West-Eerlijn een lek in het IJzeren Gordijn
Oost-Eerlijn lijkt een Westelijk Moskou
RUSLAND BRENGT VLOOT BIJ
ELKAAR IN WLADIWOSTOK
Reynaud eist afschaffing
het veto der ministers
van
SPANJE IS GEEN POLITIESTAAT
Oppositie onvoldoende georganiseerd
Het verenigingsleven
bestaat practisch niet
Mensen zijn niet
in tel
Om de godsdienst wordt
niemand gehinderd
DE BEVEILIGING VAN
AMERIKAANSE HAVENS
CHINESE AANVAL OP TIBET NOG NIET BEVESTIGD
DONDERDAG 10 AUGUSTUS 1950
PAGINA 5
MIDDENSTAND GEEN KANS
TEGEN DE STAATSWINKELS
H.O.-zaken
In de steek gelaten
Tegen atoom-aanvallen
Alle eilanden van de Mansangroep in rade handen
Geheimzinnigheid rond schepen
m
GEHEIME ZITTING VAN
VEILIGHEIDSRAAD
ACHTERGROND VAN SPAAK'S HERKIEZING
Tegencandidaat niet
te vinden
RAAD VAN EUROPA
V.S. verwachten meer invasies
type „Korea"
IS September
Verkiezingen in
Denemarken
<Van een bijzondere correspondent)
/ndien er niet zo'n groot verschil zou zijn tussen de
spitsen vau Moskou en de ingestorte koepels van Oost-
Berlijn en indien de ruïnes zouden ontbreken, zou Oost-
Berlijn voor iemand, die niet beter wist, voor een Weste
lijk Moskou kunnen doorgaan. Hij zou zich hoogstens er
over kunnen verbazen, waarom er naast de Russische
straatnaambordjes ook nog Duitse hangen en zich kunnen
afvragen, wie de onbekende mannen voorstellen, die hier
en daar een plaatsje hebben gekregen tussen de portretten
van Stalin en Lenin. Die onbekende mannen zijn de Duitse
leiders, die, onder het mom van onafhankelijkheid, de Rus
sen hand- en spandiensten bewijzen bij het in volle gang
zijnde nivelleringsproces van Oost-Duitsland, dat in Oost-
Berlijn proefondervindelijk wordt geopenbaard.
Weinig wat in Oost-Berlijn en in Oost-Duitsland gebeurt
kan verborgen blijven, zolang men het Westen van de
stad als een kraaiennest boven het Oosten kan zien, van
waar men alle bewegingen en daden van Russen en Oost-
Duitsers kan volgen. West-Berlijn is een uitkijkpost, een
lek in het IJzeren Gordijn, een bron van inlichtingen en
een gemakkelijke springplank voor ontvluchtingen naar
het Westen. Om dit alles te verhinderen, moest West-Ber
lijn bij het Oosten worden getrokken, maar om het lot van
het Oosten te ontgaan, zal de Westelijke stad zich met
hand en tand verzetten. „Wij zijn bereid ons desnoods met
hooivorken en zeisen te verzetten tegen een Russische
bezetting", is geen West-Berlijhse grootspraak, maar het
getuigt van een vaste wil, omdat de West-Berlyner het
afschuwelijke leven van zijn eigen stadgenoten aan de an
dere zijde van de grens dagelijks ziet.
«PW
De Oost-Duitse republiek is op het
ogenblik bezig de Oostelijke stad te
brengen tot het Russische peil, Ber
lijn gelijk te schakelen met Moskou
of Charkov. Dit openbaart zich niet
alleen op cultureel gebied, b.v. in
boekwinkels, waar romans geen
kans hebben tegen de overmacht van
verzamelde werken van Marx, Lenin
of Stalin, maar vooral in het dage
lijkse leven. Een van de ernstigste
ontwikkelingen op dit gebied is de
uitroeiing van de middenstand door
de van staatswege geleide H.O.-wa-
renhuizen (Handelsorganisation) en
de Konsum-winkels, waar alles vrij
yan bonnen is. In de normale winkels
is practisch niets te koop; de etalages
Zijn leeg, een beetje opgevuld hoog
stens met waardeloze dingen of (ver
plicht) versierd met cofnmunistische
propaganda.
Een doosje lucifers b.v. is bij de mees
te middenstandszaken niet te krijgen,
maar in de H.O. tegen een hoge prijs te
koop. Door een bijna uitsluitende be
voorrading van de staatswinkels, waar-
Van de winst geheel naar de staat gaat,
dwingt men de mensen deze te bezoe
ken. Zij betalen er onnodig hoge prij
zen voor goederen van een slechte kwa
liteit. Indien ergens, dan openbaart zich
in de H.f». het dubbelèv gezicht van
deze socialistische staat, die van de ene
kant met alle mogelijke propaganda
^het recht van arbeiders en armen be-,
Weert te vertegenwoordigen, maar van
de andere kant slechts diegenen van
een Russische soort overvloed wil la
ten delen, die er dubbel en dwars voor
kunnen betalen.
