Het paraat zijn West-Europese
luchtmacht wordt beproefd
ewde Boog v^v Ajlljvro
i
DE DIJK IS DICHT"
lussen neus en toppen
D
II DE STEM
VAN DE DODE
Overpeinzingen
De oefening „Cupola"
Juist te laat
*r
Weer 1300 emigranten
naar Australië
Loonconflict op Java
nog steeds slepend
Een nieuwe Nederlandse film
2
DONDERDAG 24 AUGUSTUS 1995
PAGINA
Een stukje Cupola-in-het-klein
Sightseeing
Vuren" met film
GEHEIM
Gezinshereniging voltooid
Voorbarig bericht
De aankoop van 0. L. H. op Solder
door Zusters Augustinessen
Bij heruitzending
honorarium
Kantonrechter stelt Frans
Vroons in het gelijk
DE HOGE AARDAPPELPRIJZEN
99
tm 0%
ml- tm
v
Regie: A. Koolhaas
TWEE WONINGEN
AFGEBRAND
CU OC PL A T: EU F IJ Z> VA V §M A A K
SM
i N
- f
3 m -
door
MAX MURRAY
(Wordt vervolgd)
van Snorrebor
De dood van een koffie-
tapper
Een brug cadeau
Rubber
Al doende leert men
—4-
(Van een onzer verslaggevers)
Vrijdag, Zaterdag en Zondag a.s. zullen Nederland, België en Noord-Frankrijk
bij voortduring bloot staan aan aanvallen van Amerikaanse en Engelse bommen
werpers, die van over de grenzen deze landen zullen bedreigen. Snelle jagers
zullen van de West-Europese vliegvelden opstijgen en wakkere schutters zullen
plaats nemen achter het luchtdoelgeschut om de belagers te verdrijven. Dit zal'
het uiterlijk vertoon zijn voor de bevolking van de Lage Landen wij ver-
meidden het reeds in een deel van onze edities van de grootste West-Euro
pese Luchtmachtmanoeuvre sedert het einde van de oorlog, „Cupola", hetgeen
koepel of parapluie betekent. Tezamen zullen de West-Europese luchtmachteen
heden in „Cupola" opereren en hun paraatheid beproeven. Men zal dan kun
nen constateren, dat zij. die belast zijn met de verdediging der landsgrenzen
ernst maken met hun opdracht en klaar staan om die te vervullen.
Het luchtwapen de tweede wereld
oorlog heeft dat onomstotelijk bewe
zen is een uiterst belangrijke factor
bij de verdediging tegen een onver
hoedse aanval. Vandaar, dat direct na
de oorlog, lang voor de totstandkoming
van het Atlantisch Pact en de West-
Europese Unie, internationale bespre
kingen plaats vonden over de unificatie
van het luchtverdedigingssysteem van
het Westelijk deel van Europa. Daarom
kon de Commandant van de Lucht
macht Nederland, Generaal-Majoor A.
Baretta, gisteren op een persconferentie
verklaren, dat de Luchtmacht een
sprong vóór ligt op de andere leger
onderdelen. „Al zijn we nog niet, waar
we moeten zijn, we weten waar we naar
toe willen, en het systeem ligt thans
klaar en duidelijk voor ons".
Om deze ontwikkeling van het Lucht
wapen te doen voortgaan en te vervol
maken wordt thans de oefening „Cupo
la" gehouden. Aan een dergelijke lucht-
manoeuvre zit heel wat vast. Het ver
dedigingssysteem boven het Westelijk
deel van het Continent, is verdeeld in
verschillende sectoren. Nederland is
daar één van. In het vaderlandse sec
tor-hoofdkwartier U moogt niet we
ten, waar dat ligt, maar het is bij het
eindpunt van tramlijn 9 in Schevenin-
gen wordt koortsachtig gewerkt.
Daar is een Sector Operations Room in
gericht, die het brandpunt van onze
verdediging is. Men had ons graag die
beroemde kamer laten zien, maar vol
gens orders uit het algemeen hoofd
kwartier van „Cupola", Fontainebleau,
is. all es geheim. Dus hebben wij slechts
mogen luisteren naar een hooggestem
de uiteenzetting er over.
Vliegtuigen van de Amerikaanse
luchtmacht (B-29's en B-50's), bom-
bardements- en trainingscommando's
van de Royal Air Force en vliegtui
gen van de in Duitsland gëstationneer-
de Engelse en Amerikaanse Lucht
machten zullen aanvallen uitvoeren.
Radarstations zullen de komst van
deze toestellen opmerken en per tele
foon doorgeven aan de „Operations
Room" in Scheveningen.
Daar gaat men aan hét werk. De nade
rende toestellen worden op een kaart
aangegeven. Tenzij het vredelievende
Verkeerstoestellen blijken, worden uit
Scheveningen de verschillende jagers-
esquadrons gewaarschuwd, die, zodra
een vijandelijke aanvaller de grens
over komt, opstijgen „m hem naar een
andere wereld te helpen. Kunnen de
jagers de vijand niet tijdig genoeg be
reiken, dan roept de „Operations Room"
het luchtafweergeschut te hulp.
