I
RODE TROEPEN STEKEN KUM OVER
Bruggehoofd over de rivier?
Joegoslavië eist einde der
Bulgaarse grensprovocaties
Verbindingen met Londen tijdens
de tweede wereldoorlog
LPjo motief
TRYGVE LIE
KOREA AAN
VRAAGT TROEPEN VOOR
LEDEN VN.
OPROEPEN VAN „NATIONALE GARDE"
Reeds verscheidene incidenten
Hulp dringend
noodzakelijk
Para-typhus te
Waalwijk
Leerrijke terugblik
Tot hoofd en hart
Nieuwe dienstplichtigen onder de wapenen
I r>|'
ZUID-KOREAANSE REGERING VERLAAT TAEJON
Rode Chinezen bezetten
eiland Peshan
.Het weer.
300 verhorenwaarbij 68.000 vragen zijn gesteld,
vastgelegd op 2000 bladzijden
Ned. Roode Kruis richt
noodziekenhuis in
België en Zwitserland
ZWARE EXPLOSIES IN
BRITSE MARINEHAVEN
ZATERDAG 15 JULI 1950
74ste JAARGANG No. 248119
PRESIDENT TRUMAN OVERWEEGT:
GEEN ALGEHELE MOBILISATIE
President Truman zal waar
schijnlijk volgende week ver
dere drastische maatregelen
aankondigen om personeel voor
het leger op te roepen en mili
taire en industriële hulpbron
nen te mobiliseren.
In ernstige overweging is:
1) Het oproepen van verschei
dene divisies van de „nationale
garde." Senator Lyndon Johnson
deelde gisteren mede, dat ho
ge bestuursambtenaren hem
hadden meegedeeld, dat de
volgende week eenheden van
de „nationale garde" onder de
wapenen zullen worden geroe
pen.
RH1
i
0
„Zomermanoeuvres" in
Hongarije en Bulgarije
ATOOM-DUIKBOOT
Volgende maand wordt te
Arco met bouw begonnen
„Korea geen Duinkerken"
Nehroe biedt geen
bemiddeling aan
Rapport Parlementaire Enquêtecommissie
Niet veel bijstand?
Weinig mogelijkheden
NEDERLANDSE PLANTER
VERMOORD
Zeven gewonden
Brand uitgebroken bij het
inladen van zware bommen
BUREAUX: SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544: Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postgiro 143480
Bijkantoor Beverwijk: Stumphiusstr. 45, tel. 3998
Voor klachten over de bezorging na 5.30
uur 's avonds 21544
Directeur: 3. 3. W Boeriigter.
Hoofdredacteur: Drs. H. W. M. van Rurv
Wnd. hoofdredacteur: W. Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter-
hooate. Ingezonden meoedelinaen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave var»
redenen te weigeren.
ABONNEMENTSPRI3S 35 cents oer week.
f 1.52 per maand, f 4.55 oer kwartaaL
(De „National Guard", te vergelijken
met de Britse „Home Guard", ressor
teert in vredestijd onder de besturen
der verschillende Amerikaanse staten
maar wordt in tijd van oorlog opgeno
men in het Amerikaanse leger. De
„National Guard" bestaat uit burgers
die eenmaal per week oefenen en elk
jaar enkele weken doorbrengen in een
trainingskamp. De leden ervan, vrij
willigers, worden door de regering van
wapens en uniformen voorzien).
2. Het oproepen van nieuwe dienst
plichtigen om de legerdivisies op sterk
te te brengen en de divisies van de
Nationale Garde te versterken.
3. Het gebruik van de bestaande pre
sidentiële bevoegdheden op de produc
tie van reeds besteld oorlogsmateriaal
te versnellen.
Men wil thans niet tot een volledige
mobilisatie overgaat!. Wel hebben de
stafchefs voorgesteld een gedeeltelijke
mobilisatie uit te voeren opdat men
voldoende troepen beschikbaar krijgt
voor de volgende doeleinden:
1. Het vervangen van alle eenheden,
die uit Japan en de Verenigde Staten
naar Korea zijn gezonden.
2. Het opbouwen en handhaven in de
Verenigde Staten van een „strategische
reserve", bestaande uit vier divisies,
die tezamen een „versterkt korps" vor
men.