De arbeiders komen er zeker niet aan
te pas. Tijdens een van de half-georga-
ïiiseerde debatten voor het H.O.-ge-
houw op de Alexanderplatz (het enige
gebouw samen met het Sovjet-Intourist-
hotel, dat neon-reclame heeft) noemde
een communistische Oost-Berlijner deze
H.O.-instelling de „Finanzierung des
Volkswirtschaftsplans", waarop een van
de omstanders niet bepaald „linienge-
treu" repliceerde: „Ik geloof het pas
als ik hier een behoorlijk paar schoenen
voor 25 mark kan kopen zoals in de
Westelijke sectoren". In het Oosten
kosten deze, bij een gelijke salarisschaal,
160 mark.
Ondanks de duurte zijn de H.O.'s toch
de enige zaken in het Oosten die een
goede tijd hebben. Ten eerste dus omdat
de bevolking er wel verplicht is te ko
pen voorzover zij in staat is zich dingen
aan' te schaffen, ten tweede door de
talloze West-Berlijners en vooral West-
Berlijnsen, die voor een financieel voor
deel de slechtere kwaliteit op de koop
toe nemen. Want 1 West-mark levert m
de Wechselstuben 6.50 Oost-marken op,
Zodat vele goederen in het Oosten goed
koper zijn. Velen uit het Westen gaan
haar Oostelijke kappers, kleermakers,
garages enz. Het H.O.-mes snijdt zo van
twee kanten, want door de grote aan
koop door West-Berlijners van de
Oost-mark wordt de waarde van de
West-mark in gevaar gebracht. Haar
Positie wordt ondermijnd, maar de
drukte in de H.O.'s van West-Berlijners
gemakkelijk te herkennen aan betere
kleding en schoeisel bewijst dage
lijks, dat de meesten nog niet tot de ont
dekking zijn gekomen hoe zij zichzelf
bedriegen.
Van Westelijke zijde voert ..men een
grote campagne tegen de omwisseling
van de West- tegen de Oost-mark,
maar tot dusverre met weinig succes.
De communistische pers tracht deze
situatie uit te buiten voor haar pro
paganda. Zo bestond de „Tagliche
Rundschau", het leidende Oostelijke
blad, het een dezer dagen om onder
de titel „Freie Wahl" twee foto's te
publiceren, waarvan de ene enige
West-Berlijnse noodwinkels zonder
publiek, de andere een Oostelijke
„imbiss" met een lange rij wachten
den voorstelde. Het onderschrift luid
de: „Wat hebben de West-Berlijners
aan winkels als ze geen geld hebben?
Hier komen twee werelden samen.
Geen kopers voor de Westelijke win
kels, maar een dringen van klanten
voor de H.O.-tent. Is er een duidelij
ker bewijs welke valuta werkelijke-
waarde in Berlijn bezit? De West
mark zeker niet!" De communisten
moeten hun stadgenoten wel voor
buitengewoon dom houden, dat zij tot
zulke doorzichtige grapjes hun toe
vlucht durven nemen. Een Oost-Duits
liedje geeft het antwoord aldus:
„Viele Jahre zogen dahin,
Das Volk geht im lumpigen Kleide
HO nur und Konsum haben Gewinn
Wir andren sind alle schon Pleite".
Deze laatste zin tekent de mentaliten
van de Oost-Berlijner, die zich door de
West-Berlijner in de steek gelaten voelt,
zoals deze zich op zijn beurt door het
Westen van zijn eigen land verlaten acht.
Het is voor hem een bijzónder hard
gelag om in het Westen een grote over
vloed te zien, terwijl hij zelf in ten dele
waardeloze Oostmarken wordt uitbetaald
en vaak honger en altijd gebrek lijdt.
De Oost-Duitser heeft het in vele op
zichten nog moeilijker, omdat hij de
steun mist, die de Oost-Berlijner on
willekeurig van het Westelijk deel van
de stad ondervindt. Deze kan tenminste,
wanneer hij wil, naar een vrij stukje
grond gaan om eens iets anders te horen
en te lezen dan de Oostelijke bladen
dagelijks aan propaganda brengen. De
moedwillige vernieling van het Duitse
leven blijkt bovendien veel duidelijker
op het land dan in de stad.