Dat zal zijn opgesteld op de plaatsen,
Ivaar het zich in oorlogstijd dient te be
vinden, en van de vliegvelden Leeu
warden, Gilze-Rijen en Valkenburg zul
len drie Nederlandse Meteor-straalja
ger-squadrons en een Spitfire-eenheid,
versterkt met een Engelse Meteor- en
een Vampire-squadron opstijgen.
Gezeten in een luxe Dakota van de
K.L.M. hebben wij een stukje „Cupo-
la"-in-het-klein mee kunnen maken.
In de gemoedsgesteldheid van dagjes
mensen, die in overhemd met het col
bertje op schoot een tochtje door de
grachten van Amsterdam maken, heb
ben wij een stukje oorlog gezien. Of
liever gezegd: waren wij uitgenodigd
enig krijgsbedrijf in de lucht te be
kijken. Wat wij zagen waren een acht
tal Spitfires, die- lustig in het zonne
licht om ons heen dartelden en van
de krijg kregen wij een bijzonder vre
dige indruk. Dat kwam omdat niet
alles volgens plan verliep.
Nadat wij met de Dakota, die de
Luchtmacht van de K.L.M. had geleend,
Van het vliegveld „Valkenburg" waren
Opgestegen, zouden een achttal „Spit
fires" het luchtruim kiezen. Zij moesten
dienst doen als vijandelijke bommen
werpers. Van het vliegveld Leeuwarden
*ouden Nederlandse Meteor Straaljagers
opstijgen om de „bommenwerpers"-
Spitfires te verslaan. En dat alles zou
dan precies voor de neus van onze Da
kota, halverwege Amersfoort en Arnhem
°P 10.000 voet hoogte moeten geschieden.
Enfin, de Meteors hebben de Spitfires
Verslagen, maar wij hebben dat niet
Sozien. De „verslagenen" kwamen een
hental minuten, nadat zij door de kogels
Van de Meteors waren „doorboord" vro-
'ïik langszij alsof niets gebeurd was en
•'eten zich fotograferen door een dapper
jhan van „Polygoon" die daarvoor uit
de open deur van de Dakota leunde,
egengehouden door een touw en daar
mede was de „oorlog" voorbij.
Wij hebben ondertussen een heerlijke
Vlucht gehad met een voortreffelijke
Moot en een eerste luitenant-waarnemer
een. indrukwekkende gids, die na
Ljn martiale Bismarcksnor te hebben
fechtgestreken ons telkens op de schone
preken van ons vaderland wees, dat
lch als een veelkleurige staalkaart
°hder ons uitstrekte.
„Bij de Luchtverdedigingsoefening „Cu-
™la" zullen geen scheidsrechters de
Wijd tussen bommenwerpers en jagers
®gistreren, zoals dat gewoonlijk bij
manoeuvres van de Landmacht ge-
ctuedt. De deelnemende vliegtuigen
°htroleren zichzelf. Op de mitrailleurs
jjjh bommenwerpers en jagers is een
imcamera bevestigd, die de tijd van
rïa val, het vizier van het geschut en
iiardoorheen het doelwit filmt. Wijst
ja^e film uit, dat een Nederlandse
>.v?v k.v. zuiver gericht heeft op een
qaJahdelijke" bommenwerper, dan wordt
..Verraderlijke" vliegtuig als „ver
hel .opgegeven. Het kan echter een
e tijd duren voordat de uitslag van
t «P°la" bekend wordt, want het con-
Zoek e- van die films is een hele uit-
Advertentie
kunt UUr^randen op Uw maag
1 ee blussen in enkele minuten
p
Srcej,„eri of twee Rennies. Laat ze gewoon
Ook -_Ln op de tong, zonder water of wat
gestild en die brandende pijn wordt sneller
a dan ze gekomen is. Iedere Bennie
?tek,
apart
verpakt en zo kunt ge ze bij U
bij -d°m dadelijk Uw pijn te blussen,
overal voorkomende gelegenheid
Vraag r® altijd.
nnies bij Uw apotheker of Drogist.
Alles rond de Luchtverdedigingsoe
fening „Cupola" is geheim. Er is zo
veel dat U lezer niet mag we
ten, dat wij eventueel wel zouden
weten, maar niet mogen weten dat
wij het weten! Mochten wij iets aan
de weet komen, dan zouden wij het
U niet mogen laten weten, als wij
zouden denken dat de „vijand" het
graag zou willen weten. Daarom doen
alle hoge Luchtmachtofficieren alsof
zij niets weten.
Enfin, er is één man in Nederland,
die alles over „Cupola" weet. Dat is
een kapitein van de Royal Air Force,
die werkt op het Hoofdkwartier van
de Nederlandse Sector en voor een
belangrijk deel de aanvallen in het
kader van „Cupola" heeft uitgedacht.
Deze man zwijgt als een graf. Neder
landse officieren, die met hem sa
menwerken en graag het een en an
der van hem los zouden willen krij
gen, moesten bakzeil halen. Zelfs met
een fles genever was de man niet uit
zijn tent te lokken!
De Commandant Luchtmacht Neder
land, Generaal-Majoor A. Baretta,
moest met de hand op zijn hart ver
klaren, dat hij alleen weet dat er
luchtaanvallen komen en dat deze
's morgens, 's middags of 's nachts de
Nederlandse piloten zullen alarme
ren. Maar wanneer precies, neen dai
wist zelfs hij niet.
