PERZISCHE RODE ONDERGRONDSE KAN
REVOLUTIE ONTKETENEN
Truman wenst stalin
Turkije vastberaden nabuur
van zijn erfvijand Rusland
De televisie heeft zich in millioenen
gezinnen thans ingeburgerd
Zakelijke drijfveer maakt
ontwikkeling mogelijk
Dertig families bezitten ieder
twintig dorpen
Niet lahger meer „de zieke man
Hoofdkwartier te Parijs
Tot verdediging gereed
Nieuwe aanvragen voor
Amerikaans leger
MacArthur reageert op
beschuldigingen
AMERIKAANSE BRANDBOMMEN OP
GRAANVELDEN IN O.-DUITSLAND
John McCloy: Een grove leugen"
Revolutie in Amerika I
4
VRIJDAG 11 AUGUSTUS 1950
PAGINA 5
Opstand in Azerbaijan
NIET TE ONTMOETEN
Russisch lokaas
Eoon. toestand
REDELIJK EVENWICHT
IN EUROPESE LANDEN
Britse kabinet plotseling
bijeengeroepen
TWEE MILLIOEN TOESTELLEN
IN GEBRUIK
leze
eti-
al-
tge-
uur
ïien
tren
ers-
ien.
het
rtig
het
da
ver»
;ien.
het
Ka-
eeft
eeft
De
•oep
side
2ge-
nen
te
zou
een
te
ken.
leze
een
10
5iro,
10
AL~
'ER-
3 cat,
EIN
am-
rEO-
'ER-
L te
AR-
3 te
ST-
»Tes-
TA-
•:an
/AN
L te
Port
ER-
0 n.
ang,
r io
iets,
0 te
ER-
10
„IN-
te
PO-
VLA-
Ba-
AN-
TI-
n.
eng.
op
tor-
:ou-
loch
die
ge-
een
ijke
llen
Lne-
uur
/e r-
bo-
wa-
en
inst
ein-
aan
terd
ten.
jon-
leb-
gle-
alle
:un-
:rde
am-
uda
in-
van
cht.
mi-
ssel»
>olo
,an-
De
[en
ter
ing
de
ian.
pen
te
nu
ige-
id
sla-
ten,
nen
■ijk.
,en~
Tot de landen, die nu, na Korea, wel eens aan de beurt zouden kunnen
komen voor een communistische actie behoort ook Perzië, dat aan de
Noordzijde aan Rusland grenst. De kans op een interne omwenteling, waar
bij de roden aan de macht zouden kunnen komen, wordt echter door waarnemers
in Teheran op het ogenblik waarschijnlijker geacht dan een gewapende aanval
Van buitenaf. Een inval van de Sovjets In Perzië zou de Amerikanen in de strijd
betrekken. Stalin zou echter, zoals de zaken nu staan, ook op minder spectaculaire
wijze dit land onder zijn invloed kunnen brengen. Perzië, op drie na de grootste
olieieverancier van de wereld, zou voor de Sovjets een goede aanwinst zijn.
Bovendien zou een communistisch Perzië de Russen via de Perzische Golf toegang
geven tot de Indische Oceaan. De communistische partij is sedert vorig jaar ver
boden, maar de ondergrondse beweging is krachtig en de sociale toestanden in
bet land zijn zo slecht dat het communisme er een goede voedingsbodem zou vin
den. Vooral in de Noordelijke provincie Azerbaijan is de toestand critiek. Ame
rikanen hebben een begin gemaakt door bun medewerking te verlenen aan het
Perzisch Zevenjaren Plan. De Perzen willen echter dollars hebben. Maar zolang
rij niet aannemelijk kunnen maken dat zij deze dollars ook goed zouden ge
bruiken voelt Truman er niet veel voor hun dit geld te geven.
Het hoofdkwartier van de Perzische
ondergrondse communistische beweging
schijnt fcich te Parijs te bevinden, aldus
tneldde een correspondent van het Ame
rikaanse weekblad The Saturday Eve
ning Post dezer dagen uit Teheran. En
hij voegde er aan toe. dat in het gebouw
van de Sovjet-ambassade in de Perzische
hoofdstad de lagere leiders resideren.
Dit feit wordt geïllustreerd door de vol
gende anecdote, die in Teheran verteld
Wordt: Toen een buitenlandse diplomaat,
die uitgenodigd was om de Sovjet-recep
tie van vorig jaar ter herdenking van
de October-revolutie bij te wonen, een
taxi-chauffeUr vroeg hem naar de Rus
sische ambassade te rijden, draaide deze
zich om en zei tot zijn passagier: „Moet
U aan de voor- of aan de achteringang
Zijn, meneer?"
