Noord-Koreaans offensief zet het gehele front weer in beweging Oude kwartjes en stuivers ongeldig a m m 1 Rondom Ambon Generaal-majoor Dean vermist WESTERSE UNIE ZAL DEFENSIEVE KRACHT MOETEN VERGROTEN Het pioniersleven van de planter LEOPOLD IN RECHTEN HERSTELD .Het weer. België en Zwitserland 15 Augustus a.s. Plannen tot omschakeling van fabrieken op oorlogsproductie Meer aandacht aan vlotte wapenfabricatie Reservisten in de Verenigde Staten opgeroepen De stem van de dode Overschrijden van 38ste breedtegraad Regentschap van prins Karei ten einde Tol hoofd en hart J VRIJDAG 21 JULI 1950 74ste JAARGANG No. 248124 KEURING DIENSTPLICHT Van lichting 1952 Harry Gold legt bekentenis af Grote Houtstraat 51 Haarlem AMERIKAANSE SOLDATEN IN TAEJON GEVANGEN? Opruiming Meer versterkingen voor MacArthur Strijdkrachten gereed voor vertrek naar Verre Oosten Eisenhoweri Voor de veiligheid wellicht noodzakelijk BELGISCHE KONING NAAR ZIJN LAND TERUG (Telefonisch van onze Brusselse correspondent) BRUSSEL, hedenmorgen Donderdagmiddag, enkele minuien voor vijf, hebben de Verenigde Kamers van hei Belgisch parlemeni mei 198 stemmen vóór, hef einde van hef regentschap afgekondigd en daarmee auiomalisch koning Leopold in zijn rechten hersield. De voltallige vergadering feli 387 leden. De libe raal Lahaye sfemde met de C.V.P. Twee leden van de meer derheid waren wegens ziekte afwezig. Socialisten, libera len. en communisten hadden onmiddellijk vóór de stem ming de vergadering verlaten. De uitslag werd onthaald op een applaus, dat minutenlang duurde. Precies om 5 uur ging aan het koninklijk paleis de driekleur naar beneden, ten teken dat het regentschap van prins Karei een einde had genomen. Koning Zaterdag in Brussel? Generaal-majoor Scheffelaar belast met commando over Nederlandse troepen in Indonesië BUREAUX: SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM iTelefoon: Redactie 21544; Advertenties 21543 Abonnementen 20800 Postqiro 143480 Bijkantoor Beverwijk: Stumphiusstr. 45, tel. 3998 Voor klachten over de bezorging na 5.30 uur 's avonds 21544 Directeur: 3. 3. W. Boerrigter. Hoofdredacteur: Drs. H. W. M. van Ruft. Wnd. hoofdredacteur: W. Severin. NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter- hooqte. Inqezonden mededelingen dubbel tarief. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte. De administratie behoudt zich het recht voor advertentiën eventueel zonder opqave van redenen te weiqeren. ABONNEMENTSPRI3S 35 cents per week. f 1.52 per maand, f 4.55 per kwartaal De na-oorlogse regeringen kunnen er zich op beroemen, dat zij met haar Indonesië-beleid in ieder ge val dit hebben bereikt, dat het grootste gedeelte van het Nederlandse volk in het jaar 1950 nauwelijks meer reageert op grove verdragsschendingen door de zgn. Indonesische Unie-partner en zelfs gewapende aanvallen van deze Unie partner op Nederlands trouwste vroege re vrienden, de Ambonezen, apathisch aanziet. De regering mene echter niet, dat dit uiterlijk berusten bij honderd duizenden een instemmen betekent met haar beleid. Er leeft bij zeer velen een gevoel van onbehagen, van dégout) bij na. dat slechts getemperd wordt door het zich bewust zijn van volkomen on macht, vooral ook tengevolge van de uiterst gecompliceerde en benauwende internationale atmosfeer, die reeds tot een explosie heeft geleid in het conflict op Korea. Wie enkele dagen geleden de Memo rie van Antwoord, ondertekend door de minister voor Uniezaken en Overzeese Rijksdelen, heeft gelezen en de woorden van dezelfde minister eergisteren in de Tweede Kamer heeft beluisterd, staat telkens verbaasd over de fluwelen hand, waarmee de verdragsschendende Unie partner wordt behandeld. Nog 16 Juli j.l. liet de minister in zijn Memorie van Antwoord weten, dat in de kwestie van Ambon nog niet van nieuwe ontwikkelingen was gebleken, terwijl toch iedereen wist, dat de A.P. R.I.S.