Air Chief Marshal Sir James Robb, op
perbevelhebber van de luchtstrijdkrach
ten in West-Europa en commandant van
de Luchtmanoeuvres „Cupola", is met
zijn 55 jaren een veteraan bij de lucht
macht. Weinigen hebben een staat van
dienst achter de rug als hij. Reeds in
1916 nam hij. dienst bij het Royal Flying
Corps. Hij vloog in Frankrijk, werd ge
wond en kreeg het Distinguished Flying
Cross, omdat hij met zijn wrakke jager
van toen zeven vijandelijke vliegtuigen
wist neer te schieten. Vele hoge onder
scheidingen ontving hij voor zijn op
vallende prestaties in de verschillende
delen van het Britse Gemenebest. Hij is
in Irak, China, Canada en 'Afrika geweest
en overal onderscheidde hij zich op het
gebied van het coördineren van strijd
krachten, vooral in de jonaste oorlog,
toen hij onder-commandant van de
luchtstrijdkrachten in Afrika was en sous
chef voor de Luchtmacht onder Gene
raal Eisenhower. Sedert November 1948
is Sir James Robb Opperbevelhebber
van de Luchtstrijdkrachten in West-
Europa. Hij heeft niet minder dan 150
verschillende typen vliegtuigen gevlo
gen in zijn 34-jarige diensttijd bij het
Britse Luchtwapen.
(Van onze Haagse redactie)
Wanneer op 5 September a.s. de „Jo-
han van Oldenbarnevelt", vanuit Am
sterdam met emigranten naar Australië
zal vertrekken, zal de gezinshereniging,
voor wat Australië betreft, voltooid zijn,
behoudens een zeer gering aantal bij
zondere gevallen.
De „Johan van Oldenbarnevelt" zal
in totaal 1300 emigranten, die voor een
belangrijk gedeelte bestaan uit emigre
rende gezinnen, naar het nieuwe vader
land brengen.
Medio October zal de „Volendam"
weer met een groot aantal emigranten
naar Australië vertrekken.
Naar aanleiding van het bericht in
„De Volkskrant" van hedenmorgen,
waarin gemeld wordt, dat de zusters
Augustinessen van St. Monica „Onse
Lieve Heer op Solder" te Amsterdam
aangekocht zouden hebben, vernemen
wij van bevoegde zijde, dat deze mede
deling rijkelijk voorbarig is.
Zoals men weet, was in deze oude
schuilkerk tot dusverre het Museum
Amstelkring gevestigd, dat, zoals wij
reeds bericht hebben, niet langer in
stand gehouden zal kunnen worden. De
Zusters Augustinessen onderzoeken nu,
of zij het gebouw dienstig kunnen ma
ken voor het werk, dat zij, zoals bekend,
binnenkort onder de jeugd van de Am
sterdamse binnenstad gaan beginnen.
Enige beslissing daaromtrent is echter
nog niet genomen, doch vast staat wel,
dat van aankoop geen sprake zal zijn,
hoogstens van huur.
Het loonconfKct op de ondernemingen
op Java is nog steeds slepend. De kans
op een oplossing schijnt nog ver. De di
recteur-generaal van Landbouw van het
ministerie van Economische Zaken der
V.S.I. heeft inmiddels verklaard, dat de
gouvernementslandbouwbedrijven voor
een proefperiode van drie maanden
de looneis van de Sarbupri van drie
gulden als minimum dagloon hebben
aanvaard. Terwijl over het algemeen de
situatie in de gebieden der stakingen
rustig gemeld wordt, heeft de bedrijfs
leiding van de Pamenukan- en Tsjisem-
landen en de Britse thee-onderneming in
Subang verklaard, dat daar een zeer
slechte sfeer heerst. Indien de toestand
nog slechter wordt, overweegt zij' de
Europeanen van de ondernemingen te
evacueren.
Woensdagavond zijn drie stafemployé's
door een bende van honderd man in
Sukamandi ontvoerd. Later werden zij
door de politie bevrijd.
Vandaag heeft de Utrechtse kanton
rechter, mr. K. Denijs, uitspraak gedaan
in het geding van Frans Vroons contra
de K.R.O., betreffende het meer dan één
maal ten gehore brengen van de uitvoe
ring van het Kareol-septet op 13 No
vember 1949. In wezen gaat het hier om
de vraag, of een omroepvereniging het
recht heeft het werk van een reprodu
cerend kunstenaar, als dit werk is
vastgelegd op gramofoonplaat of gevoe
lige band, meer dan een maal ten ge
hore te brengen.
De kantonrechter heeft in zijn uit
spraak de vordering van eiser toegewe
zen en de uitzending door gedaagde van
de uitvoering door het Kareol-septet op
13 November 1949 onrechtmatig ver
klaard. Mitsdien heeft de kantonrechter
gedaagde veroordeeld om eiser ter ver
goeding van de dientengevolge geleden
schade te betalen de som van f 40.
met de rente ad 5% 's jaars van de dag
der dagvaarding af tot aan de voldoe
ning. De kantonrechter heeft echter ge
weigerd de uitvoerbaar-verklaring bij
voorraad, doch daarentegen wel de ge
daagde veroordeeld in de kosten van het
geding.