In he4 licht van de algemene staat
van onvoorbereidheid, die tot uiting
komt bij de strijd in Korea, ziet Tru
man zich geplaatst voor wat sommigen
beschouwen als de gewichtigste beslis
sing van zijn loopbaan. Het gaat om
de kwestie of de burgerlijke en militai
re economie op oorlogsbasis moet wor
den gebracht om zo snel mogelijk de
kloof tussen verplichtingen en beschik
bare strijdkrachten te overbruggen.
Een trein met Amerikaanse troepen, die in een Zuid-Koreaanse stad is aangeko
men, wordt omringd door een groot aantal jongemannen, die spandoeken en
Amerikaanse vlaggen meevoeren en de soldaten bij het verlaten van de trein
(links) hartelijk begroeten.
Amerikaanse troepen trekken naar het front op Zuid-Korea (achtergrond links),
terwijl Zuid-Koreaanse infanteristen zich op de achtergelegen stellingen
terugtrekken. Links: een infanterist, die de wacht houdt bij de mannen, die een
telefoonpost, welke de verbinding met 't front onderhoudt, bedienen (achter jeep).
t
Joegoslavië beeft gisteren in een nota
aan Bulgarije geëist, dat er „onmiddel
lijk een einde moet komen aan de Bul
gaarse grensprovocaties". De nota werd
gezonden na een incident, dat gisteren
voorviel en waarbij een Bulgaars soldaat
gedood werd op Joegoslavisch grondge
bied, aldus meldt Radio-Belgrado.
De correspondent van de „Daily Tele
graph" te Wenen seint aan zijn blad: „Er
zfjn ongeveer zes Bulgaarse divisies nabij
de Joegoslavische grens samengetrokken.
Waarnemers te Wenen zijn echter van
mening, dat het Kremlin niet voorne
mens is in de naaste toekomst een mili
taire actie op grote schaal tegen Joego
slavië in te zetten. Hongarije, Roemenië
en Bulgarije kunnen tezamen ongeveer
twintig divisies in het veld brengen.
Hiertegenover kan Joegoslavië dertig
divisies stellen, wier gcvechtswaarde
bovendien beduidend groter is.
Men is te Wenen van mening, dat het
Kremlin zich mogelijk ernstig ongerust
maakt over de gevolgen van het kracht
dadige ingrijpen door de Verenigde Na
ties in Korea, daar hierdoor de anti-
Sovjet-Russische krachten, die in ge
heel Zuidoost-Europa aanwezig zijn,
nieuwe moed zouden kunnen scheppen.
t>e volgende maand wordt te Arco in
de Verenigde Staten begonnen met de
bouw van de eerste duikboot die door
atoomenergie wordt aangedreven, zo
beeft de democratische senator MacMa-
b°n, voorzitter van de gemengde parle
mentscommissie voor de atoomenergie,
medegedeeld.
Het prototype dat te Arco zal worden
Bebouwd, is een van de twee proefont
werpen, waaraan de nationale commis-
Sle voor atoomenergie sedert begin 1947
Werkt.
Na een zwaar artillerie-duel, dat gisteren de gehele dag geduurd heeft, zijn
de Noord-Koreaanse legers in de afgelopen nacht de verwachte aanval op de
door de Amerikanen verdedigde Kum-linie begonnen. Volgens radio- en front-
berichten zijn zij er in de afgelopen nacht in geslaagd een vrij groot aantal
manschappen over de rivier te brengen en een bruggehoofd te vormen bij
Kongdjoe, op de linkerflank van de Amerikaanse verdedigingslinies. De Ame
rikanen werden gedwongen zich terug te trekken. Amerikaanse en Australische
vliegtuigen hebben het Noord-Koreaanse bruggehoofd vanmorgen bij het aan
breken van de dag aangevallen met raketten, bommen en machinegeweervuur.
Volgens A. P. heeft een piloot na de aanval verklaard, dat vier tanks, die men
met een pont over de rivier trachtte te brengen, waren vernietigd. Piloten, die
van verkenningsvluchten terugkeerden verklaarden, dat de communistische
troepen in veldgroene Amerikaanse uniformen in bergachtig gebied oprukken
naar Taejon. Het was vanmorgen goed vliegweer, maar de Amerikaanse en
Australische vliegtuigen werden in hun pogingen om de grondstrijdkrachten te
steunen ernstig bemoeilijkt, omdat zij veelal vriend en vijand niet kunnen on
derscheiden. Reuter meldt, dat MacArthur officieel heeft bevestigd, dat de Noord-
Koreanen op de Zuidelijke oever van de Kum een bruggehoofd hebben ge
vormd. De sterkte van de communistische troepen werd „onbekend" genoemd.
