1
De vrijwillige aanmelding
voor Korea
u
ÜUfiOMOTIEF
PRINS BOUDEWIJN LEGT DE EED AF
Europees leger
Wk
Wat houdt „medezeggenschap" in?
Tot hoofd en hart
Geheimzinnige moordenaar vanTrotzky
„Ik hoop eendracht tassen de Belgen
te bevestigen
Trieste sfeer
NEDERLANDS ANTWOORD „ONBEVREDIGEND"
Nog steeds een mysterie
leidt luxe-leven in de gevangenis
.Het weer.
AUTOBUS STORT IN
RAVIJN
Nederlanders onder de
inzittenden
ZATERDAG 12 AUGUSTUS 1950
74ste JAARGANG No. 248143
M W
De kwestie met de Kortenaer
De Ambonezen op Borneo
VLIEGTUIG IN ZEE GESTORT
Loos alarm door strand-
bezoekers
Amsterdamse taxichauffeurs
m staking gegaan
BUREAU: SMEDESTRAAT 5
HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544; Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postgiro 143480
Bijkantoor Beverwijk: Stumphiusstr. 45, tel. 3998
Bijkant. IJmuiden: Bonifaciusstr. 27, tel. 5790
.Voor klachten over de bezorging na 5.30
uur 's avonds 21544
Directeur: J. 3. W. Boerrigter.
Hoofdredacteur: Drs. H. W. M. van Run.
Wnd. hoofdredacteur: W. Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
'ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter
hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel
tarief. Omroeters 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt z'ch het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave vqn
redenen te weigeren.
ABONNEMENTSPRIJS 35 cents per week,
f 1.52 per maand, f 4.55 per kwartaal.
(Telefonisch van onze Belgische correspondent)
BRUSSEL, hedenmorgen
"Nadat de Verenigde Kamers van het parlement Vrijdagmorgen het decreet,
waarbij kroonprins Boudewijn met de grondwettelijke prerogatieven belast
wordt, hadden goedgekeurd, heeft deze in de namiddag zich met een klein
gevolg per auto naar het parlement begeven voor het afleggen van de eed.
De plechtigheid duurde slechts een twintigtal minuten. Een niet zeer talrijk
publiek, dat de stoet alleen van achter de hekken van het park vóór het ko
ninklijk paleis mocht zien voorbijrijden, juichte de prins toe, doch nu en dan
hoorde men ook de kreet „Leve Leopold". Vlak voor de eedsaflegging ver
wekte een communistische afgevaardigde een incident door „Vive la repu-
blique" te roepen. Na zijn terugkeer vertoonde de koninklijke prins zich een
ogenblik op het balcon van het paleis.
Voor de tribune van de voorzitter
was een troonzetel geplaatst en niet
ver daarvandaan een speciale erezetel
voor Kardinaal van Roey, Primaat
van België, die door de meeste parle
mentsleden staande werd begroet. Aan
weerszijden van het grote beeld van
Leopold I hingen de nationale vlag
gen. De parlementsleden, 387 in getal,
zaten ditmaal door elkaar. In de loges
bevonden zich vertegenwoordigers van
koning Leopold, koningin Elisabeth,
hoge officieren, het diplomatieke
corps onder leiding van de Apostoli
sche Nuntius, Mgr. Cento, en verte
genwoordigers van de magistratuur.
Precies om drie uur kondigde een
bode met luide stem aan: -,,Dc konink
lijke prins". Langzaam maar zonder
aarzeling schreed Boudewijn naar de
troon onder volkomen stilte. Voorzitter
Van Cauwelaert nodigde hem uit plaats
te nemen. Het gevolg, waaronder gene
raal Piron, schaarde zich rond hem. In
de Franse en in de Nederlandse taal
werd daarop het decreet voorgelezen,
dat de prins in het Nederlands en ver-
volgens in het Frans duidelijk beant
woordde met: „Ik schik mij naar de
wens van de vergadering." Op het ogen
blik dat Van, Cauwelaert de prins tot
de eedsformule uitnodigde, riep de com
munist Lahaut „Leve de republiek",
waarop de vergadering antwoordde met
een ovatie aan het adres van Boudewijn.
Van Cauwelaert protesteerde tegen deze
belediging aan de kroon en aan het ge
hele land en vroeg de communist heen
te gaan. Deze weigerde en bijna kwam
het tot een handgemeen.
Met opgeheven vingers sprak prins
Boudewijn daarop in het Nederlands
en in het Frans de eedsformule uit:
„Ik zweer de grondwet en de wetten
van het Belgische volk na te leven,
de nationale onafhankelijkheid te
handhaven en het grondgebied
ongeschonden te bewaren." Met
luide ovaties begroetten de parle
mentsleden deze woorden, waarvoor
de prins buigend dankte.