In antwoord op vragen van het Twee
de Kamerlid Maenen (KVP) betreffen
de in consumentenkringen geuite
klachten over abnormaal hoge aardap
pelprijzen deelt minister Mansholt me
de, dat in vergelijking met voorgaande
jaren de prijzen van de aardappelen,
vooral van de vroege soorten, zich op
een vrij hoog niveau bewogen. Sedert
ook de latere soorten aan de markt ko
men kan tot dusver een regelmatige
daling worden geconstateerd. Het sei
zoen in aanmerking genomen, benade
ren de prijzen thans ongeveer het nor
male peil.
Gezien de gunstige vooruitzichten
van de aardappeloogst en de reeds te
constateren dalende tendenz in de prij
zen, acht de minister een ingrijpen in
de prijsvorming op dit moment niet op
portuun, hoewel de prijsontwikkeling
nauwlettend zal worden gevolgd.
5. Zijn aandacht tot het uiterste gespannendroeg Eric de bewusteloze oude
man de burcht binnen. Een enkele toorts vlamde langs de kale muren. Zelfs bij
dit onzekere licht viel het hem nog op in welk een vervallen staat de oude burcht
verkeerde. Welgesteld kon men de bewonerwie dit dan ook mocht zijn, onmogelijk
noemen. Het geslacht Allard," had de oude man gezegdherinnerde Eric zich. Het
was hem, als had hij die naam eerder gehoord.
Ongeduldig haalde hij de schouders op. Vooreerst waren er anderezorgen. Op
een kruispunt van gangen bleef hij staan, zoeken welke richting hij moest gaan.
Gelukkig dook terzelfder tijd de dienaar Hector weer achter hem op, die het
paard van de Noorman snel naar stal had gebracht. Deze leidde hem naar een
hoog vertrek van zo kolossale afmetingen, dat Eric nu pas een idee kreeg hoe enorm
uitgestrekt het kasteel wel moest zijn.
„H-hicr" lispelde Hector moeilijk, een stoel verschuivend voor de grote schouw.
In-indien ge mijn meester hierin wilt plaatsen, heerDe warmte zal hem
goed doen.*'
Een kop hete wijn nog meer!" beval de Noorman kort. En nadat Hector zich
weggehaast had en spoedig met het gevraagde terugkeerdegoot Eric de bewuste
loze enige druppels van deze drank tussen de lippen. Met vreugde zag hij hoe de
levensgeesten terugkeerden. De oude hief het hoofd. „Gudrunmompelde hij
moeilijk. „Gudrun!"
„Wie is dat toch?" vroeg Eric. „Waarom vragat hij steeds naar Gudrun?" Er waren
te veel mysteries naar zijn smaak. Samen met de naargeestige omgeving en het
geluid van het noodweer buiten, maakte dit hem prikkelbaar.
Z-zo luidt de naam van de stiefzoon van mijn meester," fluisterde de dienaar.
„Mijn meester is zeer aan hem gehechtehgehecht, ja."
„Het is een schandaal dat die jongeman een zieke oude man zo lang alleen laat,
vond de Noorman grimmig. Hij wendde zich naar het vuur en strekte de handen uit
om zich te warmen. Onwillekeurig gleed zijn blik omhoog, en een verwonderde
uitdrukking verscheen in zijn ogen. Boven de schouw hing de grootste boog welke
hij ooit gezien had
De dienaar had niets van zijn verwondering bemerkt, hog nadenkend over de
laatste opmerking van de Noorman schuifelde hij naderbij. „Ge m-moet de onrust
van mijn meester niet verkeerd uitleggen, eh heer," lispelde hij met een domme
glimlach. „Heer Gudrun is sinds vanochtend niet verschenen. E-en hoewel hij
volgens mij de poort niet kan zijn doorgegaan, is hij toch in het gehele kasteel eh
onvindbaar
e film, waarop de liefhebbers bij publiek en critiek reeds geruime tijd heb
ben gewacht, is thans voor de eerste maal vertoond aan het bioscoopbedrijf
en de critici. De geestelijke en materiële wederopbouw van Walcheren heeft
in „De dijk is dicht" een filmgestalte gekregen, waarmede zowel de regisseur
A. Koolhaas als de producente Polygoon-Profilti eer hebben ingelegd en die, naar
het zich laat aanzien, ook bij het publiek grote sympathie zal wekken. Piet Buys
heeft aan de camera gestaan, Kees Brusse speelde de hoofdrol en behalve enkele
beroepsacteurs en actrices om hem heen, kon men verschillende amateurs waar
nemen, waaronder vele bewoners van Walcheren en enkele Biesbosch-crossers, die
vrijwel stuk voor stuk uitnemend hebben voldaan.
Na Berger's „Pygmalion" en „LOLKP"
van Max de Haas, hebben we thans
weer een speelfilm on het witte doek.
die er zijn mag en de toets der critiek
met succes kan doorstaan. Dit is voor
al hierom belahgrijk, omdat er nogal
wat optimisme nodig is bij hen, die in
de continuïteit van de Nederlandse
speelfilmproductie geloven en in weer
wil van alles blijven geloven. Mochten
we zover komen, dat ieder jaar een
film van deze kwaliteit kan afgeleverd
worden, dan halen we iets in van de
schandelijke achterstand bij andere
eveneens kleine landen, die vrij wat
beter voor de dag zijn gekomen in de
loop der jaren dan Nederland.
