETH EN BARBARA (Paul
Krugerstraat)6.30, 7.46, 9 (Hoogmis) en
II uur.
H. LIDUINA (Rijksstraatweg): 6.30, 7.30,
8.30, 9.45 en 11.30 uur.
O L. VROUW VAN ZEVEN SMARTEN
EN ST. BAVO (Rijksstraatweg): 6.30, 7.30,
8.45 (Hoogmis), 10.15 en 11.30 uur.
ALLERH. DRIEëENHEID (Bloemendaal):
7. 8.30 (Hoogmis), 10.15 en 11.30 uur.
H. SACRAMENT (Bloemendaal): 7.30 eft
10.15 uur (Hoogmis).
O. L. VROUW ONBEVLEKT ONTVAN
GEN (Overveen): 7, 8, 9 (Hoogmis) en 10.30
uur.
H. ANTONIUS VAN PADUA (Aerden-
hout): 7.30, 9 (Hoogmis) en 11 uur.
H. BAVO (Heemstede): 7.15, 8.45, 10
(Hoogmis) en 11.30 uur.
O. L. VAN HEMELVAART (Heemstede):
7, 8.30, 10.15 en 11.30 uur.
H. AGATHA (Zandvoort): 7. 8 (Hoogmis)
en 10 uur
H. ADELBERTUS (Spaarndam): 7.30 en
10 uur (Hoogmis).
Aan de Rijkskweekschool voor Onderwij
zersfessen) te Haarlem slaagden de heren E.
Hutter en A. v. Woensel te Urnuiden, P.
Nieuwen weg te Beverwijk, W. de Vries en R.
Wést te Haarlem.
Advertentie
SiiiiMiiiiiiiiiiiittiiMiiiHuimiiiiiiiittmiiiiitiiiiiiiHiiHiiiiiiuiiiiiHimiiiiii'l
Diverse dessins O 30 1
115 breed ede
1 Diverse kleuren O 65
i 120 breed <Sm
1
5 Prseht dessin* fi 75
I 60 x 120
125 x 180
2 persoons
70 cm breed A 90
beide xijden legbasr
KRUISSTRAAT 11
HAARLEM - TELEFOON 11491
iinnHiimmii)iiiiimniiiiniiniinminni)ii»»"*'|i)mmuiiniiimmiiiui
is, waar hulp gewenst wordt, of waar
iemand beschikbaar is.
Elke morgen van 10 tot 12 uur (be
halve Maandag en Zaterdag) kunt U op
het bureau alle gewenste inlichtingen
ontvangen en ook telefonisch (20405)
is de U.V.V. op deze uren aldaar te
bereiken.
Zij hoopt in October weer te kunnen
zeggen: „Wij hadden het héél druk deze
zomer, maar wij deden prettig en nuttiff
werk!"
Advertentie
ONOVERTROFFEN
IN .KWALITEIT
DE BETERE RIJWIELZAKEN
PHOENIX-RUWIELENFABRIEK LEEUWARDEN
William Wellman heeft het zoge
naamde Ardennen-offensief van
1944 verfilmd en laat ons nog
heel even de adem inhouden als in die
nare tijd, toen de mist alle activiteit in
de lucht onmogelijk maakte en de witte
Duitsers hun laatste kans gunde gedu
rende enkele weken van gedeeltelijk
succes.
In zijn film „Battleground", die onder
de titel ,3astogne" vertoond wordt, heeft
hij een beeld gegeven van de wanhopige
strijd der infanterie, aan alle kanten
omsingeld door de vijandelijke troepen,
slecht bewapend, zonder voedsel, zonder
steun van artillerie of luchtmacht, ter
wijl hoog in de lucht de eskaders over
vliegen om Berlijn te bombarderen. Tot
eindelijk de zon schaduwen werpt op de
sneeuw. Dan barst het gehuil van de
gierende vliegtuigen los. de bommen
storten neer op de Duitse stellingen, de
granaten fluiten uit de vliegtuigen en
in minder dan geen tijd zijn de Duitsers
vernietigd. Die episode, van het door
breken van de zon tot het einde van de
beproeving, zijn een uitmuntend stuk
film geworden. Wat daaraan vooraf gaat,
is een eentonig relaas, dat weliswaar de
wanhopige situatie der Amerikanen sug
gereert en een geheimzinnige en grieze
lige verwarring van spionnage en con-
tra-spionnage in de besneeuwde bossen
oproept, maar waarbij de blijkbaar on
misbare grollen der Amerikaanse solda
ten zo overvloedig aanwezig zijn, dat zij
geroepen schijnen om aan te vullen, wat
men aan actie tekort kwam.