De rode ondergrondse telt niet zo veel
leden. Men schat het aantal op ruim
15.000. Maar de leiders van de partij
Zoeken het meer in de kwaliteit dan in
de kwantiteit. Men doet geen moeite om
ongeletterde boeren te winnen. Deze
Jhensen, zo redeneren de communisten,
kunnen we altijd nog .wel meekrijgen.
Als we hen een geweer in de hand druk
ken zullen zij wel in de richting schieten,
die- wij hen aanwijzen. Ook worden er
geen noemenswaardige pogingen aange-
Wend om in het leger door te dringen.
De 140.000 soldaten en officieren hebben
biet over hun soldij te klagen en zijn dus
over het algemeen allerminst geneigd om
aan revolutlonnaire acties mee te doen.
Onder de geschoolde arbeiders, vooral m
de cement-, glas- en tabaksindustrie van
Teheran, in de textielfabrieken van
Isfahan en bij de olieraffinaderijen van
Abadan, worden nieuwe leden aange
worven. Maar ook onder de intellectue
len heeft de Tudeh-phrtij (de partij van
de massa), zoals de roden hun organisa
tie noemen, aanhang. Het zijn de ontgoo
chelden, die soms met veel idealen be
zield na hun studie aan een buitenlandse
Universiteit naar hun vaderland terug
keerden om daar op bureaucratie en cor
ruptie te stuiten. De ontevredenheid on
der vele ontwikkelde Perzen is groot.
En dat weten de Tudeh-leiders: die van
deze wetenschap dan ook een dankbaar
gebruik maken. De partij laat twee clan
destiene weekbladen verschijnen, Volk
en Strijd genaamd, die zich beide vooral
tot de meer ontwikkelden richten.
In Teheran zelf zijn vooral studen-
ton, ambtenaren, beoefenaars van be-
roepen en winkeliers lid van de on
dergrondse communistische partij
Iedere Maandagavond komt dit ge
zelschap, steeds op een andere plaats,
in de stad bijeen. De regering be
schikt niet over eon politie-apparaat
dat deze groep zou kunnen oprollen.
De stem van Amerika richt zich
iedere dag gedurende een half uur
tot de Perzen. De stem van Rusland
klinkt hun echter, door de zenders
van Moskou, Tashkent en Baku, min
stens tien uur per dag in de oren.
Toen bij het einde van de tweede we
reldoorlog de Engelsen en Amerikanen,
uie met de Russen in Perzië gelegerd
Waren geweest, hun troepen terugtrok
ken, arrangeerden de Sovjets volgens
bet nu zo bekende recept een revo
lutie in de Noordelijke provincie Azer
baijan. De provincie maakte zich los van
bet koninkrijk en werd een volksrepu
bliek. Toen de Perzen tenslotte, in het
Regin van 1946, deze zaak voor de Vei-
hgheidsraad brachten, wisten zij het
Verloren grondgebied, met de steun van
Amerika, terug te winnen. Maar een
■Woede dan natuurlijk weer door de
Russen georganiseerde opstand in
Azerbaijan is niet uitgesloten. De com
munisten hebben de laatste tijd bijzon-
her veel activiteit vertoond in deze
streken. Bovendien is de oogst in deze
Provincie, die anders voor twee-vijfde
heel in de voedselvoorziening van Per
zië bijdraagt, zo slecht geweest nat tal
yan boeren uit dit gebied geen middel
van bestaan meer hebben en nu naar de
President Truman heeft de Sovjet
unie er gisteren van beschuldigd ob
structie te voeren In de Veiligheidsraad.
Dp een persconferentie sprak de presi
dent woorden van lof over de Ameri
kaanse gedelegeerde in de raad, Warren
Austin, die naar h(j zei goed werk ver
achtte.
De president wees opnieuw de gedach-
ka van een bijeenkomst met Stalin en
kbdere staatshoofden op dit moment van
de hand. HU voegde eraan toe, dat hij
'kter zou besluiten of er op hoog niveau
?en conferentie tussen leiders der Ver.
ijaties gehouden zou worden, nadat de
Roreaanse kwestie was geregeld en In
dien daartoe een voorstel werd gedaan.
Truman zei, dat hij niet de bedoeling
ad het bureau voor prijscontrole weer
te richten, dat tijdens de oorlog toe-
*lcht hield op de distributie en de prij-
~en. De normale federale bureaux kon-
d®b zijns inziens voor de noodzakelijke
jbbtróle-maatregelen zorgen, die uit de
Koreaanse crisis zouden voortvloeien. Hij
erklaarde tevens, dat nog geen totale
Mobilisatie werd overwogen.