De wijze, waarop Koolhaas, die ook
het scenario voor deze film heeft ge
schreven, het probleem Walcheren
heeft benaderd, is opmerkelijk van sug-
gestiviteit. Bij zijn aankomst in West-
kappel, een paar jaren na de bevrij
ding, bezoekt Bert Verbloeme de ouders
van 'zijn vrouw, die bij het bombarde
ment van Walcheren is gevallen. Bij
haar graf doorleeft hy de laatste jaren.
Hij zit daar in stilte, terwijl zijn eigen
fluisterstem de commentaar spreekt en
zo treedt de handeling vrijwel door
gaans met grote soepelheid van het he
den naar het verleden en terug, het
drama langzaam opbouwend tot zijn
volledigheid. Na het verschrikkelijke
nieuws van het bombardement, trekt
Bert Verbloeme als crosser de Bies-
bosch over, wordt door de Duitsers ge
pakt en in Duitsland te werk gesteld,
repatrieert en verneemt het verschrik
kelijk nieuws, dat zijn jonge vrouw tot
de slachtoffers behoort. Hij krijgt een
inzinking, komt er langzaam boven op,
weet zich nog niet niet het verleden
te verzoenen, doch wordt als zovele
anderen door de moed der bewoners
weer in activiteit gewekt en gaat het
leven en het geluk aanvaarden, ter
plaatse waar zijn geluk ineengestort
was.
Een der grootste verdiensten van
de film lijkt mij te zijn de wijze,
waarop de regisseur erin geslaagd is
beroepsspelers en amateurs als aan
vaardbare mensen in zijn drama tot
leven te wekken. Soms doet hij dat
zo suggestief, dat men geen onder
scheid meer ziet tussen die twee
categorieën en meer dan eens komt
het voor, dat de gewoonste mensen
de natuurlijkste allure aannemen.
Voorts dient men aandacht te schen
ken aan de zeer geslaagde poging om
door middel van het zichtbare beeld
en het gesluierde woord, waar een
verdienstelijke muziek beheerst door
Een defect kooktoestel veroorzaakte
hedenmorgen omstreeks zeven uur in
Groningen brand in de woning van de
heer H. M. in de Tolhuisgang. Het
vuur greep snel om zich heen en kreeg
ook vat op het naastgelegen huis, be
woond door mej. B. B. Beide woningen
gingen verloren. Een kindje van twee
en een half jaar,' dat in een kinder
wagen lag te slapen, kreeg brandwon
den. Het moest naar het ziekenhuis
worden overgebracht.
Advertentie
tv "iWj?
Verslagenheid in de molen van Westkappel als de onontkoombaarheid van de
verdrinkingsdood tot de slachtoffers door dringt.
heen speelt, een fantasie op te roepen,
die men het resultaat mag noemen
van eerlijk en kundig toegepast vak
manschap. Het beeld der droompaar-
den over het water, symbool van een
overspannen geest, is behalve een uit
nemende vondst ook een fijn uitge-
werk tafereel geworden, dat wederom
met grote beheersing is gebruikt, waar
een herhaling bijna voor de hand had
gelegen.
Er zijn enkele zwakke plekken (bij
voorbeeld de scène van het revolver
schot in het water, een tafereel, dat uit
sluitend uit dialoog en stilstaand beeld
bestaat en afziet van elke rhythmiek).
Er is ook wellicht enige tekort aan
feiten, zodat de handeling niet „vol"
genoeg zit, maar dat „gemis" is mij vrij
wat dierbaarder dan een „volle" film,
waarin de feiten de poëzie verdringen.
En poëzie bevat „De dijk is dicht" in
sterke mate.
Bovenstaand beknopt oordeel betreft
de film, zoals de critiek haar heeft aan
schouwd en dus los van de wrijving,
die reeds geruime tijd tussen producent
en regisseur schijnt te bestaan. Hierover
het laatste woord te willen spreken, zou
een hachelijke onderneming zijn. Het zal
wellicht mogelijk worden, wanneer bei
de partijen in deze aan het woord zijn
geweest. De productieleiding heeft zich
bij monde van de heer B. D. Ochse
reeds bereid verklaard, met de regisseur
in discussie te treden op een vergade
ring van de Ned. Kring van Filmjour
nalisten, welke kring gaarne zijn mede
werking zal verlenen bij iedere poging
om de atmosfeer te zuiveren in hét be
lang van de Nederlandse productie.
Tenslotte nog een enkel woord
over de leeftijdsgrens die voor „De
dijk is dicht" op veertien jaar werd
gesteld. De redenen van deze beper-
'l
28
Celia antwoordde, als wilde ze haar
moeder even rust gunnen. „Majoor Tor-
rens is gepensionneerd. Hij woont in
Huize Impy, een eindje verderop. Hij is
nogal vervelend; hij wil zo'n beetje de
baas spelen. Erg galant voor de dames
natuurlijk. Een opgeblazen type, weet u".