Niettemin: een bijzonder handig ge
maakte film, zoals men die van Well
man verwachten mag, maar geen film,
die uitmunt door een persoonlijk ac
cent, hetgeen men helaas óók van
Wellman verwachten moet. Veeleer
een film, zoals er dertien in een dozijn
gaan, zij het dan ook in dat dozijn,
dat met grote vakmanschap gemaakt
is, te weten het industrieproduct, dat
gaaf uit de machine komt, maar
waarin nergens de schok te beleven
valt van een oorspronkelijke vormge
ving, die een oorspronkelijke gemoed
beweging dekt. Met zulke regisseurs
zullen de Amerikanen nog lang zulke
films kunnen maken, waaraan geen
worsteling met de stof te bespeuren
valt, en dat dus een te ongevoelig
schouwspel moet opleveren.
Maar dit geldt niet voor die taferelen,
waarin de „Krauts" in levende lijve ver
schijnen. Daar krijgt Wellman kans, zijn
visie op de Duitsers kenbaar te maken
en hij raakt de heren wel nauwkeurig
in de roos, door ze langs zijn neus weg
als mislukte Übermenschen te behandelen.
Ze zijn bepaald in de minderheid, de
Krauts, al zal het nooit tot ze door
dringen. Een paar van die accenten méér
en de film was op een hoger niveau
terecht gekomen.
De film draait de komende week in
Rembrandt. Veertien jaar.
Blinde wegen (Phantom Lady) ls een
voortreffelijke detective-film, met een
spanning, die van minuut tot minuut
toeneemt en met de ene. verrassing na
de andere, waarvoor de regisseur Ro
bert Siodmak niet het minst gezorgd
heeft. Men ziet Franchot Tone ditmaal
als een waanzinnige en Ella Rains als
een ondernemende secretaresse, die de
dader van een moord tracht te vinden
en na veel tegenslagen eindelijk een
ontdekking doet, dietot een ge
lukkig huwelijk leidt.
Een uitstekende, tot in de details
verzorgde thriller, die ongetwijfeld de
aandacht zal trekken. En let U dan
ook, als U ouder dan achttien jaar bent,
op het knap gemaakte tekenfilmpje In
het voorprogramma.
De film „Au grand balcon" is minder
opvallend om haar dynamiek dan om
de menselijkheid die uit deze rolprent
spreekt. Henrl Decoin heeft naar een
oorspronkelijk manuscript van Joseph
Kessel het drama van een vliegveld
verteld, met eenvoudige middelen, die
de belangstelling echter gevangen
houden tot het einde toe.
„Au grand balcon" is de naam van
een pension, waar behalve renteniers en
agenten voor levensverzekeringen ook
een paar jonge piloten wonen. Een ge
zellig, burgerlijk pension met twee
oude zusters, die als moeders zorgen
voor hun gasten. Ergens buiten Tou
louse ligt het vliegveld. De „Lijn", die
omstreeks 1925 nog maar een kleine
onderneming was breidt zich langzaam
maar zeker uit onder directie van een
nors en schijnbaar harteloos directeur,
die slechts één ideaal kent: de Lijn.
Hiervoor offert hij de levens van zijn
Jongens, die het niet altijd begrijpen.
Eén hunner, de beste, ligt voortdurend
overhoop met zijn baas, door wie hij
wordt aangesteld als directeur van een
nieuw vliegveld. De jonge vlieger ver
vult zijn plicht in weerwil van zijn ge
vallen vrienden, in weerwil van de
steeds dreigende gevaren, enkel en al
leen omdat de „Lijn" ook hepi te pak
ken heeft
In deze film schuilt iets van de ge
heimzinnige dwang, die uitgaat van een
ideaal. (Achttien jaar).