Even voor drie uur vertrok de stoet
van prins Boudewijn van het koninklijk
paleis te Brussel. Voorafgegaan door
motorrijders van de luchtmacht en een
drietal jeeps, waarvan een de comman
derende generaal en een tweede de
standaard van de militaire academie
vervoerde, reed de prins in een gesloten
auto naar het parlement. Hij was in ge
neraalsuniform en droeg het paarse lint
van een Belgische ridderorde. Naast
hem zat de opperhofmaarschalk. De
prins groette met wit gehandschoende
hand het juichende publiek. Langs de
weg stonden verschillende afdelingen
van het leger schouder aan schouder in
erehaag geschaard. De straten waar de
stoet passeerde waren echter niet voor
het publiek toegankelijk. In de Wet
straat stapte de prins uit en inspecteerde
vervolgens op het pleintje vóór het par
lementsgebouw de afdeling van het ca-
rabiniersbataljon „Prins Boudewijn"
dat daar met zijn standaard stond opge
steld, terwijl de marinierskapel de Bra-
bangonne speelde Het publiek juichte
en een ogenblik domineerde zelfs de
kreet „Leve Leopold". Via het erebat-
dakijn verdween de kroonprins in het
parlementsgebouw, waar hij werd ont
vangen door een afvaardiging, die hem
via de met bloemen versierde hal en
eretrap naar de zaal van de Kamer
leidde.
Terwijl men ginds, in Lake Suc
cess, dank zij de obstructie-poli
tiek van voorzitter Malik nog
altijd zijn tijd verdoet met onvrucht
baar gekrakeel, slaat de Raadgevende
Vergadering van de Raad van Europa
te Straatsburg af en toe spijkers met
koppen, waarbij wij dan even willen
afzien van de misslag om de heer
Spaak tot voorzitter van dit bij uit
stek democratische Europese orgaan
te kiezen. In haar vergadering van
gisteren heeft de Raadgevende Ver
gadering een motie van Churchill
aangenomen, waarin deze de vorming
van een Europees legervoorstelde.dat
onderworpen zou zijn aan een Euro
pees en democratisch toezicht.
Men had Churchill's rede al een
dag eerder verwacht. De daardoor
ontstane spanning, welke misschien
ongewild maar dan toch door een toe
vallig goed gerichte regie was teweeg
gebracht, vond een evenredige bevre
diging in een motie, die nog opzien
barender zou zijn geweest, wanneer
de Franse afgevaardigden Reynaud,
Bidault en enige anderen niet tevoren
reeds hadden aangedrongen op de be
noeming van een Europese commis
saris voor de defensie. Churchill
heeft zijn motie zo gesteld, dat zij kan
worden geplaatst in het kader van de
vredeshandhaving in het algemeen en
de actie van de Veiligheidsraad tegen
agressie (in Korea) in het bijzonder.
Hij wil „de onmiddellijke vorming
van een geünificeerd leger, onderwor
pen- aan democratisch toezicht en han
delend in volledige samenwerking
met de Ver. Staten en Canada". Hij
wil dus dat er in Europees verband
een nieuwe zode zal worden gezet aan
de dijk, die door de vrije wereld, voor
zover zij consequent partij gekozen
heeft in de koude oorlog en de reeds
partieel uitgeslagen brand tegen de
dreiging van het communisme wordt
opgeworpen.
Zeker, wij hebben reeds een Atlan
tisch Pact en een Westerse Unie, maar
er is een wezenlijk verschil tussen
een bij deze verdragen geregelde co
ördinatie der defensie en een geünifi
ceerd leger in Europees verband on
der één enkel commando en recht
streeks staande onder democratisch
toezicht. Het is alleen niet erg duide
lijk hoe de verwezenlijking van een
en ander precies gedacht wordt. Dat
„democratisch toezicht" zal immers
moeilijk kunnen uitgaan van de Raad
gevende Vergadering, wier bevoegd
heden statutair beperkt zijn tot het
adviseren van het (vaak onwillige en
nukkige) Comité van Ministers.
Eensdeels heeft Churchill echter
misschien het oog gehad op de moge
lijkheid dat zulk een toezicht kan
Worden geleid over de nationale par
lementen (enige uitlatingen in zijn
rede wijzen daarop) en anderdeels is
het niet uitgesloten dat deze oude
Voorvechter van een federaal verbon
den Europa in de samenwerking op
het terrein der defensie een middel
ziet om, zolang de volledige federale
constructie onverwerkelijkbaar blijkt,
daarvoor alvast een pijler op te rich
ten, welke rechtstreeks gefundeerd
staat in de realiteit van het ogenblik.
Afgescheiden hiervan bedenke men,
dat er zodoende een nieuwe mogelijk
heid zou worden geschapen om het
Vooralsnog onwillige West-Duitsland
in de Europese verdediging te betrek
ken, overeenkomstig Churchill's in
zichten ten deze.