„O, juist," zei de inspecteur droog. Hij
wendde zich weer tot mevrouw Sim.
„Nu, mevrouw we vorderen al aardig.
Was er nog iemand anders?"
Zij keek dromerig in het vuur. „Er
ligt me iets van bij dat er een vreemde
voorbij kwam".
De inspecteur keek haar aan en zei
toen effen: „U wou toch niet zeggen,
dat u een landloper gezien hebt, me
vrouw Sim?"
„Misschien. Ik kan het me niet meer
herinneren".
De inspecteur zijn stem klonk nog
steeds effen. „Probeert u het".
„Ik geloof niet, dat het een landloper
was; ik herinner me iets blauws".
„Iets blauws". Hij was van zijn stuk
gebracht. Maar mevrouw Sim lette er
niet op.
„Dus u kunt me alleen maar vertel
len," zei de inspecteur, „dat u een
vreemdeling en „iets blauws" gezien
hebt?"
Mevrouw Sim ging rechtop zitten en
glimlachte. Ze schudde haar hoofd.
„Meer niet, nee. Ik heb u alles verteld.
Ik weet dat u nog nooit zo'n dom ie
mand ontmoet hebt, maar dat is heus
mijn schuld niet".
„Ik zal niet ontkennen, dat ik wel eens
betere getuigen gehad heb," zei inspec
teur Fowler. Hij stond op. „Niettemin,
ik ben blij, dat u niet volgehouden hebt,
dat die vreemdeling een landloper was.
Want dat zou een blaam op mijn scherp
zinnigheid geworpen hebben', vindt u
niet?"
Ze glimlachte en stak haar hand uit.
„Ja, dat bedacht ik nog bijtijds".
„Maar wat denkt u, zou ik wijs doen
met naar iets blauws te zoeken?"
„Dat moet u natuurlijk zelf uitmaken".
Ze glimlachte weer en inspecteur Fow
ler had het onbehaaglijke gevoel, dat
de kleine mevrouw Sim hem uitlachte.
„Laat u ons vooral weten wanneer we
u weer van dienst kunnen zijn, inspec
teur".
„Dank u, mevrouw. Als ik u weer be
zoek, hoop ik dat ik u rechtstreekse
vragen kan stellen".
De inspecteur ging, vergezeld van
Firth, naar de deur. Daar draaide hij
zich om en keek zijn metgezel nieuws
gierig aan. „Ik vraag me af waarom
mevrouw Sim in vredesnaam uw hulp
heeft ingeroepen," zei hij.
Firth grinnikte. „Misschien was ze
bang, dat U handtastelijk zou worden,
zodat ze beter een man in huis kon heb
ben".
„Iets blauws!" De inspecteur gromde
verachtelijk en beende de nacht in.
Net zoals brigadier Porter op jacht
was gegaan naar -een landloper, zo ging
inspecteur Fowler nu op zoek naar een
motief en een gelegenheid.
Firth zag hem weinig de twee vol
gende dagen, maar iedereen in het dorp
was zich zijn aanwezigheid bewust. Zijn
schrale, sombere gestalte werd tijdelijk
een onderdeel van het landschap, zoals
hij met zijn lange, slungelige benen het
kerkhof overstak, of uittorende boven
de stamgasten in De Lustige Jagers, of
de witgeschilderde tuinhekken van vil
la's openduwde, aan deuren klopte en
voorzichtig zijn hoofd bukte wanneer hij
naar binnen stapte. Hij maakte er geen
geheim van, waarnaar hij zocht. Hij be
zigde geen uitvluchten. Om inspecteur
Fowler durfde niemand heimelijk te la
chen. Dorpsmensen hebben de gave een
vakman dadelijk te herkennen en in in
specteur Fowler hadden zij een vakman
ontdekt.
Ze verlangden niet hem te helpen de
moordenaar van Angela Pewsey te vin
den, maar ze legden hem ook niets in
de weg. Telkens als hij ergens op be
zoek was geweest, telkens ars hij een
tuinhek dichttrok, liet hij iemand achter
die alleen bleef met het gevoel, dat hij
inspecteur Fowler, zonder het te willen,
iets verteld had dat hij weten wilde.
Hij kwam te weten dat, zo er al iets
tussen Celia Sim en Firth Prentice be
stond, dit van jonge datum moest zijn,
want hij was op de hoogte van het mis
verstand tussen Celia en Graham Ward.
Hij wist, dat de dominee hartstochtelijk
aan zijn kerk en aan het dorpje Inching
Round gehecht was. Hij wist, dat de
stroper Artie Evans niet op Angela
Pewsey gesteld was geweest, en hij wist
ook de reden. Dank zij de welwillend?
bemiddeling van juffrouw Pewsey had
zijn vrouw hem verlaten wegens een
ernstige jeugdafdwaling. Gekwetst en
verbitterd had zij de baby opgepakt en
was naar haar ouders vertrokken. Artie
was woedend en wraakzuchtig geweest
en had alom verkondigd, dat Angela
Pewsey hem hiervoor met rente op ren
te zou terugbetalen. Maar op het ogen
blik van de moord was Artie Evans op
twee mijl afstand aan het sloten graven
^De Inspecteur maakte kennis met dok
ter Daw en ging af op zijn vermoeden,
dat de dokter iets op zijn geweten had.