-troepen van de V.S.I. gereed ston den een aanval te ondernemen de Zuid-Molukken, die zich niet wensten te laten gelijkschakelen. Van deze slappe houding onzer regering zijn thans de Zuid-Molukken de dupe. De Ambonees is van nature te trots van deze trots heeft Nederland trouwens eeuwenlang geprofiteerd zich zonder verzet aan Djocja's onrechtmatige eisen te onder werpen. Is dit volk daarom nu revolu- tionnair, omdat het niet het hoofd in de schoot legt van Djocja of de R.I.S., welke laatste apert in strijd handelt met het zelfbeschikkingsrecht? Onze regering tracht er zich nu van af te maken met de verklaring, dat zij, ondanks de bezwaren, welke zij zelf heeft tegen het procédé, dat is toege past bij de oprolling van de deelstaten, geen instemming kan betuigen met een revolutionnair optreden van bepaalde groepen in Indonesië, welke langs deze weg pogen hun eigen inzichten te rea liseren. Hiermede is volgens haar de grote zaak over het zelfbeschikkings recht niet gediend. Is het wonder, dat de R.I.S. uit een dergelijke redenering van Den Haag de moed put om haar eisen tegen de Zuid-Molukken met ge weld van wapenen door te zetten? Onze regering beroept er zich thans op wel stappen gedaan te hebben voor een vre delievende oplossing in de Ambonese kwestie. Maar zij wis t, of althans kon weten, dat haar pogingen voor een vre delievende oplossing, gezien de mental, teit der huidige regeerders in de xt.l.o., vruchteloos zouden zijn. Dringt zich niet onwillekeurig de gedachte op, dat de regering hier een Pilatus-rol speelt? Moest een telegram, dat wij hieronder citeren, en dat gisteren uit de Zuid- Molukken in Den Haag werd ontvangen, ons niét het schaamrood op de kaken jagen? „De door de R.I.S. ingezette Ambone zen van het bataljon Pattimoera zijn bij de gevechten op het eiland Boeroe over gelopen naar de republiek der Zuid-Mo lukken De hevige gevechten op Boeroe eisen vele slachtoffers. Verpleging van de gewonden is onmogelijk door de re publikeinse blokkade DeRIS gelbruikt, voor landingsdoeleinden de KPM-sche pen „Waikelo" en „Van Gheen Ver zoeke versnelde zending van een Rode Kruis-team". Wij vragen ons af, of onze regering het raffinement, waarmee de R.I.S. thans te werk gaat om Ambon te isoleren door de omliggende eilanden, na een maandenlange infiltratie, aan te vallen en te bezetten, wel doorziet. Als men weet, dat de bevolkingen dezer eilan den door bloedverwantschap en allerlei andere banden nauw met elkaar zijn verbonden, begrijpt men iets van de Indonesische tactiek. Ambon zal immers nooit uitgehongerd kunnen worden en daarmee tot overgave, gedwongen, zo lang de omliggende eilanden Ambon voedsel kunnen en ook zullen verschaf fen. Een bezetting nu van de omliggen de eilanden maakt Ambon langzamer hand volkomen weerloos. Neen, de zaken liggen niet zo simpel als de regering aan -deze naïeve volks vertegenwoordiging tracht te suggere ren. En heeft men er ook al eens aan gedacht, dat de sprong van Djocja's ge trainde troepen via de Zuid-Moluk ken naar Nieuw-Guinea niet zo heel groot is? De keuring voor de dienstplicht, lich ting 1952, zal op 29 Augustus a.s. een aanvang nemen. In afwijking van de tot dusver gebruikelijke regeling, zal de keuring zoveel mogelijk slechts één dag in beslag nemen. Van 29 Augustus 1950 tot en met 31 Januari 1951 zullen wor den gekeurd de jongemannen, geboren vóór 1 Augustus 1932; na 1 Februari 1951 de jongemannen die geboren zijn van 1 Augustus tot en met 31 December 1932 Harry Gold, de 39-jarige in Zwitser land geboren biochemicus, die enige tijd geleden door de Amerikaanse politie werd gearresteerd op beschuldiging van spionnage voor de Sovjet-Unie, heeft gisteren bekend zich schuldig te hebben gemaakt aan atoomspionnage ten gunste van Rusland. Hij erkende te zijn opge treden als tussenpersoon voor dr. Klaus Fuchs. Wegens zijn verdiensten op het gebied der verkennersbeweging heeft de regent van het seminarie IJpelaar. Mgr. P. R. A. Sweere, het dankbaarheidsinsigne ontvangen met een schrijven van Prins Bernhard en de hoofdcommissaris der verkenners, baron Van Voorst tot Voorst. Advertentie Ongelimiteerde deviezen voor Zijn er nog niet, maar wel een ongelimiteerde keuze in koffers en tassen bij c. J. s CH RA VENDIJ K Generaal MacArthur heeft hedenmorgén officieel hekend gemaakt, dat de Amerikaanse troepen te middernacht de brandende en verwoeste stad Taejon hebben prijsgegeven. Taejon is enige tijd het belangrijkste Amerikaanse steun punt geweest en de Zuid-Koreaanse regering heeft, na uit Seoul verdreven te zijn, enige tijd in deze 100.000 inwoners