Volgens A. P. zijn drie nieuwe pogin
gen van de communisten om in het cen
trum van de Amerikaanse verdedigings
linies de rivier de Kum over te steken
vandaag verijdeld.
In een communiqué van MacArthur,
dat in de loop van de morgen is uitge
geven, wordt de vorming van een N.-
Koreaans bruggehoofd een „tegenslag"
genoemd, hoewel „er geen reden is voor
al te grote ongerustheid".
Aan het centrale front, ten Zuiden
van Tsjoengdjoe, oefenen de Noord-
Koreanen nog steeds zware druk uit op
de Zuid-Koreanen en trachten hierdoor
om het Amerikaanse front bij Taejon
heen te trekken. Gemeld wordt, dat de
Zuid-Koreaanse troepen hardnekkig
strijden, maar er zijn geen bijzonder
heden bekend.
Een flankaanval is ook aan de gang
ten Zuid-Oosten van Tanyang, op het
centrale front, welke deel uit schijnt
te maken van een actie tegen de voor
naamste Amerikaanse bevoorradings-
lijn van de haven Pusan naar het Wes
telijk front.
In de verwarring van de nachtelijke
strijd was het niet mogelijk een schat
ting te maken van het aantal Noord-
Koreanen dat op de Zuidelijke oever
van de Kum vecht. Maar uit de inten
sieve activiteit der lichte wapens maak
te men op dat het hier omvangrijke
strijdkrachten betrof, zo zeide een mili
taire woordvoerder.
De communistische stoot is kennelijk
direct gericht op de tijdelijke Zuide
lijke hoofdstad Taejon, een centrum
van verkeerswegen en spoorlijnen, dat
de Oostelijke en Westelijke sectoren
van het geallieerde front met elkaar
verbindt.
Volgens in Tokio ontvangen berichten
heeft het grootste deel van de Zuid-Ko
reaanse regering Taejon verlaten en
Er zijn er die menen, dat het krachtiger
voeren van de „zenuwoorlog" door de
Kominform in wezen een afweermaat-
regel is."
Het Berlijnse anti-communistische
blad „Berliner Stadtblatt" meldt, dat 250
officieren van de Oost-Duitse communis
tische volkspolitie als militaire advi
seurs voor de Kominformlanden rond
Joegoslavië naar de Balkan gezonden
zijn. De meesten van hen gingen naar
Bulgarije en Hongarije en 85 man ging
naar Praag. Het waren allen veteranen,
die in de tweede wereldoorlog op de
Balkan gevochten hebben.
In diplomatieke kringen te Washington
wordt vernomen, dat Pandit Nehroe,
minister-president van India, in de twee
boodschappen, die hij Donderdag aan
Acheson en Stalin heeft doen toekomen,
de hoop heeft uitgesproken, dat al het
mogelijke gedaan zal worden om de
vijandelijkheden in Korea te loeaiiseren.
Volgens gezaghebbende kringen in
New Delhi heeft Nehroe in zyn bood
schappen geen bemiddeling aangeboden.
Chinese communistische strijdkrach
ten zijn er Donderdag in geslaagd na
een felle strijd die de gehaje dag duurde
het eiland Peshan te bezetten.
De nationalistische vlooteenheden
moesten zich terugtrekken. Voor zover
men weet hebben geen Amerikaanse
vlooteenheden aan de strijd deelgeno
men.
Peshan, dat aan de kust bij Tsekiang
ten Noordwesten van Formosa ligt werd
slechts bezet gehouden dpor een kleine
groep nationalistische guerrilla's.
Zuidelijk
zich naar onbekende verder
gelegen plaats begeven.
Het communiqué, dat generaal Mac
Arthur hedenmorgen om 3 uur 10 (To-
kiose tijd) heeft uitgegeven, luidt als
volgt:
„Langs de rivier de Kum bevindt zich
nog een grote hoeveelheid Noord-
Koreaanse soldaten.
Vrijdagmiddag en Vrijdagavond heb
ben eenheden van de Amerikaanse 24ste
divisie infanterie hun vertragingsacties
voortgezet. De communistische troepen
zijn op een aantal plaatsen langs de
rivier in de Amerikaanse linies doorge
drongen maar er zijn geen berichten
binnengekomen over beslissende ontwik
kelingen.