Twee mooie juffers en twee lievende
knapen, eén ideale omstandigheid voor
twee huwelijken. Maar het ongeluk
wil. dat ieder precies op da verkeerde
verliefd is en zo is er een hele film
voor nodig om een waarlijk bevredi
gend happy-end te zoeken. Eer het
echter zover is, heeft u de nodige tijd
doorgebracht op een eiland in de Zuid
zee, waaraan de film ook haar naam te
danken heeft en heeft Esther Williams
de nodige capriolen in het water ge
maakt. Dat alles is hevig in de kleuren
gestoken, maar de indruk is tenslotte
toch dat hier een product van de lopen
de band is geleverd. Zonder meer.
(Achttien jaar).
Muziek van Peter Tschalkowsky is de
aanleiding geweest tot de film ..Song of
my heart". Of deze film het leven van
de grote componist historisch weergeeft,
valt sterk te betwijfelen. Er zijn sterk
romantische fragmenten te zien in dit
soms goed verzorgde filmwerk. Het le
ven van Tschaikowsky wordt zeer frag
mentarisch weergegeven. De muziek, in
de voor de liefhebber mooie omlijsting
van paleistuinen, ruisende avondjapon
nen en klaterend applaus, is de hoofd
zaak. De werken, die in deze film ge
speeld worden zijn o.a. het beroemde
pianoconcert, de Blcemenwals en enige
gedeelten uit het Requiem. De film ls
voor liefhebbers van dit genre muziek
films de moeité waard. (Alle leef tij den V
Randolph Scott en Barbara Britton
spelen de hoofdrollen in deze schitte
rende cinecolor, welke naar de roman
„Twin Sombreros" van Zane Grey is
opgenomen. De titel van deze film is
echter veranderd in Gunfighters. De ge
schiedenis verhaalt hoe de revolverko
ning Erazps Kane na een mislukt schot
zich voorneemt nooit meer een wapen
te hanteren. Hij trekt naar de Inskip-
boerderij, waar zijn vriend werkt. Als
hij daar aankomt, ziet hij nog net de
moordenaars van zijn vriend wegvluch
ten. De sheriff beschuldigt Brazos van
de moord en deze neemt zich voor de
ware moordenaar te ontmaskeren. Een
aardig meisje wil hem graag helpen,
hoewel haar vader erg tegen Brazos is.
Deze eerbiedwaardige man is immers
de leider van een machtige roversbende.
Moord volgt op moord en na lang aar
zelen ziet Brazos dat hij toch weer de
revolver ter hand zal moeten nemen. Na
op allerlei manieren belaagd te zijn,
weet hij te overwinnen. Dan wordt
Banner, de vader van het aardige
meisje, gearresteerd en samen gaan zij
een nieuw leven tegemoet.
Het bestuur van de Maatschappij tot
bevordering der Toonkunst, afdeling
Haarlem en omstreken, heeft in overleg
met de directeur der Muziekschool be
sloten tot de oprichting van een „Toon
kunstorkest" onder leiding van Marinus
Adam, die zich hiertoe bereid heeft
verklaard.
Reeds gedurende vele jaren bestaat
aan de Muziekschool een orkestklasse en
de bedoeling is nu deze met voldoend
bekwame bespelers van strijk- en blaas
instrumenten naast de leerlingen der
school, tot een vast orkest uit te breiden.
De orkestklasse komt derhalve te ver
vallen en het nieuwe uit leerlingen en
dilettanten te vormen orkest zal niet,
gelijk vroeger de orkestklasse slechts
één uur per week zich oefenen, doch
gedurende een avond per week repetitie
houden, t.w. elke Maandag om 8 uur in
het Toonkunstgebouw, Nieuwe Gracht 41.
Het verloop van de aardbeienaanvoer
te Beverwijk is geweest, zoals wij, na
een onderhoud met de veilingdirectie
van „Kennemerland'' gisteren onder
het algemene nieuws konden melden.
Er zijn ruim 10.000 manden de veiling-
klok gepasseerd. Als gevolg hiervan
liepen de prijzen terug tot rond de twee
gulden per mand. De veilingen te Bre
da en Zaltbommel hebben gisteren
eveneens een groot aanbod van aard
beien te verwerken gehad.
Spraken wij gisteren het vermoeden
uit. dat Dinsdag of Donderdag de spe
ciale exportveilingen zouden beginnen,
de toevloed van aardbeien heeft de vei
lingdirecties het besluit doen nemen
Dinsdagmiddag te 4 uur officieel een
aanvang te maken met wat men noemt
de grote campagne. Maandag worden
de aardbeien nog met de groenten ge
veild, ofschoon ook dan reeds apart in
dien de aanvoer dit vraagt.