In Mecklenburg en'ajidere provincies
worden bijvoorbeeld- op uitgebreide
schaal de bossen gerooid. De leveringen
zijn uiterst hoog én worden met strenge
hand door de overijverige SED-dorps-
besturen uitgevoerd. Als een boer ver
plicht en gratis hout moet vervoeren,
soms tot tweedagreizen ver, en bijge
volg het werk op het land stokt en niet
op tijd klaab komt, wordt hij verplicht
tractoren van de staatsbedrijven te hu
ren. De aardappeloogst is dit jaar ver
moedelijk slecht, maar de telers hebben
thans reeds bericht gekregen, dat zij
een bepaalde hoeveelheid vlees moeten
leveren voor ieder mud aardappelen, dat
zij te kort opbrengen. Slachten zij ech
ter vee voor de levering dan zijn zij
niet in staat de vereiste hoeveelheid
melk te leveren. De nieuwe wetten staan
geen vermindering toe; wanneer b.v. een
koè ziek is of sterft, blijft voor de aan
de gang zijnde periode de volle leve
ringsplicht bestaan. De boer moet zelf
maar zien, hoe hij het klaar speelt; even
min als met de middenstand, wordt met
de bóer rekening gehouden.
De SED voert de Russische politiek
nauwgezet uit en wil van Berlijn een
Sovjet-stad met H.O. en Konsums en
van de Oostelijke provinciën een kol-
chozenbedrijf maken. Dat is het trieste
van Oost-Duitsland: hoe met geen an
dere belangen rekening wordt gehouden
dan met die van een oppermachtige,
alles-eisende staat. De mensen zijn on
belangrijk, dezelfde mensen, die in de
teksten van de spandoeken in alle mo
gelijke variaties worden bezongen. Dit
niet-tellen, dit volkomen-van-geen-
waarde zijn, is misschien het meest
treffende en tevens het meest dramati
sche van Oost-Berlijn en de Oost-zone,
waaraan reeds talloze mensen zijn ten
onder gegaan. Het moreel gaat kapot.
Sommigen geven zich over; anderen
klampen zich vast aan illusies of zakken
steeds dieper weg in de put van moede
loosheid.
President Truman heeft vandaag het
wetsontwerp getekend, waarbij hem be
voegdheid wordt verleend onmiddellijk
maatregelen te nemen voor de beveili
ging van Amerikaanse havens tegen on
verhoedse atoomaanvallen.
Advertentie
VOETBAL
De berichten dat het Chinese rode le
ger zijn opmars naar Tibet begonnen
zou zijn, zijn in New Delhi, de hoofd
stad van India met reserve ontvangen.
Te New Delhi, dat in directe radio
verbinding staat met de Tibetaanse
hoofdstad, is nog geen enkele bevesti
ging van deze berichten binnengeko
men en ook de Indiase ambassadeur te
Peking heeft geen rapporten over deze
kwestie, gezonden.
In Chinese kringen te Hongkong ge
looft men echter, dat de gemelde com
munistische opmars naar de grens van
Tibet ten minste drie weken geleden
begonnen is en zeker voordat generaal
Lioe Po-Tsjeng, voorzitter van de mili
taire en administratieve commissie voor
Zuid-West-China, vorige week ver
klaarde, dat Tibet spoedig zou worden
„bevrijd".
De berichten over een communisti
sche opmars zijn nog niet bevestigd. In
Chinese kringen hecht men evenwel
waarde aan een officiële communisti
sche mededeling, dat stammen in de
provincie Sinkiang de leden van het
volksbevrijdingsleger verwelkomden.
In deze kringen gelooft men niet, dat
de twee colonnes, die naar gemeld
werd Tibet naderen, de grens in minder
Oost-Berlijn vormt voor het Westen een
bron van inlichtingen binnen het gebied
van het IJzeren Gordijn, dat geheel zou
worden afgesloten indien de uitkijkpost
West-Berlijn door de geallieerden zou
worden verlaten. Op de foto houdt een
Brits officier de Oostelijke Potsdamer-
platz in Berlijn in de gaten.
Naar het „American Merchant Marine
Institute" verklaart, verzamelt de Sov
jet-Unie droogdokken, koopvaardijsche
pen en voorraden te Wladiwostok, de
voornaamste Sovjethaven in het Verre
Oosten, 500 mijl van Korea gelegen.
Een groot aantal schepen, aldus de
verklaring, zijn uit de Oostzee en d?
Zwarte Zee naar genoemde haven geva
ren.
Genoemd instituut is een redersver
eniging van schepen, die onder Ameri
kaanse vlag varen.
Volbeladen Russische tankschepen zijn
onlangs uit de petroleumhavens Con-
stanza en Batum aan de Zwarte Zee
naar een haven in het Verre posten
vertrokken.
In de afgelopen twee maanden zijn
drie droogdokken van Letland en Odes-
sa naar Wladiwostok versleept. Verder
varen vele koopvaardijschepen naar het
Verre Oosten. Sommige zijn geladen met
graan en andere met stukgoederen.