De vragen over de mogelijkheid vap
eb bijeenkomst op hoog niveau werden
gesteld naar aanleiding van een mede-
®hng van een der verslaggevers, dat
fygve Lie de bedoeling had om de
c °te mogendheden te verzoeken een
bferentie te arrangeren voor het veilig-
Ijj,'voorstander was van een derge
i- *e conferentie, zei de president, dat
gtelien van de vrede als de Koreaanse
(sis eenmaal was geregeld. Gevraagd
hij v
,--.e co
deze vraag zou beantwoorden als en
Mineer zij hem werd gesteld,
sid ®anzien van Korea zei de pre
fect. dat de vorderingen van de strijd-
tisok her Ver. Naties hem optimis-
oh hadden gestemd en dat dit optimis-
der geheeld werd door de militaire lei
gen' In zorgvuldig gekozen bewoordin-
tusl Voe8he Truman eraan toe, dat er
v0|] J, hem en generaal MacArthur
0®dige overeenstemming bestond,
klar de critiek, die volgens een ver-
ty Mg van MacArthur door kringen te
p0 "Mgton op zijn recente reis naar
hem v 8 was geleverd, zei Truman, dat
hiervan niets ter ore was gekomen.
steden trekken in de hoop daar nog
werk te vinden. De ontevredenheid in
Azerbaijan is bijgevolg, zoals in vele
streken van Perzië, en onder verschil
lende lagen van de bevolking, groot.
Er heersen in Perzië ten hemelschrei
ende sociale wantoestanden, al moeten
we, dit opmerkend, bedenken, dat situa
ties als zich hier voordoen, nog in tal
van andere gebieden ter wereld be
staan. In Zuid-Azië, maar ook in Zuid-
Europa.
Negen van de tien Perzen kunnen
lezen noch schrijven. Er worden vaak
nog landbouwwerktuigen gebruikt, die
sinds een paar duizend jaar niet verbe
terd werden. In grote gebieden heerst
nog het oude feodalisme. Er zijn dertig
families in dit land, die ieder minstens
twintigdorpen bezitten. Hun on
derhorigen wonen in lemen hutten en
zijn in lompen gekleed. Mensen sterven
van honger. Allerlei besmettelijke ziek
ten tieren welig, en er is maar uiterst
weinig medische hulp beschikbaar. Over
het algemeen mogen de boeren niet
meer dan twee-vijfde deel van de op
brengst van hun landje voor eigen ge
bruik aanwenden. Dat betekent meestal
bittere armoede.
Eerst in 1943 is een wet uitgevaardigd
waarbij met de ontwikkeling van de be
volking een begin werd gemaakt. Tot
nog toe moesten de grootgrondbezitters
op het platteland maar voor scholen
zorgen, en uiteraard achtten deze heren
het vaak raadzaam hun onderhorigen
maar dom te houden. Deze grootgrond
bezitters wonen meestal niet eens bij
hun bezitting, die' zij door een rent
meester laten beheren. In Teheran be
vinden deze lieden zich het grootste
deel van net jaar. Daar houden zij zich
met politiek bezig.
De dertigjarige monarch Mohammed
Reza Shah Pahlevi bracht in December
vorig jaar een bezoek aan president
Truman. De Amerikaanse ambassadeur
in Teheran had het initiatief tot deze
reis genomen. De Shah hoopte van Ame
rika een dollarlening te krijgen. Tru
man kon hem echter alleen de steun in
het kader van het Punt Vier Programma
(economische hulp voor onontwikkelde
gebieden) toezeggen. Toen de Shah
enigszins teleurgesteld in zijn land te
rugkeerde. zagen de Russen de kans
schoon in troebel water te vissen. Zij
stuurden een speciale afgezant naar de
Perzische hoofdstad. Deze man vertelde
de Perzische regeerders onder meer dat
Rusland wel eens bereid kon zijn weer
goederen van de Perzische markt te im
porteren. Een goed lokaas, want voor de
katoen en de gedroogde vruchten die
de Perzen voor de oorlog behalve aan
Rusland ook aan Duitsland leverden,
hadden zij de laatste jaren geen afzet
gebied meer. De economie van dit land
is sinds de oorlog niet meer in orde ge
komen.
Om deze economische crisis te bo
ven te komen heeft het parlement be
gin vorig jaar zijn goedkeuring ge
hecht aan een Zevenjaren Plan. 11
Amerikaanse firma's en 1 Britse maat
schappij zijn door de Perzische rege
ring aangezocht om van advies te die
nen. De landbouw en de industrie
van het land moeten verbeterd
worden. er moeten betere we
gen en communicatiemiddelen ko
men,. er moet gewerkt worden aan
de volksgezondheid en aan het onder
wijs. DP uitvoering van dit plan zal
veel energie engeld kosten. Naar
schatting zou men 650 millioen no
dig hebben om het plan in daze zeven
jaar te voltooien. 40% is beschikbaar
uit Perzische olierechten, de rest zal
met belastingen en buitenlandse le
ningen moeten worden verkregen.