Elementen van de tweede Noord-
Koreaanse divisie zijn de rivier de
Pogang (een Noordelijke zijrivier van
de Kum) overgestoken en er in geslaagd
bij Tsjongjoe door te dringen in de
stellingen der Zuid-Koreaanse strijd
krachten. De beweging van de 15e
Noord-Koreaanse divisie in Zuidelijke
richting langs de as Tsjoengjoe-Ham-
isjang kreeg voldoende stuwkracht om
Voungpong te bezetten en. op te rukken
tot een spoorwegknooppunt, vijf kilo
meter van dat dorp af gelegen.
Van de Oostkust kwamen berichten
over toenemende activiteit en in Oetsjin
zijn meer communistische troepen aan
gekomen.
Aan de Oostkust beschoten zeestrijd
krachten van de Verenigde Naties troe
penconcentraties in Oetsjin, petroleum-
opslagplaatsen ia Samsjok en rangeerter
reinen in Bokoeko (Moekhojin) met
goede tot uitstekende resultaten.
Britse vlooteenheden op de Westkust
beschoten kustbcitterïjen, in Pengyong en
brachten drie geschutstellingen tot zwij
gen".
Generaal J. Lawton Collins, chef van
de generale staf van het Amerikaanse
leger, heeft gisteren aan generaal Mac
Arthur de vlag der Verenigde Naties
overhandigd, die in 1948 boven het toen
malige hoofdkwartier der Verenigde
Naties in Palestina, dat onder leiding
van wijlen graaf Polke Bernadotte
stond, woei. De plechtigheid vond plaats
op het hoofdkwartier Tokio van de op
perbevelhebber van de strijdkrachten
der Verenigde Naties.
Een hoge Amerikaanse legerofficier
heeft gisteren op een persconferentie te
Washington medegedeeld, dat „er geen
Duinkerken in Korea in het vooruitzicht
is". Hoewel hij de ernst van de situatie
niet onderschatte, hield hij staande, dat
er geenszins sprake was van een cata
strofe op Korea. „Er is hoegenaamd
geen twijfel aan, dat wij het schiereiland
zullen houden hoewel de positie op het
ogenblik lastig is", zo zeide hij. „Wij
zijn bezig onze strijdkrachten te orga
niseren en wij zendfen hun materiaal
toe. Geef ons tijd en wij zullen in staat
zijn het initiatief aan de communisten
te ontnemen".
Verwachting tot Zondagavond:
Meest zwaar bewolkt met enige
regen. Matig tot krachtige wind tus-
regen. Matige tot krachtige wind tus-
lagere temperaturen dan vandaag.
Zondag: Zon 4.3820.53 Maan
5.28—22.04.
Maandag: Zon 4.3920.52 Maan
6.50—22.20.
Vandaag is een boekwerk verschenen van drie volumineuze delen, tezamen
omvattende meer dan drieduizend pagina's, dat een nieuwe materie behandelt,
welke in het na-oorlogse Nederland tot de meest omstredene behoort; het be
treft hier het verslag uitgebracht door de Parlementaire Enquêtecommissie om
trent de resultaten van het door haar ingevolge punt F van het Enqnête-
besluit ingestelde onderzoek naar de verbindingen van Londen uit met het be
zette gebied, in het hijzonder naar de militaire en civiele inlichtingendiensten.
Ruim 2000 blz. van het verslag worden in beslag genomen door de bijna drie
honderd verhoren, waarbij rond 68.000 vragen zijn gesteld. Met het drukken van
dit, op vele punten dramatische, relaas, dat geschreven is door de griffier der
commissie, mr. G. Duisterwinkel, is men drie maanden doende geweest.
De Parlementaire Enquêtecommissie rust echter nog niet op haar lauweren; zij
is reeds voor meer dan de helft klaar met het vijfde verslag, dat in het najaar
zal verschijnen.
Advertentie
De grootste interesse zal bij de lezers
van het zojuist verschenen vierde ver
slag van de Parlementaire Enquête
commissie wel uitgaan naar de bevin
dingen omtrent het England Fpiel. Men
is hieromtrent tot de conclusie geko
men, dat de vele, vaak louter aan de
fantasie van de auteurs ervan ontspro
ten, speculatieve theorieën, die meestal
uitgingen van de gedachte aan verraad
of andere onoirbare bedoelingen, hetzij
bij de Engelse, hetzij bij de Nederlandse
autoriteiten, dienen te worden afge
wezen.