Hij maakte de opmerking, dat de dokter
vacantie nodig had en iemand in het ca
fé viel hem bij en zei, dat hij, afgezien
van een weekend in Londen een paar
weken geleden, al een paar jaar lang
geen vacantie had kunnen nemen. De
inspecteur telefoneerde naar Londen en
een paar uur later wist hij, dat dokter
Daw daar Joyce had ontmoet.
Van dat ogenblik af zei hij, als hij de
dokter ter sprake bracht en opmerkte
hoe overspannen hij eruit zag: „Die
man heeft een vrouw nodig".
Dan duurde het niet lang of iemand
zei voorzichtig: „Ah, zo", keek erg slim
en voegde eraan toe: „Die krijgt hij
waarschijnlijk niet voordat haar verloof
de zich in het graf gedronken heeft."
Misschien had dokter Daw in de ver
onderstelling geleefd, dat alleen Angela
Pewsey zijn geheim kende. Maar in een
dorpsgemeenschap weet men bijna alles.
Over sommige dingen praat men, over
andere niet. In sommige gevallen schijnt
een geheim zich bijna .ontastbaar
voort te planten. In elk geval was in
specteur Fowler binnen weinig tijd in
gelicht. Het was dus niet onredelijk om
aan te nemen, dat Angela Pewsey ook
op de hoogte was geweest. En wat een
geweldig machtsbesef zou dat betekend
hebben voor een vrouw van haar karak
ter. Het spel van kat en muis moest wel
een bijzondere bekoring op haar uitge
oefend hebben. Eerst zinspelingen, daar
na misschien dreigementen.
king zijn gelegen in een „te grote
spanning voor kinderen" van de ta
ferelen in de molen, waar een aantal
mensen de verdrinkingsdood vinden
en in het tafereel van de crossing.
Wij voor ons begrijpen het argument
niet. Beide taferelen en vooral het
zeer geslaagde tafereel in de molen,
zijn vrij van alle sensatie en verwek
ken een spanning van zeer edel ge
halte. De scènes bepalen zich tot sug
gesties en vertonen geen enkele
rechtstreekse gebeurtenis. Er ver
drinkt niemand in de molen. Het
reconstruerende woord, gepaard met
verslagen en gelaten gezichten, roept
vermoedens op, die later als rea
liteiten worden bevestigd. Indien er
één methode is om alle ongezonde
sensatie te ontgaan, dan is het wel
deze. De waarde van leven en geluk
en de bedreiging van deze waarde
schijnen voor de keuring een reali
teit te zijn, die kinderen niet mogen
waarnemen. Wij begrijpen zulks
geenszins en zouden tal van voor
beelden kunnen noemen, waarin de
jeugd op tienmaal grovere effecten
wordt vergast, met goedvinden noch
tans van de keuring. Wij leggen hier
de nadruk op, omdat een Nederlandse
film-voor-alle leeftijden een prachtig
argument kan zijn bij de pogingen
een behoorlijke Nederlandse film
productie in stand te houden. Films
met een beperkte vertoningskans la-
BIN»
„A Is ik nog eens rustig nadenk over
de gelukkig weer afgelopen haven
staking in Rotterdam, dan komt me
een der merkwaardigste evangelies
voor de geest" zei Snorrebor.
Jloe zo?"
„Wel, een der grieven van de stakers
was, dat in verband met de grote
drukte in de Rotterdamse haven, die
het gevolg was van de staking in Ant
werpen, er „koekenbakkers" en DUW-
arbeiders voor werk in de haven wer
den geronseld en aangesteld tegen
veel hogere lonen dan die van de ge
routineerde havenarbeiders. Ook het
Ministerie van Sociale Zaken was over
deze manier van doen niet te spreken.
Toen ik daarover nadacht, viel me
vanzelf het Evangelie over de heer
van de wijngaard in. Je weet wel, die
elk uur van de dag arbeiders aannam
en allen, zowel die de hitte van de dag
hadden gedragen als die eerst ter elf
der ure aan het werk waren gegaan,
een tienling uitbetaalde. Dat was niet
naar de zin van de lui, die de hele dag
hadden gewerkt, en toen die begoon-
nen te kankeren, wees de heer van de
wijngaard hun erop, dat hij zich strikt
aan de afspraak hield, omdat zij met
het loon van een tienling hadden in
gestemd, en hij vroeg hun verwijtend:
„Is uw oog boos, omdat ik goed ben?"
„De heer van de wijngaard betaalde
uit goedheid een gelijk loon en niet
een hoger loon, zoals ze in Rotterdam
deden", zei ik
„Daar heb je gelijk in, maar toch
leert dat Evangelie iets aan de haven
arbeiders in Rotterdam", zei Snorre
bor.
„Maar het leert nog méér aan de
werkgevers, want die hebben de
plicht als de heer van de wijngaard
alt(jd goed te zijn, niet alleen in druk
ke, maar ook in slappe tijden", merkte
ik op.