Zelfs treilers zijn bij dat vervoer inge
schakeld.
Dit enorme scheepvaartverkeer zou
kunnen betekenen, dat de Trans-Sibe
rische spoorweg voor 100 pet. gebruikt
wordt voor het vervoer van oorlogsma-
Bijzondere betekenis wordt gehecht
aan de overbrenging van de droogdok
ken. De slepen hebben Singapore aan
gedaan om te tanken en bevoorraad te
worden.
Het instituut zegt verder, dat het
„ijzeren gordijn", dat heel Rusland
omringt, zich ook tot de scheepvaart
uitstrekt.
Terwijl da scheepsbewegingen van
andere landen gerapporteerd worden
door bureaux als „Lloyds", worden de
berichten over Russische schepen
slechts gerapporteerd door Russische
vertegenwoordigers in den vreemde
Het instituut zei, dat men van nog^
geen 30 pet. van de 510 zeegaande
schepen onder Russische vlag de ver
blijfplaats kent.
Officieel weet men bijv. niets over
de verblijfplaats van 83 Amerikaanse
koopvaardijschepen, die Rusland via
de leen- en pachtwet verkreeg, zegt
het instituut, maar een spoor is af
komstig van een Grieks vaartuig, dat
rapporteerde, dat verscheidene dezer
Libertyschepen met de „hamer en sik
kel" in de mast op 28 Mei in de Noord-
Koreaanse haven Chinnampo bij
Pyongyang lagen.
Als een voorbeeld van Russische ge
heimzinnigheid noemt het rapport het
vroegere Duitse passagiersschip „Asia"
(11.453 ton), dat in Januari 1947 uit En
geland naar Moermansk vertrok. Men
hoorde er echter niets meer van alvo
rens het op 27 Juni 1.1. Gibraltar pas
seerde op weg van Warnemünde naar
Wladiwostok.
Het vlaggeschip der Russische koop
vaardijvloot, de „Rossia" (de vroegere
Duitse „Patria" en het grootste diesel-
electrische schip, dat in de vaart is)
heeft de Zwarte Zee sinds April 1948
niet verlaten, nadat het zes reizen tussen
Odessa en New York gemaakt had, al
dus het rapport.
Jacob Malik, de Russische voorzitter
van de Veiligheidsraad, heeft er in
principe in toegestemd vandaag met
andere leden van de raad in geheime
zitting bijeen te komen ter bespreking
van de impasse waarin de raad met
betrekking tot het Koreaanse vraagstuk
ig komen te verkeren.
dan een maand kunen bereiken. Om
van daar in de hoofdstad Lhasa te ko
men, zou nog een maand vergen. Door
de gesteldheid van het terrein kunnen
onmogelijk motorvoertuigen wbrden ge
bruikt.
Door de Chinese communistische au
toriteiten is gisteren bekend gemaakt,
dat zij thans alle eilanden aan de mon
ding van de Parelrivier, in de Chinese
provincie Kwangtoeng, beheersen. Deze
tussen Hongkong én Macao gelegen
eilanden staan bekend als de Mansan-
groep.
De Chinese communisten hebben het
eiland Quemony gisteren gedurende een
uur beschoten.
STRAATSBURG. 8 Augustus.
De verkiezing ten tweeden male van de heer Spaak tot voorzitter
van de Europese raadgevende vergadering heeft vandaag in de wan
delgangen van het Huis van Europa nogal wat commentaren en kritiek uitgelokt.
Hoewel de Raad vandaag met grote voortvarendheid begonnen is met de be
sprekingen door het comité van ministers over het aan hen uitgebrachte rap
port en van de in het begin van deze week gepubliceerde boodschap van het
zelfde comité, van welke besprekingen het verwacht dat resultaten stellig niet
achterwege kunnen blijven, is het voor een goed inzicht in de verhoudingen in
het Europese gezelschap niet onnuttig, op de door een dier landen aangesneden
vraagstukken yan deze verkiezing in te gaan.
belangrijke post bleef, zeker een rol ge
speeld hebben. Tenslotte zou het de
socialisten natuurlijk niet onwelkom
zijn dat een der hunnep deze invloed
rijke functie bekleedt.
Er wordt dan rondweg gesproken van
een behendig uitgevoerde en zelfs van
een overrompelende manoeuvre, waar
door de samenwerkende verschillende
belangengroepen de oppositie tegen de
heer Spaak onder de voet gelopen heb
ben. In de eerste plaats zou de steun
van de Engelse conservatieven ingege
ven zijn door anti-Leopoldistische over
wegingen. Vervolgens zou bij sommige
Engelse prominenten en met name bij
Churchill het feit, dat een der voortrek
kers van de Europese beweging op deze
(Vervolg van -pag. 1
Een aantal suggesties werd door ver
schillende sprekers gedaan om uit het
stadium van „praten" tot het stadium
van „handelen" over te gaan. Bidault
wenste een door de regeringen benoemd
vertrouwensorgaan, dat aanhet minis
terscomité verantwoordelijk zou zjjn voor
de toepassing van een gemeenschappe
lijk verdedigingsstelsel.