Het verheugt de commissie, dat zij
tot dit oordeel is kunnen komen, niet
het minst, omdat zij de vele publicaties
op dit gebied met stijgende zorg zag
verschijnen. „Het was dikwijls moeilijk
voor ons om onze mond te houden", zo
zei de voorzitter, mr. L. A. Donker, bij
zijn toelichting op het rapport. Vaak op
weinig of niets gebaseerd en desniette
min dikwijls de ergste beschuldigingen
inhoudend, dreigden deze publicaties
het vertrouwen in de Nederlandse en
Engelse overheid op ernstige wijze te
ondermijnen en de opvatting gemeen
goed te maken, dat in de oorlog bij het
werk der geheime diensten alleen de
laagste menselijke instincten, ook bij
de overheid, de doorslag geven. De En
quêtecommissie hoopt dan ook, dat haar
verslag er toe zal bijdragen, dat aan
deze uitwassen der publiciteit thans
een einde zal komen.
Dit wil niet zeggen, dat er geen
critiek is; integendeel: zowel aan Ne
derlandse als aan Engelse kant zijn
er te Londen ernstige fouten ge
maakt. Doch het naken van fouten
ligt op een ander niveau dan het han
delen met een misdadige opzet; vooral
m.b.t. de nagedachtenis van de geval
lenen en voor hun nagelaten betrek
kingen maakt het een of het ander 'n
groot verschil. Te meer geldt dit, daar
deze ernstige fouten voor een deel
veroorzaakt zijn door de bijzondere
omstandigheden.
Op initiatief van de Britse ambas
sadeur te Den Haag is er contact ge
weest tussen mr. Donker en het Fo
reign Office, waarna een aantal gewe
zen officieren van de Engelse gehei
me diensten ondervraagd kon wor
den. Het enige belangrijke verschil in
inzicht, dat na deze gedachtenwisse-
ling overbleef, is, dat de Engelsen
zelf hun tekortkomingen zie» als „er
rors in judgment", terwijl de Enquê
tecommissie alhoewel elke ge
dachte aan opzet of kwade trouw
moet worden uitgeschakeld meent,
dat het fouten zijn, soms zelfs ern
stige.
Aangaande de verantwoordelijkheid
aan Nederlandse kant wordt opgemerkt,
dat het beleid der Regering te Londen
op het gehele terrein der geheime dien
sten jn de eerste jaren van de oorlog
veel te wensen heeft overgelaten. De
verantwoordelijkheid daarvoor wordt
in zoverre door het Kabinet ge
dragen, dat dit zich afzijdig heeft ge
houden van de kernproblemen van de
geheime diensten en dat deze niet in de
Ministerraad zijn besproken. In het
bijzonder echter wordt de verantwoor
delijkheid gedragen door bepaalde be
windslieden.
De oprichting van de Centrale Inlich
tingendienst. die zeer ernstig becritiseerd
wordt, komt voor verantwoordelijkheid
van de ministers Gerbrandy, Dyxhoorn
en Van Kleffens. De slechte gang van
zaken bij deze dienst komt achtereen
volgens voor verantwoordelijkheid van
de ministers Gerbrandy, Van Boeyen en
Furstner
Waardering wordt uitgesproken voor
het in latere jaren verrichte werk door
het Bureau Inlichtingen en het Bureau
Bijzondere Opdrachten, welke beide
onder verantwoordelijkheid van minister
Trygve Lie, de secretaris-generaal van de V. N., heeft gisteren bekend ge
maakt, dat hij een verzoek heeft gericht aan alle leden van de V. N. die de
resolutie van de Veiligheidsraad over Korea hebben gesteund, om Zuid-Korea
met troepen te helpen. Hy had vooral grondstrijdkrachten gevraagd. Het ver
zoek was gedaan aan 53 van de 59 leden-staten. Zes landen, n.l. de Sovjet-Unie
met haar Oost-Europese bondgenoten en Joegoslavië hebben geen afschrift ont
vangen.
Lie verklaarde mededeling te hebben ontvangen, dat de V. S„ die krach
tens de resolutie van de Veiligheidsraad d.d. 1 Juli tot taak kregen een bevel
hebber van de V. N. te benoemen, thans bereid waren „in direct overleg te
treden over de coördinatie van hulp".
Het verenigde opperbevel, generaal MacArthuir, had aan Lie meegedeeld,
aanvullende doeltreffende hulp dringend noodzakelijk is."
dat
Deze hulp diende o.m. te bestaan uit strijdkrachten, in het bijzonder grond
strijdkrachten. Aanbiedingen moesten worden gedaan bij de secretaris-generaal
van de V. N. Deze aanbiedingen dienden echter in „algemene bewoordingen"
regeling in bijzonderheden zou geschieden door bilaterale
onderhandelingen met het verenigde opperbevel.