Eén ding is in ieder geval bijzonder
Verheugend: dat de bezorgdheid voor
de veiligheid van Europa en de vast
beslotenheid om zich tegen iedere
agressie te keren welke beide ge
steltenissen de houding van iedere op-
rechte Europeaan in het huidige tijds
gewicht bepalen tot uiting kunnen
komen op een democratisch forum,
"at de volkswil rechtstreeks weerspie-
®elt, en dat deze zelfde volkswil blijft
dringen naar de verwezenlijking zij-
der inzichten op democratische wijze
n in Europees verband.
Van Cauwelaert las vervolgens voor
de rechtstaande vergadering een gele
genheidsrede voor, waarin hij wees op
de pijnlijke omstandigheden, de zelfver
loochening van de koning en de erken
telijkheid die diens gebaar vergt. Hij
beloofde de prins de steun van het par
lement en verklaarde, dat zelden een
jonge prins tot een delicater, maar ook
meer weldoende taak geroepen was.
Prins Boudewijn antwoordde weer in
het Nederlands en in het Frans.
Hij dankte voor de hulde aan
zijn vader gebracht en zei: „Ik koester
met vol vertrouwen de hóóp, dat ik met
uw medewerking de eendracht tussen de
Belgen zal kunnen bevestigen". Onder
ovaties verliet hij daarop de vergader
zaal om op dezelfde wijze onder het ge
juich van het publiek terug te keren
naar het paleis.
Het volk stroomde daarop samen
voor het koninklijk paleis, waar de
prins enkele ogenblikken later op het
Ji
Vrijdagmiddag heeft prins Boudewijn
in het parlementsgebouw te Brussel de
eed op de grondwet afgelegd. Op het
moment, waarop hij de arm ophief ver
braken de communisten de stilte met
hun geschreeuw. Men ziet enkele afge
vaardigden verstoord naar de banken
der communisten kijken. Voorzitter Van
Cauwelaert heft de hamer.
balcon verscheen, waarvan de ballustra-
de door twee lakeien even tevoren met
een drapperie bedekt was. Hij groette
de juichende menigte in kaarsrechte
houding. „Vive le Prince", „Leve Bou
dewijn", „Leve de Koning" werd er
weer geroepen.
Ondanks het plechtige karakter der
gebeurtenis hing rond dit alles echter
een trieste sfeer, die zowel de nog geen
20-jarige maar daags tevoren tot luite
nant-generaal benoemde prins gevoeld
moet hebben, wiens gehechtheid aan
zijn vader algemeen bekend is, alsook
het publiek, dat beseft, dat deze
machtsopdracht is afgedwongen met ge
weld en terreur. Ook het feit, dat een
knaap als staatshoofd moet fungeren op
een ogenblik van grote binnen- en bui
tenlandse moeilijkheden, ontgaat weini
gen. Het viel dan ook op, dat er in de
stad betrekkelijk weinig gevlagd werd.
Velen voelen de thans geproclameerde
nationale verzoening trouwens als iets
kunstmatigs en zien met weinig ver
trouwen de toekomst tegemoet.
Als kabinetchef van do koninklijke
prins zal Jhr. De le Court, advocaat bij
het Hof van Beroep te Brussel en eerste
substituut van de procureur-generaal
des konings, worden benoemd. Hij is 47
jaar oud en wordt geroemd om zijn
minzaamheid, oprechtheid en open
geest. Hij hield zich ook altijd verre van
de politieke partijen. Gedurende de oor
log gaf hij blijk van vaderlandsliefde en
durf. „Le Peuple" lanceerde niettemin
eergisteren tegen zijn persoon een aan
val, omdat Jhr. De le Court een schoon
zoon is van een oud-lid van de katho
lieke parlementsgroep, een bekend Leo-
poldist.
De Indonesische regering heeft Vrij
dag te Djakarta een communiqué uitge
geven, waarin zij haar zienswijze geeft
over de incidenten te Makassar. Hierin
wordt het volgende verklaard: „De
jongste gebeurtenissen in Indonesië
hebben het vertrouwen van de Indone
sische regering in de Nederlandse be
windhebbers geschokt. De Indonesische
regering kan het Nederlandse standpunt,
dat de Nederlandse regering verplicht
was tot het zenden van de torpedoboot-
jager „Kortenaer" i.v.m. de huidige
„abnormale toestanden" te Makassar
niet onderschrijven. Zij is integendeel
van mening dat deze daad niet ten voor
dele zal strekken van de vriendschap
pelijke betrekkingen tussen de beide
landen.
De Indonesische regering heeft geen
bezwaar tegen het Nederlandse voorstel
om de aangelegenheid voor te leggen
aan de UNCI".