De Zandvoortse raad besloot kort ge
leden om f 6.000 beschikbaar te stel
len voor de aanschaffing van een mu
ziektent. Donderdagmiddag demonstreer
de een Haagse firma op het Tramplein
een verplaatsbare muziektent. Deze
wordt in ingeklapte toestand op een
truck aangevoerd en ter plaatse voor
gebruik in gereedheid gebracht. Een
taak, welke enkele ervaren werklieden
in een uur kunnen verrichten Een der
gelijke constructie biedt voor een bad
plaats als Zandvoort aanmerkelijke
voordelen, want een geannonceerd con
cert kan dan naar gelang de weersom
standigheden op de. Boulevard of ln een
meer beschut gedeelte van het dorp
worden gegeven. De muziektent maakt
een zeer soliede indruk en een blauw
zeildoek geeft het geheel een fleurig
aanzien. Het college van burgemeester
en wethouders, dat de demonstratie bij
woonde, had niet lange tijd voor over
weging nodig en besloot terstond tot
aankoop van de tent. Waarschijnlijk
zal de tent op Zaterdag 17 Juni a.s. mét
een concert van de Zandvoortse mu
ziekkapel worden ingewijd.
In de maand Mai vermeerderde de
Zandvoortse bevolking door geboorte
met 20 en door vestiging met 79 perso
nen. Zij verminderde door overlijden
met 6 en door vertrek met 79 personen.
Per saldo nam het aantal inwoners toe
van 10131 tot 10145 personen. Opvallend
is het grote aantal vertrokken perso
nen. Dit moet worden toegeschreven
aan het vertrek van personen die in
Zandvoort in de wintermaanden tijde
lijk onderdak hebben gevonden, maar
bij het aanbreken van het se.izoen plaats
moeten maken voor de badgasten Dien
tengevolge daalde het bevolkingscijfer
in April zelfs met 21 personen.
Vrijdagmiddag werd de eerste training
gehouden voor de aanstaande nationale
en internationale autowedstrijdeh op het
autocircuit te Zandvoort. In klasse A (tot
750 cc) boekte H. Hoogevêen uit Haar
lem met een Minor 650 een gemiddelde
snelheid van 97.17 km. per uur. In klas
se B (750 tot 1000 cc) reed het snelst A.
van Houten uit Heemstede met een Fiat
1100. namelijk 100.83 km. In klasse C
(1100 tot 1500 cc) werd eerste M. Gatso-
nides uit Zandvoort met een Gatso 1493
met een snelheid van 107.51 km. In klas
se D (1500 tot 2000 cc) werd nummer
één C. van der Tuyn uit Rotterdam met
een Cotura 1996 met een snelheid van
106.15 km. In klasse E boven de 2000 cc
boekte A. Barendregt uit Den Haag met
een Gatso 3920 de snelste tijd, namelijk
112.14 km. per uur.
Van André Volten zagen wij al iets
op de laatste Haarlemse Kerst
tentoonstelling in welker samen
stelling hij opviel,1 minder een schil
der te zijn dan wel een bedoeler.
In „Het Luifeltje" heeft hij nu een
tentoonstelling privé, en hier blijkt dan
ook duidelijk, dat hij niet schildert om
te schilderen, maar dat het linnen een
vlak is waarop hij met een kwast in
omamentale bewegingen een begrip
tracht uit te drukken. Het schilderen is
voor hem aldus uitsluitend een middel
tot het formuleren van gedachten die
buiten de schilderkunst staan.
Hierdoor onderscheidt hij zich van
abstracten als (groot maar sprekend
voorbeeld) Kandinsky, die intern-
picturale problemen stelt, als van an
dere abstracten-bedoelers voor wie het
middel tot uitdrukken van hun bedoe
lingen van schilderkunstige aard is.
Een wijsgeer ontwikkelt zijn gedach
ten en legt deze vast in schrift, een
door eenieder gekend samenstel van
tekens. De aldus publiek gemaakte for
muleringen zijn door hun verstaanbaar
heid aanvaardbaar of aanvechtbaar
Een mens met problemen geen wijs
geer zijnde bespreekt deze met an
deren en vindt op deze wijze correcties
op eigen gedachten.