tellende stad haar zetel gehad. De Amerikaanse achterhoede moest zich een weg vechten uit de puinhopen, na felle straatgevechten te hebben geleverd met de Noord-Koreaanse aanvaller, waarbij 12 tanks der Noordelijken door raketten uit de nieuwe bazooka's wer den vernietigd, waarvan één door de commanderende generaal van de 24ste Amerikaanse infanterie-divisie persoonlijk. Intussen werd in Washington ge zegd, dat deze commandant, de 51-jarige generaai-majoor Dean, als vermist is gemeld na te Taejon in het heetst van de strijd te zijn geweest. De achterhoede van zijn divisie moest spitsroeden lopen door een valleiweg ten Zuid-Oosten van Taejon en zich met jeeps, trucks en per trein in veilig heid stellen om aan de zich Snel sluitende communistische tang te ontkomen. Gevreesd wordt, dat sommige Amerikaanse soldaten, onder wie een aantal ge wonden, in de stad gevangen zitten. De Noord-Koreanen maakten bij hun aanval op Taejon gebruik van guerilla- strijders en sluipschutters, die tot ach ter de Amerikaanse stellingen waren doorgedrongen. Piloten van Amerikaan se jagers, die wanhopig trachtten de tanks van de Noordelijken tegen te houden, meldden dat de stad „brandde als de hel". De Noord-Koreaanse aanval, die kwam na drie dagen van betrekkelijke rust, heeft het gehele front in beweging gebracht. De communisten bezetten Tsjondjoe, 65 km. ten Zuid-Westen van Taejon en Koemdje, 25 km. verder Westwaarts. Beide plaatsen zijn hevig door Amerikaanse vliegtuigen bestookt Nader wordt gemeld, dat Iri (aan de Westkust) en vermoedelijk ook het na bijgelegen Nonsan; door de Noordelij ken bezet zijn. Op het centrale front, 40 km. ten Noord-Oosten van Taejon, beweegt zich een lange colonne Noordelijke tanks en artillerie in de richting van Moengdjoeng. Zij wordt door vliegtui gen aangevallen. Voorts verzamelen zich communisti sche tanks en infanterie op de centrale hoogvlakte. Hierdoor wordt Taegoe, de Amerikaanse bevoorradingsbasis, die 80 km. zuidelijker gelegen is, bedreigd. In het Oosten is de havenplaats Jong- dok, 40 km. ten Noorden van Pohang, waar de Amerikanen Dinsdag een lan ding uitvoerden, in handen van de Noordelijken gevallen. Hot front van Korea loopt thans in de vorm van een boog met een straal van ongeveer 110 km. Taegoe, 110 km. ten Noord-Westen van Pusan, is het middelpunt hiervan. Te Taegoe bevindt zich een Amerikaanse commandopost. Het is nog niet bekend waar de Ame rikaanse verdedigers ten Oosten van het door hen ontruimde Taejon zullen trachten stand te houden. Het gebied is hier bergachtig, met smalle wegen. Het is gemakkelijker te verdedigen dan de uitgestrekte rijstvelden rondom Taejon. Doch uit de jongste front- berichten blijkt dat dit bergachtige ter rein van de andere kant ook de Noord- Koreaanse troepen in staat stelt infil tratie-pogingen te wagen, om achter de Amerikaanse stellingen te komen, Het ministerie van Financiën deelt mede, dat met ingang van 15 Augustus 1950 de oude zilveren kwartjes en nik kelen stuivers en de tijdens de Duitse bezetting uitgegeven zinken kwartjes en stuivers buiten omloop zullen worden gesteld. Van die datum af zal gedurende drie maanden, n.I. tot en met 15 Novem ber 1950, de gelegenheid openstaan bo vengenoemde munfcen te wisselen bij alle postkantoren, bij- en hulpkantoren der posterijen en poststations. Bij de in levering wordt de nominale waarde der munten vergoed in gangbare Neder landse betaalmiddelen. Van 15 Augustus 1950 af zijn dus al léén nog gangbaar die kwartjes en stui vers, welke het jaartal 1948 of een later jaartal dragen. De oude zilveren kwar tjes zijn terstond herkenbaar aan de krans van eikenloof rondom de waarde- aanduiding en verschillen hierdoor op vallend van de nikkelen kwartjes. De oude stuivers zijn vierkant, de nieuwe rond. waarbij zij gebruik maken van weinig bekende wegen voor muilezeltransport en van bergpassen. Amerikaanse versterkingen aan man schappen en tanks blijven in de Zuid- Oostelijke hoek van het schiereiland arriveren. Vliegtuigen bombarderen van landbases en vliegdekschepen af de Noordelijke strijdkrachten. Ruim 1500 communistische agitators uit de Sovjet-sector zijn door de West-Ber- lijnse politie gearresteerd, toen zij pamfletten verspreidden. Soms