De Perzen moeten opschieten met hun
economisch herstel: zij zullen moeten
beginnen met een einde te maken aan
de ergerlijke sociale onrechtvaardigheid
die er nog in hun land heerst. Eens on
der Cyrus en Darius. 25 eeuwen gele
den, was Perzië een bloeiende staat. Van
die oude glorie is nu weinig meer over.
De Sjah van Perzië inspecteert te Te
heran de leerlingen der militaire aca
demie.
(Van onze correspondent)
ISTANBUL, JULI 1950
Nu in de critieke dagen voor een mogelijke nieuwe totale oorlog, die de
gehele wereld als in de tijd van Hitler's provocaties in de grootste spanning
houden, gaat het leven in de oude hoofdstad Istanbul zonder enige merkbare
onrust voort. Integendeel, de Turkse bevolking schijnt sinds de gewapende
interventie in Korea kalmer en vastberadener dan ooit.
Juist deze energieke houding van Amerika en de Verenigde Naties wordt als
een opluchting gevoeld door deze eerste directe Europese en Aziatische nabuur
van het gigantische Russische Rijk. De verzekering, die ligt opgesloten in de hulp
aan de Zuid-Koreaanse bevolking, n.l. dat de Verenigde Staten zullen toeslaan,
zodra opnieuw een land door de communistische expansiezucht aangevallen
wordt, heeft op de Turkse bevolking een uitstekende indruk gemaakt. Overigens
hebben de Amerikaanse tegenslagen in Korea deze eerste indruk al weer doen
vervagen.
Men redeneert niettemin aldus: „Wanneer de Verenigde Naties direct tus
senbeide zijn gekomen in het Verre Oosten, zullen ze dat zeker doen als ons land
aangevallen wordt, dat als een sleutelstelling naar het Middellandse-Zeegebied
beschouwd kan worden.
grootste veroveraars en soldaten der
wereld golden.
Want evengoed als de grote tijd van
het geweldige Ottomaanse Rijk voorbij
is. een episode die eeuwen duurde en
waarin een reusachtig gebied (De Bal'
kan tot Wenen, Arabische landen in
Azië, Palestina, Egypte, geheel N.-Afri-
ka) onderworpen werd, veroveringen,
Beeld van de Turkse hoofdstad Stanbul,
het oude Constantinopel, stad vol oudé
Byzantijnse en Mohammedaanse monu
menten.
De Turken weten voelen het, dat
er eigenlijk nog weinig van de oude ri
valiteit, de oude haat tussen de eeuwen
lange erfvijanden verdwenen is en dat
ze bij een eventuele bezetting er het on-
genadigst zullen afkomen
Daarom zullen ze, als het toch moet,
vechten tot de laatste man, tot de laatste
meter grond, met een herboren moed,
uit de tijd, toen de Turken nog als de
Generaal MacArthur heeft gisteren
een verklaring uitgegeven waarin hij
zegt, dat zijn jongste bezoek aan maar
schalk Tsjang Kai Tsjek op Formosa op
„boosaardige" wijze geïnterpreteerd is
door personen, die in het verleden
steeds een politiek van défaitisme en
toegeven in de Pacific hadden gepropa
geerd en die onenigheid willen verwek
ken en het vertrouwen in de Ameri
kaanse bedoelingen te niet trachten, te
doen. MacArthur constateert, dat zijn
reis naar de zetel van de Chinese na
tionalistische regering „volledig beperkt
is gebleven tot militaire zaken". Hij
laat er óp volgen dat zijn bezoek in
geen enkel opzicht verband heeft ge
houden met politieke aangelegenheden
en dat er niet de minste wrijving be
staat tussen hem en Washington.
Het departement van Defensie is
thans van plan het Congress een extra
bedrag tussen de 2 en de 3.5 milliard
dollar te vragen voor de strijdkrachten
in het lopende fiscale jaar.
De militaire gelden voor het fiscale
jaar 1951, dat op 1 Juli 1951 afloopt,
zouden dan gestegen zijn tot een be
drag tussen de 26 en de 27.5 milliard
dollar. Deze nieuwe aanvrage de
derde sinds het uitbreken van de strijd
in Korea zal waarschijnlijk in Octo
ber of November bij het Congress wor
sen ingediend.
Volgens een door de Organisatie voor
Europese Economische Samenwerking
gepubliceerd rapport hebben de meeste
West-Europese lande»- thans een rede
lijk evenwicht bereikt tussen inflatie en
deflatie.