Gaat zo iemand zich uitspreken in
ornamenten dit zijn slechts voor
hemzelf verstaanbare tekens dan is
de correctie op de privé-wijsgerigheid
eveneens beperkt tot hemzelf.
Het zwart-en-wit van Volten heeft de
aanvaardbaarheid noch de aanvechtbaar
heid van het definitieve „zwart op wit"
van het geschreven woord. Om deze
reden alleen reeds ligt een dergelijke
tentoonstelling buiten het terrein van de
kunstrecensent en zou deze binnen de
competentie vallen van de geschoolde
wijsgeer of de theoloog. Liefhebberij
voor wijsbegeerte in geschreven vorm
zou door dezulken genegeerd worden en
de scribent zou op een ander niveau
moeten werken om op zijn probleem
stellingen en conclusies reactie te ver
krijgen. Het feit dat men nadenkt en
problemen heeft, impliceert ni®t dat
men een denker is.
De schare van geïnteresseerden voor
beeldende kunst worden steeds veel-
vuldiger bij verrassing geconfronteerd
met allerhande niet-picturale, privé-
psychologische annex religieuze proble
men, die slechts verstaanbaarheid en
zin bezitten voor de „schilder". Waarom
dit dan aan de openbaarheid aangebo
den?
Moeten wij, ons beperkend tot deze
tentoonstelling en haar picturale kwali
teiten, iets zeggen, dan rijst eerst de
vraag of dit materiaal en deze formaten
verantwoord zijn door noodzakelijkheid:
éêntiende van de huidige afmetingen,
dunkt ons, zou iq redelijker verband
staan tot de betrekkelijke, want zeer
persoonlijke belangrijkheid. Het gebruik
van alleen maar zwarte en witte verf,
met een enkele niaal het spaarzaam aan
wenden van eeri streep kleur, niet als
kleur, maar om de kleur-als-symbool
wijst naar een eerbied voor de schilder
kunst, die hierdoor niet in het geding is.
Uit het oogpunt van beeldende kunst
zijn Vrouw (10) en Maan en zeé (18) de
enige werken, die bevredigend verwerkt
Zijn" L. T.
Op de Zeevaartschool te Annapolis (V.S.) hebben dezer dagen de tot officier bevorderde
gevierd. Alle mutsen gaan de lucht in....
leerlingen hun promotie
In het laatste stadium van lange en moeilijke onderhandelingen over revoln-
tionnaire eisen van de West-Duitse vakbond tot het verkrijgen van een alom
vattende medezeggenschap der arbeiders in de bedreven en in het bedrijfsle
ven is een nieuw element gebracht door de een week geleden voor de leden van
het internationale congres voor sociale studiën geuite Pauselijke waarschuwing
tegen een overdrijving dezer eisen. Het schijnt dat deze waarschuwing
niet zonder invloed zal blijven op de houding van het christelijke deel van de
Duitse vakbondsleiders, dat zich tot nog toe solidair heeft getoond met de sociaal
democraten, die in de vakbond de toon aangeven.
Minister Kaiser, van huis uit chris
telijk vakbondsleider, heeft ln een ver
kiezingstoespraak als eerste cpenlijk
verzet aangetekend tegen het door de
vakbond opgestelde ontwerp voor de
medezeggenschap. Hij heeft zich daar
bij uitgesproken vóór een volgens hem
door de christelijke arbeiders gewenste
middenweg en volkomen in de lijn
van de Pauselijke toespraak afstand
genomen van de door de socialisten ge
wenste formulering, waardoor de ver
tegen v/oordiging van de arbeiders in
de leiding ener onderneming door de
vakbond zelf zou kunnen worden
overgenomen. Deze mogelijkheid van
het ingrijpen van buitenaf in de be
drijfsleiding was overigens ook het
grootste struikelblok bij de nog altijd
voortgaande onderhandelingen over de
kwestie. De ondernemers wilden haar
in geen enkel opzicht aanvaarden.
De ondernemers zijn er voorts tegen
gekant de medezeggenschap tot zuiver
economische kwesties der bedrijfslei
ding uit te breiden. Afgaande op Kai
ser's woorden en verdere reacties, die
te Bonn te vernemen waren, leest men
hier echter in de Pauselijke toespraak
geen directe aanwijzing om van deze
eis af te zien.