Reynaud eiste wijzigingen in het sta
tuut met betrekking tot het ministers
comité, volgens hem ,,het meest reaction-
caire orgaan in Europa". Het recht van
veto moest daar worden afgeschaft en
de beslissingen moesten voortaan bij
meerderheid van stemmen worden geno
men. Voorts moest de assemblee volgens
Reynaud voortaan tweemaal per jaar
zitting houden.
Reynaud wilde voorts een „minister
van oorlog voor Europa met de vol
machten van een minister". Om deze
figuur te vinden behoeven wij niet
buiten de zaal te zoeken, zo zeide hjj,
glimlachend Churchill aanziend.
De eerste Nederlandse spreker in het
algemene debat van de raadgevende
vergadering van Europa, Serrarens, zei-
de in zijn rede, dat een Europees leger
diende te worden gevormd en dat West-
Duitsland daarin zijn aandeel zou moe-
ten nemen. Ook Engeland zou volgens
Serrarens aan de vorming van een ge
meenschappelijk leger moeten meewer
ken. Het was volgens hem onmogelijk
een Verenigd Europa op te bouwen
zonder Groot-Brittannië. Herinnerend
aan Engelands rol in de oorlog zeide
Serrarens, dat Europa het Britse karak-
ter van vasthoudendheid nodig heeft.
Serrarens sloot zich tenvolle aan bij
de scherpe critiek op het comité van
de ministers, die door voorgaande
sprekers was geuit. De rol, die de
raadgevende vergadering tot nog toe
in de raad van Europa had kunnen
spelen, was volgens hem onwaardig.
De vergadering werd, naar Serrarens
meende, behandeld als een verzame
ling onmondige kinderen.
Serrarens achtte het niet langer aan
vaardbaar dat het comité van de minis
ters generlei verantwoordelijkheid had
tegenover de assemblée. Men moest de
noodzaak inzien het tempo grondig te
wijzigen. „Niemand gelooft dat wij nog
jaren tijd hebben en Korea heeft ons de
ernst van de toestand volledig doen in-
zien"..
Serrarens zeide, dat de vrede in Euro
pa in de eerste plaats moet rusten op de
wil van Europa zelf, op zijn strijd tegen
onwetendheid, armoede en werkloosheid
en niet in de eerste plaats op Ameri
kaanse wapens.
Over de ontwikkeling van de Benelux
zeide Serrarens, dat ook daarbij de par
lementariërs niet langer op de achter
grond wilden blijven. Zoals in de Bene
lux konden volgens hem ook in Europa
de parlementen niet telkens door hun
regeringen voor voldongen feiten wor
den gesteld, waarop zij generlei invloed
hebben gehad.
De Engelsman Boothby meende dat
de assemblée bij de beoordeling van de
positie, waarin zij geraakt is, ook de
hand in eigen boezem moet smeken. Het
moest volgens hem uit zijn met de strijd
over een „functionele" dan wel een
„grondwettelijke' toenadering tot het
Verenigd Europa. De door de continen
tale federalisten voorgestane „grondwet
telijke schepping van de Europese Unie'
moest volgens hem worden uitgeschakeld
aangezien het gebleken was, dat zij voor
GrootBrittannië niet aanvaardbaar was,
Men moest practische vormen van sa
menwerking nastreven, zoals de vor
ming van de „kleine assemblée", die vol
gens Boothby de Raad van Europa voor
een totale ontreddering behoed heeff en
die kon worden uitgebouwd tot een po
litieke autoriteit-in-wording.
Zo nadert de assemblée het hoogtepunt
van de algemene debatten in weinig op
timistische sfeer.
Duitse gedelegeerden hebben te Straats
burg meegedeeld, dat de Franse, Duitse
en Italiaanse delegaties binnen 24 uur
een resolutie zullen indienen, waarin
wordt opgeroepen tot de vorming van
de Verenigde Staten van Europa.
De Britse socialistische en conserva
tieve party hebben reeds meegedeeld,
dat zij tegen een Europese federatie zün
en ook de Scandinavische landen zullen
waarschüniyk niet voor de resolutie
stemmen.
r is gedurende de laatste wereldoorlog zoveel met de
Tp woorden vrijheid en democratie geschermd, dat de
1—J verwachtingen van alle volken tot het allerhoogste
gespannen waren.
Hoe triest zijn deze verwachtingen alleen al in Oost-
Europa de bodem ingeslagen.