In het rapport wordt er voor gewaar
schuwd, dat grotere uitgaven voor de
verdediging de bereikte vorderingen
te niet zouden kunnen doen indien men
er niet de uiterste zorg voor draagt de
economische politiek als geheel te com
bineren met de normale gevolgen van
dergelijke uitgaven.
Het rapport heeft betrekking op het
gehele jaar 1949 en de eerste maanden
van 1950 en eén groot gedefelte is gewijd
aan de gevolgen van de devaluatie op
het economische leven van West-Euro
pa. Over het algemeen komt men tot
de conclusie dat deze gevolgen gema
tigd zijn geweest daar het grootste ge
deelte van de handel der aan de O.E.E.S.
deelnemende landen wordt gedreven
met landen die tegelijkertijd tot devalua
tie zijn overgegaan. In de meeste geval
len is echter in alle 16 landen een ge
ringe prijsstijging ingetreden en in
verscheidene landen ontstonden moei
lijkheden door eisen voor hogere lonen
en andere persoonlijke inkomsten. In
liet rapport wordt cr de nadruk op ge
legd dat het voor de deelnemende lan
den belangrijk ts te voorkomen, dat deze
eisen een nieuwe inflatie zullen ver
ooi zaken, zodat de uit de devaluatie
voortvloeiende voordelen verloren zou
den gaan.
Voor de economische integratie van
de deelnemende landen, welke thans
de vorm aanneemt van liberalisatie
van de handel en de oprichting van
een Europese Betalingsunie, is een rede
lijke stabiliteit van de prijzen en de
handhaving van de werkgelegenheid op
een bevredigend niveau noodzakelijk.
Inflatie of zelfs beheerste inflatie in een
land zou een hinderpaal blijken te zijn
voor de vrijmaking van de handel of tot
moeilijkheden in de betalingsbalans lei
den.
West-Duitsland. Het zes maanden oude
embargo op West-Duitse staalzendingen naar
de Sovjet-zone is opgeheven. Het ministerie
van Economische Zaken werd in kennis ge
steld van de goedkeuring van de geallieer
de Hoge Commissie ten aanzien van een
reeds vroeger bereikte overeenstemming In
zake deze materie tussen Oost- en West-
Duitse onderhandelaars, die pogen de moei
lijkheden in de handel tussen Oost- en West-
Duitsland uit de weg te ruimen. (U. P.).
De Ataturk (links) met Ismet Inonü.
die zelfs de Britse in de schaduw stel
den, nu zo ook behoort de periode van
het algehele verval van Turkije voor goed
tot het verleden. De tijd, waarin men
over het Turkse Rijk met recht
kon spreken als over „de zieke man", tot
geen enkele krachtsinspanning meer in
staat, innerlijk verdeeld, corrupt en on
betrouwbaar, is voorbij.
Na het einde van de oorlog '14'18, waar
aan de toenmalige Sultan deelnam aan de
zijde der Centralen, uitsluitend omdat het
Tsaristische Rusland (de erfvijand) aan de
andere zijde stond, leek het werkelijk, dat
het met Turkije geheel en voor goed ge
daan was. Reeds was de wereld zeker, dat
„de zieke man" dood was en er verder
niets anders over bleef, dan hem te begra
ven en zijn bezittingen te verdelen.
Maar de politici, welke zo dachten, ver
gaten de onverzettelijke geest van dit on
tembare ras, zodra dit zijn eer, vrijheid en
onafhankelijkheid ernstig bedreigd ziet.
Zij realiseerden zich niet geheel en al, dat
alleen de immorele, corrupte regering, de
slechte leiding, Turkije gedegenereerd deed
lijken. Dat in werkelijkheid dit volk onge
schokt de traditionele kwaliteiten van zijn
karakter demonstreren zou, indien slechts
een geniale persoonlijkheid zich met de
leiding der staatszaken zou belasten.
Mustafa Kemal Pasha „Ataturk", een
der grote figuren uit de wereldhistorie, was
het, die een nieuw Turkije wist te stiehtfen,
een republiek van zuiver Turkse gebieden
en bewoners.
Wanneer men het despotische, regiem van
de Sultan in Constantinopel vergelijkt met
de tegenwoordige republiek met als hoofd
stad Ankara, welke in zo korte tijd zulk
een diepgaande verandering in de cultuur
en structuur van het Turkse volksleven, ge
heel in de stijl van de Westerse civilisatie,
heeft verwezenlijkt, dan lijkt het een won
der, wat Kemal Pasha voor het jonge Tur
kije heeft gedaan.
En dat, terwijl men reeds vanaf 1939
en de laatste jaren sinds 1945 vooral, het
leger op volle sterkte heeft gehandhaafd.
Wat dit laatste aan opofferingen heeft
gekost, laat zich nauwelijks beschrijven.