zetten zij na hun arrestatie nog hun toespraak voort. De ministers van defensie van de landen van het Pact van Brussel, die gis teren, bijgestaan door hun militaire adviseurs, op het hoofdkwartier van de Westerse Unie in Fontainebleau de West-Europese defensie hebben besproken, hebben het volgende communiqué uitgegeven: „De ministers hebben de internationale situatie en de voorstellen van de opperbevelhebbers in overweging genomen. Zij erkennen de noodzaak zonder verwijl de productie van oorlogsmateriaal op te voeren en de defensieve kracht van de land-, lucht- en zeemacht van de Westerse Unie te vergroten als garan tie tegen agressie." Een woordvoerder deelde later mee, dat op de vergadering zowel het Kore aanse conflict als president Truman's boodschap aan het Congress ter sprake waren gekomen. Uit de slotsom, waartoe de ministers zijn gekomen, vloeit voort, dat de de fensiebegrotingen van alle leden van de Westerse Unie: Groot-Brittannië, Frankrijk, Luxemburg, België en Ne derland verhoogd zullen worden, al dus de woordvoerder. Hij weigerde aan te geven met hoeveel procent de begroting van elk der landen moet worden verhoogd. De Franse premier Pleven heeft onlangs een verhoging van twintig procent of 20 milliard francs voorge steld voor de begroting van Frankrijk. Tijdens de bijeenkomst heeft elk van de militaire chefs de ministers een beeld gegeven van zijn eigen taak met betrek king tot het gemeenschappelijke defen sieplan. Vervolgens deelde hij de minis ters mee, wat hij nodig had om zijn taak te kunnen vervullen. Duidelijk bleek hierbij, dat geen van de militaire chefs over voldoende manschappen en mate riaal beschikt om zijn opdracht naar be horen te kunnen uitvoeren. De ministers besloten zowel de manschappen als het materiaal te zullen leveren. Het was voor het eerst, dat de mili taire bevelhebbers van de Westerse Unie een bijeenkomst hadden met alle minis ters van Defensie. Volgende week zullen de Verenigde Staten op de bijeenkomst van de plaatsvervangers van de ministers van Buitenlandse Zaken der landen van het AtlantischePact aandringen op „aanzienlijke verhoging" van de de fensiebegrotingen der West-Európese landen, zo wordt te Washington van gezaghebbende zijde vernomen. Volgens deze functionarissen ver wachten de Verenigde Staten, dat de leden van het Atlantisch Pact hun bewapening versnellen op overeen komstige schaal als het nieuwe Ame rikaanse wapenprogram „in zoverre als hun economische hulpbronnen dit toelaten". Charles Spofford, de Amerikaanse ver tegenwoordiger in de Atlantische Raad, zal met Europese vertegenwoordigers voorlopige plannen bespreken om som mige Europese fabrieken te laten om schakelen op oorlogsproductie, opdat de landen van het Atlantisch Pact sneller van de nodige wapens kunnen worden voorzien. In de Ver. Staten zijn gisteren de eerste maatregelen genomen om de strijdmacht te versterken. Het korps mariniers riep ongeveer 47.000 reserve officieren en manschappen in actieve dienst op. De marine riep in totaal onge veer 39.000 officieren en minderen van de reserve van de marineiuchtvaartdienst op. De Amerikaanse luchtmacht heeft meegedeeld, dat in de eerste 8 a 10 dagen in elk geval nog geen reservisten van de luchtmacht voor actieve dienst zullen worden opgeroepen. Het Amerikaanse leger heeft medegedeeld, dat strijd- en ondersteuningseenheden uit alle zes de legerdistricten in de V.S. in gereedheid zjjn gebracht om naar het Verre Oosten te vertrekken. De sterkte van de eenheden is niet bekend gemaakt. De bekendmaking wordt uitgelegd als te betekenen, dat aanzienlijke versterkingen ter beschik king van generaal MacArthur zullen worden gesteld. Een woordvoerder van het leger zei, dat men veilig kon aan nemen, dat ten minste twee eenheden uit elk van de zes gebieden zouden ver trekken. Het Amerikaanse ministerie van Han del heeft met ijlgang van gisteren con trole ingesteld op de export van uitrus ting voor olieproductie en -raffinage naar Mexico en Midden- en Zuid-Ame rika. Ook werd de export van draai banken voor glasbewerking onder con trole geplaatst. Ambtenaren van het de partement verklaarden, dat de maatregel niet zo zeer ten doel had bescherming van de binnenlandse voorziening als wel zich er