Zelfs een groot deel van Duitslanddat nooit meer een
totalitaire regering wou hebben (men herinnert zich de
radiobeloften!) zucht thans onder een rode dictatuur. Voor
waar een triest beeld na zovele jaren van oorlog en offers.
Eigenlijk is slechts een smalle strook van Europa democra
tisch gebleven, waarbij men dan ook nog een groot land
oleegt uit te sluiten.... Spanje.
Het is nu al meer dan een dozijn ja
ren geleden sinds generaal Franco de
finitief aan de macht kwam in Spanje
en het is hem niet gelukt er een demo
cratische regering te vestigen. Wel is
hij er in geslaagd zijn gezag te conso
lideren, sterker te blijven dan zijn te
genstanders, en ondanks de gevolgen der
economische blokkade en isolatie, nog
een vrij grote populariteit te veroveren.
Zijn regiem heeft echter met de Wes
telijke democratieën zeer diepgaande
verschillen.
Allereerst bestaat in Spanje geen pers
vrijheid, zoals wij die kennen. Ofschoon
de hoofdbladen buitenlandse verslagen
in de regel zeer neutraal weergeven,
bestaat er voor commentaren etc. nog
wel degelijk censuur, al is die voor de
brieven en critieken van buitenlandse
journalisten geheel opgeheven.
Er bestaat praktisch geen vereni
gingsleven. Politieke vergaderingen
(tenzij van de partij, de Falange) zijn
verboden. Het recht van staken wordt
niet erkend, evenmin als direkte kritiek
op het staatsbeleid. Een grote invloed
hebben daarentegen wel de arbeiders-
syndicaten, welke op moderne leest zijn
geschoeid en de werknemers veel meer
rechten geven dan vroeger ooit het ge
val was.
Ook in het economische leven is de
zakenman, industrieel of boer gebonden
aan de bepalingen der geleide economie.
Eigenlijk is er een algehele nationali
satie van mijnbouw, industrie etc. kort
om van de gehele economie van het
land ingevoerd en ook de rantsoenering
wordt rigoureus gehandhaafd.
Dit wekt natuurlijk grote wrevel bij
de bevolking. Het werkt op onrustba
rende wijze de zwarte handel en cor
ruptie in de hand en het hele systeem
moet aldus fnuikend werken voor de
Franco in gesprek
met een Spaanse
ingenieur, de uit
vinder van de
„Folgo", den zeer
snelle ultra-moder
ne trein, die met
succes zijn proefrit
ten heeft gemaakt
en die zelfs in de
Ver. Staten opzien
heeft gebaard.
In nevenstaande beschouwing, waar
in onze correspondent een globaal
overzicht geeft van de thans in Spanje
heersende toestanden, wijst hij o.m.
ook op de houding der Spaanse rege
ring ten opzichte van de protestantse
kerkgenootschappen. Het is wellicht
niet overbodig er daarbij op te wij
zen, dat hier speciaal gedoeld wordt
op de officiële houding van de rege
ring van Franco die de niet-katho-
lieke kerkgenootschappen geen enkele
moeilijkheid in de weg legt. Zoals
ook in nevenstaande beschouwing
te lezen valt komt het echter nog wel
voor, dat heethoofdige elementen de
gevoelens van andersdenkenden niet
ontzien of hun eigendommen vernie
len, terwijl plaatselijke autoriteiten
bovendien in enkele gevallen gebruik
gemaakt hebben van zekere bepalin
gen om het de protestanten lastig te
maken. Doch wij herinneren aan de
verklaringen van enkele vooraan
staande Spaanse protestante geeste
lijken, die reagerend op beschuldigin
gen aan het adres van Franco in de
wereldpers nadrukkelijk hebben ver
klaard, dat er ondanks de moeilijk
heden, die de protestanten in Spanje
soms ondervinden, niet gesproken kan
worden van een godsdienstvervolging.
sociale welvaart. Aan de andere kant
schijnt echter de Spaanse regering het
sjsteem van coördinatie en controle van
alle hulpbronnen hoog te schatten.
Bovendien beslissen vrijwel in allés de
Caudillo, die een ongewone werkkracht
aan de dag legt en de ministers, hoewel
er een parlement, de z.g. Cortes, bestaat.
Maar deze doet feitelflk niet veel anders,
dan de voorstellen van bovengenoemde
keren goedkeuren. De persooniyke
vrijheid is intussen zeer toegenomen.
Arrestaties om politieke redenen hebben
practisch niet meer plaats. In de cafe s,
bars en op straat critiseert men of ver
telt men moppen over de zwarte handel,
over de regiering enz. onder de ogen
van de politie, die zelf, gezien haar lage
lonen, maar al te graag meedoet. Eu zo
lang men niet op de straat luide .,VVeg
met Franco" of Iets dergelijks roept,
wordt men niet in 't minst lastig ge
vallen.