Volgens een hoge Indonesische au
toriteit willen de Indonesiërs in een
tweede protest eisen, dat de „Kor
tenaer" niet slechts uit Makassar
teruggeroepen wordt, maar zelfs
geheel uit de Indonesische wateren
zal verdwijnen. De neiging van Ne
derland om het schip op zijn basis
te Surabaja terug te hebben wordt
„volkomen onbevredigend" genoemd.
Een woordvoerder van het Indone
sische ministerie van voorlichting heeft
medegedeeld dat de federale troepen in
Makassar in totaal 20 doden en 50 ge
wonden aan verliezen hebben. Het aan
tal slachtoffers onder de burgerbevolking
is veel hoger.
Betreffende de wrijving te Balikpapan
tussen voormalige soldaten van het
KNIL en de Indonesische troepen, waar
van wij gisteren in een deel van onze
oplage melding maakten, verneemt
Reuter, dat zich te Balikpapan ruim
duizend Ambonese soldaten bevinden,
die hebben geweigerd hun wapens af te
geven of toe te stemmen in vervoer
naar Djakarta, om daar te worden ge
demobiliseerd.
In kringen van het Indonesische mi
nisterie van Defensie werd Vrijdag
avond verklaard dat deze mannen, die
tijdelijk de status van militairen der
K.L. bezitten, erop staan dat zij naar
Ambon zullen worden gebracht. De In
donesische autoriteiten weigeren hier
aan gehoor te geven, daar de V.S.I.
strijdt tegen de te Ambon uitgeroepen
republiek der Zuid-Molukken. Van
NederlandSfe zijde is vergeefs gepoogd
de Ambonesche militairen over te ha
len zich te Djakarta te laten demobili
seren.
Zoals gisteren reeds in een groot deel
van onze oplage is gemeld overweegt de
regering eem compagnie mariniers en
een compagnie legerstrydkrachten, op
basis van vrijwilligheid, ter beschikking
te stellen van de Ver. Naties ter be
strijding van de Noord-Koreaanse agres
sie.
Voor de vrijwillige deelneming kun
nen zich melden:
Bij de mariniers-compagnie: Officie
ren, onderofficieren en manschappen,
zowel beroeps- als reserve-personeel en
dienstplichtigen van het korps mariniers.
Leeftijd niet jonger dan 19 jaar en bij
voorkeur niet ouder dan 35 jaar voor
officieren en onderofficieren en 30 jaar
voor manschappen.
Bij de Koninklijke Landmacht-com
pagnie: beroeps-, reserve- en dienst
plichtig personeel, al dan niet thans on
der de wapenen, vrijwilligers, oud-
O.V.W-ers en militairen met kort dienst
verband. Leeftijd voor officieren en on
derofficieren niet jonger dan 19 en bij
voorkeur niet ouder dan 35 jaar, voor
korporaals en soldaten van 19 tot en met
30 jaar. Gegadigde moeten tenminste
twaalf maanden militairen dienst heb
ben verricht.
Men kan zich melden voor de mari
niers-compagnie: Op schepen en bij in
richtingen aanwezige militairen, bij hun
commandant. Gewezen oorlogsvrijwilli
gers en niet in werkelijke dienst zijnde
dienstplichtigen van het korps mariniers
benevens mariniers, die thans met ver
lof zijn. persoonlijk of schriftelijk bij
de commandant van het corps mariniers.
Westplein 12 te Rotterdam, met vermel
ding van stamboeknummer, geboorte
datum, beklede rang of stand en functie,
gehuwd of ongehuwd, eventueel volle
dig burgeradres.
De aanmelding moet voor of uiterlijk
21 Augustus geschieden.
Voor de K. L.-compagnie: Men kan
zich persoonlijk of schriftelijk aanmel
den vóór of uiterlijk 21 Augustus bij de
reserve-majoor J. de Groot, Casuari-
straat 16 te 's-Gravenhage (bezoek
iedere werkdag tussen 9 en 17 uur, des
Zaterdags tot 12 uur).
Zij die thans onder de wapenen zijn,
dienen de schriftelijke aanmelding in te
zenden door tussenkomst van hun com
pagnies- of overeenkomstige comman
dant.
De bezoldiging voor de mariniers
compagnie is als volgt geregeld: Het
personeel zal van de datum van vertrek
uit Nederland tot aan de datum van te
rugkeer in Nederland (o.a. aankomst in
een ander land na beëindiging van de
taak) worden bezoldigd volgens de thans
voor Indonesië geldende schalen.
Voor de K. L.-compagnie: Voor dit
personeel zal een bezoldigingsregeling
worden getroffen overeenkomende met
die voor de mariniers-compagnie. Die
regeling ligt hoger dan de thans voor de
K.L. in Nederland geldende.
Voor minderjarigen is de schriftelijke
toestemming nodig van degene die de
ouderlijke macht of de voogdij over hen
uitoefent.