Lie verklaarde te hopen, dat de oorlog
tot Korea kon worden beperkt. In ant
woord op een desbetreffende vraag zei
Li?, dat naar zijn mening geen symbo
lische hulp, maar doeltreffende hulp
moest worden geboden. Hij zei, dat er
van hem op dit ogenblik geen bemidde
lingspogingen te verwachten zijn. Lie
noemde de veronderstelling, dat de V.N.
zouden worden gereorganiseerd zonder
de communistische landen, .„onverant
woordelijk en volkomen onjuist". Hij
had de hoop nog niet opgegeven, dat
Rusland en Amerika binnen de huidige
organisatie der Verenigde Naties tot el
kaar kunnen worden gebracht.
De aanval in Korea noemde hij een
goed voorbereide gewapende aanval
door de Noord-Koreanen". Als de oorlog
m Korea ten einde is, moet daar een
regering komen, die door het Koreaanse
volk is gekozen bij vrije democratische
verkiezingen, zonder druk van wie dan
ook, aldus Lie.
Lie zeide, dat zijn standpunt inzake
de tien punten voor de vrede, die hij
in Mei van dit jaar heeft voorgelegd
aan Truman, Stalin en de regeringen
van Engeland en Frankrijk, ongewij
zigd is gebleven. Hij was van oordeel,
- dat zijn pogingen tot bemiddelen in de
spanningen tussen Oost en West niet
in tegenspraak waren met het feit, dat
hij voorstander is van sancties tegen
het communistische Korea.
Hij zei. dat over het vraagstuk van
China's vertegenwoordiging in de V.N.
een beslissing genomen moest worden
op juridische gronden en niet op basis
van de gebeurtenissen in Korea.
Slechts weinig Europese landen zullen
zich in staat achten gevolg te geven aan
de oproep van Trygve Lie, zo meent men
in Londen. Men meent echter, dat er een
goede kans bestaat op hulp van landen
als Canada, Australië, Nieuw-Zeeland,
Zuid-Afrika en misschien ook Pakistan.
Van tal van kleinere landen kan niet
meer worden verwacht dan „symboli
sche hulp" en een aantal grotere landen
heeft elders de handen vol.
Engeland heeft b.v. reeds 54.000 sol
daten op Malakka en in Hongkong ge
bonden, houdt bezettingslegers in West-
Duitsland en Oostenrijk op de been,
heeft 25.000 soldaten gestationneerd in
de zone van het Suez-kanaal en kleinere
garnizoenen in Afrika en het gebied van
de Middellandse Zee.
Frankrijk heeft een groot gedeelte van
zijn strijdmacht in Indo-China.
Wie wat wil bereiken, moet leren
wachten. J
Van Lidth de Jeude zijn opgericht.
Over de „voorgangers" echter van het
Bureau Bijzondere Opdrachten, te weten
de bureaux Voorbereiding Terugkeer en
Militaire Voorbereiding Terugkeer, welke
onder minister Furstner hebben geope
reerd, worden vele critische opmerkin
gen gemaakt.
Samenvattend stelt de Enquête-com
missie, dat het beleid van de regering
niet zodanig is geweest als het had moe
ten zijn. Men dient hierbij echter niet te
vergeten, dat dit probleem een van de
moeilijkste was, waarvoor de regering,
nadat zij zonder enige voorbereiding op
dit gebied in Engeland was aangekomen,
werd gesteld. Zy bevond zich in een
vreemd land en was geheel afhankelijk
van de Engelsen. De commissie ziet dan
ook zeer wel in, dat het op redelijke
wijze laten functionneren van een ge
heime dienst onder de gegeven omstan
digheden in de eerste jaren van de oor
log een zeer moeilijke taak was.
Behalve de toestanden in Londen zijn
uiteraard ook zeer vaak die ifi het be
zette Nederland onder de loupe genomen
In vele van de verhoren kan men dan
ook lezen over de ongeëvenaarde moed
en toewijding, over de ongekende zelf
opoffering er, grote vaderlandsliefde van
velen van de besten van ons volk. Het
kwam de commissie noodzakelijk voor,
dat het grootse werk van deze vader
landers, dat aan ons volk veel te weinig
bekend is, in haar verslag beschreven
zou worden en dat hun op deze wijze
alsnog de hulde vaak een posthume
hulde! zou worden gebracht, waarop
zij recht hadden.