van te verzekeren, dat de goederen niet naar onder Russische in vloed staande gebieden zullen worden gezonden. Er bestaat reeds controle op de uitvoer van deze goederen naar lan den buiten het Westelijke halfrond. Teneinde de Europese landen schade loos te stellen voor de kleinere dollar- uitvoer, welke hiervaft een gevolg zal zijn, zal Amerika de productie van een dergelijke omgeschakelde fabriek kopen. De V.S. zouden dus bijv. een Franse fa briek in dollars betalen voor geweren, welke aan Nederland, België of zelfs de V.S. geleverd worden. Dit zou in een nieuwe wet moeten worden vastgelegd, want ingevolge het gisteren door het Congress aangenomen wetsontwerp op de militaire hulp aan het buitenland, mag de Amerikaanse re gering slechts de grondstoffen en ma chines betalen, welke Europa nodig heeft om de militaire productie op te voeren. Sommige Amerikaanse functionarissen vinden, dat deze gang van zaken langzaam werkt. Groot-Brittannië. Frankrijk, België en andere landen van het Atlantisch Pact hebben geaarzeld fabrieken over te schakelen op de oorlogsproductie, om dat daardoor hun economisch herstel in gevaar zou komen. Amerikaanse functio narissen hopen, dat in deze houding na de aanval op Zuid-Korea verandering is gekomen en zij willen er in Londen op aandringen, dat aan economische aangelegenheden minder en aan vlugge productie van wapens meer aandacht zal worden geschonken. J~ Tet is een warme zom.erdag. De j[ stilte van de vroege namiddag ligt beklemmend over het dorpspleintje van Inching Round, een gehucht in Engeland, tamelijk dicht gelegen bij de luidruchtige metropool Londen. Die stilte wordt niet door broken, eerder geaccentueerd, door het schrille gezang van de oude vrij ster Angela Pewsey, die haar vreemd soortige volkswijsjes begeleidt met het gesnor van haar spinnewiel. Plot seling valt haar stem stil. Voor altijd. Angela Pewsey wordt vermoord. Door een onverlaat, door een land loper, door iemand die haar boos aardig geroddel heeft willen wreken? Dat zal u in den brede worden ver teld in ons nieuwe feuilleton, waarvan u de afleveringen van mor gen af in ons blad kunt lezen. Het is een spannend verhaal, intelligent en geestig geschreven, een beetje wrang ook, maar niet zonder milde humor. Geen roman in de eigenlijke zin des woords met wijdlopige karak terologische beschrijvingen, maar een boeiende vertelling met vrijmoedige en rake schetsen, die in beknopt bestek en filmisch suggererend een feillozer tekening van personen en toestanden weten te geven dan ellen lange beschrijvingen het zouden kun nen doen. Wij twijfelen er niet aan of de lezer zal onze keuze, die is gevallen op het hierbij aangekondigde verhaal, dat nog niet in Nederland werd ge publiceerd en waarvan tvij dus de primeur hebben, ten volle weten te waarderen. Socialistische parlementsleden verlaten het Koninklijk Paleis, in Brussel, waar zij het register van de Prins-Regent getekend en „Leve de Prins-Régent" geroepen hebben, toen om' vijf uur de vlag gestreken werd. Generaal Eisenhower heeft gisteren verklaard dat het wellicht nodig zal zijn dat de Amerikaanse strijdkrachten de 38ste breedtegraad overschrijden ten einde een overwinning op de Noord- Koreanen veilig te stellen. Hij meende dat een dergelijke actie niet tot gevolg zal hebben dat Rusland de oorlog zal verklaren. „Ik weet niet tot hoever men zal moe ten oprukken om de vijand te verslaan. Als hij in Zuid-Korea wordt verslagen behoeven wij niet verder te gaan. Ik wil echter rekening houden met de mo gelijkheid dat de Noord-Koreanen, ge trouw aan de opvatting van alle totaïi- tairen, dat het oneervol is eens ver overd gebied prijs te geven, hardnekkig op Zuid-Koreaans grondgebied zullen blijven strijden en daar tenslotte zullen worden verslagen," aldus de generaal. „Omdat het een test-case is moeten wij er absoluut voor zorgen, dat wij niet falen. Falen zou, volgens mij, de aanleiding zijn voor het uitbreken van soortgelijke of erger incidenten elders." Een dertgtal Amerikaanse vrachtvlieg tuigen, gestationneerd te Frankfurt, heeft gisteravond als oefening een vlucht ge maakt boven Nederland. Zij vlogen in formatie van drie tot acht toestellen en wekten de verwondering van velen, die ze zagen