Gegadigden, die niet behoren tot het
beroepspersoneel, dienen een verband-
akte te tekenen, waarbij zij zich verbin
den vrijwillig in werkelijke dienst te
komen. Opgave als gegadigde houdt geen
recht op aanneming in.
|De
omstandigheden tonen hoe
mens werkelijk is.
nog
In de federale gevangenis van Mexico City is een speciale afdeling gereserveerd
voor gevangenen, die het betalen kunnen. Het blok is omgeven door een ro
zentuin, de heren behoeven niet te werken, maar kunnen hun tijd doorbren
gen zoals zy willen en zich zelfs verpozen in de rozentuin.
In dit rustoord woont de moordenaar van de man, die met Lenin samen de
Sovjet Republiek heeft gesticht, Leo Trotzky. HU heeft er een eigen slaapka
mer met aansluitende zitkamer en een kleine privé patio (binnenplaats). In de
rozentuin komt hij nooit en hy spreekt niet met de overige gevangenen van
standing in zijn blok, ofschoon hy Engels, Frans en Spaans kent. Hij leest veel
boeken, de hem worden bezorgd door zyn advocaat, en hy schrijft ook veel,
maar de gevangenisautoriteiten weten niet wat hy schryft noch wat er met
het manuscript gebeurt.
Wie is deze man, die in de namiddag van de 20ste Augustus 1940 de voor
malige medewerker van Lenin met een bergbeklimmershouweel om het leven
bracht?
weer op het huis, dat hij van de Mexi
caanse schilder Diego Rivera had ge
huurd, bracht hij er het leven af, maar
een van zijn secretarissen-lijfwachten
werd! weggesleurd en gedood.
Momard, die de indruk had weten te
wekken, dat hij een bewonderaar van
Trotzky was, had op die voor de oude
bolsjewiekenleider noodlottige 20ste
Augustus 1940 een onderhoud met hem
weten te verkrijgen onder voorwend
sel, dat hy hem een manuscript wilde
tonen. Vijf minuten nadat hij bij
Trotzky was toegelaten hoorden de ge
wapende „secretarissen" een geschui
fel en onmiddellijk daarop strompelde
Trotzky uit zijn studeerkamer. Bloed
stroomde over zijn gezicht en achter
hem kwam Momard. Het houweel had
hij bij zijn komst verborgen gehouden
onder zijn jas.
Trotzky stierf de volgende dag in het
ziekenhuis, maar voor zijn dood fluis
terde hij zijn advocaat in, dat Mornard
zeer waarschijnlijk was gezonden door
de Russische geheime politie, die des
tijds bekend was als de Ogpoe.
Mornard ontkende dit, maar diste
telkens andere verhalen op. Eerst ver
klaarde hij in Mexico City te hebben
geleefd onder de naam Frank Jackson,
maar hij bewees niet, dat dit zijn ware
naam was.
Vervolgens beweerde hij Jacques
Mornard te heten en als zoon van een
Belgisch diplomaat geboren te zijn in
Iran, maar Belgische diplomaten, die
men met hem liet spreken, verklaarden
dat zijn Frans geen Belgisch accent
vertoonde.
Op een bepaald ogenblik maakte de
politie bekend dat men had vastgesteld,
Het is tien jaar na de moord
steeds een mysterie.
Hij noemt zich Jacques Momard,
maar de politie is er niet zeker van
dat dit zijn ware naam is. Evenmin
kent zij zijn nationaliteit en zij weet
ook niet uit welke bron het geld komt,
dat. hem in staat stelt er die comforta
bele suite van cellen in de staatsgevan
genis op na te houden.
Zijn advocaat haalt het voor hem van
een bankrekening, die hij volgens zijn
zeggen heeft geopend toen hij pas i»
Mexico was.
De politie is er zelfs tot heden niet
in geslaagd definitief een motief voor
de moord vast te stellen.
Mornard, die thans 46 jaar is, heeft
het aanvankelijk doen voorkomen, dat
Trotzky hem had teleurgesteld en dat
hij daarom het hoofd van de oude bols
jewiek met de houweel had bewerkt,
maar later vertelde hij, dat hij hem in
zelfverdediging had gedood. Doch de
zestigjarige Trotzky zeide voor hij stierf,
dat Mornard een agent van Stalin's
Ogpoe was.
Reeds toén hij een toevlucht zocht in
Mexico had Trotzky de verwachting
uitgesproken, dat de Russische geheime
politie zou proberen hem uit de weg
te ruimen.
Na zijn breuk met Stalin was hij naar
Mexico gekomen. Zijn anti-Stalinistisch
communisme won aanhangers en zijn
vijanden probeerden inderdaad hem te
vermoorden.