De Parlementaire Enquête-commissie,
die gevormd wordt door de Tweede-
Kamerleden Donker (P.v.d_A.), Algera
(A.R.), Van Dis (S.G.P.), Fens (K.V.P.),
Koersen (K.V.P.), Korthals (V.V.D),
Schilthuis (P.v.d.A.), Stokvis (C.P.N.) en
V.'ttewaall van Stoetwegen (C.H.), is tot
deze bevindingen met eenheid van stem
men gekomen. Slechts bij drie punten,
van secundair belang, bleek één lid een
afwijkende mening toegedaan.
Op pagina 4 publiceren wy een
samenvatting uit het omvangryk
verslag betreffende het onderzoek
naar het England-Spiel. In ons blad
van Dinsdag a.s. komen we op enige
andere in het rapport behandelde
onderwerpen nader terug.
In Waalwyk zyn enige gevallen van
para-typhus geconstateerd. De inspec
teur van de Volksgezondheid in Noord-
Brabant heeft de hulp ingeroepen van
het Nederlandsche Roode Kruis voor de
bestrijding van deze ziekte, waarvan de
haard, noch het aantal slachtoffers tot
dusver bekend zyn.
Het hoofd van de medische afdeling
van het hoofdbestuur van bet Neder
landsche Roode Kruis heeft in samenwer
king met de hoofdintendant gezorgd
voor de inrichting van een noodzieken
huis van vijftig bedden, dat gevestigd
zal worden in de school naast het The-
resiagesticht. Voor dit noodziekenhuis
wordt het modernste materiaal gebruikt,
dat het Nederlandsche Roode Kruis voor
dit eh dergelijke doeleinden heeft doen
ontwerpen.
Nader vernemen wij, dat vier positie
ve gevallen zouden zijn geregistreeerd.
Verder zouden ongeveer twintig zieken,
verdacht van para-typhus. ter observa
tie in het ziekenhuis zijn opgenomen.
Voor deze zieken is in het St. Nico-
laasziekenhuis een apart lokaal inge
richt
De burgemeester van Waalwijk deeit
ons mede, dat de hulp van het Roode
Kruis alléén als voorzorgsmaatregel ge
zien moet worden. Voor ongerustheid
zou geen enkele redep bestaan.
Op het ereveld Pandu, bij Bandung,
is Vrijdag het stoffelijk overschot van
de heer E. van der Zee, employé van
de onderneming „Tjisalak", ter aarde
besteld. De heer Van der Zee werd 25
Juni in de tuinen van de onderneming
in het Sukabumische door een aantal
dieven, die hij op heterdaad betrapte
op het steler, van rubber, met patjols
vermoord. Dezer dagen werd het li
chaam in de omgeving van de onder
neming gevonden.
Advertentie
voor
Ongelimiteerde deviezen
zijn er nog niet, maar wel een
ongelimiteerde keuze in koffers
en tassen bij
C. J. SCHRAVENDUK
Grote Houtstraat 51 Haarlem
Opnieuw heeft de Parlementaire
Enquête Commissie, ingesteld om
het regeringsbeleid 19401945 te
onderzoeken, aan de lijvige boekdelen,
die zy al deed verschijnen, een aantal
delen toegevoegd. Men zou er bijna aan
gewend raken, zo regelmatig zet de
Commissie haar arbeid voort, zo regel
matig ook komt zij telkenmale de pu
blieke aandacht opeisen. Maar zij eist
die niet voor zichzelf op. Het gaat niet
om de Commissie en de hoeveelheid
werk, die zij verzet noch om de metho
de, welke zij bij haar onderzoekingen
gebruikt. Zij verdient om die gestadige
arbeid onze bewondering, zij verdient
er ook onze waardering voor. Waar het
echter op de eerste plaats om gaat is:
wat bevindtde Enquête Commissie?
Wat is de betekenis erevan en in hoe
verre kunnen wij er nog iets uit leren?
Een' goede Nederlandse zegswijze
wenst, dat men geen oude koeien uit
de sloot haalt. Een andere luidt: als net
kalf verdronken is dempt men de put.