Kemal Pasha (in dit opzicht kan men de
Spaanse Caudillo met hem vergelijken)
heeft van het begin af ingezien, dat met
het imperialistische Rusland van Stalin
een conflict met de democratische lan
den voortdurend dreigde en alleen een
sterke bewapening deze expansie een
halt kon toeroepen.
Na Ataturks vroegtijdige dood op 10
Nov. 1938 heeft de Turkse republiek, do
laatste tijd gesteund door de Amerikaan
se regering, de door hem getroffen maat
regelen voortgezet en uitgebreid. Zo
staan thans geoefende Turkse soldaten
aan de bedreigde grenzen, vastbesloten
hun zo zuur verdiende vrijheid en rech
ten tot het uiterste te verdedigen.
Thans, onder het bewind van de voor
lujrt nieuw gekozen regering der demo
cratische partij met de president Celal
Bayar, die een overweldigende meer
derheid behaalde, is het beeld van de
„Ataturk" (letterlijk „Vader der Tur
ken") populairder dan ooit geworden.
De regering van Celal Bayar stréeft
immers nog meer dan de verslagen repu.
blikeinse partij onder Ismet Inönü naar
vooruitgang in de geest van Kemal
Pasha V en naar vrijheid van godsdienst
handel en industrie. Het volk koestert
dan ook grote verwachtingen van deze
nieuwe regering, welke het beschouwt
als de voortzetster van het werk van
zijn nationale held.
Langzamerhand ontbreekt de beeltenis
van Ataturk in geen Turkse familie
meer, zoals zij reeds lang in de openbare
gebouwen een plaats heeft gekregen.
Men blikt met vertrouwen op naar de
markante kop van de Ataturk, die alie
vijanden uit het land wist te drijven.
Voor de Turkse soldaten is hij een
symbool van moed en vertrouwen van
overwinning....
Zij zullen, bezield door de herinnering
aan hem en aan zijn voorbeeld, d? 900
km. lange grens met Rusland, zowel aan
de Europese als Aziatische zt'de. ver
dedigen met hetzelfde fanatisme en de
zelfde doodsverachting, dm eens hun
voorvaderen onoverwinnelijk hebben ge
maakt.
De Oost-Duitse regering heeft giste
ren bekend gemaakt, dat z(j Rusland zal
verzoeken maatregelen te nemen om de
Russische sone te beschermen tegen het
werpen van brandbommen door Ameri
kaanse vliegtuigen.
De regering heeft een rapport naar
Moskou gezonden, opgesteld door de
minister van Binnenlandse Zaken, Karl
Steinhoff, waarin wordt beweerd, dat
de afgelopen maand ln twee gevallen
door Amerikaanse vliegers brandbom
men zijn geworpen op Oost-Duitse land
bouwcentra.
Communistische autoriteiten in Berlijn
hebben gezegd, dat de brandbommen
waren gericht op velden met gerijpt
graan bij de stad Dessau aan de Elbe,
waar in 1945 de ontmoeting tussen de
Amerikaanse en Russische soldaten
heeft plaats gevonden.
Zij hebben verklaard, dat dorpelingen
in de buurt een vliegtuig van Ameri-
kaans type op ongeveer 1500 ïneter
hoogte hebben zien kruisen.
De Amerikaanse Hoge Commissaris
voor Duitsland, John McCloy noemde de
communistische beschuldiging een grove
leugen.
McCloy verklaarde op een zitting van
de raad van de geallieerde Hoge Com
missarissen dat bet motief, dat achter
dergelijke communistische beweringen
school, „evenals met de kwestie van de
coloradokevers vrr moeilijk te door
gronden is", maar hij voegde er aan toe:
„Het patroon is altüd hetzelfde het is
de techniek van de grote leugen, die tij
van Hitier hebben overgenomen."
McCloy zei verder: „Ik ben ervan over
tuigd dat geen mens dergelijke belache
lijke beweringen zal geloven, maar geen
mens weet tevens wat zij de volgende
keer zullen proberen. Het enige, wat ik
over deze kwestie te zeggen'heb, is dat
indien er werkelijk brandbommen in de
Russische zone gevonden zijn, de com
munisten ze zelf neergelegd moeten
hebben, want de Amerikanen hebben
het niet gedaan."
Het verzoek van de Oost-Duitse re
gering aan Moskou om „bescherming"
kwam vlak nadat het officiële blad
van de Russische controlecommissie
er (Woensdag) op had gezinspeeld dat
er wellicht een Russische luchtblokka-
de van Berlijn op komst is.
Elke poging van de Russen om de
Amerikanen uit de drie geallieerde
luchtcörridors tussen Berlijn en West-
Duitsland te weren, zou rechtstreeks
gevaar voor ten oorlog meebrengen.'
