Amerikaans offensief niet voor de herfst
Mgr. F. Filbry plotseling
te Haarlem overleden
De terugkeer van
Leopold III
Nederlands oorlogsschip" zou
Korea in actie zijn
bij
Opkomstoefening
7 Dec.-divisie
SYMPATHIEKE BETOGING VAN LEOPOLDISTEN VOOR
HET KONINKLIJK PALEIS TE LAEKEN
Tot hoofd en hart
.Het weer.
FRONTBERICHTEN VRIJ
GUNSTIG
Bom bedreigt Sovjet
monument in Berlijn
MACKENZIE KING
OVERLEDEN
Dagorder van Buurman
van Vreeden
SPOEDIG INVASIE OP
FORMOSA?
Geen teken voor
accuut gevaar
33 doden bij vliegramp
'in Amerika
Tot tweemaal toe vertoonde de vorst zich aan
de met vlaggetjes zwaaiende menigte
Vrachtauto's vol bloemen
en telegrammen
Poolse motorsloep te
Den Helder
Proost van het Kathedrale Kapittel en
voortreffelijk zielzorger
J
In memoriam
Plebaan Filbry
Lehnhoff geëxecuteerd
MAANDAG 24 JULI 1950
74ste JAARGANG No. 248126
TEGENACTIE IN KOREA KOMT ZjEER LANGZAAM OP GANG
99
99
21 jaar premier van Canada
Opheffing K.N.I.L.
Oproepingen per radio
TOGO IN GEVANGENSCHAP
OVERLEDEN
Met vijf vluchtelingen
Bij vechtpartij doodgestoken
Oud-pastoor van de Vredeskerk
te Amsterdam
TWEE JONGE MENSEN
VERDRONKEN
Staatsloterij
BUREAUX: SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544: Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postqiro 143480
Bijkantoor Beverwijk: Stumphiusstr. 45, tel. 3998
Voor klachten over de bezorging na 5.30
uur 's avonds 21544
Directeur: 3. 3. W. Boerriqter.
Hoofdredacteur: Drs. H W. M. van Run
Wnd. hoofdredacteur: ML'. Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter
hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
ABONNEMENTSPRI3S 35 cents per week.
f 1.52 per maand, f 4.55 per kwartaaL
De manier, waarop Koning Leopold
dan eindelijk in zijn land is terugge
keerd, moet door de vorst zelf als iets
pijnlijks zijn ervaren. Het was, zoals
men j.l. Zaterdag reeds heeft kunnen
lezen, een stille intocht, een heimelijke
intocht bijna. Geen schijn van een
joyeuse entree, welke het toch redelij
kerwijs had kunnen en ook had moeten
worden, nu een koning terugkeerde, die
door de meerderheid des volks op demo
cratische en legale wijze was ontheven
van de eertijds uitgesproken onmoge
lijkheid voor hem tot regeren. De enige
Indrukwekkendheid van zijn inkomst
werd opgeleverd door het escorte: ge
pantserde auto's, motorpolitie en een
straffe afzetting langs de route naar het
koninklijk paleis. En die indrukwek
kendheid was dan nog niet zo bedoeld.
Het betrof hier slechts de georganiseer
de uitvoering van uit droeve noodzaak
genomen veiligheidsmaatregelen, omdat
men wanordelijkheden en een onhoffe
lijke bejegening van socialistische en
communistische zijde vreesde. Aldus had
deze intocht iets tragisch voor de koning
zelf en iets bijna weerzinwekkends voor
iedere oprechte democraat, die hecht
aan de grondbeginselen der democratie,
o. a. inhoudend, dat tegen een wettig
besluit der meerderheid geen dreigen
met illegale acties past en geen onbe
schoft wangedrag als waarmee de links
georiënteerde partijen zich de laatste
maanden voortdurend hebben gecom
promitteerd.
Zoals verleden Zaterdag een koning
zijn land binnenkwam, zo had het eigen
lijk alleen maar nodig mogen' zijn, wan
neer het een dictator of een tyran had
betroffen. Wij herinneren ons immers
de stuitende voorzorgsmaatregelen, waar
mee lieden als Hitler en Mussolini zich
plachten te beveiligen, wanneer zij, in
het openbaar optraden.
Intussen is het verschijnsel, zoals dit
zich heeft voorgedaan, minder treurig
dan datgene waarvan het een sprekend
symbool vormt: de verontrustende ont
waarding van de ware democratie door
toedoen van een volksgroep, die voor
geeft te behoren tot de voorvechters der
democratische beginselen. Wij spreken
hier niet van de communisten, omdat
hun kwade trouw al lang bekend is; wij
doelen hier op de socialisten, die met
een verbijsterend openhartige moedwil
verzet hebben aangetekend, nu één hun
ner partij-politieke eisen niet werd in
gewilligd. Om dat laatste draaide de he
le zaak n.l. reeds sedert lang. De ko
ningskwestie was in feite geen louter
staatkundig vraagstuk. Zij had dit be
horen te zijn, maar de socialisten heb
ben haar indertijd verlaagd tot een par
tij-politiek geschil, waarin zij tot iedere
prijs aan het langste eind wilden trek
ken. Tot iedere prijs, óók wanneer de
binnenlandse rust daaraan zou moeten
worden opgeofferd. Toen zij hun zin
niet kregen langs democratische weg,
zijn zij zonder bedenken van die weg
afgeweken om hun toevlucht te nemen
tot intimidatie, oproerkraaierij en een
schandelijke bejegening van hun tegen
standers. Paul Henri Spaak, tot voor kort
een man met een grote, internationale
reputatie, is voor geen efikele absurdi
teit teruggeschrokken, deze reputatie
welbewust op het spel zettend en haar
inderdaad ook goeddeels verspelend.