voorbijtrekken. (Van een bijzondere correspondent) Wit nerveus, mager, bruingebrand en kerngezond zit hij tegenover ons. Net terug van Java, waar hij een week geleden nog door de tuinen van zijn onderneming wandelde. „Het leven van ons planters is geen onverdeeld pretje. Meer en meer trek ken de KNIL-troepen zich terug op de grote plaatsen. Hun taak wordt door de T.R.I. overgenomen, maar in de prak tijk betekent dit vaak het ontstaan van een vacuum. Ook al is bij de nieuwe troepen de ernstige wil aanwezig om orde en rust te handhaven, toch slagen zij er niet altijd in. Op de meeste plaat sen heerst een chaotische toestand. Het beeld wisselt voortdurend. Een nieuwe commandant betekent dikwijls een nieuw regiem. Een paar opruiers in de desa en het is weer mis. Het ergste is wel de bedreiging, waardoor de goed willende bevolking en ambtenaren kop schuw worden. Hoe de houding van de bevol king is? In doorsnee zeer goed. Er zijn na tuurlijk altijd streken, die een uitzon dering op de regel maken. Maar dit zijn doorgaans gebieden, waar het van oudsher niet zo rustig geweest is. Be- kasi bijv U herinnert zich nog wel, dat er een Dakota met Britse troepen een noodlanding moest maken en alle inzit tenden daarna afgeslacht werden De oudéren in de desa zijn even be leefd en vriendelijk als vroeger. Als u bij het desahoofd komt oplopen is het direct: een matje gespreid, een stoel aangeschoven en thee. De mensen zijn vrij openhartig in hun critiek op de huidige situatie. Banjak soesah. Veel zorgenIs de algemene verzuchting. Hoe dit nu pre cies komt, daar piekert men niet zo erg over. De tani. de gewone Javaanse en Soendanese boer interesseert zich niet erg voor alles wat er buiten zijn dorp gebeurt. Zijn stukje grond, zijn vrouw en kinderen, zijn vee en zijn maag zijn de belangrijkste objecten van zijn da gelijkse gedachtensfeer. Hij constateert, dat het vroeger allemaal eenvoudiger was. De tani wil niets meer dan een rustig bestaan. Dat had hij vroeger wel nu niet. Vanzelfsprekend gaat hij een en ander combineren met het vertrek van de Nederlanders. Onder ons be stuur heeft men het altijd goed gehad en dat is nu voorlopig voorbij. Over het hoe en waarom denken de meesten niet erg diep na. Een deel van de jeugd is door de Ja panse propaganda vergiftigd en het is erg jammer, dat een deel van de voor lichting nog bestaat uit ophitsing. Men heeft nu toch langzamerhand alles ge kregen wat men hebben wil en waar het land behoefte aan heeft, dat is aan werkers, niet aan schreeuwers en op tochten en demonstraties. Het wordt hoe langer hoe moeilijker de jongeren, die het werken nog niet geleerd hebben of het verleerden, weer in het gareel te krijgen. Wij ondervinden daarvan de moeilijkheden, de republiek krijgt ze later ook wel. Stakingen? Daar kan ik helaas van meepraten. Het is een tijdje rustig ge weest. Dan komt er een meneer met De socialistische parlementsleden, die zich inmiddels naar het paleis hadden begeven om het register van de prins regent te tekenen, riepen op het ogen blik dat aan het paleis de driekleur naar beneden ging: „Leve de prins regent", terwijl enkelen weer eens het „A bas la calotte" aanhieven. Ook de liberalen begaven zicrh naar het paleis om hun handtekening te zetten. In de omgeving van het parlement waren wat kijklustigen toegestroomd, doch alles verliep in volkomen kalmte. Onmiddel lijk na de stemming vergaderde de ministerraad. Na afloop hiervan werd een communiqué uitgegeven, waarin het heet, dat de koning waarschijnlijk Zaterdag zal terugkeren. Even voor de hoofdelijke stemming verklaarde de heer De Schrijver namens de CVP, dat de feiten en gebaren van morgen in overeenstemming zouden zijn met de woorden van verzoening, die ei tijdens het debat waren gesproken. Hij zei verder, dat de leden van zijn partij niet als zodanig zouden stemmen doch als vrije vertegenwoordigers van het volk en overeenkomstig de wil van al degenen, die op 12 Maart een „ja" had den uitgesproken. Alvorens heen te gaan verklaarde Spaak namens de socialisten, dat de ko ning terug op de troon wordt gebracht door een vergadering van partijgangers en onder de onwrikbare oppositie van de helft van de natie. De liberale woord voerder verweet de regering niet te hebben