Deze vorm van medezeggenschap, die
dus ver buiten het sociale terrein reikt,
is in katholieke kringen sedert lang op
gesteld. Hij werd vorig jaar neergelegd
in resoluties van de Katholiekendag te
Bochum en werd ondersteund door
Kardinaal Frings, de Aartsbisschop van
Keulen. Over de interpretatie er van is
echter nadien in katholieke kring veel
te doen geweest en de Kardinaal zelf
heeft op matiging der practische eisen
aangedrongen. Volgens Kardinaal Frings
verbood het economisch inzicht de eisen
op economisch gebied even ver door te
voeren als op sociaal terrein. Er moest
volgens de in deze kwestie zeer actieve
Aartsbisschop zoveel medezeggenschap
worden gegeven, dat de arbeider het
Een „kapperskist" uit Hoorn met beu
geltas, bloedkoralen ketting, reukwater-
flesje, zilveren schoengespen etc. Links
op de voorgrond twee Westfnese mut-
senspelden. Particulier bezit „van groot
moeder geërfd".
bedrijf en het bedrijfsleven kon be
schouwen „als zjjn eigen levensruimte".
Deze uitlatingen lieten nogal wat
ruimte. Van hoge kerkelijke zijde kon
dan ook verklaard worden, dat niet di
rect tot een tegenstelling tussen de
Pauselijke toespraak én de besluiten
van Bochum kon worden geconcludeerd.
Daarentegen hebben ondernemers
kringen aanstonds doen verklaren, dat
de Paus zich principieel tegen de
Bochumse besluiten zou hebben uitge
sproken. In elk geval is ook binnen
katholieke kring sterk aan de juistheid
van de Bochumse besluiten getwij
feld. Daarin werd de medezeggenschap
tot een natuurrecht van de arbeiders
geproclameerd, éen stelling, die onder
meer werd aangevochten door de be
kende Jezuiet prof.'Von Nell-Breuning.
Er was met dat al in katholieke krin
gen een zekere mate van verwarring
ontstaan over de interpretatie van de
aanvankelijk opgestelde eisen. Vooral in
ondernemerskringen juicht men de ver
klaring van de Heilige Stoel dan ook
toe als een bijdrage tot het verhelderen
van het katholieke standpunt en men
hoopt, dat daardoor de volgende onder
handelingen in gunstige zin zullen wor
den beïnvloed.
Het contact tussen vakbond en onder
nemers, aanvankelijk volkomen negatief:
is thans onder de leiding van de minis
ter van Arbeid, Storch, weer hervat. Het
verkeert juist nu in een beslissend sta
dium en men vraagt zich af, of de chris
telijke invloed in de vakbonden vol
doende zal zijn om het straffe standpunt
te matigen.
(Van onze correspondent)
In December 1949 daagde de minister
van Wederopbouw de aannemers uit
met de verklaring: „Wie goedkoper kan
bouwen dan ik thans heb berekend,
kome maar op." Op 3 Jan. d.a.v, kwam
de aannemer J. Martens uit Leeuwar
den met een plan voor de dag, welk
plan begin Maart werd goedgekeurd,
waarop men het grondwerk kon begin
nen van 250 woningen buiten het bouw
volume om.
Van deze 250 woningen werden er 50
toegewezen aan Dokkum, de rest aan
Leeuwarden.
Nauwelijks drie maanden later zijn de-
eerste woningen in ons land gereed ge
komen en wel te Dokkum, waar de mi
nister van Wederopbouw mr. J. In 't
Veld deze eerste vrije woningen be
woonbaar heeft verklaard.
Voor deze plechtige ingebruikneming
bestond van de zijde der autoriteiten,
waarbij we de Commissaris van de Ko
ningin in Friesland, mr. H. P Lint
horst Homan en enkele leden van de
Friese Gedeputeerde Staten opmerkten,
Veel belangstelling, evenals uit de we
reld van aannemers.