Franco heeft op slechts enkele nog
hangende gevallen na een amnestie af-
gekondigd voor alle politieke gevange
nen, die langzamerhand weer naar t
maatschappeiyk leven zijn teruggevloeid.
Wat 't religieuze leven betreft, daarin
is een ieder absoluut vrij. Niemand
wordt om zijn religieuze opvattingen
vervolgd of ook maar in *t minst gehin
derd.
Wel bestaan er nog enige oude wet
ten, die naar de letter aan andere gods
dienstige gezindten enige beperkingen
opleggen. Deze oude bepalingen worden
in bepaalde gevallen door plaatselijke
autoriteiten wel eens, minder loyaal uit
gelegd. Maar niettegenstaande dat, wor
den deze bepalingen onder het bewind
van Franco en ook al voordien in de
practijk niet meer gehandhaafd.
De jongste incidenten in Madrid
waarbij jonge Spanjaarden in een
kleine protestantse kerk boeken en
meubels vernielden moet men in
een heel ander licht zien, daar fana
tieke pamfletten tegen de Moeder Gods
gericht door bedoelde secte deze spon
tane, doch daarom niet minder betreu
renswaardige actie hadden uitgelokt.
De Spanjaard heeft een aangeboren
hoffelijkheid en hulpvaardigheid te
genover de vreemdelingen die zijn
land bezoeken, waarvan het grootste
deel niet-katholieken zijn en het is ze
ker dat niemand zich over een fana
tieke of antipathieke houding wegens
zijn godsdienst te beklagen zal hebben.
Juist de ruime opvatting van Franco
in dezen en zijn verzoeningsgezindheid
hebben hem ook bij zijn politieke tegen
standers in Spanje doen respecteren. In
de oorlog duldde hij geen vervolging
van de Joden, ondanks de pressie van
de Gestapo en in Marokko worden de
Moren om hun Mohammedaanse religie
niet in het minst gehinderd. Integendeel,
zij ondervinden van Franco alle moge
lijke steun en hulp getuige de ver
schillende nieuwe moskeeën, die ge
bouwd ziin.
Juist de geweldige campagne tegen
het Franco-regiem wegens de z.g. pro-
testantenvervolginp, geeft een idee uit
welke hoek de wind waait. Hier ruikt
men het antipapisme in zün felste vorm.
Hier zgn duistere machten, extreme li-
beralisten, de „masonnerie" vooral in
het spel. Dezelfde machten, die door hun
invloed in de wereldpers, de propaganda
en valse voorlichting bewerkten, dat nu
al jaren een geheel volk de grootste
ontberingen lijdt zodat er de anemie
en tuberculose iedere dag dieper om zich
heen grijpen. Het zijn dezelfde „pode-
rosos", die thans ook beweren, dat
Spanje zowel militair als strategisch
geen gewicht in de schaal legt, ofschoon
ze zelf van het tegendeel overtuigd zün.
Wil men Spanje toch boven alles als
„dictatuur" gebrandmerkt zien, dan zal
iedere objectieve en onbevooroordeelde
waarnemer deze „fout" toch altijd nog
als een „licht geval" zien, vergeleken
bij de zware misdaden in de overige
Europese dictatuurstaten.
Een licht geval, dat reeds lang ten
goede gekeerd had kunnen worden, in
dien men (en ik hoop daar nog eens op
terug te komen) inplaats van de Spaanse
regering in haar plan om langzamer
hand een democratisch systeem op te
bouwen, zo niet gesteund, dan tenminste
niet zou hebben tegengewerkt en als
men haar niet met alle mogelijke unfaire
machtsmiddelen ondermijnd had.
De door de Nederlanders gevoerde
oppositié berustte op een zuiver prin
cipiële grondslag. Alle niet-socialisten
van de Nederlandse groep waren van
mening, dat het door de heer Spaak
gevoerde beleid de laatste weken :n
België niet in overeenstemming was
met het in de considerans van de
Raad van Europa neergelegde begin
sel, van gehechtheid aan de beginse
len van de politieke vrijheid en van
de handhaving boven alles van het
recht. Hoewel men niet geheel onte
vreden is met het resultaat van 23
stemmen tegen, heerst er toch in de
kringen van de oppositie een zekere
ontstemming over het verloop van za
ken tijdens de verkiezing, die waar
schijnlijk een andere uitslag te zien
gegeven zou hebben, indien deze op
positie beter georganiseerd ware ge
weest.
Daar de bezwaren veelal uit de
Christen-Democratische hoek zijn geko
men, was hier een taak weggelegd ge
weest voor de Nouvelles Equipes, die
een contract wensen tussen de katho
lieke parlementariërs van de verschil
lende landen. Deze organisatie heeft
hier evenwel volledig verstek laten gaan
en is in gebreke gebleven, waartegen
zeker van de zijde van de Nederlandse
katholieke afgevaardigde energiek ge
protesteerd zal worden.