willen antwoorden of de huidige intenties van de koning nog conform waren met zijn boodschap van 15 April. Hij rechtvaardigde hiermee het heen gaan van zijn groep voor de stemming. Men kan hierbij echter aanmerken, dat de liberalen eens te meer het middel hebben gevonden om de verdeeldheid in hun rangen niet naar buiten te laten treden. Het hulde-adres aan de prins-regent, dat hedenmorgen zal worden aangebo den, werd vervolgens goedgekeurd met In moeilijke omstandigheden leert V men wat men waard is. 232 stemmen. De liberalen namen aan deze stemming wel deel, doch drukten er hun spijt over uit, dat de oorlogsver diensten van de prins-regent in het adres niet vermeld waren. De Schrijver betoogde echter, dat het adres zich be hoorde te bepalen tot de hoge functies, die de regent had uitgeoefend en geen curriculum vitae mocht worden. De socialisten waren ook bij deze stemming afwezig, evenals de communisten. De eersten zullen hun eigen huideadres morgen eveneens aan de prins-regent aanbieden. Onmiddellijk bij het bekend worden van de uitslag der stemming gingen te Antwerpen de vlaggen uit en werden aan het koninklijk paleis op de Meir talrijke bloemstukken neergelegd. Aan vele vensters zag men de foto van de koning. Ook te Brussel werd gevlagd, doch in de meeste gevallen betrof het hier slechts een voorbereiding voor de Nationale Feestdag, die heden gevierd wordt. De Koning zal waarschijnlijk Zater dag in de vroege morgen op het vlieg veld Evere bij Brussel arriveren. De reis wordt gemaakt met drie vliegtuigen, geëscorteerd door jagers. Het eerste vliegtuig is gereserveerd voor de vorst zelf, het tweede voor de prinsen, en het derde voor het gevolg. De beide voor zitters van het parlement en de eerste r inister zullen heden naar Pregny ver trekken om de Koning af te halen. Nog dezelfde dag van zijn aankomst zal de vorst zich via de radio tot het land richten. Generaal-majoor Scheffelaar zal na 't vertrek van luitenant-generaal Buurman van Vreeden op 26 dezer naar Nederland, worden belast met het commando over de in Indonesië achterblijvende Neder landse troepen, aldus verneemt Aneta te Surabaja. Kolonel Paulissen uit Su- rabaja zal ook naar Djakarta vertrek ken. Hij zal benoemd worden tot chef staf. Generaal-majoor Alons zal be noemd worden tot hoofd van de bij het Nederlandse Hoge Commissariaat te ves tigen afdeling, die de belangen van de achterblijvende troepen zal behartigen. een actentas onder de arm en een zonnebril op de desa binnengestapt. Sari kat boeroeh. Van de arbeidsorganisatie. Een paar dagen later is het mis. Het werk in de tuinen loopt niet meer. Een der brutaalsten komt naar voren en dreunt een uit het hoofd ge leerd verhaal af. Alles is te duur. Men wil vast loon hebben en geen stukwerk borongan. Ik maak me niet boos en dat is de zaak al half gewonnen hebben. Reken hun voor hoeveel geld ik te besteden heb en wat daarvoor gedaan moet wor den. Snappen jullie niet. dat met zulke grote uitgaven en zo weinig inkomsten de toean niet meer betalen kan? Ja. dat zien ze eigenlijk toch wel in. Zo gaan weer aan het werk Maar de volgende dag komt de man doer met een ernstig gezicht. „Toean. We gaan staken. Perintah. Opdracht van de vakbond. Takoet. We zijn bang, want wen heeft gedreigd. Neemt u ons niet kwalijk". De zonnebril en de actentas zijn weer naar Djakarta terug. Daar zitten we met de oogst die ver werkt moet worden en zonder werk volk. We steken de koppen bij elkaar, trekken ons hemd uit en sjouwen de ba len op onze brote bast de fabriek in. In de verte zitten de koelies stil toe te kijken# De toeans doen het zelf! Ze zijn niet eens boos geworden! Dat had den ze niet verwacht. 