„We zullen het allemaal, werkgevers
en werknemers, zonder onderscheid
tenslotte van de goedheid van de Heer
van de wijngaard moeten hebben en
niet van de boosheid van de mensen",
besloot Snorrebor.
ten de ondernemers eenvoudig niet
aan hun trekken komen, en maken
hen alleen maar kopschuw bij het
beramen van nieuwe plannen. Wat
er in Walcheren op het spel heeft ge
staan, wat er opgebracht werd aan
geestelijke moed om een dreigende
wanhoop te kunnen overwinnen, dat
mogen de Nederlandse kinderen,
dunkt ons, gerust vernemen, zeker in
een zo nobele vorm als in „De dijk
is dicht" geschiedt.
Terecht heeft intussen de film het
predicaat „cultureel" verworven, waar
door er althans een kleine tegemoet
koming in de enorme kosten is ont
staan. Jammer genoeg hangt de belas
tingvermindering, die hiermede ge
paard gaat, af van uiteenlopende ge-
meentebesluiten, zodat het voordeel
slechts voor een gering deel genoten
kan worden. Want voor de rest is daar
nog de zeer hoge vermakelijkheidsbe
lasting, die de Nederlandse film vol
slagen onmogelijk maakt, zoals de heer
C. v. d. Wilden, een der directeuren
van Polygoon-Profilti in zijn inleiding
tot de film nog eens duidelijk aanstipte.
Dbg.
Op 78-jarige leeftijd is in Melbourne
in Australië John „Pop" Pomeroy, eige
naar van een koffiestalletje, aan kanker
overleden. John Pomeroy was een zeer
bijzonder man, een uitvinder, die be
weerde een vordering op de Amerikaan
se regering te hebben van maar eventjes
negentien-en-een-half-millioen dollar,
vanwege zijn uitvinding van een pant-
serdoorborende granaat die in de
tweede wereldoorlog bij millioenen door
de Amerikaanse soldaten is gebruikt
De kanker had hem echter dermate aan
getast, dat hij niet meer in staat was
naar de Verenigde Staten te reizen om
zijn vordering voor de rechter geldend
te maken. Het tragische en tevens nobele
is. dat Pomeroy zichzelf de afschuwe
lijke ziekte op de hals heeft gehaald,
door zich als proefkonijn te gebrui
ken bij zijn pogen om een geneeswijze
voor kanker te vinden. Ware hij daarin
geslaagd, hij zou met recht als een der
grote mannen van deze eeuw zijn ge-
eerd. Nu stierf hij als koffieslijter, prac-
tisch zonder een cent, niettegenstaande
hij in de loop van de jaren toch ongeveer
een millioen gulden met andere uitvin
dingen heeft verdiend. Zo vond hij o.a.
een brandkogel uit, die in de eerste we
reldoorlog vooral tegen de Zeppelins, die
Londen aanvielen, met succes werd ge
bruikt. De Britse regering wilde hem
uit dankbaarheid tot ridder slaan, maar
Pomeroy bedankte voor de eer. Hij was
een. eenvoudig man en is dat tot aan
zijn dood gebleven. Toen hij voor 't eerst
zocht naar een middel om mensenlevens
te redden in plaats van te vernietigen,
vernietigde hij zichzelf. Zijn leven en
dood bieden stof te over voor overpein
zingen.
De International Bridge Corporation
te San Francisco heeft de Italiaanse re
gering aangeboden kosteloos een brug
over de Straat van Messina te bouwen.
Deze brug, die 3900 meter lang. en dus
de langste ter wereld zou worden, zou
Italië met Sicilië verbinden. De kosten
worden geraamd op meer dan 33 mil
lioen dollar en 8000 man zouden er twee
jaar lang werk aan hebben. Het verkeer
over de Straat van Messina geschiedt
thans door middel van ponten, die bijna
een uur voor de overtocht nodig hebben.
Waarom de International Bridge Corpo
ration dit edelmoedig aanbod heeft ge
daan? Wel, Aj wil de brug twintig jaar
lang voor zichzelf exploiteren en haar
daarna aan de Italiaanse regering over
dragen. Dat zij bij de exploitatie van de
brug boven de onkosten nog een zoet
winstje hoopt te verdienen, spreekt van
zelf. De Italiaanse regering beraadslaagt
vooralsnog, of zij wel over de brug zal
komen.
De Fifestone Tire and Rubber Com
pany, die haar vijftigjarig bestaan heeft
gevierd, verwacht, dat er in de komende
vijftig jaren wegen van rubber zullen
worden aangelegd, die duurzamer en
goedkoper zouden zijn dan de tegen
woordige. Zij verwacht ook, dat op de
duur de spiraalveren in meubelen, ma
trassen en automobielzittingen geheel
door schuimrubber zullen worden ver
vangen. Deze verwachtingen openen
aangename perspectieven. Hoe meer rub
ber. hoe minder schokken en ernstige
botsingen, nietwaar? De huidige wereld
is nog steenhard, er zit te veel s t a a 1 i n.
Een autodief, die in de gevangenis te
Offenburg zit, heeft de tijd gedood met
het uitvinden van een autoslot, dat niet
te forceren is. Hij wil er patent op ne
men. Wij wensen de man net grootst
mogelijke succes toe, niet alleen voor
de autobezitters, maar vooral voor hem
zelf. Met dit slot zal hij de mogelijkheid
tot herval in de zonde uitsluiter