Wat mag het geheim zijn van dit par
tij-politieke extremisme, van die barre
onverdraagzaamheid, bedreven door lie
den, die deze ondemocratische gezind
heid zo graag in de tegenstanders
vooral in de christelijke partijen la
ken?
Zeker is, dat de democratische begin
selen niet diep zitten bij de Belgische
socialisten; zij hangen ze aan voor zo
ver ze in hun kraam te pas komen; zij
haasten zich deze te verloochenen, zo
dra dit hun van nut is. Natuurlijk heb
ben ook oeroude tegenstellingen als die
tussen Walen en Vlamingen een rol ge
speeld en stellig heeft ook een anti-
clericale gezindheid zijdelings haar
woordje meegesproken. Maar deze com
plicaties doen niets af agn het feit, dat
het socialisme in België zich van' een
bijzonder kwade kant heeft laten zien.
En dit alles, terwijl het in Europa zaak
is orde en eendracht te bewaren in eigen
huis, om daardoor sterk te staan tegen
over een al beklemmender wordende
dreiging die dan nog kan worden afge
wend.
Naar U.P. meldt, heeft een woordvoerder van de Amerikaanse marine te
Washington Zaterdag verklaard, dat „een Nederlands oorlogsschip", samen
met Amerikaanse en Britse marine-eenheden in de Koreaanse wateren in
actie is gekomen. Van dit bericht, dat slechts betrekking kan hebben op de
Nederlandse torpedojager „Evertsen", is tot nu toe nog geen officiële be
vestiging verkregen. Een hoge functionaris van het Amerikaanse ministerie
van Landsverdediging heeft Zaterdag te Washington verklaard, dat het
mogelijk tot het midden van de herfst of zelfs tot het voorjaar van 1951
zou kunnen duren, voordat de Amerikaanse strijdkrachten in Korea een
tegenoffensief op grote schaal in Korea kunnen inzetten, aldus meldt Reuter.
Deze functionaris verklaarde verder nog, dat het Amerikaanse volk zich
niet verontrust moet gevoelen, wanneer de V. S. spoedig een nieuew tegen
slag in Korea zouden ondervinden.
De frontberichten zijn daarentegen
vrij gunstig. De Noord-Koreanen slaag
den er gisteren weliswaar in, aan de
Oostkust Yongdok te heroveren, dat
Zaterdag door een Amerikaanse gemo
toriseerde eenheid was genomen, maar
naar Ü.P. bericht, heeft de eerste Ame
rikaanse artillerie-divisie Zondag een
krachtige Noord-Koreaanse aanval met
succes afgeslagen. Verwacht werd, dat
de communistische troepen vandaag op
dit punt met nog groter kracht zullen
aanvallen.
Gen. Maj. Hobart Gay, de bevelhebber
van de eerste cavalerje-divisie, en zijn
staf waren opgetogen over de. gisteren
behaalde successen. Gay zei er van over
tuigd te zijn, dat de Noord-Koreaanse
legerleiding in de komende strijd alles
op één kaart zal zetten. Hij was echter
vol vertrouwen in de afloop van de
actie.
Veertien uren lang slaagden de Noor
delijken er niet in de eerste cavalerie
divisie te verdrijven uit stellingen op 17
mijl ten 7uid-Oosten van Teajon en 5
mijl ten Noord-Westen van het wegen-
knooppunt Yongdok. Al die tijd stonden
zij bloot aan goed gecoördineerd vuur
van de Amerikaanse artillerie en gealli
eerde vliegtuigen.
Tegen het invallen van de duisternis
staakten de noordelijken hun aanvallen,
maar daarna brandde een nieuw, hevig
artilleriebombardement los, dat een be
vestiging scheen te vormen van Gays
voorspelling ,dat de noordelijken van
daag met alle macht weer ten aanval
zouden trekken.