's Avonds wordt het geval druk be sproken. De propagandist van de vak bond stuurt, ondanks belofte, geen steun. Is het eigenlijk niet te gek om die toeans met de zakken te laten sjouwen? Langzaam komen de koelies weer bin nen en een paar dagen later loopt alles weer op wieletjes. Maar toch zijn deze onderbrekingen funest voor ae goede gang van zaken. Elk ogenblik is' er wat. De spanning vermindert eigenlijk nooit en als er een planter vermoord is en er gebeurt veel meer dan de couranten opnemen is de stemming erg gedeprimeerd. Soms wordt een mandoer vermoord of gekidnapt. Dan zien we dagenlang geen werklui binnenkomen. Hoe de verhouding met de T.R.I. is? In sommige gevallen uitstekend. Ik heb officieren meegemaakt, die volko men voor hun taak berekend waren en epen oog hadden voor onze moeilijk beden. Er was discipline. Alles liep prachtig. Maar zulke officieren heeft men niet genoeg. Het is vaak geen on wil maar onbekwaamheid. Het resultaat is helaas hetzelfde. Er is veel te veel wisseling in de commando's. Er is veel onderlinge tegenwerking, naijver en cor ruptie. Het wonderlijke is, dat sinds de on- dernemingswachten afgeschaft zijn de overvallen bij ons verminderden. Eigen lijk is dit niet-zó wonderlijk. De wacht vormde een prachtige gelegenheid voor slechte elementen om te infiltreren en de aanwezigheid van wapens in handen van meestal ongeschoolde wakers vorm de een aantrekkingskracht voor extre mistische elementen. Ik heb me wel geërgerd over het feit, dat men in de grote steden te weinig begrip heeft voor onze moeilijkheden. Ieder leeft voor zich zelf. terwijl we elkaar zo hard nodig hebben. Nee, leuk is het geheel niet. Maar wat wilt uEr zit niets anders op dan doorwerken en dat zullen we ook doen zo lang het nog enigszins mogelijk is De overdracht van de K.N.I.L. aan de T.R.I is in ons ressort patent verlopen. De T.R.I. kreeg al het materiaal. Elders verdween dit spoorloos. Men zat daar zonder voldoende vervoer en u begrijpt hoe beroerd het daardoor werd. De troe pen konden zich niet verplaatsen en roet de rust was het gedaanEr is nog een hoop goodwill, maar het wordt tijd, dat men stopt met het systematisch ver giftigen van de geest. Hollands wordt nu officieel van de scholen geweerd, maar steeds weer heb ik gemerkt hoe de meesten het op prijs stellen dit- te spreken. Alle besprekingen met de T.R.I. gaan in het Nederlands. In Djakarta constateerde ik verschil lende malen hoe groepjes Indonesiërs die hun eigen taal spraken, plotseling ir het Nederlands overgingen als er Europeanen in de buurt waren. Het lij ken misschien kleinigheden, maar voor mij vormen zij het bewijs, dat er nog wel iets te redden is. Van communisme heb ik weinig ge merkt. Maar de organisatie zit goed in elkaar en men werkt veel ondergronds. Wanneer de economische toestand nog slechter wordt, zal een groot deel van de bevolking uit radeloosheid de ver keerde kant uitgaan. De leiding van de meeste vakbonden is voor het land funest. Er is een baan- tjesjagerij en een ophitsen zonder eind. Het is allemaal veel te vlug in zijn werk gegaan en de verkeerde elementen trek ken aan de touwtjes. De grootste kracht van de meeste vakbonden is het dreige ment en het mopje van de baboe, die bij haar mevrouw beleefd komt vragen, of zij een paar dagen verlof mag hebben „omdat zij opdracht gekregen heeft om te gaan staken" is historisch en zeer typerend voor de situatie. Over de gehele linie wil men anders maar men durft niet. De werkelijke macht ligt bij het leger en daarin helaas niet altijd bij het beste deel. Er zijn inwendig grote spanningen De sterke man is volgens mij de sultan van Djocja, die een sleutelpositie in neemt en volgens velen zijn eigen spel speelt. Erg optimistisch kan ik niet zijn. Maar kisten laat ik me niet!" Zo leven zij: onze planters. Onvol doende beschermd. Elke dag werkend onder pressie en in spanning. To be or not to beErop of eronder. Leger en bestuur zijn weggetrokken en zij blijven daar zitten. In en om de desa met niets meer dan hun wil om door te zetten. Het zijn voorposten van ons als Uniepartner. Pioniers, die thans de spits afbijten en nog zo veel kunnen doen om de goede verstandhouding tus sen Oost en West, die er altijd was. te redden. Laat Nederland beseffen, dat elke planter op dit moment een pionier in de beste zin des woords is. Hij wil geen medelijden, geen beklag, maar belangstelling en medeleven. Dat is toch wel het minste, dat wij hem kun nen geven.... Verwachting tot Zaterdagavond: Aanvankelijk veel bewolking met op de meeste plaatsen enkele repen- of onweersbuien. Later van het Wes ten uit opklaringen. Zwakke tot ma tige wind. hoofdzakelijk tussen Zuid en West. Koeler. Zon: 4.46—20.46. Maan: 13.46—23.21.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1950 | | pagina 1