Bij een aanval met een machinege-
Leo Trotzky, foto genomen toen hij in
Mexico arriveerde.
dat hij Salvador Torkoff was, een Rus
sisch lid van een bende immigranten
smokkelaars, die te San Antonio
(Texas) opereerden.
Enige psychiaters ondervroegen Mor
nard een week lang en dienden toen
een rapport van 1332 bladzijden bij het
gerechtshof in. Volgens dit rapport had
hij een geestelijke afwijking, die hem
onweerstaanbaar drong om anderen te
slaan, was slecht opgevoed, voor het
overige normaal, maar niet intelligent.
De moordenaar heeft nooit bewezen
dat Momard zijn ware naam is, maar
de politie heeft zijn verklaringen even
min kunnen ontzenuwen.
Tenslotte werd hij op 16 April 1943
veroordeeld tot negentien en een half
jaar gevangenisstraf wegens zijn aanslag
op Tvbtzky en een half jaar wegens het
dragen van een pistool, dat hij niet
heeft gebruikt.
In de loop van het proces kwam Mor
nard met zijn verhaal van zelfverdedi
ging voor de dag. Hij verklaarde dat
Trotzky toen hij dezen zijn manuscript
toonde, gezegd had, dat hij '(Mornard)
niet wist hoe hij schrijven moest. Hij
was boos geworden en had Trotzky bij
zijn mouw gepakt.
Daarop had Trotzky hem in de hand
gebeten en geprobeerd een pistool te
trekken en toen had hij de oude man
met het houweel geslagen.
Maar toen Mornard werd gearres
teerd vond men in zijn zak een brief,
waarin stond, dat hij een volgeling van
Trotzky was geweest doch toen hij hem
beter had leren kennen teleurgesteld
was geweest.
Deze maand kan Momard in aanmer
king komen voor gratie; de president
kan n.l. gratie verlenen aan gevange
nen, die de helft van hun vonnis heb
ben uitgezeten en zich goed hebben
gedragen en de straf van Momard
wordt geacht te zij„ ingegaan op de dag
van zijn arrestatie.
Na nog vyf jaar, als hij drie kwart
van zijn vonnis zal hebben ondergaan,
kan hij op erewoord in vryheid worden
gesteld.
Er is niets dat er op wijst, dat hij
binnen de eerstkomende vijf jaar in
vrijheid zal komen en ook niets waar
uit blijkt, dat hij de vrijheid wenst,
want hij weet niet wat hem buiten de
gevangenis wacht.
(Van een bijzondere medewerker)
Wil men in de ordening en groei
van het arbeidsrecht woorden
als P. B. O., Ondernemingsraad,
Sociaal-Economische Raad e.d. begrij
pen, dan moet men eerst beseffen waar
het nu eigenlijk om gaat. Een dagblad
inmiddels is geen handboek voor socio
logie, zodat het noch mag pretenderen,
noch zelfs mag proberen in voorlichten
de beschouwingen lessen in sociologie
te geven, die het gestelde uitputtend
behandelen. Dat het intussen wel dege
lijk zin heeft grondbeginselen zowel als
uitvoeringsmethoden en -vormen van
het moderne arbeidsrecht van tijd tot
tijd te beschouwen bleek b.v. uit een
soort enquête, ingesteld door een onzer
grote sociale organisaties bij ongeveer
2000 bestuursleden. Aan elk dezer werd
de vraag gesteld: wat denkt U, zou door
het in werking treden van de wet op de
publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie
de invloed van de staat op het bedrijfs
leven toe- of afnemen?
Het antwoord moest worden gemoti
veerd.
Het resultaat van dit onderzoek was
eenvoudig ontstellend, wanneer men
althans in aanmerking neemt het feit
dat de vraag gesteld werd aan mensen
die andere mensen moeten leiden en
voorlichten. Rond 70 pCt. gaf als zijn
mening te kennen dat de staatsinvloed
toenam, waarbij als motief gold: de re
gering benoemt immers 15 leden of
33 pCt. van het aantal bestuursleden
in het toporgaan van de P. B. O.,, de
Sociaal-Economische Raad. 'n Anders
motief was: vele groot-werkgevers
hebben geageerd tegen de P. B. O.,
dus zal de invloed van de staat wel
toenemen.
Is het wonder dat één dergenen, die
het onderzoek leidden, verzuchtte: als
zó het groene hout iswat moet dan
de „massa" wel van de P.B.O. denken!
Wij menen te mogen stellen dat één
van de belangrijkste vraagstukken, ten
grondslag liggende aan het arbeids
recht is: het vraagstuk van de mede
zeggenschap. In leidinggevende kringen
is hier eigenlijk niet meer volledig van
een vraagstuk sprake, omdat men het er
in principe wel over eens is dat recht
op enige medezeggenschap in 'n onder
neming toekomt aan alle ondernemings
genoten. Slechts over de practische toe
passing van dat recht en d e mate
waarin het kan worden toegekend
is nogal verschil van inzicht.