De noordelijke artillerie nam vanmor
gen in de vroegte de Amerikaanse stel
lingen ten Noord-Westen van Yong
dok onder vuur. Spoedig daarna ant
woordden de Amerikaanse batterijen met
een krachtig tegenvuur, volgens sommi-
Het te Berlijn door de Russen opge
richte monument ter nagedachtenis van
hun bij de inneming van de stad geval
len soldaten wordt bedreigd door een
tijdbom van 500 kg, die gedurende d*
oorlog door de Britse luchtmacht is ge
worpen en niet tot ontploffing is geko
men, aldus meldt het Franse persbureau
AFP. De bom is gisteren in de Tiergar-
ten, in de Britse sector op ongeveer 130
m van het gedenkteken ontdekt. Vol
gens technici dreigt de minste beweging
een ontploffing te veroorzaken en zou
de bom ter plaatse tot springen moeten
worden gebracht
De Russische autoriteiten, die het erg
ste vrezen, hebben verzocht de operatie
op te schorten tot na een bespreking
welke zij vandaag met de Britse en
Duitse autoriteiten zouden houden.
ge frontberichten zouden de Amerika
nen op beperkte schaal tegenaanvallen
gaan ondernemen indien de verwachte
noordelijke aanval Uitbleef.
Van militaire zijde was men het er
over eens dat de noordelijken Zondag
zeer zware verliezen aan manschappen
hebben geleden.
Na drie dagen slecht weer, als voor
bode van het seizoen der typhonen,
klaarde de lucht Zondag plotseling
op en onmiddellijk stegen van Japan
se vliegvelden eenheden van de 5e
Amerikaanse luchtmacht op. Bommen
werpers, straaljagers en gevechts
vliegtuigen brachten in 130 aanvals-
vluchten de noordelijken Zware slagen
toe.
De correspondenten Peter Kalisher
en Robert Bennyhoff van U.P., die
zich bij de eerste cavaleriedivisie aan
het front bij Yongdok bevonden, be
richtten dat de Amerikaanse lucht
macht prachtig met de artillerie sa
menwerkte. Bennyhoff meldde dat de
rechterflank van de Amerikanen op
bewonderenswaardige manier stand
hield tegen het zwaartepunt van de
aanval der noordelijken. Zes noorde
lijke tanks werden buiten gevecht ge
steld, het merendeel daarvan door
Amerikaanse artillerie.
Zondag is het weer sneller opgeklaard
dan de Noord-Koreaanse legerleiding
zal hebben verwacht, want de vliegtui
gen kregen op op.en terrein veel meer
troepenconcentraties voor hun lopen en
onder hun bomluiken dan bij vorige
aangelegenheden. Toen de balans van de
dag kon worden opgemaakt, werd dui
delijk dat de vijand zware verliezen en
grote schade was toegebracht aan ma
teriaal, huizen en bruggen.
In het verloop van de dag verloren
de Noord-Koreanen gisteren ten gevoige
van de strijd op de twee slagvelden en
door activiteit van geallieerde vliegtui
gen naar schatting in totaal 14 tanks.
Verder werden 14 Noord-Korèaanse
tanks zwaar beschadigd.
Generaal-Majoor Hobart Gay heeft
met het oog op de te verwachten nieuwe
strijd bevolen dat alle Koreaanse bur
gers uit het gevechtsgebied geëvacueerd
moeten worden, teneinde communistis
che „infiltratie van de Amerikaanse
linies tegen te gaan. De communisten
vermommen zich n.l. vaak als boeren en
weten zo in de rug van de Amerikanen
te komen.
Generaal Majoor Willian Dean, opper
bevelhebber van de Amerikaanse 24ste
infanterie-divisie in Korea, die men het
laatst tijdens gevechten bij Taejon ge
zien heeft, is nu offioieel als in de strijd
vermist genoteerd.
Het Amerikaanse ministerie van De
fensie schat de verliezen van de Noord-
Koreanen sinds het begin van de strijd
in Korea op 14 tot 18.000 man. gewonden
en krijgsgevangenen inbegrepen. In hoe
verre Noord-Korea deze verliezen heeft
kunnen vervangen, is niet bekend.
Generaal MacArthur heeft verklaard,
dat in de Koreaanse oorlog een nieuwe
phase en misschien wel een keerpunt
bereikt is. Waarnemers aan het front,
die de campagne van het begin af mee
gemaakt hebben, stemmen hiermee in.
Zij zeggen, dat de Amerikanen zich niet
meer op grote schaal zullen behoeven
terug te trekken, aldus meldt A.P.
De voormalige Canadese minister-presi
dent, Mackenzie King; ts Zaterdagavond op
75-jarige leeftijd aan een ernstige longont
steking overleden. King stierf in zijn land
huis te Kingsmere, ongeveer dertig kilome
ter buiten Ottawa.
William Lyon Mackenzie King was leider
van de liberale partij in Canada. 21 jaar
lang bekleedde hij de functie van eerste
minister, langer dan welke politieke leider
ook In de Engels sprekende wereld.