Of de resultaten van de oppositie be
ter geweest zouden zijn, als er van te
voren behoorlijk overleg had plaats ge
had, is overigens nog zeer de vraag.
Eerste vereiste zou hiervoor zijn het
stellen van een tegencandidaat. Deze
schijnt niet te vinden geweest te zijn
en reeds thans betitelt men de heer
Spaak als de enige presidentom
dat de Fransen geen kans zien een can-
didaat naar voren te schuiven. De M.R.P.
wil geen Franse socialist en de socialis
ten willen geen M.R.P.-er. Bij de Itali-
anen hetzelfde lied. Bij de Duitsers ver
wacht men dezelfde moeilijkheden. Een
Engelsman is «en te delicate aangele
genheid. De plaats zal dus voorlop.g
wel gereserveerd blijven voor een pro
minent figuur uit een der kleine landen.
In dit verband is het opmerkelijk, dat
zowel de Franse als de Engelse regerin
gen politici van groot kaliber naar
Straatsburg gestuurd hebben, zoals
oud-minister Bidault, Teitgen. André
Philippe, Churchill, Dalton en Col-
laghan enz., terwül Nederland algemeen
erkende grote figuren, die het rijk is,
een Romme en Oud, Vorrink, zuinig
thuis houdt.
Hoe bet overigens ook zij, de opposi
tie had voor het oog stellig meer kunnen
bereiken als zij van tevoren de zaak
goed had voorbereid. Men had dan kun
nen zien aankomen, dat de verkiezing
van een president een gewoon door het
reglement voorgeschreven aangelegen
heid is. Naar de mening van.sommigen
is de snelheid, waarmede de verkiezing
door d^ aanhangers van Spaak in ei
kaar is gezet, ondemocratisch geweest,
omdat .zij geen tijd- gegeven heeft voor
het beraad en voor een rustige behande
ling, zoals de' heer Kerstens bij het be
gin het agendapunt reeds duidelijk had
voorgesteld. Het valt eveneens zeer te
betreuren, dat de Belgische afgevaar
digde. De la Vallee Poussin, niet aan
het woord kon komen, daar de tijdelijke
voorzitter, de heer Picco, te veel in be
slag werd genomen door de leden van
het bureau, die alsmaar om hem heen
liepen en van alles influisterden.
Men dient echter te erkennen, dat het
niet zonder meer ondemocratisch is, dat
een snelle en handige aanval het wint
van een traag en slap verweer. Deze
zelfde middelen toch staan alle verte
genwoordigers ten dienste. In ieder ge
val ligt in het verloop van deze feiten
een waarschuwing voor de Christen-De
mocraten bü het ter sprake komen van
werkelijk principiële punten, tydig zorg
te dragen voor een goed onderling con
tact.
De Amerikaanse pLv.-minister van
defensie Griffith heeft op een verga
dering van de „American Legion" ver
klaard, dat meer „invasies van het type-
Korea" in andere delen van de wereld
verwacht mogen worden en dat Trumans
plan voor militaire uitbreiding er op
gericht is tegen dergelqke invasies pa
raat te zyn. Het nieuwe program voor
zag in het onder de wapenen brengen
van 2.100.000 man.
De Koreaanse crisis had de doorslag
gegeven in het dilemma van het afwe
gen van zuiver militaire maatregelen
tegen economische overwegingen. De
militaire maatregelen van de president
waren dus niet alleen gericht op de
Koreaanse kwestie, doch hadden paraat
heid ten doel voor het geval meer inva
sies werden uitgevoerd. De belangrijkste
trek in de Amerikaanse militaire poli
tiek bestond er in, dat men een gewa
pende macht handhaafde, die „ver
schrikkelijke represaillemaatregelen"
kon nemen tegen een „vijand, die ons
aanvalt".
Niets echter in het Koreaanse incident
heeft het nodig gemaakt de mogelijk
heid te demonstreren om een verlam
mende slag terug te geven aan ieder, die
dit land aanviel", zo besloot Griffith.
Koning Frederik van Denemarken
heeft gisteren besloten het parlement
op 4 September te ontbinden.
Tegelijkertijd proclameerde de ko
ning. dat op 5 September algemene ver
kiezingen gehouden, zouden worden.
De proclamatie des konings volgde
op het aftreden van de sociaal-democra
tische regeripg van premier Hans Heü-
toft. De koning heeft Hedtoft verzocht
met zjjn kabinet in functie te blijven
totdat verkiezingen zijn, gehouden en
een nieuwe regering gevormd kan wor
den.