Regelmatig blijkt ons inmiddels dat
in niet-leidinggevende kringen men
eenvoudig niet snaptwat dit op zich
toch heus niet vreemde of gecompli
ceerde woord wil aanduiden.
Er zijn er, óók in katholieke arbei
derskringen, die serieus menen dat
medezeggenschap van de arbeiders in
het bedrijfsleven feitelijk betekent ver
vanging van de „alleen-zeggenschap"
van het kapitaal door de „alleen-zeggen
schap" van de arbeiders. Paus Pi us XI
sprak in Quadragesimo Anno over de
dictatoriale macht van het groot-kapi
taal en veroordeelde deze overheersing
met zeer duidelijke woorden. Maar als
we nu inplaats van de overheersing door
het kapitaal de overheersing door
de arbeid zouden krijgen, wat zou dan
anders bereikt zijn dan een verschui
ving van de in zich veroordelenswaar-
dige feiten?
Noch het kapitaal, noch de arbeid
mag het in het productieproces alléén
voor het zeggen hebben, maar elk dient
naar de mate van zijn vermo
gen en van zijn aandeel in de
productie het beslissingsrecht en
dus de verantwoordelijkheid voor de
gang van zaken mede te dragen. Zo
moeten we het in het algemeen stellen,
omdat met het bereiken van de mede
zeggenschap één der typische kenmer
ken wordt weggenomen van de prole-
tariërstoestand. Nu zou het wel wat al
te goedkoop en te gemakkelijk-zich-van-
een-zaak-afmaken zijn, wanneer zonder
meer de leuze werd aangeheven: geef
de arbeider volledige medezeggenschap
en de zaak is gezond!
Indien we medezeggenschap goed om
schrijven door te zeggen dat het is:
deel hebben in de beslissende macht,
mede invloed hebben in de leiding, dan
moeten we er onmiddellijk aan toevoe-
Onze medewerker voor sociale aan
gelegenheden begint hiernaast een
serie artikelen door hem zelf vo
rige week te dezer plaatse ingeluid
waarin op bevattelijke manier zal
worden gesproken over enige begrip
pen, die voor velen slechts woorden
zonder inhoud zijn. Hij zal dit niet
doen zoals het meestal gebeurt: in de
taal der leuzen of bij wijze van dorre
vertogen, maar op populaire en on
derhoudende manier. Dan zal eerder
het doel worden bereikt waarop deze
voorlichting dient te zijn gericht: de
mensen besef bij te brengen van de
ingewikkelde sociale werkelijkheid
van het ogenblik, waarin iedereen
zijn eigen plaats inneemt en waarin
elk doelbewust handelen kan mee
werken aan het welzijn van allen.
gen dat leiding (in elk bedrijf) drie
voudig dient te worden onderscheiden.
De bedrijfsleiding staat m.a.w. steeds
voor een drievoudige taak: a) een op
sociaal gebied; b) een op technisch ge
bied; c) een op commercieel gebied.
Onder a) valt alles wat betrekking
heeft op wat we doorgaans noemen de
sociale toestanden in het bedrijfsleven:
veiligheid, gezondheid, sociale verzeke
ringen, vacaotie, arbeidsloon, arbeids
duur. Onder b) de technische kwesties,
zoals b.v. de vraag welk systeem van
boekhouding moet worden gevolgd, of
welke fabricage-methode, welke soort
machines moeten worden aangeschaft;
in het algemeen dus ook vraagstukken
van rationalisatie en mechanisatie. On
der c) vallen alle handelsvragen waar
voor een bedrijf of onderneming voort
durend komt te staan. B.v. hoe het voor
deligst grondstoffen kunnen worden in
gekocht, hoe de beste afzetgebieden
voor de producten zijn te vinden, of
prijsafspraken met andere, soortgelijke
ondernemingen moeten worden ge
maakt. Het is wel zonder meer duide
lijk. dat tussen de drie vormen waarin
leiding moet worden gegeven een sterk
onderling verband bestaat. Lonen heb
ben invloed op de prijzen, en machines
hebben heel dikwijls invloed op de men
sen die ze bedienen. (Denk eens aan
het zoveel besproken vraagstuk van de
arbeidsvreugde). Prijsafspraken kunnen
immoreel zijn, enz. enz. Dit onderling
verband van de drie kanten van de lei
ding (men vereenvoudigt b) en cl vaak
tot de economische bedrijfsleiding, maar
wij achten de gegeven onderscheiding
noodzakelijk) voerde er toe dat katho
lieke sociologen tot de conclusie kwa
men dat uiteindelijk de arbeiders
(hoofd- en handarbeiders) medezeggen
schap moeten verkrijgen op elk van
deze gebieden.