In 1919 werd hij leider van de liberale
partij en in December 1921 werd hij eerste
minister van Canada. In 1930 moest Mac
kenzie King aftreden. Vijf jaar lang trad
hij niet meer op de voorgrond totdat hij in
1935 weer aan het bewind kwam, na een
van ue meest verrassende stembusoverwin
ningen in de geschiedenis van Canada. .Van
dat tijdstip af tot November 1948 vervulde
hij ononderbroken de functie van premier
Mackenzie King woonde de conferenties
bij van Churchill en Roosevelt in 1941, 1942
en 1943. Onder zijn leiding onderging de
Canadese economie, die vanouds op de land
bouw rustte, een grote verandering, waar
door Canada onder de geallieerde landen
de vierde plaats innam als producent van
munitie en materiaal.
In Augustus 1948 trad Mackenzie King af
als leider van de liberale partij, een rol
die hij 29 jaar had vervuld. Mackenzie King
was vrijgezel.
Naar wy vernemen zal ter gelegen
heid van de opheffing van het KNIL op
26 Juli de commandant, luit. generaal
D. C. Buurman van Vreeden, een dag
order namens H. M. de Koningin uit
geven.
Communisten op een eiland voor de
Chinese kust hebben het eiland Kin-
men, dat in handen der Nationalisten is,
zwaar met artillerie beschoten, zo meld
de het Nationalistische ministerie van
Defensie Zaterdag. Gisteren meldde
A.P. dat de beschieting was toegeno
men, en dat voorts een eilandje op de
kust, honderd mijlen westelijk van For
mosa gebombardeerd is, waarna de na
tionalisten het vuur beantwoordden.
De nationalistische regering heeft de
beschieting aan de Amerikanen gemeld.
Volgens door de nationalistische re
gering ontvangen inlichtingen zijn 1.500
zeewaardige schepen aan de kust van
Foekien samengebracht. Dit alles zou
wijzen op een op handen zijnde invasie
op Formosa.
Een officier van de Britse vrachtboot
„Mausan", welk schip met een algeme
ne lading van duizend ton goederen uit
Sjanghai te Hongkonjf is aangekomen,
verklaarde dat het patrouilleren van de
Amerikaanse luchtmacht boven de wa
teren van Formosa zeer scherp is, en
dat de communisten niet in staat zouden
zijn, ook maar met een roeiboot For
mosa te bereiken zonder opgemerkt te
worden.
Verwachting: Tamelijk veel bewol
king met enkele verspreide buien.
Langs de Waddeneilanden aanvanke
lijk nog krachtige, overigens meest
matige wind uit Westelijke richtin
gen. Vrij koei. weer.
Zon: 4.50—20.42. Maan: 18.16—0.07.
Egypte. Een woordvoerder te Cairo
deelde Zaterdag mede, dat het Egypti
sche ministerie van Bevoorrading voed
selvoorraden aanlegt met het oog op de
internationale situatie.
Binnenkort is de oproeping te ver
wachten van een aantal dienstplichtigen,
die hebben behoord tot de 7 December-
divisie en tot de tweede divisie. De oefe
ning van deze categorie zal niet langer
dan één dag duren, daar het hier een
opkomstoefening betreft. Deze oefening
heeft ten doel de 1 December-divisie,
aangevuld met delen van de tweede
divisie, te maken tot een mobilisabele
eenheid, waaraan later de zware uitrus
ting zal worden toegevoegd. Deze op
komst geldt voor ongeveer 30.000 man.
Van officiële zijde is ons verzekerd,
dat deze opkomstoefening geen teken is
van acuut gevaar ingevolge de huidige
politieke situatie. Het mobilisabel maken
van de 7 December-divisie moet gezien
worden als een onderdeel van het plan
der regering om zoveel mogelijk troepen,
die in Indonesië hebben gediend, mobi-
liseerbaar te maken. Reeds hebben van
April 1950 tot heden 52 compagnieën hun
herhalingsoefeningen gehad. 22 andere
compagnieën zullen nog in de komende
maanden opkomen.
Deze compagnieën zullen bij wijze
van proef per radio worden opgeroepen.
Voorheen werden degenen, die voor
herhalingsoefeningen moesten opkomen,
geruime tijd tevoren per brief gewaar
schuwd. Thans zullen zij de avond vóór
hun opkomst per radio worden opgeroe
pen. De omstandigheid, dat voorname
lijk militairen worden opgeroepen, die
reeds in Indonesië hebben gediend,
vindt, zo werd ons gezegd, haar oor
zaak hierin, dat de legerleiding over
geen andere troepen beschikt. Het vlotte
verloop van de oefening der eerste 52
compagnieën heeft echter reeds de over
tuiging geschonken, aldus werd gezegd,
dat de hernieuwde oproeping begrip
heeft gevonden bij de troepen.
Het wordt niet onmogelijk geacht, dat
uit de opkomstoefening van de 7 De
cember-divisie een suppletoire begro
ting zal voortvloeien.
Drie en dertig Amerikaanse vliegers
kwamen gisteren om het leven, toen
een C-46 transportvliegtuig van de
luchtmacht-reserve in de nabijheid
van de badplaats Myrthe Beach, in
South Carolina, neerstortte. Het toe
stel, dat leden van de vliegafdeling van
de Amerikaanse burgerwacht (National
Guard), die twee weken zomer-oefe-
ning achter de rug hadden, weer terug
bracht naar de staten Tennessee en
North Carolina, kwam 100 meter van
een hoofdverkeersweg terecht.