Gedurende hun blokkade te land
van Berlijn ln de Jaren 1948 en 1949
hebben de Russen steeds vermeden
de geallieerde rechten in de lucht
te betwisten.
De Russen nemen nog steeds ten volle
deel aan het veiligheidscentrum der vier
mogendheden te Berlijn, dat belast is
met het toezicht op het luchtverkeer
tussen Oost en West.
Dit centrum controleert alle vluchten
tussen Berlijn en West-Duitsland. De
Russen beschikken over volledige rap
porten betreffende alle operaties van
Amerikaanse vliegtuigen boven de Oos
telijke zone en hebben te Berlijn geen
pogingen gedaan om de oude communis
tische beschuldiging van „het bombarde
ren Amerikanen waar te maken.
De geallieerde autoriteiten verwach
ten, dat de Sowjetregering bij de behan
deling van het verzoek van de Oost-
Duitse regering eveneens het luchtvei-
ligheidscentrum der vier mogendheden
zal negeren.
Premier Attlee heeft voor vandaag
plotseling een kabinetszitting uitgeschre
ven. Welingelichte kringen zeggen met
het doel een voorstel te overwegen om
de dienstplicht ln Engeland te verlen
gen van anderhalf tot twee jaar. Het
besluit het kabinet te laten vergaderen
werd genomen na conferenties tussen
de minister van defensie Emanuel Shln-
w-ell en de chefs van leger, marine en
luchtvaart
Televisie-opname in de studio.
Een der drie televisiecamera's
maakt een close-up van de zan
gers. Op de achtergrond de band,
door een tweede camera „in het
oog pevat".
Amerikaanse televisiescherm? Om te be
ginnen is er keuze genoeg, vooral 4n en
om de grote steden, waar men meestal
op een half dozijn programma's kan
„afstemmen." In Washington, Chicago en
New York gaat dit aantal soms tot 7 of
8 stations, het ene natuurlijk beter te
ontvangen dan het andere. Aloorens
in een tweede artikel op de program-
mastof zelf nader in te gaan, allereerst
een kort woord over de financiering der
programma's in Amerika.
De grote Radio Omroep Maatschap
pijen. zoals de N.B.C. (National Broad
casting Company), C.B.S. (Columbia
Broadcasting System), Mutual Broadcas
ting System, en vele andere onafhanke
lijke stations er zijn meer dan 2000
radiostations in Amerika zijn eerst be
gonnen met alle TV-uitzendingen zelf te
financieren. Vooral N.B.C., een dochter
maatschappij van de Radio Corporation
of America, heeft in dit opzicht veel
baanbrekend werk verricht na de beëin
diging van de oorlog. Thans hebben Co
lumbia en Mutual de achterstand even
wel ruimschoots ingehaald en is de race
ln volle gang. Het doel waarnaar ge
streefd wordtde gunst waarom ge
dongen wordt.... is de klant, de „spon
sor", de onderneming, die, zoals dit ook
bij de radio in Amerika het geval is. tijd
koopt en voor de productie der pro
gramma's betaalt. Publiciteit is de drij
vende factor.
Zonder deze commerciële drijfveer
ware de ontwikkeling der televisie in
Amerika op grote schaal een onmoge
lijkheid. Tot nu toe worden de pro
gramma's yoor ongeveer 40 a 50 pro
cent doot firma's gefinancierd, die in
commerciële publiciteit geïnteresseerd
zijn. De rest komt nog voor rekening
van de zenderbezitters. die door het
geven van eigen publiciteit trachten
hun zendtijden bü een sponsor aan de
man te brengen. De grootste handicap
wordt hierbij gevormd door de zeer
hoge exploitatiekosten, welke voor
Europese begrippen aan het fantasti
sche grenzen. Dit is trouwens ook
reeds het geval bij de radioprogram
ma's. De daarbij geldende normen
worden echter nog huizenhoog over
troefd door de kosten, die bij TV ko
men kijken.
De voordelen van TV ten opzichte van
radio zijn evenwel enorm. Men kan na
melijk het product dat men verkopen wil
aan het publiek tonen, en daarbij tege
lijkertijd de nodige mondelinge toelich
ting geven! Laten zien en horen moeten
echter beide betaald worden. Aan elke
zender is een Video- en Radiostaff ver
bonden (beeld- en geluidspersoneel)als
mede een speciaal opgeleid camera-corps.
Daarbij komt dan nog het TV en FM
(Frequentie-Modulatie) radiopersoneel
en dat van de relay-zenders, wil men een
groter gebied bestrijken dan het locale
plus de aanleg van de zeer kostbare
coaxiale kabels. De afstanden in een
land als Amerika zijn nu eenmaal bui
tengewoon groot.