Minister In 't Veld heeft bij de of
ficiële ingebruikneming een rede ge
houden, waarin hij zijn verbazing uit
sprak over het verbazend snelle tempo
waarmee deze woningen gereed zijn.
gekomen. Dit systeem van bouwen, zo
als de minister het zei, een uitvloeisel
van de Boumanstunt, neemt in de hui
dige volkswoningbouw een belangrijke
plaats in. De Rijksbijdrage bij andere
woningen van dit type bedroeg vroeger
f 400 per jaar per woning, voor de thans
gereed gekomen woningen bedraagt
deze f 125 per jaar per woning. Een
half jaar geleden kostte deze woning
nog f 8500, thans heeft men kans ge
zien deze kosten te drukken tot f 7300.
Dit verschil in kostprijs bedraagt rond
10 procent en als wij ex in slagen dit
systeem door te voeren, dan betekent
dit, dat er tien procent meer woningen
kunnen worden gebouwd. Dit voordeel
is van niet te onderschatten betekenis
in het streven de woningbouw cp te
voeren.
Een grote Brabantse poffer gedragen
door een zeer on-Brabantse zuirrkijken-
de boerinnenkop) aan weerszijden ge
flankeerd door een Huizense kap en een
Groninger oorijzer vormt een der eerste
beelden die dé bezoeker van de ten-
toonstelling Het Nederlandse gouden
volkssieraad" ontwaart. Deze tentoon
stelling, die van 3 Juni3 Aug. wordt
gehouden in het Nederlands Goud. en
Zilvermuseum naast Utrechts kathe
draal in de Lange Nieuwstraat, is min
of meer bedoeld als een noodkreet. Be
schouwt men de in prachtige kant-stro
ken uitgevoerde kaart van Nederland,
waarop alleen maar van de oude hoofd
tooi is aangegeven, waar deze nog leeft,
waar hij uitstervende en waar hij ver
dwenen is, dan begrijpt men dat de min
naars van oude volksdrachten en -sie
raden en in 't algemeen de folkloristen
de schrik om het hart slaat.
De plattelandscultuur verdwijnt met
rasse schreden. Waar de ouderen vaak
nog de oude klederdrachten dragen, zij
het dikwijls al zonder de gouden en
zilveren sieraden, daar is de jeugd reeds
„op z'n burgers" gekleed.
Bezaten wij voor de oorlog in het
Rijksmuseum voor Volkskunde „Het
Nederlandse Openluchtmuseum" te Arn
hem een vrij volledig overzicht van al
onze nationale costuums, die in 1898 nog
werden gedragen of toen reeds waren
uitgestorven, in de oorlog is deze col
lectie vrijwel geheel verloren gegaan,
terwijl ook vele bezitters en dragers in
die jaren hun sieraden, vaak noodge
dwongen, in de smeltkroes zagen ver
dwijnen.
Deze eerste tentoonstelling van deze
omvang en opzet heeft dus een tweele
dig doel: zij wil de niet-kenners een
beeld geven Van al het schone en fraaie
dat op dit gebied, vaak als product van
uiterst bekwaam vakmanschap, bestaat
maar dreigt te verdwijnen; anderzijds
is zij, zoals wij het noemden, een nood
kreet in de hoop dat particulieren, waai'
dit ook in hun vermogen ligt, zullen
meewerken om verlies van dit cultuur
bezit tegen te gaan en dat het Depar
tement van O.K. en W. op de sugges
tie van de museum-directie zal ingaan
en een fonds zal vormen, waaruit god-
den volkssieraden, die verloren dreigen
te gaan, ten bate van musea e.d. kun
nen worden aangekocht.
Want de prachtige collectie die hier
ten toon staat is toch voor 95% uit par
ticuliere verzamelingen bijeengebracht.
Moeten wij U een beschrijving geven
van bloedkoralen en gitten kettingen,
van de meest tere en fijnbewerkte voor-
hoofds- en zljnaalc'.en, van de kolossal®
zilveren vrouwenschoenengespen U1
Axel, van de enorme horlogesleutels
Sommige zelfs van een stempel voor
zien en massief-zilveren pijpenroe-
ters? Komt U zelf overtuigen en laa
U deskundig Voorlichten door de .cojy
servator, de heer Van Baaren, mej,
A. Hijlkema van het Openluchtmuseum
te Arnhem of een hunner deskundig®
assistenten. U zult merken dat U in
tentoonstellingszaal van 20 m. l®n»
uren kunt „zoet zijn".