Shigenari Togo, een van de meest voor
aanstaande Japanse leiders uit de twee
de wereldoorlog, is gisteren op 68-ja~'-e
leeftijd in de Soegamo-gevangenis te To
kio overleden.
(Telefonisch van onze Belgische correspondent)
BRUSSEL, hedenmorgen Sinds Zaterdagmorgen bevindt zich vodr het
Koninklijk Paleis te Laeken een aanzienlijke menigte Leopoldisten, die haast
onafgebroken om de weergekeerde vorst roept, met vlaggetjes zwaait en
net volkslied zingt. De meesten gaan na enkele uren geduldig wachten weer
naar huis, doch voortdurend stromen nieuwe groepen toe. Zowel Zaterdag
als Zondag werd het enthousiasme beloond toen de vorst, vergezeld van de
beide prinsen, op het bordes verscheen en zich tot halverwege de vrü grote
afstand begaf, die het paleis van het toegangshek scheidt. Op die ogenblikken
nadden de gendarmes, ondanks hun grote aantal, de grootste moeite de
juichende menigte in bedwang te houden.
waren aan de man brachten onder uit
roepen als: „Leopold, Leopold, choco-
glacé Leopold!" Dit alles contrasteerde
op sympathieke wijze met de fluitmani-
festatie waaraan de socialisten zich Za
terdagmorgen bij de aankomst van de
koning hadden overgegeven.
Zoals was aangekondigd, heeft de
Koning Zaterdag via de radio tot zijn
volk gesproken. In deze rede is geen
sprake meer van een tijdelijke machts
overdracht. De koning acht het zijn
plicht te regeren, doch hij verklaart alle
polemieken waarvan hij het voorwerp is
geweest te willen vergeten en alleen te
denken aan de toekomst van het land.
Vele anti-Leopoldisten, die de orde ge
handhaafd wensen te zien, zullen dit
gebaar weten te appreciëren. De bood
schap van de Koning kenmerkt zich
verder door de hulde die erin gebracht
wordt aan al degenen die binnen en
buiten het land gedurende de oorlog de
zaak van België hebben gediend, terwijl
de vorst de noodzakelijkheid van Wes
terse en Atlantische samenwerking be
vestigt. In de Londense „Times" was
enkele dagen geleden namelijk een
hoofdartikel verschenen, dat deze ge
steltenis van de vorst ernstig in twijfel
trok en meende te weten, dat koning
Leopold nog aM^d zijn vooroorlogse
neutraliteitspolitiek zou aankleven.
In de namiddag verenigden zich ten
Intussen worden onafgebroken bloem
stukken afgegeven Soms zijn het hele
families, die met een bouquet op de
armen het hek passeren, om deze blij
ken van genegenheid in het dichtbij ge
legen dienstgebouwtje af te geven. Van
daar worden de bloemen telkens met
een kleine vrachtauto naar het paleis
gereden, waar Zondagmiddag twee gro
te bloemtapijten reeds de gehele statie
trap bedekten, terwijl nog steeds nieu
we stukken werden aangedragen. Ook
de bloemen die op het paleis te Brussel
dn in andere steden werden afgegeven,
borden naar Laeken gebracht. De tele-
Srammen zijn zo talrijk, dat zij door de
Posterijen per vrachtauto worden afge
leverd. Talrijke koningsgezinden rijden
Pet paleis juichend en met vlaggetjes of
*°ningsfoto'% zwaaiend voorbij. In de
omgeving zijn de wegen afgezoomd met
honderden parkerende auto's. Het paleis
*e Laeken is namelijk tamelijk ver van
?e stad gelegen, doch dit, zomin als
P®t slechte weer van Zondag belet de
pensen niet almaar toe te stromen. Het
ook aanleiding tot een drukke han-
Pelin allerhande eetwaren en versna-
rihgen, waarbij de verkopers hun
paleize de leden Van de Kroonraad, die
bestaat uit de ministers van staat. De
socianstiscne leden, onder wie Spaak,
Buset en Huysmans, hadden vooral hun
ontslag als zodanig genomen. De drie
liberalen die zien aandienden vertrokken
haast weer onmiddellijk toen zij verna
men, dat er geen discussie zou worden
gehouden en de koning enkel een ver-
Klaring wenste af te leggen. Eerste mi
nister Duvieusart gaf achteraf toe dat
de uitnodiging inderdaad onduidelijk
geweest was. riet betrof eigenlijk niet
een Kroonraad, doch een vergadering
van leden van de Kroonraad. De libera
len hadden van hun partij opdracht ge
kregen de koning aue politieke meae-
werKing te weigeren en hem een spon
tane doch eervolle troonsafstand aan te
raden. Zij hebben echter van de andere
kant een commissie benoemd voor
eventuele onderhandelingen. Fanatieke
anti-Leopoldisten hebben hierin echter
de meerderheid. Op de bijeenkomst ont
brak ook de heer Pierlot, die eerste
minister was van de Belgische regering
te Londen en tijdens wiens bewind na de
terugkeer in België de koningskwestie
aan de orde kon komen.