Hierbij moeten evenwel direct twee
aantekeningen wprden gemaakt.
le. Dit betekent niet dat de factor
arbeid reeds direct die medezeggenschap
moet krijgen. Hier ligt zelfs een der
belangrijkste, misschien wel de belang
rijkste kant van het vraagstuk der me
dezeggenschap. Medezeggenschap mag
nimmer gevraagd of aanvaard worden,
tenzij de candidaat in staat is de daar
mee per se samenhangende verant
woordelijkheid te dragen. Deze alge
mene strekking geldt wel in het bijzon
der t.a.v. medezeggenschap in h& be
drijfsleven.
Een geleidelijke verwezenlijking van
dit maatschappelijk ideaal komt ons
voor de meest logische weg te zijn. Het
is onze innige overtuiging dat te vroeg
tijdige practische erkenning dus
doorvoering van dit, overigens prin
cipieel erkende recht, de gehele zaak
hopeloos zou bederven! Scholing en
vorming van de a.s. verantwoordelijk
heidsdragers is eerste eis en opdracht
tevens aan personen en organisaties.
2e. Medezeggenschap betekent niet
altijd (zelfs meestal niet) rechtstreekse
medezeggenschap. Wie zich voorstelt
dat ooit over belangrijke bedrijfstechni-
sche aangelegenheden een soort „volks
vergadering" nu of in de toekomst zal
worden gehoudenheeft wel eenzeer
naïeve voorstelling van wat onder me
dezeggenschap wordt verstaan.
Tegen half zeven kreeg de kustwacht
in IJmuiden de melding binnen, dat er
voor de kust een vliegtuig in zee zou
zyn gestort. Onmiddellijk werd de red
dingboot „Neeltje Jacoba" gealarmeerd,
die om 10 minuten over half zeven uit
voer. Een mijl of 6, 7 Zuid-Westelijk
van IJmuiden, ongeveer 5 mijl uit de
kust werd gezocht, maar zonder resul
taat. Tegen 8 uur steeg van het vlieg
veld Valkenburg een Mitchell op, be
mand met 5 koppen, om eveneens te
gaan zoeken.
Nergens was echter een spoor van een
vliegtuig te ontdekken, zodat de red
dingboot „Neeltje Jacoba" tegen 9 uur
het zoeken staakte en naar IJmuiden
terugvoer, terwijl de Mitchell naar zijn
basis terugvloog.
Eerst later op de avond werd bekend,
hoe de melding in de wereld moet zijn
gekomen. Een aantal strandbezoekers
zaten op een duintop, halverwege IJmui
den en Bloemendaai en sloegen daar
oefeningen gade, die door militaire
vliegtuigen boven zee werden gehouden.
Te kwart over vier zagen zij, dat een
der toestellen hoogte verloor, daarna
weer optrok en plotseling uit het gezicht
verdween. De mensen namen aan, dat
het vliegtuig in zee was gestort en ble
ven op hun duintop zitten om -het red
dingswerk, dat ongetwijfeld zou begin
nen, goed te kunnen zien. Na een uur
gewacht en nog steeds niets gezien te
hebben, zijn zij in de richting van
IJmuiden gewandeld en vertelden daar
aan de bewoners van de strandhuisjes
wat zij „geaien" hadden. Deze gaven
het op hun beurt door aan de Kust
wacht, met het bovenvermelde gevolg.
Verwachting tot Zondagavond:
Half tot zwaar bewolkt, maar op
de meeste plaatsen nog tot het einde
van de middag droog weer. Meest
matige wind tussen Zuid en Zuid-
West. Ongeveer dezelfde temperatuur
als vandaag.
Zondag: Zon 5.20—20.09 Maan
4.30—20.27.
Maandag: Zon 5.2120.07 Maan
5.55—20.41.
Advertentie
Naar A.P. uit Grenoble meldt is een
autobus met een aantal toeristen on
der wie verscheidene Nederlandse in
de Franse Alpen in een ravijn gestort.
Zes en dertig personen zouden gewond
zijn, vijftien zouden zware verwondin
gen hebben opgelopen. Volgens de voor
lopige berichten zijn er geen doden te
betreuren.
Op een zeer rumoerige en verwarde
vergadering, die door ongeveer een
derde van de 1200 Amsterdamse taxi
chauffeurs werd bezocht en onder leiding
stond van de E.V.C.-voorzitter, is Vrij
dagnacht in „De Brakke Grond" met 241
van de 346 uitgebrachte stemmen be
sloten onmiddellijk te gaan staken en
wel met het doel een garantieloon van
f 36 per week af te dwingen (het garan
tieloon bedraagt thans ruim f 30) en de
invoering van de 2 pet gratificatie in
die taxibedrijven, waarin ze nog niet is
uitbetaald. Voorts wil men zeggenschap
in de verdere gang van zaken in het
taxibedrijf.