Wat nu de onderzoekingen aangaat, die
de Enquête Commissie ditmaal naar de
Nederlandse Geheime Diensten in Lon
den en de verbindingen met het bezette
gebied heeft verricht, komen deze
spreekwoorden in het geheel niet en
met het oog op de toekomst wèl
van pas. Het heeft wel zeker zin een
blik te slaan op het regeringsbeleid
19401945. omdat men eruit kan leren
hoe het niét moet en zich tegelijk kan
bezinnen op hoe het dan wèl moet
gaan. De fouten, die de regering bij het
organiseren van het inlichtingenwerk
heeft begaan zoals zij er ook maakte
op de terreinen, die de Enquête Com
missie reeds heeft onderzocht die
fouten zijn als de kalveren om welke
men de put dempt. Die put dempen zal
het Nederlandse volk moeten doen,
door zijn Volksvertegenwoordiging,
door zijn Regering, die verantwoording
schuldig is aan het volk. Daarom zijn
de rapporten van de Enquête Commis
sie in de handel verkrijgbaar. Iedereen
moet er kennis van kunnen nemen; hun
inhoud gaat iedereen aan. Niet voor
niets verricht de Enquête Commissie
haar werk zo punctueel. Zij kijkt met
onze ogen, zij moet alles met onze ogen
kunnen zien.
Welnu: zij heeft veel, zeer veel ge
zien. In welk een schrille tegenstelling
staat de bureaucratische rompslomp,
gevoed door allerlei persoonlijke con
flicten en intriges, die in Londen aan
de dag komen, tegenover het werk. dat
het verzet en de spionnage-agenten in
Nederland hebben verricht. Hoe moei
lijk blijkt het regeren en hoe dapper
de man, die niet praat, maar handelt.
Dat valt ons op uit het onderzoek der
Enquête Commissie: er is vaak door
verantwoordelijke personen onverant
woordelijk werk gedaan. De levens van
voortreffelijke Nederlanders liepen vaak
gevaar. Vooral uit de aan het Englana-
Spiel gewijde hoofdstukken wordt het
wel duidelijk, dat er grote fouten zijn
gemaakt.Mag men daarom spreken van
schuld? Wij durven dat niet conclude
ren evenmin als de Enquête Commissie.
Zij drukt zich uit als volgt: het beleid
der regering is ten opzichte van de in
lichtingendiensten niet zodanig geweest
als het had moeten zijn. Dat geldt ook
voor haar functionnarissen, al zijn er,
die uitstekend werk hebben gedaan. Er
valt te loven en te laken. Het is slechts
te betreuren, dat wat te laken is zozeer
naast wat lofwaardig is, opvalt.
En nu de les voor de toekomst. Ook
uit dit verslag kon men de lering trek
ken, dat het beter is voorbereid te zijn
dan maar af te wachten. Dat het beter
is te doen dan te weifelen. Dat verant
woordelijkheid met inzicht gepaard
moet gaan. Wij weten niet wat de toe
komst in zich bergt. Een nieuwe oorlog
zo hij ooit komt zal andere om
standigheden meebrengen, maar hij zal
ons voor die omstandigheden klaar moe
ten vinden. Dat is de algemene tendenz
voor ons allen van het werk der En
quête Commissie. Daarnaast zal men er
voor zichzelf nog deze wetenschap uit
kunnen opdoen, dat onze daden altijd
zwaar wegen. Ook al is er geen Com
missie, die ze achteraf onderzoekt
Te Gosport, vlak by Portsmouth, Enge-
Iands grootste marinehaven, hebben zich
gisteravond een aantal hevige explosies
voorgedaan op een zestal lichters. Twee
explosies waren zeer hevig en mijlen ver
in de omtrek stonden de hnizen te
schudden. Er ontstond een aantal bran
den, die eerst laat op de avond konden
worden bedwongen. Naar de Admirali
teit meedeelt zijn zeven matrozen „niet
ernstig" gewond.
Vacantiegangers op het erland Wight,
zeven km verder, voelden de schokken
van de ontploffingen en zagen een rook
zuil van 600 meter hoogte. Ook in een
plaats op 25 km afstand werd de ont
ploffing gevoeld. Vele ruiten in de om
geving zijn gebroken.
De lichters waren schepen van 15
meter lengte.
Over de oorzaak van de ontploffing
is nog niets bekend gemaakt Vernomen
wordt dat groepen matrozen bezig wa
ren granaten van verschillende grootte
en zware bommen in de schepen te la
den voor vervoer naar een oorlogsschip
dat in de baai lag, toen er brand uit
brak. De meeste matrozen konden tijdig
dekking zoeken. Zeven hunner zijn in
een ziekenhuis opgenomen wegens snij-
wonden en shock.