Tot de aanwezige leden richtte de
koning een boodscnap, waarin hij met
klem uiting gaf aan zijn verzoenings
gezindheid, en zijn instemming betuig
de met de conclusies van de grona-
wettelijke commissie die enkele jaren
geleden enkele vaagheden heeft moe
ten interpreteren, weike als argumen
ten tegen de vorst waren geëxploi
teerd. Ook in deze boodschap gewaag
de de koning geen ogenblik van een
mogelijke machtsoveraracht, doch ver
klaarde integendeel dat hij de beslis
sing van het parlement moest respec
teren. Duvieusart, die namens de mi
nisters en staatsministers antwoordde,
legde de nadruk op de vergevingsge
zindheid en de grondwettelijke aan
hankelijkheid waarvan de koning in
zijn boodschap blijk gaf.
Koning Leopold richtte ook nog een
boodschap tot de leden van het parle
ment, welke hun door de voorzitters
werd toegezonden. .Hierin luidt het, dat
het democratisch regiem berust op
twee beginselen: eerbied voor de wet en
aanvaarding van wettig genomen be
sluiten, waarbij de wil van de meerder
heid moet prevaleren, doch de rechten
van de minderheid niet miskend mogen
worden. De koning verklaarde ook door
Koning Leopold, staande tussen zijn
beide zoons, de Prinsen Boudewijn
(links) en Albert, groet de jui
chende royalisten, die naar Laeken
gekomen waren.
nauwe contacten met de leidende figu
ren van het land het vertrouwen te wil
len doen herleven en verzoening te be
werken. In deze boodschap sluit hij zich
ook aan bij de hulde die het parlement
aan de prins-regent wil brengen.
Toen Koning Leopold Zaterdag per
vliegtuig arriveerde, was zijn broer,
de voormalige Prins-Regent Karei, niet
ter begroeting aanwezig. Vrijdag werd
vry onverwachts medegedeeld, dat
de Prins lijdende was aan een oogziekte.
Toen enkele journalisten Premier Du
vieusart Zaterdag de vraag stelden, of
Prins Karei de Koning reeds bezocht
had, was Duvieusart kenneiyk in de
war en antwoordde hij aarzelend: „Prins
Karei is ongesteld", aldus meldt A.P.
Volgens het A.N.P. vertoeft Prins Karei
op het ogenblik op ziin zomerverblijf
„Raversöde" aan de Belgische kust.
(Vervólg op pag. 6)
In de haven van Den Helder is Za
terdagmiddag binnengelopen de Poolse
motorsloep „Krystyne" met aan boord
drie mannen, een vrouw en kind. Schip
per Jan Astowski vertelde,; dat zii ver
leden jaar uit Gdynia naar Zweden
waren gevlucht. Zij hebben daar enig
geld kunnen verdienen en zijn nu van
plan per tanker nW Tanger (N.-Afri-
ka) te gaan.
Gisteravond ontstond tussen twee in
woners uit Schoonoord een vechtpartij
tijdens een zomerfeest te Borger. De 30-
jarige T. D. werd door messteken zo
danig gewond, dat hij ter plaatse over
leed. De dader, de 24-jarige J. B. werd
vannacht van zijn bed gelicht en inge
sloten.
Zaterdagnamiddag is in de plebanie
van de Kathedrale Basiliek St. Bavo te
Haarlem plotseling overleden Mgr. F.
B. J. M. Filbry, plebaan en Kanunnik.
Mgr. wilde vertrekken naar Naald
wijk waar hij een feestpredicatie zou
houden, toen hij zich onwel voelde en
besloot thuis te blijven. Enkele ogen
blikken later gaf hij de geest en kon
hem nog slechts het H. Oliesel wordeu
toegediend. Wie Mgr. Filbry de laatste
jaren sprak, kon van hem vernemen,
dat hij op een dergelijke dood rekende
en niets liever zou wensen dan «in het
volle geestelijke leven opgeroepen te
worden naar de Schepper. Na een ern
stige val was het lopen hem moeilijk
geworden, maar hij ontzag zich in niets,
verscheen by alle gelegenheden waar
men hem verwachtte en liet velen bij
herhaling genieten van zyn indrukwek
kende predicaties.
Mgr. Filbry werd geboren te Leiden
op 29 Juni 1883 en werd priester gewijd
15 Augustus 1907. Hij was achtereenvol
gens kapelaan te Waddinxveen, Delft
H. Hyp.) en Den Haag (H. Agnes).
Toen hij negentien jaar priester was be
noemde de Bisschop hem tot pastoor der
parochie O. L. Vrouw Koningin des
Vredes te Amsterdam. Op 18 Januari
1936 viel hem de eervolle opdracht te
beurt naar Haarlem te vertrekken ala
plebaan van de kathedraal St. Bavo. Bij
gelegenheid van het veertigjarig pries
terfeest van Z. H. Exc. Mgr. J. P. Hui-
bers werd de plebaan ere-kanunnik van
het Kathedraal Kapittel. Twee jaar la
ter volgde zijn benoeming tot kanunnik
en op 5 Augustus 1646 werd hij van dit
hoogwaardig college Proost. Z. H. ds
Paus verhief hem op 12 Mei 1947 tot
Geheim Kamerheer, waardoor hij in de
rij der Monseignori werd opgenomen.