Revolutie in Amerika.' Dit is geenszins denkbeeldig, maar zuivere realiteit.
Er vindt een omwenteling plaats. Deze omwenteling, die gestadig voortgaat,
wordt teweeggebracht door de Televisie.
Televisie in Amerika is een nieuw begrip, waarnaar het leven van de gehele
natie zich richt. Het heeft de kinderschoenen uitgetrokken en is hard bezig de
zevenmijlslaarzen aan te doen. Het zogenaamde experimentele stadium is hier
al lang achter de rug, al wordt er natuurlijk nog steeds verder geëxperimen
teerd, ontwikkeld, verbeterd en geperfectionneerd. Een feit is, dat televisie hier
in de practijk bestaat en zich in millioenen gezinnen heeft ingeburgerd, zoals
in andere landen tot nu toe slechts het geval was op radio-gebied. Amerika
zonder televisie is niet meer denkbaar. Daarvoor heeft deze nieuwe vinding, met
de industrie die er achter staat, zich reeds een te vaste plaats veroverd.
Waren er in 1948 „slechts" 400.000 toe-
Stellen in omloop, in 1949 waren er
reeds 2.000.000 in gebruik, terwijl het
ernaar uitziet dat dit getal in 1950 tot 4
a 5 millioen zal stijgen. De prijzen van
de ontvangtoestellen, vergeleken bij die
der laatste jaren, zijn intussen aanmer
kelijk gedaald. In 1948 kostte een appa
raat nog 4 a 500 dollar. Thans zijn de
aanschaffingskosteft zodanig geworden,
dat 250. tot zelfs 40 dollar voor een zeer
klein apparaat, voldoende is om zich een
televisie-toestel aan te schaffen.
Waaruit bestaat nu de revolutie? Het
revolutlonnaire ligt hierin, dat er een
nieuwe behoefte is gerezen. Men is niet
langer tevreden met het horen en luis
teren. naar. de dingen .die gebeuren, via
de radio, men wil deze ook zie n.' En
Edward Startz, internationaal bekend
o.m. door zijn „Happy Station", het
door hem opgebouwde cosmopoliti-
sche programma van de Wereldom
roep, heeft onlangs weer eens Ame
rika bereisd, deèe keer speciaal om
studie te maken van de Amerikaanse
televisie. In nevenstaande reportage
geeft hij een beeld van de reuotutie,
welke de televisie in 'Amerika heeft
teweeg gebracht
waarom ook niet als dit kan zonder eni
ge moeite en tijdverspilling thuis in de
huiskamer, alleen door aan een knop te
draaien. Want niets heeft zulk een aan
trekkingskracht als datgene wat men
met het oog lean waarnemen, terwijl
daarbij dan tevens het geluid wordt ge
leverd. teneinde het volkomen te bele
ven. Een bioscoop, een sprekende film
naar keuze, vrij aan kuis!
Een voorname factor vormt natuurlijk
het materiaal dat men te zien krijgt, de
keuze der programma's, en het aantal
zenders die het beeld moeten versprei
den. In 1949 bestonden In Amerika
reeds megr dan 80 TV-stations en Relay-
zenders, terwijl het Federal Communicas
tion Committee het te Washington ge
vestigde communicatie-overheidslichaam
zijn handen vol heeft aal- honderden
nieuwe aanvragen.
Natuurlijk is ook in Amerika nog
geen sprake van televisie over het ge
hele land. Op het ogenblik spreken wij
hoofdzakelijk over het reeds wijdver
takte „network" van het Noord- en
Middenoosten van het land. Een groot
aantal van de voornaamste program
ma's komt uit New York, Washington,
Cleveland en Chicago, en ook aan de
Westkust zijn enkele hoofdstations. Het
zal echter, naarmate deze nieuwe in
dustrie groeit, naar verhouding niet
meer zo lang duren voordat Oost en
West door coaxiale kabels zijn ver
bonden, zoals dit bij de grote radio-
networks het geval is, als gevolg waar
van dan ook Midden-Amerika zijn re
lay- of eigen stations zal krijgen.
De kwaliteit van de coaxial cable-
relay en heruitzending is meestal heel
goed te noemen en dikwijls niet van de
directe uitzendingen te onderscheiden,
zoals wij bijvoorbeeld in New York kon
den opmerken bij het zien van program
ma's uit Chicago. De afstands-handicap.
die vooral bij de televisie-transmissie
zulk een belangrijke rol speelt, wordt
hierdoor overbrugd en men spreekt er
zelfs over dat in de niet al te verre toe
komst ook „pipelines" overzee om niet
te zeggen onderzee naar Europa zul
len worden gelegd. Maar dit is natuur
lijk nog toekomstmuziek.
Wat kan men nu allemaal zien op het