De vermelding van deze enkele feiten
en data belicht scherp de betekenis en
opgang van deze bijna 43 jaren priester
leven. Eerst een lange tijd tot 1936
ijverig en succesvol bezig in het mooie,
maar beschaduwde grote-stads-parochie-
werk, doch zó, dat hij de opmerkzaam
heid vasthoudt van zijn pas benoemde
bisschop, die zelf als deken van Hoorn-
nog volop in de practijk zit en dus tot
oordelen dubbel bevoegd, dan daarna,
tot hogere ambten geroepen, zich ont
plooiend tot een organisator en raad
gever van formaat, waardig en geschikt
om in de hoogste regionen van de Haar
lemse clergé mede-leiding te geven in
het bestuur van de Haarlemse Kerk.
Want als Proost van het Hoogwaardig
Kapittel behoorde Mgr. Filbry tot de
allereerst geroepenen om zijn bisschop
bij te staan en het isfot de Proost, dat
tal van priesters in het bisdom zich bij
voorkeur om raad wenden in moeilijke
kwesties.
Toch was het niet op deze hoge posten,
dat Mgr. Filbry zich allereerst priester
voelde. Die voldoening gaf hem alleen
de zuivere zielzorg, de parochiepractijk,
de doodgewone, dagelijkse uitoefening
van het herdersambt.
Als geestelijk leidsman ener parochie
trachtte hij in alle oprechtheid het voor
beeld van de Goede Herder bij uitne
mendheid zo goed mogelijk na te volgen.
De parochianen luisterden altijd met
grote interesse naar het voorlezen van
Epistel en Evangelie van de Zofldag.
Voordracht en mimiek maakten dit aan
horen ook voor de lauwe gelovigen tot
een verkwikking. Bij kerkelijke fees
ten voelde hij telkens en telkens weer
de behoefte de ontroeringen welke hem
bestormden in woorden mede te delen,
zonder aan tijdslimiet te denken. Hij
was de motor, de grote stimulator van
een intens parochieleven.
In- Amsterdam heeft Mgr. Filbry zich
een grote faam als bouwpastoor verwor
ven. Amsterdam-Zuid verkeerde, toen
Mgr. er in 1926 arriveerde, nog vrijwel
in wording. De uit de aard der zaak
niet rijke parochie breidde zich in korte
tijd sterk uit en had dus aan alles be
hoefte. Wel stond er een kerkgebouw en
was er een jongensschool maar daar
mede was alles gezegd. Pastoor Filbry
stichtte er een meisjesschool bij en een
kleuterschool, een zusterhuis, een paro
chiehuis en later zelfs nog een tweede
parochiale school. Ook richtte hij daar
een vacantieschool op, die later door
"Licht en Lucht" werd voortgezet. In
Haarlem behoefde hij niet zoveel te bou-,
wen, omdat hij er alle benodigde scholen
en jeugdhuizen vond, maar in hoger
mate dan waar ook elders in het bis
dom mogelijk zou zijn geweest, viel hem
daar de taak toe de luister van Gods
j1S,e bevorderen. De kathedraal is
uiterlijk met het optrekken der beide
torens voltooid, maar aan de verfraaiing
binnen en buiten zullen nog hele gene
raties kunstenaars arbeid hebben. Mgr.
Filbry kende zijn plicht tegenover de
reeds afgestorven, de nu levende en de
nog komende generaties en wist zich in
dit opzicht op zeer bijzondere wijze de
hoeder over de luister van Gods Huis.
Geen verandering in het stadsuitbrei
dingsplan, dat de omgeving van de ka
thedraal misschien onherstelbaar zou
bederven, kreeg zijn medewerking; geen
versiering, geen parament, dat het keur
van onmiskenbare kunstwaarde mist
kwam blijvend het kerkgebouw binnen.'
H. M. de Koningin benoemde hem tot
Officier m de orde van Oranje-Nassau
Zo is het Haarlemse bisdom een figuur
van formaat ontvallen. Zo heeft de pay
rochie in het Leidsekwartier te Haarlem
een pastoor met ongekende kwaliteiten
verloren. Dat is geen phrase, geen pieus
,,In Memoriam" omdat van de dode niets
dan goeds gezegd dient te worden, maar
dat is een feitelijkheid, waarvan God
alleen de draagwijdte kent. De Heer
moge zijn rusteloze, yverige, begaafde
dienaar naar het Epistel van gisteren
als mede-erfgenaam in de schone hemel
hebben opgenomen.
Dinsdagavond worden in de Kathe
drale Basiliek de Metten gezongen
om 19,30 uur. De Lauden zullen worden
gehouden Woensdagmorgen om 9.30 uur,
waarna de begrafenis zal plaats hebben
in het priestergraf op het Kerkhof St.
Barbara, Soendaplein.
Een leven zonder idealen is dood.
Het plotselinge, maar niet onvoorbe
reide. sterven van de Plebaan van
Haarlem's Kathedraal-Basiliek mo
ge aanleiding zijn, om enkele woorden
van gedachtenis te wijden aan de bij
zondere figuur van deze hoogstaande
priester, wiens benoeming tot Plebaan,
ruim 14 jaar geleden, de eerste was,
welke onze Bisschop verrichtte.
Met grote droefheid zagen de paro
chianen van de Vredeskerk te Amster
dam Pastoor Filbry vertrekken naar
Haarlem en ook voor de vertrekkende
Pastoor was het heengaan uit deze
grote en bloeiende parochie een zwaar
offer.
Hij werd in Haarlem de opvolger
van Plebaan Westerwoudt, een pries
ter, om zijn vele gaven hogelijk ge
waardeerd, een man van grote accu
ratesse, een organisator van formaat.
Het was een moeilijk opvolgen.
Plebaan Filbry was geen organisa
tor, het co-ordineren lag hem niet,
systematiek was hem vreemd. Hij was
de grote impulsieve, die met een uit
zonderlijke grote en onvermoeibare
ijver zich steeds gewijd had bovenal
aan de geestelijke belangen van de
hem toevertrouwde zielen en dit ook
in zijn nieuwe parochie zou voortzet
ten.
Zijn brandende ijver voor het zie
lenheil van zijn nieuwe parochianen
heeft bij hen zijn voorganger niet
doen vergeten, maar hem in hun har
ten een even grote plaats bezorgd,
naast die van Plebaan Westerwoudt.
Deze „jager van de Heer" wist door
zijn grote en onbaatzuchtige ijver,
een ijver, die zich gelijk bleef tegen
over rijk en arm de harten te ver
overen van het grootste gedeelte van
zijn parochianen. Niet altijd van al
zijn parochianen. Dat kwam, omdat
hij een impulsieve jager was, die niet
altijd heel de dag door rustig en tac
tisch zijn doel benaderde.
Hij verzette enorm veel werk, maar
deed dat gaarne, zonder een beroep
te doen op anderen en dit kwam weer
voort uit een karaktertrek, hem eigen,
om zoveel mogelijk niemand tot last
te zijn. Zó was hij in zijn geestelijk
werk, zó was hij ook wat betreft zijn
persoon. Na een noodlottige val van
zijn fiets hebben pijn en ziekte zijn
lichamelijke krachten gesloopt. Toch
wilde hij niemand tot last zijn en
daarom verborg hij zijn pijnen en be
nauwdheden, zoveel als mogelijk was,
voor het oog van een ieder.
Hij was het grootste deel van de
dag een man, die anderen liet delen
in de vreugde van zijn hart; hij was
vol belangstelling voor allen, die be
langstelling vroegen.
Hij had een kinderlijke eerbied
voor het ware gezag.
Op zijn verlangen gehuld in het
kleed van zijn patroonheilige St. Fran-
ciscus, zal het stoffelijk omhulsel van
deze grote en ijverige priester worden
weggeborgen onder de aarde, om een
maal dat bidden wij allen daar
uit glorievol te verrijzen op de jongste
dag.
J. J. A. KUILMAN
Deken v. Haarlem
Bij K. B. is afwijzend beschikt op het
gratieverzoek, van Robert Wilhelm Lehn
hoff, tot de doodstraf veroordeeld by
sententie van de Groninger kamer van
het Bijzondere Gerechtshof te Leeuwar
den. Het vonnis is heden voltrokken.
Lehnhoff was tijdens de bezetting
„Hauptsturmführer" en „Referent" van
de S.D. te Groningen. Hij zetelde op het
„Scholtenhuis" aldaar.
Op de Wijde Ee bij Grouw, is Zater
dagmiddag een ernstig ongeluk ge
beurd. waarbij twee personen om het
leven zijn gekomen. Zes jonge mensen
maakte een tochtje in een motorboot
en waren in verband met het warme
weer boven op de kajuit gaan zitten.
Deze was daar blijkbaar niet op bere
kend, want op een gegeven ogenblik
zakte hij in elkaar en enkele van de
jongelui kwamen in het water terecht.
Twee van de opvarenden, de 21-jarige
D. Kuiken te St. Jacobi-Parochie, en de
21-jarige mr. T. van der Schaaf te Min-
nertsga, verdwenen in de diepte en hoe
wel zy goed konden zwemen, kwamen
zjl niet meer boven water. De snel toe
geschoten hulp van vele plezierjachten,
die in de nabijheid voeren, was vruchte
loos.
In de vijfde klasse, vijfde lijst is ge
vallen op lot no 19184 de prijs van
10.000.—.
